26.04.2010

Podstawy inwestowania - wykład 5

1. Przedsiębiorstwo planując rozważa 3 problemy:

• Sukces

• Płynność

• Przykład

Neoklasyczna teoria ryzyka opiera się na następujących zasadach. Przedsiębiorstwo, które pracuje w warunkach niepewności i którego zysk jest wielkością zmienną kieruje się w swojej działalności dwoma następującymi kryteriami:

• Wielkością spodziewanego zysku.

• Wielkością możliwych fluktuacji zysku.

• W przypadku istnienia dwóch możliwych wariantów, Np. decyzji inwestycyjnych dających według przewidywań, ten sam oczekiwany zysk przedsiębiorca wybiera ten wariant inwestycyjny, w którym fluktuacja spodziewanego zysku jest najmniejsza. Według tej teorii przedsiębiorca obiera takie działanie, które przynosi mu pewny zysk obarczony niskim ryzykiem. Nie decyduje się na działania o prawdopodobieństwie osiągnięcia większego zysku, ale charakteryzującego się większą fluktuacją. Fakt ten jest źródłem zjawiska nazywanego awersją do ryzyka.

• Każdy inwestor przedkłada niższe ryzyko nad wyższe, oraz dochód obecny nad przyszły przy pozostałych warunkach niezmiennych. Stąd też podejmując decyzję inwestor powinien w zasadzie kierować się 3 podstawowymi wytycznymi:

• Wyższemu ryzyku towarzyszy oczekiwanie osiągnięcia wyższego dochodu.

• Wraz ze wzrostem ryzyka rośnie możliwość poniesienia straty.

• Granicę racjonalności decyzji z punktu widzenia ryzyka wyznacza sytuacja, w której prawdopodobieństwo osiągnięcia korzyści jest równe prawdopodobieństwu poniesienia strat odpowiadające, co do wartości korzyści.

• Związek ryzyka i niepewności w procesie ponoszenia strat.




• Z zamieszczonego rysunku wynika, że wzrost efektywności od y₁, do y₂ jest związany z odpowiednim wzrostem ryzyka. Wybór opcji inwestycyjnej o wyższym ryzyku x₂ wiąże się z oczekiwaniem osiągnięcia się wyższej efektywności y₂.

• Granicę rynkowej efektywności, czyli racjonalności decyzji wyznacza linia biegnąca przez punkty A, B, C.

• Punkt A - oznacza związek pomiędzy efektywnością a ryzykiem, jest charakterystyczny dla obligacji skarbu państwa. Ryzyko związane z inwestowaniem w ten rodzaj papierów równe jest zero.

• W punkcie B, sytuują się Np. akcje przedsiębiorstw o ustabilizowanej pozycji finansowej i rynkowej, oraz wysokiej reputacji.

• Punkt C - jest natomiast wyznaczony przez akcje uprzywilejowane tych przedsiębiorstw.

• Linia biegnąca przez punkty A, B, C nazywana jest linią rynkowego bezpieczeństwa inwestycji, gdyż wyznacza minimalną efektywność dla rozważanych projektów inwestycyjnych, przy założonym poziomie ryzyka.

• Jeżeli więc rozważany projekt plasuje się obszarze powyżej linii, wówczas celowe jest rozważenie innych alternatywnych opcji inwestycyjnych.

• Projekty znajdujące się poniżej linii rynkowego bezpieczeństwa inwestycji, więc w obszarze 2 powinny być odrzucone z uwagi na zbyt niską premię za ryzyko w formie oczekiwanej efektywności.

• Istotną w rozważaniach teorii neoklasycznej jest teza, że można skłonić przedsiębiorcę do podjęcia działania obarczonego ryzykiem, jeżeli działalność ta uwarunkowana jest odpowiednio większą nadzieją matematyczną zysku. Zatem dla większego spodziewanego zysku przedsiębiorca gotów jest ponieść większe ryzyko. Twierdzenie to należy do podstawowych, w neoklasycznej teorii ryzyka.

• Występująca kompensacja ryzyka poprzez odpowiednie zwiększanie oczekiwanej wielkości zysku jest ceną odpowiadającą określonej awersji do ryzyka. Jednak wraz ze zwiększającym się ryzykiem jego cena rośnie coraz szybciej. Oznacza to, że kompensacja pewnego, dostatecznie wysokiego ryzyka jest niemożliwa, gdyż oczekiwany zysk musiałby być wówczas nieskończenie duży. Jest to prawo rosnącej ceny ryzyka.

• Każdy inwestor powinien zdawać sobie sprawę z tego, że: niewłaściwe przygotowanie przedsięwzięcia inwestycyjnego, przeciągający się okres jego realizacji i dochodzenia do projektowanych zdolności produkcyjnych oraz brak efektu ekonomicznego są przyczynami strat a nawet bankructwa przedsiębiorstwa.

• Przygotowanie przedsięwzięcia inwestycyjnego wiąże się z określeniem wielu czynników, które są trudne do przewidzenia, a tym samym trudno je kwantyfikować kierunek i siłę, z jaką będą one oddziaływać na określone składniki rachunku ekonomicznego (efektywności ekonomicznej). Trudno jest Np. przewidzieć zmiany przyszłej koniunktury gospodarczej, zmiany w technice, technologii, organizacji, oraz popycie i podaży wyrobów, jak i wielu innych czynników mających wpływ na rachunek efektywności ekonomicznej. Dlatego też decyzje inwestycyjne dotyczące poszczególnych elementów aktywów muszą uwzględniać systematyczną analizę wszystkich elementów ryzyka, oraz możliwe sposoby jego kontroli.

• Rezerwy tworzone w związku z ryzykiem mogą mieć decydujący wpływ na rentowność projektu i mogą w krańcowych przypadkach przeważyć szalę przy podejmowaniu decyzji o realizacji.

• Do głównych źródeł ryzyka zalicza się:

• Czynniki makroekonomiczne - czynniki zewnętrzne (w tym inflację, oraz tendencję zmian kształtujących ją procesów gospodarczych, a także główne warunki gospodarowania)

• Czynniki mikroekonomiczne - wewnętrzne (w tym czynniki specyficzne dla przemysłu, w którym działa dane przedsiębiorstwo, oraz czynniki wewnętrzne właściwe dla danego przedsiębiorstwa)

• Podział ryzyka pozwala wyróżnić:

• Ryzyko właściwe - funkcjonujące na zasadach prawa wielkich liczb, Np. klęski żywiołowe, pożary, zniszczenia

• Ryzyko subiektywne - związane z niedoskonałością człowieka, subiektywnie oceniającego prawdopodobieństwa wystąpienia określonych zjawisk, Np. błędne przewidywanie zmian warunków rynkowych.

• Ryzyko obiektywne, będące formą absolutną niepewności związane z niemożnością przewidzenia rozwoju niektórych zjawisk, Np. Nie jest możliwe, że za 10 lat wynajdzie się jakieś super wydajne źródło energii.

• Inna systematyka ryzyka związanego z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa wyróżnia:

• Ryzyko stałe - niezmienne, dotyczące całego systemu gospodarczego, Np. inflacja, wojna, kryzys

• Ryzyko niestałe - zmienne, dotyczące danego przedsiębiorstwa, Np. strajki

• W ramach ryzyka bezpośrednio związanego z decyzjami rozwojowymi przedsiębiorstwa można wyróżnić:

• Ryzyko projektu - związane z technicznymi warunkami jego realizacji, Np. technologia weryfikowana w warunkach doświadczalnych nie sprawdziła się w warunkach przemysłowych

• Ryzyko przedsiębiorstwa - wynikające z błędnej oceny przez przedsiębiorstwo przyszłych warunków rynkowych. Określona na podstawie rentowności inwestycja może okazać się niemożliwa do zrealizowania, Np. zawyżona prognoza sprzedaży nowych wyrobów, czy błędny szacunek kosztów wytwarzania.

• Ryzyko właścicieli - ryzyko systematyczne, właściciele mogą nie wykazywać zainteresowania różnicowaniem kierunków rozwoju przedsiębiorstwa, pozwalającym na minimalizacje ponoszonego ryzyka. Własne ryzyko ograniczają oni dywersyfikując kierunki swoich inwestycji, Np. stosując metodę portfela przy zakupie akcji.

• Inflacja - jest bardzo ważnym źródłem ryzyka i elementem kalkulacji każdego przedsiębiorcy. W gospodarce rynkowej przeoczenie obecnego ryzyka musi doprowadzić do porażki.

• Z pozycji przedsiębiorstwa inflacja wpływa na kształtowanie się kosztów, oraz cen produktów, oraz wymaga stałej aktualizacji, wyceny składników majątkowych przedsiębiorstwa i jej wyników.

• Podstawowym pojęciem pomiaru ryzyka inflacyjnego jest tzw. złudny zysk. Powstaje on wówczas, gdy w rachunku wyników nie uwzględni się nowych a więc wyższych wyników inflacji cen zakupu, a ściślej odtworzenia towaru.

• 26.04.2010 - zapamiętajcie ten dzień … ? Ostatnie słowa Pana Dubika na koniec wykładu

---