Załącznik 1: Opis metody mapa myśli

Mapa myśli to szczególny rodzaj notowania, mający według jego twórców zwiększać efektywność pracy i zapamiętywania. Metoda została opracowana przez dwóch brytyjskich naukowców: Tony'ego i Barry'ego Buzana.

Celem mind mappingu jest podniesienie efektywności pracy a proces nauki i zapamiętywania uczynienie prostszym, szybszym i przyjemniejszym. Sprzyja myśleniu twórczemu, wielokierunkowemu, a nie nudnemu i odtwórczemu.

Jak tworzymy Mapy Myśli.

1. Notuj zawsze na czystej kartce papieru, najlepiej formatu A4 lub A3, ułożonej poziomo. Peryferyjna szerokość widzenia oka jest większa w poziomie niż w pionie.

2. Na środku umieść tytuł (temat) z ilustrującym go rysunkiem bądź przedstawiającym go symbolem.

3. Od środka mapy prowadź łączące się ze sobą linie - „gałęzie”, zmniejszając ich grubość w miarę oddalania się od centrum. Każda linia powinna stykać się ze swoim punktem wyjścia. Rysuj je pod takim kątem, aby umieszczane na nich słowa były

czytelne bez konieczności odwracania kartki.

4. Na liniach umieszczaj słowa - klucze, jedno na każdej linii. Używaj liter drukowanych (bardziej czytelne). Wyrazy niech będą równe długościom gałęzi, na których się znajdują, i jak najbardziej zbliżone do pozycji horyzontalnej (poziomej).

5. Każdą grupę zagadnień rysuj innym kolorem. Kolor, podobnie jak kształty przestrzenne, bardzo pobudza pamięć. Mapę wzbogać jak największą ilością rysunków, piktogramów, symboli, strzałek, własnych kodów znaczeniowych.

Wszystkie mapy są autorskie, indywidualne i niepowtarzalne. Nie są odtwórczym zapisywaniem informacji, lecz twórczym procesem przetwarzania tych informacji zgodnie z własną wiedzą, doświadczeniem i systemem własnych skojarzeń.

Mapy pamięci można ja wykorzystać w różnych sytuacjach:

• aby streścić książkę, wykład, audycje radiowa lub telewizyjna.

• do wymyślania nowych pomysłów, podczas burzy mózgów.

• do robienia notatek

Żródło: opracowanie własne na podstawie publikacji:

Bubrowiecki A., Techniki pamięciowe dla każdego, Gliwice, 2006, s. 15-17

Buzan T., Mapy myśli, s. 58-60

Kijak M., Kurs tworzenia map myśli, s.12-15

Mapa myśli [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu: 10.02.2011], dostępny w Internecie: < http://pl.wikipedia.org/wiki/Mapa_my%C5%9Bli>Załącznik 2: Pamięć

TERMIN	DEFINICJA
PAMIĘĆ	zdolność do rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych (odczucia węchu, smaku, dotyku itp.), skojarzeń czy informacji.
Żródło: opracowanie własne na podstawie publikacji: Pamięć [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu: 10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/Pami%C4%99%C4%87> Załącznik 3: Typy pamięci
TERMIN	DEFINICJA
TYP WZROKOWY	łatwiej zapamiętywane i odtwarzane są treści spostrzegane za pomocą wzroku
TYP SŁUCHOWY	łatwiej utrwalane są treści werbalne
TYP DOTYKOWY	łatwiejsze zapamiętywanie poprzez skojarzenia ruchowe (np. machanie ręką, stukanie ołówkiem
TYP KINESTETYCZNY	łatwiejsze zapamiętywanie poprzez skojarzenia związane z dotykiem (np. ciepło, zimno)
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Szula B., Pamięć doskonała, s. 76-85
Załącznik 4: Rodzaje pamięci
TERMIN	DEFINICJA
PAMIĘĆ MECHANICZNA	opiera się przede wszystkim na powtarzaniu materiału
PAMIĘĆ LOGICZNA	opiera się na rozumieniu treści i wewnętrznych, sensownych związków między poszczególnymi częściami materiału
PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA	zawiera całą naszą wiedzę o świecie i o nas samych. Jej pojemność jest prawie nieograniczona
PAMIĘĆ KRÓTKOTRWAŁA	ma ograniczoną pojemność i przechowuje informację tylko przez krótki czas, o ile nie jest powtarzana

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Szula B., Pamięć doskonała, s. 76-85Załącznik 6: Fazy pamięci

TERMIN	DEFINICJA
ZAPAMIĘTYWANIE	wprowadzenie informacji do pamięci. Może ono trwać w bardzo różnych okresach, niekiedy bardzo krótko, może ograniczać się do jednego spostrzeżenia. Może też dotyczyć bardzo obszernych i skomplikowanych materiałów, wtedy proces zapamiętywania trwa długo.
PRZECHOWYWANIE	proces utrzymywania informacji w pamięci.
PRZYPOMINANIE	wydobycie informacji z pamięci długotrwałej, które wymaga sięgnięcia do jej zasobów. Nazywana jest czasami odtwarzaniem, opamiętywaniem, odzyskiwaniem lub wydobywaniem informacji z pamięci.

Żródło: opracowanie własne na podstawie:

Pamięć człowieka [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu: 10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/Pami%C4%99%C4%87_cz%C5%82owieka>

Przypominanie [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/Przypominanie>

Szula B., Pamięć doskonała, s. 93-102Załącznik 5: Cechy pamięci

TERMIN	DEFINICJA
TRWAŁOŚĆ	to zdolność długotrwałego przechowywania w pamięci wyuczonych treści. Trwałość wzrasta w miarę tego, jak często powtarza się i w praktyce operuje wyuczonym materiałem, jak bardzo jest on ważny i interesujący dla uczącego się oraz jak dobrze i dokładnie został on wyuczony
SZYBKOŚĆ	przejawia się przede wszystkim w ilości czasu potrzebnego do zapamiętania określonej ilości materiału, zależy od doświadczenia w zakresie zapamiętywanych treści, od zainteresowania, umiejętności skupiania uwagi, a także od sprzyjających lub niesprzyjających warunków zewnętrznych (np. cisza lub hałas)
WIERNOŚĆ (DOKŁADNOŚĆ)	zapamiętane treści odtwarza się bez zniekształceń, luk i dodatków pochodzących z innych doświadczeń
GOTOWOŚĆ	polega na umiejętności szybkiego przypominania sobie tego, co w danym momencie jest potrzebne
POJEMNOŚĆ (ZAKRES)	określa ilość i różnorodność materiału, który może być zapamiętany

Żródło: opracowanie własne na podstawie: Pamięć [w:] WIEM, darmowa encyklopedia [online], [data dostępu: 10. 02.2011] dostępny w Internecie <http://portalwiedzy.onet.pl/72484,,,,pamiec,haslo.html>

Załącznik 7: Teksty do stworzenia map myśli

Świerk pospolity

Świerk pospolity to gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. Jest to jedyny gatunek świerka występujący naturalnie w Polsce. Rośnie głównie w północno-wschodniej części kraju, na południu Polski, w górach i na pogórzu. Nie występuje w sposób naturalny w centralnej i zachodniej Polsce. Zasięg tego gatunku rozciąga się na północy Europy od Norwegii do Rosji, występuje także w Alpach, Sudetach, Karpatach oraz na Bałkanach. Na wschodzie sięga Uralu, gdzie stopniowo wypiera go świerk syberyjski.

Świerk pospolity osiąga wysokość 40-50 m, a średnica jego pnia do 1,5 m. Ma czerwonobrązową lub szarobrązową korę, początkowo gładką, z wiekiem staje się ona łuskowata.

Świerk pospolity ma rozmaite zastosowanie, m. in.: jest ważnym źródłem lekkiego drewna, używany jest do pozyskiwania celulozy oraz w budownictwie. Wykorzystywany jest także do konstrukcji pudeł rezonansowych instrumentów muzycznych. Chyba jego najbardziej znane jest zastosowanie jako drzewko bożonarodzeniowe i sadzenie jej jako rośliny ozdobnej w parkach i ogrodach.

Żródło: opracowanie własne na podstawie: Świerk pospolity [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awierk_pospolity>

Słoniowate

Słoniowate to rodzina dużych ssaków lądowych z rzędu trąbowców, do której zalicza się obecnie trzy gatunki:

• słoń afrykański - największy ze współcześnie żyjących gatunków ssaków lądowych. Jest to zwierzę stadne, zamieszkujące północną część Afryki. W starożytności wykorzystywane było jako zwierzęta bojowe. Słonie afrykańskie posiadają duże uszy i po 4 palce u przednich i 3 u tylnych nóg.

• słoń afrykański stepowy

• słoń afrykański sawannowy

• słoń afrykański leśny - mniejszy z dwóch gatunków słoni występujących w Afryce. Wcześniej uznawany za podgatunek słonia afrykańskiego. Posiada zaokrąglone uszy, skierowane lekko ku dołowi kły (tzw. ciosy), a także po 5 palców u przednich i po 4 u tylnych nóg.

• słoń indyjski (azjatycki) - zamieszkujący lasy i zarośla Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Posiada małe uszy i niewielkie ciosy (kły), po 5 palców u przednich i po 4 lub 3 u kończyn tylnych.

Wśród gatunków wymarłych do rodziny słoniowatych zalicza się także wszystkie gatunki mamutów.

Źródło: opracowanie własne na podstawie:

Słoniowate [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82oniowate>

Słoń afrykański [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82o%C5%84_afryka%C5%84ski>

Słoń afrykański leśny [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82o%C5%84_afryka%C5%84ski_le%C5%9Bny>

Słoń indyjski [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82o%C5%84_indyjski>Niedźwiedziowate

Niedźwiedziowate to rodzina dużych, wszystkożernych (poza niedźwiedziem polarnym, który jest mięsożercą, i pandą wielką, która jest roślinożercą) ssaków drapieżnych szeroko rozprzestrzenionych na półkuli północnej.

Niedźwiedziowate występują najliczniej na półkuli północnej. W Polsce rodzina jest obecnie reprezentowana przez jeden z największych współcześnie żyjących gatunków - niedźwiedzia brunatnego.

Zwierzęta z tej rodziny zajmują różnorodne siedliska. Niedźwiedź polarny spędza większość czasu w wodzie lub na krach lodowych, jest nawet zaliczany do ssaków morskich. Pozostałe niedźwiedzie prowadzą lądowy tryb życia - żyją w tundrze, lasach, a niektóre na terenach pustynnych, ale muszą mieć dostęp do źródeł wody.

Niedźwiedziowate łatwo dostosowują się do zmiennych warunków siedliskowych i źródeł pokarmu. Jedynie panda wielka związana jest z jednym typem siedliska - lasem bambusowym.

Niedźwiedzie to duże zwierzęta o masywnym ciele, krótkiej szyi, szerokiej głowie z masywną czaszką i wydłużonym pyskiem, szczątkowym ogonie i krótkimi, silnymi kończynami. Poruszają się zwykle powoli, na czterech kończynach, ale w razie potrzeby potrafią unieść się do postawy dwunożnej, dobrze biegają, pływają, a niektóre - pomimo dużej masy - nieźle wspinają się na drzewa.

Obecnie w rodzinie niedźwiedziowatych wyróżniane są:

• panda wielka

• niedźwiedź malajski

• niedźwiedź andyjski

• niedźwiedź brunatny

• niedźwiedź polarny

• niedźwiedź himalajski

Źródło: opracowanie własne na podstawie:

Niedźwiedziowate [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: < http://pl.wikipedia.org/wiki/Nied%C5%BAwiedziowate>

Tulipan

Tulipan to rodzaj roślin cebulowych należący do rodziny liliowatych. Zalicza się do niego ok. 120 gatunków i ok. 15 tysięcy odmian. Naturalny obszar występowania tulipana to Europa południowa, północna Afryka, Azja od Turcji, przez Iran, góry Pamir i Hindukusz, stepy Kazachstanu, po północno-wschodnie Chiny i Japonię.

Kwiat tulipana składa się z trzech wewnętrznych i trzech zewnętrznych listków. Listki są zwykle od strony wewnętrznej błyszczące, a na zewnątrz matowe. Mogą one być jednobarwne lub z rysunkiem.

Skala barw kwiatów jest bardzo bogata, są kwiaty białe, żółte, różowe, czerwone i fioletowe w najrozmaitszych odcieniach tych barw, nie ma tylko tulipanów o niebieskim i czarnym kwiecie. Niektóre odmiany są wielobarwne.

Tulipan jest wieloletnią rośliną cebulową. Kwiaty rosną na łodygach o wysokości nawet do 70 - 80 cm, pojawiają się wczesną wiosną, lecz cieszą oko bardzo krótko (do kilkunastu dni). Istnieje bardzo dużo odmian tej przepięknej rośliny. Co roku lista rodzai tulipanów znacznie się powiększa. Ich różnorodność sprawia, że są bywalcami większości ogrodów w Polsce.

Źródło: opracowanie własne na podstawie:

Tulipan [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie:< http://pl.wikipedia.org/wiki/Tulipan>Tatry

Tatry to najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat. Dzielą się na:

• Tatry Zachodnie

• Tatry Wschodnie:

• Tatry

• Tatry

Najwyższym szczytem Tatr jest znajdujący się całkowicie po słowackiej stronie Gerlach (2655 m n.p.m.), a najwyższym szczytem Tatr Polskich są Rysy (2499 m.n.p.m.)

Jeziora Tatr zwane są tradycyjnie stawami. W Tatrach występuje blisko 200 różnej wielkości stawów, począwszy od największego, Morskiego Oka, do zupełnie maleńkich, jak Zadni Mnichowy Stawek. Stawy tatrzańskie są pochodzenia polodowcowego.

Układ świata roślinnego w Tatrach składa się z pięter:

• pogórze - rosną tu rośliny spotykane na nizinach

• regiel dolny - pierwotnie rosły tu lasy złożone z jodły pospolitej i buka zwyczajnego. Obecnie dominuje świerk pospolity.

• regiel górny - złożony głównie ze świerka pospolitego (Picea abies). Górna granica regla stanowi jednocześnie górną granicę lasu. Rosną tu karlejące świerki pospolite, wierzba śląska, górska odmiana jarzębiny i sosna limba.

• piętro subalpejskie - tworzone głównie przez kosodrzewinę z domieszką wierzby śląskiej.

• hale - obszar porośnięty niską trawiastą roślinnością.

• piętro turni - rodzaj skalistego, ostrego szczytu lub skałki o stromych lub nawet pionowych ścianach.

Źródło: opracowanie własne na podstawie:

Tatry [w:] Wikipedia, Wolna Encyklopedia [online], [data dostępu:10.02.2011], dostępny w Internecie: < http://pl.wikipedia.org/wiki/Tatry>

Przykładowa mapa myśli do tekstu.
Załącznik 10: Notatka z lekcji

Temat: Mapa myśli

Jak możemy przeczytać w książce Pamięć doskonała autorstwa Barbary Szuli PAMIĘĆ to zdolność do rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych, skojarzeń czy informacji (Szula B., Pamięć doskonała, s. 76).

• TYPY PAMIĘCI

• typ wzrokowy - łatwiej zapamiętywane i odtwarzane są treści spostrzegane za pomocą wzroku

• typ słuchowy - łatwiej utrwalane są treści werbalne

• Typ dotykowy - łatwiejsze zapamiętywanie poprzez skojarzenia ruchowe (np. Machanie ręką, stukanie ołówkiem

• Typ kinestetyczny - łatwiejsze zapamiętywanie poprzez skojarzenia związane z dotykiem (np. ciepło, zimno)

• RODZAJE PAMIĘCI

• pamięć mechaniczna - opiera się przede wszystkim na powtarzaniu materiału

• pamięć logiczna - opiera się na rozumieniu treści i wewnętrznych, sensownych związków między poszczególnymi częściami materiału

• pamięć długotrwała - zawiera całą naszą wiedzę o świecie i o nas samych .jej pojemność jest prawie nieograniczona

• pamięć krótkotrwała - ma ograniczoną pojemność i przechowuje informację tylko przez krótki czas , o ile nie jest powtarzana

• FAZY PAMIĘCI

• zapamiętywanie - wprowadzenie informacji do pamięci

• przechowywanie - proces utrzymywania informacji w pamięci.

• przypominanie - wydobycie informacji z pamięci

• CECHY PAMIĘCI

• trwałość - to zdolność długotrwałego przechowywania w pamięci wyuczonych treści.

• szybkość - przejawia się przede wszystkim w ilości czasu potrzebnego do zapamiętania określonej ilości materiału

• wierność (dokładność) - zapamiętane treści odtwarza się bez zniekształceń, luk i dodatków pochodzących z innych doświadczeń

• gotowość - umiejętności szybkiego przypominania sobie tego, co w danym momencie jest potrzebne

• pojemność (zakres) - ilość i różnorodność materiału, który może być zapamiętany

Mapa myśli to szczególny rodzaj notowania, mający zwiększać efektywność pracy i zapamiętywania. Metoda została opracowana przez dwóch brytyjskich naukowców: Tony'ego i Barry'ego Buzana. Metoda ta sprzyja myśleniu twórczemu, wielokierunkowemu, a nie nudnemu i odtwórczemu

Jak tworzymy Mapy Myśli.

1. Przygotuj dużą kartkę papieru

2. Na środku kartki umieść temat mapy myśli

3. Do centralnego rysunku / tematu dodawaj odgałęzienia - coraz drobniejsze, im dalej od centralnego tematu

4. Słowa pisz drukowanymi literami, dzięki czemu będą bardziej czytelne.

5. Używaj kolorów

(Kijak M., Kurs tworzenia..., s. 12-15)

BIBLIOGRAFIA:

1. Kijak M., Kurs tworzenia map myśli, Gliwice, Wydawnictwo Złote Myśli, 2009

2. Pamięć człowieka [W:] Wikipedia: Wolna encyklopedia [online], 2011 [dostęp: 10 luty 2011]. Dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org/wiki/Pami%C4%99%C4%87_cz%C5%82owieka>

3. Szula B., Pamięć doskonała, Gliwice, Wydawnictwo Złote Myśli, 2011, s. 73-84, 93-102

---