1.PORÓWNANIE KOM.PROKARIOTYCZNEJ I EUKARIOTYCZNEJ
Struktura |
Komórka prokariotyczna |
Komórka eukariotyczna |
Ściana komórkowa |
Obecna |
Brak u zwierząt i niektórych protistów |
Błona komórkowa |
Obecna |
Obecna |
Jądro komórkowe |
Brak |
Obecne |
Chromosomy |
Koliste DNA, niewielka ilość przyłączonych białek |
Liniowe DNA połączone z licznymi białkami |
Mitochondria |
Brak |
Obecne |
Chloroplasty |
Brat |
Obecne w komórkach fotosyntetyzujących |
Siateczka śródplazmatyczna |
Brak |
Zwykle obecna |
Rybosomy |
Obecne |
Obecne |
Aparat Golgiego |
Brak |
Obecny |
Lizosomy |
Brak |
Obecne |
Wakuole |
Brak |
Obecne u roślin, grzybów i niektórych protistów |
Cytoszkielet |
Brak |
Obecny |
2.BUDOWA PIERWOTNEJ I WTORNEJ SCIANY KOM.
* Pierwotna ściana komórkowa składa się z długich, regularnych łańcuchów celulozowych tzw.Makrofibryle osadzone są w matriks zbudowanym z pektyn hemiceluloz i białek. W skład ściany pierwotnej wchodzi również woda (do 60%). Jest dość elastyczna i komórka dzięki temu ma możliwość wzrostu i zmiany kształtu.
Wtórna ściana komórkowa powstaje w trakcie dojrzewania i rozwoju rośliny. Między mikrofibrylami celulozowymi odkładają się związki chemiczne, takie jak np. lignina węglan wapnia CaCO3 lub krzemionka SiO2. Procesy takie nazywamy inkrustacją. Związki chemiczne mogą odkładać się również na powierzchni mikrofibryli, wówczas mówimy o adkrustacji. Substancje adkrustujące to: kutyna, wosk, suberyna, czyli korek, kaloza. Takie procesy określa się jako kutynizację czy korkowacenie (suberynizację). Wtórne ściany komórkowe są twarde i sztywne, ograniczają wzrost rośliny, ale stanowią niezwykle wytrzymałą konstrukcję i ochronę.
3.MODYGIKACJE SCIANY KOM.
Rodzaje modyfikacji ścian komórkowych:
- drewnienie (lignifikacja) - inkrustowanie ściany poprzez ligninę; ligniny wypełniają przestrzenie międzymicelarne, ściany zdrewniałe są sztywne, odporne na zgniatanie i zerwanie oraz wykazują zmniejszoną przenikliwość dla wody
- korkowacenie (suberynizacja) - adkrustowanie ściany komórkowej suteryną (ściany są szczelne dla wody i powietrza, odporne na rozkład nieprzezroczyste, izolacja protoplastu od otoczenia prowadzi do jego zamierania (warstwa korkowa)
- kutynizacja - adkrustowanie i inkrustowanie ściany kutyną, ściany mało przepuszczalne dla wody, warstwa przezroczysta
Kutynizacja nie dotyczy tkanek wewnętrznych
- śluzowacenie - adkrustowanie ściany związane z przemianami pektyn,pektyny przekształcają się w śluzy zabezpieczające komórki przed wysychaniem (np. nasiona lnu w trakcie kiełkowania) dotyczy nasion, ściany, skórki
- inkrustowanie ściany innymi związkami chemicznymi
• mineralizacja - inkrustowanie ściany komórkowej związkami nieorganicznymi
» krzemionką (skrzypy, trawy, turzyce)
» węglanem wapnia
• związkami organicznymi:
» garbnikami - właściwości bakteriobójcze
» barwnikami flawonowymi
4.BUDOWA JĄDRA KOM.
Jest to największa organella komórkowa.Położone jest zazwyczaj centralnie, jednak w starszych komórkach może być położone peryferyjnie.
Jądro komórkowe otoczone jest dwiema błonami, tworzącymi tzw. otoczkę jądrową, w której występują otwory zwane porami jądrowymi, dzięki którym wnętrze jądra kontaktuje się z cytoplazmą. Przedostają się przez nie tylko określone substancje (do jądra wnikają m.in. nukleotydy i pewne białka; wydostają się z niego specyficzne cząsteczki kwasów rybonukleinowych przenoszące informację genetyczną z DNA do cytoplazmy).
Jądro steruje metabolizmem komórki, uczestniczy w jej podziale, a także jest nośnikiem informacji genetycznej.
W nie dzielącej się komórce materiał genetyczny zapisany jest w postaci chromatynyW czasie podziału komórki włókienka chromatynowe ulegają kondensacji, polegającej na ich spiralizacji, skracaniu i pogrubieniu. Wskutek tego procesu tworzą się z nich pałeczkowate struktury - chromosomy. Proces ten umożliwia precyzyjne rozdzielenie chromatyny podczas podziału jądra komórkowego.
Najważniejsze funkcje jądra komórkowego:
powielanie zawartego w nim materiału genetycznego i przekazywanie go do komórek potomnych;
przekazywanie materiału genetycznego z pokolenia na pokolenie, dzięki udziałowi w tworzeniu komórek płciowych;
sterowanie podstawowymi procesami życiowymi komórki poprzez regulację dwóch ważnych procesów: odczytywania informacji ukrytych w cząsteczkach DNA i dostosowania instrukcji w postaci RNA do biosyntezy białek.
5.CHROMATYNA- BUDOWA, FUNKCJE POSZCZEGOLNYCH SKLADNIKOW
Chromatyna - włóknista substancja występująca w jądrze komórkowym, zbudowana z DNA, histonów, i niehistonowych białek, kwas dezoksyrybonukleinowy i niewielkie ilości kwasu rybonukleinowego. Chromatyna dzieli się na aktywną genetycznie euchromatynę (zawierającą geny); oraz nieaktywną genetycznie heterochromatynę.
Stanowi najważniejszy składnik jądra, w którym zawarta jest informacja genetyczna komórki. . Podstawowymi jednostkami strukturalnymi chromatyny są nuklesomy, które łączą się ze sobą w ściśle określony sposób i tworzą łańcuchy, Nukleosom to kompleks złożony z zasadowych białek zwanych histonami i z odcinka DNA. Histony tworzą rdzeń nukleosomów, na który są nawinięte fragmenty dwuniciowej helisy DNA.
- stanowi główny składnik każdego chromosomu
- chromatyna spełnia też duża rolę w zjawiskach takich jak transkrypcja
zawiera kwasy nukleinowe niosące informację genetyczną
6.MITOTYCZNY PODZIAL KOM. ROŚLINNEJ
w kom. Roslinnych centrrum organizacji mitozy znajduje się w otoczce jadrowej.
1) profaza, kiedy to chromosomy ulegają spiralizacji, wzrasta ich barwliwość i widoczny staje się ich podział podłużny na dwie chromatydy, zanika błona jadrowa i jąderka.
2) metafaza, w czasie której silnie skręcone chromosomy grupują się w środku komórki tworząc tzw. płytkę równikową. W toku profazy i metafazy wykształca się wrzeciono podziałowe u roslin jest to wlokno typu anastralnego
3) anafaza, chromatydy ulegają całkowitemu rozdzieleniu i jako chromosomy siostrzane są przemieszczane do przeciwległych biegunów przez nici ciągnące wrzeciona podziałowego, przyczepione do centrosomów.
4) telofaza, chromosomy ulegają despiralizacji, wokół jąder potomnych powstaje błona jądrowa i odtwarzają się jąderka.
Po zakończeniu telofazy zwykle następuje podział cytoplazmy, czyli cytokineza. W stadium międzypodziałowym (interfazie) następuje replikacja DNA (czyli podwojenie) umożliwiajace następny podział jądra.
7.BUDOWA I FUNKCJE RETIKULUM ENDOPLAZMATYCZNEGO
inaczej Siateczka Sródplazmatyczna
sieć błon cytoplazmatycznych (tzw. elementarnych) w komórce, tworzących kanały i cysterny (pęcherzyki) przecinające cytoplazmę i połączonych z błoną jądrową i plazmalemmą (błoną komórkową). Retikula endoplazmatyczne sąsiadujących komórek łączą się ze sobą poprzez nici cytoplazmatyczne Na zewnętrznej stronie błon retikulum endoplazmatycznego mogą występować rybosomy i takie retikulum endoplazmatyczne nazywa się szorstkim (granularnym), w odróżnieniu od gładkiego (agranularnego), pozbawionego rybosomów.
Funkcje:
* synteza białek (szorstkie) i tłuszczów (gładkie),
* uczestniczy w przemianach węglowodanów,
* przeprowadza unieczynnianie toksyn i leków (szczególnie w komórkach wątroby),
* pozwala na szybkie transporty wewnątrzkomórkowe (cytoplazma jest w nim rzadsza),
* dzieli cytoplazmę komórki na przedziały (kompartmenty), co pozwala na przeprowadzenie w różnych przedziałach reakcji, które przeszkadzałyby sobie wzajemnie.
8.MECHANIZM DZIALANIA APARATU GOLGIEGO
Jest to system mocno spłaszczonych cystern, zbudowanych z błon nie mających bezpośredniego kontaktu z siateczką śródplazmatyczną, ani z błoną komórkową.
Jest on szczególnie wyraźny w komórkach o zwiększonej aktywności wydzielniczej, gdzie uważany jest za strefę gromadzenia i magazynowania różnych substancji - głównie lipidów i białek.
Do Aparatu Golgiego przemieszczają się białka zmodyfikowane w siateczce śródplazmatycznej. Transport białek między tymi strukturami odbywa się dzięki obłonionym pęcherzykom, które odrywają się i przemieszczają z siateczki śródplazmatycznej do aparatu Golgiego.
W aparacie Golgiego białka są sortowane i kierowane do ostatecznych miejsc przeznaczenia: z powrotem do retikulum, do lizosomów lub w stronę błony komórkowej.
Droga transportu: rybosomy- retukulum - aparat Golgiego - miejsce docelowe; dotyczy jednak tylko niektórych białek. Białka dostarczane do mitochondriów i chloroplastów, a także te, które pozostają w cytoplazmie i nie przemieszczają się przez żadną błonę komórki, powstają na rybosomach niezwiązanych z retikulum endoplazmatycznym.
Aparat Golgiego nie jest wyłącznie miejscem sortowania cząsteczek białek zmodyfikowanych w retikulum. W komórkach roślinnych powstają w nim wielocukry wykorzystywane przez komórkę do budowy ściany komórkowej.
9.BUDOWA I FUNKCJE MITOCHONDRIUM
Mitochondria to organella o kształcie zwykle owalnym. wnętrze wypełnia macierz mitochondrialna (matriks). Otoczka mitochondriów jest dwuwarstwowa. Zewnętrzna błona jest gładka i łatwo przepuszcza wiele substancji na zasadzie transportu biernego. Błona wewnętrzna stanowi barierę, przepuszczającą jedynie wybrane związki. Pomiędzy błoną zewnętrzną a wewnętrzną znajduje się przestrzeń międzybłonowa. Błona wewnętrzna tworzy uwypuklenia, tworzące w matriks mitochondrialnej tzw. grzebienie. Na tych grzebieniach znajdują się buławkowate wypukłości.
FUNKCJE:
produkcji energii dla komórki i są przystosowaniem do przemian oddechowych z udziałem tlenu.
Energia wytwarzana w mitochondriach magazynowana jest w postaci wysokoenergetycznych wiązań w związku zwanym ATP.
Katalizują przemianę kwasu pirogronowego.
. Utleniają acetylokoenzym A w cyklu kwasu cytrynowego.
Odpowiedzialne są za przeprowadzenie różnych etapów syntezy białka.
10.RODZAJE PLASTYDÓW I ICH FUNKCJE
Plastydy - to charakterystyczne struktury komórek roślinnych.
Wyróżniamy następujące typy plastydów:
a) chloroplasty - występują w zielonych komórkach roślin, biorą udział w procesie fotosyntezy,
b) etioplasty - pod wpływem światła przekształcają się w chloroplasty, obecne w etiolowanych komórkach mezofilu,
d) leukoplasty - są bezbarwne, obecne w tkankach zapasowych, jak bielmo, bulwy, korzenie, amyloplasty - to leukoplasty bogate w skrobię,
e) chromoplasty - mają różne zabarwienie - czerwone, pomarańczowe, żółte, obecne w owocach (pomidor, papryka), w korzeniach (marchew), w okwiecie.
FUNKCJE:
W zależności od rodzaju plastydu
Chloroplast- mają zdolność pochłaniania energii słonecznej, z której w procesie fotosyntezy wytwarzają energię chemiczną.
Etioplast- zdolne do zazielenienia się i powstają z nich chloroplasty,
Leukoplasty- gromadzenie substancji zapasowych, zazwyczaj skrobi,lub lipidy oraz bialka zapasowe
Chromoplasty- nadają barwę roślinom, ponieważ zawierają barwniki z rodziny karotenowców:
11.BUDOWA CHLOROPLASTU
otoczone podwójną błoną białkowo-lipidową, różnej przepuszczalności, otaczającymi stromę wypełniającą wnętrze chloroplastu. Błona zewnętrzna dobrze przepuszcza jony. Wewnętrzna błona jest natomiast słabo przepuszczalna i tworzy liczne woreczki (zwane tylakoidami), Wnętrze chloroplastu wypełnia białkowa substancja - stroma - koloid białkowy. W jej skład wchodzą m.in. niewielkie ilości DNA, enzymy biorące udział w fotosyntezie oraz rybosomy typu prokariotycznego.
12.CYTOSZKIELET - BUDOWA I FUNKCJE
Cytoszkielet jest to sieć włóknistych i tubularnych struktur mających formę polimerów białkowych, występująca w cytoplazmie komórek eukariotycznych; struktury te łączą się ze sobą oraz z innymi składnikami komórki, tworząc dynamiczny, ulegający nieustannym przemianom system.
Cytoszkielet stanowi zasadniczą część cytosolu i zawiera ok. 85% wszystkich białek w komórce.
Funkcje cytoszkieletu :
* utrzymuje właściwy jej kształt oraz jest odpowiedzialny za jego zmiany
* stanowi rusztowanie zapewniające właściwą lokalizację i orientację organelli oraz innych struktur w komórce
odpowiada za aktywność ruchową niektórych typów komórek
13.PODZIAL TKANEK TWÓRCZYCH
Tkanki twórcze (merystematyczne):
a) merystemy pierwotne:
- stożek wzrostu łodygi
- stożek wzrostu korzenia
b) merystemy wtórne:
- miazga korkorodna
- kambium międzyzwiązkowe
- merystemy wierzchołkowe korzeni bocznych
- merystemy wierzchołkowe korzeni
merystemy wierzchołkowe pędów przybyszowych
14.BUDOWA STOŻKA WZROSTU KORZENIA
Stożek wzrostu zbudowany z komórek twórczych, mających zdolność ciągłego dzielenia się przez całe życie rośliny. Komórki te powodują przyrost korzenia na długość i dają początek wszystkim innym jego tkankom.
Delikatne komórki stożka wzrostu okryte są czapeczką, która chroni je przed uszkodzeniem przez cząsteczki gleby. Czapeczka zbudowana jest z komórek miękiszowych, a jej powierzchnię pokrywa śluzowata wydzielina, która ułatwia korzeniowi przeciskanie się między cząsteczkami gleby.
15.BUDOWA STOZKA WZROSTU PEDU
szczytowa część pędu roślinnego, rośliny zbudowana z tkanek twórczych (merystemy wierzchołkowe), których działalność umożliwia stały wzrost na długość pędów, Stożek wzrostu pędu wytwarza zawiązki liści i pąków bocznych (pąk)
16.TKANKA MIEKISZOWA- RODZAJE I FUNKCJE
Tkanka miękiszowa wypełnia ciało rośliny. Zbudowana jest z żywych, cienkościennych komórek o dużych wakuolach. Między komórkami występują przestwory międzykomórkowe. Dzięki słabemu zróżnicowaniu komórek miękiszu mogą z nich powstawać merystemy wtórne. Ze względu na pełnione funkcje wyróżnia się kilka typów tkanki miękiszowej.
- Miękisz zasadniczy nie posiada specjalnych przystosowań w budowie i funkcjach. Wypełnia przestrzenie między innymi tkankami, tworząc np. korę pierwotną.
- Miękisz asymilacyjny składa się z komórek zawierających liczne chloroplasty. U roślin dwuliściennych występuje w dwóch odmianach - jako miękisz palisadowy i gąbczasty. U niektórych nagonasiennych (w igłach) występuje miękisz wieloramienny charakteryzujący się zwartym ułożeniem komórek o silnie pofałdowanej powierzchni.
- Miękisz spichrzowy w komórkach gromadzi materiały zapasowe w postaci skrobi, tłuszczów, białek. Występuje w różnych organach spichrzowych: bulwach, kłączach, niekiedy korzeniach oraz mięsistych owocach i nasionach.
- Miękisz wodonośny występuje u sukulentów. Służy do magazynowania wody, która jest gromadzona w dużych, centralnie położonych wakuolach.
- Miękisz powietrzny zawiera bardzo duże przestwory międzykomórkowe. Występuje u roślin wodnych i bagiennych, umożliwiając tym roślinom sprawną wentylację i wymianę gazową oraz unoszenie się ich organów w wodzie.
17. TYPY PRZESTWORÓW MIEDZYKOMORKOWYCH
schizogenne
lizygenne
-reksygenne
18.PIERWOTNE TKANKI OKRYWAJACE- PODZIAL I FUNKCJE
tkanki okrywające pierwotne:
ryzoderma (epiblema) - skórka korzenia, podbieranie wody i soli mineralnych z gleby, w niewielkim stopniu wymiana gazowa, wydzielanie z korzenia do gleby niektórych substancji
epiderma - skórka pędu, chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz zapobiega nadmiernej utracie wody. posiada grube warstwy kutykuli lub może wytwarzać na swojej powierzchni rozmaite twory, takie jak: włoski i kolce.
endoderma (śródskórnia)- najbardziej wewnętrzna warstwa kory pierwotnej chroniąca głębsze części korzenia.
egzoderma (skórnia)- funkcję ochronną, powstaje w korzeniach większości roślin
19.TYPY APARATOW SZPARKOWYCH I SPOSOBY ICH ROZMIESZCZENIA
BUDOWA APARATÓW SZPARKWOYCH
2 komórki szparkowe, pomiędzy którymi znajduje się otwór - szparka prowadząca do
umieszczonej niŜej komory szparkowej. Zawierają chloroplasty (mogą, więc wytwarzać związki organiczne w przeciwieństwie do innych komórek epidermy).
ROZMIESZCZENIE APARATÓW SZPARKWYCH W LIŚCIACH
Liście hypostomatyczne - aparaty szparkowe wyłącznie w dolnej epidermie (w większości roślin).
Liście amfistomatyczne - aparaty liściowe po obu stronach blaszki liściowej
Liście epistomatyczne - aparaty szparkowe w górnej epidermie (u roślin wodnych, których liście pływają po powierzchni wody).
RODZAJE APARATÓW SZPARKOWYCH
Typ gramineae - występuje u traw. Mają kształt hantli, 2. Typ Amaryllis - występuje u dwuliściennych. Komórki szparkowe mają kształt nerkowaty.
20.BUDOWA I SOPSOB POWSTAWANIA PERYDERMY W KORZENIU I LODYDZE
21.POROWNANIE KOLENCHYMY ZE SKLERENCHYMA
KOLENCHYMA |
SKLERENCHYMA |
- kom. wydłużone - żywe komórki
|
dwie postacie : - sklereid kom. żywe lub pozbawione protoplastu (martwe), grube wtórne ściany komórkowe, komórki owalne przypominające kształtem ziarno, w ścianach komórkowych występują jamki
-włókno Komórki w stadium dojrzałości pozbawione protoplastu, występują w ścianach jamki, grube ściany komórkowe
Sklereid - owocnie orzechów, pestki takich owoców jak wiśnie i brzoskwinie Włókno - drewno, kora wewnętrzna, okrywa nerwy liści roślin okrytonasiennych
sklereid - wzmocnienie włókno - zapewnia wytrzymałość, funkcja podporowa |
22.KSYLEM-POWSTAWANIE, BUDOWA, FUNKCJE
NA ŚCIĄDZE
23.FLOEM
SCIAGA
24.TYPY WIĄZEK PRZEWODZACYCH
1 - kolateralna zamknięta,
2 - kolateralna otwarta,
3 - bikolateralna,
4 - hadrocentryczna,
5 - leptocentryczna.
25.PIERWOTNA BUDOWA KORZENIA
- skórka korzenia = ryzoderma (zbudowana jest z jednej warstwy cienkościennych komórek, ściśle przylegających do siebie; niektóre komórki przekształcają się we włośniki),
- kora pierwotna (utworzona jest z komórek miękiszowych o cienkościennych ścianach, z licznymi przestworami międzykomórkowymi; jest to tzw. miękisz kory),
- śródskórnia = endoderma (zbudowana jest z komórek o grubych ścianach komórkowych, które ściśle przylegają do siebie, otaczając walec osiowy; stanowi najbardziej wewnętrzną warstwę kory pierwotnej),
- walec osiowy (zajmuje centralną część korzenia),
- wiązki przewodzące (znajdują się w obrębie walca, zawierają pasma tkanki przewodzącej, o naprzemianległym, promienistym układzie pasm drewna i łyka pierwotnego),
okolnica = perycykl (stanowi najbardziej zewnętrzną warstwę walca osiowego, składa się z jednej lub kilku warstw komórek miękiszowych, które zachowują zdolność do podziałów, dzięki czemu dają początek korzeniom bocznym).
26.ENDODERMA-BUDOWA, FUNKCJE, RODZAJE
endoderma (śródskórnia)- najbardziej wewnętrzna warstwa kory pierwotnej chroniąca głębsze części korzenia.
Rodzaje endodermY
- endoderma I-rzędowa
- endoderma II-rzędowa
- endoderma III-rzędowa.
27.WTORNA BUDOWA KORZENIA
W budowie wtórnej korzenia pojawiają się dość istotne zmiany:.
* U roślin nagozalążkowych i okrytozalążkowych dwuliściennych korzenie przyrastają na grubość dzięki merystemom wtórnym bocznym - kambium i fellogenowi.
* Merystematyczne pasma kambium pojawiają się między drewnem a łykiem w postaci falistego płaszcza i tworzą do środka elementy drewna wtórnego a na zewnątrz elementy łyka wtórnego
* Równocześnie z tworzeniem drewna i łyka wtórnego zakłada się pierścień tkanki korkotwórczej - fellogenu, który powstaje z odróżnicowujących się komórek miękiszu pierwotnego, czasem okolnicy lub skórki wewnątrz walca osiowego.
Przyrost drewna wtórnego jest zdecydowanie większy niż łyka wtórnego, dlatego wyrośnięty korzeń składa się głównie z drewna.
28.CECHY BUDOWY LODYGI ROSLIN JEDNOLIŚCIENNYCH
Zielna, rzadziej zdrewniała (np. bambusowe), słabo rozgałęziona, często wyrastająca z kłącza. Często łodygi są liczne a rośliny mają sympodialny typ wzrostu.
Zewnętrzną warstwę łodygi stanowi pokryta kutykulą skórka pędu (epiderma), w której znajdują się aparaty szparkowe
Pod skórką znajduje się cienka warstwa sklerenchymy, a pod nią cienki miękisz asymilacyjny
Większość jednoliściennych nie ma wtórnych tkanek twórczych (kambium i felogenu), w związku z czym zachowują przez całe życie budowę pierwotną. Tkanki zwykle nie są zróżnicowane na korę pierwotną i walec osiowy. Wnętrze łodygi wypełnia miękisz zasadniczy (bezzieleniowy), w którym rozproszone nieregularnie są wiązki przewodzące (taki rozproszony układ wiązek to ataktostela). Są to wiązki kolateralne zamknięte (bez przyrostu wtórnego).
29.PRZYROST WTÓRNY ŁODYG JEDNOLIŚCIENNYCH (DRACENA,JUKKA)
U roślin z rodzaju draceny (Dracaena),jukki (Yucca)kambium powstaje w wewnętrznych warstwach kory pierwotnejprzyrost wtórnypowodowany jest przez kambium. Wiązki przewodzące u roślin jednoliściennych są zamknięte i nie układają się w regularny cylinder (są rozrzucone w miękiszu). Jeśli kambium pojawia to w postaci cylindra będącego kontynuacją merystemu podwierzchołkowego łodygi. Po wewnętrznej stronie (do środka) odkładane są komórki które różnicują się w kolejne zamknięte wiązki kolateralne. Na zewnątrz odkłądane są jedynie komórki miękiszowe, w niewielkiej ilości.
30.CECHY BUDOWY LODYGI ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH
Łodyga roślin dwuliściennych może mieć budowę pierwotną i wtórnąBudowę pierwotną łodygi tworzą tkanki pierwotne,powstające w merystemie wierzchołkowym (stożku wzrostu pędu. Zewnętrzną warstwę łodygi stanowi pokryta kutykulą epiderma z aparatami szparkowymi. Pod skórką znajduje się korapierwotna. Jej zewnętrzną część stanowi zazwyczaj tkanka wzmacniająca kolenchyma albo sklerenchyma. Pod nią znajduje się warstwa miękiszu, w obwodowej części bogatego w chloroplasty (stąd zielony kolor łodygi). Ostatnią stanowi endoderma, której komórki zawierają ziarna skrobi lub wytwarzają pasemka Caspary'ego. Centralną część łodygi zajmuje walec osiowy.W walcu osiowym znajduje się tkanka przewodzącaułożona w postaci wiązek poprzedzielanych tkanką miękiszową. Środek walca osiowego wypełnia rdzeń, najczęściej miękiszowy.Przyrost wtórnydziałania merystemów bocznych, tj. miazgi i fellogenu. Miazga wytwarza na zewnątrz łyko wtórne, a do wnętrza - drewno wtórne.