Lista zagadnień na egzamin inżynierski - kierunek towaroznawstwo

1. Parametry powietrza wilgotnego

*Temperatura suchego termometru temp. mieszaniny parowo - gazowej wyznaczona przez termometr którego czujnik nie jest zwilżony

*Temperatura mokrego termometru - wielkość równoznaczna osiągana przez mało ilość cieczy odparowującej do dużej ilości masy nienasyconej mieszaniny powietrza z para wodną

*Temperatura punktu rosy - to temp, w której mieszanina powietrza i pary wodnej osiągnie stan nasycenia podczas chłodzenia pod stałym ciśnieniem bez kontaktu z fazą ciekłą.

*Wilgotność względna - wilgotność objętościowa rzeczywista do wilgotności objętościowej maksymalnej do tej samej temperatury.

*Wilgotność bezwzględna - zawartość masy pary wodnej przypadająca na 1 kg suchego powietrza.

*Entalpia powietrza - suma energii wewnętrznej układu, suma suchego powietrza oraz zawartej w nim wilgoci

2. Charakterystyka procesu rozdrabniania, rozdrabniacze

ROZDRABNIANIE- jest jednym z procesów obróbki mechanicznej stosowanym w przemyśle spożywczym. Rozdrabnianie jest rodzajem oddziaływania na materiały, które prowadzi w efekcie do zmniejszenia cząstek tego materiału. Do procesów rozdrabniania zalicz się następujące operacje: łamanie, krajanie, szarpanie. Procesom rozdrabniania podlegają również surowce płynne- proces rozdrabniania surowców płynnych określa się, jako emulgowanie. Rozdrabnianie surowców stałych. Większość surowców stałych po wcześniejszym ich przygotowaniu poddaje się różnego rodzaju stopniom rozdrabniania.

Rozdrabniacze są mało precyzyjne, potrzebują dużo mocy, są przystosowane do śrutowania zboża, Rozdrabniacz bijakowy - złożone są z bijaków, sworzeni bijakowych, bębna, sita, zasypu lejowego.

3. Charakterystyka procesu ekstrakcji

Ekstrakcją nazywamy proces rozdzielenia mieszanin ciał stałych i ciekłych, wykorzystujący różnicę rozpuszczalności składników. Rozdział następuje poprzez rozpuszczanie (wymywanie) niektórych składników mieszaniny za pomocą cieczy zwanej rozpuszczalnikiem wtórnym. Ekstrakcja zachodzi, więc w układach dwufazowych ciecz-ciało stałe lub ciecz-ciecz.

Proces ekstrakcji prowadzony jest wg prawa Nernsta: Jeżeli do układu złożonego z dwóch praktycznie nie mieszających się cieczy wprowadzimy trzeci składnik rozpuszczający się w obu cieczach to w wyniku ustalenie się stanu równowagi stosunek stężeń wprowadzonej substancji w tych rozpuszczalnikach jest wielkością stała w danej temp, nie zależną od ilości substancji wprowadzonej.

Z procesem ekstrakcji mierzą się pojęcia podstawowe:

• Surówka ekstrakcyjna- układ dwuskładnikowy składający się z inertu i substancji rozdzielonej

• Ekstrakt- dwu skaladnikowy układ, który jest roztworem wydobytej substancji w rozpuszczalniku

• Rafinat- trójskładnikowy układ składający się z inertu (nosnik masy -burak cukrowy), rozpuszczalnika i rozdzielonej substancji.

Procesem ekstrakcji może być:

- maceracja, czyli zalanie rozdrobnionego surowca rozpuszczalnikiem w temp 15-20C na określony czas

- perkolacja(wypieranie) - w której rozpuszczalnik przepływa pod wpływem ciężkości przez materiał ekstrahowany (expres do kawy)

4. Przemiany powietrza wilgotnego podczas suszenia teoretycznego

* Pierwszy okres suszenia charakteryzuje się stałą szybkością suszenia. Następuje odparowanie wilgoci z powierzchni materiału i powstająca para przedostaje się do przepływającego powietrza. Szybkość całego procesu uwarunkowana jest przez szybkość dyfuzji pary wodnej w warstwie powietrza. Pierwszy okres suszenia kończy się wtedy, kiedy cała wilgoć z powierzchni zostanie odparowana.

* Drugi okres suszenia charakteryzuje się malejącą szybkością suszenia. Występuje wtedy odparowanie wilgoci w coraz głębszych warstwach ciała suszonego, przemieszczanie się pary wodnej do powierzchni (dyfuzja wewnętrzna) i dyfuzja w warstwie przepływającego powietrza. Na szybkość suszenia w drugim okresie ma duży wpływ struktura ciała suszonego i jego wymiary.

5. Maszyny do transportu cieczy i gazów

Maszyny do transportu cieczy:

*Pompy: - wirowe: jednostopniowe, wielostopniowe, specjalne; - wyporowe

Maszyny do transportu gazu:

* wentylatory

* dmuchawy

* sprężarki

6. Marketingowe funkcje opakowania produktu to:

- oferty oszczędnościowe: np. obniżka ceny - informacja na opakowaniu, specjalne etykiety (flash) - aby zwrócić uwagę konsumenta,
- zakup okazyjny: cena bez zmian, ale opakowanie zawiera większą ilość produktu, opakowanie bonusowe (2 w cenie 1) - produkt oferowany jest gratis,
- opakowanie z kuponami: kupony upoważniają do zakupu produktu danej firmy lub otrzymania ulg zakupowych, kuponem może być część opakowania - etykieta, kod kreskowy, należy wyciąć i zebrać określoną ilość aby skorzystać z zakupu,
- opakowanie z premią: natychmiastowe wynagrodzenie nabywcy, podarunek w środku lub na zewnątrz opakowania, podarunek jest od producenta marki lub jest związany z zastosowaniem produktu,
- opakowanie do ponownego wykorzystania: stanowi dodatkową korzyść, może służyć różnym celom, np. do dekoracji - wartość estetyczna.

7. Marketing mix jest to inaczej kompozycja marketingowa, czyli takie elementy (instrumenty) za pomocą, których możemy oddziaływać na rynek. Mówiąc o produkcie omawiamy m.in: asortyment, jakość, markę, opakowanie, usługi. Współcześnie mówiąc o cechach produktu koncentrujemy się na potrzebach docelowych klientów, jakie produkt ma zaspokajać. W tym elemencie zawierają się działania wspierające produkt (gwarancja, pomoc techniczna,nazwa) Najbardziej popularna koncepcja marketingu mix to tzw. "4p" czyli z ang.: product (produkt)-, price (cena)- Cenę charakteryzuje się za pomocą: polityki cenowej, rabatów, warunków płatności, place (strategia dystrybucji)- Omawia zarówno kanały dystrybucji jak rozwiązania logistyczne, promotion (promocja) promocja osobista, reklama, promocja dodatkowa (inaczej: promocja uzupełniająca, promocja sprzedaży), zaliczamy tu także: merchandising, public relations, zaliczamy do niego także: sponsoring.

8. Funkcje ceny i strategie cenowe

Funkcje ceny:
• Informacyjno - bodźcowa - parametr, który pozwala określić wielkość przychodów ze sprzedaży, oraz parametr pobudzający do określonego działania. Nabywcę ceny informują o ile zmniejszą się ich zasoby pieniężne, jeśli dokonają oni zakupu. Sprzedającego ceny informują o ile zwiększy się jego przychód, jeśli dokona on sprzedaży
• Redystrybucyjna (wtórny podział, rozdział). Ceny są narzędziem podziału dóbr i usług, oraz przesuwania dochodów od jednych grup społecznych do innych i do budżetu państwa również. Państwo również dokonuje redystrybucji dochodów przy pomocy cen - różnicuje obciążenie cen podatkami, lub też dotuje pewne gałęzie gospodarki.
• Stymulacyjna - narzędzie oddziaływania na dostawców i odbiorców - im wyższy jest poziom cen, tym większa jest opłacalność produkcji. Stymuluje to producentów do zwiększania rozmiarów produkcji. Niższy poziom cen zniechęca producentów i powoduje ograniczenia producentów. Wyższy poziom cen skłania producentów do podnoszenia wartości użytkowej wyrobów (jakość, estetyka, funkcjonalność). Wyższy poziom cen skłania konsumentów do ograniczenia spożycia a niższy stymuluje wzrost spożycia.
Strategie cenowe
Strategie cenowe spotykane na rynku są to sposoby działania i myślenia, które podkreślają strategiczną i kluczową rolę ceny na rynku. Dumping - Polega na akceptowaniu początkowych strat w celu zwiększenia sprzedaży, lub wprowadzenia do sprzedaży nowego produktu. Aby wprowadzić na rynek nowy produkt i szybko zwiększyć jego sprzedaż, wiele firm decyduje się, w tym pierwszym okresie na ryzyko strat w nadziei, że zmniejszające się z czasem koszty produkcji pozwolą stopniowo osiągnąć poziom opłacalności.
Dominacja - Polega na jednoczesnym obniżeniu ceny w ślad ze spadkiem kosztów produkcji. W ten sposób firma utrzymuje stałą marżę. Stosowanie tej strategii utrudnia wejście na rynek nowym firmom. Strategia ta eliminuje z rynku słabsze firmy. Stosowanie jej przez dłuższy czas pozwala firmie na przejęcie inicjatywy na rynku. Firma określa ceny na produkty ze swojej dziedziny i narzuca je konkurentom. Mogą je stosować duże firmy.
Parasol cenowy - polega na tym, że firma zamiast obniżać ceny wraz ze spadkiem kosztów produkcji, utrzymuje przez pewien czas wysoki poziom cen. Pozwala to firmie odzyskać szybciej zainwestowany kapitał .Przechwycenie części rynku. Na przechwycenie część rynku, firma decyduje się w pewnym momencie na sprzedaż swoich wyrobów po cenach niższych niż ceny u konkurentów - czasami nawet poniżej własnych kosztów produkcji (dumping). Tę strategię stosują firmy, które znalazły się w niekorzystnej pozycji na rynku i wciąż chcą zwiększyć swój udział procentowy na rynku. Porzucenie rynku. Stosują je firmy, które postanawiają się z rynku wycofać, ale jednocześnie maksymalizują rentowność, czyli tak ustalają ceny, aby wziąć z rynku najwięcej profitów. Prestiżowa; Śmietankowa Polega na zebraniu w krótkim czasie maksymalnych zysków dzięki ustaleniu możliwie najwyższej ceny na nowe produkty i oferowanie ich nabywcom, dla których ta cena nie stanowi bariery zakupu. U podstaw tej strategii leży założenie, że jest na rynku taki segment odbiorców, który skłonni są płacić nawet b. wysokie ceny kupując produkty, które wyróżnią ich spośród innych nabywców.

9. Instrumenty i funkcje promocji

Instrumentami promocji to reklama, promocja dodatkowa (uzupełniająca), public relations, sponsoring, sprzedaż osobista oraz merchandising.

*Reklama - płatna forma nieosobowego przedstawiania i popierania towarów, usług i idei przez określonego nadawcę.

*Promocja dodatkowa - występuje zazwyczaj w połączeniu z reklamą, popycha produkt w kierunku konsumenta.

*Public relations - kompleks działań mających na celu pozyskanie zrozumienia i zaufania opinii publicznej wobec przedsiębiorstwa i stworzenie atrakcyjnego wizerunku firmy. *Sponsoring - finansowanie i wspomaganie przez biznes różnych dziedzin życia w celu promocji i jej firmy.

*Sprzedaż osobista - prezentowanie oferty przedsiębiorstwa i aktywizowaniu sprzedaży za pomocą bezpośrednich kontaktów sprzedawców z nabywcami. Merchandising - odnosi się do promocji produktów w punkcie sprzedaży detalicznej.

Funkcje promocji to:

*Funkcja informacyjna - jest niezbędnym warunkiem orientacji marketingowej. Przyczynia się do przełamania bariery nieznajomości rynku poprzez dostarczenie nabywcom informacji dotyczących produktu wprowadzanego na rynek czy tez samej firmy

*Funkcja pobudzająca - zamierzenie wywołania określonych zachowań rynkowych nabywcy poprzez dostarczenie potencjalnym nabywcom przesłanek decyzyjnych (racjonalnych i emocjonalnych), umożliwiających oceny różnych wariantów zakupu, właściwego wyboru z punktu widzenia potrzeb i preferencji.

*Funkcja konkurencyjna - przekonanie klientów, że produkt firmy jest lepszy od wyrobów i usług konkurencyjnych

10. Mikro- i makrootoczenie rynku na przykładzie rynku warzyw.

Makrootoczenie:

-środowisko polityczno-prawne - fisklna (podatki), polityka zagraniczna(współpraca, import, export,

-środowisko demograficzne- struktura wiekowa, struktura zatrudnienia, choroby cywilizacyjne,

-środowisko naturalne- sezonowość produkcji, jakość ziemi, kataklizmy, infrastruktura(drogi, położenie)

-środowisko społeczno-kulturowe- akceptacja w społeczeństwie trendów mody na jedzenie, tradycja, kultura określonego regionu,

-środowisko ekonomiczne- dochody społeczeństwa ,rozwój gospodarki,

-środowisko technologiczne- produkcje roślin według norm

Mikrootoczenie

-konkurencje, nabywcy, dostawcy, pośrednicy

11. Obieg pieniądza w gospodarce

12. Bezrobocie - przyczyny, skutki, metody zwalczania, rodzaje.

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

Przyczyny bezrobocia:

- likwidacja niektórych gałęzi przemysłu np. górnictwa

- zmniejszenie popytu na konkretne dobra czy usługi

- ograniczanie produkcji

- brak informacji o miejscach pracy

- brak mobilności

- przeniesienie zakładu do innego rejonu

- niedostosowane do potrzeb rynku wykształcenia pracowników

- zmiany w technologii

- wysokie obciążenia fiskalne

Skutki bezrobocia:

- niewykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki

- znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą

- spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa

- degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy (poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności)

- zjawiska patologii społecznej - alkoholizm, narkomania, przestępczość itd.

- utrata kwalifikacji

Metody zwalczania bezrobocia:

*organizowaniu prac interwencyjnych, publicznych i sezonowych przez Urzędy Pracy

* ochrona istniejących miejsc pracy, tworzenie nowych przedsiębiorstw

* organizowaniem kursów dokształcających lub zmieniających kwalifikacje oraz wspomaganie bezrobotnych poprzez udzielanie im pożyczek, na rozpoczęcie działalności gospodarczej.

* organizacja zatrudniania bezrobotnych u pracodawców zagranicznych

Rodzaje bezrobocia:

- bezrobocie krótkookresowe - bezrobocie średniookresowe - bezrobocie długookresowe - bezrobocie chroniczne

- bezrobocie jawne - bezrobocie ukryte

- bezrobocie strukturalne - bezrobocie technologiczne

- bezrobocie cykliczne - bezrobocie sezonowe

- bezrobocie klasyczne - bezrobocie neoklasyczne

- bezrobocie frykcyjne - bezrobocie z wyboru

13. Inflacja - przyczyny, skutki, metody zwalczania, rodzaje, aktualny stan

Inflacja - wzrost ogólnego poziomu cen rynkowych na towary i usługi

Przyczyny:

*nadmierna emisja pieniędzy (możliwa tylko w systemie pieniądza dekretowego) nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, prowadzona poprzez:

- dodruk banknotów niemających pokrycia

- oprocentowanie pieniędzy

- działalność kredytową banków komercyjnych (tzw. "bankowa kreacja pieniądza")

*niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży

*wzrost zagregowanego popytu w gospodarce

*niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)

*przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)

*ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku Centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.

*wadliwa struktura gospodarki

*import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)

*długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)

*monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)

*zadłużenie głównych przedsiębiorstw w danym sektorze

Skutki:

*powoduje redystrybucję dochodu narodowego na rzecz grup bogatszych kosztem ludzi biedniejszych: rencistów, emerytów (ludzi otrzymujących stałe dochody),

*powoduje spadek wartości pieniądza, czyli jego deprecjację,

*zniechęca do oszczędzania,

*obniża ciężar spłaconych kredytów,

*niszczy rachunek ekonomiczny (nikt nie wie jakich żądać cen), powoduje duże zamieszanie w kalkulacji kosztów produkcji,

*rodzi niepewność co do oczekiwanych zysków przez co zniechęca do podejmowania ryzykownych inwestycji

*powoduje wzrost stopy oprocentowania kredytów na działalność inwestycyjną (zwłaszcza kredytów długoterminowych - co odbija się niekorzystnie na budownictwie mieszkaniowym, postępie innowacyjnym i wzroście produkcyjności pracy)

*osłabia eksport (waluta krajowa stopniowo traci na wartości w stosunku do innych walut wymienialnych w krajach o niższej inflacji)

Metody zwalczania inflacji:

* hamować wzrost cen przez odpowiednie hamowanie wzrostu płac pieniężnych,
*dążyć do likwidacji deficytu budżetowego,
*odpowiednio regulować dopływ pieniądza do obiegu za pośrednictwem polityki banku centralnego

*likwidacja monopoli

PODZIAŁ INFLACJI ZE WZGLĘDU NA TEMPO WZROSTU CEN:
*inflację pełzającą - nie rodzącą zbyt negatywnych skutków

*inflację kroczącą - wzrost cen sięga kilkunastu % w skali rocznej (taki ruch cen daje się przewidzieć i uwzględnić w podejmowanych decyzjach)

*inflację galopującą - wzrost cen od kilkudziesięciu do 100% w skali rocznej

*hiperinflację - wzrost cen o więcej niż 50% w skali miesiąca działa ona już destrukcyjnie na gospodarkę i destabilizuje stosunki społeczno-polityczne, osłabi wiarygodność finansową u wierzycieli.

14. Deficyt budżetowy, dochody, wpływy i wydatki budżetowe

Deficyt budżetowy - niedobór środków pieniężnych spowodowany przerostem sumy wydatków budżetowych nad sumą dochodów.

Klasyfikacja dochodów budżetowych

Bezzwrotne:

*podatki

*cła

*czynsze

Zwrotne:

*kredyty

*pożyczki

*weksle

*obligacje

Wydatki budżetowe:

- dotacje i subwencje,

- wydatki bieżące jednostek budżetowych np. wojska,

- obsługa długu zagranicznego,

- świadczenia na rzecz osób fizycznych,

- wydatki majątkowe.

Źródła dochodów państwa

1. Wpływy z podatków bezpośrednich nakładanych na dochody z: płac, czynszów, odsetek, zysków

2. Wpływy z podatków pośrednich zwanych również podatkami od wydatków

a) VAT - podatku od wartości dodanej

b) akcyzy - podatku o charakterze specjalnym, którym są obłożone niektóre towary np. alkohol, benzyna

3. Opłaty celne i administracyjne np. za wpisy do ksiąg wieczystych - rejestrów urzędowych ujawniających ogół praw do nieruchomości

4. Dochody z własności publiczne np. wpływy z eksploatacji surowców mineralnych, dochody z państwowych firm, dochody z dzierżawy państwowych budynków

5. Dochody ze sprzedaży majątku państwowego np. fabryk, banków państwowych, budynków, ziemi

6. Pożyczki zaciągane przez państwo w kraju i za granicą (dług publiczny)

15. Rynek - pojęcie, równowaga rynkowa, mechanizm rynkowy.

Rynek to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków, w jakich one przebiegają.

Równowaga rynkowa jest to taka sytuacja na rynku danego dobra, w której wielkość popytu równa jest wielkości podaży. Rynek, na którym występuje stan równowagi jest rynkiem stabilnym. W przeciwnym wypadku mówimy o rynku niestabilnym.

Mechanizm rynkowy, to oddziaływanie elementów rynku popytu, podaży i ceny, w celu osiągnięcia równowagi rynkowej. Równowaga na rynku występuje wtedy, kiedy wielkość popytu równa jest wielkości podaży.

16. Gospodarstwo domowe, jako podmiot rynku - preferencje, potrzeby

17. Popyt, podaż - czynniki kształtujące.

Popyt - ilość dóbr, jaką nabywcy gotowi są zakupic w określonym czasie

Podaż - ilość dobra oferowana do sprzedaży na rynku w określonym czasie

Determinanty podaży:

- zdolności produkcyjne firm

- opłacalność produkcji

- technika i technologia produkcji

Determinanty popytu:

- cena danego dobra

- cena innych dóbr

- dochody realne nabywców

- gusty i preferencje

- liczba potencjalnych nabywców

18. Formy prawne przedsiębiorstw.

Formy, jakie przyjmują przedsiębiorstwa w momencie rejestracji, można je podzielić na: 1. formy krajowe, które przewidziane są w ustawodawstwie danego kraju oraz 2. formy paneuropejskie, które są uregulowane w ustawodawstwie wspólnotowym i obowiązują we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej.

Formy prawne przedsiębiorstw w Polsce:

- indywidualna działalność gospodarcza

- spółka cywilna

- spółka jawna

-spółka partnerska

- spółka komandytowa

- spółka z ograniczona działalnością

- spółka akcyjna

- spółdzielnia

- przedsiębiorstwo komunalne

- przedsiębiorstwo państwowe

19. Konkurencja monopolistyczna a sytuacja i zachowanie przedsiębiorstw.

20. Technologiczność konstrukcji zespół cech konstrukcyjnych określonego przedmiotu umożliwiających łatwe wykonanie go w danych warunkach produkcyjnych. O technologiczności konstrukcji decydują informacje przekazywane wytwórcy przez konstruktora, głównie za pomocą rysunku technicznego. Informacje te dotyczą materiałów wyjściowych, ich wymiarów, rodzaju zastosowanych półfabrykatów, kształtu i wymiarów gotowych przedmiotów oraz ich dokładności, jakości powierzchni, twardości itp. Konstruktor podając te informacje, powinien uwzględnić nie tylko wymagania wynikające z zadań, jakie ma spełnić konstruowany przedmiot (np. element maszyny, maszyna), ale również wymagania wynikające z warunku technologiczności konstrukcji. Dlatego więc należy przewidzieć optymalny w danym przypadku materiał i proces technologiczny, jaki będzie zastosowany przy wytwarzaniu konstruowanego przedmiotu..

21. Charakterystyka obróbki plastycznej.

Obróbka plastyczna należy do metod bezwiórowego kształtowania elementów maszyn i urządzeń. Wywołuje zazwyczaj polepszenie właściwości mechanicznych materiału poddanego tego rodzaju obróbce. Obróbka plastyczna może być na zimno lub na gorąco. Podgrzanie obrabianego materiału ma na celu zmniejszenie sił potrzebnych do kształtowania oraz zmniejszenie ryzyka pękania materiału podczas obróbki.

Metody kształtowania w obróbce plastycznej: cięcie - kształtowanie polegające na oddzieleniu jednej części od drugiej wzdłuż linii zamkniętej lub niezamkniętej, kształtowanie plastyczne (bez naruszania spójności materiału, gięcie - kształt przedmiotu jest określony przez kształt linii leżącej na płaszczyźnie gięcia, kształtowanie wytłoczek o powierzchni nierozwijalnej- kształt przedmiotu jest określony przez kształt przedmiotu czyli kształt elementu dwuwymiarowego, kształtowanie brył - materiał wyjściowy oraz przedmiot obrabiany jest w postaci bryły.

22. Charakterystyka obróbki skrawaniem.

Obróbka skrawaniem to obróbka wirowa, zmienia wymiary oraz kształt przedmiotu przez oddzielenie materiału za pomocą energii mechanicznej. Rodzaje obróbki: zgrubna, średnio dokładna, dokładna i bardzo dokładna. Obróbka skrawaniem: toczenie wzdłużne, toczenie poprzeczne-przecinanie, wytaczanie (przekrój), wiercenie (wykonuje otwory, przedmiot obrabiany jest nieruchomy), rozwiercanie- powiększenie otworu w sensie dokładnego otworu, frezowanie obwodowe - usuwa nadatek materiału z przedmiotu, frezowanie czołowe, szlifowanie obwodowe wałka, szlifowanie czołowe, szlifowanie wgłębne, szlifowanie otworu

23. Półfabrykaty.

Produkty otrzymywane w jakieś fazie produkcji, przeznaczone do dalszej obróbki.

Półfabrykaty: - półfabrykaty z materiałów hutniczych, półfabrykaty spawane, odkuwki, odlewy, półfabrykaty z tworzyw sztucznych, wykroje, półfabrykaty otrzymane metoda plastyczną na zimno, półfabrykaty otrzymane przez spiekanie proszków, metali.

24. Pojęcie, funkcje, cechy i wartość pieniądza.

Pieniądz - to wszelkiego rodzaje środki wymiany i środki płatnicze, których zdolności do zapłaty jest nieograniczona zarówno wtedy, kiedy kupujemy jakiś towar lub usługę jak i wtedy, kiedy regulujemy jakieś zobowiązanie finansowe.

Funkcje pieniądza:

- miernik wartości towarów i usług - spełnia tę funkcję przy ustaleniu cen towarów,

- środek obiegu (cyrkulacji) - pełni tą funkcję przy transakcji kupna, sprzedaży towarów i usług.

- środek tezauryzacji - gromadzenia skarbu, rezerw

- środek płatniczy - kiedy służy do uregulowania wszelkiego rodzaju zobowiązań dłużnych np. zwrot oprocentowania, wypłata zobowiązań.

Cechy pieniądza:

*stabilność (wartość pieniądza nie zmienia się); *poręczność (banknoty, monety mieszczące się w portfelu); *trwałość (nie niszczy się); *jednorodność (w całym kraju są one takie same); *rozpoznawalność (są takie same); *podzielność (można rozmieniać); *akceptowalność.

Wartość pieniądza: realna wartość pieniądza zależy nie od jego nominału, lecz od siły nabywczej, czyli ilości i jakości dóbr, które można za określoną sumę pieniędzy nabyć. Rosnące ceny powodują, że za tą samą sumę pieniędzy możemy coraz mniej kupić.

25. Pojęcie, funkcje i formy weksla.

WEKSEL - jest dokumentem wystawionym zgodnie z prawem wekslowym i stanowi wezwanie bezwarunkowe do zapłaty określonej osobie w ustalonym terminie i miejscu przez wystawcę lub osobę przez niego wskazaną określonej sumy pieniężnej.

Funkcje weksla:

*funkcja płatnicza - wręczany jest zamiast zapłaty przy zakupie towarów bądź usługę, wręczenie go nie może być uważane za równoznaczne z zapłatą

*funkcja kredytowa - wyraża się w odroczonym terminie płatności należności za zakupione towary lub usługi od daty oznaczonej na wekslu. Tym samym dłużnikowi zostaje udzielony przez wierzyciela "kredyt kupiecki".

*funkcja obiegowa - związana jest z możliwością nieograniczonego przenoszenia praw wekslowych z jednej osoby na drugą za pomocą indosu. W związku z tym jeden i ten sam weksle może być wręczony, jako zapłata w wielu transakcjach handlowych.

*funkcja gwarancyjna - polega na zabezpieczenie zapłaty weksla przez wszystkie osoby na nim podpisane. Jednocześnie możliwość dochodzenia wierzytelności w trybie postępowania nakazowego umożliwia szybkie uzyskanie zaspokojenia roszczeń z weksla.

*funkcja refinansowa - wyraża się w możliwości złożenia weksla w banku do dyskonta, czyli do wykupienia go przez bank przed terminem płatności. Wierzyciel może, więc uzyskać sumę wekslową pomniejszoną o dyskont, bez czekania na nadejście płatności weksla.

Formy:
*Weksel trasowany jest dokumentem zawierającym sformułowanie przez wystawcę polecenie zapłaty, skierowanie do określonej osoby, z żądaniem zapłacenia innej osobie sumy wekslowej w oznaczonym czasie i miejscu. Jeżeli osoba ta, zwana trasatem, przyjmie i podpisze weksel, wówczas przyjmuje na siebie realizację zobowiązania wymienionego na wekslu.

*Weksel własny zawiera przyrzeczenie wystawcy weksla (trasanta) bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy wekslowej w podanym czasie i miejscu. Wystawca weksla swoim podpisem przyjmuje na siebie realizację zobowiązania wpisanego na wekslu.

Podstawowa różnica pomiędzy wekslem trasowanym a własnym polega na tym, ze przy wekslu własnym wystawca sam zobowiązuje się do zapłacenia sumy wekslowej, a w odniesieniu do weksla trasowanego poleca zapłacenie tej sumy osobie trzeciej.

26. Leasing jako forma finansowania działalności gospodarczej.

Leasing jest umową pomiędzy dwoma podmiotami, w której jedna ze stron umowy (finansujący, leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystający, leasingobiorca) prawo do korzystania z określonej rzeczy na określony w tej umowie czas, w zamian za ustalone ratalne opłaty, zwane ratami leasingowymi.
Leasing jest łatwiejszy do uzyskania, niż kredyt bankowy, co ma szczególne znaczenie dla firm nowych, dynamicznie rozwijających się oraz dla tych, które liczą na szybką decyzję i prosty sposób uzyskania finansowania. Zaletą leasingu jest zdolność do zmniejszania podstawy opodatkowania, co skutkuje obniżeniem płaconych podatków. W leasingu operacyjnym wszystkie opłaty leasingowe w ich pełnej wysokości są kosztem uzyskania przychodu. W kredycie bankowym jako koszt traktuje się jedynie odsetki, prowizje bankową oraz odpisy amortyzacyjne. W wielu przypadkach leasing jest więc realnie tańszy od kredytu. Leasing w przeciwieństwie do kredytu nie blokuje zdolności kredytowej firmy. W razie potrzeby umożliwia, więc skorzystanie z dodatkowej formy finansowania w postaci kredytu.

Finansowanie leasingiem umożliwia elastyczną kalkulację ponoszonych opłat, dostosowaną do planowanych przychodów z nowej inwestycji. Kolejna cechą leasingu jest możliwość uwolnienia funduszy zamrożonych w środkach trwałych przedsiębiorstwa.Liczba i rodzaj dokumentów wymaganych przy leasingu zależna jest od kondycji finansowej przedsiębiorstwa wnioskującego o leasing oraz wartości i rodzaju przedmiotu. Podstawą jest wypełnienie wniosku leasingowego. Leasing dzieli się na różne formy, wśród których najpopularniejszymi są: leasing kapitałowy (finansowy) oraz operacyjny. Poszczególne formy leasingu różnią się między sobą pod wieloma aspektami, największe podobieństwo do umowy kredytu występuje jednak w przypadku zastosowania leasingu finansowego. Należy również pamiętać, że w odróżnieniu od kredytu, leasing dotyczy tylko i wyłącznie środków trwałych, a nie gotówki. Finansowanie inwestycji leasingiem jest dziś dla większości przedsiębiorstw rzeczą wręcz konieczną, szczególnie w takich branżach jak transport, budownictwo, przemysł drzewny, papierniczy, czy wytwórczy.

Leasing jako forma finansowania działalności przedsiębiorstwa jest bardzo popularnym produktem patrząc na coroczną dynamikę można stwierdzić, że należy do obszarów, które w dalszym ciągu silnie się rozwijają

27.Rodzaje i charakterystyka podstawowych sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa.

Rodzaje sprawozdań finansowych:

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Rachunek przepływów pieniężnych

Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa - dokument ilustrujący jego aktualną sytuację majątkową
i finansową.

Bilans jest dokumentem zawierającym zestawienie na określony dzień - w ujęciu wartościowym stanu majątku firmy oraz źródeł jego finansowania. Dokument ten sporządzony jest przeważnie w formie dwustronnej tabeli. Lewa strona to: aktywa, tj. składniki majątkowe, a na prawej stronie - pasywa, tj. źródła sfinansowania majątku, na które składają się kapitały własne i zobowiązania. Bilans wykazuje także osiągnięty przez przedsiębiorstwo w danym okresie zysk lub stratę, ale w jednej łącznej pozycji. Nieodzownym uzupełnieniem bilansu jest rachunek wyników przedsiębiorstwa, zawierający elementy składające się na łączny zysk lub stratę. Sprawozdanie to zawiera pozycje przychodów osiągniętych przez przedsiębiorstwo według źródeł ich powstania, a także elementy składające się na koszty uzyskania przychodów oraz obciążające przedsiębiorstwo podatki uiszczane od obrotów i od zysków. Rachunek wyników zamyka się zyskiem netto (lub stratą netto), którego wysokość powinna być w pełni zgodna z danymi z bilansu. W celu ochrony interesów wierzycieli, udziałowców, przedsiębiorstwa oraz fiskalnych (podatki) zasady sporządzania bilansu i rachunku wyników, jak również sposób wyceny majątku kapitałów i zobowiązań są dość jednoznacznie regulowane przepisami prawa oraz normami (standardami) formułowanymi m.in. przez narodowe i międzynarodowe organizacje biegłych rewidentów. Rachunek przepływów pieniężnych jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Nazywany jest także sprawozdaniem z przepływów pieniężnych lub (od nazwy angielskiej) cash flow. Rachunek przepływów pieniężnych jest analitycznym rozwinięciem przedstawionych w bilansie informacji o zmianie stanu środków pieniężnych dokonywanej w okresie sprawozdawczym. Celem sporządzenia tego elementu sprawozdania finansowego jest uzyskanie podstawy oceny możliwości jednostki gospodarczej do generowania środków pieniężnych oraz potrzeb w zakresie ich wykorzystania. Sporządzać go muszą jednostki podlegające obowiązkowemu badaniu rocznego sprawozdania finansowego. Rachunek przepływów pieniężnych powinien umożliwiać przede wszystkim uzyskanie informacji na temat stopnia płynności finansowej. Istotnym elementem rachunku jest pokazanie aktywności jednostki w ściąganiu należności a także zdolności do spłaty zobowiązań. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzany jest w formie zestawienia prezentującego obieg środków pieniężnych w przedsiębiorstwie.

28. Składniki majątku przedsiębiorstwa i ich klasyfikacja.

Składniki majątku posiadane przez przedsiębiorstwo można podzielić na majątek trwały i obrotowy ( aktywa ). O zaliczeniu poszczególnych składników do którejś z tych grup decyduje rodzaj majątku, jego wartość lub okres użytkowania oraz rola jaką spełnia w działalności danego przedsiębiorstwa.

I. MAJĄTEK TRWAŁY Charakteryzuje się przeważnie długim okresem użytkowania i znaczną wartością.
W jego skład wchodzi:

1. Rzeczowy majątek trwały

a) Środki trwałe -

• Środki trwałe produkcyjne (są używane w produkcji) - Maszyny i urządzenia, budynki gospodarcze i produkcyjne, środki transportowe.

• Środki trwałe nie-produkcyjne (nie są używane bezpośrednio w produkcji) - Budynki socjalne, domy wczasowe, przedszkola zakładowe, stołówki, domy kultury, świetlice, ośr. zdrowia.

b) inwestycje rozpoczęte

2. Finansowy majątek trwały - należą do niego: Udziały, Akcje, Długoterminowe papiery wartościowe, Udzielone długoterminowe pożyczki, Inne funduszowe składniki majątku trwałego, Wartości niematerialne i prawne

3. Wartości niematerialne i prawne

• Nabyte prawa majątkowe zalicza się do nich prawo użytkowania wieczystego gruntu, w tym również nadwyżkę pierwszej opłaty nad opłatą roczną. Poza tym do praw tych można zaliczyć także prawa autorskie, prawa do projektów, wynalazków, patentów wzorów itp.

• Nabyte programy komputerowe

• Wartość firmy

• Koszty prac rozwojowych
  Koszty te mogą być zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych

II MAJĄTEK OBROTOWY jest to majątek którego składniki tracą swoją postać naturalną w stosunkowo krótkim czasie. Składniki te biorą bezpośredni udział w działalności gospodarczej danego przedsiębiorstwa, a co się z tym wiąże znajdują się w ciągłym ruchu i przechodząc przez kolejne fazy działalności przyjmują coraz inną postać

W skład majątku obrotowego wchodzą:

1. Środku pieniężne obejmują gotówkę i bony pieniężne w kasie, pieniądze ulokowane
   na rachunkach bankowych, weksle i czeki obce

2. Papiery wartościowe (krótkoterminowe). Zalicza się do nich: udziały i akcje obcych przedsiębiorstw przeznaczone do odsprzedaży, obligacje innych jednostek gospodarczych i obligacje państwowe, czeki i weksle obce płatne w okresie dłuższym niż 3 miesiące od daty ich wystawienia, zakupione akcje i udziały własne do zbycia

3. Zapasy

• materiały W skład materiałów mogą wchodzić: przeznaczone do zużycia surowce, materiały podstawowe i pomocnicze, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania itp.

• Towary

• produkty pracy: produkty gotowe, produkcję nie zakończoną

4. Należności Są to kwoty pieniężne należne jednostce od osób trzecich ( nabywców, odbiorców usług itp.). Należności występują przeważnie w momencie sprzedaży nie ma miejsca natychmiastowe dokonanie zapłaty za towary lub usługi.

29. Struktura aktywów i pasywów.

Aktywa trwałe- składniki trwałe związane z jednostką

I. Wartości materialne i prawne(autorskie prawa majątkowe, prawa do znaków towarowych, koszty zakończonych prac rozwojowych, maszyny, urządzenia, inwentarz)

II. Rzeczowe aktywa trwałe(środki trwałe, środki trwałe w budowie, montaż)

III. Należności długoterminowe (należności od jednostek powiązanych i pozostałych)

IV. Inwestycje długoterminowe ( bony skarbowe, obligacje, nieruchomości, wartości niematerialne i prawne

V. Długotrwałe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa obrotowe

I. Zapasy (nabyte w celu zużycia na własne potrzeby jednostki materiały, wytwarzane lub przetwarzane przez podmiot gospodarczy produkty : gotowe zdatne do sprzedaży, w toku produkcji, półprodukty

II. Należności krótkoterminowe - z tytułu dostaw i usług, podatku, cła, ubezpieczeń społecznych

III. Inwestycje krótkoterminowe - udziały lub akcje, papiery wart,

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Pasywa

I. Kapitał podstawowy - fundusz udziałowy, fundusz założycielski,

II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy

III. Udziały do umorzenia

IV. Kapitał zapasowy - dopłaty wspólników, zysk netto,

V. Kapitał z aktualizacji wyceny

VI. Pozostałe fundusze rezerwowe

VII. Zysk z lat ubiegłych

VIII. Zysk netto

IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego

30. Rodzaje i funkcje opakowań stosowanych w branży rolno-spożywczej.

Rodzaje opakowań:

*Opakowania według przeznaczenia: jednostkowe, zbiorcze i transportowe.

*Opakowania według zastosowanego materiału: papierowe, szklane, metalowe, ceramiczne, drewniane, z tworzyw sztucznych i z tworzyw naturalnych.

*Opakowania według krotności wykorzystania: jednorazowego użytku oraz wielokrotnego użytku (zwrotne).

Funkcje opakowań:

*Funkcja ochronna zabezpiecza żywność przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych np. działanie temperatury, światła słonecznego uszkodzeniami mechanicznymi itp.

*Funkcja informacyjna informuje klienta (konsumenta) umieszczonym w widocznym miejscu i czytelnym nadrukiem o nazwie produktu, składzie surowcowym, masie, ilości sztuk, wartości kalorycznej, sposobie użycia, przydatności do spożycia, adresie i nazwie producenta, numerze partii, sugerowanej cenie, znakach informacyjnych i kodzie kreskowym.

*Funkcja techniczna ułatwia obrót towarowy produktu podczas jego transportu, magazynowania, sprzedaży i użytkowania.

*Funkcja promocyjna przyczynia do zwiększenia się zainteresowaniem towaru poprzez odpowiednią barwę, informację o promocjach, promowane logo firmy lub wyrobu, wzór opakowania, hasła promocyjne itp.

*Funkcja ekologiczna-opakowania powinny być możliwe do wycofania z obrotu handlowego i nadawać się do utylizacji, ale były przyjazne dla środowiska naturalnego.

31. Charakterystyka i rodzaje opakowań szklanych.

Produkcja opakowań szklanych

Szkło jest bezpostaciową, niekrystaliczną masą o konsystencji stałej, otrzymaną w wyniku przechłodzenia stopionych składników.Do produkcji szkła opakowaniowego, nazywanego potocznie sodowo-wapniowym stosuje się trzy rodzaje surowców: składnik szkłotwórczy, krzemionka, topniki- obniżające temperaturę topnienia masy, stabilizatory - utwardzające stopioną masę i uodparniające ją na działanie wody, barwniki, dodatki poprawiające wytrzymałość szkła

Opakowania szklane można podzielić na słoje, butelki, balony, fiolki oraz opakowania ceramiczne

*Butelki są opakowaniami przeznaczonymi do produktów płynnych. W przemyśle spożywczym stosuje się różne rodzaje butelek: europejki, baryłki, vichy, do win musujących, mleka, napojów gazowanych i inne. Zamyka się je korkiem z tworzyw, nakrętką, lub pokrywką.
*Słoje przeznaczone są do płynów o dużej lepkości, produktów półstałych, mazistych i stałych. Są to opakowania szerokootworowe. Produkowanych jest wiele rodzajów opakowań tego typu w zależności od przeznaczenia, kształtu, pojemności i rodzaju zamknięcia. Najczęściej stosowanymi zamknięciami słoi są zamknięcia hermetyczne, do których zalicza się nakrętki i pokrywki metalowe lub z tworzyw sztucznych. Dużą zaletą stosowania słoi jest to, że mogą być stosowane wielokrotnie.

32. Charakterystyka i rodzaje opakowań metalowych.

Opakowania metalowe: puszki, pudełka, konwie, beczki, bębny, pojemniki, wiadra, kanistry, tuby, tacki, owinięcia foliowe, opakowania aerozolowe.

Opakowania metalowe - wykonywane są najczęściej z blachy stalowej oraz blach i folii aluminiowej. Mimo rozwoju różnych technik pakowania, pewnych zalet opakowań metalowych nie da się niczym zastąpić. Zalety opakowań metalowych: duża wytrzymałość mechaniczna, odporność na działanie wysokich i niskich temperatur, możliwość hermetycznego zamknięcia, niepalność, łatwy recykling. Wady opakowań metalowych: ulegają korozji, wykazują toksyczność, wymagają zabezpieczenia powierzchniowego. Metale ulegają korozji, co skraca trwałość i okres użytkowania opakowań metalowych oraz zwiększa niebezpieczeństwo migracji jonów metali z opakowania. Rodzaje metali i blach stosowanych do produkcji opakowań metalowych: Blacha stalowa czarna, Blacha ocynowana (tzw. biała), Blacha ocynkowana, Blacha i folia aluminiowa. Blacha biała stalowa dwustronnie pokryta warstwą cyny. Opakowania metalowe - puszki: Puszki do konserw to sztywne, hermetyczne opakowania, o zamknięciu przystosowanym do jednorazowego otwarcia. Ze względu na konstrukcje wyróżnia się: puszki składane produkowane z blachy stalowej zbudowane z trzech elementów: denka, płaszcza (pobocznicy) i wieczka. Puszki składane: prostokątne, mandolinowe, beczkowe. Puszki tłoczone: wytłaczane zwykłe, tłoczone i przetłaczane, tłoczone i prasowane ścianki.

33. Charakterystyka i rodzaje opakowań z tworzyw sztucznych.

Opakowania z tworzyw sztucznych: klasyfikuje się je na dwie grupy syntetyczne oraz półsyntetyczne.

• Opakowania syntetyczne uzyskiwane są z tzw. polimerów będących substancjami uzyskiwanymi z łączenia różnych związków chemicznie syntetycznych.

• Opakowania półsyntetyczne uzyskiwane są poprzez modyfikacje związków naturalnych tj. celuloza, kauczuk, węgiel. Opakowania tego typu mogą być bardzo różne: torby, worki, butelki, słoje, tuby, pudełka itp. Zaletą tych opakowań jest ich łatwość uzyskiwania recyklingu, wszechstronność zastosowania, możliwość pakowania hermetycznego i próżniowego, wadą zaś utrudniony proces składowania odpadów (nie ulegają rozkładowi), obecność w składzie chemicznym substancji szkodliwych.

Podstawowe tworzywa sztuczne do pakowania żywności. Polietylen PE : łatwo ulega utylizacji, dobrze zgrzewalny, odporny na ścieranie,niska przepuszczalność pary wodnej; wysoka przepuszczalność gazów i aromatów; słaba odporność na tłuszcze. Polipropylen: wytrzymały mechanicznie, odporny na wysokie temperatury, odporny na tłuszcze, słaba przepuszczalność gazów i aromatów. Polistyren: słaba odporność na ogrzewanie, kruchość, podatny na zarysowania, Służy do formowania wyrobów podobnych do szkła o pięknym połysku, łatwych do barwienia, np. pudełek i słoików, butelek, nakrętek do opakowań szklanych .Polichlorek winylu PCW lub PVC wytrzymały mechanicznie, odporny chemicznie, nie reaguje jest odporny na tłuszcze, chroni produkt przed światłem i dostępem tlenu, słaba przepuszczalność gazów i aromatów.Służy do produkcji tacek, butelek, pojemników, nakrętek do słoików, twardej lub półtwardej folii. Politereftalen glikolu etylenowego PET odporny na szeroki zakres temperatur (-60^OC do. +130^OC., barierowy w stosunku do pary wodnej, gazów i światła UV, podczas utylizacji-spalania nie wydzielają substancji szkodliwych. Służy do formowania wyrobów takich jak np. pudełka i butelek PET.Poliamidy PA: odporny na szeroki zakres temperatur, barierowy w stosunku do gazów,wysoka przepuszczalność pary wodnej. Uszlachetnianie tworzyw sztucznych obejmuje procesy: laminowania; powlekania; drukowania, wprowadzanie do składu materiału substancji pomocniczych ułatwiających przetwórstwo w automatach pakujących: substancje poślizgowe,

34. Typy zamknięć słoi i puszek metalowych

Zamknięcia hermetyczne do słoików o różnej konstrukcji:

Zamknięcia stykowe; Wieczka z wgięciami TWIST-OFF; Wieczka typu PANO; Wieczka typu FENIKS; System WECK; Kapsle koronkowe

Zamknięcia obrzeżne: Wieczka mają powierzchnię płaską delikatną uszczelkę. Przeznaczone do zamykania próżniowego z wtryskiem parowym; Wieczka ANCHOR (SKO);Wieczka WHITE CAP (SKN)

Zamknięcia stykowo - obrzeżne: Tego typu zamknięcia nie mają zaczepów natomiast mają obfitą uszczelkę z plastisolu, rozłożoną od płaszczyzny wieczka do zagięcia jego brzegów. Są nakładane przez proste przyciśnięcie gorącego wieczka do słoja; ze względu na termoplastyczność uszczelki, ciepło jest istotnym parametrem szczelności zamknięcia. Wieczka PRESS-on TWIST-OFF

35. Podział magazynów

Magazyn - wyodrębnione tereny, budynki lub wydzielone pomieszczenie dostosowane do przyjmowania, przechowywania i wydawania towarów.

Ze względu na cechy budowlano-konstrukcyjne magazyny dzielimy na:

*otwarte np. place składowe - służą do przechowywania towarów niewrażliwych na wpływy atmosferyczne

*półotwarte- wiaty (powierzchnie zadaszone bez ścian lub z jedną do trzech ścian), szopy, podcienia do przechowywania drewna, maszyn.

*zamknięte np. nadziemne budynki.

*specjalne -mające specjalna konstrukcję lub specjalne wyposażenie np. silosy

36. Metody organizacji magazynów.

Magazyny powinny być tak wykonane aby:

-istniała możliwość utrzymania czystości i porządku,

-zabezpieczał przed przedostaniem się szkodników,

-zapewniał ochronę przechowywanym towarom lub surowcom

-typ urządzeń magazynowych powinien być dobrany odpowiednio to produktów przechowywanych

-tylko odpowiednio przeszkolony personel powinien zajmować się obsługą magazynów

-transport wewnętrzny powinien odbywać się w sposób uniemożliwiający zniszczenie opakowań, produktu lub surowca

Magazyn powinien posiadać:

-wyposażenie techniczne

-fachowy personel pracujący według zasad technologicznych

-ewidencję przeznaczoną do rejestracji stanu i ruchu ładunkowego

37. Warunki przechowywania ziarna zbóż

*Podczas przechowywania ziarna w silosach konieczna jest kontrola temperatury i ocena wizualna ziarna.

*W przypadku wzrostu temperatury ziarna w czasie przechowywania, materiał należy niezwłocznie poddać przewietrzaniu (aktywna wentylacja).

*Przegrzanie ziarna, nawet nieskutkujące jego porażeniem pleśniami czy szkodnikami, może powodować znaczne obniżenie tego parametru, czego następstwem jest przeklasyfikowanie do ziarna paszowego.

*Podczas przechowywania należy kontrolować powierzchnię ziarna w silosie w celu wyeliminowania ewentualnych uszkodzeń konstrukcji silosu.

*W celu utrzymania w silosie wyrównanej temperatury ziarna należy regularnie prowadzić proces przewietrzania całej masy materiału. Zapewnienie jednakowej temperatury ziarna w silosie zapobiega niekontrolowanym zmianom jego wilgotności.

Warunki przechowywania ziarna:

*Temperatura 10 ^oC;

*Wilgotność ziarna 14-15%

*Wilgotność powietrza w magazynie 60-70

38. Zmiany zachodzące w surowcach zwierzęcych podczas przechowywania w chłodniach.

39. Przyczyny strat przechowalniczych.

*zmiany wywołane procesami fizycznymi: wysychanie (mydło), nadmierne pochłanianie wody, zmiany masy, zmiany objętości (warzyw), zmiany barwy, zmiany elastyczności, zmiany sprężystości, zmiany wytrzymałości na zerwanie
*zmiany wywołane procesami chemicznymi: pod wpływem tlenu-naturalne utlenienie (korozja metali, kwaśnienie); pod wpływem działania czynników atmosferycznych-pokrycie rdzą (korozja metali)
*zmiany wywołane procesami biologicznymi: porastanie (kiełkowanie), dojrzewanie

Przyczynami są:

-nieodpowiednia temperatura

-zła wilgotność powietrza,

-transpiracje,

-zły skład atmosfery przechowalniczej

40. Systemy zapewniające bezpieczeństwo żywności.

Jednym z najskuteczniejszych i równocześnie jednym z najbardziej rozpowszechnionych systemów zapewniania jakości i bezpieczeństwa żywności jest HACCP. Wdrażanie HACCP i innych systemów jakości w zakładach produkcyjnych, przetwarzających i serwujących żywność powinno być poprzedzone wprowadzeniem zasada zarówno Dobrej Praktyki Produkcyjnej(GMP) jak i Dobrej Praktyki Higienicznej(GHP).

Dobrej Praktyki Higienicznej - działania, które muszą być podjęte i warunki higieniczne, które muszą być spełnione na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności.

41. Zagrożenia w produkcji żywności

Zagrożenie - to czynnik o charakterze mikrobiologicznym, fizycznym lub chemicznym, który stanowi potencjalne źródło uszczerbku na zdrowie konsumenta.

Chemiczne można podzielić na naturalnie występujące w żywności (np. toksyny mięczaków) oraz wprowadzone do żywności, np.

*dodatki do żywności (konserwanty)

*polepszacze smaku (glutaminian sodowy),

*dodatki odżywcze, barwniki;
* pozostałości środków myjących i dezynfekujących 
* przedostające się z terenów ekologicznie zagrożonych 
*mykotokstyny i toksyny bakteryjne 
*skażenia radioaktywne 

Fizyczne można podzielić na cztery kategorie:

*naturalnie występujące w żywności (np. pestki, ości, kości, skórki),

*powstające w zakładzie produkcyjnym (np. sznurki, biżuteria, śrubki),

*spowodowane błędami technicznymi (np. kamienie, kawałki metalu)

*spowodowane działaniem konsumenta (np. fragmenty opakowania w wyniku nieumiejętnego otwierania opakowania).

Biologiczne: 
*mikroorganizmy (bakterie, grzyby, wirusy)
*pasożyty 
*szkodnik

42. Dobra praktyka produkcyjna - podstawowe pojęcia, wdrażanie i funkcjonowanie.

Dobra Praktyka Produkcyjna jest zbiorem zasad opisanych w odpowiednich dokumentach, ponadto wdrożonych i przestrzeganych w celu zabezpieczenia środowiska, w którym wytwarzana jest żywność. GMP musi być bezwzględnie wdrożone przed przystąpieniem do wdrażania dalszych elementów łańcuch TQM, gdyż stanowi podstawę higieny produkcji.

Dobra praktyka produkcyjna - działania, które muszą być podjęte, i warunki, które muszą być spełnione, aby produkcja żywności odbywała się w sposób zapewniający jej właściwą jakość zdrowotną, zgodnie z przeznaczeniem.

43. Zasady HACCP i etapy wprowadzania systemu.

HACCP - to system kontroli żywności polegający na kontroli wszystkich procesów, jakim poddawana jest żywność, identyfikowaniu ryzyka i zapobieganiu problemom związanym, z jakością zdrowotną poprzez stosowanie metod kontroli oraz monitorowania punktów uznanych za krytyczne w prowadzonych procesach, istotnych dla zdrowia konsumenta. Realizacja systemu HACP oparta jest na 7 zasadach, stanowiących jednocześnie podstawowe etapy wdrażania. Etapy:

*Powołanie zakładowego zespołu ds. HACCP

*Opisanie Produktu

*Określenie przeznaczenia produktu

*Opracowanie schematu procesu technologicznego

*Weryfikacja schematu procesu technologicznego

Zasady:

*analiza zagrożeń - zidentyfikowanie i ocena zagrożeń oraz ryzyka ich wystąpienia, a także ustalenie środków kontroli i metod przeciwdziałania tym zagrożeniom

*ustalenie Krytycznych Punktów Kontroli - KPK (CCP), w celu wyeliminowania lub zminimalizowania występowania zagrożeń

*ustalenie dla każdego krytycznego punktu kontroli wymagań (parametrów), jakie powinien spełniać i określenie granic tolerancji (limitów krytycznych)

*ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania krytycznych punktów kontroli

*ustalenie działań korygujących, jeżeli krytyczny punkt kontroli nie spełnia ustalonych wymagań

*ustalenie procedur weryfikacji w celu potwierdzenia, że system jest skuteczny i zgodny z planem

*opracowanie i prowadzenie dokumentacji systemu HACCP dotyczącej etapów jego wprowadzania oraz ustalenie sposobu rejestrowania i przechowywania danych oraz archiwizowania dokumentacji systemu

44. Zarządzanie bezpieczeństwem żywności wg norm ISO seria 22000.

Norma ISO 22000 jest skierowana do wszystkich producentów, którzy współtworzą poszczególne ogniwa łańcucha żywnościowego. Od producentów pasz, przez przedsiębiorców zajmujących się magazynowaniem po producentów opakowań aż do przechowywania żywności. Określa wymagania dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. Wdrożenie ISO 22000 stanowi podstawę do uzyskania certyfikatu systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. ISO ISO 22000 składa się z czterech elementów, które zapewniają bezpieczeństwo, na przestrzeni całego łańcucha żywnościowego. Są to:

*interaktywna komunikacja

*zarządzanie systemem

*wstępne programy PRP

*zasady systemu HACCP

45. Podział surowców roślinnych i kierunki zagospodarowania

Surowce roślinne:

- zboża: ryż, kukurydza, pszenica

- rośliny bulwiaste: ziemniaki

- rosliny cukrowe: trzcina, buraki cukrowe

- rośliny strączkowe: soja, soczewica, groch

- owoce drzew i krzewów: jabłka,gruszki, cytrusy

- używki: kawa, herbata, kakao

- przyprawy: pieprz, ziele angielskie

Kierunki zagospodarowania surowców roślinnych

* Zagospodarowanie surowca w postaci świeżej

- samo zaopotarzenie ludności

- dystrybucja przez hurtownie i siec detaliczną

- przechowalnictwo, magazynowanie

- eksport

* Zagospodarowanie poprzez przetwórtwa

- przemysł chłodniczy, owocowo -warzywny, cukierniczy, cukrowniczy, młynarski, piekarski, olejarski, spirytusowo -drożdżowy, tytoniowy, piwowarski, koncentratów spożywczych, ziemniaczany, winiarski

46. Przemysłowe zagospodarowanie ziemniaków na wybranym przykładzie

47. Przemysłowe zagospodarowanie jęczmienia na wybranym przykładzie

48. Metody zamrażania owoców i warzyw.

Mrożenie owiewowe- czynnikiem chłodzącym jest oziębione powietrze; zamrażarki komorowe, tunelowe, fluidyzacyjne i taśmowo -spiralne.

Mrożenie kontaktowe- bezpośredni kontakt produktu z powierzchnią oziebioną

Mrożenie immersyjne- wykorzystanie roztworów soli, cukru

Mrożenie z użyciem zestalonych i skroplonych gazów- azot, dwutlenek węgla

Zamrażarki fluidyzacyjne (owiewow)- owoce i warzywa luzem o wyrównanym kształcie i niedużej masie (np. owoce jagodowe, groszek, marchew pokrojona w kostke)

Zamrażarki kontaktowe- np. płytowe do mrożenia owoców w syropie w opakowaniach, krajanek warzywnych, przecierów owocowych i warzywnych(bębnowe)

Zamrazaki wykorzystujące ciecze wrzące (skroplony azot-196⁰C; ciekły dwutlenek wegla-70C- zanurzeniowe tunelowe- owoce jagodowe, owoce o nieregularnych kształtach

49. Metody utrwalania żywności.

*fizyczne - polega na wykorzystaniu zjawisk fizycznych lub stosowaniu substancji zwiększających ciśnienie osmotyczne, którymi często są składniki środków żywnościowych (sól, cukier). Utrwalanie środków żywnościowych metodami fizycznymi polega na stosowaniu w przetwórstwie wysokich i niskich temperatur (pasteryzacja, sterylizacja), odwodnienia(suszeni, zagęszczanie, liofilizacja) solenia i cukrzenia.

* chemiczne - polega na dodaniu do przetworów w małych dawkach związków chemicznych, które hamują rozwój lub niszczą drobnoustroje, a nie wpływają ujemnie na smak i zapach gotowego wyrobu oraz są nieszkodliwe dla zdrowia konsumenta(wędzenie, peklowanie)

*biologiczne - kiszenie

50. Charakterystyka głównych surowce naturalne włókiennicze, charakterystyka oraz ich wpływ na właściwości tkanin.

Do najważniejszych włókien naturalnych roślinnych należą:

Bawełna- miękkie włókno otaczające nasiona rośliny określanej tą samą nazwą, mającej wiele zastosowań. Służy m. In. Do wytwarzania miękkiej tkaniny- najpopularniejszej w przemyśle tekstylnym, a także ze względu na silne właściwości absorbcyjne do produkcji materiałów opatrunkowych, łatwo się piorą i spalają.

Len- rodzaj roślin zielonych krókowiecznych, z rodziny lnowatych. Len zwyczajny to gatunek o największym znaczeniu praktycznym.

Juta- włókno produkowane z łodygi rośliny juty oraz wytwarzana z niego tkanina o splocie płóciennym występuje w kolorze płóciennym lub naturalnozłotym

Sizal- twarde i bardzo wytrzymałe włókno powstające z agawy sizalowej, stosowany do wyrobu lin, sznurów, mat , worków

Abaka - lekkie, twarde i wytrzymałe włókno. Stosowane do wyrobu plecionek, grubych tkanin, sieci rybackich, żagli, płyt budowlanych.

Najważniejsze włókna naturalne zwierzęce

Wełna- uzyskiwane z okrywy włosowej owiec, lam, wielbłądów, kóz, królików i innych. Charakterystyczne cechy to karbikowatość, łuskowatość i lanolina, dzięki czemu nadaje się doskonale do wytwarzania wyskokiej jakości wyrobów. Jest sztywny, bez połysku, miękki, podatny na barwienie, względnie rozciągliwy, charakteryzuję się dużą sprężystością (tkaniny sukienkowate, apaszki, szale, krawaty, spadochrony)

Jedwab naturalny- należy do włókien zwierzęcych uprzędzonych.

51. Badania towaroznawcze wytworów papierniczych

Badanie towaroznawcze rozpoczyna się od:

*Określenia formatu i prostokątności arkusza papieru

*Oznaczenia grubości wytworów papierniczych

*Oznaczanie gramatury

*Określenie cętkowości

*Oznaczanie składu włókienistego

*Oznaczanie obecności kleju żywicznego

52. Wyroby ceramiczne - podział oraz sposoby ich odróżniania

Ceramika - w rozumieniu tradycyjnym są to tworzywa/wyroby otrzymywane w wyniku wypalenia odpowiednio uformowanej gliny. Obecnie, przez ceramikę rozumie się wszystkie tworzywa i wyroby nieorganiczno-niemetaliczne, w trakcie otrzymywania, których istotnym procesem jest obróbka cieplna, np. spiekanie lub prażenie.

Ceramika podział:

1. Ze względu na stopień zeszkliwien: *o czerepie spieczonym (charakter. się zdolnością pochłaniania wody max. do 5%: porcelana, płytki podłogowe terakotowe), *o czerepie porowatym (nasiąkliwość osiąga do 25%: cegła budowlana)

2. Ze względu na przeznaczenie i użytkowanie: stołowa, budowlana, techniczna, techniczna specjalna

3. Ze względu na szlachetność wyrobów: nieszlachetna, szlachetna biała (porcelana, fajans, kamionka)

Sposoby odróżniania:

	Czerep	Barwa	Dźwięk	Przeświecalność
Porcelana	Zeszklony, nieprzepuszczający wody i gazów	Biała	Czysty metaliczny	Przeświecalna
Porcelit	Zeszklony, nieznacznie porowaty	Biała, jasno-kremowa, kremowa	Metaliczny, szybkoznikający	Nieprzeświecalny lub słabo przeświecalny

53. Charakterystyka podstawowych wyrobów perfumeryjnych

Wyroby perfumeryjne są to roztwory substancji zapachowych w alkoholu etylowym. Różnią się między sobą zawartością kompozycji zapachowej, charakterem nuty zapachowej oraz zawartością alkoholu.

Wyroby perfumeryjne:

• Perfumy - są to spirytusowe roztwory substancji zapachowych. Zawierają niekiedy do 25% koncentratu zapachowego rozpuszczonego w alkoholu, stanowią tym samym najsilniejszy wyrób perfumeryjny.

• Wody kolońskie - są to alkoholowe lub wodno-alkoholowe roztwory olejków cytrusowych o prostym, soczystym, świeżym i nienużącym zapachu. Są przede wszystkim kosmetykami męskimi, przeznaczonymi do odświeżania skóry nawet po goleniu.

• Wody kwiatowe - zajmują pośrednie miejsce pomiędzy perfumami a wodami kolońskimi. Powinny, więc one łączyć cechy obu tych wyrobów. Kompozycje zapachowe są naśladownictwem zapachu kwiatów. W pierwszym momencie wąchania wód kwiatowych powinno przeważać wrażenie orzeźwiające, które przekształca się w zapach określonego kwiatu. Wody kwiatowe zawierają przeważnie 2-5% kompozycji. Zawartość alkoholu waha się w granicach 70-80%.

• Wody toaletowe - wody zapachowe o zawartości olejów eterycznych 4 -8% , a alkohol stosowany o stężeniu 80 -85%

• Wody perfumowane - wody zapachowe w których zawartość olejków eterycznych wynosi 8 -15%, a alkoholu 85 - 90%

54. Podstawowe metody garbowania oraz asortyment skór gotowych licowych i ich ocena jakościowa.

Garbowanie właściwe ma na celu uzyskanie produktu, który przy zachowaniu odpowiedniej elastyczności i giętkości byłby uodporniony na procesy gnilne. Wyróżnia się garbowania:

*roślinne z wykorzystaniem związków chemicznych (garbników) zawartych w korze drzew (brzozy, dębu, świerku) owocach, liściach drzew - sposób najbardziej ekologiczny do garbowania skór ciężkich(twardych).

*mineralne z wykorzystaniem soli, chromu, glinu i siarki - do skór miękkich.

*tłuszczowa z wykorzystaniem garbników zawartych w tłuszczach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

Zgodnie z normami cały asortyment skór wyprawianych ujmuje się w klasy, grupy, rodzaje i odmiany.

Asortyment skór licowych:

- ze skór miękkich produkuje się: wierzch obuwia, podszewki, wyroby galanteryjne, odzież, rękawiczki

- ze skór twardych: podszew, podpodszew, wyroby rymarskie (pasy, futerały, siodła, uprzęże, teczki, walizki)

Ocena jakościowa:

- gat. I - nie mniej niż 80%

- gat. II - nie mniej niż 60%

- gat. III - nie mniej niż 40%

55. Oznakowanie towarów w kontekście uregulowań prawnych oraz informacji dodatkowych (opakowania jednostkowe i transportowe).

Opakowanie jednostkowe - które bezpośrednio trafiają w ręce nabywcy muszą być odpowiednio oznakowane. Celem jest poinformowanie go o właściwościach nabywanego towaru, znaki określają cechy handlowe produktu, sposób postepowania z nim, zarówno w czasie przechowywania jak i jego użytkowania, Znak na opakowanaich jednostkowych może być wyrażony w formie litery, cyfry, symbolu, umownego rysunku, napisu, barwy lub zestawu tych form ( znaki zasadnicze, znak firmowy, zastosowanie wyrobu, znkai pomocniczo - informacyjno, manipulacyjne, reklama).

Opakowania transportowe - znakowanie opakowań transportowych to ważny element sprawnego obrotu towarowego zarówno krajowego jak i międzynarodowego. Istotną sprawa jest ujednolicenie znaków umieszczonych na opakowaniach towaru w celu jednoznacznych rozumienia ich przez wszystkie osoby biorące udział w obsłudze i stykające się w procesie obrotu towarowego. Służą do tego normy oraz liczne przepisy organizacji międzynarodowych i krajowych. Opakowania transportowe zawierają znaki rozpoznawcze (zasadnicze, pomocniczo -informacyjne, ostrzegawcze, manipulacyjne, znak niebezpieczeństwa).

56. Automatyczna identyfikacja towarów, budowa, istota i cel stosowania kodów kreskowych.

Kody kreskowe są najpopularniejszą formą automatycznej identyfikacji towarów. Używane są do opisywania dokumentów i produktów w celu umożliwienia automatycznego odczytywania i wprowadzania danych do komputerów za pomocą urządzeń powszechnie nazywanych: "czytnik kodów kreskowych". Jest wiele rodzajów kodów kreskowych różniących się możliwościami kodowania oraz wyglądem. Kody kreskowe są graficznym zapisem znaków w postaci kombinacji jasnych i ciemnych elementów (pasków - kresek) według zasad symboliki danego typu kodu. Celem stosowania kodów kreskowych jest przyspieszenie i zwiększenie wiarygodności odczytu informacji - zastąpienie ręcznego wpisywania znaków do komputera. Najbardziej rozpowszechniną formą kodu kreskowego jest kod EAN (European Article Numbering - Europejski Kod Towarowy), który został zatwierdzony do powszechnego stosowania w obrocie detalicznym w roku 1976.

Kod kreskowy- służy przede wszystkim do identyfikacji towarów za pomocą symbolu, który może być odczytywany przez urządzenia elektroniczne (kasy rejestrujące, komputery) oznaczenie wyrobu kodem kreskowym usprawnia ich sprzedaż, przyśpiesza obrót towarowy i zmniejsza koszty obrotu. Najbardziej powszechnym kodem kreskowym jest kod EAN, nadawany przez Centrum Kodów Kreskowych. Składa się z części graficznej i liczbowej. Prefiks-numer kraju ustalony przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Znakowania Towarów IANA w Brukseli. Polska otrzymała numer 590.

Na oznaczenie cyfrowe kodu EAN-13 składają się:

- Prefiks - 3 pierwsze cyfry (oznaczenie kraju, w którym kod został nadany). Dla Polski jest to 590. Prefiks jest nadawany przez IANA;

- Numer jednostki wytwórcy lub dystrybutora - w Polsce numer ten składa się z 4 cyfr;

- Numer indywidualny towaru (5-cyfrowy) jest ustalany samodzielnie przez przedsiębiorstwo;

- Cyfra kontrolna - (ostatnia cyfra kodu).

57. Metody badania cech mierzalnych i niemierzalnych charakteryzujących jakość towaru.

Cechy mierzalne - można opisać liczbą i jednostką miary określoną w wyniku badań laboratoryjnych, np. masa, gęstość, zawartość tłuszczu. Metody laboratoryjne dają wyniki wyrażalne liczbowo, co pozwala na dokładną i ścisłą charakterystykę jakości towaru.Metody te dzieli się na:

- fizyczne: mierzenie towarów, ważenie, oznaczanie gęstości, oznaczanie temperatury topnienia, oznaczanie lepkości, mikroskopia, refraktometria, kalorymetria, badania mechaniczne.

- chemiczne, Stosuje się przy badaniu substancji towaru, tj. zarówno do określenia podstawowych grup składników, jak i do ustalenia obecności środków zanieczyszczających, substancji świadczących o niewłaściwym stanie świeżości, domieszek ciał konserwujących, itp.

- mikrobiologiczne, Nieodzowne przy ocenie przydatności wody do celów spożywczych, jak również przy ocenie, wielu artykułów żywnościowych, a zwłaszcza mleka i przetworów mięsnych. Metody mikrobiologiczne stosowane są również przy ocenie niektórych towarów nieżywnościowych.

- instrumentalne. Umożliwiają przeprowadzenie wielokierunkowych badań i oznaczeń, określających różne właściwości towarów. W analizie instrumentalnej wykorzystuje się metody optyczne, elektro-chemiczne i chromatograficzne. Do badania służy aparatura, której elementami są urządzenia elektroniczne sprzężone z komputerami.

Cechy niemierzalne - nie dają się zmierzyć za pomocą znanych środków pomiarowych i mogą być opisane słownie, jako wynik porównania danego towaru z wzorem lub wyrażone w umownej punktacji, np. w ocenie sensorycznej.

Metoda organoleptyczna - polega na dokonywaniu badania na podstawie wrażeń odbieranych za pomocą zmysłów: wzroku, węchu, słuchu, smaku, dotyku. Wyróżnia się: ocenę organoleptyczną - to najogólniej pojęta ocena jakości towaru wykonana za pomocą zmysłów , analizę sensoryczną to ocena jakości dokonywana za pomocą jednego lub kilku zmysłów z zastosowaniem odpowiednich metod w warunkach zapewniających dokładność i prawidłowość wyników, wyrażana przez osoby o uprzednio sprawdzonej wrażliwości sensorycznej - zdolność odwzorowania bodźców zewnętrznych, np. barwy, kształtu, konsystencji, zapachu, smaku i innych za pomocą zmysłów.

58. Normalizacja, rodzaje norm, zadnia PKN.

Normalizacja działalność mająca na celu uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie, poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub możliwych do zaistnienia problemów technicznych.

Rodzaje norm:

Norma podstawowa: norma obejmująca szeroki zakres zagadnień lub zawierająca ogólne postanowienia dotyczące jednej, określonej dziedziny.

Norma terminologiczna: norma dotycząca terminów, zawierająca zwykle także ich definicje oraz, w niektórych przypadkach, odpowiednie objaśnienia, ilustracje, przykłady, itp.

Norma badań: norma dotycząca metod badań, w niektórych przypadkach uzupełniona innymi postanowieniami dotyczącymi badań, na przykład pobierania próbek, wykorzystania metod statystycznych, kolejności badań.

Norma wyrobu: norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez wyrób lub grupę wyrobów w celu zapewnienia ich funkcjonalności.

Norma procesu: norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez proces w celu zapewnienia jego funkcjonalności.

Norma usługi: norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez usługę w celu zapewnienia jej funkcjonalności.

Zadania PKN:

1) określanie stanu i kierunków rozwoju normalizacji;
2) organizowanie i nadzorowanie działań związanych z opracowywaniem i rozpowszechnianiem Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych,

3) zatwierdzanie i wycofywanie Polskich Norm oraz innych dokumentów normalizacyjnych;
4) reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych i regionalnych organizacjach normalizacyjnych,

5) inicjowanie i organizowanie pracy komitetów technicznych do realizacji zadań związanych z opracowywaniem dokumentów normalizacyjnych;
6) organizowanie i prowadzenie działalności szkoleniowej, wydawniczej, promocyjnej i informacyjnej dotyczącej normalizacji i dziedzin pokrewnych;

7) opiniowanie projektów aktów prawnych związanych z normalizacją.

59. Towar jako przedmiot obrotu, klasyfikacja towarów.

Towar - produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży, dzięki swym właściwościom jest użyteczny gdyż zaspakaja potrzeby materialnie oraz potrzeby niematerialne człowieka, musi mieć odpowiednio postać handlowa i cenę.

Kryteria klasyfikacyjne towarów: pochodzenie, spełnione funkcje, zastosowanie, właściwości fizyczne, chemiczne, biologiczne, wielkość dostawy, przynależność do określonej branży, trwałość produktu. Klasyfikacja towarów w transporcie: masowe ( towary bez opakowania np. zboża), drobnice (w opakowaniach liczy się je na sztuki). Towary według zastosowania: surowce, półwyroby-towary poddane jedynie wstępnym procesom przetwórczym, wyroby gotowe-towary których proces wytwórczy został zakończony całkowicie, dzięki swoim właściwościom zaspakajają określone potrzeby ludzkie. Towary wg pochodzenia: krajowe, zagraniczne.

60. Wyróżniki jakości technologicznej mąki.

61. Klasyfikacja produktów ziemniaczanych.

Przetwory ziemniaczane:

1.Produkty ziemniaczane:

-susze ziemniaczane (chipsy, płatki, puree)

-produkty smażone,

-produkty mączno-ziemniaczane

2.Produkty krochmalne:

-kleje

-krochmal naturalny

-hydrolizaty

dekstryny

62. Jakość żywieniowa produktów owocowych i warzywnych o różnym stopniu przetworzenia.

Surowiec w znacznym stopniu przetworzony ; rozdrobniony lub wyciśnięty z niego jest sok

koncentraty owocowe - powidła, dżemy, marmolady

koncentraty warzywne - przecier pomidorowy

przetwory z soków owocowych i warzywnych (soki zagęszczone, słodzone i inne)

Wtórne - uzyskano nowe cechy smakowe; esencja owocowa octy preparaty pektynowe

Właściwe: Kompoty Przetwory poddane obróbce wstępnej - mycie, usuwanie części niejadalnych, obieranie; zalewanie wodnym roztworem cukru 40 do 60% + ewentualny dodatek kwasu cytrynowego, zamykane w opakowaniach hermetycznych poddane pasteryzacji w temp. 65 - 80%. konserwy warzywne - całe, pokrojone, przetarte zalane wodną zalewą smakową z dodatkiem soli lub cukru konserwy mieszane warzywne, sałatki warzywne (w zależności od zawartości kwasów spożywczych łagodne /średnio ostre /ostre)

Warzywa i owoce mrożone - w temperaturze -30 do -40 st. C metodami szybkiego mrożenia do uzyskania wewnątrz produktu temperatury od -18 do -25 st. C; zamrażaniu podlega tylko surowiec bardzo dobrej jakości, w odpowiednim stadium dojrzałości konsumpcyjnej;

blanszowanie - działanie pary wodnej kilka - kilkadziesiąt sekund przed zamrożeniem - następuje blokowanie niekorzystnych zmian zapachu, smaku, zmiany barwy itp. Owoców nie blanszuje się - następuje utrata barwników i substancji odżywczych, powstaje posmak gotowania.

Jakość i wartość odżywcza warzyw mrożonych zależy od sposobu rozmrażania (można posypywać cukrem itp.); warzywa rozmrażamy jak najszybciej zmniejszając dostęp tlenu i światła w celu uniknięcia strat witaminy C. Najlepsze do mrożenia marchew, groszek, kalafior, szpinak. Nie nadają się do mrożenia ogórki i pomidory z powodu dużego wycieku soku komórkowego. Przy mrożeniu istnieją duże wymagania jakościowe co do normy.

Suszenie : przygotowanie obejmuje dla warzyw przebieranie, czyszczenie, obieranie, krojenie i blanszowanie, a dla owoców sulfitację (siarkowanie) którą stosuje się dla otrzymania jasnej barwy suszu. Suszenie jest obiegowe i przebiega w temperaturze 65 - 80 st. C w ciągu kilku - kilkunastu godzin w zależności od cech i rozdrobnienia surowca. Zawartość wody w suszu owocowym 17 - 25% w warzywach 10 - 12% uniemożliwia rozwój drobnoustrojów. W Polsce suszy się głównie jabłka, gruszki, śliwki, wiśnie, owoce leśne, marchew, pietruszkę, seler, por, cebulę, groszek zielony.

Kiszenie - poddawanie surowca procesowi fermentacji mlekowej samoistnej lub wzmocnionej dodatkiem czystych kultur bakterii mlekowych. Dochodzi do rozkładu cukru na kwas mlekowy - obniżeniu ulega PH produktu. Prócz fermentacji mlekowej w procesie kiszenia działają też drożdże - wywarza się pewna ilość alkoholu. Kisi się kapustę i ogórki - zawierają dość cukru. Jest to ważny składnik diety - przy niedoborze warzyw świeżych dostarczają składników mineralnych i witaminy C

Marynaty - utrwalone dodatkiem kwasu organicznego (głównie octowego) czasem mlekowego lub cytrynowego; powinien być on mniejszy od 3%. Otrzymujemy je z warzyw całych lub pokrojonych w zalewie kwaśnej z dodatkiem soli i cukru, jak również przypraw roślinnych - polepszacze smaku. Marynaty bez cukru i z małą ilością soli to pikle. Marynaty dzielimy na: łagodne (do 0,8% kwasu octowego) -m. średnio ostre (do 1.5%) ostre (do 3%)marynujemy owoce: śliwki, gruszki warzywa korniszony, dynia, buraki ćwikłowe

Owoce i warzywa kandyzowane - odpowiednio przygotowane surowce świeże lub konserwowe w wyniku ich nasycenia w podwyższonej temperaturze roztworem sacharozy. Stężenie roztworu rośnie od 30 do 80% przez kilkanaście godzin do kilku dni. Kandyzujemy czereśnie, wiśnie, gruszki, figi, skórkę pomarańczową, marchew, melony

Koncentraty owocowe: Powidła - przecier owocowy + cukier (20 - 30%); konserwa mazista, lekko zżelowana, pektyny, cukry proste, witaminy, borówki, sacharoza. Powidła śliwkowe - zagęszczenie przecieru z ewentualnym dodatkiem przecierów innych gatunków śliwek Marmolady - umiarkowanie słodzone koncentraty owocowe zawartość cukru ok. 50% również syrop skrobiowy, preparaty pektynowe, kwasy spożywcze wpływają na smak i konsystencję marmolady. Cechami marmolady są smarowność, umiarkowany stopień zgalaretyzowania czym różni się od powideł Dżem - koncentrat otrzymywany z owoców z dużym dodatkiem cukru - ok. 60%. Cecha ta ma charakterystyczny - większy niż w marmoladzie stopień zgalaretyzowania. Skrzepłą konsystencję otrzymuje się dzięki zawartych w owocach pektynach. Aby dżem lepiej się zżelował dodaje się krystaliczny kwas cytrynowy. Dżemy dzielimy na wysokosłodzone (65 - 68% cukru) i niskosłodzone (ok. 50%).

koncentraty warzywne: koncentrat pomidorowy - otrzymuje się z przecieru pomidorowego przez kilkakrotne zagęszczenie, są produktami nietrwałymi - wymagają utrwalenia przez pasteryzację lub zastosowanie konserwantów - 0,1% kwasu benzoesowego. soki owocowe i warzywne zagęszczone pitne soki owocowe soki owocowe słodzone

Ocena jakościowa przetworów owocowych i warzywnych Wyróżnik jakościowy - ekstrakt ogólny: zestaw substancji rozpuszczalnych w wodzie i nielotnych z parą wodną: cukry, substancje organiczne i mineralne. Nie wchodzą w skład ekstraktu ogólnego kwasy lotne, substancje rozpuszczalne, alkohol.

63. Ocena jakości olejów.

W trakcie przechowywania i obróbki tłuszczów jadalnych mogą w nich zachodzić takie przemiany, jak: hydroliza, utlenianie, izomeryzacja, polimeryzacja, cyklizacja i rewersja. Charakter, intensywność i zasięg zmian w tłuszczach zależą od: składu chemicznego tłuszczu, warunków przechowywania i obróbki termicznej. Zmiany zachodzące w tłuszczach charakteryzowane są przez wyróżniki jakościowe, takie jak: liczba kwasowa, liczba zmydlania, liczba jodowa, liczba nadtlenkowa, próba Kreisa i wskaźnik TBA.

Liczba kwasowa- liczba miligramów wodorotlenku potasu potrzebna do zneutralizowania wolnych kwasów tłuszczowych zawartych w 1 g oleju. Liczba kwasowa jest miarą zawartości wolnych kwasów tłuszczowych, czyli określa stopień hydrolizy tłuszczu. Liczba zmydlania jest to ilość estrów i wolnych kwasów organicznych zawartych w 1 gramie tłuszczu. Wyraża się ją ilością miligramów wodorotlenku potasowego zużytego na ich zobojętnianie. Liczba jodowa jest to ilość związków nienasyconych i innych reduktorów (cholesterol, witaminy A i D) zawartych w 100 gramach tłuszczu. Wyraża się ją ilością gramów związanego chlorowca w przeliczeniu na jod. Liczba nadtlenkowa jest to ilość mostków nadtlenkowych zawartych w l kilogramie tłuszczu. Wyraża się ją liczbą milimoli. Próba Kreisa służy do wykrywania jełczenia aldehydowego, którego charakterystycznym produktem jest aldehyd epihydrynowy. Polega na reakcji kondensacji floroglucyny lub rezorcyny z aldehydem epihydrynowym, w wyniku której powstaje zabarwiony na różowo kondensat.

Wskaźnik TBA też służy do wykrywania jełczenia aldehydowego, którego charakterystycznym produktem jest aldehyd malonowy. Oznaczenie polega na reakcji kondensacji kwasu 2-tiobarbiturowego z aldehydem malonowym, w wyniku której powstaje zabarwiony na czerwono kondensat.

64. Żywność funkcjonalna- definicja, przykłady.

Żywność funkcjonalna ma korzystny wpływ na jedną lub więcej funkcji organizmu ponad efekt odżywczy, który to wpływ polega na poprawie: stanu zdrowia, samopoczucia i/lub zmniejszaniu ryzyka chorób. Przykładem żywności funkcjonalnej są m.in.: otręby owsiane (obniżają poziom całkowitego cholesterolu i cholesterolu frakcji LDL), soja (obniża poziom cholesterolu całkowitego i frakcji LDL, jak również poziomu trójglicerydów), ryby morskie (zawierające niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe; wykazują działanie przeciwzapalne, hamują miażdżycę naczyń a także zapobiegają rozwojowi nowotworu).Także amarantus i jego przetwory spełniają wszystkie kryteria żywności funkcjonalnej. Między innymi regulują ważne procesy fizjologiczne organizmu: podwyższają biologiczną odporność organizmu, przeciwdziałają chorobom dieto zależnym, spowalniają procesy starzenia się organizmu, a aktywnym składnikiem w tym przypadku jest skwalen.

65. Cele peklowania mięsa.

Peklowanie mięsa jest metodą obróbki i konserwacji mięsa za pomocą mieszanki peklującej, w której skład wchodzą: sól(chlorek sodu), saletra, nitryt, cukier, wielofosforany. Głównym celem peklowania jest utrwalenie barwy mięsa i polepszenie jego cech organoleptycznych oraz przedłużenie trwałości produktu

66. Metody peklowania mięsa.

* na sucho - polega na dokładnym nacieraniu kawałków mięsa suchą mieszanką peklującą(sól, saletra, cukier). W trakcie procesu mieszanka rozpuszcza się w wyciekającym soku i przenika do wnętrza mięsa. Peklować tą metodą można mięso w większych kawałkach, także słoninę i boczek przeznaczony do wędzenia.

* na mokro:

• zalewowe- mięso układa się w odpowiednich basenach lub naczyniach i zalewa roztworem peklującym

• nastrzykowe - polega na wprowadzeniu solanki za pomocą specjalnych urządzeń do wewnętrznych warstw peklowanego mięsa. Metoda ta zapewnia najbardziej równomierne peklowanie mięsa.

*kombinowana (zalewowo-nastrzykowe) - polega na nastrzyknięciu mięsa solanką, następnie ułożeniu w naczyniach lub basenach i zalaniu solanką peklującą

67. Podstawowe etapy procesu produkcji kiełbas.

*dobór surowca zgodnie z recepturą

*peklowanie surowców (metodą suchą i mokrą) 
*rozdrabnianie surowca 
*kutrowanie surowca (częściowe lub całkowite) oraz dodatek lodu do wody i przyprawy
*mieszanie składników i dodatek przypraw 
*napełnianie osłonek (zawieszając na kije wędzarnicze) 
*osadzanie 
*wędzenie 
*parzenie
*schładzanie
*pojemnikowanie i ważenie

68. Metody wytwarzania dymu wędzarniczego i wędzenia przetworów mięsnych.

Metody wytwarzania dymu:

*zerowa (płomieniowa-tradycyjna) 400-800^oC

*cierna (bezpłomieniowa) 300-500^oC

*para wodną (bezpłomieniowa) 300-400^oC

*fluidyzacyjna (bezpłomieniowa) 300-400^oC

*dwustopniowa (bezpłomieniowa) 300-400^oC

Metody wędzenia:

* na zimno - temp. 16-22^oC

*na ciepło - temp. 22-40^oC

* na gorąco -temp. 45^oC

*wytlewaniem (bezpłomieniowa) 300-400^oC

69. Podstawowe składniki dymu wędzarniczego i ich oddziaływanie na produkty wędzone.

Wędzenie to rodzaj utrwalania mięsa, w którym produkt poddaje się działaniu ciepła i związków chemicznych zawartych w dymie otrzymanym podczas spalania drewna (buk, dąb, olszyna). Fenole i aldehydy (aldehyd mrówkowy, kwas octowy, garbniki i CO₂) znajdujące się w dymie zwalczają procesy autolityczne w produkcie oraz działają bakteriobójczo na mikroflorę. W czasie wędzenia obsycha powierzchnia produktu oraz osiadają na niej składniki dymu, tworząc warstwy silnie nasycone o intensywnej barwie, zapachu i połysku.

70. Klasy jakościowe tusz zwierząt rzeźnych.

* wieprzowe

I - mięso chude i nieścięgniste o wyrazistym czerwonym kolorze.

II A - mięso średnio tłuste i nieścięgniste
II B - mięso tłuste i nieścięgniste
III - mięso chude lub średnio chude i ścięgniste.

IV - mięso krwawe, często występujące ścięgna i węzły chłonne

* wołowe i cielęce

I - mięso chude i nieścięgniste o wyrazistm czerwonym kolorze.

II - mięso chude i ścięgniste

III - mięso tluste.

IV - mięso krwawe, często występujące ścięgna i węzły chłonne,

V - mięso używane tylko w przetwórstwie, ścięgna, powięzi konsumpcyjne, węzły chłonne

* baranie

I - mięso chude, nieścięgniste;
II - chude, ścięgniste;
III - krwawe, ścięgna, węzły chłonne.

71. Podział tusz trzody chlewnej na podstawowe elementy.

* głowa, podgardle, karkówka, schab, biodrówka, szynka, łopatka, żeberka, boczek, pachwina, golonka tylnia, golonka przednia, nogi, słonina, ogon.

72. Podział tusz bydła na podstawowe elementy.

* ćwierć tusza przednia

- szyja

- karkówka

- mięso z łopatki

- mostek

- szponder

- rozbratel

- antrykot

- pręga przednia

* ćwierć tusza tylna

- polędwica

- udziec

- rostbef

- łata

- pręga tylna

- ogon

73. Podstawowy skład chemiczny mięsa zwierząt rzeźnych.

Skład chemicznych mięsa zależy od gatunku zwierzęcia, płci, wieku, a także metody żywienia i hodowli. W skład chemiczny mięsa wchodzą: woda ok. 75%, białko - ok. 19%, azotowe związki wyciągowe - ok. 2%, węglowodany- ok. 1%, tłuszcz mięśniowy - ok. 2% i składniki mineralne ok. 1%.

74. Podział wędlin na grupy technologiczne.

* wędzonki - przetwory mięsne bez osłonek lub w osłonkach o zachowanej lub częściowo zachowanej strukturze tkankowej wyprodukowane z 1 lub kilku kawałków części

* kiełbasy - przetwory mięsne w osłonkach naturalnych lub sztucznych wyprodukowane z rozdrobnionego mięsa i tłuszczu peklowanego lub niepeklowanego solonego z dodatkiem surowców uzupełniających

* wędliny podrobowe - przetwory mięsne wyprodukowane z solonych lub peklowanych produktów mięsa i tłuszczu w osłonkach naturalnych, sztucznych lub formach z dodatkiem lub bez krwi spożywczej i surowców uzupełniających, przyprawione parzone lub pieczone ewentualnie wędzone.

* produkty blokowe - wyprodukowane z mięsa o zachowanej strukturze tkankowej z mięsa rozdrobnionego z tłuszczu i podrobów peklowanych solonych z ewentualnym dodatkiem surowców uzupełniających

75. Statystyczne skale pomiarowe stosowane w ocenie własności produktów

76. Statystyczne miary opisu charakteru własności produktów

77. Metoda oszacowania ryzyka (rozkładu prawdopodobieństwa) zdarzeń rzadkich w produkcji

78. Metody prezentacji danych stosowane w ocenie własności produktów.

79. Metody badań konsumenckich w ocenie produktu

Konsumenckiej oceny dokonuje się najczęściej za pomocą ankiet lub metod sensorycznych przez jak najszerszą grupę, ponieważ im większa ilość osób tym większa wiarygodność.

Konsumenci czyli organizacje konsumenckie spełniają określoną rolę w kształtowaniu wymagań użytkowych. Organizacje te wypracowały metody oceny jakości preferujące korzyści konsumenta. Inaczej są to metody porównań:

-porównuje się tylko wyroby porównywalne,

-należy uwzględnić te same istotne dla danego rodzaju towaru wyróżniki jakościowe,

-wyróżniki muszą być określone liczbowo.

80. Metody wykorzystywane do badań cech sensorycznych produktu

-test akceptacji konsumenckiej,

-punktowe,

-numeryczne,

-opisowe jakościowe,

-inspekcja wzrokowa,

*metody różnicowe-biorą w nich udział wykształcone panele analityczne(dodatkowo mogą być dokonywane analizy ekspertów do spraw badań produktów, często są zapraszani do kontroli jakości produktów specyficznych; testy sensoryczne są wspierane przez analizy instrumentalne aby zidentyfikować parametry chemiczne i/lub fizyczne celem oszacowania sensorycznych różnic

81. Partia towaru, jej ocena, zasady przygotowania próbki do badań i zastosowanie metody SKJ

Partia towaru - towar o tej samej nazwie i tym samym symbolu w jednakowych opakowaniach lub bez opakowań pochodzący z jednego zakładu produkcyjnego oznaczony tą samą datą produkcji lub pochodzący z tej samej szarży produkcyjnej

Zastosowanie próby SKJ- czyli statystycznej kontroli jakości, metoda ta polega na losowym pobraniu do badań określonej partii towaru, przeprowadzenie badań zgodnie z planem i odniesienie wyników do całej parii.

Zasady przygotowanie próbki -

• pobiera się w sposób losowy - beztendencyjny - każda z części partii ma szansę znaleźć się w próbie,

• pobiera się z różnych miejsc partii, bez względu na utrudnienia,

• pobieranie powinno się odbyć w warunkach nie wpływających na właściwości produktów.

• Próbę należy pobierać z produktu o nieuszkodzonym i niezabrudzonym opakowaniu

• Całą partię towaru ocenia się na podstawie próbki laboratoryjnej, powstaje ona w kilku etapach, a efektem są próbki o różnych rodzajach

82. Podział i charakterystyka metod oceny produktów

Metody badania jakości towarów dzielimy na: 
·         organoleptyczne, 
·         laboratoryjne, 
·         doświadczalnego użytkowania i 
·         konsumenckiej oceny. 
Metoda organoleptyczna - polega na dokonywaniu na podstawie wrażeń odbieranych za pomocą zmysłów: wzoru, węchu, słuchu, smaku, dotyku (np. do oceny perfum). Metoda ta jest szybka, małe zużycie materiału. 
Wśród metod organoleptycznych wyróżniamy: 
· ocena organoleptyczna - to najogólniej pojęta ocena jakości towaru wykonana za pomocą zmysłów; 
· analiza sensoryczna - to ocena jakości dokonywana za pomocą jednego lub kilku zmysłów z zastosowaniem odpowiednich metod w warunkach zapewniających dokładność i prawidłowość wyników, wyrażana przez osoby o uprzednio sprawdzonej wrażliwości sensorycznej. 
Metody laboratoryjne - dają z reguły wyniki wyrażalne liczbowo, co pozwala na dokładną i ścisłą charakterystykę jakości towaru. Metody te dzieli się na: 
metody fizyczne - w przypadku stwierdzenia porażenia surowców przez szkodniki do ich niszczenia stosuje się metody fizyczne czyli stosownie wysokich i niskich temperatur. Największe znaczenie ma ogrzewanie do temp. 48-52C przez 45-50 minut . Temperatura ta wystarcza do zabicia szkodników , nie niszczy ona ziarna i nasion. Do metod fizycznych należą: 
Ÿ  mierzenie towarów 
Ÿ  ważenie 
Ÿ  oznaczanie gęstości 
Ÿ  oznaczanie temperatury topnienia 
Ÿ  oznaczanie lepkości 
Ÿ  mikroskopia 
Ÿ  refraktometria 
Ÿ  kalorymetria 
Ÿ  badania mechaniczne. 
metody chemiczne - stosuje się przy badaniu substancji towaru, tj. zarówno określenia podstawowych grup składników, jak i do ustalenia obecności środków zanieczyszczających, substancji świadczących o niewłaściwym stanie świeżości, domieszek ciał konserwujących itp. Metody te mogą mieć charakter ogólny lub szczegółowy dostosowany do określonych towarów lub składników, które się ocenia. Dają zasadniczo bardzo dokładne wyniki. Są jednak bardzo czaso - i pracochłonne. Dlatego ze względu na szybkość pomiarów stosowane są często metody fizykochemiczne. 
metody mikrobiologiczne - są nieodzowne przy ocenie przydatności wody do celów spożywczych, jak również przy ocenie, wielu artykułów żywnościowych, a zwłaszcza mleka i przetworów mięsnych.
Doświadczalne użytkowanie polega na dokonywaniu przez wybraną grupę ludzi, stałych obserwacji i pomiarów w przeciętnych, codziennych warunkach użytkowania badanego wyrobu. Użytkownik zapisuje w arkuszu spostrzeżeń uwagi dotyczące cech odzieży, liczby godzin, w czasie których wyrób był użytkowany każdego dnia, oraz adnotacje o odbiegającym od normy sposobie użytkowania, a instytucja nadzorująca sprawdza te adnotacje podczas okresowych przeglądów. Odnotowane spostrzeżenia stanowią podstawę do ustalenia wniosków końcowych. 
Najtrudniejszym elementem badań użytkowych jest stworzenie jednolitych warunków użytkowania. Dlatego użytkowników wybiera się z pośród ludzi wywodzących się mniej więcej z tego samego środowiska. Warunki w jakich użytkuje się wyroby, powinny być zbliżone. Badania wartości towarów użytkowych mają na celu określenie, z jaką intensywnością i po jakim czasie występują zmiany w produktach, przy czym oznaczeniu podlegają właściwości fizykomechaniczne oraz cechy wpływające na wygląd zewnętrzny i estetykę gotowych wyrobów. Badania te mogą być przeprowadzane w warunkach naturalnych lub symulowanych.

Metody konsumenckiej oceny - polega na poznaniu opinii o ocenianym towarze jak najszerszej grupy konsumenckiej za pomocą ankiet lub metod sensorycznych. Pozwala ona uzyskać informacje o stopniu akceptacji, preferencji i pożądalności produktu przez użytkowników. Najbardziej wiarygodny wynik badania otrzymać można pod warunkiem, że zespół oceniający będzie wystarczająco duży liczebnie i wybrany losowo.

83. Charakterystyka metod i pomiarów stosowanych w ocenie produktów

84. Główne elementy technologii uprawy ziemniaków jadalnych wpływających na ich jakość.

• Lokalizacja na glebach o kulturze ogrodowej

• Zdrowy sadzeniak

• Podkiełkowanie sadzeniaków

• Nawożenia P2O5 - 90 kg, K2 - 140 kg (przed orką zimową)

• Dawka azotu zależnie od terminu zbioru (wcześniejszy 40 - 60 kg, późniejszy 80 - 90 kg)

• Gęstość zasadzenia 20x30 cm

• Pielęgnacja mechaniczna bez wspomagania herbicydów. W pielęgnacji plantacji wyróżniamy dwa okresy: 1) od posadzenia do wschodów 2 - 4 krotne zabiegi obsypania i bronowania, 2) od wschodów ziemniaka do zawarcia rzędów (zabieg pielenia i obsypywania). Celem pielęgnacji jest zwalczanie chwastów i utrzymanie gleby o dużej pulchności i właściwe ukształtowanie redlin.

• Zwalczanie stonki preparatami IV klasy toksyczności o krótkim okresie karencji

• Termin sadzenia IV I maja

85. Główne elementy technologii uprawy jęczmienia browarnego wpływająca na ich jakość.

Jęczmień stanowi około 10% światowej powierzchni upraw zbóż. W Polsce powierzchnia zasiewów wynosi około 1,1 - 1,2 ml ha. Krajowy zbiór ziarna jęczmienia wynosi 3,3 - 3,7 mln ton, z czego 75% z przeznaczeniem na paszę, 5% na spożycie w formie kaszy, 5% płatków i 5% na słód browarniany, i około 10% na straty i ubytki. Ziarno jęczmienia ze względu na brak białek glutenowych nie nadaje się na mąkę do wyrobu chleba. Najważniejszym sposobem wykorzystania jęczmienia w przemyśle jest produkcja słodu. Słód jęczmienia stanowi mieszaninę węglowodanów potrzebnych w procesie fermentacji alkoholowej, głównie w produkcji piwa, ale też whisky. Na cele browarniane mogą być uprawniane wyłącznie browarne odmiany (jare) np. Annabella, Rudzik. Jęczmień browarny powinien być uprawiany na glebach żyźniejszych (kompleks pszenny b. dobry, dobry i żytni b. dobry).

Przedplon: Dla jęczmienia browarnego najlepszym przedplonem są rośliny okopowe, a szczególnie burak cukrowy, warzywa i rośliny oleiste.

Uprawa roli: Po okopowych nie wykonujemy orki przedzimowej - zbieramy resztki pożniwne, wyrównujemy powierzchnie i spulchniamy glebę do 20 cm. Po zbożach i innych roślinach pozostawiających ściernisko musimy najpierw wykonać podorywkę, a jesienią średnio głęboką orkę (20 - 25 cm). Wiosną włókowanie, bronowanie, kultywatorowanie, jednak uprawa gleby nie powinna być głębsza niż 5 - 6 cm, a wierzchnie warstwy rozkruszamy i zagęszczamy za pomocą wału strunowego.

Nawożenie: Możemy jesienią wysiać nawozy potasowe w dawce 60-120 kg/ha lub przedsiewnie wiosną w dawce NPK=1:2:3 (N 30-40 kg/ha)

Siew: Jęczmień wcześnie wysiany lepiej wykorzystuje nawożenie azotem, ziarno jego ma dużą zawartość skrobi i mały udział łuski, co jest szczególnie ważne przy produkcji jęczmienia browarnego. Jęczmień browarny wysiewany gęściej niż pastewny aby poprzez mniejsze krzewienie i mniejszą liczbę odgałęzień bocznych otrzymać wyrównane ziarno. Jęczmień należy wysiewać w warstwie 13-15 cm na głębokość 3-4 cm wysiewając 100-120 kg ziarna za 1 ha.

Pielęgnacja: Jęczmień jest bardzo podatny na zachwaszczenie. Aby tego uniknąć należy pamięta o odpowiednim płodozmianie (po okopowych zostaje stanowisko w mniejszym stopniu zachwaszczone) oraz o odpowiednich uprawach pożniwnych. Możemy tutaj śmiało zastosować zabiegi mechaniczne do walki z chwastami, bez uciekania się do herbicydów. Bronowanie w celu zniszczenia chwastów przeprowadza się w trzech terminach: I faza: szpilkowanie (piórkowanie), II faza: pięciu liści, III faza: strzelanie w źdźbło. Jeżeli nastąpiło silne porażenie uprawy chwastami należy wtedy połączyć zabieg mechaniczny z chemicznym.

Inaczej

Wymaganie technologiczne jęczmienia browarnego:

• Powinien osiągać szybko pełną dojrzałość fizjologiczną

• Odznaczać się dobrym wyrównaniem (o gr. Powyżej 2,5 mm)

• Masa 1000 ziarniaków 38-40

• Ziarno czyste odmianowo

• Ziarno dobrze wypełniane, pękate, baryłkowate

• Łuska delikatna, cienka, nie pomarszczona

• Barwa plewek jasnożółta i żółta, lekko błyszcząca

• Zapach właściwy dla zbóż bez stęchłości

• Wilgotność ziarna nie wyższa niż 15%

• Niska zawartość białka (od 3,5 do 11,5%)

86. Główne elementy technologii uprawy ziemniaków skrobiowych wpływających na ich jakość.

• Stosować pobudzenie sadzeniaków

• Sadzić wcześnie (w terminie optymalnym agrotechniki)

• Stosować nawozy potasowe (szczególnie: sól potasowa, którą należy wysiewać jesienią)

• Dawka N nie większa od zalecanych dla danej odmiany

• Stosować gęstość sadzenia zgodnie z zaleceniami

• Plantację chronić przed stonką ziemniaczaną i przed zarazą ziemniaka

Wzmagania glebowe ziemniaka:

• Kompleks żytni bardzo dobry, czasami słaby

Przedplony:

• Motylkowate, strączkowe, okopowe

• Rośliny zbożowe i żytnich kompleksów

87. Struktura sądownictwa powszechnego w Polsce

Sądy oraz Trybunały Konstytucyjny i Stanu są częścią aparatu państwowego. Do kompetencji sądów należy rozstrzyganie sporów na podstawie ustaw oraz rozstrzyganie sporów konstytucyjnych. Są one władzą niezależną i odrębną od innych władz państwowych. Wyroki wydają w imieniu Rzeczypospolitej.

Wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawują:

*Sąd najwyższy

*Sądy powszechne (apelacyjne, okręgowe, rejonowe)

*Sądy administracyjne (naczelny sąd administracyjny, wojewódzkie sądy administracyjne)

*Sądy wojskowe (wojskowe sądy okręgowe, wojskowe sądy garnizonowe)

88. Pojęcie przedawnienia roszczeń w prawie cywilnym

Przedawnienie - instytucja prawa służąca stabilizacji obrotu prawnego poprzez ograniczenie lub wyłączenie możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej po upływie określonego czasu. Poddanie roszczeń reżimowi przedawnienia stanowi rozwiązanie konfliktu pomiędzy interesami bezczynnego wierzyciela, który nie wykonuje swojego prawa, a interesem dłużnika, nad którym ciąży ryzyko konsekwencji niewykonanego obowiązku albo, który nawet wykonał swoje zobowiązanie, lecz na skutek upływu czasu nie potrafi tego udowodnić. Przedawnienie roszczeń realizuje jedną z głównych zasad prawa cywilnego, iż ochrony sądowej należy udzielać tylko tym uprawnieniom majątkowym, które są lub mogą być efektywnie wykonywane.

89. Podstawowe elementy umowy sprzedaży

Sprzedaż - umowa cywilna, w której: ...sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Postanowienia istotne przedmiotowo, czyli elementy konstrukcyjne niezbędne do zakwalifikowania konkretnej umowy jako umowy sprzedaży to:

* określenie stron

* określenie przedmiotu świadczeń stron

* określenie ceny

90. Zagadnienie służebności gruntowej

Służebność gruntowa - ograniczone prawo rzeczowe, obciążające nieruchomość służebną w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości zwanej władnącą. Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości prawem, z którego wynika, że właściciel innej nieruchomości może korzystać w określonym zakresie z nieruchomości obciążonej. Służebność gruntowa może mieć na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. 
- Dzieli się je na czynne (np. służebność przejazdu) i bierne (np. zakaz wznoszenia budynku ponad pewną wysokość). 
- Może powstać w drodze umowy, orzeczenia sądowego, orzeczenia administracyjnego lub zasiedzenia. Służebność gruntowa jest jedynym ograniczonym prawem rzeczowym, które można zasiedzieć. 
- Służebność wygasa na skutek jej nie wykonywania przez 10 lat. 
- Można ją przenieść na inną osobę tylko razem z nieruchomością.

91. Globalne zagrożenia środowiska

Globalne zagrożenia środowiska to określenie degradacji lub dewastacji środowiska, które obejmują całą kulę ziemską.

Efekt Cieplarniany Główną przyczyna Efektu Cieplarnianego jest emisja do atmosfery gazów cieplarnianych: dwutlenku węgla (CO2), metanu (CH4), freonu, ozonu (O3) pochodzących głównie ze spalania kopalin (węgiel, gaz ziemny, ropa itp.) Zmniejszona fotosynteza będąca skutkiem wycinania lasów. Największym problemem jest emisja spalin z naszych środków transportu (samochody, samoloty, statki, motocykle itp.)

Kwaśne deszcze Główną przyczyną kwaśnych deszczy jest emisja do atmosfery tlenków siarki i azotu- związki te pochodzą głównie ze spalania gazów kopalnych (np. w elektrowniach cieplnych lub zakładach przemysłowych), które łączą się z woda atmosferyczną , tworząc kwasy: siarkowy (H2SO4) i azotowy (HNO3). Naturalnym źródłem tlenków siarki i azotu są wulkany

Dziura ozonowa Przyczyną tworzenia się „dziur” ozonowych jest emisja: chloru, freonu, aerozoli oraz zanieczyszczeń z zakładów przemysłowych powoduje zmniejszenie grubości warstwy ozonu (O3) w stratosferze

92. Zagrożenia i metody ochrony wód

Zagrożenia:

- odprowadzanie ścieków

- pestycydy

- nawozy sztuczne

- substancje powierzchniowo czynne

- odpady komunalne i przemysłowe

- eutrofizacja wód

- transport wodny i lądowy

- zanieczyszczenia powietrza

Metody ochrony wód:

- oczyszczanie ścieków (przemysłowych i miejskich)

- zmniejszanie zanieczyszczeń atmosferycznych

- stosowanie technologii bezodpadowych tzw. cykli zamkniętych produkcji z zamkniętym obiegiem wody

- zabezpieczenie wysypisk i składowisk materiałów niebezpiecznych

93. Odpady - pojęcie i metody unieszkodliwiania

Odpady są to wszystkie nie spożytkowane produkty pochodzące z bytowej i gospodarczej działalności człowieka. Każdy nie zagospodarowany i nie mający określonego przeznaczenia produkt staje się odpadem, natomiast każdy odpad staje się surowcem z chwilą jego zagospodarowania.

Unieszkodliwianie odpadów polega na poddawaniu ich procesom przekształcania biologicznego, fizycznego lub chemicznego w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska.

Unieszkodliwianie odpadów obejmuje:

• Składowanie odpadów, (Składowanie na składowisku odpadów występuje zawsze jako metoda uzupełniająca, albo jako końcowy element procesu zagospodarowania. Z procesu kompostowania pozostaje około 40%-50% odpadu technologicznego do składowania .Z procesu spalania pozostaje około 40%-60% odpadu do składowania)

• Spalanie odpadów - mineralizację odpadów 1. Spalanie w piecach rusztowych ,2. Spalanie w piecach ze złożem fluidyzacyjnym ,3. System dwustopniowego spalania ze wstępną obróbką termiczna

• Zgazowanie i pirolizę (odgazowanie)

• Przerób na paliwo stałe

• Kompostowanie

Unieszkodliwianie odpadów w procesie kompostowania następuje przez:

1. Stabilizacją substancji organicznej w wyniku procesów humifikacji, butwienia, murszenia i zwęglania

2. Wytworzenie w masie kompostowanych odpadów temperatury powyżej 55oC, w której giną organizmy patogenne

3. Wytworzenie substancji antybiotycznych przez rozwijające się w drugiej fazie kompostowania pleśnie stanowiące dodatkowy czynnik niszczący organizmy patogenne

• Fermentację metanową w komorach

Decyzje o wyborze sposobu postępowania z odpadami powinny uwzględniać inwentaryzację, analizę i prognozę gospodarki odpadami.

94. Niekonwencjonalne metody pozyskiwania energii

Źródła energii dzielą się na:
aaa* odnawialne źródła energii to źródła energii, których zasoby same się odnawiają i z tego powodu są praktycznie niewyczerpalne,obejmujące: energię słoneczną, energię wiatru, energię wody w tym zarówno wód rzecznych jak i morza 
* źródła nieodnawialne, czyli źródła, których wykorzystanie postępuj znacznie szybciej niż naturalne odtwarzanie, takie jak: węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropę naftową i gaz ziemny. 
ü  Energia Słoneczna 
Energia promieniowania słonecznego jest podstawowym źródłem energii na Ziemi. Promieniowanie słoneczne wykorzystywane jest bezpośrednio do produkcji energii elektrycznej oraz cieplnej. Energię słoneczną wykorzystywać można w różnych celach: 
> Do ogrzewania domów 
> Do wytwarzania energii użytkowej 
> Suszarnictwo 
> Ogrzewanie stawów hodowlanych 
> W celach komunikacyjnych (samochody na energię słoneczną) 
> W celach rozwojowych roślin (szklarnie) 
ü  Energia wiatru 
Energia wiatrowa- powstaje dzięki wiatrakom. Dzięki niej można generować prąd za pomocą turbiny.  Na jednej trzeciej obszaru polski występują korzystne warunki wiatrowe i uzasadnione jest eksploatowanie elektrowni wiatrowych. Walory: 
-Jest tanim źródłem (prócz montażu wiatraka) 
- dostarcza energię elektryczną dzięki turbinom generującym prąd elektryczny o stałym natężeniu 
-Energie cieplną 
ü  Elektrownie wodne 
Elektrownie wodne wymagają odpowiedniego ukształtowania terenu i znacznego potencjału wód, a tak: poniesienie dużych kosztów związanych z budową zapór wodnych. Jednak elektrownie wodne są znacznie tańsze niż cieplne i pod względem ekologicznym są lepsze od cieplnych, oraz mogą pracować w różnych porach roku. Elektrownie wodne dostarczają 21% ogółu energii elektrycznej na świecie. 
ü  Energia biogazów 
Biogaz jest gazem powstającym w wyniku fermentacji beztlenowej materii organicznej, biomasy, odchodów zwierzęcych, osadów ściekowych, biodegradowalnych stałych odpadów komunalnych. Ponieważ powstaje samoczynnie między innymi na wysypiskach, znany jest również, jako gaz wysypiskowy. 
Wyróżnia się głównie dwa rodzaje energii z biogazów: 
> Energia wodorowa- pozyskiwana np. z rozczepienia cząsteczki wody 
> Energia metanowa- pozyskiwana ze składowisk odpadów

95. Zagrożenia powietrza i metody ochrony

Podstawowymi źródłami zagrożeń powietrza są:

* elektrownie i elektrociepłownie,

* hutnictwo,

* przemysł chemiczny,

*rozwój motoryzacji.

Do bardzo niebezpiecznych zanieczyszczeń powietrza należą: dwutlenek siarki, tlenki azotu, pyły. Dwutlenek siarki i tlenki azotu przedostają się z powietrza do gleby w postaci kwaśnych deszczów (np. kwasu siarkowego), powodując zakwaszenie gleb i niszczenie szaty roślinnej, głównie lasów iglastych.

Podwyższona zawartość dwutlenku węgla w atmosferze przyczynia się do powstawania efektu cieplarnianego, a w konsekwencji ocieplania klimatu. Prowadzi to do topnienia lodowców i podnoszenia się poziomu wód morskich, co może grozić zalaniem części lądu.

Innym niebezpiecznym dla biosfery zjawiskiem jest "dziura ozonowa". Ozon to trójatomowa cząsteczka tlenu (O3). Tlen w tej postaci tworzy warstwę ochronną, występującą w stratosferze (warstwa atmosfery), która ma za zadanie ochraniać powierzchnię Ziemi przed nadmiarem promieniowania ultrafioletowego.

W celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza należy:

* wprowadzać urządzenia odpylające, np. filtry, odpylacze na kominy w zakładach przemysłowych;

* używać bezołowiowych i bezsiarkowych paliw;

* wstrzymać lub ograniczyć produkcję substancji szkodliwych, np. freonu;

* sadzić pasy zieleni wokół zakładów produkcyjnych i szos w celach ochronnych;

* stosować w przemyśle nowoczesne technologie, które ograniczają emisje pyłowe.

96. Konwencjonalne metody pozyskiwania energii ;

Do konwencjonalnych źródeł energii zaliczy przede wszystkim paliwa kopalne, czyli: 

  Węgiel jest w Polsce surowcem strategicznym, bo zaspokaja 65% zapotrzebowania energetycznego kraju. Węgiel kamienny stosowany jest powszechnie, jako paliwo. 
  Gaz ziemny jest to paliwo kopalne pochodzenia organicznego. Zbiera się w skorupie ziemskiej w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem. Jest on stosowany przede wszystkim  do ogrzewania domów i innych pomieszczeń jest również tanim paliwem samochodowym. 
  Ropa naftowa - Jest podstawowym surowcem przemysłu petrochemicznego stosowanym do otrzymywania m.in. benzyny, olejów, smarów, asfaltów. Ropę naftową przerabia się w rafineriach.

97. Czynniki wpływające na jakość mięsa wieprzowego

Na jakość mięsa wieprzowego ma wpływ wiele czynników takich jak: cecha rasowa, warunki żywienia oraz utrzymania zwierząt, odpowiedni przewóz. Trzodę głodzi się przed ubojem ok. 10h. Ogromy wpływ na jakość mięsa wieprzowego ma bez stresowe dostarczenie zwierzęcia do uboju. Kąpiel przedubojowa powinna się odbyć wodą o temperaturze zbliżonej do temp ciała zwierzęcia, oszołomienie powinno odbyć się w sposób elektryczny (250 Vx35s) bądź chemiczny (zwierze usypia w komorze wypełnionej CO2). Na wszystkich etapach uboju musi być utrzymana odpowiednia higiena.

98. Wskaźniki jakości mleka towarowego

* Mleko najwyższej jakości powinno charakteryzować się następującymi cechami:

* delikatnym, łagodnie słodkim i lekko słonym smakiem oraz świeżym, naturalnym zapachem,

* niewielką liczbą bakterii,

* brakiem organizmów chorobotwórczych,

* małą zawartością komórek somatycznych,

* brakiem objawów aktywności enzymatycznej,

* brakiem trujących, szkodliwych lub obcych substancji,

* naturalnymi, odżywczymi i funkcjonalnymi właściwościami.

* W celu zapewnienia wysokiej efektywności chłodzenia mleka, należy ponadto przestrzegać następujących zasad:

* unikać zamrażania mleka,

* unikać mieszania wielu jego porcji i wzrostu temperatury powyżej 10°C, a w przypadku niemożliwości uniknięcia mieszania mleka schłodzonego ze świeżym, natychmiast schłodzić je do temp. ok. 4ºC,

* stosować łagodny napływ mleka i delikatne mieszanie, w celu jak najmniejszego jego napowietrzania,

* unikać wtórnych zanieczyszczeń mleka, m.in. poprzez efektywne i dokładne mycie sprzętu i urządzeń.

* Główną przyczyną powodującą mastitis są zakażenia mikrobiologiczne, a wśród wielu czynników wywołujących stany zapalne wymion przeważają takie jak:

* system utrzymania zwierząt,

* czynniki genetyczne (w tym rasa krów),

* prawidłowość wykonania doju mechanicznego,

* żywienie.

99. Charakterystyka typów użytkowych świń

Wbp - Wielka biała polska: knury 250 - 300kg, lochy 200 - 280kg, typ miesny, szybko rosnąca stosunkowo późno dojrzewająca, tułów mocny, długi o szeroki i równym grzbiecie i krzyżu, zad bardzo długi z dobrze rozwiniętymi szynkami. Nogi proste, mocne, dość wysokie i szerokie rozstawione.

Pbz - polska biała zwisłoucha: knury 250 - 350kg, lochy 200 - 280kg, typ mięsny, szybko rosnąca, późno dojrzewająca. Bardzo długi tułów z dobrze wysklepioną klatką piersiową, szeroki równy grzbiet, czasem nieco karpiowaty, lekki przód, szynki dobrze wypełnione, nogi średnio wysokie.

Rasa puławska: knury 250 - 350kg, lochy 250 - 280kg, tułów średniej długości, osadzony na mocnych dobrze spionowanych kończynach, temperament żywy, lecz nie agresywny wcześnie dojrzewająca, świnie tej rasy spełniają kryteria standardu hodowlanego komponentu matczynego.

Duroc: knury 250 - 350kg, lochy 200 - 280kg, typ mięsny, szybko rosnąca, wcześnie dojrzewająca, świnie średniej wielkości tułów mocny i głęboki, średnio długi o dobrze wysklepionej klatce piersiowej lekko karpiowaty grzbiet

---