idiograficznego cel uchwycenie specyfiki jednostki, przypisanie jej specyf cech i określenie specyf splotu okoliczności. charakter jakościowy i populacja jako tło należy wyróżnić daną jednostkę. Jeśli opis jest dokonywany w kategoriach cech, to tylko takie cechy są brane pod uwagę, które charakteryzują wyłącznie danego człowieka

Cel nomotetycznego określenie specyfiki jednostki poprzez wskazanie charakterystycznego dla niej nasilenia właściwości psychologicznych, wspólnych dla określonej populacji. różne nasilenie dla poszczególnych jednostek ,charakter ilościowy i populacja jako elementarny i niezastępowalny punkt odniesienia.

Miary rozproszenie, roznicowanie testu

Średnia średnią arytmetyczną wyników

M_o= (∑X_i)/ N.

miary rozproszenia (dyspersji).

odchylenie standardowe

S_o = √ [∑ (X - M_o)²] / N

wariancja

S_o² = √ [∑ (X - M_o)²] / N

rozkład normalny:

krzywa symetryczna: średnia, wartość modalna i medialna występuje w jednym punkcie;

średnia = 0,00, odchylenie standardowe (i wariancja) = 1,00, rozkład obejmuje wartości ujemne, i dodatnie /krzywa asymptotyczna do osi poziomej - zbliża się do niej, ale nigdy jej nie osiąga, rozciąga się od - do + ~ /zagięcia krzywej sa w granicach jednego odchylenia standardowego powyżej i poniżej średniej;/znane są wielkości powierzchni pod krzywą: w granicach jednego odchylenia standardowego powyżej i poniżej średniej mieści się około 2/3 (68%) powierzchni, 15% powierzchni pozostaje poza granicami 1,44 S_o, zaś 5% poza granicami - 1,96 S_o i 1% poza granicami 2,58 (jednostronnie wartości te odpowiadają wielkościom S_o =1,04, 1,65 i 2,33).

rozkładu normalnego wymaga by skala pomiarowa wykazywała dwie własności: była skalą ciągłą, przyjmującą wiele wartości oraz by poszczególne wartości skali dzieliły równe odległości

konieczność pomiaru ilościowego wymaga zastosowania w teście nie tyle jednej, ile całej baterii pozycji

o diagnozie decyduje współwystępowanie (koincyndencja) objawów chorobowych współwystępowanie) - jest specyficzne

diagnostyczna niejednoznaczność decyduje o konieczności zastosowania wielu pozycji w teście niż tylko jednej.

Konieczność przyjęcia pewnego poziomu ogólności wymaga zastosowania wielu różnych pozycji, badających różne przejawy danej cechy.

O ile zachowania mają charakter elementarny

cecha byt ogólny-wnioskujemy na podstawie współwystępowania elementarnych zachowań

test jako całość jest jedną sumą własności pozycji

Dla zadań z rozwiązaniem zero-jedynkowym

średnia arytmetyczna jest równa proporcji osób, które rozwiązały daną pozycję. Odchylenie standardowe jest pierwiastkiem kwadratowym z iloczynu proporcji osób, które udzieliły poprawnej odpowiedzi i proporcji osób, które udzieliły odpowiedzi niepoprawnej.

Średnia pozycji jest jednocześnie wskaźnikiem jej trudności. Gdy = 0,50 -zadanie przeciętnie trudne, gdy niska 0,10 - trudne, gdy wysoka, 90% - łatwe.

Średnia całego testu jest sumą średnich poszczególnych pozycji.

Wariancja sumą wariancji poszczególnych pozycji i podwojonej kowariancji

W testach, których pozycje odpowiadają wartościom losowym, wyrażenie kowariancyjne =0 => wariancja testu jest prostą sumą wariancji poszczególnych pozycji.

W testach psychologicznych natomiast wariancja testu jako całości jest wyższa niż suma wariancji pozycji

Dołączenie do testu pozycji, która nie koreluje z innymi pozycjami (i z wynikiem całego testu) zwiększa średnią testu jako całości, marginalnie zwiększa wariancję testu o wariancję własną, nie wprowadzając wyrażenia kowariancyjnego -nie wnosi ona niczego do diagnozy danej cechy.

Gdy zadanie ujemnie koreluje z innymi zadaniami (oraz całym testem) kowariancja tej pozycji zmniejsza wtedy zmienność wyników całego testu - wyrażenie kowariancyjne odejmuje się od wariancji całkowitej.

Wprowadzamy do testu wiele pozycji jesli różnicują one poszczególne osoby (ujawniają różnice międzyosobnicze) i dodatnio korelują ze sobą - wprowadzają dodatnią kowariancję (dodatkowo różnicującą daną populację)

Istnienie kowariancji, wynikającej ze współzmienności zachowań jest kluczowe dla testów psychologicznych - decyduje o możliwości diagnozy danej cechy (konstytuuje cechę) i decyduje o rzetelności i trafności pomiaru.

Wkład danej pozycji do wariancji testu jako całości jest sumą jego własnej wariancji i sumy kowariancji z innymi pozycjami.

Idealny rozkład normalny może być uzyskany z pozycji:o dodatnich interkorelacjach i przeciętnej średniej / o zadaniach o zróżnicowanej trudności i wysokich interkorelacjach.

J. interkorelacje nadmiernie wzrastają -rozkł. spłaszcza się-dwumodalny „U”

J.maleją -nadmiernie skoncentrowany wok. średniej - jednomianowy

Interkorelacje pozycji decydują o stopniu skupienia wyników wokół średniej-kurtozie

Dla skośności decydujące są średnie pozycji.

Własności testu jako całości są sumą własności psychometrycznych pozycji i ich interkorelacji.

Zalozenie: pozycje testowe są psychometrycznie i diagnostycznie równoważne -mierzą w tym samym stopniu daną cechę z taką samą dokładnością.

Interkorelacje są nośnikiem rzetelności i trafności pomiaru

Zetelnosc/Trafnosc

własności obiektów, które przysługują tym obiektom w różnym stopniu określa się mianem cech modalnych - ilościowych

Zagadnieniem wnioskowania i oszacowania wielkości błędu przy pomiarze psychologicznym zajmuje się teoria rzetelności pomiaru.

Zagadnieniem możliwości wnioskowania na podstawie pomiaru psychologicznego zajmuje się teoria trafności pomiaru

Pomiar nie jest niezależny od testu

teoria trafności - pyt. o treść pomiaru-rodzaj cechy-przedmiotu pomiaru.

Test psychologiczny dostarcza reguł dochodzenia do wyniku oraz jego oceny, w dwóch aspektach:

indywidualnym - informuje o nasileniu danej cechy u danej jednostki; pomiarowym - umożliwia oszacowanie parametrów "dobroci" pomiaru testem.

Pozycja testowa to sformalizowany wskaźnik danej cechy psychologicznej, a więc zdanie (twierdzenie lub pytanie) opisujące określone zachowanie (lub zadanie wyzwalające określone zachowanie) oraz skala rejestrująca to zachowanie (format odpowiedzi zawierający określone opcje odpowiedzi oraz reguła przekształcania odpowiedzi w wynik liczbowy).

Strategie adaptacji:

Transkrypcja -wierności fasadowej, wady psychometr. Translacja możliwośc wprowadzenia niezbędnych modyfikacji, nie są uniwersalne pojęcia. Trawestacja - swobodne tłumaczenie oryginału z wprowadzaniem wielu modyfikacj, może się różnić od oryginału. Parafraza- nowe narzędzie- pozycje oryginalne wykorzystywane tylko częściowo, większość jest generowana na bazie pozycji oryginalnych, w pełni dostosowany - czasochlony. Rekonstrukcja - opracowanie całkowicie nowego narzędzia

Aspekt metodologiczny diagnozy formalnych reguł stosowania testu: procedury badania, obl.wyn transform na wyn standaryz ,interpret uzysk danych, proces doch do diag psych wymag standaryz, obiektyw i normaliz testu.

Aspekt etyczny Stronniczość, dyskryminowania (lub faworyzowania) seksizmu, rasizmu

naruszenie wolności osobistej"etykietowanie" (stygmatyzowanie

RZETELNOŚCI POMIARU

polowy

Rulona

S_t² war. wyn. c.t.

S_r² war. różn.wyn. obu poł. t.

Guttmana

S_t² war.wyn. c.t.

S_a² i S_b² to war. poł.testowych

metoda zgodn wew-test na wiele części

Kudera-Richardsona KR-20:

N lb cz t,

S_t² war wyn c t,

∑ S_i² suma war cz t

"proroczy" Spearmana-Browna:

R_ttn rzetelność testu po przedłużeniu,

N wielkość (krotność) przedłużenia,

R_tt rzetelność testu przed przedłużeniem (w miejsce współczynnika rzetelności można wstawiać współczynnik korelacji między testami lub połówkami testowymi).

Metoda uogólniona - metoda testów równoległych: łącząca zgodność wewnętrzną oraz stabilność czasową w postaci test-retest. Miarą rzetelności jest korelacja między dwoma testami równoległymi lub - przy obliczaniu ich sumy, tzn. łączeniu w jeden test można wykorzystać Spearmana-Browna.

Standardowy błąd pomiaru wyniku otrzymanego

Standardowy błąd estymacji wyniku prawdziwego:

wynik prawdziwy

Rzetelność różnicy wyników testów

R_aa i R_bb współczyn rzetel obu testów

r_ab korel pom nimi (założenie- wyn na identycznej skali standardowej).

TRAFNOŚCI POMIARU

Trafność kryterialna:

Poprawka na nierzetelność kryterium

r_s-kt współczkorelskorygow,

r_kt współczkorelprzed skorygow

R_tt-k współcz rzetel kryt

Standardowy błąd estymacji wyników kryterium

S_be = S_k √ (1 - r_kt²),

S_k odchstandard wyn kryter

r_kt współcz korel testu z kryterium.

Trafność teoretyczna zgodność treści mierzonej przez test z konstruktem teoretycznym;

METODY

analiza związku pomiędzy konstruktem a zachowaniem:

metoda zmian nieprzypadkowych,metoda sprawdzania różnic międzygrupowych,metoda badania procesu rozwiązywania testu;

analiza macierzy korelacji pomiędzy testem, a innymi testami przeznaczonymi do badania danego konstruktu:

metoda badania wewnętrznej struktury testu,metoda analizy macierzy korelacji i analizy czynnikowej (eksploracyjnej i konfirmacyjnej) danego testu i testów, badających ten sam konstrukt;

badanie trafności konwergencyjnej i dyskryminacyjnej (zbieżnej i rozbieżnej) za pomocą analizy macierzy Wielu Cech- Wielu Metod wg Campbella i Fiskego

STRATEGIE KONSTRUKCJI TESTÓW

teoretyczna (dedukcyjna)zewnętrzna (kryterialna)wewnętrzna (indukcyjna)

Aspekty opisu strategii:

dostępność teorii psychologicznej w strategii: dedukcyjna ("teoria"), kryterialna ("wiedza"), indukcyjna ("metodologia");model psychometryczny zastosowany do konstrukcji testu: teoretyczna - analiza pozycji (korelacja pozycja-skala, zewnętrzna - analiza pozycji (korelacja pozycja-kryterium), indukcyjna - eksploracyjna analiza czynnikowa.efekt finalny: zalety i wady - różne strategie.

PROCES KONSTRUKCJI TESTÓW

1wybór strategii2analiza podstaw teoretycznych narzędzia3generowanie wskaźników będących deskrypcją cech psychologicznych4zapisywanie pozycji testowych5przygotowanie testu do badań: przyjęcie nazwy testu, zaopatrzenie go w instrukcję oraz wprowadzenie losowej kolejności pozycji w inwentarzach lub uporządkowania ich według stopnia trudności.6 przeprowadzenie badań listą pozycji i opracowanie psychometryczne zebranych danych, w rezultacie czego uzyskuje się finalną wersję testu.7 przygotowanie testu do praktycznego stosowania: normalizacja oraz publikacja testu.

CZYNNIKI ZNIEKSZTACAJĄCE WYNIKI TESTOWE:

tendencja do dysymulacji (aprobata społeczna korzystnym świetle.),tendencja do symulowania,style odpowiadania,zgadywanie.

Metody kontroli DYSYMULACJI

E konstr kwestion -Pozycje neutralne,Pozycje subtelne pod względem trafności fasadowej,Specjalne formułowanie językowe pozycji,Aprobata społeczna jako zmienna moderacyjna,Analiza podatności pozycji przez manipulowanie instrukcją,Analizy itemmetryczne,Korelacje pozycji ze skalami mierzącymi aprobatę społeczną;

E.stosow kwes -Instrukcja "szczerości",Zmiana procedury badania - komputeryzacja testu,

Skala kontrolna aprobaty społecznej, na podstawie której odrzuca się respondentów o wysokich wynikach lub koryguje wyniki skal treściowych przez doliczanie tzw. poprawek korekcyjnych,Wprowadzenie do diagnozy psychologicznej szacowania cech.

Tendencja do symulowania - świadome lub nieświadome udzielanie odpowiedzi, bezpodstawnie przedstawiających osobę badaną w niekorzystnym świetle,

Style odpowiadania- tendencjaosoby badanej do wybierania określonej opcji odpowiedzi niezależnie od treści pytania

Metody Kontrol STYLI

wyrównanie liczby pozycji diagnostycznych na "tak" i "nie", (tendencja do zgadzania się i zaprzeczania, eliminowanie odpowiedzi pośrednich (centralny styl odpowiadania) lub stosowanie skal kontrolnych, bazujące na zliczaniu odpowiedzi centralnych, niezdecydowanych).

stosowanie skal kontrolnych, np. skali konsekwencji (nieuważność) lub konstruowanie skal statystycznych do kontroli stylu (bazujących na porównaniu proporcji odpowiedzi, np. potakujących czy negujących w skalach treściowych).

Zgadywanie Zgadywanie udzielanie odp losowych, gdy badani nie znają właściwych odpowiedzi.

Kontrolowanie ZGADYWa:

instrukcję testową: wyrównyw tendencji do zgadywania (zachęcanie do zgadywania) lub eliminowanie zgadywania (informacja o stosowaniu korekty wyników);

zastosowanie statystycznej

poprawka na zgadywanie:

K lb odpbez zgadywania, P +odpowiedzi w teście, B bł odpowiedzi, m - lb opcji odp w zad

Kryteria równoważności testu:

równoważność fasadowa (forma testu),psychometryczna (wskaźniki dobroci pomiaru),funkcjonalna (równoważność psychologiczna),wierność tłumaczenia, rekonstrukcji.

---