Zagadnienia do egzaminu z projektowania i urządzania terenów zieleni

1. Definicja terenów zielonych i ich klasyfikacja

Tereny wraz z infrastrukturą i budynkami z nimi związanymi, pokryte roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej budowie lub miast, pełniące funkcje estetyczne, rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, cmentarze, a także zieleń towarzysząca ulicom, placom, budynkom, lotniskom, składowiskom oraz obiektom kolejowym i przemysłowym.

- główne obszary w aglomeracjach miejskich (również w krajobrazie otwartym), planowo obsadzone roślinami dla poprawy estetyki i funkcji biologicznych środowiska

- miejskie ter.ziel. mają charakter lokalny

- składają się z zieleni obejmującej parki, zieleńce, ciągi komunikacyjne, obiekty sportowe i inne

Klasyfikacja:

- ter.ziel. ogólnodostępne (otwarte): parki, zieleńce, lasy komunalne, arboreta

- ter.ziel. zamkniętej (o ograniczonym dostępie): ogrody działkowe, zieleń zakładów przemysłowych

- zieleń o przeznaczeniu specjalnym: ogrody botaniczne, dydaktyczne, zoologiczne, arboreta

2. Pojęcie parku , parku krajobrazowego , parku narodowego

PARK KRAJOBRAZOWY - nie jest terenem zieleni; obejmuje obszar chroniony ze względu na wartość przyrodniczą oraz walory krajobrazowe; na terenie parku krajobr. mogą istnieć tereny zieleni

PARK NARODOWY - powierzchnia nie mniejsza niż 1000ha; ochronie podlega cała przyroda i walory krajobrazowe

3. Zieleń o przeznaczeniu specjalnym

- ogrody botaniczne, dydaktyczne, zoologiczne, arboreta

4. Charakterystyka terenów zieleni zamkniętej

5. Podział parków miejskich ze względu na funkcje

- spacerowo-wypoczynkowe

- leśne (komunalne)

- kultury i wypoczynku (obiekty sportowe, dydaktyczne, lunaparki, tereny wystaw ogrodniczych)

- dydaktyczno-naukowe (ogr.botaniczne, zoologiczne, skanseny)

- parki kultury religijnej (kalwarie)

- lapidaria (miejsca pamięci historycznej, cmentarze historyczne)

6. Struktura roślinności parków spacerowo-wypoczynkowych

- zadrzewienia 20-30%, w tym krzewy 10-15%

- trawniki parkowe 69,5-70%

- drogi, place 8-18%

- zbiorniki wodne, fontanny max.10%

- infrastruktura 1,5%

7. Charakterystyka parków kultury i rozrywki

- tereny wypoczynku biernego z zielenią i ławkami

- ogródki jordanowskie, place zabaw z zielenią i wyposażeniem

- staw z plażą i kąpieliskiem (łodzie, kajaki)

- baseny otwarte, kryte

- tereny wystaw ogrodniczych i okolicznościowych

- wesołe miasteczko

- ogrody dydaktyczne

- tereny do uprawiania dyscyplin

- muszle koncertowe

- miejsca do wędkowania

- pomniki, obeliski

- zaplecze gastronomiczne

- połączenia komunikacyjne wewnątrz i na zewnątrz parku

8. Charakterystyka lasów komunalnych

(parki leśne, lasy podmiejskie)

- to tereny położone na terenie miast i będące pod ich własnością, w których prowadzona jest gospodarka leśna

Funkcje:

- rekreacyjno-społeczne

- estetyczne

- sanitarno-higieniczne

- krajobrazowe

9. Definicja ogrodu - pierwsze ogrody

Ściśle wydzielony fragment

10. Styl kolonialny w ogrodach: cechy,materiały,rośliny

Cechy:

- swojskość, czystość, porządek

- wygodny, harmonijnie połączony z krajobrazem

- zawiera elementy regularnego stylu (żywopłoty, szpalery, mury z łukami)

- duże, przestrzenne werandy

- figurki zwierząt i ptaków

- ogrodzenia: białe płotki, podesty

Materiały:

- drewno

- cegła

Rośliny:

- rośliny w pojemnikach

11. Styl nadmorski w ogrodach: cechy,materiały,rośliny

12. Styl orientalny w ogrodach: cechy,materiały,rośliny

Cechy:

- małe ogrody

- każdy element jest przemyślany w formie i kolorze

- wrażenei kontrolowanego spokoju, pieczołowitej pielęgnacji, wytchnienia

- ważna jest faktura - grabienie żwiru, dużo zielonych roślin o różnej fakturze

- rzeźby

- woda - kamień - roślinność

Materiały:

- piasek

- żwir

- kamień

Rośliny:

- bambusy

- mchy

- szerokie liście np. bananowca

- sosny

- plamy barwnych roślin stosowane z umiarem

- rośliny wodne

- rośliny o liściach błyszczących

13. Styl formalny w ogrodach: cechy,materiały,rośliny

Cechy:

- ogród o układzie regularnym

- łączy w sobie klasyczną prostotę linii i elegancję kompozycji

- łagodność kształtów

- geometria, równowaga i proporcja

- teatralność - sadzenie roślin w rzędach

- czasami można to przełamać swobodną linią

- klasyczne motywy - rzeźby, wazy, patery

Materiały:

- nawierzchnie - stary tłuczeń, piasek, żwir

- ogrodzenia - malowane na biało, żeliwne, kamienne, balustrady

- pojemniki, terakotowe donice

Rośliny:

- strzyżone żywopłoty

- formy strzyżone

14. Styl nowoczesny w ogrodach: cechy,materiały,rośliny

Cechy:

- prostota i przejrzystość linii, kompozycyjność, oszczędność form i szczegółów

- rzeźbiarskie kształtowanie przestrzeni

- kształty proste, geometryczne albo swobodne i naturalne

- wyeksponowana jest funkcja jaką pełni - zewnętrzny spokój, miejsce aktywnego wypoczynku

- kolory świeże i czyste

- mocne kontrasty

- im mniej elementów tym lepiej - minimalizm

Rośliny:

- solitery, rośliny architektoniczne o zdecydowanych pokrojach

15. Styl śródziemnomorski w ogrodach: cechy,materiały,rośliny

Cechy:

- styl bardzo regionalny (Prowansja, Toskania, Grecja), wybrzeże

- ogrody sezonowe, miały być tanie

- mała powierzchnia, musiała być wykorzystana

- miejsce posiłków, część zacieniona

- miejsce na fontannę, poidełko dla ptaków

- silne kontrasty między cieniem a miejscami nasłonecznionymi

Rośliny:

- łatwe w uprawie, wolno rosnące (mało miejsca)

- wiele barwnych kwiatów w jaskrawych kolorach

- wysokie formy kolumnowe osłaniające od wiatru

- rośliny w pojemnikach z terakoty i ceramiki z gatunkami letnimi

16. Styl wiejski w ogrodach : cechy,materiały,rośliny

Cechy:

- wykorzystanie materiałów miejscowych - drewno, kamień

- naturalne nasadzenia, popularne, mieszanka barw

- pozorna przypadkowość (niedbale rozstawione meble, bujna roślinność)

- swobodna kompozycja

- jaskrawe, kontrastowe kolory

- interesujący przez cały rok

Materiały:

- drewno

- kamień

Rośliny:

- byliny krajowe

- rośliny jednoroczne

- zioła, rośliny przyprawowe, warzywa

- cała paleta barw i mocnych zapachów

- dzikie i rodzime gatunki roślin

17. Charakterystyka ogrodów miejskich.

- użyteczność i funkcjonalność

- wykorzystuje się przestrzeń dla rekreacji, wypoczynku

- miejsce do spożywania posiłków

- zależy od specyfiki miejsca (wielkości terenu, historii, rodzaju stosowanych zabiegów agrotechnicznych, ukształtowania terenu, interesującej roślinności, klimatu)

- ogród stanowi rozszerzenie powierzchnie mieszkalnej

- pozwala na wiele rozwiązań w swojej odrębności

18. Co to jest kompozycja i jakie czynniki na nią się składają

KOMPOZYCJA - zespół właściwie dobranych i celowo uporządkowanych elementów, które powinny dostarczać widzowi pozytywnych doznań estetycznych. Elementy te powiązane są jakąś treścią.

Czynniki kompozycji:

- proporcje

- symetria

- rytm

- punkt, dominanta

19. Co to jest rytm

RYTM - powtarzający się szereg elementów w równych odstępach w przestrzeni lub wzdłuż linii np. schody ze spocznikami, wzór na trawniku

20. Roślinne akcenty

- najważniejsze punkty w planie nasadzeń

- nadają styl kompozycji

- utrzymują zwartość w kompozycji, prowadząc odpowiednio wzrok

- wprowadzają porządek

- formują strukturę roślinności

- tworzą więź między domem i ogrodem

Cechy:

- walory architektoniczne

- wyrazisty pokrój

- całoroczna atrakcja

21. Elementy kompozycji roślinnej

- linia

- płaszczyzna

- bryła

- wnętrze

22. Rodzaje kompozycji

Kompozycja zamknięta

Czyli taka, która koncentruje się na środku.

- kompozycja, w której wszystkie elementy świata przedstawionego tworzą jasny, przejrzysty, skończony i logiczny układ.

Kompozycja otwarta

Kompozycja otwarta absorbuje więcej niż tylko główną przestrzeń. Wypełnia przestrzeń tak szczelnie, że aż chce pobrać jeszcze coś z zewnątrz.

(kompozycja która wywołuje wrażenie fragmentaryczności)

Kompozycja linearna

Kompozycja linearna oparta jest na czytelnych liniach, widocznym rytmie.

Kompozycja statyczna

Kompozycja statyczna wnosi wrażenie spokoju i nieruchomości. Uzyskuje się je przede wszystkim przez wprowadzenie porządku dzięki użyciu czytelnych horyzontalnych i werktykalnych elementów.

Kompozycja dynamiczna

Kompozycja dynamiczna jest przesycona zmiennością. Im więcej zmiennych parametrów, tym większe wrażenie chaosu.

Kompozycja geometryczna

Kompozycja geometryczna jest oparta na wzajemnych relacjach kształtu.

Kompozycja swobodna

Kompozycja swobodna niesie ze sobą wrażenie przypadkowego położenia elementów. Wzajemne powiązania się są silne.

Kompozycja symetryczna

W kompozycji symetrycznej można wskazać punkt lub prostą względem której pozostałe elementy są symetryczne.

Kompozycja asymetryczna

W kompozycji asymetrycznej nie występują punkty i osie symetrii.

Kompozycja tonalna

Kompozycja tonalna ma miejsce wtedy, kiedy przez użycie zbliżonych tonów poszczególnym elementom zostaje nadana pożądana hierarchia.

Kompozycja rzędowa- rodzaj perspektywy będący prawdopodobnie najstarszym znanym człowiekowi sposobem oddawania głębi.

Kompozycja pasowa - rodzaj kompozycji, mający na celu oddanie głębi

Kompozycja kulisowa - sposób oddawania głębi. Polega na tym, że elementy dalsze są częściowo zasłonięte przez elementy bliższe.

23. Podział roślin w kompozycjach

- akcenty (dominanty)

- szkielet nasadzeń - tło

- ozdoby - prezentowane są na tle

- ozdóbki

- wpełnienie

24. Sposoby rozmieszczenia akcentów roślinnych

- przeciwwaga

- powtórzenie formy

25. Rodzaje nasadzeń

= dużymi powierzchniami

- uzyskanie mocnych architektonicznych efektów

- dopasowane kształtem do projektu

- mają uniwersalny charakter

= wzajemne przenikanie się roślin

- stwarza wrażenie swobody

= naturalna mieszanka

- naśladuje naturalne siedliska

- bezładna kompozycja form i kolorów

- można powtarzać pewne elementy tej kompozycji w różnych miejscach

26. Kolejność działań przy tworzeniu kompozycji roślinnych

1. Pierwszym etapem jest wyznaczenie punktu głównego-dominanta (akcent optyczny) - czyli najważniejsze miejsce skupiające nasz wzrok i uwagę, nie musi być położone centralnie, najważniejszy punkt w planie nasadzenia nadający styl kompozycji

2. Rośliny szkieletowe, czyli akcenty strukturalne
3. Tworzymy kulisy (chowanie się jednych elementów za innymi
4. Tło

27. Rodzaje związków pomiędzy elementami w kompozycji

• proporcje

• cechy układów roślin

• roślinny przebieg linii

• zasada ograniczenia

• zasada hierarchii

• asymetria

• symetria

• równoważenie

28. Sposoby tworzenia kompozycji

29. Walory dekoracyjne roślin (przykłady)

Elementy roślinne terenów zieleni:

Drzewa i krzewy

Byliny

Rośliny jednoroczne i dwuletnie

Trawnik

Walory (Drzewa i krzewy)

• Wysokość (drzewa są najwyższymi elementami dekoracyjnymi, dzięki czemu w odpowiednich zestawieniach z niższymi elementami (niższymi krzewami) tworzą ciekawe kompozycje)

• Pokrój (zestawienia różnych pokrojów, solitery, formy pendula Grab pospolity, Betula pendula Youngii, formy globosa np. Surmia )

• Ozdobne liście (Acer negundo Variegatum, Klon pospolity Drummondii, katalpa, sumak octowiec, klon palmowy, berberys, dereń biały, trzmielina)

• Ozdobne kwiaty (Kasztanowiec, Głogi, Oczary, Złotokap, Magnolie, Jabłonie, śliwy, wiśnie)

• Ozdobna kora (Brzoza pożyteczna)

Ozdobne owoce (różowate, oczar, pigwowiec, berberys, jarząb, igra, ostrokrzew)

• Jesienna zmiana barw (Jarzą pospolity- żółte liście, Buk pospolity-pomarańczowo czerwone, Betula pendula- złote)

Byliny i rośliny jednoroczne (tworzenie rabat i kwietników, kontrasty kolorów, wysokości, kształtów kwiatów)

Trawnika (stanowi tło dla innych roślin, działanie uspokajające)

30. Kolory w kompozycji -oddziaływanie

ODDZIAŁYWANIE BARW

• Właściwy dobór barw zapewnia harmonijną kompozycję ogrodu. Najbardziej bezpieczne są kompozycje w jednej tonacji. Jeżeli jednak wydaje się nam to zbyt monotonne to warto poznać parę zasad łączenia poszczególnych kolorów w kompozycji, należy być jednak ostrożnym bowiem nagromadzenie zbyt wielu kolorów może sprawiać wrażenie chaosu.

• Barwy ciepłe takie jak żółty czy pomarańczowy przybliżają optycznie obiekt a wszelkie odcienie i pochodne niebieskiego oddalają. Kolory czerwony i zielony są w tym względzie neutralne.

• Dodatkowo wszystkie odcienie jasne dodają roślinom lekkości, natomiast barwy rośliny o barwach ciemnych odbierane są jako "ciężkie".

• Kolor niebieski działa uspokajająco i daje wrażenie chłodnej świeżości. Przyglądanie się niebieskim kompozycjom przez dłuższy cza głęboko odpręża. Kolor ten dobrze współgara z kolorem białym i żółtym.

• Kolor żółty daje wrażenie ciepła i słońca nawet w pochmurne dni. Dobrze wygląda połączenie koloru żółtego z kolorem niebieskim. Ciekawe jest również połączenie żółto kwitnących kwiatów z roślinami o szarych liściach.

• Ogniste kwiaty w kolorze pomarańczowym ożywią i ogrzeją każdą kompozycję.

• Kompozycja w kolorze białym daje uczucie świeżości i chłodu a przy tym jest pełna elegancji. Białe kwiaty dobrze komponują się z każdym innym kolorem i w związku z tym sadząc białe kwiaty można być pewnym, że nie popełni się błędu złego doboru kolorów.

• Czerwony-Bardzo popularny i lubiany kolor, chyba najczęściej stosowany przy zdobieniu balkonów - głównie za sprawą pelargonii. Ponieważ aranżacje jednolicie czerwone mogą wydawać się czasem zbyt wyraziste i "krzykliwe" warto je uzupełniać kolorem białym, różowym lub niebieskim.

• Fiolet-kolor ten jest podobno ulubionym przez romantyków. Najlepiej wygląda w połączeniu z kolorem różowym. Jaśniejsze odcienie fioletu wyglądają również dobrze w towarzystwie koloru białego. Lubiący kontrasty mogą spróbować go połączyć z kolorem żółtym lub pomarańczowym.

• Rośliny w szarym odcieniu zwykle są niepozorne ale za to stanowią doskonałe tło dla innych roślin. Można powiedzieć że dzięki nim inne elementy rabaty mogą zostać bardziej wyeksponowane. Szary kolor wnosi do kompozycji ogrodowych wiele elegancji i spokoju. Szczególnie szlachetne połączenie to białe kwiaty i szare liście. W roślinach szary lub srebrzysto-szary kolor występuje najczęściej na liściach.

31. Rodzaje barw -zasadnicze i pochodne

Zasadnicze:

Zimny czerwony, Żółty, Niebieski, Czerwony (Gierula do 3 podstawowych dodała jeszcze ciemno czerwony?)

Pochodne podstawowe:

Pomarańczowy , Zielony, Fioletowy

Pochodne złożone:

Ceglasto-malinowy, Pomarańczowy słoneczny, Limonka, Morski, Jasny granat, Purpurowy

32. Postrzeganie barw (rodzaje kontrastów barwnych ,sposób postrzegania barw w zależności od tła)

Rodzaje kontrastów barwnych:

• Kontrast jasności (dwie barwy różnią się natężeniem)

• Kontrast jakościowy (różnica składu widma)

Sposoby postrzegania barw w zależności od tła:

• Tworząc barwne zestawienia musimy pa­miętać o tle, na którym będziemy je oglą­dać. Okazuje się, że najlepiej widzimy barwę żółtą na czarnym tle, białą na nie­bieskim, czarną na pomarańczowym i żół­tym. Pomarańczową barwę najlepiej wi­dać na czarnym tle, czarną na białym, białą na czerwonym, czerwoną na żółtym. Gorzej widzimy zieloną i pomarańczową barwę na tle białej. Stopień widoczności czerwieni na tle zieleni jest najmniejszy, prawie pięciokrotnie słabszy niż barwy żółtej na tle czarnym.

33. Rola bieli w kompozycjach

• Doskonale wygląda na tle innych kolorów

• Rozdziela barwy nie pasujące do siebie

• Rozluźnia optycznie całość

• Ożywia ciemne kolory

• Uspokaja krzykliwą mieszankę barw

• Wzmacnia bielsze odcienie rosnących obok grup roślin

34. Czynniki wpływające na wybór nawierzchni

-przeznaczenie

-użytkowanie

-dostępność materiału

-ekonomia

-warunki lokalne (dostępność materiału na rynku)

35. Wymagania dotyczące nawierzchni w terenach zieleni

Warunki dobrej nawierzchni dróg i placów w terenach zieleni to:

• możliwość użytkowania przez cały rok, zaprojektowanie i wykonawstwo powinno pozwolić na unikniecie odkształceń powierzchni na skutek warunków atmosferycznych i klimatycznych (błoto, pęknięcia, przełomy mrozowe);

• nawierzchnia gładka, z uwzględnieniem spadków dla odpływu wód deszczowych;

• użyte do budowy materiały nie mogą pylić ani ulegać ścieraniu, nie mogą być też zmywalne przez wody opadowe;

• nawierzchnie muszą być bezpieczne, zapewniając równocześnie minimum estetyki w nawiązaniu do otoczenia terenów zieleni.

36. Podział dróg ze względu na jakość ruchu

Drogi są to wydzielone powierzchnie przeznaczone dla ruchu pieszego (piesze lub spacerowe) albo równocześnie dla pojazdów (pieszo - jezdne). Drogi parkowe dzieli się z wykorzystaniem różnych kryteriów. Według przeznaczenia wyróżnia się drogi spacerowe i docelowe.

Drogi spacerowe przebiegają przez ciekawsze fragmenty terenów parkowych i zwykle są użytkowane sezonowo (od wiosny do jesieni), natomiast drogi docelowe łączą określone punkty na obszarze parku lub w jego otoczeniu najkrótszym odcinkiem w linii prostej. Drogi docelowe są zwykle użytkowane przez cały rok. Powinny mieć dobra nawierzchnię niezależnie od warunków atmosferycznych i muszą być przystosowane do ruchu lekkich pojazdów używanych do prac porządkowych i pielęgnacyjnych.

Drogi o różnej szerokości: do pół metra szerokości - ścieżka; droga wąska - 1,25m; droga średnio szeroka - 2,5m; droga szeroka - 5,0m, droga o szerokości powyżej 5m jest traktowana jako promenada spacerowa.

37. Ukształtowanie dróg pieszych (brzegi ,spadki)

Drogi i ścieżki powinno kształtować się w taki sposób, by umożliwić swobodny spadek wód opadowych z ich powierzchni, by nie doprowadzać do zastania się wody i tworzenia kałuż.

38. Materiały do budowy nawierzchni - zalety i wady

Jest tego zbyt dużo by wymieniać każde po kolei, a myślę, że mniej więcej każdy powie coś materiałach do budowy nawierzchni i wadach i zaletach tych materiałów.

39. Struktura nawierzchni brukowej

Kostki brukowe wykonywane są z bazaltów, granitów, porfirów, piaskowców. Wyróżniamy trzy typy kostek drogowych (oznaczone symbolami): R - regularne, Rz - rzędowe, N - nieregularne. Kostki brukowe stosujemy do układania nawierzchni dróg, ścieżek i placów. Struktura wyrobu powinna być zwarta, bez rys, pęknięć, plam i ubytków. Powierzchnia górna kostek powinna być równa i szorstka, a krawędzie kostek równe i proste, wklęśnięcia nie powinny przekraczać 3mm dla kostek o grub. 100mm.

40. Struktura nawierzchni z płyt

Płyty surowe to elementy, których grubość nie przekracza 20cm, otrzymywane w wyniku rozłupywania lub przecinania bloków kamiennych. Powierzchnie takich płyt są uzależnione od rodzaju skały, z której zostały wykonane i wynoszą od 0,15 do 0,3m², ich grubość natomiast stopniowana jest co 1cm i wynosi od 3 do 20cm dla wapieni i piaskowców oraz od 2 do 20cm dla pozostałych kamieni.

Kamienne płyty do okładzin zewnętrznych:

• płyty okładzinowe - stosuje się jako okładziny ścian, filarów itp. otrzymuje się je z przetartych płyt surowych ze skał granitowych, sjenitowych, marmurów, trawertynów, piaskowców, dolomitów i wapieni zbitych. Powierzchnia licowa płyt ma fakturę piłowaną, szlifowaną, piaskowaną i polerowaną.

• płyty posadzkowe - ze skał litych produkowane są z granitów, marmurów, piaskowców, wapieni zbitych i dolomitów. Powierzchnie licowane mają faktury: łupaną, groszkową, piłowaną, szlifowaną lub półpolerowaną.

• kamienne płyty cokołowe - wykonuje się ze skał granitowych, sjenitowych i andezytowych. Powierzchni może mieć fakturę: łupaną, rwaną, piłowaną, grotowaną, groszkowaną, szlifowaną i polerowaną.

41. Struktura nawierzchni betonowej

Struktura wyrobu powinna być zwarta, bez rys, pęknięć, plam i ubytków. Powierzchnia górna kostek powinna być równa i szorstka, a krawędzie kostek równe i proste, wklęśnięcia nie powinny przekraczać 2mm dla kostek o grub. ≤ 80mm.

Beton obok kamieni jest najczęściej wykorzystywanym materiałem budowlanym przy urządzaniu terenów zieleni. Stosowana jest masa betonowa do wylewania na miejscu: fundamentów, nawierzchni drogowych, murków itp. Można również wykorzystywać dostępne na rynku gotowe elementy (tzw. prefabrykaty).

Płyty drogowe - są stosowane do budowy nawierzchni placów i dróg; najczęściej prostokątne pełne i ażurowe, albo w kształcie sześciokątów (tzw. trylinka). Mogą być zbrojone.

Płyty chodnikowe - produkowane są z betonów żwirowych; są jedno lub dwuwarstwowe. Podstawowym modułem dla płyt chodnikowych są kwadraty o wymiarach 50x50x7cm, 35x35x5cm, 25x25x5cm. Wykonywane w różnych kolorach, z wyciskanymi wzorami lub bez, fakturach imitujących ułożoną kostkę czy łupany kamień, wzbogacone żwirem lub grysem wypłukiwanym.

Krawężniki - betonowe służą do oddzielania chodników od jezdni. W zależności od przeznaczenia produkuje się cztery ich rodzaje: proste z fazą, łukowe z fazą, łukowe zaokrąglone, proste zaokrąglone.

Obrzeża betonowe - oddzielają nawierzchnię chodników i ciągów pieszych. Najczęściej mają długość 100cm, ale także 75cm, 50cm. Mogą być barwione.

Betonowa kostka brukowa - jest małym elementem prefabrykowanym, o różnych kształtach i kolorach, przeznaczonym do układania nawierzchni pieszych i jezdnych. Produkowane jest kostka jedno lub dwuwarstwowa. W zależności od sposobu zazębiania dzieli się je na 3 kategorie: A - zazębiają się czterema bokami, B - zazębiają się dwoma bokami, C - nie zazębiają się.

Posadzkowe płyty lastrykowe - wykonuje się je z jednej lub dwóch warstw betonu. Warstwa górna wykonana jest z lastryka szlifowanego lub polerowanego. Do wyrobu płytek stosuje się cementy białe i barwione.

42. Nawierzchnie twarde nieulepszone

Są to inaczej nawierzchnie twarde zwykłe, są to nawierzchnie z kamieni naturalnych (polnego brukowca, granitowej lub bazaltowej kostki drogowej), sztuczne nawierzchnie betonowe z dylatacją oraz nowoczesne nawierzchnie ze sztucznego bruku o różnych klinujących się wzajemni kształtach, często o zróżnicowanym zabarwieniu. Do tej grupy należą również nawierzchnie z płytek chodnikowych.

43. Nawierzchnie gruntowe stabilizowane

Inaczej nawierzchnie ulepszone, są to nawierzchnie stabilizowane spoiwami, np. wapnem, cementem, lepiszczami bitumicznymi. Dodatek jednego z tych materiałów zwiększa spoistość gruntu, poprawia wytrzymałość na obciążenia, zmniejsza nasiąkliwość. Stabilizacja obejmuje zawsze warstwę o grubości 10 - 15cm.

44. Funkcje murów

-są elementami przestrzennymi architektury ogrodu,

-zabezpieczają skarpy przed obsuwaniem, są niezbędne przy różnicach w wysokości terenu, które zamiast ukośnych powierzchni tworzą pionowy uskok (tarasowanie)

-służą do podziału przestrzennego terenu,

-odgradzają ogród chroniąc przed hałasem, wiatrem, osłaniając od ulicy i sąsiadów,

-wyznaczają kwatery, ścieżki, przejście między powierzchniami, krawędzie basenów,

-można je wykorzystać jako miejsce siedzące

-chronią rośliny przed zniszczeniem w miejscach często uczęszczanych, stanowią obrzeża rabat,

-mogą być podporą dla pnączy i tłem do eksponowania walorów roślinnych.

45. Murki oporowe - funkcje , rodzaje

-zabezpieczają skarpy przed obsuwaniem, są niezbędne przy różnicach w wysokości terenu, które zamiast ukośnych powierzchni tworzą pionowy uskok (tarasowanie)

-Powinny być wykonane z materiałów nienasiąkliwych, trwałych i estetycznych.

- Mogą być wykonane z takich materiałów jak: kamień (piaskowiec, granit, wapień, dolomit, cegła klinkierowa).

-Murki oporowe są budowane z lekkim odchyleniem od pionu ok. 10-15 %.

-powinny być budowane tylko na dobrze ustabilizowanym gruncie, a w większości przypadków na właściwym fundamencie,

- w ogrodach wysokość murków powinna kształtować się między 40-120cm,

Przeznaczenie i charakter muru określa nam rodzaj konstrukcji i materiały jakie powinniśmy zastosować.

Konstrukcje mogą być:

-stawiane na sucho,

-murowane,

-betonowe,

46. Wykonanie murków oporowych (suchych, z prefabrykatów, murowanych, z cegły

Mury stawiany na sucho:

-bez zaprawy betonowej i in. Substancji wiążących,

-stabilność muru zapewnia odpowiednia technika układania kamieni (niemal pionowy układ)

-kamienie powinny mieć kamieniste kształty, by dopasować się krawędziami do siebie,

-tego rodzaju konstrukcja jest plastyczna i podatna na zmiany,

-wytrzymałość mechaniczna jest mała, przy większych wysokościach wymagają wzmocnienia, czyli łączenia zaprawą od wewnętrznej strony,

materiały:

-nieobrobione głazy narzutowe,

-kamienie o słabo obrobionej, łupanej powierzchni licowej,

-kamień ociosany prostokątnie,

-bloki cięte, o różnie opracowanych powierzchniach,

-płyty kamienne,

-pustaki betonowe,

-drewno- podkłady kolejowe, palisady kołkowe,

Najładniejsze są murki z kamienia

-ładnie harmonizują z otoczeniem,

-dają schronienie małym zwierzętom,

-umożliwiają wegetację roślinną, woda może swobodnie przepływać między szczelinami

Stawianie suchego murku:

-odchylenie od pionu zwykle 15-20 % w kierunku stoku,

-wysokość nie wyższa niż 1 m,

-kamienie powinny wchodzić na głębokość 30-40 cm w skarpę,

-podstawa powinna wynosić 1/3 -1/4 planowanej wysokości muru,

-mur powinien być zagłębiony na 30-50 cm,

-fundamentu się nie stosuje, ale materiał drenażowy 20-30 cm,

Suchy mur z pustaków betonowych - „systemy zielonych ścian”

Elementy układa się jeden na drugim z lekkim przesunięciem w stosunku do siebie (schodowo).

Stosowanie gazonów:

-beton zabiera dużo wilgoci-> stąd nie ma równomiernie zazielenionej powierzchni, rośliny usychają i obumierają, bo rosną w „pojemnikach”.

Mur betonowy palisadowy:

-konstrukcja z elementów prefabrykowanych, betonowych słupów (belek) lub pali ciasno ułożonych wokół siebie

-szczeliny niewypełnione służą do odprowadzania wody z opadów,

-średnica 10 cm pale cienkie, od 40-150 cm,

Mury i ściany oporowe murowane:

-zabezpieczają teren przed osunięciem, widoczne są tylko z jednej strony,

-stosuje się zaprawy cementowe,

-ściany oporowe mają powyżej 120 cm

-należy dostosować grubość muru i fundamentu do przenoszenia odpowiedniego obciążenia

-górne części muru o 10 % węższe od części dolnej,

Mury z kamienia naturalnego i cegły silikatowej:

-są trwałe i wytrzymałe,

-konstrukcje wykonane z kamienia naturalnego, naturalnym ciosem, nieznacznie obrobionego, wymagają dużej fachowości

-konstrukcje nie muszą być odchylone do tyłu

-nie potrzebują dużo miejsca, obie strony muru wyglądają estetycznie,

Mur betonowy:

-układa się na miejscu (beton licowy)

-są to sztywne trwałe konstrukcje,

-należy wykonać najpierw szalunek

-powierzchnia betonu może zostać obrobiona przez groszkowanie, szpiclowanie, piaskowanie

-mur z masy betonowej układany na miejscu

-mur z kamienia naturalnego betonowany od tyłu,

Na oblicówkę nadają się wszystkie kamienie naturalne odporne na działanie czynników atmosferycznych, cegły klinkierowe.

Pressbeton:

-beton odciskany, fakturowany, lub matrycowany, powierzchnie mogą być rożne. Nadaje się do układania murków i nawierzchni.

Drewno:

-bardzo efektowne, ale nie jest trwałe, jego wytrzymałość to 10-15 lat, przy odpowiedniej konserwacji.

Palisada drewniana (kołki drewniane ustawiane obok siebie)

-procesy gnilne niszczą ten materiał w punktach gdzie stykają się drewno z ziemia i pwietrzem

Podkłady kolejowe:

-kupuje się na sztuki, układa jedne na drugie lub 1 przy 2,

47. Gotowe elementy na murki oporowe ,palisady.

-pressbeton,

-podkłady kolejowe,

-rolbordery,

-palisady drewniane,

48. Budowa schodów

-przy planowaniu przebiegu schodów obliczamy różnicę wysokości terenu oraz jego nachylenie, obliczamy wysokość do głębokości stopni= 2x wys. Stopnia+ głębokość stopnia

-Schody budujemy wtedy kiedy są koniecznym rozwiązaniem gdy różnica wysokości jest >12%, można także budować je jako element ozdobny. Wybierając miejsce na schody trzeba wziąć pod uwagę, w jakim stylu chcemy urządzić ogród, w jakich kierunkach będziemy się najczęściej poruszać i na chcemy patrzeć.

-Przy budowie schodów należy zwrócić szczególną uwagę na płaszczyznę stopni,

- powierzchnia stopni na wolnym powietrzu powinna być nachylona w kierunku do podnóża schodów, by woda z opadów swobodnie spływała

-optymalna wysokość stopnia 14-15 cm,(stopnica)

-optymalna głębokość 35-40 cm,(podstopnica)

-szerokość schodów taka aby 1 osoba mogła nimi swobodnie przejść, min 65-70 cm

49. Zasady projektowania schodów ogrodowych

- powinny spełniać podstawowe wymagania konstrukcyjne, materiałowe i użytkowe

- w przypadku schodów na posesjach domów jednorodzinnych przepisy architektury mają charakter zlecenia, rzadziej wymogu

- na łagodnym stoku mogą być bardziej rozległe i niższe stopnie

- na stromym stoku - gęstsze i wyższe stopnie

- projekt schodów musi wynikać z ukształtowania terenu

-długość wygodnych schodów 120-150 cm

50. Funkcje schodów ogrodowych

-ułatwianie komunikacji pomiędzy różnymi poziomami

-prowadzą do wejść

-coraz częściej przyczyniają się też do znacznego poprawienia estetyki lub stanowią główny element koncepcji w ogrodzie

-współgrające z całością ogrodu, mogą stać się punktem centralnym,

51. Materiały do budowy schodów a ich funkcja

Kamień

-płyty i kostki z kamienia, kamienne ciosy oraz bryły zastosowane do budowy stopni muszą mieć powierzchnię szorstką , nie wypolerowaną, kamienie polne muszą mieć przynajmniej jedną płaską płaszczyznę, ze względu na rodzaj skały najlepszy jest granit,

Cegła klinkierowa

-polecana, trwała, dobrze wygląda w połączeniu z innymi materiałami

Beton

-musi być starannie obrobiony,

-można powiązać z kostką granitową

Drewno

-cenione ze względu na wygląd, ale ma mała trwałość

-po deszczu mogą być śliskie,

52. Schody na stromych stokach - jak dobrze je zaplanować

-nie mogą być za wąskie, np. w stosunku do powierzchni tarasu lub trawnika,

-dobry efekt daje zróżnicowanie szerokości stopni,

-przy schodach budowanych niezbędne jest wykonanie balustrady (wys. Min 110 cm)

53. Materiały do budowy schodów

Materiały do budowy schodów są trwałe i dają się dopasować do większości materiałów wykończeniowych stosowanych obecnie w budownictwie.

-efektownie reprezentują się połączenia drewna z kamieniem łamanym, cegłą, żwirem lub grysem

-malowniczo wyglądają schody wykonane z nieregularnych kamiennych bloków lub krążków z pni drzew (muszą być stabilnie umocowane)

-schody z płyt lub kostek kamiennych

-kamienne bryły oraz ciosy stosowane do budowy schodów muszą mieć powierzchnię szorstką, nie może być wypolerowana

-kamienie polne muszą mieć przynajmniej jedną płaską powierzchnię

-ze względu na rodzaj skały - najlepszy granit

-cegła klinkierowa- polecana, trwała, dobra w połączeniach z innymi mat.

-beton - łatwo nadać schodom formę i fakturę, można połączyć z kostką granitową

-drewno jest cenione za wygląd ale jest mało trwałe i może być śliskie

54. Schody terenowe

-na profilu wklęsłym

-niewygodne na profilu wypukłym

wykonanie: dobre zagęszczenie gruntu

Solidne schody terenowe to schody betonowe na podbudowie z piasku lub grubszego kruszywa. Żeby dodać im uroku możemy wykończyć je cegłą klinkierową płytkami ceramicznymi lub możemy też materiały łączyć ze sobą - na przykład cegłę klinkierową z granitową kostką. Schody powinny współgrać ze stylem domu i ogrodu. Konstrukcję takich schodów zaczynamy od podstawy czyli fundamentu. Robimy wykop pod fundament i bieg schodów a na jego dnie rozkładamy 10 cm warstwę piasku. Jeśli grunt jest nieprzepuszczalny zamiast piasku rozkładamy 10 cm warstwę odsączającą ze żwiru. Po dokładnym ubiciu piasku wylewamy na niego warstwę chudego betonu klasy B 7 5 a po wyschnięciu betonu wykonujemy deskowanie schodów (szalunek). Stabilność wykonanego szalunku warto wzmocnić długimi drewnianymi kołkami które wbijamy głęboko w ziemię. Przygotowujemy mieszankę betonową najlepiej z betonu klasy B 10 lub B 15 a następnie zaczynając od dołu biegu schodów wypełniamy nią szalunek. Beton polewamy wodą a gdy stwardnieje - nie wcześniej jednak niż po 28 dniach - zdejmujemy szalunek i usuwamy z powierzchni betonu wszelkie zanieczyszczenia przygotowując stopnie do wykonania okładziny. Teraz możemy zabrać się za ich wykańczanie. Dopasowujemy cegłę klinkierową a następnie układamy ją na zaprawie cementowej.

55. Funkcje oświetlenia terenów zieleni i ogrodów

w terenach zieleni oświetlenie:

-jest koniecznością w miastach

-zwiększa atrakcyjność miejsca

-przedłuża czas korzystania z terenu zieleni

-zwiększa bezpieczeństwo w przebywaniu mieszkańców

-podkreśla walory zieleni

-wytycza i oświetla ścieżki i drogi

w ogrodzie oświetlenie:

-jest elementem kształtującym nastrój

-kształtuje przestrzeń w ogrodzie

-artystyczne podejście do światła może zmienić przestrzeń

-tworzy nastrój oraz iluzję

-może stanowić dopełnienie całości

-podkreśla walory zieleni

56. Od czego zależy wrażenie i nastrój osiągany przez oświetlenie przestrzeni

• Jakości światła

• Kierunku światła

• Koloru

• Intensywności

57. Rodzaje oświetlenia

• Oświetlenie dróg

• Oświetlenie schodów

• Podświetlenie roślin

• Podświetlenie zbiorników wodnych

58. Sposoby oświetlania dróg spacerowych

Drogi spacerowe zazwyczaj są oświetlane lampami wolnostojącymi. W ciągu dnia lampy są bezużyteczne dlatego powinny wyróżniać się walorami ozdobnymi, powinny być estetyczne i odpowiednio dostosowane do stylu terenu zieleni. Oświetlenie dróg nie tylko powinno poprawiać widoczność ale także podkreślać wyrazistość, barwę i walory zieleni. Do wydobywania walorów zieleni ulicznej najbardziej przydatne są oprawy z żarówkami rtęciowo - halogenowymi lub żarowo - rtęciowymi o szerokiej skali barw, przyjemne dla wzroku i akcentujące zieloną barwę liści drzew.

59. Typy urządzeń oświetleniowych

-lampy parkowe (na większe powierzchnie na masztach wysokość 2-3 m, fundament betonowy z otworem do wprowadzenia kabla i elementami umożliwiającymi stabilne przykręcenie lamp, światło padające z góry porządkuje przestrzeń)

-projektory do podświetlania

-wysięgniki

-oprawy (typ ORO (place, zieleńce)- lampy z odbłyśnikiem, typ PN z odbłyśnikiem (oświetlanie dróg), typ 241 do oświetlania tarasów, altan, alejek ogrodowych)

-światłowody

60. Podświetlanie roślin - sposoby

- przednie oświetlenie: efekt ten można osiągnąć przez skierowanie skoncentrowanej wiązki światła na roślinę, gdy za rośliną znajduje się ściana budynku lub murowane ogrodzenie roślina rzuca cień

-oświetlenie z tyłu rośliny: uwidacznia zarys obiektu, przednia część oświetlenia przedmiotu tonie w cieniu a światło padające z tyłu tworzy swoistą aureolę np. wokół krzewu, uwidaczniając tym samym jego ciemny kształt (dla pokreślenie roślin o pięknym pokroju)

-światło z obu stron daje miękkie oświetlenie pokazuje piękno np. starego sękatego pnia, czyli uzyskujemy urokliwy efekt miękkiego oświetlenia, takie światło nie tylko rozjaśni przedmiot, ale również wyeliminuje ostre cienie a w wypadku obiektu ażurowego nadaje subtelny wygląd

-oświetlenie od dołu , podświetlenie, w przypadku pnia drzewa pień i dolne konary drzewa zostaną jasno oświetlone, można użyć do podświetlenia gęstwiny liści lub zieleni pergoli

61. Cechy urządzeń oświetleniowych stosowanych w ogrodach i terenach zieleni

muszą wykazywać:

-odporność na wnikanie kurzu, owadów i innych zanieczyszczeń

-szczelność

-zabezpieczenie przed możliwością dotyku lub zbliżenia do niebezpiecznych części czynnych wewnątrz oprawy

Stopień szczelności określa się przy pomocy klasyfikacji IP

- 1 - oznacza stopień ochrony przed ciałami stałymi

- 2 - oznacza stopień zabezpieczenia oprawy przed wnikaniem wody

Oświetlenie zewnętrzne: IP 43

Oświetlenie narażone na polewanie strumieniem wody: oprawa strugoodporna, IP 65

Oświetlenie narażone na zalanie: oprawa wodoodporna, IP 67

Oświetlenie wodoszczelne - możliwość pracy pod wodą IP 68

62. Efekty świetlne - kierunek i sposób umieszczenia źródła światła

• oświetlenie punktowe daje zupełnie inny efekt niż rozproszone oświetlające cały obszar

• podświetlenie z góry oświetla cały teren, ale oświetlenie sprawi, ze ogród będzie widoczny z wnętrza, ale osoby znajdujące się w ogrodzie będzie oślepiać

• podświetlenie drzewa i krzewu od spodu eksponuje kształt gałęzi

• oddziałuje na emocje i przestrzeń

Oświetlenie rozproszone: aby uzyskać grę światła i cienia źródło światła należy ukryć np. za ozdobnym murkiem lub gęstym krzewem, wówczas przy domowej części ogrodu, miejsca spożywania posiłków, potrzebne jest dodatkowe źródło światła

• rozproszone światło jest miękkie

• nie daje cienia

• stosuje się przy oświetleniu dużych powierzchni

• rozpływa się i daje równomierna jasność bez kontrastów i innych efektów

Przednie oświetlenie daje cienie, można je osiągnąc przez skierowanie skoncentrowanej wiązki światła na obiekt, np. roślinę lub rzeźbę, za którą znajduje się ściana budynku lub murowane ogrodzenie

Tylne oświetlenie uwidacznia zarys obiektu przednia część oświetlenia przedmiotu tonie w cieniu a światło padające od tyłu tworzy wokół niego swoistą świetlną aureolę uwidaczniając jedynie jego ciemny kształt.

Światło z 2 stron daje miękkie oświetlenie, pokazuje piękno rzeźby ogrodowej lub starego sękatego pnia, czyli uzyskujemy urokliwy efekt miękkiego oświetlenia. Takie światło nie tylko rozjaśnia przedmiot ale wyeliminuje ostre cienie a w wypadku obiektu ażurowego nadaje subtelny wygląd.

Oświetlenie od góry: za pomocą opraw świecących wyłącznie w dół, tzw downlightów, powszechnie uzywane we wnętrzach. W otoczeniu domu może być użyte dla wydobycia z mroku szczególnych miejsc:

• oświetlenie wejść do budynków

• do ogólnego oświetlenia altan ogrodowych

• w okapie dachu wokół domu

Oświetlenie od dołu: w przypadku pnia drzewa- pień i konary dzrewa zostana jasno oświetlone

63. Podświetlanie wody

• można użyć specjalnych opraw przeznaczonych do pracy w zanurzeniu

• ryby przepływające- źródło barwnych refleksów i cieni

• światło skierowane na rośliny nad brzegiem zbiornika wodnego sprawi, ze będą się odbijać w wodzie jak w lustrze

• lampy pływajace- w zbiornikach wodnych umieszczone na wodzie

• ledy- „świecące rurki” wzdłuż zbiorników wodnych, ścieżek

64. Drewno - materiał stosowany w terenach zieleni i ogrodach

- belki, deski, listwy

- do ogrodzeń

- wierzchnia część ławek

- na altany, pergole, trejaże

- podesty

- pojemniki

- musi być dobrej jakości, bez nadmiernej liczby sęków

- wysuszone do ok. 20% wilgotności

- nie zaatakowane przez grzyby oraz owady

- impregnacja

- okrąglaki należy okorowywać

- izolacja części drewnianych osadzonych w gruncie

65. Rodzaje materiałów izolacyjnych stosowanych w projektowaniu terenów zieleni

- papy, lepiki, folie, geowłókniny

- ochrona murków przed wilgocią

- jako wykładziny na dnie zbiorników wodnych

- do impregnacji wkopanych części elementów drewnianych

- zwiększenie pojemności wodno-powietrznej posadzonych drzew w warunkach miejskich

66. Zabezpieczanie skarp

- wierzchnie warstwy gleby należy zabezpieczyć w trakcie robót budowlanych

- należy dążyć do uzyskania płaskich, zaokrąglonych profili skarp, przy skarpach przekraczających naturalne nachylenie

- zagęszczenie

- jednokrotny przejazd spycharki gąsienicowej

- walcowanie (od zewnątrz do wewnątrz)

- ubijanie mechaniczne - grunty zwarte

- wibrowanie - grunty luźne, niespoiste

- utrzymanie trwałej roślinności - darniowanie, ściółkowanie

67. Funkcje urządzeń wodnych w terenach zieleni

• Potęguja walory kompozycyjno-krajobrazowe

• Polepszają warunki życiowe roślin (mikroklimat, wilgotnośc powietrza, powodują lokalne perturbulencje)

• Stwarzają możliwośc wprowadzania specjalnych siedlisk życiowych dla roślin wilgociolubnych i wodnych, o dużych walorach dekoracyjnych o charakterze naturalnym

68. Rodzaje urządzeń wodnych i możliwości ich stosowania

• Cieki wodne: przy spadkach terenu, należy wzmacniać ich brzegi, meandrujące strumienie na płaskich terenach, należy dostosować charakter cieku do ukształtowania terenu

• Zbiorniki wodne: łaczą lustra wody z roślinnością, siedliska ptaków ozdobnych, miejsce wystepowania roślin wodnych, w zimie mogą być wykorzystane jako lodowiska- płytkie zbiorniki, dzielimy na naturalne i sztuczne

• Pojemniki z wodą

• fonatnny

69. Rodzaje zbiorników wodnych - zalety i wady

Wyróżnaimy:

• Gotowe zbiorniki

• Zbiorniki foliowe: folia polietylenowa, folia z PCV, wykładzina EPDM

• Bentonit

• Beton

• Glina

• fonatnny

Gotowe zbiorniki

Zalety:

• Duża trwałość (kilkanaście lat)

• Dość łatwy i szybki montaż

• Możliwość użytkowania zbiorników ponad poziomem gruntu (konieczność wykonania fundamentów i obudowy)

• Niska cena wykonania oczka wodnego- dotyczy małych oczek

Wady:

• Niewygodny transport, zwłaszcza większych form

• Ograniczona głębokość wytłoczek

• Konieczność maskowania obrzeży

• Możliwośc pekania nie fachowo ułożonego lub zbytnio obciążonego zbiornika

• Duża pracochłonność

• Dość wysoki koszt

Zbiorniki foliowe

1. Folia polietylenowa

Zalety:

• Niska cena

Wady:

• Brak odporności na mróz i promieniowanie słoneczne

• Bardzo krótka trwałość 2-3 sezony

• Nie da się kleić żadnymi klejami

• Konieczność maskowania obrzeży zbiorniku

• Folia z PCV

Zalety:

• Duża elastyczność

• Odporność na mróz i promieniowanie słoneczne

• Możliwość łatwego klejenia

• Trwałość ok. 25 lat

• Możliwość zamówienia gotowej płachty na wymiar

3. wykładzina EPDM

Zalety:

• duża elastyczność nawet w czasie chłodów

• duża odporność na mróz i promieniowanie UV

• możliwość reperacji

• duża trwałość 20-30 lat

• możliwość zamówienia gotowej płachty na wymiar

Wady:

• wysoka cena

• dość duży ciężar

• konieczność maskowania obrzeży

Bentonit:

Zalety:

• naturalny wygląd zbiornika

• możliwość ładnego ukształtowania terenu

• możliwośc wykorzystania materiału ekologicznego

• bardzo duża trwałość

Wady:

• duży ciężar materiału

• ciężki transport, układanie

• konieczność uzycia odpowiedniego sprzętu i zatrudnienia specjalnej ekipy

Beton

Zalety:

• możliwośc formowania dowolnych kształtów

• bardzo duża trwałośc

• stosunkowo niska cena

Wady:

• pracochłonna i skomplikowana technologia wykonania- beton musi być wylany w ciagu jednego dnia

• konieczność zneutralizowania betonu

• koniecznośc podniesienia ich estetyki (kafelkowanie, wysypywanie dna piaskiem)

Glina:

Zalety:

• możliwość nadania dowolnego kształtu

• możliwość ładnego uformowania brzegu

• możliwość wykorzystania ekologicznych materiałów

• bardzo duża trwałość

• stosunkowo niski koszt materiału

Wady:

• duże koszty transportu i robocizny

• bardzo pracochłonne wykonanie warstwy uszczelniającej

Fontanny

• są uzupełnieniem zbiorników wodnych

• są kosztownymi urządzeniami

• Jonizują powietrze

70. Cechy morfologiczne i podziała roślin wodnych

Cechy morfologiczne:

• Pędy nie maja tkanek usztywniających, są wiotkie, poddają się ruchom wody,

• W liściach i pedach brak szparek i wiązek przewodzących

• W tkance liści są komory powietrzne

• Kwiaty przystosowane do zapylania przez faunę wodna

• Łatwo rozmnażaja się wegetatywnie

• Wytwarzanie turionów- paków zimujących na dnie po rozłożeniu innych tkanek prze lód

1. Strefa grzybieni: pływają na powierzchni wody, niektóremogą być zakorzenione

2. Strefa płytka: rośliny zanurzone w wodzie na 20-40 cm, odporne na wahania wody

3. S. bagienna: rośliny lubiące wilgotne podłoże np. kosaćce, tojeść

4. S. wilgotna

5. strefa ogrodowa: utrzymanie stałego poziomu wody, małe zbiorniki 5cm, duże płytsze zbiorniki 20 cm, duże głębokie zbiorniki 150 cm

71. Zagospodarowanie brzegów zbiorników wodnych naturalnych

72. Sposoby oczyszczania wody w zbiornikach obsadzanych roślinnością

73. Definicja i podział terenów zieleni

Tereny zieleni- tereny wraz z infrastrukturą i budynkami, funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej budowie lub miast, pełniące funkcje estetyczne, rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe.

Parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, zabytkowe oraz cmentarze, zieleń towarzysząca ulicom, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom oraz obiektom kolejowym i przemysłowym

Podział:

tereny zieleni ogólnodostępne (otwarte): parki, zieleńce, lasy komunalne, arboreta

t.z. zamkniętej (o ograniczonym dostępie): ogrody działkowe, zieleń zakładów przemysłowych

zieleń o przeznaczeniu specjalnym: ogrody botaniczne, dydaktyczne, zoologiczne, arboreta

74. Podział parków miejskich

spacerowo-wypoczynkowe- zadrzewienia 20-30% , w tym krzewy 10-15%;trawniki parkowe-69,5-70%;kwietniki,rabaty-1%; drogi, place-8-18%; zbiorniki wodne, fontanny-max 10%; infrastruktura-1,5%.Wyposażenie takiego parku: kioski, sklepiki, estrada koncertowa, pergole, place zabaw, kawiarenki, restauracje, urządzenia sanitarne, skate parki, mostki, murki, oświetlenie, fontanny, schody, bramy, ogrodzenia, trejaże, ściany wspinaczkowe

leśne - lasy komunalne; to tereny położone na terenie miast, będące ich własnością, w ktoryh prowadzi się gospodarkę leśną

Funkcje:rekreacyjno-społeczne, estetyczne, ochronne, sanitarno-higieniczne, krajobrazowe

kultury i wypoczynku - tereny wypoczynku biernego z zielenią i ławkami, ogródki jordanowskie, place zabaw z zielenią, staw z plażą i kąpieliskiem, baseny otwarte i kryte, wesołe miasteczka, ogrody dydaktyczne, muszle koncertowe, pomniki, zaplecze gastronomiczne, tereny do uprawiania dyscyplin,miejsca dowędkowania

dydaktyzno-naukowe - ogrody botaniczne, zoologiczne, skanseny

parki kultu religijnego- kalwarie

lapidaria- miejsca pamieci historycznej, cmentarze historyczne

75. Rodzaje zieleni przyulicznej

• Zieleń zlokalizowana przy ulicach miejskich w zależności od szerokości ulicy i charakteru zabudowy. Przy ulicach wąskich rezygnuje się z sadzenia drzew pozostawiając: pasy trawników, żywopłoty, pnącza

• Zieleń izolacyjna (pyt.78)

• Zieleń towarzysząca komunikacji miejskiej (pyt.77)

76. Sposoby obsadzania ulic (od Ani N)

W doborze gatunków do obsadzania ulic należy uwzględnić odporność na trudne warunki glebowe i ekologiczne charakterystyczne dla zieleni ulicznej. Drzewa wykorzystywane do obsadzania ulic w dobrych warunkach doszywają 150 180 lat. Drzewa zwykle obumierają przedwcześnie ze względu na niedobór wilgoci w glebie, nadmiar dwutlenku węgla, zanieczyszczenie powietrza itp. Nowe nasadzenia powinny być starannie dobrane do warunków panujących w mieście. Gatunki do obsadzeń ulicznych powinny charakteryzować się małymi wymaganiami w stosunku do żyzności podłoża, dużą tolerancja na zasolenie i zasadowość gleby, odpornością na suszą i zanieczyszczenia ( najlepsze: platany, klony, lipy, jarzębiny, leszczyny) do obsadzania ulic nie powinno się używać gatunków tworzących rozległe, grube konary, cieniujące oświetlenie ulic, wrastające w przewody linii tramwajowych, zaśmiecające ulice. Nie należy obsadzać ulic z wąskimi chodnikami. Obecnie do odsadzania ulic stosuje się wyłącznie drzewa 5 -7 letnie co gwarantuje dobre przyjęcie i pełna adaptację drzewa.

77. Zieleń towarzysząca trasom komunikacyjnym

-stosowana pasmowo wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych, wpływa na poprawę klimatu miejskiego, ogranicza kurz, gazy i hałas. Charakter zabudowy zielenią należy dostosować do natężenia ruchu komunikacyjnego, charakteru zabudowy. Dobrze jest sadzić krzewy między jezdnią a chodnikiem.

Od Ani N:

Do zieleni tras komunikacji drogowej należą: pasy zieleni przydrożnej, nasadzenia wzdłuż dróg szybkiego ruchu i autostrad i zadrzewienia przełamujące monotonie widoków z dróg. Celem urządzania zieleni przy trasach komunikacyjnych jest kształtowanie estetyki krajobrazu. Funkcje zieleni tras komunikacyjnych: podkreśla linearność krajobrazu, akcentuje zakręty i rozwidlenia, ogranicza przenikanie hałasu drogowego do pobliskich osiedli, tworzy izolacje przeciwwietrzną, ochrania pola uprawne i osiedla mieszkalne przed spalinami i innymi zanieczyszczeniami, rozbija monotonność widoków, pełni funkcję biologiczną w ekosystemie. W doborze gatunków należy uwzględnić walory plastyczne drzew: ich wielkość, barwę liści, jesienne przebarwianie, wymogi siedliskowe, odporność na susze. Drzewa wzdłuż dróg i autostrad powinny mieć gęstą koronę i wysokość 6 - 10m, parter poniżej koron drzew należy wypełniać krzewami o różnej wysokości , sięgającej pietra koron.

78. Zieleń izolacyjna

Oddzielenie dzielnicy przemysłowej i strefy o intensywnej komunikacji od osiedli mieszkaniowych. Pełni funkcje higieniczno sanitarne, dominują rośliny wysokie. Szerokość pasów zieleni izolacyjnej zależy od lokalizacji, kierunków wiatru, układ topograficzny i stopień uciążliwości przemysłu ma również duży wpływ. Promenady, lasy komunalne i bulwary również pełnią fun izol.

- tłumienie hałasu

- zawsze zielone gatunki drzewiaste

- gęste korony

- duże liście, pokryte kutnerem

- klony

- lipy

- topole

- osłona od dymu i kurzu

- drzewa i krzewy hamują szybkość przepływu powietrza, powodują opadanie cięższych od powietrza cząsteczek na ziemię

- znaczne ilości pyłu osadzają się na liściach ponieważ powierzchnia liści w koronie jest 20-30-krotnie większa od powierzchni jaką zajmuje cała korona

- osłona od wiatrów

- w lecie drzewa liściaste stanowią skuteczne bariery wiatrochłonne

- w zimie bezlistne drzewa częściowo obniżają szybkość i siłę wiatru

- osłona przeciwśnieżna

LUB od Marty Chałupki

oddziela dzielnice przemysłowe i strefy o intensywnej komunikacji od osiedli mieszkaniowych

pełni funkcje higieniczno-sanitarne

dominuje roślinnośćwysoka i doporna na skażenie

szerokość pasów zieleni zależy od lokalizacji kierunków wiatrów, układu topograficznego oraz stopnia uciążliwości przemysłu i wynosi od 100 do 2000m

role zieleni izolacyjnej pełnią również promenady, bulwary i lasy komunalne

79. Funkcje zieleni osiedlowej

Funkcje:

1. Biologiczne

2. Ochronne

3. Izolacyjne

4. Rekreacyjne

5. Estetyczne

Zieleń osiedlowa powinna zawierać:

• Place gier i zabaw

• Zieleń ochronną na obrzeżach całości

• Komunikację pieszą i kołową

• Placyki gospodarcze (śmietniki, trzepaki)

• Boiska sportowe

• Miejsca wypoczynku dla matek z dziećmi i dla ludzi starszych

80. Zasady projektowania zieleni izolacyjnej

Zieleń izolacyjna oddziela dzielnice przemysłowe i strefy o intensywnej komunikacji od osiedli mieszkaniowych. Pełni funkcje higieniczno - sanitarne. Zieleń przy obiektach przemysłowych powinna być tolerancyjna na zanieczyszczenie powietrza gazami, kurzem, pyłem, dymem, odporna na przesuszenie luz przegrzane powietrze, przeciągi. Wysokie zwarte zadrzewienia należy lokalizować od strony wiejących najczęściej wiatrów. Szerokość pasów zieleni izolacyjnej zależy od lokalizacji, kierunków wiatrów, układu topograficznego oraz stopni uciążliwości przemysłu i wynosi 100 - 200m. Role zieleni izolacyjnej pełnią również promenady, bulwary i lasy komunalne.

81. Zieleń przy placach zabaw dla dzieci

Place zabaw powinny być lokalizowane wśród zieleni, z dala od ruchu drogowego, w miejscach osłoniętych od wiatru. Drzewa i krzewy przy placyku umilają dzieciom i opiekunom czas spędzany na zabawie. Rośliny tworzą miłe otoczenie także dla osób opiekujących się dziećmi. Zielone place zabaw odgrywają istotną rolę w edukacji dzieci. Uczą kontaktu z przyrodą - pomagają poznawać jej różnorodność. Pokazują, że rośliny, a także żyjące w ich sąsiedztwie różne gatunki zwierząt, zmieniają się zgodnie z następowaniem po sobie pór roku, a także na przestrzeni lat.

Place zabaw musza być bezpieczne. Należy unikać roślin trujących, uzbrojonych w kolce lub ciernie oraz o szczególnie kłujących igłach. Rośliny na placach zabaw powinny dostarczać dzieciom tworzywa do zabawy.
Dla pokazania różnorodności przyrody, można komponować rośliny na zasadzie kontrastu - obok roślin o gładkich liściach sadzić pokryte kutnerem, z długimi liśćmi obok tych z okrągłymi, z drobnymi obok posiadających duże liście. Warto także sadzić rośliny w kontrastowych zestawieniach kolorystycznych lub przeciwnie - fragmenty kompozycji w jednorodnej barwie, a także krzewy w kształtach: kuliste, stożkowate, kolumnowe, płożące oraz drzewa o różnej fakturze kory - biała brzozy (Betula sp.), czarna i spękana dębu (Quercus sp.). W otoczeniu różnych urządzeń zabawowych np przy huśtawkach wymagana jest duża wolna przestrzeń, a tam, gdzie dzieci wybierają spokojniejsze zabawy, może być sadzonych więcej roślin

82. Zieleń przy szkołach i przedszkolach

Przedszkola:

- eliminacja gatunków:

- kolczastych

- kłujących

- parzących

- o trujących liściach, kwiatach, owocach

- uwzględnić należy:

- gatunki wydzielające fitoncydy

- częściowe zacienienie terenu

- ogrodzenie terenu

- zabezpieczenie przed zwierzętami

- elementy wyposażenia placów zabaw dla dzieci w wieku do 7 lat

Place zabaw:

- podział elementów placu zabaw wg grup wiekowych

- centralnie położony obszar powinien być dla wszystkich

- urządzenia z certyfikatami

- powinny być montowane w sposób zgodny z zaleceniami producenta oraz z zachowanie stref bezpieczeństwa

- strefy bezpieczeństwa nie mogą się pokrywać lub być zbyt blisko siebie

Szkoły:

- wielkość terenu zależy od ilości uczniów i powinna obejmować:

- część przejściową dekoracyjną

- część rekreacyjną - wypoczynek, zabawa, dla poszczególnych grup wiekowych

- zagony szkolne

- część sportową (boiska, bieżnie, skocznie - odizolowane zielenią wysoką)

- część gospodarczą (śmietniki, trzepaki, magazyn)

Od Ani N:

Przedszkola: Ogrody przedszkolach są na ogół małe. Otoczenie budynku powinno być obsadzone zielenią izolacyjną, chroniącą przed wiatrem teren na którym przebywają dzieci. Granice terenu należy zaakcentować średnio wysokimi drzewami, jak np. klon polny, wierzba, jarząb. Wzdłuż ogrodzenia wysadzamy wysoki (3 do 5 m) wielogatunkowy żywopłot obniżający się w kierunku trawnika. Gatunki posadzone na terenie przedszkola powinny częściowo zacieniać obszar, zabezpieczać przed zwierzętami, wydzielać fitoncydy (śr. bakteriobójcze). Całkowicie należy wyeliminować gatunki kolczaste, kłujące i o trujących liściach, kwiatach i owocowcach.

Szkoły: wielkość ogrodu jest normowana liczebnością dzieci w szkole. Ogród powinien zawierać część przejściową - z gatunkami dekoracyjnymi, rekreacyjną (wypoczynkową), część sportową i część gospodarczą (śmietniki, trzepaki, magazyny). Cały obszar powinien być otoczony wysokim, najlepiej wielogatunkowym żywopłotem o zróżnicowanych walorach ozdobnych. Cała nawierzchnia powinna być pokryta trawnikiem, z którym powinny sąsiadować niskie krzewy.

83. Zieleń towarzysząca budynkom publicznym

84. Zieleń wokół obiektów sportowych

- są to tereny otwarte projektowane zgodnie z zasadami zieleni miejskiej

- służy do uprawiania sportu i rekreacji, istotne jest ich oddalenie od zakładów przemysłowych, nasłonecznienie i ochrona od wiatru

Stadiony:

- powinny być izolowane pasami zieleni chroniącymi przed hałasem i skażeniem

- miasto >25tys. mieszkańców - 1 ośrodek o pow. 5ha

- zieleń ma poprawiać komfort - zacienienie

Pola golfowe:

- powierzchnie trawników o różnym przeznaczeniu

- zieleń jest kreowana rzeźbą terenu, całkowicie stworzona przez ludzi

- kształtuje się w zależności od klimatu

85. Zieleń przy obiektach służby zdrowia

- zieleń służy rehabilitacji i rekreacji

- szpitale wojewódzkie (500-600 łóżek): 8-10ha 60-70% zieleni

- teren otoczony pasami o min.15m szerokości

- gatunki drzew produkujące fitoncydy, jonizacja powietrza

Od Ani N:

Specyficznymi obiektami są szpitale. Teren, który zajmują ma służyć nie tylko celom medycznym, ale także: rehabilitacji i rekreacji pacjentów. Szpitale powinny być zakładane na obrzeżach miast od strony zawietrznej. Na takich terenach zieleń powinna stanowić ok. 60 - 70%. ZADANIA ZIELENI: umożliwienie wypoczynku choremu na powietrzu ( np. spacery ), odbiór wizualny roślinności, działanie na zmysły tzn.: uspokojenie, kojenie nerwów itp., izolowanie szpitala od terenów przyległych ( pas zieleni o szerokości min.15m), ochrona przed zanieczyszczeniami: wiatrem, pyłami, kurzem; poprawienie miejscowego mikroklimatu;

POŻĄDANE CECHY ROŚLIN: ciekawy kształt i kolor, wydzielanie przyjemnych zapachów( np. kwiaty), zdolności do niszczenia bakterii i drobnoustrojów (gat. wydzielające fitoncydy)

86. Tereny zieleni o specjalnym przeznaczeniu

Są to na ogrody botaniczne, zoologiczne, arboreta

Cmentarze: zieleń na cmentarzach pełni ważna funkcje w układzie przestrzennym. Izoluje kwatery grzebalne ;), wycisza hałas, stwarza nastrój ciszy, spokoju i piękna, tworzy dobre tło dla nagrobków. Za żywopłoty cmentarne stosuje się najczęściej tuje i ligustr pospolity, oba gatunki można formować i przycinać. Wysokie drzewa kształtują przestrzeń obiektu, dają zacienienie i osłonę od wiatrów. Cmentarze powinny być lokalizowane w miastach, na terenach nieuzbrojonych, w odległości co najmniej 150 m od zabudowy mieszkaniowej.

87. Funkcje żywopłotów

• zasłaniają szpecące elementy (np. śmietniki, pryzmy kompostowe),

• oddzielają różne fragmenty ogrodu (np. część gospodarczą, użytkową, dekoracyjną, wypoczynkową),

• stanowią doskonałe tło dla innych, bardzo dekoracyjnych roślin,

• Stanowią naturalne ogrodzenie- zapewniają prywatność

• Redukują hałas, kurz z ulicy

• Poprawiają mikroklimat miejsca - zmniejszają sile wiatru, regulują układ temperatur, wilgoci i wiatru

• Pełnią funkcję dekoracyjną - zdobią

• Pełnią funkcję ochronną (wysokie zwarte żywopłoty, żywopłoty kolczaste(kolce, ciernie tworzą barierę), pasy wiatrochronne w terenie otwartym, izolacja akustyczna, wizualna, przeciwwietrzna)

88. Żywopłoty dekoracyjne

Funkcja: stanowią dekoracyjną oprawę dla innych roślin i całego ogrodu.

Podział:

Sezonowe- np. domki letniskowe, przy miejscach wypoczynkowych (ozdobne w określonym czasie)

Całoroczne- gęste żywopłoty, wybieramy gatunki zimozielone o ozdobnych pędach , liściach, kwiatach

89. Żywopłoty ochronne

90. Podział żywopłotów

I. Pod względem wzrostu

A)Żywopłoty strzyżone

Wysokość od kilku cm do kilku m, szerokość nie większa niż 1m

Słabo lub wcale nie kwitną

Należy je regularnie przycinać(co najmniej 2 razy w roku)

B)Żywopłoty rosnące swobodnie

Są rzadsze od formowanych i szybciej rosną

Zajmują więcej miejsca(1,5-4m)

Sadzimy w większych odległościach niż żywopłoty strzyżone

Wysokość nie jest ograniczona

Zdobią kwiatami i owocami

Są tańsze i mniej pracochłonne

C)Żywopłoty półformowane

Forma pośrednia

Wysoko kolumnowe formy żywotników, jałowców, cyprysików, cisów nie wymagają żadnego cięcia a utrzymują geometryczne kształty

III. Podział ze względu na wysokość: niskie , średniowysokie(1,5-2m), wysokie

IV. Pod względem funkcji: Dekoracyjna , Ochronna

91. Podstawowe gatunki żywopłotowe -charakterystyka

92. Gatunki drzewiaste do tworzenia zielonych ścian

93. Definicja i podział pnączy

94. Funkcje pnączy

-ocieplają ściany (tworzy izolacje w postaci powietrznej poduszki)

-tworzą przestrzeń dla roślin i zwierząt

-osuszają ściany budynków zarówno pędami jak i korzeniami, stanowią dobry drenaż wykorzystując wodę opadową gromadzącą się przy fundamentach

-zabezpieczają pokrycie dachu i przedłużają jego trwałość (wybiera się takie pnącza, które rozrastają się powierzchniowo)

-zasłaniają skutecznie nieładne miejsca

-ochrona przed deszczem

-regulacja tem, zimą ściana pokryta liśćmi zmniejsza straty ciepła o 6%

95. Zasady doboru pnączy

-wybór stanowiska: nasłonecznione (8-12h silna ekspozycja słoneczna, pełne słońce-ściany poł-zach),5-8h słoneczne, 2-5 półcieniste, 0-2 cieniste), warunki glebowe, mrozoodporność, wiatr (trzeba zwrócić uwagę na ściany wschodnie i południowo wschodnie->mróz

-sposób wzrostu rośliny

-wielkość

-dekoracyjność

96. Pnącza do warunków miejskich

-Clematis Jackmanii

-Vitis vinifera Winorośl

-Fallopia aubertii Rdestówka Auberta

-Lonicera tellmanniana Wiciokrzew

-Celastrus orbiculatus Dławisz okrągłolistny

97. Pnącza na ściany południowe i północne

• Ściana południowa

-Partenocissus quinquefolia Eugelmani

-Lonicera periclymenum W. Pomorski

-Lonicera heckrottii W. Heckrotta `Goldflame'

-Clematis vitalba

-Partenocissus tricuspidata `Green spring'

-Akebia quinata Akebia pięciolistkowa

-Lonicera henryi

-Hedera helix

• Ściana północna

-Lonicera heckrottii

-Lonicera caprifolium Wiciokrzew przewiercień

-Hedera helix var hybernica????

98. Sposoby stosowania pnączy na ścianach ???

- podpórki wiszące na ścianach

- podwieszana konstrukcja

- mocowana konstrukcja na fundamencie lub konsoli

- druciane pajęczyny

99. Konstrukcje dla pnączy

Pnącza takie jak np.: Hedera   helix (bluszcz pospolity), Hydrangea anomala subsp. petiolaris (hortensja pnąca), Campsis  (milin), Schizophragma hydrangeoides (przywarka japońska), Euonymus fortunei (trzmielina Fortune'a), Parthenocissus tricuspidata (winobluszcz trójklapowy) czy Parthenocissus quinquefolia (winobluszcz pięciolistkowy) wspinają się na pionowe powierzchnie dzięki korzeniom przybyszowym lub przylgom i nie potrzebują instalowania żadnych dodatkowych konstrukcji. Inne pnącza, takie jak np.: Actinidia (aktinidia), Akebia (akebia a), Aristolochia  macrophylla  (kokornak wielkolistny), Celastrus (dławisz), Lonicera (wiciokrzew), Schisandra (przywarka), Wisteria (glicynia) czy Periploca (obwojnik) owijają się wokół podpór, dlatego należy sadzić je przy kratach, pergolach, trejażach, latarniach, altanach lub innych, specjalnie do tego celu skonstruowanych elementach małej architektury. Pnącza stosowane do okrywania ścian i konstrukcji ogrodowych można sadzić przy ogrodzeniach. Rosnące przy siatkach i płotach tworzą „żywopłoty”. Do tego celu nadaje się np.  szybko rosnąca Fallopia aubertii (rdestówka Auberta) czy Clematis (powojniki) z Grupy Tangutica, które dodatkowo wytwarzają atrakcyjne, puszyste owocostany. Pnącza ozdobne z kwiatów, takie jak np.: Campsis radicans (milin amerykański), Wisteria floribunda (glicynia kwiecista), silnie rosnące gatunki i odmiany np. z rodzaju Clematis (powojniki) czy Lonicera (wiciokrzew) najlepiej prezentują się sadzone przy konstrukcjach typu trejaży. Przy bardzo solidnych konstrukcjach należy sadzić Vitis coignetiae (winorośl japońską). Natomiast delikatniejsze pnącza, takie jak np. Clematis (powojnik) z Grupy Wielkokwiatowych, lepiej wyglądają przy mniejszych podporach. Przy altanach warto posadzić gatunki pachnące, np. Lonicera  periclymenum (wiciokrzew pomorski) odmiany `Serotina' czy `Graham Thomas', Akebia quinata (akebia pięciolistkowa) lub Vitis riparia (winorośl pachnącą). Clematis (powojniki), wraz z Parthenocissus quinquefolia (winobluszczem pięciolistkowym), Vitis riparia (winorośl pachnąca) i Ampelopsis aconitifolia (winnik tojadowaty) można uprawiać w donicach na balkonach. Ostatnio w szkółkach można spotkać pnącza prowadzone w formie drzewek. Pień wyprowadzany jest przy mocnym paliku, a korona utworzona z pędów owiniętych wokół stelażu w kształcie parasola. Najczęściej do tego celu stosowana jest Wisteria floribunda (glicynia kwiecista) lub Campsis radicans (milin amerykański).

Ponadto: konstrukcje ze sznurków, lin, tyczek bambusowych, ozdobne metalowe podpory, ażurowe bramki, pnie drzewa-jako naturalna podpora, girlandy, filary, łuki.

100. Projektowania drzew wzdłuż ulic

Cel: ochrona użytkowników drogi (przed wiatrem, śniegiem, hałasem, zanieczyszczeniem.

Jest stosowana pasowo wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych. Dobór gatunków zależy od szerokości ulicy, liczby pasm ruchu, stopnia natężenia ruchu komunikacyjnego, intensywności ruchu pieszego i charakteru zabudowy. Przy wąskich ulicach rezygnuje się z sadzenia drzew, pozostawiając pasy trawników, żywopłoty i krzewy.

101. Systemy zieleni miejskiej

102. Wpływ kierunków świata na rozmieszczenie pasów drzew wzdłuż ulic

103. Sposoby projektowania poboczy ulic z fragmentami zieleni

104. Aleje, bulwary i promenady

Służą do spacerowania i wypoczywania, lokalizowane są w miejscach reprezentacyjnych.

Promenada- bardzo szeroka ulica 18-60 m. Może mieć symetryczny lub asymetryczny układ zieleni. Promenady stanowią połączenie z zieleńcami i parkami w mieście.

Bulwary- ciągi piesze lub jezdne usytuowane nad wodą na dwóch poziomach , uwzględniając zmiany poziomu wód (taras dolny, taras zalewowy), z widokiem na rzekę, jezioro lub morze. Aleja- droga kołowa lub piesza, wysadzana obustronnie drzewami, rosnącymi luźno lub zwarcie w dwóch lub kilku rzędach. Aleje mogą być: otwarte i kryte, zamknięte od góry konarami drzew, często rozpiętymi na specjalnych rusztowaniach.

105. Zróżnicowani warunków siedliskowych wzdłuż ulic - charakterystyka

W pasach przyulicznych występuje bardzo „przesuszone” powietrze i gleba. Ponadto jest bardzo duże zasolenie gleby związane z zimowym odladzaniem jezdni. Występuje też ograniczenie przestrzeni rozwoju korzeni. Zła struktura gleby wynikająca ze zniszczenia, przemieszania i ubicia warstw gleby podczas budowy dróg. Brak mikroorganizmów symbiotycznych, ułatwiających pobieranie składników pokarmowych. Zanieczyszczenie powietrza pyłami i gazami. Silne zróżnicowanie warunków termicznych w ciągu roku (pęknięcia mrozowe, oparzelizny). Uszkodzenia mechaniczne związane z robotami drogowymi. Pogorszenie stanu drzew sprzyja rozwojowi chorób i szkodników, a w warunkach przyulicznych nie można stosować środków chemicznych do ich zwalczania.

106. Kryteria doboru drzew miejskich

Wzdłuż jezdni: preferowane gatunki rodzime, o wysokiej tolerancji na niekorzystne czynniki siedliskowe (szczególnie podwyższone zasolenie i suszę glebową). Większość drzew o wąskiej jajowatej lub kulistej i zwartej koronie. Drzewa z właściwościami fitoremediacyjnymi- posiadają zdolność wbudowywania w swoje tkanki toksycznych substancji i ich neutralizacji. Do parków i na skwery dobór jest dużo większy i zawiera dużo gatunków odpowiednich do naszego klimatu. Drzewa odporne na warunki miejskie charakteryzują się wyglądem podobnym do osobników rosnących w warunkach naturalnych, mają zdrowe liście, nie żółknące i nie zamierające zbyt wcześnie, nie ma u nich większych różnic w pojawianiu się poszczególnych faz fenologicznych i długości ich trwania.

107. Gatunki drzew zalecanych do sadzenia bezpośrednio przy ulicach o dużym natężeniu ruch drogowego

Lipy

Klony

Acer campestre i A. campestre `Nanum'

Corylus colurna

Robinia pseudoacacia

Sorbus intermedia i S. intermedia `Brouwers'

Quercus rubra

Platanus ×hispanica i P. ×hispanica `Pyramidalis

Crataegus monogyna

Crataegus prunifolia

Crataegus ×media

Glediczia trójciernowa

Ginkgo biloba

108. Zasady doboru drzew do warunków miejskich

Tworząc dobory roślin trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie są podstawowe

czynniki ograniczające ich rozwój. Wybierane drzewa powinny w miarę możliwości wykazywać jak największą tolerancję na ich działanie.

Drzewa tolerancyjne na:

- przesuszenie powietrza i gleby.

- silne zasolenie gleb, związane z zimowym odladzaniem

jezdni.

- Ograniczenie przestrzeni rozwoju korzeni drzew i mała przestrzeń, w jakiej

może rozwijać się system korzeniowy

- zanieczyszczenie powietrza pyłami i toksycznymi gazami

- Ograniczenia w dostępie światła, spowodowane między innymi zacienieniem przez

wysokie budynki

- Silne zróżnicowanie warunków termicznych w ciągu roku, co wyraża się dużą amplitudą

Temperatur

- Zła jest struktura gleby, co wynika ze zniszczenia i przemieszania warstw glebowych

w trakcie budowy dróg, a najczęściej z ich ubicia

109. Normy jakościowe dotyczące doboru materiału roślinnego do sadzenia w terenach zieleni

Materiał roślinny musi pochodzić z licencjonowanej firmy szkółkarskiej i odpowiadać spisowi roślin projektowanych oraz podanym w nim wymiarom minimalnym z bryly korzeniowej, w I wyborze.

Dostarczone sadzonki powinny być zgodne z normą PN-87/R-67023 ( mat. szkółkarski, drzewa i krzewy liściaste), właściwie oznaczone, tzn.muszą mieć etykiety, na których podana jest nazwa łacińśka, forma, wybór, numer normy.

Sadzonki roślin powinny być prawidłowo uformowane z zachowaniem pokroju

charakterystycznego dla gatunku i odmiany oraz posiadać następujące cechy:

- pąk szczytowy przewodnika powinien być wyrażnie uformowany;

- przyrost ostatniego roku powinien wyrażnie i prosto przedłużać przewodnik;

- system korzeniowy powinien być skupiony i prawidłowo rozwinięty, na korzeniach

szkieletowych powinne występować liczne korzenie drobne;

- u roślin sadzonych z bryłą korzeniową - bryła korzeniowa powinna być prawidłowo uformowana

i nie uszkodzona;

- pędy korony krzewów nie powinny być przycięte;

Wady niedopuszczalne

- silne uszkodzenie mechaniczne roślin;

- ślady żerowania szkodników;

- oznaki chorobowe;

- zwiędnięcie i pomarszczenie kory na korzeniach i częściach naziemnych;

- martwice i pęknięcie kory;

- uszkodzenie pąka szczytowego przewodnika;

- uszkodzenie lub przesuszenie bryły korzeniowej;

110. Pokroje drzew przykłady

- kulisty

- piramidalny lub kolumnowy

- zwisły

- karłowy

- szeroki

- lejkowaty

- nieregularny

111. Co wpływa na pokrój drzew i jak się on kształtuje w zależności od środowiska

Sposób rozmnażania drzew i krzewów wpływa na osiągany przez nie pokrój:

- rozmnażanie z nasion

- rozmnażanie z sadzonek

- szczepienie na odpowiedniej wysokości

Pokrój drzewa wynika z następujących walorów dekoracyjnych:

- proporcja poszczególnych części: między pniem a koroną, wysokością a szerokością korony

- struktury i układu gałęzi

- typu wzrostu pnia

- gęstości korony

- struktury i układu gałęzi

Zmiany pokrojów i deformacje wywołują:

- warunki siedliskowe

- ocienienie

- konkurencja o światło

- wiatr

- siły ciążenia

- szkodniki i choroby

---