POJĘCIE FINANSÓW I FUNKCJE FINANSÓW
Finanse * gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych (banknot, inne śr.pien.: pap.wart. długo-, krótko- -terminowe). Te środki pieniężne gromadzone i wydatkowane są przez różne podmioty gospodarcze, do których można zaliczyć:
państwo
gospodarstwa konsumenckie
przedsiębiorstwa
-produkcyjne
-handlowe
-usługowe
Podział finansów:
publiczne * gromadzone są pod przymusem zgodnie z prawem, czyli są to środki gromadzone przez BP, JST, ub. społeczne oraz w innych instytucjach publicznych.
Przymus gromadzenia: finanse centralne
* ustawa o podatku
* ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych
* ustawa o VAT i akcyzie
prywatne * gromadzone i wydatkowane są dobrowolnie z ograniczeniami (ustawa o podatku dochodowym).
Podstawowa różnica pomiędzy finansami prywatnymi a publicznymi polega na tym, że: finanse publiczne gromadzone i wydatkowane są na potrzeby publiczne i pod przymusem, natomiast finanse prywatne są gromadzone i wydatkowane dobrowolnie wg własnych potrzeb.
Funkcja fiskalna * związana z dostarczaniem środków pieniężnych państwu na realizację zadań wewnętrznych i zewnętrznych państwa.
Fiskalizm dotyczy:
źródeł podatkowych
-pod. doch. od os. fiz.
-pod. doch. od os. praw.
-VAT
-akcyza
źródeł niepodatkowych
-cła
-wypłaty z zysku NBP
Nadmierny fiskalizm w długim okresie czasu prowadzi do zmniejszenia dochodów budżetowych, co powoduje powiększenie się szarej strefy.
Funkcja redystrybucyjna (rozdzielcza) * polega na rozdzielaniu osiąganych przez podmioty dochodów lub przychodów na część, która zostaje odprowadzona do BP lub budżetów samorządowych.
Redystrybucja * wtórny podział środków budżetowych. Funkcja ta może mieć miejsce, gdy występuje funkcja fiskalna.
W miarę wzrostu funkcji fiskalnej może wzrastać funkcja redystrybucyjna.
Funkcja redystrybucyjna stanowi podstawę do dokonywania wydatków budżetowych - transferów. Wydatki te związane są z utrzymaniem sfery produkcji niematerialnej np.
* oświaty
* kultury
* nauki
czyli tych jednostek, które świadczą usługi nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a z prowadzonej działalności nie uzyskują żadnych środków lub są one niewystarczające na pokrycie kosztów związanych z ich działalnością.
DOTACJE I SUBWENCJE
Dotacja * bezzwrotna pomoc finansowa państwa na dofinansowanie lub finansowanie określonej działalności lub określonego podmiotu.
Z dotacji może korzystać każdy podmiot; przekazywane są na zasadzie przetargu;
RODZAJE DOTACJI
(1) (2) (3)
celowe podmiotowe przedmiotowe
* to środki budżetowe na finansowanie lub dofinansowanie zadań administracji rządowej oraz zadań zleconych JST, a także zadań własnych JST.
* to środki przeznaczone na dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu.
* związane z wydatkowaniem środków budżetowych na dopłaty do określonych rodzajów wyrobów i usług.
Subwencja * bezzwrotna pomoc finansowa państwa udzielana poszczególnym podmiotom (instytucje, osoby fizyczne). Subwencje określane są na podstawie przeliczników kalkulacyjnych.
Subwencja ogólna, to transfer środków pieniężnych z BP do JST. Stanowi formę zasilania tych jednostek i dzieli się na części:
* podstawową * wyrównawczą
* rekompensacyjną * oświatową
* drogową
podstawowa (dotyczy tylko gminy)
* rezerwowa - obliczana jako 4% kwoty subwencji ogólnej
* wyrównawcza (wszystkie JST) - wyrównuje dochody najbogatszej gminy (bogaty daje biednemu)
* pozostała - stanowi pozostałą kwotę części podstawowej subwencji ogólnej, rozdzielaną pomiędzy wszystkie gminy proporcjonalnie do przeliczeniowej liczby mieszkańców.
wyrównawcza (wszystkie JST)
jej zadaniem jest umożliwienie JST o niższym od średniego dochodzie na jednego mieszkańca zmniejszenie dystansu, jaki dzieli je od średnio zamożnych jednostek.
oświatowa (wszystkie JST)
rozdzielana pomiędzy poszczególne JST. Wysokość tej części subwencji uzależniona jest od struktury i zakresu zadań oświatowych realizowanych przez JST oraz liczby uczniów.
drogowa (powiat, województwo)
związana z budową, modernizacją, utrzymaniem i ochroną dróg powiatowych i wojewódzkich.
SUBWENCJI DROGOWYCH NIE MAJĄ GMINY, gdyż one korzystają z podatku od środków transportu.
APARAT FINANSOWY PAŃSTWA
Rola i zadania Ministra Finansów:
opracowanie założeń polityki finansowej państwa
koordynowanie polityki
podatkowej
kredytowej
dewizowej
ubezpieczeniowej
opracowanie sprawozdań z wykonania budżetu
opracowanie bilansu finansów sektora publicznego
ustalenie zasad planowania finansowego
ustalenie zasad rachunkowości podmiotów gospodarczych
emisja papierów wartościowych (obligacji i bonów skarbowych)
nadzór nad działalnością terenowych organów administracji finansowej izb i urzędów skarbowych
współpraca z Radą Polityki Pieniężnej (organie NBP) w zakresie kształtowania polityki pieniężno-kredytowej
Dokonaj charakterystyki aparatu finansowego państwa:
W skład aparatu finansowego wchodzą
Ministerstwo Finansów
komórki finansowe innych ministerstw
Urząd Kontroli Skarbowej (policja skarbowa lub też policja podatkowa)
Izby Skarbowe
Urzędy Skarbowe
Regionalne Izby Obrachunkowe
Aparat finansowy państwa, to wszystkie instytucje finansowe od najwyższego do najniższego szczebla, zajmujące się finansami publicznymi i prywatnymi (do prywatnych: co wynika z fiskalizmu)
Na czele całego aparatu finansowego stoi Minister Finansów. Odpowiedzialny jest za akty prawne regulujące przepływ finansów i za wykonanie.
Podlegają mu wszystkie agendy A.F.P.
centralne
terenowe
Organami wykonawczymi kontroli skarbowej są:
Minister Finansów - stanowi naczelny organ kontroli skarbowej
Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej
Inspektorzy Kontroli Skarbowej zatrudnieni w Ministerstwie Finansów jak, też w Urzędach Kontroli Skarbowej
Instytucje pośredniczące w A.F.P.
Krajowa Izba Biegłych Rewidentów - weryfikuje sprawozdania finansowe przedsiębiorstw
Krajowa Izba Rozliczeń - pośredniczy w rozliczeniach międzybankowych
Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG)
Najwyższa Izba Kontroli (NIK)
Urząd Ochrony Konsumenta
NBP jako emitent pieniądza
inwestycje ubezpieczeniowe (ZUS, PZU, towarzystwa ubezpieczeniowe)
Zadania US
prowadzeni rejestracji podatników
nadawanie podatnikom numeru NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej)
rozliczenie podatników (PIT, CIT)
dokonują kontroli podatkowej wszystkich podatników
rozpatruje skargi, zażalenia, odwołania podatników
dokonuje rozliczeń rocznych podatników
Zadania Izby Skarbowej
pełni funkcję doradczą w stosunku do US
dokonują kontroli podatników dewizowych
planuje środki na dotacje
I instancja - US
II instancja - Izby Skarbowe
III instancja - Ministerstwo Finansów
IV instancja - NSA (Naczelny Sąd Administracyjny)
OBLIGACJE I ICH RODZAJE
Obligacja * papier wartościowy o charakterze wierzycielskim (pożyczkowym), w k™órym emitent zobowiązuje się w określonym terminie i na określonych warunkach do spełnienia określonego świadczenia (wykupu obligacji).
Kto może być emitentem obligacji?
Skarb Państwa
Samorząd Terytorialny
Miasto Stołeczne Warszawy
Banki
Pozostałe osoby posiadające osobowość prawną
Dokonaj podziału obligacji:
pieniężne
a) o stałej stopie procentowej
b) o zmiennej stopie procentowe
c) z tzw. kuponem zerowym
niepieniężne (charakteryzują się tym, że w zamian wykupu obligacji świadczenia pieniężne mogą przyjąć inną formę)
-udziały w przyszłych zyskach
- zamiana obligacji
- pierwszeństwo
OBLIGACJE ZAMIENNE
a) z warrantami
b) zerokuponowe
c) zamienne tradycyjne
- opcja call
- opcja put
d) mandatowe
Scharakteryzuj obligacje pieniężne:
obligacje o stałej stopie procentowej - przez cały okres ich posiadania dają stały dochód, niezależnie od wahań na rynku kapitałowym i sytuacji finansowej emitenta (w trakcie pożyczki jest stała)
obligacje o zmiennej stopie procentowej - charakteryzują się tym, że wysokość wypłacanych odsetek zależy od kształtowania się stóp procentowych na rynku kapitałowym (może zmieniać się z czasem)
z tzw. kuponem zerowym - dają nabywcom stały dochód z tym, że sprzedawane są z dyskontem i do momentu wykupu nie uprawniają do pobierania należności ubocznych np. odsetek
Scharakteryzuj obligacje zamienne. Czym różnią się obligacje typu opcja call od opcji put?
obligacje zamienne - są to obligacje niepieniężne, gdzie emitentem może być tylko S.A. (walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje decyzję o emisji obligacji)
OBLIGACJE ZAMIENNE
a) z warrantami (po określonym czasie i po określonej cenie)
warrant- jest papierem wartościowym
mamy tu do czynienia z dwoma jednocześnie papierami wartościowymi
- bazowy (obligacje)
- warrant - daje nam określone prawa do pap. bazowego
* może być dokonana zamiana warrantu
* zakup akcji może odbywać się po cenach preferencyjnych
* prawo do zakupu następnej emisji obligacji z wyższym dyskontem
b) zerokuponowe (sprzedawane z dyskontem)
Różnica pomiędzy obligacjami tradycyjnymi a zerokuponowymi polega na tym, że przy obligacjach tradycyjnych odsetki płatne są po okresie pożyczki (kupony odsetkowe), natomiast w przypadku obligacji zerokuponowych nie ma odsetek po terminie, ponieważ obligacje nabywane są z dyskontem
c) zamienne tradycyjne
- opcja call
- opcja put
Różnica pomiędzy obligacjami zamiennymi z opcją call i opcją put, polega na tym, że w opcji call emitent ma prawo wezwać obligatariusza do wcześniejszego ustapienia obligacji w zamian za akcje, natomiast w opcji put obligatariusz może wezwać emitenta do wcześniejszego wykupu <zamiana obligacji na akcje> (niż to wynika z umowy)
d) mandatowe (strukturą są podobne do obligacji tradycyjnych)
Muszą czekać na termin zapadalności (wykupu) i dopiero w terminie wykupu mogę dokonać wymiany obligacji na akcje.
KREDYTOWANIE POZABANKOWE
kredyt dostawcy - dostawca przywozi towar, my prosimy o odroczenie terminu płatności * zobowiązanie odbiorcy wobec dostawcy
kredyt odbiorcy - ktoś wnosi przedpłatę (wpłata wstępna) na poczet przyszłej dostawy * najpierw pieniądze, potem realizacja
Kredyt dostawcy jest kredytem, w którym kredytodawca jest zwykle producent lub dostawca dobr, natomiast kredytobiorca jest ich odbiorca (przedsiebiorstwo). Kredyt ten uruchamiany jest wówczas, gdy odbiorca nie ma dostatecznej ilosci wlasnych srodkow pienieznych lub tez nie dysponuje biezacym kredytem bankowym. Kredyt ten traktowany jest jako kredyt komercyjny i termin jego platnosci jest bardzo krotki.
Kredyt odbiorcy wystepuje wtedy, gdy kredytodawca jest klient, czyli odbiorca przyszlego produktu. Klient dokonuje wplaty za dany towar zanim zostanie on wyprodukowany i dostarczony. Kredyt tego typu nosi nazwe przedplaty. Cena kredytu jest cena nizsza cena placona przez klienta niż cena rynkowa.
Określ strony faktoringu:
faktorant - ten, który jest posiadaczem należności i chce je spieniężyć
faktor - osoba skupująca należności (ma wolne pieniądze i chce kupić należności)
dłużnik - który wykupuje swoje zobowiązania (nie od factora tylko od factoranta)
Jakie wady i zalety posiada franchising?
Zalety franchisingu:
stworzenie przedsiębiorstwa wymaga zaangażowania mniejszych środków finansowych niż samodzielne podjęcie działalności
renoma firmy eliminuje ryzyko nowo powstałym przedsiębiorstwom
uniknięcie kosztów związanych z promocją i reklamą
Wady franchisingu:
ograniczenie prawa własności
opłaty franchisingowe: opłata wstępna, opłaty okresowe, udział w finansowaniu reklamy
Co stanowi istotę venture capital?
Podstawową zasadą venture capital jest to, że są to inwestycje o bardzo dużym ryzyku a więc właściwie pozbawione możliwości wspomagania przez banki. TVC ponoszą nadzwyczajne niebezpieczeństwo inwestowania, w razie bankructwa tracą całość zaangażowanych środków, natomiast w razie sukcesu oczekują nadzwyczajnych zysków.
Wyjaśnij korzyści przedsiębiorstwa z leasingu
Leasing traktowany jest przez przedsiębiorstwo jako alternatywna forma w stosunku do typowych kredytów długoterminowych. Ta forma finansowania obcego ma miejsce wówczas, gdy przedsiębiorstwo nie ma dostatecznej ilości środków własnych na sfinansowanie inwestycji rzeczowych. Zaletą leasingu jest również to, że opłaty z tytułu leasingu ujmowane są jako koszty działalności przedsiębiorstwa. Należy zatem stwierdzić, że majątek nie jest mierzony prawem własności, lecz możliwością korzystania z niego.
Formy finansowania obcego:
kredyty bankowe
pozabankowe kredyty
-kredyt dostawcy
-kredyt odbiorcy
obligacje
leasing
factoring
forfaiting
franchising
venture capital
ANALIZA FINANSOWA
Scharakteryzuj najważniejsze grupy wskaźników analizy finansowej.
WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI
Wskaźnik zyskowności sprzedaży ROS
informuje ile zysku otrzymuje przedsiębiorstwo z 1 złotówki przychodu netto
ROS = zysk netto x 100/sprzedaż netto
Wskaźnik zyskowności (rentowności) majątku ROA
informuje, ile zysku przyniosła 1 złotówka zaangażowanych aktywów ogółem; pokazuje jak efektywnie wykorzystywane są aktywa firmy
majątek będzie utożsamiany z aktywami:
- majątek rzeczowy
- majątek obrotowy
Tym wskaźnikiem zainteresowani są akcjonariusze (S.A.)
Wzrost ROA przenosi się na wzrost ROS
ROA = zysk netto x 100/ogółem majątek (aktywa)
np. 11,3% 1 zł aktywów przyniesie nam 0,11 gr zysku
np. 14 % , to 0,14 gr zysku
Wskaźnik rentowności (efektywności) kapitałów własnych ROE
wskaźnik ten powiada ile zysku netto jest w stanie wygospodarować 1 złotówka kapitałów własnych
23%, to 0,23 gr zysku
badane są tutaj kapitały własne. nie interesują nas kapitały obce, tylko to, co posiadamy
ROE = zysk netto x 100/kapitały własne
ROE zainteresowani są właściciele kapitałów
Majątek finansowany jest kapitałami
WSKAŹNIKI BIEŻĄCEJ PŁYNNOŚCI
Wskaźnik pokrycia bieżących zobowiązań
jak się mają bieżące zobowiązania majątku
czy firma jest w stanie na bieżąco pokrywać swoje zobowiązania
wartość optymalna * najlepszy wybór 1-2
=2
=1,5 firma nie ma bieżącej płynności finansowej (ma kłopoty z wywiązaniem się z zobowiązań)
=2,2 firma nie ma problemów ze spłatą własnych bieżących zobowiązań
=1 firma zatraca bieżącą i nie tylko. ogółem płynność finansową
Wskaźnik szybkości spłaty zobowiązań
płynne aktywa obrotowe
-wszystko co nie stanowi zapasów
-należności + wszystkie śr. pieniężne
wartość wskaźnika 1-1,2
↑1,2 firma nie ma problemów ze spłatą zobowiązań
↓1 - firma nie ma tyle płynnych aktywów obrotowych, aby pokryć zobowiązania bieżące
- zbyt dużo pieniędzy w firmie zostało zaangażowanych w zapasy, tym samym zmniejszyły się płynne aktywa obrotowe
WSKAŹNIKI ZDOLNOŚCI DO OBSŁUGI ZADŁUŻENIA
łączne zobowiązania = zob.bież (finansują A obrotowe) + zob.długoter (finansują A trwałe)
Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem
badamy, czy zysk brutto jest wystarczająco duży na pokrycie odsetek
optimum 4-5
4-5 - wygospodarowany zysk brutto pokryje odsetki od całości zadłużenia
=1 cały zysk brutto jest w stanie pokryć odsetki
↓1 zysk brutto nie jest w stanie pokryć odsetek
↑5 nie ma problemów z pokryciem odsetek
Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem
odnosimy się do majątku ogółem (A trwałe i A obrotowe)
Wskaźnik odpowiada na pytanie, czy majątek jest na tyle duży, aby pokryć łączne zobowiązania (czy firma nie zadłużyła się na kwotę przekraczającą powyżej możliwości spłaty)
wartość wskaźnika powinna być coraz mniejsza
0,5 (50%) aktywów jest zadłużona
0,2 (20%) aktywów jest zadłużona
Wskaźnik mówi o bezpieczeństwie spłaty zobowiązań ze sprzedaży majątku
1,3 - nie starczy majątku, aby pokryć zobowiązania
WSKAŹNIKI ZDOLNOŚCI DO OBSŁUGI ZADŁUŻENIA
Wskaźnik EPS
-ile zysku netto przypada na 1 akcję
Wskaźnik ten jest wskaźnikiem informacyjnym i rzadko się zdarza, żeby zysk w całości był wypłacony jako dywidenda. Wzrost wskaźnika z okresu na okres świadczy o opłacalności inwestowania w dane akcje.
I II III
2001 24,60 18,60 22,50
2002 28,40 19,20 23,00
ROE↑, to nie znaczy, że trzeba wybrać tę a nie inną spółkę
Cena do zysku P/E
również jest wskaźnikiem informacyjnym
pozwala na dokonanie wyboru miejsca inwestowania
odpowiada na patynie, czy warto w tą spółkę inwestować
czym wyższy zysk, tym wyższa cena rynkowa
Stopa dywidendy (DPS)
odpowiada na pytanie, ile dywidendy dostanie na 1 akcję
podział zysku w S.A.
-inwestycje
-działalność bieżąca
-wypłaty dywidendy
inwestycje wzrastają, to stopa dywidendy maleje
Przy analizie tego wskaźnika, bierze się pod uwagę grupę inwestorów. W przypadku inwestorów biernych (czekających na wypłaty dywidendy) satysfakcjonujący jest wzrost wskaźnika. W przypadku inwestorów czynnych satysfakcjonujący jest spadek tego wskaźnika, ponieważ zwiększone inwestycje powodują wzrost cen rynkowych.
Analiza działalności przedsiębiorstwa * to zespół metod umożliwiających badanie zjawisk w związkach przyczynowo skutkowych oraz ustalenia wpływu poszczególnych czynników i składników elementarnych na efekt końcowy.
Czemu służy analiza finansowa?
Analiza finansowa daje obraz działalności firmy na przestrzeni kilku lat działalności. Do przeprowadzenia analizy finansowej niezbędne są informacje z dwóch kolejnych następujących po sobie latach. Informacje do analizy czerpiemy z podstawowych dokumentów finansowych:
bilans
rachunek zysków i strat
informacja dodatkowa (zawiera dane nie ujęte w pkt. 1,2 i informacje o wielkości zatrudnienia, ilości członków zarządu, podziale zysku netto, do dyspozycji S.A., w przypadku S.A. o wypłacie dywidendy w stosunku do zysku itd.)
informacja o zmianach w kapitałach
Analizę najczęściej prowadzi się:
* na użytek wewnętrzny firmy, dla ustalenia kierunków postępowania w przyszłości i oceny podjętych decyzji
* dla organu założycielskiego (właścicielskiego) w celu podjęcia decyzji o szerszym niż jedna firma zakresie podmiotowym
* na skutek podmiotów współpracujących z firmą jak np. banków, dostawców, władz terenowych
* na użytek inwestorów (współwłaścicieli).
BUDŻET PAŃSTWA I JEGO FUNKCJE
Budżet państwa * to plan działalności finansowej państwa (gromadzenie dochodów, dokonywanie wydatków).
Budżet państwa * jest rocznym planem finansowym uchwalanym przez Parlament na okres jednego roku kalendarzowego (budżetowego) w formie ustawy.
Funkcje Budżetu Państwa:
polityczna * każdy obywatel ma prawo zapytania poprzez swojego przedstawiciela - posła, o wykorzystane środków budżetowych.
ekonomiczna * zadłużenie z tytułu deficytu budżetowego nie może być wyższe niż 60% PKD (wielkość wyprodukowanych dóbr i usług w danym roku przez dane społeczeństwo).
prawna * budżet jako ustawa (Ustawa Budżetowa).
Funkcje finansowe:
fiskalna
* ściąganie podatków; państwo szuka źródeł dla jak największych dochodów
* nadmierny fiskalizm w długim okresie wpływa niekorzystnie na BP
redystrybucyjna (redystrybucja - wtórny podział)
* redystrybucja to transfery BP - zasiłki
* dzielenie środków zgromadzonych w BP
* warunkiem funkcji redystrybucyjnej jest funkcja fiskalna
stymulacyjna
poprzez obniżenie podatku (osoby prawne) prawo wymusza na firmach wzrost inwestycji, które wymuszą wzrost popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego np.: kursy walut.
kontrolna
każdy, kto korzysta ze środków budżetowych musi pod koniec roku budżetowego złożyć sprawozdanie z wykonania środków. W przypadku Ministrów pod koniec roku sprawozdania składają parlamentowi.
System budżetowy * zespół norm prawnych oraz instytucji objętych gospodarką budżetową państwa i zasady pobierania i wydatkowania dochodów pieniężnych.
Gospodarka budżetowa * to planowanie i gromadzenie dochodów budżetowych oraz ich wydatkowanie i przestrzeganie dyscypliny finansowej.
KLASYFIKACJA DOCHODÓW BUDŻETOWYCH
Kryterium ekonomiczne grupuje dochody w:
* dochody BP
* dochody JST (województwa, powiatu, gminy)
kryterium ekonomiczne
grupuje dochody ze wzgl. na źródło ich pochodzenia, przy czym podstawowym źródłem dochodów budżetowych są podatki i opłaty. Dochody budżetowe wg kryterium ekonomicznego pochodzą ze źródeł krajowych i zagranicznych.
Ek.zagr. - istotnym problemem dla decydentów oraz przedsiębiorstw i ludności jest struktura dochodów BP. Określa ona udział poszczególnych grup dochodowych w ogólnej wielkości dochodów budżetu.
kryterium prawne
charakteryzuje i dzieli określone dochody na te, które są obowiązkowe lub dobrowolne i te, za które podmioty otrzymują usługę bądź te, w przypadku których państwo nie jest zobligowane do świadczeń.
Dochody zagraniczne
Największy udział w dochodach BP mają podatki (stanowią ok. 90% całości dochodów). W źródłach podatkowych największy udział mają podatki pośrednie - prawie 60% całości wpływów z tych podatków. W podatkach pośrednich największą rolę pełni VAT. Podatki bezpośrednie - dochodowe dostarczają państwu niewiele ponad 30% całości dochodów budżetowych, gdzie największą pozycję stanowi pod. doch. od os. fiz. Dochody niepodatkowe stanowią tylko ok. 10% całości dochodów. Największą pozycję stanowią dochody jednostek budżetowych i wpływy z ceł.
Dochody krajowe
dochody podatkowe
*pod. doch. od os. fiz.
*pod. doch. od os. praw.
*pod. od towarów i usług
*pod. od towarów specjalnych - akcyza
*pod. od gier losowych i zakładów wzajemnych
dochody niepodarkowe
*cła
*dywidendy
*wpłaty z zysku NBP
*dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe
*dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa
*odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach BP
*opłaty od poręczeń i gwarancji udzielanych przez Skarb Państwa
*odsetki od udzielonych z budżetu pożyczek
*grzywny, mandaty i inne kary pieniężne
*spadki, zapisy, darowizny
*inne
DOCHODY JST
GMINA:
dochodami wynikającymi z udziału w dochodach BP są:
dochody podatkowe
wpływy z następujących podatków (lokalne)
*rolnego
*leśnego
*od nieruchomości
*od środków transportu
*od spadków i darowizn
*od posiadania psów
*od czynności cywilnoprawnych
*od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacanych w formie karty podatkowej
dochody niepodatkowe
wpływy z opłat
*skarbowe
*targowej
*miejscowej
*eksploatacyjnych
*innych pobieranych na podstawie odrębnych przepisów
dochody gminnych jednostek budżetowych
dochody z majątku gmin
dywidenda od przedsiębiorstw, które stały się przedsiębiorstwami komunalnymi
spadki, zapisy, darowizny
odsetki od środków finansowych gmin, gromadzonych na rachunkach bankowych i odsetki od pożyczek udzielonych przez gminy
dochody z kar
wpływy z samoopodatkowania
odsetki od nieterminowo regulowanych należności z tytułu podatków, opłat, subwencji ogólnej, subwencji oświatowej
inne wpływy należne gminom na podstawie odrębnych przepisów.
DOKONAJ KLASYFIKACJI WYDATKÓW BUDŻETOWYCH
Pod pojęciem wydatków publicznych rozumiemy wydawanie środków pieniężnych przez państwo i inne związki publicznoprawne w celu zabezpieczenia potrzeb publicznych.
Wydatki te obejmują:
*wydatki BP
* wydatki budżetów lokalnych
* wydatki funduszy publicznych (zwłaszcza funduszy ubezpieczeniowych)
KLASYFIKACJA WYDATKÓW BUDŻETOWYCH wg kryteriów (podstawowe z nich):
wg podmiotu wydatkowania
*wydatki na funkcjonowanie państwa jako całości
*wydatki socjalno-kulturalne
*wydatki na gospodarkę
*wydatki na obsługę długu państwowego
Wydatki wg tego kryterium są niezbędne do funkcjonowania państwa jako całości i obejmują:
* wydatki na naczelne organy władzy państwowej
* administrację państwową
* wymiar sprawiedliwości
* obronę narodową
* ochronę porządku publicznego
Dotyczą one finansowania organów władzy państwowej oraz administracji
nakłady przeznaczone na:
* oświatę
* naukę
* szkolnictwo wyższe
* kulturę
* ochronę zdrowia
* opiekę społeczną
wydatki na gospodarkę, to wydatki związane z dotacjami
wydatki te dotyczą obsługi długu publicznego wewnętrznego i zewnętrznego i związane są z deficytem budżetowym np:
* wykup z rynku obligacji
* wykup z rynku bonów skarbowych
* spłaty kredytów bankowych
wydatki:
bieżące * przeznaczone są na prowadzenie, utrzymanie i eksploatację istniejących urządzeń
inwestycyjne * przeznaczone są na
*przyrost majątku,
*budowę nowych przedsiębiorstw,
*inwestycje w działach nieprodukcyjnych
wydatki:
nabywcze * związane są ze świadczeniami wzajemnymi. Są to konkretne wydatki ponoszone w celu zaopatrzenia w środki pieniężne poszczególnych jednostek
redystrybucyjne * to przekazywane środki pieniężne z jednej do drugiej jednostki np.: dotacje
wydatki:
bezzwrotne * to dotacje i subwencje. W PL stosowane są obecnie dotacje podmiotowe związane z realizacją zadań gospodarczych. W ramach wydatków bezzwrotnych funkcjonują również tzw. wydatki rozwojowe, które przybierają postać wydatków celowych. Przeznaczone są na zadania gospodarcze i interwencyjne o znacznych rozmiarach i dużym znaczeniu dla gospodarki.
Dotacje budżetowe przekazywane są głównie na:
* rolnictwo
* budownictwa mieszkaniowe oraz
* ubezpieczeń społecznych
rezerwowe
mogą być udzielane w formie wydatków bezzwrotnych np.: dotacje lub też w formie zwrotnej np.: pożyczki.
Realizowane przez państwo zadania obarczone są ryzykiem, dlatego też tworzone są rezerwy, które przyjmują dwie formy:
* rezerwa o charakterze ogólnym stanowiąca 2% wydatków budżetowych
* rezerwa celowa - stanowiąca do 5% wydatków budżetowych. Jej cel wydatkowania jest ściśle określony.
Oprócz wymienionych (I-V) występują wydatki sztywne. Wydatki te obejmują:
subwencje dla
* województw
* powiatów
* gmin
obsługę długu publicznego
dotacje do ubezpieczeń społecznych
finansowanie dróg
Ponadto wydatki sztywne mogą dotyczyć
dopłat do kredytów mieszkaniowych oraz
wydatków naczelnych organów:
* władzy
* administracji
* kontroli
* wymiaru sprawiedliwości
-Kancelarii Prezydenta
-Kancelarii Sejmu i Senatu
-Sądu Najwyższego
-NIK
-Krajowej Radiofonii i Telewizji
-Państwowej Inspekcji Pracy
-Instytutu Pamięci Narodowej
<organy te same ustalają wysokość swoich wydatków>
Największy udział w wydatkach budżetu maja dotacje i subwencje, które stanowią blisko 50% całości wydatków.
ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU
PODMIOT PODATKU
rozróżniamy podmiot czynny (czyni prawo; ustawodawca - Parlament w PL, *dotyczy podatków bezpośrednich, *podatek VAT, akcyza) i podmiot bierny (płaci podatki; jest wykonawcą prawa podatkowego) bierny:
podatnik * osoba płacąca podatek
płatnik * nalicza wysokość podatku
inkasent * odprowadza podatek do US
PRZEDMIOT PODATKU
rzecz lub zdarzenie, gdzie na mocy ustawy powstaje obowiązek podatkowy
rzecz:
podatek od nieruchomości
podatek od posiadania psów
podatek od środków transportu
zdarzenie:
wykonanie usługi
podatki bezpośrednie (od osób fizycznych i od osób prawnych)
PODSTAWA OPODATKOWANIA
to wielkość zależna od wartości przedmiotu opodatkowania
ŹRÓDŁO OPODATKOWANIA
wartość , od której podatek zostaje faktycznie odprowadzony
STAWKA PODATKOWA
to współczynniki, które określają wielkość podatku
ze względu na technikę obliczania wartości, jaką należy przekazać do budżetu z tytułu podatku, wyróżnia się:
stawki podatkowe kwotowe (podatkowe)
* za 1m nieruchomości
* za samochód
stawki podatkowe procentowe
* VAT 3%, 7%, 22%
* podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych
ze względu na stosunek stawek do podstawy opodatkowania:
stawki stałe zwane proporcjonalnymi * nie zmieniają się pomimo zachodzących zmian w podstawie opodatkowania - VAT
stawki zmienne zwane ruchomymi * to stawki, które zmieniają się wraz ze zmianą stawki opodatkowania
* progresywna - jeśli rośnie podstawa opodatkowania, to rośnie również stawka podatkowa; występują tu progi podatkowe; czym wyższe dochody, tym wyższa stawka podatkowa
* regresywna - im więcej zarabiam, tym mniejsze płacę podatek ( stawka ta nie występuje w Polsce)
SKALA PODATKOWA
zestawienie elementów wchodzących w skład wyliczenia
skala proporcjonalna (liniowa) * bez względu na zarobki stawka podatku jest stała (%)
* stymuluje wzrost gospodarczy i w danym roku zmniejsza dochody BP
* jest korzystna dla podatników osiągających coraz wyższe dochody (przy tej skali płacą niższy podatek)
skala progresywna * wpadanie w wyższą stopę podatkową
* osiąganie coraz wyższych dochodów powoduje wzrost stawki
* czym wyższa skala progresji, tym większa skala opodatkowania dochodów
Skala progresywna i wysokie opodatkowanie
są korzystne dla danego roku budżetowego
jest niekorzystne w długim okresie czasu
ZWOLNIENIA, ULGI I ZWYŻKI PODATKOWE
Zwolnienia * całkowite zwolnienie na pewien okres czasu z płacenia podatku. W Polsce zwolnienia podatkowe dotyczą inwestorów otwierających działalność gospodarczą na terenach uznanych za specjalne strefy ekonomiczne (tereny uznane za tereny ujęte największym bezrobociem)
Zwolnienia podatkowe dotyczą również kapitałów zagranicznych w Polsce - hipermarkety.
Ulgi podatkowe * jest to zmniejszenie podatku po jego naliczeniu
przykład ulgi przy rozliczaniu osób fizycznych:
ulga remontowa
na zakup przyrządów pomocy do szkolenia się
dla firm
ulga inwestycyjna jest również ulgą pomniejszającą podatek; polegają na powiększaniu i inwestowaniu rzeczowych A trwałych.
PODZIAŁ PODATKÓW BUDŻETOWYCH
Podział ze względu na kryterium przedmiotowe:
podatki majątkowe * od posiadanego majątku
podmiotem tego podatku może być:
całość lub część posiadanego majątku (stan majątkowy)
zmiana praw majątkowych (nabycie lub zbycie praw majątkowych)
przyrost majątku nie związany ze zmianą właściciela majątku
przychód - KUP = dochód
do podatków tych zaliczamy:
podatek od nieruchomości
podatek od spadków i darowizn
podatki przychodowe * od przychodu; przychód podatkowy jest to tzw. dochód brutto tzn. dochód bez potrącenia kosztów jego uzyskania. Podatnicy zobowiązani są do zapłaty podatku nawet wówczas, gdy ponoszą straty.
podatek od towarów i usług
podatki dochodowe * obciążają dochody podatników, stanowią różnicę pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania
podatek dochodowy od osób fizycznych
podatek dochodowy od osób prawnych
podatki konsumpcyjne * podatki pośrednie; podatki te są podatkami cenotwórczymi, ponieważ wzrost stawki podatku powoduje wzrost cen.
akcyza
Podział ze względu na budżet uprawniony do otrzymania podatku
podatki budżetu państwa
podatki budżetów samorządowych
Podatki budżetu państwa (centralne) * są to podatki zasilające budżet państwa tzw. podatki państwowe:
podatek dochodowy od osób fizycznych
podatek dochodowy od osób prawnych
VAT
akcyza
Podatki jednostek samorządu terytorialnego * są to podatki lokalne zasilające budżet JST
podatek rolny
podatek leśny
podatek od nieruchomości
podatek od środków transportu
podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacanych w formie karty podatkowej
podatek od czynności cywilnoprawnych
podatek od spadków i darowizn
podatek od posiadania psów
Podatki ze względu na przerzucalność wyróżnia się:
podatki bezpośrednie * zalicza się podatki dochodowe i niektóre podatki przychodowe. Z punktu widzenia przerzucalności podatków, bezpośrednie to te, które nie powinny być przerzucane na inne podmioty
podatek dochodowy od osób fizycznych
podatek od nieruchomości
podatek rolny, itd.
podatki pośrednie * podatki przerzucalne charakteryzujące się tym, że opodatkowany jest tylko formalnie podatnikiem, natomiast ciężar podatku przesunięty jest na inne osoby.
VAT
akcyza
PODATKI LOKALNE I ICH CHARAKTERYSTYKA
elementy konstrukcji podatku |
Od nieruchomości |
Od spadków i darowizn |
Rolny |
Od psów |
Od środków transportu |
Leśny |
pod od czynności cyw-praw |
od dział. gosp. w formie karty podatkowej |
1. Podmiot |
właściciele lub użytkownicy |
|
właściciele bądź użytkownicy gruntów rolnych i dzierżawcy |
właściciele psów |
os fiz, praw, itp. na które zarejestrowane są śr. transportu |
właściciele lasów Skarb Państwa |
os fiz, praw i jedn org nie posiadające osob prawnej |
os fiz |
2. Przedmiot |
*budynki mieszkalne *budynki związane z prowadzeniem pozarolniczej i pozaleśnej dział.gosp. *grunty rolne do 1 ha
|
wartość czysta |
grunty rolne o powierzchni powyżej 1 ha |
pies |
sam-ciężarowe, ciągniki, przyczepy, autobusy |
lasy |
czynności cyw-praw, takie jak: *sprzedaż *pożyczka *poręczenie *darowizna *spółki |
niektóre rodzaje działalności |
3. Podstawa opodatkowania |
powierzchnia |
wartość czysta |
siła dochodowa ziemi |
- |
|
ha przeliczeniowe |
|
|
4. Stawka |
kwotoqwa |
progresywna (stopień pokrewieństwa) |
kwotowa |
kwotowa |
kwotowa (w stosunku rocznym za 1ha przeliczeniowy) |
kwota |
procentowa proporcjonalna i progresywna lub kwotowa |
kwotowa lub z ustalenia US, zależna od liczby zatrudnionych osób |
5. Organ wydający |
Min.Fin. - stawki maksymalne Rada gminy - min 50% max |
- |
- |
Rada Gminy, stawkę może ustalać MF |
Rada gminy |
wójt, burmistrz - zwierzchnik gminy |
|
|
6. Zwolnienia |
przedmiotowe opodatkowaniu nie podlegają: *tereny zajęte przez drogi publ. *budynki zabytkowe wpisane do rej. zabytków |
istnieją stawki wolne od podatku |
*właściciele gruntów *pod jeziorami, wodami płynącymi *pod wałami przeciwpowodziowymi *stanowiących nieużytki *wpisanych do rejestru zabytków |
podmiotowe *osoby niepełnosprawne *osoby po 70 roku życia |
sam osob, ale pod. jest wliczony w cenę benzyny |
przedmiotowe *lasy wpisane do rejestru zabytków *lasy, których drzewostan nie przekracza 40 lat |
przedmiotowe |
|
7. Źródło |
dochód |
dochód |
przychód |
dochód |
dochód |
|
|
|
ORGANY NBP I ICH ZADANIA
Organami NBP są:
Prezes NBP
powołuje sejm na wniosek prezydenta; kadencja trwa 6 lat i w ciągu tych 6-ciu lat nie można go odwołać;
reprezentuje NBP na zewnątrz
stoi na czele Rady Polityki Pieniężnej (RPP)
Rada Polityki Pieniężnej * jest organem decyzyjnym
corocznie ustala założenia polityki pieniężnej i przedkłada je Sejmowi
składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego
dokonuje oceny działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej
Do podstawowych zadań RPP przy realizacji założeń polityki pieniężnej należą:
określanie wysokości stóp procentowych
ustalanie zasad i stóp procentowych rezerwy obowiązkowej banków komercyjnych
określanie górnych granic zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych
zatwierdzenie planu finansowego NBP oraz sprawozdania z działalności NBP
przyjmowanie rocznych sprawozdań finansowych NBP
ustalanie zasad operacji otwartego rynku
Zarząd NBP
kieruje działalnością NBP
realizuje uchwały RPP
W jego skład wchodzą:
Prezes NBP jako przewodniczący
6-8 członków Zarządu (w tym 2 wiceprezesów NBP)
Do podstawowych zadań zarządu należą:
podejmowanie uchwał w sprawie udzielania bankom upoważnień do wykonywania czynności obrotu dewizowego
okresowa ocena obiegu pieniężnego oraz obrotu dewizowego
nadzorowanie operacji otwartego rynku
ocena funkcjonowania systemu bankowego
uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP
określanie zasad gospodarowania funduszami NBP
sporządzanie bilansu oraz rachunku zysków i strat
Komisja Nadzoru Bankowego * jest organem wspomagającym a nie organem NBP
określanie zasad działania banków zapewniających bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów w bankach
nadzorowanie banków w zakresie przestrzegania ustaw, statutu i innych przepisów prawa oraz obowiązujących je norm finansowych
dokonywanie okresowych ocen stanu ekonomicznego banków i przedstawienie ich RPP oraz wpływu polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na ich rozwój
CZYNNOŚCI BANKOWE A OPERACJE BANKOWE
Czynności bankowe:
I grupa
przyjmowanie wkładów pieniężnych na żądanie (a vista) lub terminowych oraz prowadzenie rachunków wkładów
prowadzenie innych rachunków bankowych
rachunek bieżący firmy
ROR dla osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej
(Rachunek Oszczędnościowo Rozliczeniowy
udzielanie kredytów
udzielanie gwarancji bankowych
emitowanie bankowych papierów wartościowych
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych (za pomocą rachunków bieżących; prawo bankowe)
II grupa
udzielanie pożyczek pieniężnych (kodeks cywilny)
przeprowadzanie operacji czekowych i wekslowych
wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu
przeprowadzanie terminowych operacji finansowych (np. lokowanie pieniędzy - bank, fundusze powiernicze)
nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych
przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych
prowadzenie skrytek sejfowych
wykonywanie czynności związanych z obrotem dewizowym
udzielanie poręczeń (kodeks cywilny)
wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych
III grupa
dokonywanie obrotu papierami wartościowymi
nabywanie oraz zbywanie nieruchomości oraz wierzytelności zabezpieczonych hipoteką
prowadzenie biur maklerskich
udzielanie poręczeń (kodeks cywilny)
przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych
Operacje bankowe
Operacje bankowe * to pogrupowane meto ycznie czynności bankowe. Kluczem grupującym czynności jest podobny charakter tych czynności.
Operacje bankowe dzielą się na: czynne, bierne, usługowe.
Operacje bankowe czynne (aktywne) |
operacje bankowe bierne (pasywne) |
Operacje bankowe usługowe (pośredniczące) |
Operacje te polegają na zasileniu podmiotów w pieniądz.
Do operacji tych należą:
|
Operacje te polegają na gromadzeniu środków pieniężnych w banku w celu prowadzenia operacji aktywnych.
Do operacji tych należą:
|
Operacje te polegają na wykonaniu czynności zleconych przez klienta i na jego ryzyko.
Do operacji tych należą:
|
INSTRUMENTY NBP W KSZTAŁTOWANIU POLITYKI PIENIĘŻNO-KREDYTOWEJ
Instrumenty NBP:
rezerwy obowiązkowe
to instrument bezpośredniej kontroli kredytu. Bank centralny na mocy ustawy, ma prawo do ustalenia wysokości rezerw obowiązkowych, które banki komercyjne mają utrzymać w NBP.
Celem rezerw obowiązkowych jest:
oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza odpowiednio do zmian zachodzących w gospodarce
tworzenie rezerwy płynności każdego banku
przyjęcie przez NBP części potencjalnych zysków banku komercyjnego, jeżeli rezerwy obowiązkowe nie są oprocentowane.
Rezerwy tworzone są przez odprowadzenie na rachunek NBP części środków pieniężnych zgromadzonych w bankach od sumy środków pieniężnych w złotych i walutach od wkładów a vista i od wkładów terminowych.
Do rezerw nie wlicza się:
środków przyjętych od innego banku
środków budżetowych, przeznaczonych na restrukturyzację rolnictwa
BC ustala stopę rezerwy obowiązkowej, która określa, jak część wkładów (depozytów) powinna znaleźć się na jego rachunku.
Środki na rachunkach obowiązkowej rezerwy nie są oprocentowane, natomiast w przypadku nie odprowadzania tej rezerwy bank musi zapłacić karne odsetki.
kredyt refinansowy
refinansowanie banków polega na udzielaniu kredytów przez BC pozostałym bankom.
Podstawowe formy refinansowania banków to:
kredyt refinansowy
kredyt refinansowy jest oprocentowany, a jego stopa procentowa to stopa refinansowa. Jej wysokość pozwala bankom i innym podmiotom rynku finansowego orientować się, jaka zdaniem NBP, jest cena pieniądza.
kredyt redyskontowy
Redyskonto weksli polega na odsprzedaży bankowi centralnemu zdyskontowanych przez bank komercyjny weksli, których termin płatności jeszcze nie minął. Operacja ta może mieć miejsce wówczas, gdy bank komercyjny osiągnął zbyt niski poziom rezerw kasowych w stosunku do depozytów.
NBP może przyjmować do redyskonta weksle spełniające warunki:
odpowiadają wymogom określonym w przepisach prawa wekslowego
pochodzą z obrotów gospodarczych
maja uiszczoną opłatę skarbową
są podpisane przez wystawców i akceptantów
których termin płatności upływa nie później niż za 3 miesiące od daty przyjęcia do redyskonta i nie wcześniej niż to potrzebne, by zawiadomić dłużnika w przeddzień terminu płatności
mają termin płatności w określonym dniu
są płatne w oddziałach banków, gdzie dłużnicy mają rachunki
są opatrzone - w przypadku weksli trasowanych - bezwarunkowym akceptem trasata, obejmującym całą sumę wekslową
są opatrzone indeksem otwartym (in blanco) banku, który weksel zdyskontował
są bez poprawek, skreśleń, ograniczeń
są podpisane czytelnie
kredyt lombardowy
kredyt lombardowy jest wykorzystywany do finansowania banków, w których powstaje wyjątkowo trudna sytuacja z utrzymaniem płynności finansowej. Kredyt udzielany jest przez bank centralny pod zastaw papierów wartościowych (obligacje, weksle skarbowe itp.) Kredyt ten powinien być spłacony w terminie do 3 miesięcy, ponieważ jego celem jest pomoc w przejściowym utrzymaniu płynności banku.
operacje otwartego rynku
Operacje otwartego rynku mają na celu kontrolowanie podaży pieniądza na rynku oraz regulowanie płynności finansowej banków. Polegają na zakupie bądź sprzedaży przez BC papierów wartościowych publicznych lub prywatnych dopuszczanych przez BC do tych operacji.
publicznych prywatnych
*bonów skarbowych *obligacji przedsiębiorstw
*obligacji państwowych *weksli
Podstawowymi instrumentami tych operacji są:
bony pieniężne NBP
są to krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane prze NBP oferowane przede wszystkim bankom uniwersalnym. Po terminie wykupu bony nie są oprocentowane. Posiadacze bonów mogą przed terminem wykupu odsprzedać je w NBP z ustaloną stopą dyskontową.
obligacje
obligacje skarbowe są papierami wartościowymi o pierwotnym terminie wykupu nie krótszym niż jeden rok. Oferowane do sprzedaży w kraju obligacje skarbowe są papierami wartościowymi na okaziciela, których wartość nominalna wynosi 100 zł (lub krotność tej kwoty). mogą być emitowane jako obligacje o stałej lub zmiennej stopie procentowej jako obligacje indeksowane albo zerokuponowe. Obligacje stanowią instrument pozyskania środków pieniężnych w celu finansowania wydatków budżetu państwa, emitentem jest MF.
bony skarbowe
emitentem bonów skarbowych jest MF. Bony skarbowe służą do zaciągania na rynku pieniężnym krótkoterminowych pożyczek w celu zachowania bieżącej płynności finansowej wydatków państwa. oprocentowanie ich nie zmienia się w całym okresie posiadania bonów.
ZABEZPIECZENIE ZWROTNOŚCI KREDYTÓW
Oprocentowanie kredytu * jest to cena pozyskania pieniądza. W funkcji kredytowej pieniądz utożsamiany jest z towarem, za który trzeba zapłacić.
Normy prawne regulujące zabezpieczenie zwrotności kredytu:
prawo bankowe
kodeks cywilny
prawo wekslowe
ustawa o rejestrze zastawów i zastawie rejestrowym
Podział zabezpieczeń zwrotności kredytów:
ZABEZPIECZENIA OSOBISTE
zabezpieczenie wg prawa cywilnego
to najczęściej spotykana forma zabezpieczenia zwrotności kredytów. Forma ta polega na sporządzeniu pisemnej umowy, w której poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu udzielonego przez bank, w przypadku nie spłacenia go w terminie. Umowa powinna mieć określoną górną granicę kredytu, która jest poręczana.
Poręczenie * kredyt wraz z odsetkami, prowizją oraz dodatkowymi kosztami.
weksel in blanco
jest wekslem niezupełnym (tzn. nie są wypełnione wszystkie elementy dokumentu). W przypadku stosowania weksla jako zabezpieczenia zwrotności kredytu nie ma określonej sumy wekslowej oraz termin płatności.
Wraz z wekslem składana jest deklaracja do tego weksla, która określa:
* kiedy bank ma prawo wypełnić weksel
* jaka kwota może być wpisana na wekslu
* jaki może być termin zapadalności (wykupu) weksla
Weksel ma charakter bezwarunkowy i posiadacz weksla (bank) ma prawo żądać uregulowania zobowiązania wekslowego w oznaczonym deklaracją terminie.
Weksel ma swoją wartość, gdy jest wskazana osoba, która ma spłacić zobowiązanie.
poręczenie wekslowe
wiąże się z awalem weksla, tzn. przejęciem przez poręczyciela zobowiązania wekslowego za dług osoby (osób) podpisanej na wekslu. Poręczenia dokonuje się poprzez zapis na wekslu „gwarantuję” lub „awal”.
Poręczycielem weksla może być:
* bank
* inny podmiot
gwarancje i poręczenia bankowe
polegają na odpowiedzialności całym majątkiem banku za udzielone zleceniodawcy gwarancje
Zlecenie udzielania gwarancji powinno zawierać określone elementy:
* określenie nazwiska (nazwy) dającego zlecenie i jego adres (siedzibę)
* określenie wierzytelności, która ma być zabezpieczona gwarancją lub poręczeniem
* określenie osoby beneficjenta
* określenie kwoty i terminu obowiązywania gwarancji
* kreślenie banku prowadzącego rachunek bieżący dającego zlecenie
Potwierdzeniem udzielenia gwarancji jest list gwarancyjny adresowany do osoby upoważnionej do wykonania gwarancji.
przelew wierzytelności
cesja wierzytelności * (pot. scedować) zrzeczenie się praw na rzecz drugiej osoby
Może mieć dwojaki charakter:
czasowa * dotyczy określonego czasu
dożywotnia * osoba, która dokonuje cesji może dobrowolnie zarządzać przedmiotem a jego prawo własności scedowane na inną osobę, ale ona (ta osoba) może z niego korzystać dopiero po śmierci tej osoby.
Dopóki nie zostanie spłacony kredyt właścicielem przedmiotu jest bank i nie można dobrowolnie rozporządzać tym przedmiotem.
ZABEZPIECZENIA RZECZOWE
hipoteka
jest ściśle związana z nieruchomością zapisaną w księdze wieczystej
Hipoteka może być zadłużona w części (wpis do hipoteki) całości (nieruchomość stanowi własność jednej osoby lub wszyscy współwłaściciele nieruchomości muszą wyrazić zgodę na obciążenie hipoteki).
KAŻDE OBCIĄŻENIE HIPOTEKĄ ZMNIEJSZA WARTOŚĆ REALNĄ NIERUCHOMOŚCI
zastaw rejestrowy
podmiotem zastawu jest ruchomość (maszyny, urządzenia, środki transportu)
obciąża majątek ruchomy, ale ja nadal mogę z niego korzystać (cecha charakterystyczna)
blokada środków na rachunkach bankowych
pod pojęciem rachunków występują
* rachunki bieżące
* rachunki lokat terminowych
* rachunki oszczędnościowe
są dwie możliwości:
* wystąpienie z pismem do banku jeśli US lub IS zgłosi się z prośbą o blokadę środków na kwotę zobowiązania wraz z odsetkami, bank musi jej udzielić
* prawomocny wyrok sądowy
ubezpieczenia zwrotności kredytów
NIE DOTYCZY POLSKI
Forma ta polega na zawarciu umowy kredytobiorcy z firmą ubezpieczeniową, poprzez podpisanie tej umowy firma ubezpieczeniowa bierze na siebie ryzyko spłaty kredytu wraz z odsetkami i kosztami dochodzenia spłaty zgodnie z zawartą polisą ubezpieczeniową.
18
19
18
25
służba zdrowia
infrastruktura techniczna (budowy)
dotacje i subwencje
spłata zadłużenia (krajowe, zagraniczne)
sfera budżetowa
redystrybucja (finanse publiczne)
bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętzne (policja)
rodzaje subwencji dla gminy
subwencja ogólna
rekompensacyjna
podstawowa
oświatowa
rezerwowa
wyrównawcza
pozostała
drogowa
oświatowa
wyrównawcza
subwencja ogólna
rodzaje subwencji dla powiatu i województwa
Funkcje finansowe
Funkcje ogólne
Funkcje finansowe
Funkcje ogólne
Funkcje finansowe
Funkcje finansowe
Funkcje ogólne
Funkcje finansowe
Funkcje ogólne
Funkcje budżetu
Klasyfikacja dochodów budżetowych
niepodatkowe
podatkowe
zagraniczne
krajowe
prawne
ekonomiczne
organizacyjne
dochody BP
dochody JST
zwrotne
np. pożyczki
bezzwrotne
np. opłaty
odpłatne
np. opłaty
nieodpłatne
np. podatki
zasadnicze
np. podatki
uboczne
np. cło
dobrowolne
np. pożyczki
przymusowe
np. podatki
ze względu na stosunek stawek do podstawy opodatkowania
skala podatkowa
zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe
proporcjonalna (liniowa)
progresywna
procentowa
kwotowa
stała
zmienna
progresywna
regresywna
Czynności bankowe
I grupa
II grupa
III grupa
czynności wykonywane wyłącznie przez banki;
wykonywane zgodnie z prawem bankowym
czynności wykonywane zarówno przez banki jak i inne instytucje finansowe i powołane przez inne organy administracyjne
czynności mające na celu podwyższenie rentowności banków nie związane bezpośrednio z prawem bankowym
podstawa opodatkowania
przedmiot podatku
stawka podatkowa
ze względu na technikę obliczania wartości
inkasent
płatnik
podatnik
bierny
czynny
źródło opodatkowania
podmiot podatku
ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU
podatki budżetów samorządowych
podatki budżetu państwa
pośrednie
bezpośrednie
konsumpcyjne
dochodowe
przychodowe
majątkowe
1
2
3
ze względu na przerzucalność
ze względu na budżet uprawniony do otrzymania podatku
ze względu na kryterium przedmiotowe
Podział podatków
Wyszukiwarka