Wychowanie, Studia, Przedmioty


T- 3 Wychowanie i jego właściwości na tle rzeczywistości społecznej.

Wychowanie - ciąg zmian zachodzących w zachowaniu człowieka, proces przemian w zachowaniu.

- należy do terminów wieloznacznych a zarazem podstawowych dla dziedziny teorii wychowania

- można interpretować je jako proces

- nie jest procesem autonomicznym, lecz uwikłanym w inne procesy

Rezultat działań wychowawczych, wąskie i szerokie ujęcie wychowania:

  1. Wąskie ujęcie

  • Szerokie ujęcie

    • Przygotowanie do życia to dorastanie do zadań, jakie ma osiągnąć człowiek. Zadania te z czasem stają się trudniejsze i wychowanie polega na pomaganiu ludziom, wychowanie występuje w takich sytuacjach, gdy jednostki próbują osiągnąć swój cel.

    Wychowanie może być:

    Zamierzone (intencjonalne) - to wychowanie, które jest nastawione na konkretne zadania.

    Niezamierzone - dorastanie do zadań, jakie mają ludzie wykonywać w przyszłości.

    F. Znaniecki - (koncepcja aktywistycznej teorii wychowania) - proces wychowania intencjonalnego zachodzi zawsze między wychowankiem a wychowawcą. Nazwał tą zależność stosunkiem wychowawczym. Wg. Znanieckiego wychowanie intencjonalne wykonuje się w ramach stosunku wychowawczego, wychowanek i wychowawca muszą być aktywni, otwarci i współdziałający.

    Rzeczywistość społeczna jako tło, w którym funkcjonuje wychowanie.

    E. Faure - „wychowanie jest jednocześnie światem w sobie i odbiciem świata” (Uczyć się, aby być). Wychowanie jest wychowaniem a z drugiej strony odbija się nim świat, w jakich warunkach odbywa się wychowanie.

    W systemach totalitarnych i autorytarnych prawa państwa dominowały nad prawem człowieka. W tych systemach górowało wychowanie państwowe. Prawa człowieka stanowią punkt odniesienia dla współczesnej działalności człowieka. Prawa te ustalone są w konwencjach (np. Genewskiej, ONZ itp.), oparte są na miłości do innego człowieka. Dziś główny nacisk kładziony jest na rozwój indywidualności. W Polsce przekazywane są wartości pesymistyczne.

    T- 4 Współczesne trendy w wychowaniu według stanowiska UNESCO.

    Edukacja w nowym stuleciu ma być nastawiana na:

    - odkrywanie, pobudzanie, wzmacnianie potencjału twórczego jednostki. W potencjale twórczości ukryty jest skarb w postaci talentów, eksperci UNESCO ukazują cztery filary wychowania, tendencje, dążenia.

    1. Uczyć się, aby wiedzieć.

    Przeważnie uczymy się, aby zdobyć dyplom, aby nauczyć się korzystania z dóbr, aby uzyskać zawód (wartości instrumentalne - żeby coś umieć zrobić). Wiedza, jako wartość sama w sobie, bo rozwija jednostkę Wiedza ma być środkiem do zrozumienia świata, tendencji rozwojowych, aby nie zostać w tyle. Zdobywamy wiedzę, aby zrozumieć społeczeństwo własne i świat. Wiedza ma dowartościować człowieka, dać mu satysfakcję - „cieszę się, że rozumiem, cieszę się, że wiem”. Wiedza wypełnia nam w sposób doskonały czas wolny, zawsze nam brakuje czasu. Uczenie się, aby wiedzieć towarzyszy zdobywaniu mądrości.

    1. Uczyć się, aby działać.

    Chodzi o przygotowanie człowieka do wykonywania swojego zawodu. Powinien tak przygotować się do życia, aby czerpał satysfakcję z pracy zawodowej. Zdobywanie kompetencji w czasie nauki, „wiem i umiem wiedzę zastosować w działaniu”, kompetencje zdobywamy własnym wysiłkiem.

    1. Uczyć się, aby żyć wspólnie z innymi.

    Wyeliminowanie tendencji izolacyjnych, które sprawiają, ze człowiek czuje się samotny, osamotniony. Filar ten uczy się współpracy i współdziałania.

    Ostracyzm - wyrzucanie osoby z kręgu zabawy, z koleżeństwa itp.

    Musimy wykształcać miłość do drugiego człowieka, filar ten realizujemy poprzez edukację humanistyczną. Kotarbiński - radzi, aby uchronić życie przed patologią, trzeba robić coś, mieć jakąś pasję, trzeba żyć poważnie, aby życie nie stało się farsą.

    1. Uczyć się, aby być.

    Trzeba w stosunku do siebie posiadać krytycyzm, a zrozumienie w stosunku do innych. Uczyć pokory względem własnej wiedzy i możliwości. Trzeba uczyć krytycyzmu i niezależnych sądów zgodnych z prawdą. Chodzi o pokazanie wartości, o które warto dbać.

    Zachowanie ipsocentryczne - zachowanie nastawione wyłącznie na siebie.

    Zachowanie prospołeczne - jednostka wychodzi poza własne interesy, a ma na względzie interesy innych ludzi.

    Zachowanie socjocentryczne - maja na względzie dobro grup społecznych, swoje interesy jednostka podporządkowuje interesom szerszych grup.

    Style życia.

    1. styl życia urządzonego - chodzi o urządzenie swojego życia, domu etc.

    2. styl życia kontestacyjnego - zaprzeczenie wszelkim wartościom.

    styl życia wartościowego - człowiek stara się być dla kogoś przydatnym, styl ten czyni, że jednostka czas swój wykorzystuje na zyskaniu, jak najwięcej wartości dla siebie i innych.

    Model szwedzki.

    Koncepcje związane z kształceniem związane z kształceniem uczestniczącym. W różnych formach edukacji formalnej uczestniczy 50% ludności, polega na wyrównywaniu braków w kształceniu formalnym i zaspokojeniu potrzeb. Nauczanie ma charakter modułowy (kursy), każdy wybiera ilość przedmiotów, kiedy i jakie egzaminy chce zdawać.

    Model niemiecki.

    Kształcenie przemienne, zawód zdobywa się w zakładach pracy, a wiedzę teoretyczną w szkole. Zawód zdobywa się w ciągu 2/3 lat, jest dwóch nauczycieli teoretyk i praktyk.

    T - 5 Aksjologiczne problemy teorii wychowania.

    Aksjologia - nauka o wartościach.

    Wartość - „jest to przedmiot, lub stan rzeczy, który wzbudza emocje pozytywne i ku któremu jednostka skierowuje swe pragnienia i dążenia” Wartością jest to do czego człowiek dąży i co pragnie osiągnąć.

    Wartości

    1uniwersalne → ogólnoludzkie

    2subiektywne → ważne dla danego człowieka

    1. ujęte zostały w dekalogu, można zauważyć w rewolucji francuskiej „wolność, równość, braterstwo”, można zaliczyć sprawiedliwość, prawda.

    2. są ważne dla danego człowieka

    a. niższego rzędu - pieniądze, dobra materialne, piękno.

    b. dobra wyższego rzędu - dla ludzi wierzących najwyższą wartością jest Bóg, zbawienie, sprawiedliwość, wolność, godność (wartości moralne), estetyczne (harmonia), intelektualne, społeczne (miłość do ojczyzny).

    Aksjologia w pedagogice przekłada się na cele wychowania.

    Teleologia, cele są to wartości, do których osiągnięcia chcemy doprowadzić wychowanków.

    Cele wychowania mogą być heteronomiczne i autonomiczne.

    Heteronomiczne - cele narzucone przez kogoś

    Autonomiczne cele uwewnętrznione, cele własne, osobiste, do których jednostka dąży.

    W Polsce istnieje prąd antypedagogiki, przedstawiciele tego nurtu twierdzą, że cele nauczania nie są potrzebna. Wychowanie polega na przekształcaniu celów heteronomicznych na autonomiczne.

    Ideał - trudny dalekosiężny cel do osiągnięcia.

    Analiza ideału wychowawczego.

    1. ideał posiada cechy doskonałości (jeżeli jest to ideał personalny to musi to być postać idealna)

    2. ideał jest dalekosiężny, odległy, skłania do wysiłku, wyrzeczeń

    3. ideał cechuje dynamizm polega na tym, że ideał budzi wiarę w słuszność do osiągnięcia, ideał skłania do poświęceń

    4. konkretność ideału - ideał musi być osiągalny, ideały różnią się od marzeń, bo marzenia nie skłaniają nas do działań.

    Cele wychowania:

    Zmienność ideałów wychowawczych wychowawczych ich zależność od rzeczywist. Społecz.

    Starożytność - 2 cele wychowawcze w Grecji

    1. Sparta - przygotowanie dzielnego wojownika, fiz i psych by służyć Państwu, sprawny, oddany

    2. Ateny - piękny i dzielny, kultura fiz i duchowa, filozof, biorący udział w olimpiadach

    3. Rzym - przygotowanie mówcy, oratora, mogący przekonać o racji swoich teorii

    Średniowiecze:

    1. Rycerski - Honorowy rycerz biorący udział w walkach

    2. Rzemieślniczy - przygotowanie chłopców do wykonania zadań jakie Cech stawiał

    3. Kupiecki - sprawność w kupnie i sprzedaży

    4. Chrześcijański - tworzy ideał dążenia do Boga, wyrzeczenie się dóbr na rzecz kościoła

    Odrodzenie:

    1. Powrót do kultury Antycznej - ideał człowieka myślącego, filozofa, potrafi zrozumieć istotę człowieka, znający kulturę starożytną

    2. J. Lock przedstawił ideał człowieka dżentelmena, potrafiącego znaleźć się w każdej sytuacji

    Romantyzm:

    1. Hołduję literaturze humanistycznej

    Pozytywizm:

    1. człowiek praktyczny, potrafi gromadzić dobra, potrafi działać, wykształcenie praktyczne

    Cele wychowawcze:

    „Podstawowym celem wychowania jest integralność fizyczna, umysłowa, uczuciowa i etyczna każdego człowieka w jego pełnym rozwoju”

    We współczesnym wychowaniu należy położyć nacisk na przygotowanie wychowanków do szybko zmieniającej się rzeczywistości:

    T - 6 ANALIZA PROCESU WYCHOWANIA

    Proces - ciąg zmian zachodzących w określonym porządku

    Proces wychowania - ciąg zmian zachodzących w osobowości wychowanka pod wpływem mniej lub bardziej uporządkowanych oddziaływań wychowawczych

    Struktura procesu wychowania:

    Są trzy elementy procesu wychowanie wg Góreckiej

    1. instytucje wychowawcze - rodzina, szkoła, przedszkole, organizacje młodzieżowe

    2. konkretni wychowankowie i wychowawcy - przygotowanie wychowanków do nauczania

    3. Cele wychowawcze

      1. Rola projektująca

      2. Rola sprawdzająca

    Cele wychowawcze wg Góreckiej

    W jakich warunkach realizują się cele???

    Cele realizują się skutecznie przez organizowanie sytuacji wychowawczych.

    Sytuacje wychowawcze są źródłem życiowego doświadczenia

    Proces wychowania jako układ zorganizowanych sytuacji wychowawczych mających na celu dokonywanie pożądanych zmian w osobowości a zwłaszcza w postawach wychowanków

    Wyniki procesu wychowania uwidaczniają się przez zdobycie przez ucznia postaw tj.

    1. utrwalanie postaw właściwych

    2. poprawa postaw niewłaściwych

    3. tworzenie nowych postaw

    Postawa to pozytywne lub negatywne ustosunkowanie się do pewnego przedmiotu, pojęcia lub sytuacji jak również gotowość do reagowania w pewien z góry określony sposób na te przedmioty lub sytuacje wg Hilgerda

    Skala postaw może być od najsłabszej do najmocniejszej

    Każda postawa ma 3 elementy:

    T - 7 PROBLEMATYKA SAMOWYCHOWANIA / AKTYWNOŚCI SAMOWYCHOWAWCZEJ

    Czynniki kształtujące osobowość człowieka

    1. Uwarunkowania genniczne - biomedyka

    2. Wpływy środowiska - środowisko rodzinne i szkolne

    3. Aktywność samowychowawcza

    4. Wychowanie intencjonalne - organizowane w instytucjach wychowawczych

    Aktywność samowychowawcza

    Człowiek wychowuje się przez całe życie nie tylko za pomocą wychowawców. Należy wytworzyć poczucie odpowiedzialności za siebie, za własne JA jak i innych

    „Człowiek odpowiedzialny za dzieje swoje i wspólnoty, odpowiedzialny tym bardziej im głębiej o tym wie” - Józef Tischner

    Aktywność własna jako główny czynnik rozwoju osobowości.

    AKTYWNOŚĆ WŁASNA występuję wówczas jeżeli podejmujemy osobiście lub stawiamy sobie określony cel, kierujemy naszą pracą i wykorzystujemy ją na własną odpowiedzialność i realizujemy nasze poczynania także ku własnemu zadowoleniu a nie tylko dla uzyskania czyjejś aprobaty - def Stefana Szumana

    Rodzaje aktywności własnej:

    Aktywność POZYTYWNA:

    1. ukierunkowana na świat zewnętrzny

    2. skierowana na ludzi, na drugiego człowieka

    3. ukierunkowana na siebie, własne JA

    Aktywność NEGATYWNA:

    1. Odurzająca - działa przeciwko sobie, używki

    2. Maskująca - ukrycie swoich przeżyć, pozoracje

    3. Ukierunkowana na cele społecznie negatywne - wandalizm, rozboje, kradzieże, chuligaństwo

    4. Szkodliwa dla jednostki - samookaleczenia, masochizm

    Analiza aktywności samowychowawczej - aktywność własna skierowana na siebie - samowychowanie i autoedukacja. Doskonalenie własnej woli, umiejętność powiedzenia NIE gdy coś może zaszkodzić, kształtowanie woli i zmuszanie siebie do wykonywania czynności, których się nie lubi poprzez motywację.

    SAMOWYCHOWANIE - czynne ustosunkowanie się jednostki do procesu własnego rozwoju /do rozwoju własnej osobowości/ def Judził

    Jednostka staje się podmiotem i przedmiotem wychowania. zanika Stosunek Wychowawczy.

    Struktura aktywności samowychowawczej.

    1. Wybór wzoru, celu - upodobnianie się do kogoś

    2. Analiza sytuacji - zorientowanie się w sytuacji czy jest to możliwe

    3. Poznanie i ocena siebię - postrzeganie własnych możliwości

    4. Podejmowanie decyzji

    5. Kierowanie sobą w dążeniu do osiągnięcia wzoru

    6. Autokontrola

    Zdobywanie samowiedzy

    Samowiedza - zbiór sądów i przekonań na temat własnego wyglądy zewnętrznego, intelektu, charakteru, dojrzałości emocjonalnej, stosunku z innymi ludźmi i aspiracji życiowych - def opisowa Józef Kozielski

    Główne czynniki zdobywania samowiedzy:

    1. oddziaływania społeczne - najwcześniej uwidaczniają się w rodzinie, sposób postrzegania przez innych, rodziców, rodziców szkole, rówieśników, media, stosunki interpersonalne, porównywanie siebie z innymi

    2. Sukcesy i porażki w konkretnym działaniu

    3. Dojrzewanie biologiczne

    Informację gromadzone o sobie tworzą AUTOPORTRET wewnętrzny, jest on podstawą do samooceny własnej wartości, jest bazą na której tworzy się akceptacja bądź nieakceptacja siebie - warunek własnej tożsamości. Człowiek nieakceptujący siebie ma trudności z nawiązywaniem kontaktów i trudne relacje z innymi.

    Autoocena - ocenianie siebie

    Rodzaje samooceny:

    1. pozytywna

    2. negatywna

    Ze względu na poziom autooceny można wyróżnić:

    1. autoocenę zawyżoną - osoby zarozumiałe, czujące się jako lepsze, nie potrafią dobrze znosic porażek, nie szukają przyczyny tylko wytłumaczenia i winnych, podejmują trudne i tym się szczycą ale nie zawsze potrafią je rozwiązać

    2. autoocenę zaniżoną - jednostka taka siebie nie docenia, widzi w sobie bardziej wady niż zalety, ma większe możliwości niż sobie uświadamia

    3. autoocenę adekwatną - człowiek widzi swoje zalety ale i braki

    Sukcesy w działaniu podwyższają swoją samoocenę a porażki zmniejszają samoocenę. Tendencja jest stała.

    Stanisław Osowski - socjolog- wyodrębnia 3 rodzaje samoocenę:

    1. PUBLICZNA - jest przeznaczona dla innych ludzi np. pracodawcy /jestem sumiennym, pracowitym/

    2. PRYWATNA - tworzona na swój własy użytek

    3. RZECZYWISTA - zgodna z tym kim człowiek jest

    Człowiek nie lubi rozmawiać o swoich wadach by nie pokazać jacy jesteśmy, nie lubi krytyki. Chce być lepszy niż jest w istocie.

    Polimorfizm ludzkiej osobowości- sobowość traktuję się jako pień z którego wyrastają różne pędy,pod wpływem różnych okoliczności dochodzą do głosu różne postaci osobowości.

    Ta sama osobowość wykazuje inne mechanizmy w zależności od danych sytuacji

    JA idealne - obraz siebie jakimi chcieli byśmy być, kim pragniemy zostać

    JA realne - kim jesteśmy aktualnie „Człowiek potrafi przywdziewać maski”

    Człowiek rzeczywisty - człowiek taki jawi się w rzeczywistości w różnej postaci w zależności od okoliczności

    Człowiek prawdziwy - prawdziwe oblicze człowieka jakim jest w rzeczywistości

    Rodzaje samoprezentacji /jak człowiek siebie przedstawia/

    Transgresja intencjonalne wychodzenie jednostki poza siebie, poza to co człowiek posiada i kim jest. Człowiek może pokonać swoje słabości, braki, wychodząc poza swoje możliwości, ograniczenia przy silnej motywacji. Może dotyczyć jednostki albo też dotyczyć grup - Kozielski

    Dezintegracja pozytywna /aut. Kazimierz Dąbrowski/

    Człowiek pracując nad sobą przychodzi mu to ciężko, mogą pojawić się momenty załamania, osobowość człowieka ulega rozbiciu, wpada w depresję, traci równowagę psychiczną. Po rozbiciu występuje INTEGRACJA wtórna, która stawia osobowość wyżej niż przed jej rozbiciem

    Akceptacja samego siebie prowadzi do twórczego rozwoju osobowości. Obraz człowieka nie powstałby gdyby nie było kontaktów międzyludzkich, interpersonalnych. Porównujemy siebie z innymi ludźmi, tworzymy przez to obraz siebie. W takim kontakcie miedzy ludzkim powinna dochodzić do głosu empatia i asertywność

    Autokontrola- sprawdzamy na ile idziemy w stronę określonego wzoru a na ile się cofamy

    Sumienie - zdolność człowieka do oceny siebie i swojego postępowania

    Autokontrola polega na wrażliwości sumienia i refleksja co się udaje nam a co nie.

    T - 8 ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA PROCESU WYCHOWANIA

    Rodzina jako środowisko wychowawcze.

    Rodzina naturalna - każdy jakąś ma, wywodzimy się z niej

    Rodzina własna - założyliśmy ją sami

    Rodzina - jest naturalną i fundamentalną komórką społeczeństwa i ma prawo do opieki ze strony społeczeństwa jak i państwa - def wg Deklaracji Praw Człowieka

    Rodzina jest grupą stworzoną z osób połączonych stosunkiem małżeństwa i stosunkiem rodzice - dzieci, są to 2 podstawowe stosunki, istniejące w rodzinie, małżeństwo oraz pokrewieństwo i adopcja. Członkowie rodziny żyją zazwyczaj pod jednym dachem i tworzą jedno gospodarstwo domowe, które może obejmować jedno, dwa lub często trzy pokolenia.

    Podstawowe funkcje rodziny:

    Zadania - uświadomione Funkcje - nieuświadomione

    Analiza funkcji wychowawczej:

    1. W rodzinie kształtuje się pierwsze wyobrażenie własnego JA, wszelkie inne będą już wtórne wyobrażenia

    2. W rodzinie dziecko uczy się współżycia społecznego, na podstawie stosunku w rodzinie kształtuje się stosunek do innych osób

    3. Tworzenie nawyków właściwego postępowania, uczy się tego przez spełnianie poleceń rodziców i ludzi dorosłych

    4. Uczenie dziecka kultury współżycia, uczymy tego przez swój własny przykład

    5. Przyswojenie dzieciom norm moralnych

    6. Kształtowanie ambicji i aspiracji dziecka w rodzinie

    7. Realizacja potrzeb dziecka dla członków rodziny, potrzeba sukcesu, miłości, uznania

    8. Przygotowanie dzieci do odpowiedzialnego małżeństwa i rodzicielstwa

    T - 9 Zasady i metody wychowania

    Zasada - jest to pewien postulat , pewne wymaganie jeśli jest respektowane to wówczas wychowanie da pewne efekty wychowawcze.

    Metody - sposoby realizowania zasad i celów wychowawczych , wdrażania metod wychowawczych.

    Niektóre zasady wychowania:

    1. zasada autorytetu wychowawcy oraz poszanowania godności wychowanka - ucznia

    2. zasad wychowania w zespole oraz indywidualizacji oddziaływań wychowawczych

    3. zasada swobody i przymusu w wychowaniu

    4. zasada uwzględniania możliwości wychowanka oraz konsekwencji wymagań

    5. zasada aktywności wychowanków i kierowniczej roli wychowawcy

    6. zasada uwzględniania warunków środowiskowych oraz przekształcania ich w myśl potrzeb wychowawczych

    Ad.1 Autorytet - jest dobrowolnym uznaniem czyjejś przewagi i wartości . wpływ osoby lub organizacji cieszącym się uznaniem na określony system środowiskowy. Autorytetu nie można komuś narzucić . Autorytetem mogą być instytucje np. kościół, partie polityczne

    Autorytet niższego rzędu - autorytet człowieka. Który na siłę fizyczną, potrafi zdobyć w podejrzany sposób

    Autorytet wyższego rzędu - np. naukowca, polityczny, artystyczny, pedagogiczny nauczyciela i wychowawcy.

    Nie dla wszystkich uczniów , każdy nauczyciel na autorytet

    Autorytet wychowawcy opiera się na kompetencjach naukowych. On świetnie zna swój przedmiot, ciągle podwyższa swoją wiedzę. Poza tym kwalifikacje moralne nienaganna postawa moralna , uczciwa i opiekuńcza w stosunku do innych oraz przykład dla innych.

    Następnie umiejętności dydaktyczne , które nauczyciel posiada i potrafi przekazać. Poza tym prestiż zawodowy nauczyciela , niestety w społeczeństwie aktualnie spada prestiż nauczyciela.

    Wyodrębniamy następujące autorytety:

    Autorytet się wypracowuje , a się z nim nie rodzi. Nauczyciel nie powinien czekać tylko ma uznanie , ale szanować swego wychowanka , jego godność , wyciągnąć z niego to co ma najlepsze ,a nie skupiać się na jego słabościach.

    Nie można poniżać wychowanka poprzez zwracanie się do ucznia w sposób lekceważący. Wścipstwo nauczyciela też przeszkadza w dobrym wychowaniu. Nauczyciel nie powinien bez zapowiedzi odwiedzać ucznia w jego domu.

    Ad.2 Wartości wychowania w zespole

    1. Zespół uczniowski ma demokratyczny charakter. Każdy członek ma swoje prawa i obowiązki .Członkowie wychowują się nawzajem poprzez oddziaływanie na siebie. Każdy ma prawo do osiągnięcia jakiegoś stanowiska.

    2. Ideowość zespołu każdy zespół ma konkretne zadania do spełnienia, każdy ma prawo do tworzenia idei

    3. Zespół stanowi wspólnotę rówieśniczą, o podobnych potrzebach. Ta wspólnotowość ma zalety , gdyż daje poczucie wspólnoty z innymi i uczy współdziałania , członkowie mają wspólne cele.

    4. Rodzą się pomiędzy członkami pozytywne uczucia - koleżeńskość , przyjaźń, pierwsze sympatie

    5. Wychowanie zespołowe jest bardziej aktywne niż indywidualne

    Potrzeba indywidualizacji

    1. Każdy człowiek jest inny , tworzy inny świat , każdy ma swoje potrzeby i zainteresowania. Nauczyciel powinien umieć dotrzeć indywidualnie i z osobna. Jest to bardzo trudne . Każde dziecko ma swój bagaż doświadczeń. Wrażliwy wychowawca może się zorientować ,że coś złego się dzieje i pomóc uczniowi. Ta zasada indywidualizacji w zespole jest bardzo trudna. Łatwiej jest indywidualizować w rodzinie kiedy rodzice dobrze znają swoje dzieci.

    2. Korczak uważał, że wychowawca nie może dobrze wychować , kiedy nie zna dziecka. Ważne aby wychowawca dobrze poznał dobre strony ucznia i poprzez jego zalety może mu pomóc , a nie ciągle napiętnować jego wady. Do każdego dziecka prowadzi inna droga i należy ją odnaleźć i dotrzeć do dziecka.

    Ad.3 Zasada swobody i przymusu w wychowaniu

    B. Nawroczyński napisał „Swoboda i przymus w wychowaniu” . analizował pojęcie wolność jako wartość wyższego rzędu. Umiłowanie człowieka do wolności . Jest to inaczej uznanie godności człowieka . dziecku nie można zabrać wolności , trzeba umieć dziecku dać wolność , należy pozwolić mu na małe własne decyzje.

    Przymus wychowania.

    Na dziecko przymus wychowania wywierają :

    Niektóre ograniczenia są przesadne i niepotrzebne. Jednak najczęściej przymus jest potrzebny w wychowaniu . My jako dorośli ludzie również bardzo często się zmuszamy do wielu czynności , które musimy wykonać. Jednak przymus jest najbardziej rygorystyczny sposób wychowania i najbardziej szkodliwy ponieważ:

    Zwolennicy przymusu mówią:

    Swoboda w wychowaniu

    Wolność dziecka musi być ograniczona, bo nie ma ono doświadczeń i mogło by wolność źle wykorzystać nie zgodnie z celami wychowania.

    Przymus powinien uzyskać sankcję wewnętrzną wychowanka , powinien znaleźć uznanie wychowanka i stwierdzić , że jest potrzebny , jest to wewnętrzna dyscyplina inaczej karność.

    Karność jest to przymus zorganizowany nie tylko w tym znaczeniu , że jest uporządkowany , ale że jest też uporządkowany. Wychowanek powinien w sobie wypracować karność, która nie niweluje wolności , ale podporządkowuje się.

    Wolność bez karności jest nazywana samowolą czyli postępowaniem wg własnych zachcianek, nie liczy się z ograniczeniami itp. Jest to coś złego , bo prowadzi do chuligaństwa. Konieczny przymus powinien być przeniknięty wolnością.

    Przyczyny braku karności uwarunkowane są:

    1. W dziecku czyli w wychowanku

    2. Postępowaniu wychowawców

    3. W warunkach środowiskowych

    Ad.1

    Ad.2

    Ad. 3

    Szkoła powinna kształtować w uczniach wolność zdyscyplinowaną czyli karność.

    Ad.4 Zasada uwzględniania możliwości wychowanka i konsekwencja wymagań.

    Destruktywny wpływ wymagań wobec dziecka wywołuje zły wpływ na jego rozwój jeśli nie potrafi sprostać wymaganiom.. dziecko nie tylko nie postępuje na przód , ale wręcz się cofa. Bardzo często tak się dzieje , że jeśli dziecko uważa ,że nie da rady to przestaje się starać . Wówczas zostaje wywołany kompleks niższości i dziecko robi się niezaradne brak mu konsekwencji działania , jest nieśmiałe itp.

    Wymagania nie mogą być też niższe niż dziecko jest w stanie wykonać , gdyż to hamuje jego rozwój intelektualny. Wywołuje również lenistwo i lekceważenie zadań , których się podejmuje.

    Wymagania powinny być dopasowane do możliwości dziecka. Trzeba jednak pamiętać ,że najpierw należy poznać dziecko i jeśli jest zdolne powinno nieć dodatkowe zadania , a dziecko słabsze powinno uzyskać pomoc.

    Ad.5 Aktywność wychowanków i kierownicza rola wychowawcy

    Aktywność wychowawcza ucznia musi być kierowana przede wszystkim przez samego ucznia. Dziecko , które samo dochodzi do rozwiązania czyje się szczęśliwe z powodu wykonanego zadania

    . Nie możemy podejmować decyzji za dziecko , ale kierujemy jego zadaniami i mówimy co powinien zrobić.

    Trudność w samodzielnej decyzji wychowanków skierowana jest zgodnie z wychowaniem:

    Każdy wychowawca powinien nauczyć ucznia samowychowania.

    Ad.6 Zasad uwzględniania warunków środowiska i przekształcania ich w myśl potrzeb wychowania

    Wpływy środowiska mogą być dodatnie i ujemne. Możemy niwelować te ujemne , starać się naprawiać zło i przekształcać warunki na dobre. Potrzebne są jednak na to pieniądze i dobra wola , aby wybudować infrastrukturę dla dzieci i młodzieży w postaci bibliotek , czytelni klubów itp.

    Ad.7 Metoda - to sposób oddziaływania wychowawczego. Nie ma gotowych i niezawodnych sposobów oddziaływania wychowawcy na ludzką osobowość i korygowanie zachowań człowieka.

    Klasyfikacja metod wychowania wg Krzysztofa Konarzewskiego:

    1. metoda nagradzania i karania

    2. metoda modelowania- naśladowania wzorców

    3. metoda perswazyjna - wyjaśnianie , że tak nie należy robić , atak należy

    4. metoda zadaniowa - chcąc wykształcić w uczniu właściwości charakteru dajemy odpowiednie zadania i realizujemy cele wychowawcze

    5. metoda grupowa - oparta na samorządności

    Klasyfikacja metod wg Heliodora Muszyńskiego :

    1. metody wpływu osobistego - człowiek wychowuje swoja osobowością

    2. metody wpływu sytuacyjnego - stwarzamy sytuacje , w których kształtuje się cechy charakteru

    3. metody wpływu społecznego

    4. metody kierowania samowychowaniem

    Inny podział metod to np. metody bezpośredniego oddziaływania na wychowanka i pośredniego poprzez film, czytelnictwo, itp.

    Bardzo łatwo popełnia się błędy wychowawcze, ale trudno je potem naprawić. Jednak przyznanie się przed dzieckiem do popełnionego błędu jest czymś dobrym i zyskujemy poprzez to autorytet i zaufanie dziecka. Rodzice i wychowawcy nie mogą pragnąć , aby dzieci traktowały ich jak „Boga” . Ludzie często popełniają błędy i powinni umieć się do tego przyznać.

    METODY NAGRADZANIA I KARANIA - NAGRODA JAKO TECHNIKA WYCHOWANIA

    Nagroda jest formą aprobaty czyjegoś zachowania, sprawiającą osobie nagradzanej satysfakcję, zadowolenie

    Rola bodźców pozytywnych w wychowaniu Nagroda ma być bodźcem wzmacniającym pozytywne postępowanie tzn.

    Warunki skutecznego nagradzania