Wstęp do socjologii - Wykłady Motak - 2010-2011, Religioznawstwo, Wstęp do socjologii


WSTĘP DO SOCJOLOGII - wykłady dr D. Motak
rok akademicki 2010/2011

WYKŁAD - 1 III 2011

egzamin będzie pisemny, pytania tylko z wykładów - ocena z ćwiczeń - osobna część składowa oceny ogólnej

Zygmunt Bauman, Timothy May - „Socjologia”

Anthony Giddens „Socjologia” PWN

Piotr Sztompka „Socjologia”, Znak 2006

Jerzy Szacki „Historia myśli socjologicznej” PWN (nowe wydanie)

socjologia - nauka o społeczeństwie, o tym, co społeczne

Georg Simmel - konsekwencja faktu, że człowiek na świecie nie jest sam

społeczeństwa - nie sprowadza się do grupy ludzi

triada, diada, pojedynczy człowiek

Arystoteles - człowiek istotą społeczną = polityczną

istota poza społeczeństwem to zwierzę albo bóg

nowa nauka na stary temat

korzenie socjologii:

  1. wiedza potoczna - założenia, hipotezy, charakter fragmentarystyczny, potoczny, subiektywny

  2. Breugel, Balzac - sztuka

  3. filozofia społeczna, polityczna

Platon „Państwo”, Machiavelli „Książę”

historiografia „Wojna peloponeska”

„Państwo Boże” Augustyn

filozofia oświecenia

Parsons - stwierdza, że cała socjologia jest szukaniem odpowiedzi na pytanie postawione pod koniec XVII wieku - w jaki sposób funkcjonuje społeczeństwo

człowiek często opisywany jako istota kierująca się instynktem, impulsem, uczuciem, kaprysem - w związku z tym ludzie, znalazłszy się w jednym miejscu, powinni zrobić „armagedon”, ale jednak istnieje społeczeństwo

Hobbes, Locke

Emil Durkheim - widział Rousseau pierwszego socjologa „Umowa społeczna”

Monteskiusz

A. Comte - 1830-1842 - „Kurs filozofii pozytywnej”

łac. socius - wspólnota

logos - nauka, wiedza

socjologia - nauka o tym, co wspólne

PRAWO TRZECH ETAPÓW (wg Comte'a)

stadia rozwoju społeczeństwa

  1. teologiczna faza (religijna, iluzoryczna)

  2. racjonalizm (metafizyka/abstrakcja)

  3. faza pozytywna - wiedza oparta o doświadczenie - ukoronowaniem tego będzie socjologia

ogólność, złożoność, doniosłość praktyczna

pod socjologią była biologia

przejął z biologii terminologię

np. rodzina podstawową komórką społeczną (dla niego to było dosłowne)

anatomia, fizjologia

dotychczas religia była spoiwem społecznym, teraz ma ją zastąpić socjologia

(teeeraaaaz wszyyyyscyyyy bęęęędzieeeemyyy uczyyyyć sięęę soooocjooolooogiiiii……….! buhahaha)

religia i dogmat zastąpione przez pracę naukową

instytucjonalizacja socjologii - dodanie jako przedmiot akademicki

USA - Chicago

1892 - pierwsza katedra

Francja - Emil Durkheim (filozof) - 1895

Niemcy - Max Weber (ekonomista) - 1919

Dla nich specjalnie utworzone katedry w Europie

Simmel, Tonnies - Towarzystwo Socjologiczne, gazeta

Florian Znaniecki, Poznań 1920 - katedra

„Przegląd Socjologiczny” - pierwszy redaktor

Stefan Czarnowski (szkoła Durkheima) - „Chłop polski w Ameryce”

analiza epistolograficzna - na podstawie listów, wspomnień, pamiętników

religia - społeczeństwo

Karol Marks

socjologia powstaje poprzez pryzmat pytania o losy religii w społeczeństwie

antropologia kulturowa - Wielka Brytania - Malinowski

Po co socjologia?

Socjologia to nauka (wg Durkheima):

normatywność - teologia, filozofia

przeciwstawienie Arystotelesa i Platona (ten pierwszy badał strukturę państw helleńskich, zbadał dane i porównywał - i doszedł do wniosku, że najlepszym ustrojem jest ustrój Aten - nastawienie socjologiczne; ten drugi - Platon - wyszedł od tezy, jakie państwo jest najlepsze)

refleksja normatywna - Morus („Utopia”), Augustyn („Państwo boże”)

teoria socjologiczna - rusztowanie wokół domu - z rusztowania lepiej widzieć, co jest w środku

teoria - gr. oglądanie, badanie

narzędzie badawcze służące zrozumieniu

teoria naukowa - system uporządkowanych twierdzeń, spełniający kryteria naukowości, funkcjonujący w danej nauce

definicja Piotra Sztompki:

dostarcza wyjaśnienia wiedzy opisowej, ukierunkowuje dalsze badania

pojęcie - gr. przykład, wzór, zestaw założeń

paradygmat - perspektywa, z której patrzymy na fakty; decyduje o tym, jakie pytania zadajemy, co stawiamy w środku

WYKŁAD - 8 III 2011

Podział ze względu na stopień złożoności teorii

prawidłowości empiryczne - coś, co zdarza się częściej np. w Europie częściej mężczyźni popełniają samobójstwa niż kobiety mini-prawo, ale trudno przewidzieć

proroctwo ukierowane na przeszłość

nikt nie przewidział upadku komunizmu

w Chinach od zawsze częściej kobiety popełniają samobójstwo niż mężczyźni

teoria / hipoteza ad hoc - przypuszczenie na temat prawidłowości, niepowiązane z całym paradygmatem, sposobu widzenia społeczeństwa

taką hipotezę trzeba zbadać

teoria średniego zasięgu - obszar obowiązywania jest ograniczony

termin stworzony przez Roberta Mertona

stworzył ją przeciwko tworzeniu teorii dotyczących całego społeczeństwa (teoria podwyższonej kompleksowości) /mają w sobie coś religijnego, bo trzeba w nie uwierzyć - nie można ich sprawdzić/

- niesprawdzalne, oderwane od danych empirycznych (trudno je podważyć)

- odnosi się do specyficznych rzeczy, a nie chcą opisać całego społeczeństwa

- związany z konkretnymi zjawiskami

PARADYGMATY:

  1. krytyczno-historyczny
    materialistyczno-krytyczna teoria społeczeństwa (Marks)
    - analizują społeczeństwo poprzez stosunki produkcji, pryzmat pracy
    - powstała w celu krytyki i zmiany sytuacji społecznej
    - zmiana, konflikt
    - kładzie duży nacisk na to, że społeczeństwo jest ciągle w ruchu, nie jest jednolite
    - budują teorię makrokosmiczne

  2. paradygmat systemowy (socjologizm) - Durkheim
    - zajmują się teoriami systemowymi, społecznymi
    - system, struktura, funkcja
    - też makrosocjologia, nie małe społeczności
    - metody ilościowe

  3. jednostka i jej motywacje - Max Weber
    - metoda: makrosocjologia
    - uważany za najbliższy empirii
    - najbardziej płodny przy badaniu religii
    - istotą jest obserwacja społeczeństwa, znalezienie koncepcji łączącej badania empiryczne

Emil Durkheim (Francuz) - kontynuator linii socjologii pozytywistycznej, wychodzi od koncepcji Comte'a, jego poglądy ewoluowały, na koniec życia jego poglądy nie przypominały C.

syn rabina

on odszedł od religii, był agnostykiem

na początku wyraźnie pod wpływem scjentyzmu

pracował na uniwersytecie w Bordo w 1895 roku - początek dziedziny naukowej (akademickiej)

studiował nauki humanistyczne w Berlinie - uczył się psychologii mas

oskarżono go o germanizację francuskiej nauki

1902 - wykłada na Sorbonie, Katedra socjologii

Szkoła durkheimowska:

- M. Mauss (siostrzeniec)

- A. van Gennep „Obrzędy przejścia”

- M. Halbwacks „Społeczne ramy paięci”

D. jest nieustannym źródłem inspiracji

- Stanisław Czarnowski w Polsce

zmarł w 1917 roku i popadł w zapomnienie

ponownie odkryty po II wojnie światowej, po sukcesach Levi-Straussa

I wojna - była szokiem dla socjologii, część naukowców zmarła, reszta wyemigrowała do Ameryki

socjologia stała się pragmatyczna - metody ilościowe, statystyki, opinia publiczna

II wojna - dobiła socjologię

odrodziła się dopiero w latach 60.

Durkheim odrzucił skrajność naturalizmu, np. że znajdzie ogólne prawa

nurt, który stworzył, określa się mianem socjologizmu

eufunkcjonalne (gr. „Eu” - dobry) ≠ dysfunkcjonalne

D. postulował powiązanie badania faktów z ich wyjaśnieniem

wyjaśnienie czym innym niż rozumienie

fakty społeczne wyjaśniamy poprzez fakty społeczne, nie biologiczne ani klimatyczne, ani psychologiczne, ani też fizjologiczne

wyjaśniać tylko na tej samej płaszczyźnie

Rozpatrywać jako rzeczy - tylko to, co jesteśmy w stanie zbadać

DZIEŁA

„Samobójstwo”:

- analiza empiryczna

- korzystał z meldunków policyjnych, kronik, statystyk, księgi parafialne

WNIOSKI:

- więcej samobójstw jest wśród mężczyzn niż wśród kobiet - dzisiejsza socjologia to potwierdza

- częściej protestanci niż katolicy

- samotni niż żonaci

- bogaci niż biedni

Hipoteza średniego zasięgu:

Prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa jest większe, gdy jednostka nie jest zintegrowana z grupą

integracja

samobójstwa fatalistyczne - nie przypisują wartości życiu

M. Mauss - samobójstwo na rzecz społeczeństwa - altruistyczne wśród Eskimosów - gdy jest mało jedzenia w zimie starsi ludzie wychodzą na mróz, żeby zostało więcej jedzenia dla dzieci i wnuków

1846 - grupa osadników dowodzona przez George'a Donnera wyruszyła z Utah do Kalifornii, w górach w przełęczy Sierra Nevada utknęli - zjadali zwłoki zmarłych z zimna towarzyszy, żeby przeżyć

Donal Perty(???) - 1860 - podróżowali do Kanady i utknęli w górach w przełęczy, nie mieli dość zapasów i się zjadali

fakty społeczne - wierzenia, skłonności i praktyki grupy

przekonania aksjonormatywne - nakierowane na wartości i normy

wartość monogamia: norma małżeństwa tylko dwóch osób

- podzielane przez wszystkich członków

- jednostka nie może się wyrwać

- wywierają presję na jednostkę (przymus)

socjolog powinien się starać o obiektywizm

obiektywizm ≠ wolność od wartościowania - występuje głównie przy naukach przyrodniczych

rozpatrywać jako rzeczy społeczne

przyczyny wśród wcześniejszych faktów społecznych

wyjaśnienie - poszukiwanie bezpośrednich przyczyn, np. przyczyny deszczu

wyjaśnienie (Durkheim) ≠ rozumienie (Weber)

obiektywizm (Durkheim - pozbyć się ich) ≠ wolność od wartościowania (Weber - uświadomić)

holizm metodologiczny ≠ indywidualizm metodologiczny, koncentruje się na indywiduum

OPOZYCJE, ANTAGONIZMY, PRZECIWIEŃSTWA

opozycja jednostka-społeczeństwo

solidarność mechaniczna - solidarność organiczna

sacrum-profanum

D. był przekonany, że człowiek składa się przeciwności

kompleks homo duplex

KLASYCZNIE

0x01 graphic

DURKHEIM

0x01 graphic

człowiek jest istotą biologiczną, zaliczałby się do królestwa zwierząt, gdyby nie ta druga część (ciało i psychika według Durkheima są zwierzęce !!! )

społeczeństwo jest domeną kultury, religii, pozwala człowiekowi uczestniczyć w świecie wartości i pojęć

zwierzęta rządzone przez instynkty, czyli wewnętrznie, a ludzie sterowani są zewnętrznie

sfery antagonistyczne - prowadzą ze sobą wojnę

człowiek wkraczając w życie religijne bierze na siebie drugą naturę

religia - społeczny kit, podstawa

podstawy religii - wytwarzają się w czasie rytuałów

ludzie w społeczeństwie funkcjonują inaczej niż jednostkowo

w idei bóstwa społeczeństwo czci samo siebie

- po przekroczeniu pewnej ilości ludzi następuje dyferencjacja / zróżnicowanie funkcjonalne - ludzie pełnią dla siebie różne funkcje SOLIDARNOŚĆ ORGANICZNA

WYKŁAD - 22 III 2011

paradygmat -

holistyczny (analiza społeczeństwa jako całości)

indywidualizm metodologiczny (skupienie uwagi na jednostce)

KAROL MARKS (ur. 1818, myśliciel XIX w.), FRYDERYK ENGELS (1883 - „Kapitał” - krytyka ekonomii politycznej)

K. Marks prezentował nurt holistyczny

analiza zorientowana pragmatycznie, na społeczeństwo współczesne

klasa uprzywilejowana - dostępność do dóbr kultury, społecznych itp.

Powszechnie panująca ideologia jest ideologią klasy posiadającej - odpowiada jej potrzebom, a instytucje mają tę klasę wspierać

IDEOLOGIA:

Logika utowarowienia - bogactwo towarem

Każda rzecz jest TOWAREM,, a w szczególności praca

+ realna wartość pracy jest wyższa od wartości rynkowej

+ FETYSZ TOWARU - wartość towaru pochodzi z zwartego w nim nakładu pracy

Produkcja celem samym w sobie, irracjonalność produkcji

Robotnik zostaje wyalienowany od wytworów swojej pracy - stosunki ulegają urzeczowieniu i utowarowieniu

Alienacja prowadzi do tego, że człowiek ma zafałszowaną świadomość

samobójstwo fatalistyczne - samobójstwo anomiczne, np. Jagna z „Chłopów”

RELIGIA JEST OPIUM LUDU - jest formą reakcji ludzi na cierpienia, zło, nieszczęście, nurt iluzjonistyczny, klasowy podział

WYKŁAD - 29 III 2011

Socjologia indywidualistyczna

- Tönnies

- Weber

- Simmel

socjologia humanistyczna / rozumiejąca

ich teorie wyrastały z innych dziedzin

programowo-antynaturalistyczna - antypozytywistyczna brak możliwości uzyskania wyników

interakcjonistyczna społeczeństwo to nie organizm ani system

społeczeństwo - jednostka definiuje się w społecznych interakcjach

postulat rozumienia - trzeba interpretować dane, rozumieć rzeczywistość

wyjaśnienie vs. rozumienie

nie wyjaśnienia zachowań, ale rozumienie, jak ludzie je definiują

Ferdynand Tönnies - ojciec socjologii formalnej

towarzystwo - założyciel

krytykował nazistów i w końcu zabronili mu nauczać

1936 - T. umarł w nędzy i w zwątpieniu

„Wspólnota i stowarzyszenie” 1887 - najbardziej wpływowe dzieło

wspólnota stowarzyszenie

Gemeinschaft Und Gesellschaft

GmbH = Sp. z o. o.

spółka, w którą ludzie się łączą dobrowolnie

Gesellschaft - związek formalnie zawierany w określonym celu

2 typy więzi społecznej:

- przejście od feudalnych do mieszczańskich

wspólnoty tradycyjne - powiązania osobiste, nieformalne, spontaniczne

powiązania osobowości, a stowarzyszenia to związek ludzi w ich rolach i funkcjach (ograniczenie do określonej roli społecznej)

racjonalizacja, instrumentalizacja, wyrachowanie, formalizacja STOWARZYSZENIE

wspólnota działa przez zwyczaj, tradycję i wiarę

stowarzyszenie - przez prawo i opinię publiczną

Tönnies

wspólnota to rodzaj żywego organizmu

stowarzyszenie działa jak maszyna, mechanicznie (u D. odwrotnie było)

stosunki społeczne stają się coraz bardziej instrumentalne, pozostawanie w związkach jest potrzebą - wola naturalna

dziś stosunki handlowe, bezosobowe, wola formalna

w miastach dehumanizacja - cel kariera, człowiek zagrożony przez innych

idyllicznie przedstawiana wieś

wspólnota - więzi rodzinne, bliskość, wspólnota przekonań

stowarzyszenie - np. fabryka, więzi pragmatyczne, zamiast uczuć - normatywność, zamiast wspólnych przekonań - opinia publiczna

MAX WEBER

Weber „Etyka protestancka a duch kapitalizmu”

„Etyka gospodarcza religii światowych” 1915-1920

1920 - zachorował na grypę i zmarł w wieku 56 lat

Marianna Weber - wdowa porządkowała pozostawione notatki po mężu i wydawała je

1922 - „Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej”

socjologia = nauka o rzeczywistości (też wszystkie inne nauki o kulturze)

pojęcia - charakter porządkujący - nawiązuje do Kanta, nie ma nagich faktów, bo teoria jest ukryta w opisie

wiedza doświadczalne, nie zorientowane na czystą teorię (jak np. matematyka)

rzeczywistość - domena sensu - kultura

wartości historyczne i kulturowe zmienne

uświadomienie przez badacza wartości, którymi się kieruje:

- aby przesądów nie rzutować na tezę i badania

- oddzielać irracjonalne sądy wartościujące od czystego opisu

- nie ma gołych faktów

Uważał, że socjologia nigdy nie będzie jak nauki przyrodnicze i nawet nie powinna się o to starać, powinna mieć inne metody

Nauki: nomotetyczne (dążą do uchwycenia ogólnych prawd), idiograficzne (np. nauki o kulturze)

postulat niewartościowania - zastępuje pozytywistyczny i przyrodoznawczy obiektywizm - nienaginanie faktów

zjawiska społeczne wynikiem interakcji między jednostkami czyli można je zrozumieć badając jednostki

dąży do zrozumienia działania społecznego na drodze interpretacji i przez to do przyczynowego wyjaśnienia jego przyczyn i skutków

dystansuje się od fenomenologii - nie szuka istoty rzeczy i nie uogólnia, ale każdemu przygląda się z osobna

raczej hermeneutyka socjologiczna

przyczyn szuka w wartościach

np. dlaczego protestanci pomogli rozwinąć się kapitalizmowi

pytanie o sens, jaki ludzie nadają swoim działaniom, o motywacje

aktorzy społeczni - ten, kto działa (działacze)

nie wszystko, co ludzie robią, jest działaniem społecznym, trzy poziomy działania:

  1. zachowanie - akty wewnętrzne i zewnętrzne, działanie

  2. działanie - zaniechanie działania

  3. działanie społeczne - zorientowane na innych ludzi (np. pasywne i aktywne)

działanie zawsze ma subiektywny sens i jest racjonalne

poziom racjonalnej kontroli nad swoim działaniem

TYP IDEALNY - narzędzie analizy socjologicznej, model akcentujący

idealny - nie wartościowanie, abstrakcyjny

procedura idealnotypiczna /typologiczna - może pomóc zrozumieć rzeczywistość, nieużyteczne zbyt ogólne i zbyt szczegółowe

4 TYPY IDEALNE DZIAŁAŃ SPOŁECZNYCH:

od największej kontroli racjonalnej nad działaniem

  1. celowo-racjonalne - dążąc do celu, dobieramy odpowiednie środki pragmatyczne, skrupulatne

  2. wartościowo-racjonalne - kalkuluje środki, a cel związany z wartościami, np. głównym celem może być człowieczeństwo, piękno, ojczyzna, kościół - ma określony sens dla człowieka, dlatego jest racjonalne

  3. afektualne - na granicy działania społecznego, afektywna motywacja - brak kalkulacji, np. zabójstwo w afekcie, brak kontroli

  4. tradycjonalne - działania rutynowe, nawyki, refleksyjne, nie ma ani afektu ani racjonalizacji, może być wynikiem wcześniejszego działania celowo-racjonalnego - na granicy między działaniem a zachowaniem

celem wyjaśnienie prawidłowości i struktur społecznych

typy legitymizacji działań społecznych

ramy orientacyjne - panowanie społeczne

panowanie-władza

panowanie = poddanie się wybranej władzy, np. rząd demokratyczny

władza - bezpośrednie wymuszenie

typy idealne legitymizacji:

  1. legitymizacja tradycjonalna (zwyczaje)

  2. charyzmatyczna (chwilowe przywództwo oparte na osobowości)

  3. racjonalna / legalna (oparta o system bezosobowych reguł)

model stratyfikacji społecznej (u Marksa były dwie klasy) model hierarchii społ.

oparta na prestiżu wyrażona w hierarchii prawnej lub realnej

hierarchia prawna - brak tego samego statusu, tak jest w społeczeństwach stanowych - szacunek, honor, szlachectwo, kastowych - stopień czystości

hierarchia realna (klasowa) - mobilność nie tylko możliwe, ale pożądana (etos mobilności), bariery wiedzy i stylu życia

12 IV 2011 - wykład odwołany

WYKŁAD - 19 IV 2011

GLOBALIZACJA - pojęcie pojawia się w latach 60.

'62 - McLuhan - „Świat staje się globalną wioską” ujednolicenie się świata, okcydentalizacja (przyjmowanie cudzych wzorców) świata = uzachodnienie („westernizacja” to błędna forma)

multikulturalizm - łączenie się rozmaitych kultur

rozwój środków masowego przekazu

symbole globalizacji: McDonald, Coca-Cola

Benjamin Barber „Jihad vs. McŚwiat”

Georg Ritzer - globalizacja = makdonaldyzacja, „Mcdonaldyzacja społeczeństwa” dyskusja z tezą o multikulturalizmie - mc zabija różnorodność, ujednolicenie, amerykanizacja

Roland Robertson

  1. etap wielkich odkryć geograficznych (pojawienie się industrializmu)

  2. kolonializm

  3. upadek muru berlińskiego upadek granic kulturowych między Wschodem a Zachodem

definicja Robertsona:

GLOBALIZACJA = proces, w którym świat staje się jednym miejscem

badanie społeczeństwa światowego

to nie oznacza zaniku państw narodowych

  1. tematyzacja ludzkości

  2. uspołecznienie - powstanie nowych społeczności narodowych - inkluzja

  3. indywidualizacja - proces konstruktu jednostki

  4. internacjonalizacja - ekspansja europejskiego modelu państwa (państwo prawa)

partykularyzacja - odpowiedź na uniwersalizm

uniwersalizacja partykularyzmu - przewartościowanie wartości w ramach kultury globalnej

partykularyzacja uniwersalizmu - coś globalnego dostosowywane do wyobrażenia własnej tożsamości narodowej

lokalizacja - dostosowanie globalnego produktu do lokalnych odbiorców

rozdział prywatnej sfery religijnej od publicznej, politycznej

jihad - określenie na agresywny partykularyzm (wg Barbera)

proces partykularyzacji - antynowoczesny charakter

Zygmunt Bauman „Globalizacja”

określenie dla współczesnego człowieka, wszyscy jesteśmy zglobalizowani, ale skutki dla każdego są różne

destrukcyjny wpływ na normalnych ludzi

płynny kapitalizm + globalizacja - nie biorą pod uwagę stabilizacji i poczucia bezpieczeństwa

dwie klasy - jedna uprzywilejowana, a druga nie (usuwana)

Kategoria kurczenia się czasu i przestrzeni

CZAS - ciągły brak czasu - część ludzi, a druga część przygnieciona bezsensowną ilością czasu

PRZESTRZEŃ - poruszanie się swobodnie po świecie - turyści - mobilność, otwartość, świat przechodzi obok nas, ludzie skrępowani więzami lokalnymi - WŁÓCZĘDZY (ofiary globalizacji)

Immanuel Wallenstein

0x01 graphic

analizy oparte o ujęcie ekonomiczne i o marksizm

nowe gałęzie wynikające z globalizacji

komunikacja międzykulturowa

pytania: czy może istnieć jedna kultura globalna?

co dla socjologa znaczy kultura?

- wyższe elitarne wytwory społeczne - potocznie

- całość sposobów życia jednostek i społeczeństw

kulturalny a kulturowy

Giddens

Społeczeństwo - powiązane wzajemnymi zależnościami między jednostkami zorganizowanymi kulturowo

Kultura - to wytworzone, nie dziedziczone aspekty społeczeństw

Bauman

Kultura - opozycja do natury (to, na co nie mamy wpływu)

= to, co możemy zmienić, zastąpienie porządku naturalnego wytworzonym

sex - płeć biologiczna, gender - płeć kulturowa

kultura ma aspekty materialne i niematerialne - przedmioty, symbole, narzędzia odnoszące się do treści kulturowych (idee, wartości, przekonania, normy)

kultura - zbiór wartości, przekonań i norm, kierujących zachowaniem ludzi

łamanie norm - dewiant (zachowanie niezgodne z normami i wartościami danej kultury)

zderzenie kultur

szok kulturowy pojawiają się somatyczne objawy braku umiejętności porozumienia się

problem integracji

Japonia - kosmogeniczna

wszystkie inne kraje - heterogeniczne, multikulturalizm

subkultura - pewne sposoby myślenia, życia, w ramach zorganizowanego społeczeństwa

kontrkultura -

kultura uprawniona - przekazywane oficjalnie, instytucjonalnie, przeciwstawić można kulturze popularnej

obumierająca - charakteryzuje kulturę klasy rządzącej lub egalitarnej, rodzaj ideologii, funkcjonowania społeczeństwa w ramach klas społecznych

hegemoniczny dyskurs

Antonio Gramsci

WYKŁAD - 5 IV 2011

pojęcie nowoczesności

rewolucja francuska i amerykańska

dominacja demokracji

suwerenność państw

rewolucja gospodarcza - industrializacja

Schmul Eisenstadt multiply modernities = wielość nowoczesności

Giddens

cecha społeczeństwa nowoczesnego uprzemysłowienie - produkcja oparta o maszyny i energię nieożywioną (maszyna parowa)

kontynuator myśli angielskiej

90% populacji społeczeństwa żyje w miastach - społeczeństwo nowoczesne

ponad 90% żyje w rolnictwie - gospodarka agrarna

Weber

agrarne / dziedziczenie (własności)

nowoczesne / kapitalistyczne (społeczeństwo klasowe - własność ekonomiczna)

organizacja pracy i produkcji przejście do przemysłowej produkcji i masowej

charakter życia codziennego, wzorce konsumpcji

praca i siła robocza wolność robotnicza, zamiast pańszczyzny - sprzedaż siły roboczej

aspekt rynku ekonomicznego ograniczane, ustalone z góry prawa popytu i podaży, brak kontroli rynku, gospodarka wolnorynkowa

prawo - charakter legalistyczny, dotyczy wszystkich ludzi, dwustronny charakter sądowy

odmienne motywacje działania społecznego

praca na akord

społeczeństwa: późna nowoczesność (dziś)

rozwinięta nowoczesność

(postmodernizm - niepoprawne określenie w socjologii)

Jean François Gotard - „Kondycja ponowoczesna”

postmodernizm w filozofii krytykuje wczesną nowoczesność, brak wiary w postęp

ponowoczesność - ukute przez Zygmunta Baumana

fordyzm - Ford - przemysłowiec taki, samochody produkował ;-)

produkcja dóbr standaryzowanych na skalę masową, praca na akord, sektory niskich płac

sfeminizowane zawody zmniejszenie płacy

strategia pełnego zatrudnienia

'72 - kryzys rynku, recesja, za dużo produktów (kryzys nadprodukcji)

stagflacja = stagnacja + inflacja inflacja o charakterze stagnacji

od produkcji masowej do dostosowania produktu do oczekiwań klienta (custimization)

iluzja wyjątkowości też napędza konsumpcję

rozwój reklamy

tworzenie sztucznych potrzeb

fordyzm - od lat 70. społeczeństwo dobrobytu - ważny przemysł ciężki

społeczeństwo postindustrialne - rozwój sektora usług informacyjnych

zmiana techniczna: oblicza urzeniowa zmiana społeczna

społeczeństwo wiedzy, informacji

praca fizyczna ulega pracy umysłowej przemiana struktury klasowej

zmniejszenie nierówności, zanik różnic społecznych, zmniejszony antagonizm

styl życia wszystkich oparty o konsumpcję tych samych produktów

ułomny konsument - ktoś poza społeczeństwem, nie stać go na uczestniczenie w konsumpcji

Daniel Bell - on ukuł to pojęcie

uniformizacja społeczeństwa

profesjonaliści

prestiż efektem wiedzy, a nie posiadania pieniędzy

rozpad jednorodnej klasy pracującej

technokracja /biurokracja

robotnicy / studenci

Lash, Urry - kapitalizm zdezorganizowany

dekoncentracja kapitału przez globalizację niepowiązany kapitał z narodowymi rynkami

początek - lata 80./90.

yuppie - młody, pracujący w mieście

Ronald Inglehart - społeczeństwo już się najadło, zwraca się w kierunek inny, jakość życia, np. nowe doświadczenia

Coupland „Generacja X” ludzie, którzy nie chcą pracować, nie mają ambicji

społeczeństwo ponowoczesne

dostęp do informacji

potęga środków masowego przekazu budujących obrazy, zastępujące bezpośredni ogląd rzeczywistości

społeczeństwo nomadów - przystosowanie do zmieniających się warunków

zmiana charakteru władzy - nie nakazuje, ale uwodzi

koniec metanarracji - wielkich ideologii wyznaczających wspólne cele

zanik kanonu kultury - pluralizm kulturowy, równouprawnienie, zanik hierarchii

kryzys tożsamości (Szacki)

zanik tradycyjnej struktury społecznej masa indywidualnych jednostek

desocjalizacja - zanik tego, co społeczne

identyfikacja tylko kulturowa, nie społeczna, nie ekonomiczna

Michael Foucault (Fuko)

0x08 graphic
społeczeństwo panoptyczne, panopticon

dobrym modelem instytucji jest panoptikon

- w środku obserwator i wszystko dookoła widać

np. więzienia w Anglii

w środku władza i dookoła wszyscy przejrzyści (pesel, zameldowanie)

społeczeństwo obserwowane od góry

Bauman - teraz my patrzymy na Wielkiego Brata, panoptyczne synoptyczne

skuteczni nauczyciele udzielają lekcji poglądowej

brak autorytetu - przeciętność - naśladownictwo

legitymizacja publicznego mówienia o tym, co prywatne

Norbert Elias - proces socjalizacji

w środowisku - podkreślanie roli prywatności, wstyd wszyscy się kąpali razem, łaźnie publiczne, publiczne egzekucje

dziś się uprywatnia

Baum - kolonizacja sfery publicznej przez prywatność

Robin Cook - 200 tys. ofiar - zdrada małżeńska

WYKŁAD - 10 V 2011

Konsumpcja i kultura konsumpcji

przemysł kulturalny - Teodor Addins

społeczeństwa dobrobytu, nadmiaru, spektaklu, konsumpcji społeczeństwo kapitalizmu konsumpcyjnego (wcześniej było społeczeństwo kapitalizmu produkcyjnego)

przemysł usługowy, nie ciężki

dynamika nadprodukcji kryzysy spowodowane nadmiarem, a nie brakiem

Galbraith - affluence society, affluenza - choroba nadmiaru

więcej osób umiera z przejedzenia niż z głodu

wszystko występuje w obfitości (supermarkety)

rynek kultury

przemysł kulturowy

klasa średnia i wyższa - żyją według założeń, że wszystko jest dostępne i różnorodne

potrzeba

społ. konsumpcji - wcześniej wszystko produkowane związane z potrzebami, dziś ludzie chcą mieć więcej różnych rzeczy

konsumpcja - fakt społeczny, kulturowy, też zachowanie - jak leżenie, wiąże się z uwarunkowaniami społ, są różnice w konsumpcji, zależy od poziomu dochodów, zróżnicowanie konsumpcji - książki, teatr, samochód…

neomarksizm - wzbudzanie sztucznych potrzeb - nowa kontrola społeczna

miękkie środki perswazji - reklama, czynienie atrakcyjnym określonego stylu życia

Herbut Markuse - ludzie rozpuszczają się w wytworach (dusza w samochodzie)

Pragnienie posiadania samochodu, bycia określoną osobą, w określonym ubraniu

produkcja - wpływa na potrzeby, wpływ TV na konsumpcję

stymulowanie konsumpcji przez reklamę

preferencje zbiorowe, polityczne - powszechny dostęp do edukacji, opieki medycznej, dziś niezbywalne prawo ludzkie

zgeneralizowany poziom społ., poczucie poszkodowania, niezadowolenia przez aspirację zbliżenia się konsumpcyjnie do wyższej klasy społecznej

wyższe klasy szukają sposobów odróżnienia się od robotników

„dzisiejszy przywilej elit, jutro jest potrzebą ogółu”

Thorsten Veblen - konsumpcja ostentacyjna

Demonstracja statusu społ. w celu odróżnienia się od innych - że jest się bogatym, lub chce się za takiego uchodzić

lub kierowanie się normami konsumpcji grupy, do której się należy

efekt naśladownictwa

społeczeństwo konsumpcji:

społeczeństwo spektaklu - Guy Debord

George Ritzer - ponowne zaczarowywanie świata w magicznym dziele konsumpcji

inni badacze metaforę religii odrzucają - np. John Fiske - rzeczywiste akty kupna - uważa, że 79% produktów jest odrzucana, żadna religia by się nie utrzymała

shopping - to nie zakupy, ale aktywność, tak jak spędzanie czasu przed TV

twórcza konsumpcja

każdy tworzy nowy układ z dostępnych środków

celem odróżnienie się od innych

Pierre Bourdieu - dziś bardzo modny, nawiązywał do Webera i Marksa, antropologia refleksyjna, socjologia

socjologia to sztuka walki - mówił

odsłanianie struktur poznawczych skrywanych pod praktykami, mechanizmów, które sprawiają, że życie jest bolesne

praktyki społeczne - praktyki myślowe (światopogląd), praktyki somatyczne (wykonanie, działanie) - te praktyki składają się na habitus (jednostkowy i grupowy)

tłumaczenie, w jaką grę gramy

służyć może zminimalizowaniu manipulacji

Emboliment - wysokość głosu, sposób siedzenia (różnice płciowe)

W nas samych operują siły społeczne

habitus - zbiór trwałych dyspozycji nabytych z otoczenia społecznego (rodzina), wyraża się w różnych praktykach (zauważalnych zachowaniach) społecznych, habitus półautomatyczny, zakodowany w strukturach myślowych, odruchach cielesnych

ludzie działają w obrębie różnych pól (le champ), na których toczy się gra społeczna, metafora przestrzenna

każde pole zbiera podobnych ludzi, którzy rywalizują (grają) w obrębie określonego kryterium, zapriorytetowane różne wartości

metapole - władza, podstawowy motyw działania

władza polityczna, ekonomiczna, pole produkcji kulturowej, pole nauki, pole religijne

w polu kulturowym - wartość intelektualna, artystyczna wytworów najważniejsza opinia innych artystów, znawców

w polu rywalizują jednostki o podobnych habitusach

kapitał charakterystyczny dla danego pola - o to rywalizują

kapitał w zasadzie to władza

w każdym polu człowiek ma określoną pozycję

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
pole władzy polit.

pole ekonom.

0x08 graphic

0x08 graphic
kultur.

pola mają charakter homologiczny - tą samą logiką się kierują

można pozycję z jednego pola przenieść na inne pole (kapitał)

kapitał kulturowy - zasób wiedzy zachowań przydatnych w życiu

relacje społeczne - kapitał społeczny

kapitał kulturowy + społeczny = najistotniejsze

trzy klasy

  1. dominująca

  2. średnia - nowoczesna, oparta na kapitale kulturowym, oparta na kapitalizmie ekonomicznym - posiadanie sklepów

  3. niższa

pomiędzy dwoma klasami średnimi toczą się walki, manifestacja przynależności

subtelne rozróżnienia, dystynkcje duża rola kapitału kulturowego i gustu - swoista gra, walki o władzę

nauka czytania - wyrównanie szans

dziś dywersyfikacja - nauka naprawdę nie jest za darmo, ani nie jest łatwa (niestety…)

habitus - ważny

oceny nie tylko za wiedzę, ale też za wyrażanie się, zachowanie

przemoc symboliczna !!! - sugerowanie, aby podporządkowani postrzegali świat jako rzecz naturalną (korzystną, pożądaną), w kategoriach klas

władza funkcjonuje na zasadzie przemocy symbolicznej, a nie rzeczywistym użyciu siły

WYKŁAD - 17 V 2011

Theodor Adorno - szkoła krytyczna, frankfurcka

Instytut badań społecznych - 1924 - tu pracował

1933 - zajęty przez nazistów, zburzony, odbudowany po wojnie

lata 70. - rozkwit

filozof i psycholog

1934 - wyemigrował do Stanów

kompleks osobowości autorytarnej

- zapobieżeniu pojawiania się faszyzmu/nazizmu w innych krajach

Pytanie, w jakich warunkach ludzie lgną do totalitaryzmu i z jakimi cechami charakterystycznymi

„Dialektyka oświecenia”, 1944

racjonalność, rozum, sprowadzony do instytucjonalności, urynkowienia, wszystko podporządkowane ekonomii

oświecenie pożera swoje własne dzieci

upadek indywidualizmu

barbaryzacja kultury

- przemysł kulturalny - podkreślanie sprzeczności w terminach, analiza kultury masowej

Perspektywa neomaksistowska

zauważył wpływ propagandy na społeczeństwo gazety, radio, kino

traktowanie treści przekazu jako ideologii klasy panującej

Hollywood

Proletariat - zdominowany, bez rewolucji, pasywne masy opanowane przez samozadowolenie

protest przeciwko panującym warunkom

fetyszyzm

relacje społeczne i kulturowe obiektywizują się w kategoriach monetarnych, pieniądza

większy szacunek dla ceny niż dla jakości towaru

Klient staje się przedmiotem

konsumeryzm prowadzi do zduszenia indywidualizmu

różnorodność produktów przykrywa standaryzację, masowość

chcieli poprawić społeczeństwo, mocno ideologiczny prąd

w latach 50.-70. - odrodzenie tej szkoły

Jürgen Habermas

masowe przekazy stworzyły możliwość wprowadzenia do dyskusji większej ilości ludzi pozytywny wpływ mediów

istnieją socjologiczne teorie mediów

mass media - środki przekazu docierające do masowego odbiorcy

  1. Adorno - przemysł kulturalny

  2. Marshall - Świat globalną wioską

  3. McLuhan „Medium is a Message”

środek przekazu nie tylko sposobem, ale też zmienia treść przekazu

wprowadzenie druku zmieniło strukturę społeczną

telewizja - nośnikiem globalizacji, jednoczesność przekazu też zmienia strukturę społeczną

zwierciadło - kiedy media odzwierciedlały społeczną rzeczywistość, dziś społeczność rzeczywista określana przez media

Jean Baudrilhand - „precesja symulakrów”

symulacja rzeczywistości

obraz = symulakra (uprzednia wobec rzeczywistości, ważniejsze niż oryginał)

rzeczywistość sfotografowana bardziej realna niż rzeczywista

opcja w mediach - ładniejsza, bardziej pociągająca

sens symulakrów nie płynie z rzeczywistości, ale z czego innego

przywódca polityczny musi być medialny

wydarzenia telewizualne (TV, net) - hiperrzeczywistość, hiperrealność

1991 - wojna w zatoce, określił to jako spektakl

trudno odróżnić kulturę od społeczeństwa i kulturę od ekonomii

„obrazy wypierają narrację”

Wpływ TV i netu przejawia się w wirtualizacji

Zanik prywatności, zanik między pracą a czasem wolnym

TV, średnio 3-5 godzin dziennie

zakłada się, że urodzone dziecko dziś do 18. roku życia poświęci więcej czasu przed komputerem niż jakąkolwiek inną czynność

przemysł kulturowy zabija wolny czas, uzyskany dzięki telewizji

wpływ internetu na społeczeństwo

telefon - sprzedaż przez telefon, praca z domu

internet - utwierdza ten stan rzeczy

ułatwianie poznania nowych ludzi

ułatwia utrzymanie kontaktu

negatywne - zagrożenie dla bezpośrednich relacji, zamazanie świata między życiem prywatnym a publicznym

ruchy społeczne, pozarządowe, ekologowie

manifestacje antyglobalizacji możliwe dzięki Internetowi (sic!)

migracja władzy z państwa do grup pozarządowych

koncentralizacja

Rupert Murdoch, Berlusioni

kontrola nad środkami medialnymi i nad treścią

okazja do promocji treści i towarów oraz cenzury

imperializm mediów - rynek mediów zdominowany przez relacje z Zachodu, z pierwszego świata

imperializm kulturowy - wpływ na cały świat

kwestia regulacji mediów

wolność - ale pornografia dziecięca zakazana

czy wszystko można pokazywać

potrzeba cenzury

internet trudniejszy do kontrolowania niż TV

interakcjonizm symboliczny, etnometodologia - prąd teoretyczny, wyrósł z nurtu filozoficznego, pragmatyzm, George Herbert MEAD

działania społeczne mają charakter symboliczny, człowiek uczy się jaką rolę ma przyjąć

rola społeczna - dwie warstwy „ja” jaźni - podmiotowości świadomości

Aktor społeczny - odgrywanie ról

Goffman - głównie badał interakcje

perspektywa dramaturgiczna

ludzi zmieniają wystąpienia, cele występu, wielość ról i sposoby odgrywania

Berger, Luckman - tworzenie rzeczywistości społecznej, legitymizacja rzeczywistości, obiektywizacja rzeczywistości

Herbert Blumer - postulaty nowego kierunku socjologii - interakcjonizm symboliczny

protest przeciw ujmowaniu jak maszyny

antypozytywizm

funkcjonalny strukturalizm, przywiązuje większą wagę do struktur niż do działań

chce się skupić na mechanizmie relacji

współżycie możliwe dzięki symbolom

interakcja jako wymiana symbolicznych znaczeń

jak funkcjonują grupy społeczne? wpływ na innych

nacisk na kulturę i podmiotowość

Alfred Schütz - fenomenologia socjologiczna

socjologia życia codziennego - do tego zalicza się IS i JS oraz etnometodologia

USA - w latach 70.

Harold Garfinkel + AS rozwinęli koncepcję, że autorzy kładli nacisk na analizę życia społ., na badanie zwyczajów aktorów społ. LEBENSWELT

Luckman - „Niewidzialna religia”

G - socjologowie nie powinni nadawać znaczenia działaniom, któ®e jednostka inaczej analizuje

zakłada partnerską relację

Schütz - stworzył podwaliny pod fenomenologię socjologiczną

Lebenswelt - „Świat Życia” - bezpośredni stan umysłu, nastawienia potocznego (pdróżniony od snu, marzenia)

„struktury świata życia” - dwa tomy, dokończone przez Luckmana, Luckman to uczeń Schutza

WYKŁAD - 24 V 2011

GŁÓWNE NURTY:

  1. pozytywizm (A. Comte)

  2. materializm historyczny / marksizm (K. Marks)

  3. socjologizm (Durkheim)

  4. socjologia humanistyczna /rozumiejąca (Weber, Tonnies, Simmel)

  5. symboliczny interakcjonizm (Goffmann, Blumer)

  6. funkcjonalizm strukturalny (Talkott Parsons)
    teoria systemów (Niklas Luhmann)

  7. szkoła krytyczna / frankfurdzka (Adorno, Habermas)

FUNKCJONALIZM STRUKTURALNY - PARSONS

holizm - indywidualizm metodologiczny

całość społeczeństwa jako rodzaj systemu, organizmu prymat systemu nad jednostką

ludzie organizują się w system społeczny

zachowań ludzi nie zrozumiemy bez działania systemu

wszystkie procesy społ. zachodzą w kontekście relacji między…

obszary funkcjonalne - między nimi relacje

w systemie społ. ustalone są właściwości jed. z właściwościami życia społ.

system społ. wyznacza…

działania społ. różnicują się w zależności od funkcji instytucji, obszarów

porównania systemu z mechaniką

każdy element społ. ma funkcję

eufunkcja - pozytywna, dysfunkcja - negatywna

składniki funkcjonalne - Durkheim, uważał, że to przeżytki, niepełniące już współcześnie f.

zm.79 Parsons - prymat w socjo ameryk-ang wpływ na socjo niemiecką

tłumaczył Webera z niemieckiego na amerykański, ale najlepiej znał ten język

chciał połączyć perspektywę makro z mikro - analiza działań ludzkich + analiza systemu

37 - „struktura działania społecznego”

51 - „system społeczny”

analiza działań ludzkich - woluntarystyczny

ludzie stawiają cel, a metody osiągnięcia celu zależą od wartości norm (ryzuacja)

ludzie zajmują określone pozycje w strukturze społecznej i role (funkcje)

pozycje i role składają się na system społ (aspekty ludzkiego działania, a nie ludzie)

tendencja do utrzymywania się w stanie równowagi

potrzeby każdego systemu zaspokajane przez instytucję (4 główne funkcje)

AGIL

A - adaptacja - systemu do środowiska - przez produkcję i dystrybucję dóbr (ekonomia)

G - goal attainment - osiągalnie celów - mobilizowanie i koordynowanie działań prowadzące do celów wspólnych (polityka)

I - integracja - działań wielu członków danego społ., wytwarzanie więzi społ. i świadomości (kultura, prawo)

L - lantency patterns maintanance - podtrzymywanie wzorców - wpajanie i podtrzymywanie wzorców, socjalizacja i kontrola społeczna (rodzina, kościoły)

typowe różnice - przeciwieństw między systemami

  1. uniwersalizm - partykularyzm

  2. osiąganie lub przypisanie jako metoda posiadania statusu

  3. indywidualizm - kolektywizm

  4. afektywność - neutralność

  5. całościowość - segmentalność

systemy ulegają zmianie dzięki wewn. zróżnicowaniom i przystosowują się w ten sposób do warunków - rodzaj ewolucjonizmu

Luhmann - uczeń Parsonsa, jego kontynuator, założyciel szkoły, teorie systemów prawnych, zm. 97

Tezy jak funkcjonują systemy społ, a potem dają się opisać, systemy cząstkowe systemu społecznego

Np. system religijny, system naukowy,prawo - cząstki jednej całości

Brak hierarchii, centrum, równouprawnienie, binarne opozycje (prawda fałsz, usprawiedliwiony nie usprawiedliwiony, immanencja transcendencja)

system społeczny nie składa się z ludzi, ale jest systemem komunikacji (nie jest systemem działań)

znaczenie, sens - nie zajmuje się motywami ludzi, człowiek to pojęcie anachroniczne

człowiek - system neurologiczny, poza granicą systemu społecznego, stanowi środowiska systemu społecznego, człowiek nie jest z niczym związany, luźne relacje międzyludzkie

granica - półprzepuszczalna błona

informacje ze środowiska przepuszczane gdy uprzednio zostały zakodowane w cząstkowym systemie nadania odpowiedni pryzmat

gospodarka, polityka, sztuka, miłość, intymność (jest komunikacyjny, funkcja: umożliwia komunikację, porozumiewanie się bez słów, wzmocnione kontaktem seksualnym), religia, prawo nauka

wysoki poziom funkcjonalnego zróżnicowania

systemy zamykają się, samo się odtwarza, nie podlegają z góry założonym regułom, nie mają kodów systemowych z zewnątrz

podział na środowisko i system - neurologiczne podstawy teorii

autopoiesis - systemy autopoietyczne

cecha systemu żywych, neurobiologia, system sam wyznacza swoją granicę, sam się utrzymuje i odtwarza, sam wytwarza swe elementy, sam wytwarza swoją strukturę

autoreferencyjne / samo referencyjne - kiedy sam wytwarza swe informacje, tłumaczy inf. z zewnątrz na własny kod

chronimy się przed information overload

sposoby kodowania danych, stały system przetwarzania informacji

szyfrowanie złożoności - graniczenie złych inf., napływających do nas ze środ. w taki sposób, żeby była dla mnie użyteczna


„Funkcja religii” - funkcja religii to szyfrowanie arbitralnej wizji świata pozwalającej na zaakceptowanie go

wola bóstwa ≠ przypadek

człowiek jest zorientowany na sens

ciągle zachodzą zmiany

dawne typy zróżnicowania społ. - segmentalne (części o podobnych funkcjach) wyodrębnienie centrum i peryferii (przez jakiś czas religia) system nauki

ale dziś gł. nie ma centrum

zróżnicowanie funkcjonalne

zróżnicowanie stratyfikacyjne - dawniej

granice między systemami cząstkowymi to granice komunikacji

globalizm - wielki system komunikacji, gdzie wszystko…..?

Georg Simmel - szkoła socjologii humanistycznej

Pochodzenia żydowskiego

„Socjologia” - jako pierwszy napisał książkę pod tym tytułem

W Berlinie, tłumy ludzi na jego wykładach w tym kobiety (mini skandal)

1914 - katedra w Strasburgu

wywarł wpływ na Durkheima - społ. sui generis

1900 - „Filozofia pieniądza”

wyszedł od filozofii, potem interesował się psych. Społ., a na koniec skoncentrował się na socjologii, filozofia kultury, filozofia żywa

analiza roli pieniądza w modernizacji społ.

najlepszy symbol społ. - pieniądz podkreśla relacyjny char. społ., interakcje

wzajemne oddziaływania

pieniądz uniezależniony od nośnika, czysty symbol, społ. nie składa się z ludzi, ale z interakcji, wymiana - podstawowy element uspołecznienia

wartość, którą przyznajemy rzeczom na podstawie tego, co ile jesteśmy w stanie za to dać, ile poświęcić, aby to zdobyć

pieniądz nośnikiem postępu w stosunkach międzyludzkich

dynamizacja, substancjonalność procesualność

czysta relacja, oderwana od konkretności przedmiotu

procesy uspołecznienia

- proces wymiany

- dla socjologii społeczeństwo to hipostaza

podkreślał aspekt indywidualizacji stylu życia, diada - badanie relacji między 2 osobami, triada - 3

ewolucja kultury obiektywnej - osłabienie indywidualnego wkładu człowieka w kulturę - prowadzi do zubożenia kultury indywidualnej

prymat kultury obiektywnej

jednostka musi uważać na to, co inni chcą jej zaszczepić

zagrożenie osobowości - przerost hipertrofią kult. obiektywnej

obowiązek realizacji własnego potencjału, samorealizacja

termin „życie” - ważny

ciągła walka życia z formą

życie wytwarza formy (małżeństwo, prostytucja)

które potem kostnieją, choć nie pasują i wtedy je niszczy i wytwarza nowe

małżeństwo wolna miłość reguły postępowania w wolnej miłości

próba odejścia od formy - od koncepcji Boga dogmatu

ludzie sięgają do mistycyzmu, rozmytych form duchowych

WYKŁAD - 6 VI 2011

poglądy neomarksistowskie (badaczki marksistowskie)

produkcja i reprodukcja - te czynności wykonywano w jednym domu - społeczeństwo tradycyjne, przed kapitalizmem

potem wyodrębnienie, męska praca poza domem, kobieca w domu (a co ze społeczeństwami zbieraczo-łowieckimi??? przecież tam facet też polował, a babka miała siedzieć, ale kapitalizmu nie było…. :-/ )

stąd fundamentalna różnica płci w wyobrażeniach

badaczki marksistowskie - kobieca praca niewarta, mniejsza wartość kobiet, „patriarchalizm stanowy” (prymarny)

podwójne obciążenie po wojnie brak mężczyzn, kobiety poszły do pracy w faktoriach

dziś - patriarchat wtórny

stereotyp - uczuciowe zabarwienie pracy kobiet - troskliwe, opiekuńcze

3K - Kinder, Küche, Kirche (niemiecki: dzieci, kuchnia, kościół)

kolonializm biały mężczyzna ma udomowioną kobietę, tak jak udomowiano dzikie ludy innych kontynentów

te poglądy zmieniają się w latach 70.

BADANIA MIKRO (interakcjonizm) z BADAŃ MAKRO

Jak ludzie sami siebie odbierają jako istoty płciowe? Identyfikacja płciowa

„genitalia kulturowe” - ważniejsze od genitaliów (wtórnych cech płciowych)

modulowanie głosu - kulturowe, niższy głos - cecha męska, w niektórych społ. pierwotnych - kobiety niski głos jak mężczyźni - równouprawnienie

sex - płeć biologiczna (płciowa) - fizyczność

gender - płeć kulturowa, psychologiczna, różnice wypracowane

doing gender - konstruowanie, wypracowywanie płci, przypisywanie komuś, gendering, genderowanie Judith Butler

bipolarny / dualny podział sex/gender - jak natura/kultura - może to niesłuszne?

ujęcie płci jako organizacji społecznej

ciało biologiczne gra rolę w przypisywaniu płci

WSPÓŁCZEŚNIE

relacja dominacji mężczyzn

w nasze kulturze - heteroseksualna matryca

queer studies - homoseksualizm, transseksualizm, transwestytyzm, „fenomeny z pogranicza” (cytat dr Motak)

socjologia feministyczna zmieniła się w badania płci (gender studies)

Connel Robert nie ma dowodów na istnienie związku między biologiczną postawą a obserwowalnymi zachowaniami społ. kobiet (czy mężczyzn)

socjalizacja - warunkuje płeć (rodzina, szkoła, rówieśnicy, media)

to nie jest monolit - wiele wpływów socjalizujących - Pierre Bourdin

społeczeństwo warunkuje dominację

kobiety preferują dominację mężczyzn

po menopauzie kobiety zmuszają młodsze - podtrzymywanie agresji mężczyzn i uległości kobiet (np. społeczności tradycyjne - zmuszanie młodych kobiet do obrzezania łechtaczki)

wariacje w obrębie płci są większe od przeciętnej różnicy między płciami

większa różnica między jedną skrajną kobietą a drugą niż między przeciętną kobietą i przeciętnym facetem

relacje liczbowe między płciami: płody męskie 105 chłopców na 100 dziewczynek mężczyźni słabi biologicznie, śmierć w wieku dziecięcym, wiek średni równy (po 20 lat), później (u nas) więcej kobiet starych

eugenika, ingerencja w populację - kraje, które są zaawansowane technologicznie, ale mają wciąż tradycyjną kulturę Chiny, Indie - usuwanie płodów żeńskich (polityka antynatalistyczna, antykobieca)

formalne równouprawnienie, realnie - spekulowanie

walka, wątpliwości - szkolnictwo, medycyna, religia, polityka, ekonomia (tu kobieta praktycznie wcale)

dyskryminacja mężczyzn

płeć - czynnik sukcesu w karierze obok innych zmiennych, ważny, nie najważniejszy - wykształcenie, wiek, warstwa społeczna

EKSPERYMENT Z NIEMOWLĘTAMI - ubrano równą ilość dziewczynek i chłopców na różowo i niebiesko, ludzie deklarujący nawet bardzo nowoczesne poglądy (równouprawnienie, niegenderowanie) silniej podrzucali niemowlęta ubrane na niebiesko (sądząc, że to chłopcy), z różowymi obchodzili się jak z porcelaną (kruche i słodkie dziewczynki)

EKSPERYMENT ZE ZDJĘCIAMI PŁCI gdy pokazano ludziom zdjęcia różnych osób odpowiednio skadrowane, tak że wzrost mężczyzny i kobiety był różny na poszczególnych, interpretacje ZAWSZE były takie same:

SEKSUALNOŚĆ - oversexed - „przeseksualnienie” - czy naprawdę??? spór

John Foucault (model panoptyczny) - zdyscyplinowanie seksu - u nas

społ. tradycyjne - liberalizacja, kontrola tylko rodzinna

psychiatryczne definicje dewiacji

w tradycyjnych - niepopularne, ale nie „kryminalne” (np. homoseksualizm, seks analny)

seks jako towar - prostytucja

utowarowienie (patologia czy nie? legalizacja wspiera kryminalny aspekt - np. porwania - czy zmniejsza????)

viagra, pornografia, prostytucja

seksualność a zdrowie - socjologia zdrowia

25


Wyszukiwarka