Konspekt Wspólna Polityka Rolna, Ogrodnictwo, Semestr V, Ekonomika, Ekonomika z chomika ;), Ekonomikads


Wspólna Polityka Rolna

Wspólna Polityka Rolna jest jedną z tak zwanych "polityk sektorowych" Unii Europejskiej. Jej podstawy zostały zapisane w Traktacie Rzymskim o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej 25 marca 1957 r. i pozostają zasadniczo niezmienne do dzisiaj. Początki WPR sięgają lat 50-tych XX wieku, kiedy to wyniszczone wojną kraje Europy Zachodniej ze nie gwarantowały wystarczającej podaży żywności. Dzięki Wspólnej Polityce Rolnej bardzo szybko udało się osiągnąć samowystarczalność w rolnictwie, do tego stopnia że sukces ten okazał się wkrótce problemem Wspólnoty. Od połowy lat 70-tych ówczesna EWG (poprzedniczka UE) prawie stale miała problem z nadwyżką produktów: Ich część tych przeznaczano na eksport (za pomocą subsydiów), a Pozostałą część magazynowano w państwach Wspólnoty. Obciążało to budżet (koszty interwencyjnych zakupów, przechowywania, subsydiowania eksportu). Dodatkowo powodowało to także destabilizację rynków światowych, utratę wsparcia podatników i zaufania konsumentów oraz wzrost społecznego zainteresowania niekorzystnym wpływem rolnictwa na środowisko naturalne. W latach 70-tych XX wieku w ramach ewolucji WPR zaczęto, odchodzić od wspierania produkcji na rzecz wspierania poziomu dochodów producenta rolnego.

W latach 90-tych dokonano zasadniczych zmian w WPR(reforma Mc Sharry-ego). Wprowadzono limity produkcyjne, które zredukowały nadwyżki. Po raz pierwszy też położono nacisk na rolnictwo ekologiczne. Producenci rolni zaczęli pilnie obserwować rynek, aby szybko reagować na zmienne potrzeby społeczeństwa. Powstał nowy element w ramach WPR - polityka rozwoju wsi, która wspierała wiele inicjatyw wiejskich, min. pomagając rolnikom poszerzyć ich działalność, poprawić marketing produktu. W 2003 roku w Luxemburgu opracowano dalszą fundamentalną reformę WPR tak aby: Wspólna Polityka Rolna wynikała z popytu na rynku, uwzględnić interes konsumentów i podatników, rolnicy mieli większą wolność wyboru produkcji na potrzeby rynku. Rolnikom nie płacono już tylko za produkcję żywności.

Cele Wspólnej Polityki Rolnej

Głównym celem prowadzenia Wspólnej Polityki Rolnej jest finansowe wspieranie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich w państwach członkowskich UE. Te działania mają prowadzić do:

  1. zwiększenia wydajności rolnictwa;

  2. podniesienia poziomu życia ludności wiejskiej;

  3. stabilizacji rynków rolnych;

  4. bezpieczeństwa dostaw produktów rolnych;

  5. zapewnienia rozsądnych cen produktów rolnych dla konsumentów.

Cele te są realizowane w oparciu o trzy kluczowe zasady:

- zasada wspólnego rynku, czyli swobodnego przepływu produktów rolnych między państwami członkowskimi (likwidacja ceł i innych ograniczeń związanych z ochrona rynków narodowych, a także poprzez wprowadzenie wspólnych cen i ujednoliconych zasad konkurencji oraz przyjęcie wspólnych reguł w handlu produktami rolnymi z krajami trzecimi

- zasada preferencji Wspólnoty, czyli pierwszeństwa zbytu na rynku Wspólnoty produktów rolnych wytwarzanych na jej terenie i ochronę rynku wewnętrznego przed tańszymi produktami pochodzącymi z importu

- zasada solidarności finansowej, zobowiązuje wszystkie kraje członkowskie do solidarnego uczestnictwa w kosztach funkcjonowania polityki rolnej.

Wspólna Polityka Rolna ma wspierać tzw. europejski model rolnictwa. Charakteryzuje się on tym, iż dofinansowywana jest intensywna produkcja rolnicza, jak również prowadzenie działalności rolniczej w zgodzie z zasadami ochrony, zachowania i poprawiania środowiska naturalnego. Europejski model rolnictwa wspiera również działania o charakterze społecznym np. aktywizujące mieszkańców wsi i terenów wiejskich.

Finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej

Od czasu rozszerzenia celi wspieranych przez instrumenty Wspólnej Polityki Rolnej o rozwój obszarów wiejskich (reforma Mc Sharry-ego z lat 90-tych) zadania Wspólnej Polityki Rolnej są finansowane za pośrednictwem tzw. dwóch filarów. Pierwszy z nich oferuje wsparcie działalności rolniczej, głównie za pośrednictwem wypłacanych corocznie dopłat obszarowych. Drugi filar, to pieniądze na wspieranie rozwoju obszarów wiejskich, dostępne obecnie (rok 2011) za pośrednictwem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013. Od lat 70-tych XX wieku Wspólna Polityka Rolna została poszerzona o pomoc dla sektora rybackiego. Z biegiem czasu wsparcie to przybrało charakter niezależnej polityki sektorowej - Wspólnej Polityki Rybackiej, finansowanej obecnie z Programu Operacyjnego "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013".  Pieniądze na realizację celów Wspólnej Polityki Rolnej pochodzą ze specjalnych funduszy. Do 2006 r. WPR obsługiwany był z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, a od 2007 r. Wspólna Polityka Rolna finansowana jest z dwóch funduszy: Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej oraz Europejskiego Funduszu Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.  Natomiast Wspólna Polityka Rybacka wspiera jest od 2007 r. ze środków Europejskiego Funduszu Rybackiego. Wydatki na realizację Wspólnej Polityki Rolnej stanowią ponad 40% całego budżetu Unii Europejskiej.

Płatności bezpośrednie

Płatności bezpośrednie zostały wprowadzone w 1992 r. w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej (reformyMac Sharry'ego) i w wyniku kolejnych reform WPR stały się głównym instrumentem wsparcia rolnictwa. Celem płatności bezpośrednich było rekompensowanie rolnikom spadku ich dochodów spowodowanego znaczną obniżką cen gwarantowanych i stąd ich początkowa nazwa „płatności kompensacyjne”. Reforma WPR, Agenda 2000 dokonała dalszej redukcji cen gwarantowanych/interwencyjnych w zamian za zwiększenie płatności bezpośrednich. Reformy z lat 1992 i 2000 odniosły duży sukces, przyczyniając się do poprawy równowagi rynkowej oraz stabilizacji dochodów rolniczych.

Postanowienia reformy WPR z 2003 roku z Luksemburga wyszły daleko poza dotychczasowe rozwiązania. W wyniku osiągniętego kompromisu wprowadzono system płatności oddzielony od wielkości produkcji (decoupled), który zastąpił większość dotychczasowych płatności bezpośrednich. Reforma ta wprowadziła również zasadę wzajemnej zgodności (cross-compliance), uzależniając wypłacanie rolnikom płatności w pełnej wysokości od utrzymywania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej zgodniej z ochroną środowiska oraz przestrzegania wymogów wzajemnej zgodności wymogów z zakresu środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt (obszar A), zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt i roślin (obszar B) oraz dobrostanu zwierząt (obszar C).

Zgodnie z reformą Wspólnej Polityki Rolnej z 2003 roku, płatności bezpośrednie w Unii Europejskiej są oddzielone od produkcji rolnej, ponieważ ich nadrzędnym celem jest wsparcie dochodów rolniczych, a nie powodowanie zachęt do zwiększania produkcji. Dzięki temu rolnicy dostosowują swoją produkcję do faktycznego zapotrzebowania rynku i swoich przewag konkurencyjnych, a nie kierują się wysokością płatności bezpośrednich. Wypłata wsparcia nie jest zatem powiązana z obowiązkiem prowadzenia określonej produkcji rolnej, a jej wysokość została określona na podstawie danych „historycznych” z okresu referencyjnego. W państwach UE - 15 jako okres historyczny przyjęto lata 2000 - 2002. W praktyce oznacza to, że rolnicy we Wspólnocie otrzymują określoną kwotę płatności w przeliczeniu na gospodarstwo lub hektar użytków rolnych, niezależnie od tego, co uprawiają lub produkują w roku bieżącym. Kontynuacją tej reformy, była reforma WPR w roku 2004 w sektorach tytoniu, chmielu, bawełny i oliwy z oliwek, w roku 2005 w sektorze cukru, a w roku 2007 na rynku owoców i warzyw. Głównym celem przyjętych zmian było ujednolicenie form wsparcia w kierunku wsparcia niezwiązanego z wielkością produkcji. Kontynuacją reformy z Luksemburga jest również porozumienie polityczne osiągnięte w listopadzie 2008 r. (ang. Health Check). W ramach osiągniętego porozumienia przyjęto działania zmierzające w kierunku oddzielenia wszystkich form wsparcia bezpośredniego od produkcji do 2012 roku.

W wyniku kolejnych reform WPR płatności bezpośrednie stały się ważnym instrumentem tej polityki odpowiedzialnym za: wsparcie i stabilizację dochodów rolniczych, utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej, zgodnej z wymogami środowiska, rekompensowanie kosztów związanych z wypełnianiem wymogów wspólnotowych (w odniesieniu do jakości i sposobów produkcji) związanych z realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych, zapewnienie równych warunków konkurencji w ramach jednolitego rynku rolno-żywnościowego, a także instrumentem pomocnym w celu realizacji nowych wyzwań, związanych z ochroną zasobów naturalnych, zmianami klimatycznymi, gospodarką wodną, różnorodnością biologiczną oraz energią odnawialną.

Modele płatności bezpośrednich obowiązujące w UE

Generalnie w UE funkcjonują dwa modele płatności: system płatności jednolitej (z ang. SPS - Single Payment Scheme) oraz system jednolitej płatności obszarowej (z ang. SAPS - Single Area Payment Scheme) w ramach których możliwe jest uzyskiwanie rozmaitego wsparcia, co przedstawia Rysunek 1

Rys. 1. Modele płatności bezpośrednich obowiązujące w UE oraz możliwe do uzyskania wsparcie

0x01 graphic
.

System płatności jednolitej (SPS) stosowany jest w krajach UE-15 oraz przez dwa nowe państwa członkowskie (Malta i Słowenia). W systemie SPS funkcjonują trzy modele płatności: historyczny, regionalny i mieszany (hybrydowy).

Płatności są przyznawane rolnikowi na podstawie posiadanych przez niego uprawnień. Posiadane przez rolnika uprawnienia muszą być aktywowane poprzez przypisanie ich do ziemi.

W modelu historycznym (A) (na gospodarstwo) uprawnienia te ustalane są w oparciu o płatności otrzymywane przez rolnika w okresie referencyjnym z lat 2000-2002, co oznacza, iż kwota płatności bezpośrednich odpowiada średniej kwocie płatności otrzymywanych w wymienionym okresie i jest wypłacana na ha w gospodarstwie. Wysokości stawek płatności różnią się między gospodarstwami w zależności od historycznej struktury produkcji w gospodarstwach. Ten model płatności jest stosowany m. in. przez Austrię, Belgię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Portugalię, Wielką Brytanię (Szkocja, Walia) i Włochy.

W modelu regionalnym (B) uprawnienia te ustalane są w oparciu o płatności otrzymywane przez wszystkich rolników w okresie referencyjnym z lat 2000-2002. Następnie tak ustaloną regionalną kopertę finansową dzieli się pomiędzy całkowitą powierzchnię uprawnioną do płatności w regionie, co daje w efekcie jednolitą (jednakową) stawkę na hektar w danym regionie/kraju. Model ten stosowany jest przez Maltę i Słowenię.

Państwa członkowskie mogą się również zdecydować na stosowanie modelu mieszanego (hybrydowego (A+B)) stanowiącego połączenie dwóch powyższych modeli płatności. W modelu mieszanym (hybrydowym) część płatności otrzymywanych przez rolnika stanowią płatności wypłacane na podstawie historycznej w postaci płatności na gospodarstwo, a pozostałą część płatności wypłacane na bazie regionalnej w postaci jednolitej stawki regionalnej, przy czym model mieszany (hybrydowy) może być statyczny (niezmienny) bądź dynamiczny (zmierzający do stawki jednolitej). Model hybrydowy statyczny jest stosowany przez Luksemburg, Szwecję oraz Wielką Brytanię (Irlandia Północna,) natomiast model hybrydowy dynamiczny stosowany jest przez Danię, Finlandię, Niemcy oraz Wielką Brytanię (Anglia).

System jednolitej płatności obszarowej (SAPS) jest uproszczoną formą systemu płatności bezpośrednich, stosowanym wyłącznie w nowych państwach członkowskich, w tym w Polsce. Płatności w ramach tego systemu wypłacane są na hektar użytków rolnych utrzymywanych w Dobrej Kulturze Rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r. i mogą być uzupełniane z budżetu krajowego (do 2012 r.) poprzez krajowe uzupełniające płatności bezpośrednie w wysokości do 30% płatności stosowanych w krajach UE-15 na dzień 30 kwietnia 2004 r. (do poziomu płatności w krajach UE-15).

Stawkę jednolitej płatności obszarowej (SAPS) wypłacanej na hektar oblicza się poprzez podzielenie rocznej krajowej koperty finansowej (obliczonej na podstawie historycznej wielkości produkcji z lat 1989-1991 lub w przypadku plonu referencyjnego dla zbóż z lat 1986-1991) określonej dla każdego państwa przez powierzchnię referencyjną (w Polsce 14 137 000 ha).

Nowe państwa członkowskie mają również możliwość stosowania płatności oddzielonych od produkcji (płatność cukrowa, płatność do pomidorów) przysługujących rolnikom, którzy dostarczyli w wybranym okresie historycznym (w roku gospodarczym 2006/2007) buraki cukrowe bądź pomidory do przetworzenia.

Państwa stosujące system SAPS mają również możliwość przyznawania do końca 2011 roku wsparcia plantatorom owoców miękkich (malin lub truskawek) pod postacią przejściowej płatności do owoców miękkich.

Zasada wzajemnej zgodności (cross-compliance)

Otrzymywanie płatności bezpośrednich przez rolników w pełnej wysokości, zarówno w ramach systemu SPS jak i SAPS, zostało uzależnione od utrzymywania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w Dobrej Kulturze Rolnej zgodnie z ochroną środowiska (GAEC) oraz spełnianie wymogów z zakresu środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt (obszar A), zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt i roślin (obszar B) oraz dobrostanu zwierząt (obszar C).

Powyższe normy i wymogi składają się na jeden mechanizm zwany zasadą wzajemnej zgodności.

W państwach UE-15 system kontroli przestrzegania wymogów wzajemnej zgodności był wdrażany stopniowo w latach 2005-2007.

W państwach członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty 1 maja 2004 r. (nowe państwa członkowskie), do końca 2008r. mechanizm ten był ograniczony do kontroli przestrzegania utrzymywania gruntów w Dobrej Kulturze Rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Natomiast wymogi wzajemnej zgodności wdrażane są również stopniowo, od roku 2009 obowiązują wymogi z obszaru A, wymogi z obszaru B obowiązują od roku 2011, natomiast wymogi z obszaru C zostaną wdrożone w roku 2013.

System płatności bezpośrednich stosowany w Polsce

Płatności w ramach stosowanego w Polsce od 2004 roku systemu jednolitej płatności obszarowej (SAPS) podlegają stopniowemu dochodzeniu do poziomu stosowanego w krajach UE-15 (tzw. zasada phasing-in). Jednocześnie, Polska podjęła decyzję o uzupełnianiu jednolitej płatności obszarowej krajowymi płatnościami uzupełniającymi (z ang. CNDP - Complementary National Direct Payments) w maksymalnie dopuszczanej przepisami wspólnotowymi wysokości, tj. do poziomu 30% płatności stosowanych w krajach UE - 15 na dzień 30 kwietnia 2004 r. Płatności bezpośrednie przyznawane są co roku tym, którzy prowadzą działalność rolniczą co najmniej na 1 ha użytków rolnych i utrzymują go w dobrej kulturze rolnej. Co roku o przyznanie płatności obszarowych ubiega się w Polsce około 1,4 miliona rolników.

Krajowe płatności uzupełniające w latach 2004 - 2009 realizowane były w następujących sektorach: upraw podstawowych (m.in. zboża, rośliny oleiste, wysokobiałkowe), chmielu, skrobi ziemniaczanej, tytoniu, roślin przeznaczonych na paszę uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatność zwierzęca - wypłacana od 2007 roku).

Ponadto, z budżetu unijnego wypłacana jest oddzielna płatność cukrowa (od 2006 roku), która jest efektem przeprowadzonej reformy na rynku cukru, a także od 2008 roku oddzielna płatność do pomidorów oraz płatność do uprawy owoców miękkich kierowanych do przetwórstwa, które zostały wprowadzone w wyniku przeprowadzonej w 2007 roku reformy WPR na rynku owoców i warzyw.

Najwięcej środków finansowych jest kierowanych do rolników w postaci jednolitej płatności obszarowej oraz krajowych płatności uzupełniających (przede wszystkim do grupy upraw podstawowych i do płatności zwierzęcej) oraz oddzielnej płatności z cukrowej.

0x01 graphic

W pracach nad reformą unijnego rynku owoców i warzyw Polsce udało się wynegocjować dodatkowe wsparcie dla plantatorów truskawek i malin, w którego ramach mają oni dostawać dodatkowe dopłaty w wysokości 230 euro od hektara. Rolnik musi jednak posiadać umowę przetwarzania. Dodatkowo na wniosek Polski Komisja Europejska zgodziła się, by dopłaty te mogły być uzupełniane z budżetu krajowego o 170 euro do poziomu 400 euro/ha. Dodatkowe wsparcie dla polskich plantatorów ruszyło od 2008 r. i dotyczy tylko owoców przeznaczonych do przetwórstwa.

Projekt reformy Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014-2020

Komisja Europejska ogłaszając 12 października 2011 r. projekt reformy Wspólnej Polityki Rolnej UE na lata 2014 - 2020 podkreśliła, że jej celem będzie podniesienie konkurencyjności europejskiego rolnictwa oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego Europy, wraz z jednoczesną promocją wysokiej  jakości produktów, ochroną środowiska i rozwojem obszarów wiejskich.

Jak proponuje KE podstawą WPR mają pozostać dopłaty bezpośrednie do hektara, jednak Komisja proponuje wprowadzenie wielu zmian w systemie ich przyznawania oraz stopniowe zrównanie ich poziomu we wszystkich państwach Unii Europejskiej. Ponadto dopłaty mają otrzymywać jedynie aktywni rolnicy, czyli tacy, których przychód z płatności bezpośrednich rocznie przekracza bądź jest równy 5% łącznej sumy przychodów z działalności nierolniczej (nie dotyczy rolników którzy otrzymali poniżej 5 tys. euro). Projekt zakłada też, że jeden beneficjent nie będzie mógł dostać dopłat wyższych niż 300 tysięcy euro. Specjalnie premiowani będą rolnicy, którzy będą spełniać tzw. trzy "zielone" warunki ochrony środowiska. Chodzi o dywersyfikację kultur, zabezpieczenie ziemi pod pastwiska oraz przekazanie 7% upraw na infrastrukturę ekologiczną. Mogą wtedy liczyć na otrzymanie należnych dopłat w pełnej wysokości. Natomiast rolnik, który nie będzie spełniał tych warunków otrzyma jedynie 70% należnych mu dopłat. Nowy projekt WPR zakłada też, że małe kilkuhektarowe gospodarstwa będą mogły zamiast "tradycyjnych" dopłat otrzymywać jednorazowo od 500 do 1000 euro rocznie. Dokładne kwoty wsparcia dla nich ustali każde państwo w ramach tzw. narodowej koperty. To zwolni takich rolników z "niepotrzebnych obciążeń administracyjnych" i kontroli, które teraz muszą spełniać, ubiegając się o "tradycyjne" dopłaty. Każde małe gospodarstwo rolnicze będzie mogło wybrać tę formę jednorazowej rocznej dopłaty, ale tylko na początku nowej perspektywy finansowej (czyli w 2014 roku). Ma to zapobiec sztucznemu mnożeniu się gospodarstw.

Komisja zapowiedziała zrównywanie dopłat w całej Unii, ale mimo starań nowych państw UE, nie zaproponowała jednakowej we wszystkich krajach podstawowej stawki dopłat. Ci, którzy dostają teraz najwięcej, będą otrzymywać stopniowo nieco mniej (ale nie więcej, niż 10 proc. mniej wobec obecnych dopłat). To zmniejszanie różnic ma następować stopniowo do 2018 roku, ale i wtedy dopłaty w UE nie będą jeszcze równe. Na jednakowe wysokości dopłaty nie zgodzili się m.in. główni płatnicy netto do budżetu UE, czyli Niemcy i Francja. Obecnie nasi rolnicy dostają dopłaty bezpośrednie w wysokości 75 procent średniej unijnej, w 2020 roku ma to być ok. 83,5 procent. Teraz w Polsce dopłata do hektara wynosi około 214 euro za hektar, a jeśli projekt zostanie zatwierdzony, to w 2020 roku będzie wyższa o ok. 19 (dziewiętnaście)euro. Dokument KE niezobowiązująco zakłada, ze równe dopłaty powinny być celem politycznym w kolejnym budżecie po 2020 roku.

KE zaproponowała również zmiany w II filarze nowej Wspólnej Polityki Rolnej (wspieranie rozwoju obszarów wiejskich). Mają one premiować rolników aktywnych, prowadzących intensywną produkcję. Ich zadaniem jest także wspieranie tych, którzy chcą w swoich gospodarstwach prowadzić innowacyjne metody produkcji. Nowością są zachęty dla młodych rolników (poniżej 40 lat) i dopiero rozpoczynających działalność. Według propozycji KE, przez pięć lat mieliby obowiązkowo dostawać o 25 proc. dopłat więcej niż średnia krajowa, pod warunkiem, że posiadają przynajmniej 25 hektarowe gospodarstwa. Komisja Europejska podkreśla, że wspieranie rolnictwa wśród młodych jest konieczne, gdyż  tylko 7 proc. rolników ma mniej niż 40 lat, a dwie trzecie ma ponad 55 lat. (W Polsce te proporcje są dużo korzystniejsze , gdyż aż 16% naszych rolników jest w wieku poniżej 40 lat i pod tym względem Polska jest unijnym liderem. )

Kraje członkowskie będą mieć swobodę przesuwania 5 proc. środków między dwoma filarami WPR (I filar to dopłaty bezpośrednie, a II - środki na podnoszenie konkurencyjności rolnictwa, np. na zakup traktorów, oraz rozwój terenów wiejskich).

Jednym z nowych priorytetów II filaru jest wspieranie tworzenia przez rolników grup producenckich. Kraje członkowskie będą zobowiązane rejestrować te grupy i z nimi negocjować.

Złą wiadomością dla Polski jest to, że KE  zaproponowała zamrożenie wydatków na Wspólną Politykę Rolną na poziomie z 2013 roku, czyli około 418 mld euro (w tym 317 mld euro na I filar, a 101 mld euro na II filar) w latach 2014-2020. Ponadto KE przewiduje około 17 miliardów euro do ewentualnego wykorzystania jeśli wystąpią np. sytuacje kryzysowe w sektorze rolnym, na pomoc żywieniową dla najuboższych, na badania i innowacje, czy na walkę ze skutkami globalizacji. W budżecie WPR na lata 2007-2013 Polska otrzymała 24 miliardy euro, a z propozycji KE wynika, że kwota to mogłaby wzrosnąć o ok. 6 miliardów euro w związku z procesem zrównywania dopłat bezpośrednich. Pakiet legislacyjny Komisji Europejskiej trafi teraz do Parlamentu Europejskiego. Negocjacje na dokumentem dotyczącym przyszłości unijnej polityki rolnej powinny zakończyć się w przyszłym roku.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi krytycznie odniosło się do projektu KE i zapowiedziało, że będzie walczyć na forum Unii Europejskiej, oczekując korekt i zmian zawartych w nim  propozycji, w tym:

- uproszczenia zasad przyznawania pomocy, wszystkie państwa członkowskie jednoznacznie zobowiązały KE do wypracowania propozycji WPR prostych, zrozumiałych dla beneficjentów i podatników

- sprawiedliwej i wyrównanej WPR - bo dotychczasowe korekty finansowe są niewiele warte, wobec nadal utrzymanej koperty narodowej na płatności opartej na „historycznych” parametrach. Zakładana koncepcja pełnego wyrównania dopiero w 2028 roku jest naruszeniem zasad konkurencji na jednolitym rynku i zaprzeczeniem europejskiego solidaryzmu.

Wspólna organizacja rynków ogrodniczych U E obejmuje:

- Rynek świeżych owoców i warzyw, na którym to pomoc finansowa jest bezpośrednio kierowana do producentów - ogrodników,

- Rynek przetworów owocowych i warzywnych. Na rynku tym pomoc kierowana jest do przetwórców, ale w rzeczywistości to producenci surowców z niej korzystają. Mają bowiem zapewniony zbyt z zagwarantowaną ceną minimalną na dostarczane produkty. Ponadto, producenci otrzymują bezpośrednio pomoc w postaci dotacji obszarowych i pomoc inwestycyjną na poprawienie jakości surowców i marketingu.

Kluczowym elementem wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw są organizacje producentów.

Regulacje rynku świeżych owoców i warzyw określa

Rozporządzenie Rady (WE) 2200/96, które obejmuje:

  1. Zasady tworzenia, funkcjonowania i finansowanego wspierania organizacji producenckich oraz ich związków

  2. Wymagania jakościowe w stosunku do owoców i warzyw wprowadzanych do obrotu

  3. Zasady funkcjonowania systemu interwencji (rekompensaty)

  4. Reguły w handlu z krajami trzecimi

  5. System kontroli

Organizacje producentów ( zasady tworzenia, funkcjonowania i finansowanego wspierania organizacji producenckich oraz ich związków)

Pomoc UE dla producentów owoców i warzyw kierowana jest głównie poprzez organizacje producentów. Organizacje te muszą zostać uznane przez Komisję Europejską tzn. spełniać określone przepisami wymagania, które dotyczą np.: minimalnej liczby członków (od 5 do 40 członków w zależności od kraju) oraz minimalnej wartości produkcji (od 0,1 do 3,0 mln euro rocznie). Pomoc finansowa kierowana do organizacji producenckich obejmuje:

- dofinansowanie dla wstępnie uznanych grup producentów - GP (rozpoczynających działalność)

- dofinansowanie dla uznanych organizacji producentów - OP (funkcjonujących od dłuższego czasu)

Podstawowe cele organizacji producenckich to:

- promowanie koncentracji podaży i sprzedaż produktów swoich członków

- planowanie produkcji i dostosowanie jej do popytu, zwłaszcza pod kątem jakości i ilości

- obniżanie kosztów produkcji i stabilizacja cen produktów

- promowanie stosowania korzystnych dla środowiska zasad uprawy, technologii produkcji oraz gospodarki ściekami i odpadami

Aby OP mogła uzyskać status uznania lub wstępnego uznania musi spełniać następujące warunki:

- być tworzona jest z własnej inicjatywy producentów

- posiadać osobowość prawną

- producenci mogą należeć tylko do jednej grupy w danej kategorii produkcji

- producenci muszą być zobowiązani do sprzedaży całej produkcji za pośrednictwem organizacji (wyjątki)

- posiadać status zgodny z wymaganiami UE

Wymagania UE dotyczące statutu organizacji producentów:

Warunki uzyskania statusu uznania i wstępnego uznania dla OP.

W rozporządzeniu nie określono kryteriów wstępnego uznawania grup producenckich pozostawiając to do uregulowania państwom członkowskim. Minimalne kryteria uznania organizacji producentów ustalono na 100 000 euro wartości produkcji wprowadzonej na rynek oraz 5 członków.

Składając wniosek o „uznanie” organizacja producencka musi wykazać , że:

- spełnia wymagania odnośnie minimalnej liczby członków i minimalnej wartości produkcji towarowej

- ma możliwości prowadzenia działalności w prawidłowy sposób, dostarcza członkom środki techniczne umożliwiające magazynowanie, pakowanie i zbyt produktów oraz zapewnia właściwe zarządzanie działalnością pod kątem handlu i budżetu.

- umożliwia członkom uzyskanie pomocy technicznej w zakresie stosowania przyjaznych dla środowiska metod uprawy

O „wstępne uznanie” mogą ubiegać się organizacje nowo tworzące się, które nie są w stanie spełnić wszystkich warunków uznania. Muszą jednak spełniać podstawowe warunki odnośnie kategorii produktów, stawianych celów, zapisów w statucie. Mniej surowe wymagania dla uzyskania „wstępnego uznania” dotyczą: minimalnej liczby członków oraz minimalnej wielkości produkcji towarowej, wyposażenia w środki trwałe, choć grupa musi wykazać pewien stan posiadania umożliwiający jej prowadzenie działalności w prawidłowy sposób (np.. Dysponuje magazynem, pewną ilością środków transportowych, maszyn lub urządzeń, itp.).Ponadto ubiegając się o wstępne uznanie organizacja musi przedstawić plan uznawania podzielony na roczne okresy jego wprowadzania w życie. Po przyznaniu statusu wstępnego uznania grupa producencka otrzymuje wsparcie finansowe na jego realizację tego planu.

Wspólne wymagania jakościowe.

Wspólne wymagania jakościowe ustanowiono dla:16 gatunków owoców i 23 gatunków warzyw (do lipca 2009). Od dnia 1 lipca 2009 roku na mocy rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1580/2007 (zmienionego ostatnio przez rozporządzenie Komisji (WE) nr 1221/2008) obowiązuje 10 szczegółowych norm handlowych dla wybranych gatunków świeżych owoców i warzyw oraz norma ogólna (handlowa) dla pozostałych gatunków. Normy szczegółowe obejmują następujące gatunki warzyw i owoców: sałata (w tym endywia o liściach kędzierzawych i endywia o liściach szerokich), papryka słodka, pomidory. jabłka, owoce cytrusowe, owoce kiwi, winogrona stołowe, brzoskwinie i nektaryny, gruszki, truskawki.

Mechanizmy interwencji

Mechanizmy interwencji polegaj ą na wypłacaniu rekompensat z tytułu wycofania owoców i warzyw z rynku. Z rynku mogą być wycofane produkty, które spełniają określone wymagania jakościowe. Działania te prowadzone są przez upoważnione do tego grupy producenckie. Producenci nie zrzeszeni również otrzymują rekompensaty, ale mniejsze o 10% w stosunku do grup producenckich. Wycofanie może się odbywać w ściśle określonym terminie i dotyczy ograniczonej liczby gatunków, między innymi: jabłek, gruszek, kalafiorów, pomidorów. Od 2002 roku ilość wycofanych produktów nie może przekroczyć:

- 8,5% produkcji jabłek i gruszek

- 10% produkcji pozostałych gatunków

Wysokość rekompensat dla poszczególnych produktów objętych systemem interwencji jest stała. Produkty wycofane nie mogą zakłócać funkcjonowania rynku, czyli nie mogą być np. sprzedawane, a związane z tym koszty są refinansowane z budżetu UE.

Reguły w handlu z krajami trzecimi

Główną zasadą stosowaną przez Unię w stosunkach handlowych z krajami trzecimi jest zasada preferencji Wspólnoty. Uzupełniona jest ona systemem dopłat eksportowych

Regulacje w handlu z krajami trzecimi obejmują:

System kontroli

System kontroli obejmuje: przeprowadzanie kontroli, zbieranie informacji, prowadzenie statystyki. Na szczeblu krajowym odpowiedzialna za to jest IJHARS (Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych). Zgodnie z Art. 17 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2001 r. Nr 5, poz.44) do zadań Inspekcji należy:

1) nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych, a w szczególności:

2) kontrola warunków składowania i transportu artykułów rolno-spożywczych,

3) gromadzenie i przetwarzanie informacji o sytuacji na rynkach rolnych,

4) współpraca z właściwymi organami administracji rządowej w województwie, organami innych inspekcji, urzędami celnymi, Policją, jednostkami samorządu terytorialnego oraz państwowymi jednostkami organizacyjnymi realizującymi politykę rolną państwa,

4a) współpraca z jednostkami organizacyjnymi pełniącymi funkcję agencji płatniczych w zakresie realizacji Wspólnej Polityki Rolnej,

5) współpraca lub uczestnictwo w międzynarodowych organizacjach zajmujących się jakością handlową artykułów rolno-spożywczych oraz międzynarodowym obrotem artykułami rolno-spożywczymi,

6) prowadzenie szkoleń w zakresie przepisów i wymagań dotyczących jakości handlowej lub ustalania klas jakości handlowej oraz metod i badań artykułów rolno-spożywczych,

7) współpraca z urzędowymi jednostkami kontrolnymi w innych państwach w zakresie kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, w tym wymienianie informacji lub próbek artykułów rolno-spożywczych,

8) wykonywanie innych zadań określonych w przepisach odrębnych.

PROW 2007 - 2013

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 jest największym programem pomocowym dla sektora-rolno spożywczego w historii Polski, wdrażanym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Budżet Programu wynosi ponad 17,4 mld euro. Budżet ten tworzą unijne środki z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (13,4 mld euro) i współfinansowanie z budżetu krajowego (około 4 mld euro). Pomoc finansowa z PROW 2007-13 jest udzielana: rolnikom, przedsiębiorcom i lokalnym samorządom oraz właścicielom lasów. Jest ona przeznaczana na budowę nowoczesnego, konkurencyjnego sektora rolno-spożywczego i leśnictwa, prowadzenie działalności rolniczej zgodnej z ochroną środowiska naturalnego, na rozwój kultury i zachowanie tradycji na wsi oraz działania na rzecz podniesienia jakości życia mieszkańców wsi i ich aktywizacji gospodarczej. Instytucją zarządzająca (IZ) PROW jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ma ona gwarantować, że udzielenie pomocy finansowej odbywa się zgodnie z kryteriami Programu. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest akredytowaną agencja płatniczą (AP) dla PROW i jest odpowiedzialna w związku z tym za dokonywanie i księgowanie płatności. Odpowiada również za przeprowadzanie kontroli odnośnie kwalifikowalności wniosków przed dokonaniem wypłaty środków, jak również za przygotowanie procedur w zakresie przyznawania pomocy oraz nabór i ocenę wniosków w odniesieniu do większości działań Programu.

Główne cele, których realizację ułatwia pomoc finansowa udzielana z PROW 2007-2013 to:

W ramach PROW uruchomione zostały 23 działania podzielone na cztery tzw. osie. Wśród nich znajduje się specjalna pomoc skierowane do rolników, których gospodarstwa zostały zniszczone podczas powodzi w 2010 r. Piętnaście działań z tego programu wdraża ARiMR, sześć samorządy wojewódzkie a po jednym Agencja Rynku Rolnego i Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA). 85% z dostępnych w ramach PROW 2007-13 środków jest już "zakontraktowana".

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013

Oś 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - obejmuje następujące działania

Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie

Ułatwianie startu młodym rolnikom

Renty strukturalne

Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów

Modernizacja gospodarstw rolnych

Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej

Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa

Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych

Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności

Działania informacyjne i promocyjne

Grupy producentów rolnych

Oś 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich

Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania

Program rolnośrodowiskowy

Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne

Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych

Oś 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw

Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej

Odnowa i rozwój wsi

Oś 4 LEADER

Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju

Wdrażanie projektów współpracy

Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja

Pomoc techniczna 

Na każde z działań każdej z czterech wymienionych osi przyznane są określone środki finansowe. Dla każdego tych działań są ściśle określone kryteria przyznawania pomocy wymogi i procedury. Obejmują one min. :

1. Podstawy prawne w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy

finansowej

2. Cel działania

3. Określenia charakteru i rodzaju beneficjenta działania (definicja, opis)

4. Kryteria dostępu do pomocy dla beneficjenta (np. biznesplan)

5. Określenie formy i wysokości pomocy

6. Koszty kwalifikowane ponoszone przez beneficjenta, a uwzględniane w realizacji pomocy

7. Ewentualnie: harmonogram działań, obowiązujące beneficjenta terminy dla dostarczania, uzupełniania dokumentacji oraz okres przechowywania dokumentów

Przykładowe przedstawienie etapów przy realizacji działania pt.: „Ułatwianie startu młodym rolnikom” z osi pierwszej.

1. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”
objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, z późn.zm.

2. Cel działania: Stymulowanie zmian strukturalnych w sektorze rolnym przez ułatwienie przejmowania lub zakładania gospodarstw rolnych przez osoby młode o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

3. Beneficjentem może być osoba fizyczna, która:

- nie prowadziła dotychczas działalności rolniczej, a w szczególności nie była posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 1 ha UR albo

- prowadzi działalność rolniczą, a w szczególności stała się posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 1 ha UR:

- drodze spadku lub

- w drodze spadku lub darowizny w trakcie nauki bądź przed uzyskaniem pełnoletniości

Uwaga: Pomoc nie może być przyznana po upływie 18 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej!

Definicja rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej:

Za datę rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej uznawana jest data:

- wejścia po raz pierwszy w posiadanie nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 1 ha UR,

- w przypadku osób, które weszły w posiadanie takiej nieruchomości przed upływem ukończenia 18 roku życia - data ukończenia 18 lat,

- w przypadku osób, które po raz pierwszy weszły w posiadanie takiej nieruchomości przed zakończeniem nauki szkolnej lub studiów wyższych - data zakończenia lub zaprzestania nauki lub studiów wyższych,

- w przypadku osób, które po raz pierwszy weszły w posiadanie takiej nieruchomości przed rozpoczęciem służby wojskowej lub w trakcie jej odbywania - data zakończenia tej służby, pod warunkiem że rozpoczęcie tej służby nastąpiło nie później niż 12 miesięcy od daty ukończenia 18 lat lub zakończenia nauki szkolnej lub studiów

Jeżeli przed datą określoną w poprzednim punkcie nastąpiło co najmniej jedno z niżej wymienionych zdarzeń:

- podjęcia produkcji w niektórych działach specjalnych produkcji rolnej ,

- złożenia wniosku o wpis do ewidencji producentów,

- zgłoszenia zwierząt gospodarskich do rejestru,

- podjęcia ubezpieczenia w KRUS w charakterze innym niż domownik,

-wystąpienia o pomoc pochodzącą ze źródeł krajowych lub wspólnotowych, przeznaczonych na cele związane z rozwojem lub dostosowaniem działalności rolniczej (SAPARD, SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006, PROW 2007-2013) lub o kredyt preferencyjny udzielany przez ARiMR,

to za datę rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej uznaje się datę najwcześniejszego z tych zdarzeń.

4. Kryteria dostępu do pomocy dla beneficjenta.

Beneficjent:

- jest pełnoletni i w dniu złożenia wniosku nie ukończył 40 roku życia,

- jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,

- nie ma ustalonego prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,

- posiada odpowiedni kwalifikacje zawodowe wynikające z wykształcenia lub stażu pracy w rolnictwie,

- osoba fizyczna, której małżonek do dnia złożenia przez nią wniosku o przyznanie pomocy nie prowadził działalności rolniczej,

- będzie rozwijał działalność rolniczą zgodnie z założeniami biznesplanu,

- co najmniej 70% kwoty premii wykorzysta na cele związane z rozwojem gospodarstwa, zgodnie z założeniami biznesplanu,

- zapewnia osiągnięcie nadwyżki bezpośredniej z działalności rolniczej prowadzonej w gospodarstwie równej co najmniej 4 ESU (Europejska Jednostka Wielkości Ekonomicznej, 1 ESU = 1200 EUR) i nie mniejszej niż wartość nadwyżki bezpośredniej w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy,

- przez okres co najmniej 3 lat od wypłaty pomocy będzie ubezpieczony w KRUS na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników jako rolnik,

- będzie prowadził gospodarstwo objęte pomocą przez okres co najmniej 5 lat od dnia wypłaty pomocy.

Możliwość uzupełnienia wykształcenia: beneficjent, który w dniu złożenia wniosku nie spełnia kryterium dotyczącego kwalifikacji zawodowych, może otrzymać pomoc pod warunkiem uzupełnienia wykształcenia w ciągu 36 miesięcy od dnia wydania decyzji o przyznaniu pomocy.

Przejmowane gospodarstwo:

- ma powierzchnię użytków rolnych nie mniejszą niż średnia w danym województwie i nie większą niż 300 ha; jeżeli średnia wojewódzka jest niższa niż średnia krajowa, wówczas obowiązuje średnia krajowa,

- stanowi lub będzie stanowiło własność beneficjenta lub dzierżawę (przez okres co najmniej 5 lat) z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,

- spełnia standardy w zakresie higieny, ochrony środowiska i warunków utrzymania zwierząt w gospodarstwie lub dostosuje się do tych standardów w ciągu 3 lat od rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej.

Uwaga: Pomoc podlega zwrotowi w całości lub części, w przypadku gdy beneficjent nie spełni zobowiązań dotyczących w szczególności prowadzenia gospodarstwa oraz ubezpieczenia w KRUS przez wymagany okres, realizacji założeń biznesplanu, uzupełnienia wykształcenia oraz dostosowania do standardów.

Biznesplan ma zawierać:

- cele, koncepcję i etapy rozwoju gospodarstwa,

- opis wyjściowy sytuacji gospodarstwa, w szczególności informacje dotyczące zasobów gospodarstwa oraz struktury produkcji,

- opis i harmonogram planowanych inwestycji, z uwzględnieniem inwestycji służących dostosowaniu do wymaganych przepisami prawa standardów w zakresie higieny, ochrony środowiska i warunków utrzymania zwierząt,

- początkowy i docelowy wynik ekonomiczny gospodarstwa,

- informacje na temat sposobu uzupełnienia wykształcenia (jeżeli dotyczy) oraz planowanych szkoleń lub doradztwa,

-informacje na temat innych zamierzeń dotyczących rozwoju gospodarstwa.

Uwaga: Gospodarstwo zostanie poddane kontroli (przynajmniej raz w ciągu 5 lat od momentu wydania decyzji o przyznaniu pomocy) w celu weryfikacji założeń biznesplanu!

5.Forma i wysokość pomocy: Jednorazowa premia w wysokości 75 000 zł (kwota premii nie może przekroczyć równowartości 55 000 EUR)

6.Koszty kwalifikowane ponoszone przez beneficjenta, a uwzględniane w realizacji pomocy.

Co najmniej 70% tej kwoty beneficjent powinien przeznaczyć na realizację
inwestycji określonych w biznesplanie. Mogą one obejmować wydatki:
6a. określone jako „koszty kwalifikowalne” w działaniu „Modernizacja gospodarstw
rolnych” objętego PROW 2007-2013.

Są to koszty:
- budowy, przebudowy remontu połączonego z modernizacją budynków lub
budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej oraz do przechowywania,
przygotowania do sprzedaży lub sprzedaży bezpośredniej produktów rolnych,
- zakupu maszyn, urządzeń, wyposażenia do produkcji rolnej, przechowalnictwa,
suszenia, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzedaży
bezpośredniej, wraz z kosztami transportu i montażu,
- zakładania lub wyposażania sadów lub plantacji wieloletnich, z wyłączeniem
zakładania plantacji choinek, wiśni, malin, truskawek, porzeczek oraz roślin
na cele energetyczne,
- zakupu, instalacji lub budowy elementów infrastruktury technicznej
wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej,
w tym utwardzania placów manewrowych, zakupu i instalacji urządzeń
do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych;

6b.) na zakup gruntów rolnych, które przez okres 5 lat od dnia wypłaty pomocy beneficjent będzie wykorzystywał do działalności rolniczej;

6c.) na zakup stada podstawowego zwierząt hodowlanych - związany z rozpoczęciem produkcji zwierzęcej lub postępem genetycznym w zakresie prowadzonej produkcji.

Uwaga. Premii nie można przeznaczyć na zakupy dokonywane na podstawie umowy zawartej między beneficjentem a członkiem jego najbliższej rodziny (małżonkiem, wstępnym lub

zstępnym beneficjenta ani wstępnym lub zstępnym małżonka beneficjenta).

7.Obowiązujące beneficjenta terminy (np. dla dostarczania, uzupełniania dokumentacji oraz okres przechowywania dokumentów)

- przez 5 lat samodzielnie prowadzić gospodarstwo, na które przyznano pomoc

- powierzchnia UR w gospodarstwie będzie nie mniejsza niż średnia województwa o nie większa niż 300 ha (5 lat)

- gospodarstwo nie będzie stanowiło współwłasności, z wyjątkiem małżeńskiej wspólnoty majątkowej (5 lat)

- realizować do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pomocy założenia biznesplanu

- prowadzić gospodarstwo zgodnie z określoną strukturą produkcji

- wydatkować, w okresie 3 lat od dnia wypłaty pomocy, co najmniej 70% kwoty pomocy na inwestycje określone w biznesplanie,

-osiągać nadwyżkę bezpośrednia powyżej 4 ESU

- spełniać wymagania z w zakresie ochrony środowiska, higieny i warunków utrzymania zwierząt

- podlegać ubezpieczeniu w KRUS co najmniej 3 lata od dnia wypłaty pomocy

- uzupełnić wykształcenie w okresie 3 lat od wypłaty pomocy (jeżeli dotyczy)

-umożliwić przeprowadzenie przez uprawnione podmioty kontroli na miejscu lub kontroli dokumentów

- przechowywać przez 5 lat dokumenty związane z przyznaną pomocą.

Podatki i inne obciążenia finansowe w rolnictwie.

Obciążenia podatkowe w rolnictwie w Polsce składają się z kilku rodzajach podatków w tym m.in.

- podatku rolnym,

- podatku od nieruchomości,

- podatku od środków transportowych,

- podatku od towarów i usług,

- podatku dochodowym od osób fizycznych z działów specjalnych produkcji rolnej.

Opodatkowanie gospodarstw rolnych podatkiem rolnym regulują przepisy:

1.Ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym

2.Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie zaliczenia gmin oraz miast do jednego z czterech okręgów podatkowych (Dz.U. Nr 143, poz. 1614 ),

3.Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 19 października 2009 r. w sprawie średniej ceny skupu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów (np.2011)roku

Za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, (z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza), o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nie posiadającej osobowości prawnej.

Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku rolnego są:

- właściciel,

- posiadacz samoistny,

- użytkownik wieczysty,

- w niektórych przypadkach posiadacz zależny gruntów

(gdy grunty stanowią własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz gdy grunty gospodarstwa rolnego zostały wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych).

- Posiadacz zależny to osoba, która włada cudzą rzeczą i jest podporządkowana posiadaczowi samoistnemu na podstawie stosunku prawnego uprawniającego ją do władania rzeczą. Posiadaczem zależnym będzie: użytkownik, najemca, dzierżawca, zastawnik, itp. Posiadacz zależny włada rzeczą zarówno we własnym imieniu i własnym interesie (na podstawie np. umowy dzierżawy, najmu, itd.), ale także w interesie posiadacza samoistnego

- Posiadacz samoistny to osoba, która rzeczą faktycznie włada jak właściciel. Stan faktyczny często idzie w parze z tytułem prawnym do rzeczy, jednak można być posiadaczem samoistnym, nie będąc równocześnie właścicielem rzeczy. Ważna jest sama wola władania rzeczą we własnym imieniu, a nie tytuł prawny do niej. Posiadanie samoistne może prowadzić do nabycia własności poprzez zasiedzenie rzeczy.

- Użytkowanie wieczyste polega na oddaniu w użytkowanie nieruchomości gruntowej będącej własnością skarbu państwa, województwa, powiatu bądź gminy lub związku tych jednostek osobie fizycznej lub prawnej na czas określony 99 lat (wyjątkowo krócej, lecz nie mniej niż 40 lat). Dotyczy głównie gruntów położonych w granicach administracyjnych miast.

Obowiązek podatkowy nie dotyczy skarbu państwa i gmin.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał tytuł prawny do gruntów lub objęcie gruntów w posiadanie. Obowiązek podatkowy w podatku rolnym wygasa ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Zasady ustalania podatku rolnego.

Podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi:

 1)  dla gruntów gospodarstw rolnych - liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego;

 2)  dla pozostałych gruntów - liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.

Ustala się 4 okręgi podatkowe, do których zalicza się gminy oraz miasta w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno-klimatycznych.

Ustala się następujące przeliczniki powierzchni użytków rolnych:

Rodzaje użytków rolnych:

Grunty orne

Okręgi podatkowe

I

II

III

IV

Klasy użytków rolnych

Przeliczniki

I

1,95

1,80

1,65

1,45

II

1,80

1,65

1,50

1,35

IIIa

1,65

1,50

1,40

1,25

III

 

 

 

 

IIIb

1,35

1,25

1,15

1,00

Iva

1,10

1,00

0,90

0,80

IV

 

 

 

 

Ivb

0,80

0,75

0,65

0,60

V

0,35

0,30

0,25

0,20

VI

0,20

0,15

0,10

0,05

Rodzaje użytków rolnych:

Łąki i pastwiska

Okręgi podatkowe

I

II

III

IV

Klasy użytków rolnych

Przeliczniki

I

1,75

1,60

1,45

1,35

II

1,45

1,35

1,25

1,10

IIIa

 

 

 

 

III

1,25

1,15

1,05

0,95

IIIb

 

 

 

 

Iva

 

 

 

 

IV

0,75

0,70

0,60

0,55

Ivb

 

 

 

 

V

0,20

0,20

0,15

0,15

VI

0,15

0,15

0,10

0,05

Sady przelicza się na hektary przeliczeniowe według przeliczników określonych w dla gruntów ornych, z tym że do sadów klasy III i IV stosuje się odpowiednio przeliczniki dla klasy IIIa i IVa.

Stawki podatku rolnego

- dla gruntów gospodarstwa rolnego: równowartość pieniężna 2,5 q żyta - od 1 ha przeliczeniowego

- dla pozostałych gruntów rolnych podlegających podatkowi rolnemu: równowartość pieniężna 5 q żyta - od 1 ha

Obliczone według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. Średnią cenę skupu żyta ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" w terminie 20 dni po upływie trzeciego kwartału.

Według komunikatu Prezesa GUS na 2010 rok, średnia cena skupu żyta wynosiła 34,10 zł za 1 dt .

Rada gminy może, w drodze uchwały, obniżyć cenę skupu żyta przyjmowaną jako podstawa obliczenia podatku rolnego na obszarze gminy. (Może też zwalniać od niektórych określonych dalej w tekście podatków!)

Wszyscy podatnicy płacą podatek rolny w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego do:

roku podatkowego, przelewem na konto lub - w przypadku osób fizycznych - również gotówką (jeżeli pobór podatku dokonywany jest w formie inkasa).

Zwolnienia i ulgi od podatku rolnego.

Zwalnia się od podatku rolnego:

  1)  użytki rolne klasy V, VI i VIz oraz grunty zadrzewione i zakrzewione ustanowione na użytkach rolnych;

  2)  grunty położone w pasie drogi granicznej;

  3)  grunty orne, łąki i pastwiska objęte melioracją - w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich;

  4)  grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nie przekraczającej 100 ha:

  5)  grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków - na okres 5 lat, licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania;

  6)  grunty gospodarstw rolnych otrzymane w drodze wymiany lub scalenia - na 1 rok następujący po roku, w którym dokonano wymiany lub scalenia gruntów;

   7)  grunty gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej, z tym że zwolnienie może dotyczyć nie więcej niż 20 % powierzchni użytków rolnych gospodarstwa rolnego, lecz nie więcej niż 10 ha - na okres nie dłuższy niż 3 lata, w stosunku do tych samych gruntów;

  8)  użytki ekologiczne;

  9)  grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę;

  10) grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywałach;

  11) grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;

 12) grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy:

a)    osiągnęli wiek emerytalny,

b)    są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,

c)    są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,

d)    są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji.

  13)  uczelnie;

  14)  szkoły, placówki, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli;

  15)  placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk;

  16)  prowadzących zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej  

 17)  jednostki badawczo-rozwojowe;

Podatnikom podatku rolnego przysługuje ulga inwestycyjna z tytułu wydatków poniesionych na:

  1)  budowę lub modernizację budynków inwentarskich służących do chowu, hodowli i utrzymywania zwierząt gospodarskich oraz obiektów służących ochronie środowiska;

  2)  zakup i zainstalowanie:

a)    deszczowni,

b)    urządzeń melioracyjnych i urządzeń zaopatrzenia gospodarstwa w wodę,

c)    urządzeń do wykorzystywania na cele produkcyjne naturalnych źródeł energii (wiatru, biogazu, słońca, spadku wód).

Ulga inwestycyjna przyznawana jest po zakończeniu inwestycji i polega na odliczeniu od należnego podatku rolnego od gruntów położonych na terenie gminy, w której została dokonana inwestycja - w wysokości 25 % udokumentowanych rachunkami nakładów inwestycyjnych.

Ulga przy opodatkowaniu gospodarstw rolnych:

  1)  żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową lub długotrwałe przeszkolenie wojskowe,

  2)  osób spełniających zastępczo obowiązek służby wojskowej w formie skoszarowanej

Przy opodatkowaniu gospodarstw rolnych członków rodzin osób wymienionych w 1 i 2 punkcie, które bezpośrednio przed powołaniem do służby pracowały w tych gospodarstwach, zamieszkiwały i nie osiągały przychodów z innych źródeł, stosuje się ulgę w podatku rolnym w wysokości 40 %.

Podatek rolny od gruntów położonych na terenach podgórskich i górskich obniża się o 30 % dla gruntów klas I, II, IIIa, III i IIIb, a o 60 % dla gruntów klas IVa, IV i IVb.

Za miejscowości położone na terenach podgórskich i górskich uważa się miejscowości, w których co najmniej 50 % użytków rolnych jest położonych powyżej 350 m nad poziomem morza. Wykaz tych miejscowości w danym województwie ustala sejmik województwa

Podatek leśny

Przedmiotem opodatkowania podatkiem leśnym są grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność (gospodarka) leśna. [Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym]

Prawna definicja lasu zamieszczona w ustawie o lasach [z 28 września 1991 r.] różni się od przyjmowanej w naukach biologicznych. Lasem w rozumieniu cytowanego zapisu prawnego jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha, pokryty roślinnością leśną, tj. uprawami leśnymi, takimi jak drzewa, krzewy oraz runem leśnym lub przejściowo jej pozbawiony.

Stawkę podatku leśnego ustala się na podstawie średniej ceny sprzedaży drewna za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy, która podawana jest przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej ,, Monitor Polski”.

Podatek leśny od 1 ha, za rok podatkowy wynosi równowartość pieniężną 0,220m3 drewna, obliczaną według średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy.

Podatek od nieruchomości i środków transportu

Podatek od nieruchomości i podatek od środków transportowych regulują przepisy: - ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 z późn. zm.).

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Wysokość stawek podatku od nieruchomości określa Rada Gminy, z tym że stawki na dany rok nie mogą przekroczyć rocznie stawek granicznych podanych w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia (np. 30 lipca 2010 r.) w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych (np. stawki dla 2011 r. to M.P. Nr 55, poz. 755 z 2010 roku).

Kiedy rolnicy płacą podatki od środków transportu?

Gdy posiadają (według ustawy o podatkach i opłatach lokalnych):

Przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym mają DMC (dopuszczalną masę całkowitą) równą lub wyższą niż 7 ton, są zwolnione od tego podatku jeśli są związane wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego (tzn. na niego zarejestrowane)

Jednak, wedle przepisów przywoływanej ustawy (art.12 punktu 4) Rada Gminy może wprowadzić zwolnienia od tego podatku (dla wszystkich użytkowników) z wyjątkiem: pojazdów, o których mowa w art. 8 pkt 2, 4 i 6, czyli dla:

- samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton,

- ciągników siodłowych i balastowych przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton,

- przyczep i naczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego.

Podobnie jak w przypadku podatku od nieruchomości wysokość stawek podatku od środków transportu określa Rada Gminy, z tym że stawki na dany rok nie mogą przekroczyć rocznie stawek podanych w obwieszczeniu Ministra Finansów w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych.

Opłaty lokalne (dotyczące rolników)

Rada Gminy, ustalając wysokość opłaty targowej, musi pamiętać , że górna stawka tej opłaty w 2012 roku nie może przekroczyć dziennie 728,64 zł ( według obwieszczenia Ministra finansów z 19 października 2011 r. w sprawie górnych stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych za 2012 rok). Natomiast 115,31 zł może maksymalnie wynieść podatek od psów. Zwolnienia ustawowe (art. 13, ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych) -. dla osób utrzymujących psa w celu pilnowania gospodarstw rolnych - do dwóch psów - dotyczy także psów pasterskich, dawniej w liczbie nielimitowanej.

Podatek VAT w rolnictwie

Zasady funkcjonowania podatku od towarów i usług w rolnictwie zostały określone m.in. w:

- ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ),

- rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 970 z późn. zm.),

- rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją podatników w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 55, poz. 539 z dnia 5 kwietnia 2004 r.).

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług produktów rolnych umożliwia producentom rolnym odliczenie podatku VAT zawartego w cenach środków nabywanych do produkcji rolnej.

System zryczałtowanego zwrotu podatku VAT polega na uproszczonym rozliczaniu podatku VAT od sprzedaży produktów rolnych. Rolnicy „ryczałtowi” są zwolnieni z wystawiania faktur, prowadzenia ewidencji sprzedaży, składania w urzędach skarbowych deklaracji VAT, dokonania zgłoszenia rejestracyjnego. Zryczałtowany zwrot podatku VAT polega na tym, że kwota ryczałtu (5% ceny sprzedaży netto) jest wypłacana rolnikowi przez nabywcę produktów rolnych. Nabywca produktów rolnych - podatnik podatku VAT - wypłacony rolnikowi ryczałt podatkowy rozlicza z urzędem skarbowym jako podatek naliczony.

Rolnicy ryczałtowi mają prawo do wyboru rozliczania się według zasad ogólnych po spełnieniu następujących warunków:

● dokonania w poprzednim roku podatkowym sprzedaży produktów rolnych o wartości przekraczającej 20 tys. zł, z wyłączeniem produktów importowanych oraz sprzedaży w ramach prowadzonej działalności handlowej,

● dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym,

●prowadzenia przez okres co najmniej 3 kolejnych miesięcy poprzedzających miesiąc, od którego rolnik zamierza rozliczać się według zasad ogólnych, dziennej ewidencji sprzedaży,

●prowadzenia po dokonaniu zgłoszenia rejestracyjnego ewidencji sprzedaży i zakupów umożliwiającej sporządzanie deklaracji dla podatku od towarów i usług. Rolnicy, którzy wybiorą możliwość rozliczania się z podatku VAT według zasad ogólnych mogą powrócić do systemu ryczałtowego nie wcześniej niż po upływie 3 lat od daty rezygnacji z zasad ryczałtowych.

Rolnicy rozliczający się z podatku VAT na zasadach ogólnych obowiązani są składać deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przy czym rolnik sprzedający wyłącznie produkty rolne może składać deklaracje podatkowe dla potrzeb podatku VAT za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu urzędu skarbowego (nie później niż do końca kwartału poprzedzającego kwartał, za który pierwszy raz będzie składana deklaracja) o wyborze kwartalnego rozliczania się z podatku VAT.

Rolnicy zobowiązani, na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości, do prowadzenia ksiąg rachunkowych rozliczają podatek VAT na zasadach ogólnych.

Podatek spadkowy w rolnictwie

Rolnicy spadkobiercy zaliczeni do I grupy podatkowej nie płacą podatku spadkowego jeśli dopełnią odpowiednich formalności, spadkobiercy zaliczeni do II i III grupy podatkowej, (osoby zakwalifikowane do poszczególnych grup precyzuje art.14 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r.o podatku od spadków i darowizn, tekst jednolity opublikowany w Dz.U. z dnia 17 czerwca 2009 r. Nr 93, poz.768,Dz.U. z 2011 r. Nr 75, poz.398), płacą podatek od rzeczy i praw określonych w punkcie art. 4 ustawy na zasadach określonych punkcie 15.

Według Art. 4a. punkt 1 w/w ustawy

„Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych

przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę (czyli osoby zaliczone do tzw. I grupy podatkowej -przypis P.B.)

jeśli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi

urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku

podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku

nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się

orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku…”

Jeśli nie dopełnią tego warunku (lub innych określonych w ustępie 2 ) ustawodawca w ustępie 3 stwierdza że „ nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej”, które podano w art.15 ustawy . Tamże podano, też zasady opodatkowania dla spadkobierców zaliczonych do II i III grupy podatkowej, którzy nie są zwolnieni od zapłaty podatku spadkowego.

Art. 4 ustawy od podatku od spadków i darowizn stanowi, że zwalnia się od podatku: nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części

wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem:

a) budynków mieszkalnych,

b) budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub

specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym,

c) urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty,

pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców

- pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w chwili nabycia ta

nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne lub jego część albo wejdzie w skład

gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy i to gospodarstwo rolne

będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia

Wśród państw unii (27) w 18-tu państwach obowiązuje podatek od spadków lub podatek od nieruchomości w formie katastru. Podatek od spadków obowiązuje w 15 państwach, a podatek od nieruchomości w formie katastru w 4 państwach. Jedynym państwem gdzie obowiązuje zarówno podatek od spadków jaki i kataster jest Dania. W 9 państwach UE nie ma podatku od spadków jak i podatku od nieruchomości w formie katastru.

Podatek dochodowy od działów specjalnych produkcji rolnej

Podatek dochodowy od działów specjalnych produkcji rolnej jest regulowany przepisami:

- ustawy z dnia 26 lipca 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

- ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), 

- rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2008 r. w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej (Dz. U. Nr 173, poz. 1073).

Podstawą opodatkowania może być:

dochód rzeczywisty — ustalony na podstawie prowadzonej ewidencji zdarzeń gospodarczych w postaci ksiąg podatkowych;

dochód szacunkowy — ustalony przez urząd skarbowy na podstawie przeciętnej, prawdopodobnej dochodowości określonego rodzaju produkcji i jej rozmiarów.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2008 r. (poz.1073)

zawiera szacunkowe normy dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej w formie tabel.

Suma uzyskana z rozmiarów przedmiotów opodatkowania pomnożona przez wysokość stawek z tabeli zwiększa dochód podlegający opodatkowaniu według zasad ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli według zasad obowiązujących ogół podatników.

Składki na ubezpieczenie społeczne rolników

Rolnik płaci miesięczne składki na:

- ubezpieczenie emerytalno-rentowe

- ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie

Wysokość składki na ubezpieczenie emerytalno - rentowe wynosi 10% emerytury podstawowej (do 30.09.2009 r. składka na to ubezpieczenie  była opłacana w wymiarze kwartalnym, odpowiadającym kwocie 30% emerytury podstawowej obowiązującej w ostatnim miesiącu poprzedniego kwartału). Wysokość emerytury podstawowej jest ogłaszana przez Prezesa ZUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, opłaca na ubezpieczenie emerytalno-rentowe również dodatkową składkę miesięczną w wysokości:

●12% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych do 100 ha przeliczeniowych;

●24% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych;

●36% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych,

● 48% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 300 ha przeliczeniowych.

Miesięczna składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za każdą osobę (w tym także za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą) podlegającą temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie będzie miała równą wysokość (odpowiadającą jej pojedynczemu wymiarowi). Składkę na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie ustala Rada Rolników. Prezes Kasy ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wysokość miesięcznej składki na jeden lub kilka kolejnych kwartałów, co najmniej 14 dni przed pierwszym dniem danego kwartału. Wysokość ta może być ustalana kwotowo - i korygowana w przypadku zmiany wysokości emerytury podstawowej - albo za pomocą określonego procentu emerytury podstawowej.

Składka podstawowa na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za osobę podlegającą ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, która jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracuje przy prowadzeniu tej działalności, jest należna w podwójnym wymiarze.

Natomiast na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie składka za te osoby opłacana będzie w pojedynczej wysokości, tak samo jak za pozostałych ubezpieczonych, którzy pozarolniczej działalności gospodarczej nie prowadzą.


Wyszukiwarka