Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii.
Spis treści |
Lata 2001-2025
za pracę dotyczącą asymptotycznej swobody w teorii silnych oddziaływań między cząstkami elementarnymi
za detekcję neutrin kosmicznych (R.D. - pierwszą; M.K. - ponowną, w szczególności rejestrację neutrin pochodzących z wybuchu supernowej); dało to początek astronomii neutrinowej
za rozwój astronomii promieniowania X (konstrukcja pierwszych detektorów, odkrycie pozasłonecznych źródeł, wykazanie, że promieniowanie X jest składową promieniowania tła, i in.)
Lata 1976-2000
za rozwój metod chłodzenia i pułapkowania atomów laserem
za odkrycie nadciekłości helu
za pionierski wkład do fizyki leptonów
za pionierski wkład do rozwoju technik rozprasza nia neutronów dla badań materii skondensowanej
za odkrycie nowego typu pulsarów, które otworzyło nowe możliwości badania grawitacji
za jego wynalezienie i rozwój detektorów cząstek a zwłaszcza wielodrutowej komowy proporcjonalnej
za odkrycie, że metody rozwinięte przy badaniu zjawisk uporządkowania w prostych układach mogą być uogólnione do bardziej złożonych form materii, na przykład ciekłych kryształów i polimerów
za ich pionierskie badania dotyczące głęboko nieelastycznego rozpraszania elektronów na protonach i związanych neutronach, co miało istotny wpływ na rozwój modelu kwarkowego w fizyce cząstek
za jego wynalezienie metody oscylacyjnych pól i ich użycie w maserach wodorowych i zegarach atomowych
za rozwój techniki pułapek jonowych
za metodę wiązki neutrinowej i przedstawienie dubletowej struktury leptonów poprzez odkrycie neutrina mionowego
za postęp w odkryciu nadprzewodnictwa materiałów ceramicznych
za jego podstawowe prace z optyki elektronowej i projekt pierwszego mikroskopu elektronowego
za ich projekt skaningowego mikroskopu tunelowego
za odkrycie kwantowego efektu Halla
za ich decydujący wkład do wielkiego projektu prowadzącego do odkrycia cząstek W i Z
za jego badania teoretyczne procesów fizycznych istotnych dla struktury i ewolucji gwiazd
za jego badania teoretyczne i doświadczalne reakcji jądrowych ważnych dla powstania pierwiastków we Wszechświecie
za jego teorię zjawisk krytycznych w przejściach fazowych
za ich wkład do rozwoju mikroskopii laserowej i elektronowej wysokiej rozdzielczości
za odkrycie naruszania jednej z fundamentalnych zasad symetrii w rozpadach neutralnych mezonów K
za prace nad jednolitą teorią wzajemnego słabego i elektromagnetycznego oddziaływania cząstek elementarnych
za odkrycia w fizyce niskich temperatur
za odkrycie promieniowania reliktowego
za fundamentalne badania teoretyczne struktury elektronowej układów magnetycznych i nieuporządkowanych
za ich (niezależne) odkrycie ważnej podstawowej cząstki elementarnej
Lata 1951-1975
za odkrycie związku między ruchem kolektywnym i ruchem jednocząstkowym i rozwinięcie teorii budowy jąder atomowych oparte na tym związku
za pionierskie prace w dziedzinie radioastronomii
za odkrycie pulsarów
za odkrycie tunelowania w półprzewodnikach
za odkrycie tunelowania w nadprzewodnikach
za teoretyczne przewidzenie własności przepływu prądu nadprzewodnictwa przez barierę
za odkrycie teorii nadprzewodnictwa
za odkrycie zasad holografii
za fundamentalne prace i odkrycia w dziedzinie magnetohydrodynamiki i ich owocne zastosowania do różnych działów fizyki plazmy
za fundamentalne prace i odkrycia związane zantyferromagnetyzmem i ferrimagnetyzmem, które doprowadziły do ważnych zastosowań w fizyce ciała stałego
za wkład i odkrycia związane z klasyfikacją ząstek elementarnych i ich oddziaływań
za decydujący wkład w fizykę cząstek elementarnych, w szczególności za odkrycie wielkiej liczby stanów rezonansowych, co było możliwe dzięki rozwinięciu techniki korzystania z pęcherzykowej komory wodorowej i analizy danych
za wkład do teorii reakcji jądrowych, a szczególnie za odkrycia związane z wytwarzaniem energii w gwiazdach
za odkrycie i rozwinięcie metod optycznych badania rezonansu Hertza w atomach
za ich fundamentalne prace w dziedzinie elektrodynamiki kwantowej, o głębokich konsekwencjach dla fizyki cząstek elementarnych
za fundamentalne prace w dziedzinie elektroniki kwantowej, które doprowadziły do skonstruowania oscyłatorów i wzmacniaczy bazujących na zasadzie działania masera i lasera
za wkład w teorię jądra atomowego i cząstek elementarnych, a szczególnie za odkrycie i zastosowanie w tych teoriach podstawowych zasad symetrii
za odkrycia związane z powłokowym modelem jąder atomowych
za pionierskie teorie skondensowanej materii, w szczególności ciekłego helu
za pionierskie badania rozpraszania elektronu w jądrach atomowych i dokonane na tej drodze odkrycia związane ze strukturą nukleonów
za badania rezonansowej absorpcji promieniowania y i odkrycie w związku z tym efektu, który nosi jego imię
za wymyślenie komory pęcherzykowej
za odkrycie antyprotonu
za odkrycie i wyjaśnienie efektu Czerenkowa
za wnikliwe zbadanie tak zwanego prawa zachowania parzystości, co doprowadziło do ważnych odkryć w związku z cząstkami elementarnymi
za badania półprzewodników i wynalezienie tranzystora
za odkrycia związane ze strukturą subtelną widma wodoru
za precyzyjne określenie momentu magnetyczne go elektronu
za fundamentalne badania w dziedzinie mechaniki kwantowej, szczególnie za statystyczną interpretację funkcji falowej
za metodę koincydencji i odkrycia dokonane tą metodą
za przedstawienie metody kontrastu fazowego, szczególnie za wymyślenie mikroskopu fazowo-kontrastowego
za rozwinięcie nowych metod w obszarze precyzyjnych magnetycznych metod jądrowych i za odkrycia dokonane przy ich zastosowaniu
za ich pionierskie prace związane z przekształceniem jąder atomowych za pomocą sztucznie przyspieszanych cząstek
Lata 1926-1950
za rozwinięcie metody (kliszy) fotograficznej badania procesów jądrowych i za odkrycia związane z mezonami, dokonane przy zastosowaniu tej metody
za przewidzenie istnienia mezonów na podstawie teoretycznej pracy dotyczącej sił jądrowych
za rozwinięcie metody komory WiJsona i za odkrycia, przy jej użyciu, w dziedzinach fizyki jądrowej i promieniowania kosmicznego
za badanie fizyki górnych warstw atmosfery, a szczególnie za odkrycie tak zwanej warstwy Appletona
za wymyślenie aparatury do wytwarzania skrajnie wysokich ciśnień i za odkrycia, których dzięki temu dokonał w dziedzinie fizyki wysokich ciśnień
za odkrycie zasady wykluczania, nazwanej również zakazem Pauliego
za metodę rezonansową obserwacji własności magnetycznych jąder atomowych
za wkład w rozwój metody promieni molekularnych i za odkrycie momentu magnetycznego protonu
nie przyznano
nie przyznano
nie przyznano
za wynalezienie i udoskonalenie cyklotronu i za wyniki uzyskane przy jego użyciu, w szczególności odnoszące się do pierwiastków sztucznie promieniotwórczych
za pokazanie istnienia nowych pierwiastków promieniotwórczych wytworzonych przez napromieniowanie neutronami i za odkrycie reakcji jądrowych wywołanych przez powolne neutrony
za doświadczalne odkrycie dyfrakcji elektronów na kryształach
za odkrycie promieniowania kosmicznego
za odkrycie pozytonu
za odkrycie neutronu
nie przyznano
za odkrycie nowych płodnych form teorii atomowej
za stworzenie mechaniki kwantowej, której zastosowanie doprowadziło, między innymi, do odkrycia alotropowych postaci wodoru
nie przyznano
za prace dotyczące rozpraszania światła i za odkrycie zjawiska nazwanego jego imieniem
za odkrycie falowej natury elektronów
za prace dotyczące termoemisji elektronów, a w szczególności za odkrycie prawa nazwanego jego imieniem
za odkrycie zjawiska nazwanego jego imieniem
za wynalezienie metody czynienia widzialnymi torów cząstek naładowanych elektrycznie, z wykorzystaniem kondensacji pary
za prace dotyczące nieciągłej budowy materii, a szczególnie za odkrycie równowagi w procesach osadzania
Lata 1901-1925
za odkrycie praw rządzących zderzeniem elekronu z atomem
za odkrycia i badania w dziedzinie spektroskopii promieni X
za prace dotyczące elementarnego ładunku elektrycznego i zjawiska fotoelektrycznego
za badanie budowy atomów i promieniowania przez nie wysyłanego
za zasługi dla fizyki teoretycznej, szczególnie za odkrycie praw rządzących zjawiskiem fotoelektrycznym
za wkład jaki wniósł w precyzyjne pomiary w fizyce dzięki odkryciu anomalii w stopach niklowo-stalowych
za odkrycie efektu Dopplera w promieniach kanalikowych i za odkrycie rozszczepienia linii widmowych w polu elektrycznym
za odkrycie kwantów energii
za odkrycie charakterystycznego promieniowania rentgenowskiego pierwiastków
nie przyznano
za zasługi w badaniu struktury krystalicznej za pomocą promieni Roentgena
za odkrycie dyfrakcji promieni Roentgena na kryształach
za badanie własności materii w niskich temperaturach, które to badania doprowadziły, interalia, do wytworzenia ciekłego helu
za wymyślenie automatycznych regulatorów przeznaczonych, w połączeniu z zasobnikami gazu, do zasilania światłem latarni morskich i pław świetlnych
za odkrycia dotyczące praw rządzących promieniowaniem cieplnym
za pracę nad równaniem stanu gazów rzeczywistych i cieczy
za wkład w rozwój telegrafii bezprzewodowej
za metodę fotograficznego odtwarzania kolorów opartą na zjawisku interferencji
za zbudowanie niezwykle precyzyjnych przyrządów optycznych i pomiary metrologiczne przeprowadzone przy ich użyciu
za teoretyczne i doświadczalne badania przewodnictwa elektrycznego w gazach
za pracę dotyczącą promieni katodowych
za badanie gęstości większości znanych gazów i odkrycie argonu
za odkrycie promieniotwórczości naturalnej.
za wspólne badania zjawiska promieniotwórczości odkrytego przez profesora Henri Becquerela
za badania wpływu pola magnetycznego na zjawiska promieniowania
za odkrycie niezwykłych promieni, później nazwanych jego imieniem (promieni Roentgena)
Zobacz też
|
Fizjologia i medycyna - Fizyka - Chemia - Nagroda Pokojowa |
Linki zewnętrzne