RYNKI WALUTOWE 2010 dr. B. Puszer
Wykład I 18.02.2010
Zaliczenie na ostatnim wykładzie - 1 część pytania testowe, 2 pytania do uzupełnienia, 3 część opisowa, 4 część zadania (czyli np. przeprowadzenie transakcji arbitrażowych, transakcji hedgingowych itp.). 1 i 2 część po 1 punkcie, 3 i 4 po 2 punkty.
Literatura:
Pietrzak, Kowalik `Finanse międzynarodowe, zbiór zadań' 1 rozdział poświęcony rynkom walutowym (kilka odp. jest błędnych)
Jacek Zając `Polski rynek walutowy w praktyce'
Bogumił Bernaś `Finanse międzynarodowe'
Finanse. Bankowość i rynki finansowe - Pietrzak i Markiewicz
Krzysztof Kochan `Forex w praktyce'
James Dicks `Forex dla początkujących'
Rynek walutowy - całokształt transakcji wymiany walut wraz z instytucjami pomagającymi je przeprowadzać oraz zespół urządzeń i czynności za pomocą, których zawierane są transakcje walutowe.
Wszystkie operacje, w których będą uczestniczyły co najmniej dwie waluty, transakcje są przeprowadzane pomiędzy różnymi podmiotami, obecnie praktycznie każdy może być takim podmiotem, natomiast o warunkach, wysokościach itp. ustają władze monetarne danego kraju - decydują o zakresie, w jakim można obracać walutami danego kraju.
Transakcje przeprowadzane na rynku walutowym można podzielić:
Rynek walutowy
Lokalny Międzynarodowy
W zależności od zakresu swobody transakcji, rynki lokalne przyjmują kształt rynku międzynarodowego???
Pary walutowe, w których najczęściej przeprowadza się transakcje na rynkach międzynarodowych to USD i EUR
Rynek walutowy:
Lokalny (narodowy) - (rynek lokalny często stanowi część rynku międzynarodowego), obszary działania rynku lokalnego:
Na styku dwóch sektorów gospodarki: finansowego i niefinansowego
Wewnątrz samego sektora finansowego
Międzynarodowy (mogą przeprowadzać wszystkie podmioty bez względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania)
Typ rynku walutowego zależy od:
Zakresu wymienialności waluty krajowej
Polityki władz monetarnych
LOKALNY (NARODOWY)
Wolny rynek walutowy - podmioty gospodarcze mogą swobodnie wymieniać walutę danego kraju na inne waluty, bez ograniczeń ze strony władz państwowych. Aktualna sytuacja rynkowa określana jest przez bieżące relacje podaży i popytu. Z takim rynkiem mamy do czynienia w krajach o walutach w pełni wymienialnych. (Polska nie ma jeszcze wolnego rynku, niektóre kraje trzecie muszą mieć zgodę władz Polskich, aby przeprowadzić transakcje walutowe - te kraje, z którymi nie mamy podpisanych umów międzynarodowych. Na Polskim rynku nie można też przeprowadzać transakcji we wszystkich walutach; rynek wolny ma zaledwie 45 krajów na świecie). Podsumowując to rynek, na którym można bez żadnych ograniczeń przeprowadzać transakcje walutowe.
Reglamentowany rynek walutowy - podmioty gospodarcze działające w danym kraju nie mogą swobodnie wymieniać waluty tego kraju; istnieje państwowy monopol walutowy, co oznacza przymus odsprzedaży zarobionych za granicą walut obcych (najczęściej bankowi z uprawnieniami dewizowymi, który może następnie sprzedawać je wybranym podmiotom gospodarczym). Waluta kraju z ograniczeniami dewizowymi jest zwykle niewymienialna, a reglamentacja dewizowa powoduje powstanie tzw. `czarnego rynku'. (Obecnie takie kraje to m.in. Kuba, Chiny, Kambodża, kraje środkowej Afryki; w Polsce był to PKO do 1990 roku). Trzeba mieć zgodę władz monetarnych na przeprowadzenie transakcji. Państwo decyduje o wszystkim, kieruje wszystkimi transakcjami walutowymi, pełna kontrola. Wymienialność wewnętrzna. Rynek oficjalny.
Typ pośredni - występuje wtedy, gdy w danym kraju istnieje częściowa reglamentacja dewizowa (jedne sfery obrotu gospodarczego są reglamentowane przez państwo, a inne nie). Kombinacja rynku wolnego i reglamentowanego (nasz typ rynku pośredniego jest bardzo zbliżony do rynku wolnego; na początku jak zniesiono w Polsce reglamentację można było jedynie wymieniać małe sumy, np. na kredyt w obcej walucie potrzebna była zgoda państwa). Występuje najczęściej, najtrudniej scharakteryzować.
Polska - rynek nie do końca wolny rynek pośredni
Rynek międzynarodowy zawsze rynek wolny
Ze względu na rodzaj przeprowadzanych transakcji na rynku walutowym:
Rynek tradycyjny, na którym dokonywane są tradycyjne transakcje walutowe tzn natychmiastowe, terminowe i swap
GŁÓWNE SEGMENTY RYNKU LOKALNEGO (MOŻNA JE ODNIEŚĆ DO MIĘDZYNARODOWEGO):
Rynek detaliczny - obsługuje przede wszystkim klientów detalicznych (osoby fizyczne, przedsiębiorstwa i wymiana handlowa, zabezpieczenia przed ryzkiem handlowym, fundusze emerytalne). Transakcje na niższych kwotach, ale jest więcej transakcji.
Rynek hurtowy - to serce całego rynku walutowego, na nim działają spekulanci, kiedyś nazwany międzybankowym; rynek, który wyznacza cenę walut; powinna być wyznaczana poprzez podaż i popyt na dane waluty, choć w niektórych krajach władze monetarne określają amplitudę wahań, która nie może zostać przekroczona (utrzymują ją poprzez interwencje walutowe). Transakcje przeprowadzane w dużych kwotach (przeciętna wartość to równowartość 1 mln USD)
SEGMENTY RYNKU DETALICZNEGO I HURTOWEGO BIORĄC POD UWAGĘ CZAS REALIZOWANYCH NA RYNKU TRANSAKCJI
Rynek natychmiastowy (kasowy, spot market) - transakcje typu spot
Rzeczywiste - fizyczna wymiana walut
Nierzeczywiste - wymiana różnicy między cenami walut)
--->Gdzie reglamentowany - tylko spot
Przeprowadzane są po kursie natychmiastowym (kasowym) - cena, która jest wynikiem popytu i podaży, natomiast waluty stawiane są do dyspozycji w drugim dniu roboczym (wyjątek - koniec miesiąca, gdy musi zostać transakcja sfinalizowana do końca danego miesiąca, musi się w nim zamknąć). Zawierając umowę walut, są stawiane do dyspozycji w ciągu 2 dni roboczych.
Władze monetarne mają wpływ na cenę - system kursowy danego kraju (polityka kursowa)
Kursy płynne (najbardziej liberalne):
Płynne kierowane - wyznaczany przez popyt i podaż na daną walutę, władze monetarne zobowiązują się do obrony tego kursu, jeżeli przekroczy poziom optymalny lub pożądany, władze nigdy nie podadzą tego do wiadomości. Władze monetarne mają możliwość, jak waluta będzie zbyt mocna albo zbyt słaba, to poprzez transakcje na rynku walutowym sprowadzą do poziomu pożądanego,
Płynne swobodne -cena wyznaczana przez popyt i podaż i władze monetarne nie ingerują w cenę
Kursy stałe - BC wyznacza kurs parytetowy dla danych dwóch walut (oficjalny kurs centralny, parytetowy) jest niezmienny w długim okresie (czas określony i nieokreślony)
Kurs stały z izbą walutową - emisję pieniądza krajowego uzależnia się od rezerwy waluty, z którą związano walutę narodową (zwiększenie emisji i rezerw dewizowych). Najmniej popularny.
Stały niezmienny - stały parytet a wahania na rynku walutowym od kursu parytetowego, mogą wynosić do 1 %. Władze monetarne muszą ingerować, przeprowadzić transakcje, aby kurs zmieścił się w przedziale gdy cena przekroczy 1%
Stały z przedziałem wahań - ustala się kurs centralny niezmienny a ceny na rynku walutowym mogą wahać się w określonym przedziale > 1 %
Kursy pośrednie (pełzające, kroczące) - jest okresowo (zmieniany w niewielkim zakresie i okresowo). Wyznaczany jest kurs centralny
z przedziałem wahań do 1 % - dopuszczalny przedział wahań dla danej pary walut, jeżeli ceny przekroczą to BC ingeruje. Dewaluacja miesięczna, tygodniowa, kwartalna, codzienna.
18.02 3,9850
19.02 3,9860
20.02 3,9870
z szerszym przedziałem wahań
Rynek terminowy (forward market):
Transakcje walutowe z dostawą późniejszą, po kursie terminowym wcześniej uzgodnionym
Waluty stawiane do dyspozycji w określonym dniu przyszłości (czasami zawierane nawet na okresy roczne)
Zawierana dzisiaj, jest podana cena, w której wykonana będzie transakcja za jakiś czas
Rynek :
Pozagiełdowy - typu `over - the - counter' (brak standaryzacji, dopasowanie do klientów)
Rynek giełdowy (exchange - based market) - kontrakty futures, opcje
Instrumenty rynku walutowego:
Kurs walutowy - cena jednej waluty wyrażona w drugiej walucie (rynek kasowy)
Waluta bazowa - waluta, której ilość w danym kursie jest stała (zazwyczaj 1 lub 100 - stworzył sobie taką tradycję sam rynek walutowy) - waluta bazowa zazwyczaj podawana jest pierwsza USD/PLN, w akademickich podawane jest na odwrót, jeżeli waluta bazowa przyjmuje jedną jednostkę to nie piszemy nic, jeśli jest to inna wartość musimy ją napisać przed walutą (w Polsce obowiązuje zasada podawania do 4 cyfr po przecinku)
Waluta kwotowana - waluta, której ilość w danym kursie zmienia się w kolejnych kwotowaniach
Kurs kupna BID - cena, po której dealer jest gotowy kupić jednostkę (lub 100 jednostek) waluty bazowej. Po kursie kupna klient wymienia walutę bazową na kwotową - cena, po której klient wymienia walutę bazową na kwotowaną
Kurs sprzedaży OFFER albo ASK - cena, po której dealer jest gotowy sprzedać jednostkę (lub 100 jednostek) waluty bazowej. Po kursie kupna klient wymienia walutę kwotowaną na bazową
Duża figura - część ceny, której dealerzy nie kwotują 3,4756 - podkreślenie to figura
Pestki (Pips) - dwie ostatnie cyfry w zapisie kursu walutowego, które są kwotowane przez dealerów (inaczej punkty) 3,4756 - podkreślenie to pips
Prowizja - opłata kwotowa lub procentowa związana z przeprowadzeniem transakcji wymiany
Różnice między kursem BID i OFFER nazywamy spreadem.
Marża to wielkość, jaką bank dodaje do kursu sprzedaży i odejmuje od kursu kupna waluty kwotowanej na rynku międzybankowym.
(pojęcie spreadu występuje na rynku hurtowym, a marży na rynku detalicznym)
4,1370 - marża - 4,1380 - spread - 4,2216 - marża - 4,226
3,4650 3,46 to figura, 0,0050 to pipsy, pestki (ceny sprzedaży podawane tylko w całych figurach, a kupna samymi pipsami); (jeśli punkty w kursie kupna są niższe niż w sprzedaży to jest to cena większa o jedną całą jednostkę)
BID 2,8753 OFFER 2,8848
2,8753 - 48 (jeżeli BID jest wyższy to ostatnia cyfra figury OFFER musi być wyższa czyli 2,8848)
Możemy wyróżnić dwa typy podawania ceny (notowanie, kwotowanie) na narodowych rynkach walutowych (dwa systemy notowań, kwotowań):
Pośrednie (odwrotne) - wymyślone przez Anglików, typ odwrotny; określenie zmiennej ilości jednostek waluty obcej w stosunku do stałej liczny jednostek waluty krajowej (obecny w Anglii i krajach strefy Euro)
Bezpośrednie (zwyczajne/proste) - występuje wtedy, jeżeli waluta krajowa jest walutą kwotowaną, cena zmienna a waluta bazowa jest walutą obcą w cenie stałej; określenie zmiennej ilości jednostek waluty krajowej do stałej liczby jednostek waluty obcej (Polska - uzależnienie od władz monetarnych)
W Polsce kwotowanie:
PLN/EUR - dla nas kwotowanie pośrednie
EUR/PLN - dla nas kwotowanie bezpośrednie
Natomiast na terenie Unii Gospodarczej i Walutowej jest odwrotne. Kwotowanie:
PLN/EUR - dla Niemca kwotowanie bezpośrednie
EUR/PLN - dla Francuza kwotowanie pośrednie
Jeśli nie znamy rynku nie jesteśmy w stanie określić jakie to kwotowanie
Kurs terminowy - określa ilość waluty, którą należy zapłacić za walutę kupioną w przyszłości lub to, ile za nią otrzyma się w określonym dniu w przyszłości. Kurs terminowy jest więc ceną waluty w przyszłości, jednak ustaloną dzisiaj.
Kurs terminowy może być wiążący, zawierając umowę terminową niemożna odstąpić. Rynek terminowy - transakcje do 1 roku
Elementem odróżniającym kurs terminowy od kursu natychmiastowego (kasowego) jest więc czas, dlatego formuła określająca kurs terminowy uwzględnią różnicę wynikające z wysokości oprocentowania walut na rynku międzynarodowym
Mówi się, że dana waluta ma premie bądź dyskonto. Nie mówi się, że jedna ma wyższe a druga niższe oprocentowanie. Mówi się, że ta waluta ma premie (dyskonto)
Waluta niżej oprocentowana - waluta posiada premie.
Waluta wyżej oprocentowana - waluta posiada dyskonto
Kurs walutowy - cena określonej pary walut
Premia/dyskonto
Dyskonto/premia
Od oprocentowania, jakie ma waluta bazowa zależy kurs terminowy
Kurs terminowy = kurs kasowy+/- punkty swapowe (= punkty terminowe = marża terminowa)
Punkty swapowe dodajemy do kursu kasowego (spot), gdy waluta bazowa jest niżej oprocentowana, natomiast odejmujemy, gdy waluta bazowa jest wyżej oprocentowana
Punkty swapowe na krótkie okresy (do 2 miesięcy, oblicza się wg. Wzoru - NIEWAŻNE
Punkty swapowe = kurs kasowy x (r kw-r baz) x liczba dni / (100 x rok bazowy)
WYKŁAD 2 04.03.2010
EUR/PLN
KS 3,82000 - 3,8300
d(PLN)=4%
d(EUR)=2%
punkty swapowe dla transakcji kupna i sprzedaży:
PS(BID) =3,82*(4-2)*(30/100*360) =0,0191
PS(OFFER)=3,83*(4-2)*(30/100*360) =0,0192
3,82+0,0191=3,8391 kurs wykonania kontraktu (terminowy)
3,83+0,0192=3,8492
4.06 => 6.02 termin wykonania kontraktu to 8 czerwiec (3 miesiące)
!!!Jeżeli punkty kupna są niższe od punktów ceny sprzedaży = dodajemy
!!!Punkty swapowe dla ceny kupna są wyższe od sprzedaży, punkty należy odjąć
Układ punktów terminowych |
Waluta bazowa ma |
Waluta kwotowana ma |
Obliczenie kursu terminowego |
Wyższy/niższy |
Dyskonto |
Premię |
Kurs spot - punkty terminowe |
Niższy/wyższy |
Premię |
Dyskonto |
Kurs spot +punkty terminowe |
Przykład 1:
USD/EUR
Kurs natychmiastowy: 0,9143 - 0,9199
Punkty terminowe dla transakcji 1 miesięcznej: 3-5
Marża terminowa kupna 3 punkty, sprzedaży 5 punktów, o taką liczbę trzeba skorygować kurs spot
!!!Podpisywanie zawsze zaczyna się od ostatniej cyfry
0,9143 0,9199
+0,003 +0,005
Przykład 2:
USD/JPY 101,73 102,81
6m-c 101 98
USD ma dyskonto
101,73 102,81
-1,01 -0,98
=100,72 =101,91
Cechy giełdowych i pozagiełdowych kontraktów terminowych
Cechy |
Kontrakty pozagiełdowe |
Kontrakty giełdowe |
Przykłady |
Kontrakty forward, Swapy, Opcje pozagiełdowe (egzotyczne) |
Kontrakty futures, opcje giełdowe |
Rynek |
Sieć powiązanych ze sobą market makerów wymieniających informacje cenowe i negocjujących transakcje |
Zorganizowany rynek (giełdy terminowe i (lub) giełdy papierów wartościowych |
Umowy |
Dostosowane do klienta „szyte na miarę” by sprostać jego określonym potrzebom |
Wystandaryzowane kontrakty |
Ryzyko |
Ryzyko niedotrzymania warunków, ryzyko kredytowe |
Zagwarantowane wykonanie kontraktu |
Stopień uregulowania rynku |
Formalnie nieuregulowany |
Uregulowany |
Możliwość wyceny kontraktów |
Różnie przez rynek - jedne mają przekaz elektroniczny, inne wymagają indywidualnego dowiadywania się i wyceny |
Codzienne rozliczanie i wycena w ciągu dnia przekazywana elektronicznej |
***Giełdy terminowe - obracają tylko standaryzowanymi kontraktami, nie ma tam akcji
Kontrakty forward - kontrakty terminowe - klasyczne
rzeczywiste outrights - dochodzi do wzajemnej wymiany walut w określonym terminie i do wzajemnego przekazania walut
kontrakt terminowy z opcyjnym terminem realizacji -potocznie nazywana opcją czasową (opcją dostawy) ale nie kojarzyć tego z opcją walutową!!!
Nierzeczywisty kontrakt terminowy (kontrakt NDF)
Kontrakt forward outrights (zwana również transakcją terminową rzeczywistą) to umowa dotycząca kupna lub sprzedaży określonej kwoty waluty A za walutę B, w określonym momencie w przyszłości po określonej cenie. Tym, co odróżnia kontrakt forward outrights od innych rodzajów transakcji terminowych jest sposób rozliczenia, a mianowicie w kontrakcie forward outrights zawsze następuje fizyczna dostawa waluty. Nie ma obowiązku zawarcia umowy, gdzie jedną z walut będzie waluta narodowa, można je zawierać na dowolne waluty. Umowa nie musi być zawarta z dealerem, dwa przedsiębiorstwa czy osoby fizyczne też mogą. Nie można wycofać się przed czasem, musi być rozliczony danego dnia!!! ściśle określony moment wykonania kontraktu. Instrument wiążący obie strony (cena nie może ulec zmianie, kwota też). Wykorzystywany w hedgingu (nikt nie chce spekulować na instrumentach rzeczywistych) i arbitrażu zabezpieczonym (tym instrumentem można zabezpieczyć jedną konkretną transakcję).
Opcja czasowa - termin wykonania to określony przedział czasowy, musimy go wykonać w ściśle określonym przedziale (2-4 tygodnie). Jest umową dot. Kupna lub sprzedaży waluty A za walutę B. Swoboda w zakresie realizacji kontraktu. Można ten kontrakt realizować w ratach (nie musi być przeprowadzona jednorazowo). Na dany moment musi być wykonana cała kwota. Jednym instrumentem można zabezpieczyć np. kilka transakcji eksportowych (małe firmy). Wykorzystywana w hedgingu (zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym) raczej nie arbitraż.
Przykład:
Kontrakt opcji czasowej EUR/PLN
15. 12. Na 100000EUR
4,2100
Termin zapadalności 1-15.03.
Kursy terminowe:
1.03 4,2890 4,2910
15.03 4,2905 4,2945
1.03 -15.03 bank zakwotuje kurs terminowy 4,2890(sprzedaż - po cenie z początku okresu) 4,2945(klient kupuje walutę drożej)
Kontrakt NDF - transakcje terminowa nierzeczywista
NDF czyli Non-Deiverable Forward (NETTA) - terminowa transakcja nierzeczywista jest kontraktem terminowym, w którym nie dochodzi do fizycznej dostawy transakcji, a jedynie rozlicza się różnice kursowe między kursem terminowym uzgodnionym między klientami, a bankiem (tzw. kurs realizacji), a kursem kupna/sprzedaży waluty obcej kwotowanym przez bank w dniu rozliczenia kontraktu (tzw. kurs referencyjny - oferowany gdy kontrakt jest realizowany).
Stosowanie zazwyczaj przez spekulantów, długoterminowa (choć może być wykorzystywany wszędzie). Może być zrealizowany w dowolnym momencie (dyspozycja do dealera o rozliczenie).
K=Wartość kontraktu NDF * (kurs referencyjny - kurs realizacji).
Sytuacja klienta i banku w kontrakcie NDF
|
Klient chce kupić w transakcji terminowej walutę obcą |
Klient chce sprzedać w transakcji terminowej walutę obcą |
K>0 |
Bank przekazuje różnicę kursową na rachunek klienta |
|
K<0 |
Klient przekazuje różnicę kursową na rachunek banku |
|
K>0 |
|
Klient przekazuje różnicę kursową na rachunek banku |
K<0 |
|
Bank przekazuje różnicę na rachunek klienta |
Kontrakt NDF kupna - klient sprzedaje walutę bankowi (nie ma fizycznej dostawy walut).
Dla kontraktu NDF kupna waluty bazowej przez bank od klienta
K=N(Ref-Rr)
Rr - kurs realizacji kontraktu NDF
Ref - kurs referencyjny lub kurs banku
N - wartość kontraktu NDF
K - kurs kupna
Gdy K jest większe niż `0' to klient zobowiązuje się do zapłacenia w dniu rozliczenia różnicy kursowej na rachunek banku XYZ
Gdy K jest mniejsze niż `0' to bank XYZ zobowiązuje się do przekazania różnicy kursowej w dniu rozliczenia transakcji na wskazany rachunek klienta.
Kontrakt NDF sprzedaży - bank sprzedaje walutę, a klient kupuję walutę.
Kontrakt, który może zostać zrealizowany w dowolnym momencie. Tutaj zgodnie ze standardami zawiera się na określony termin, jednak można go zrealizować go w każdej chwili - teoretycznie. Jednak banki stosują karencję, czyli rozliczenie może nastąpić dopiero po upływie określonego terminu.
Dla kontraktu NDF sprzedaży waluty bazowej przez bank dla klienta
K=N(Ref-Rr)
Rr - kurs realizacji kontraktu NDF
Ref - kurs referencyjny lub kurs banku
N - wartość kontraktu NDF
K - kurs kupna
Gdy K jest większe niż `0' to bank XYZ zobowiązuje się do przekazania różnicy kursowej w dniu rozliczenia transakcji na wskazany rachunek klienta.
Gdy K jest mniejsze niż `0' to klient zobowiązuje się do zapłaceniu w dniu rozliczenia różnicy kursowej na rachunek banku XYZ
SWAP - DWIE PRZECIWSTAWNE TRANSAKCJE W DWÓCH PRZECIWSTAWNYCH TERMINACH REALIZACJI
1) swap kursowy - wykorzystywane głównie przez arbitrażystów walutowych, głównie arbitraż procentowy. Jest elementem polityki pieniężnej, instrument dostrajający politykę pieniężną państwa. Instrument polityki otwartego rynku. W arbitrażu procentowym dominuje swap typu out.
SWAP KURSOWY to kontrakt walutowy, na podstawie którego określona ilość waluty jest kupowana i jednocześnie sprzedawana za inną walutę w dwóch różnych terminach realizacji.
Dealer aranżuje transakcję swapową tak samo jak pojedynczą transakcję z danym kontrahentem.
Swap kursowy ma dwie daty rozliczenia (legs), w których następuje wymiana walut.
- SWAP IN - Jeżeli pierwsza transakcja dotyczy kupna, a druga sprzedaży
- SWAP OUT - Jeśli pierwsza dotyczy sprzedaży, a druga kupna
Wyróżnia się 3 rodzaje transakcji swapowych:
SWAP SPOT/FORWARD: S/F (Kombinacja transakcji natychmiastowej i terminowej) w tym przypadku pierwsza wymiana waluta (first leg) następuje w dwa dni robocze po zawarciu transakcji (jak na rynku transakcji natychmiastowych), zaś wymiana odwrotna (second leg) w określonym terminie w przyszłości (np. 3 miesiące później)-
S/F In pierwsza transakcja jest zawierana po kursie natychmiastowym, spotowym, druga transakcja jest wykonywana forward (na co najmniej 1 miesiąc, mogą być okresy regularne i nieregularne, druga transakcja MUSI przekroczyć 28 dni - miesiąca). In określa, że najpierw nastąpi kupno, a później sprzedaż. Termin zawarcia umowy określa okres rozpoczęcia transakcji. Wykorzystywane przez banki w operacjach otwartego rynku (dominują na rynku hurtowym - międzybankowym)
SWAP FORWARD/FORWARD F/F (Kombinacja dwóch transakcji terminowych) - w tym przypadku pierwsza wymiana następuje w określonym dniu w przyszłości, a wymiana odwrotna w terminie późniejszym.
Są to swapy typu termin za termin - np. swap rozpoczyna się za 3 miesiące od daty bieżącej (pierwsza wymiana), a kończy się za 6 miesięcy od daty bieżącej (druga wymiana); swap taki jest określany, jako swap 3x6 typu termin za termin (3x6 forward/forward swap) 25.02.09swap 2 dni 27.02.09forward 6 miesięcy 27.08.09
SWAPY na krótkie terminy - są to swapy, które trwają krócej niż 1 miesiąc (np. pierwsza wymiana ma miejsce natychmiast, a druga tydzień później). Niektóre krótkie terminy są nawet krótsze niż standardowa data rozliczenia na rynku natychmiastowym (2 dni robocze) np. pierwsza wymiana następuje dzisiaj, druga jutro. Obydwie transakcje musza się zmieścić w 30 dniach. Operacje do celów spekulacyjnych, duże wielkości.
Krótkie terminy |
Termin rozliczenia pierwszego etapu swapu |
Termin rozliczenia drugiego etapu swapu |
O/N (overnight) |
Dzisiaj |
Następny dzień roboczy |
T/N (tommorow-next) |
Następny dzień roboczy |
Drugi dzień roboczy od dnia zawarcia transakcji (termin rozliczenia transakcji natychmiastowej) spot |
S/N (spot next) |
Termin rozliczenia transakcji natychmiastowej (drugi dzień roboczy po dniu zawarcia transakcji) - spot |
Pierwszy dzień roboczy po terminie spot |
S/W (spot-one-week) S/W, S/W2 ,S/W3, S/W4 |
Termin rozliczenia transakcji natychmiastowej (drugi dzień roboczy po dniu zawarcia transakcji) |
Tydzień (7 dni) po terminie spot |
WYKŁ 3 18.03.2010
Walutowy kontrakt futures - są giełdowymi, terminowymi kontraktami walutowymi o standardowych wielkościach i terminach zapadalności.
Walutowe kontrakty futures w podobny sposób jak terminowe transakcje walutowe dają możliwość zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje walutowych kontraktów futures:
Walutowe kontrakty futures dla dowolnych walut względem dolara
Walutowe kontrakty futures dla kursów krzyżowych (te dominują na warszawskiej GPW)
Cechy kontraktu futur es:
standaryzacja kontraktu co do wielkości, cyklu transakcji, kursu wymiany, min. zmiany ceny itd.
istnieje możliwość odwrócenia pozycji - pozycja przyjęta w kontrakcie może być likwidowana przez przyjęcie pozycji odwrotnej. W rzeczywistości tylko niewielka część kontraktów futur es osiąga termin zapadalności.
rynek publiczny - ceny są ogólnie dostępne. Transakcje mają miejsce na parkiecie giełdy, w systemie open outery, a ceny są podawane do publicznej wiadomości na tablicy giełdy, w prasie finansowej oraz za pomocą systemów informacyjnych, takich jak np. Reuter.
partnerem transakcji jest zawsze izba rozrachunkowa, co oznacza niskie ryzyko kredytowe. Kontrakt zatem nie jest zawierany bezpośrednio między kupującym a sprzedającym. Izba bierze na siebie ryzyko bankructwa partnera. To ważne, oznacza bowiem, że nikt nie może mieć dostępu do rynku bez sprawdzenia przez izbę czy ma odpowiednią wiarygodność kredytową. W ten sposób duże firmy nie mają żadnej przewagi nad małymi lub też nad indywidualnymi inwestorami.
Walutowe kontrakty futures wygasają w miesiącach kończących kwartały. Jest to wyjątkowy instrument terminowy, bo nie bazuje na kursie terminowym, tylko na kursie z rynku spot.
OPCJE
Rodzaje:
standardowe - waniliowe
egzotyczne
opcje na walutowe kontrakty futures
Opcja walutowa jest umową, w której:
nabywca opcji ma prawo do kupna lub sprzedaży określonej ilości waluty, po określonym kursie, przed lub w określonym terminie w przyszłości.
sprzedawca opcji (tzw. Writer, gwarantujący opcję, wystawca opcji) ma obowiązek do dostarczenia lub odbioru określonej ilości waluty, po określonym kursie, przed lub w określonym terminie w przyszłości.
Kontrakt opcyjny od strony kupującego jest często porównywany do polisy ubezpieczeniowej. Prawa i obowiązki wystawcy i nabywcy opcji nie są rozłożone równomiernie.
Opcja walutowa - instrument na mocy, którego nabywca ma prawo do zakupu lub sprzedaży określonej ilości waluty po z góry określonym kursie i z góry określonym momencie w przyszłości. Natomiast sprzedawca ma obowiązek dostarczenia lub odkupienia określonej ilości waluty po z góry określonym kursie i z góry określonym momencie w przyszłości.
Nabywca ma prawo, nie obowiązek, może odstąpić od kontraktu opcyjnego. W tych umowach nie można było odstąpić od ich zobowiązania. Sprzedawca natomiast ma obowiązek realizacji umowy - wtedy, kiedy nabywca o to poprosi.
Opcje mogą występować w obrocie poza giełdowym - OTC i giełdowym.
Sprzedawcą może być każdy, jednak nie zdarzyło się jeszcze nigdy by sprzedawcą była osoba fizyczna, najczęściej banki, instytucje finansowe i przedsiębiorstwa.
Nabywca może być każdy w tym osoba fizyczna.
Premia - jest ceną, którą kupujący płaci wystawy opcji. Premia ta jest często postrzegana jako koszt zabezpieczenia przed niekorzystną zmianą ceny instrumentu bazowego na rynku. Inaczej nazywane ceną, kosztem opcji. Kojarzone z kosztem posiadania prawa korzystania z instrumentu opcji. Jest wyrażana w kwocie kwotowanej (najczęściej) - może ona być negocjowana - dopasowana do klienta. Zależy ona od stóp procentowych na rynkach, od systemu kursowego, walutowego od ryzyka politycznego itp. Wystawca ma prawo żądać premii, nabywca ma obowiązek zapłacić, jeśli wystawca żąda.
Opcje z punktu widzenia terminu opcje dzielimy na:
Opcje typu europejskiego - można wykonać tylko i wyłącznie w dacie, terminie wymagalności. Sprzedawca może wnioskować czy nabywca wykona daną transakcję, czy nie - może się do tego przygotować.
Opcje typu amerykańskiego - można wykonać w dowolnym terminie od daty nabycia do terminy wymagalności. Są oczywiście dużo droższe (premia wyższa) niż opcje typu europejskiego.
Opcje z punktu widzenia rozliczenia opcji:
rzeczywiste - kontrakt kończy się fizyczną dostawą waluty. Jest ich coraz mniej na rynku.
nierzeczywiste - rozliczenie w postaci różnic kursowych
Opcje z punktu widzenia podmiotu, który zawiera transakcję:
giełdowe
pozagiełdowe
Opcje notowane na giełdzie |
Opcje pozagiełdowe OTC |
Warunki standaryzowane |
Warunki negocjowane indywidualne |
Zawierane za pośrednictwem giełdy |
Zawierane za pośrednictwem brokera |
W większości bez fizycznej dostawy |
W większości z fizyczną dostawą |
Pozycja może być zamknięta przez kontrakt przeciwstawny |
Trudności w zamknięciu pozycji przez zawarcie kontraktu przeciwstawnego |
Wykonanie kontraktu gwarantuje giełda |
Nie ma gwarancji wykonania kontraktu |
Konieczność wniesienia depozytu zabezpieczającego |
Bez depozytu zabezpieczającego |
Opcje amerykańskie i europejskie |
Dominują opcje europejskie |
Klasyfikacja opcji z punktu widzenia nabywcy.
Opcja |
Kupna CALL |
Sprzedaży PUT |
In the Money (w cenie) |
Cena rynkowa>cena wykonania |
Cena rynkowa < cena wykonania |
At the money (po cenie) |
Cena rynkowa = cena wykonania |
Cena rynkowa = cena wykonania |
Out of the money (nie w cenie) |
Cena rynkowa < cena wykonania |
Cena rynkowa > cena wykonania |
Opcje złożone - opcje, w których instrumentem podstawowym jest inna opcja (zazwyczaj standardowa). Najpopularniejsze opcje złożone to:
call on call (opcja kupna wystawiona na opcję kupna) - daje prawo do kupna opcji kupna po ustalonej cenie w ustalonym terminie.
call on put - daje prawo do kupna opcji sprzedaży po ustalonej cenie w ustalonym terminie.
put on call - daje prawo do sprzedaży opcji kupna po ustalonej cenie w ustalonym terminie.
put on put - daje prawo do sprzedaży opcji sprzedaży po ustalonej cenie w ustalonym terminie.
Standardowa opcja binarna jest rodzajem zakładu pomiędzy wystawcą a nabywcą, który dotyczy ceny walut w przyszłości. Nabywca opcji binarnej uważa, że kurs waluty w dniu wygaśnięcia opcji będzie wyższy od kursu realizacji. Inwestor, który otworzył długą pozycję w opcji put sądzi, że kurs waluty znajdzie się poniżej ceny wykonania. Ustala się wielkość wypłaty przez wystawcę.
Opcja binarna jest 1 typem z najpopularniejszych opcji egzotycznych w Polsce. Drugim popularnym typem są opcje barierowe - w których okres, w którym opcja jest ważna zależy od tego, czy kurs walutowy przekroczy określoną barierę. Jest to szeroka grupa opcji, wyróżniamy opcje barierowe pojedyncze, podwójne i cząstkowe.
Kolejny typ opcji egzotycznych to opcje elastyczne. To instrumenty, które dają nabywcy prawo do wyboru momentu wykonania opcji lub tez możliwość ustalenia niektórych parametrów opcji (np. ceny wykonania) już po zawarciu kontraktu opcyjnego. Inaczej mówiąc, inwestor może w pewien sposób dostosować zakupiony instrument do rozwoju sytuacji na rynku instrumentu bazowego.
Typy opcji elastycznych:
bermudzkie
wyboru
o opóźnionym starcie
ratalne
Następny popularny typ opcji egzotycznych to opcje uwarunkowane. Są to instrumenty, których wartość końcowa zależy nie tylko od tego, jaka jest cena instrumentu pierwotnego w momencie wygaśnięcia opcji.
Typy:
barierowe
wsteczne
drabinowe
zapadkowe
„na okrzyk”
Opcje azjatyckie - ich cechą wspólną jest uzależnienie dochodu z opcji od średniej ceny walut. Ponieważ o wysokości średniej decyduje wynik wielu obserwacji dokonywanych w określonym przedziale czasu, wartość opcji zależy nie tylko od ceny instrumentu bazowego w momencie wyceny, ale też od wartości historycznych. Dlatego opcje azjatyckie zaliczamy do uwarunkowanych - są to opcje egzotyczne uwarunkowane średnią ceną walut.
W przypadku podziału ze względu na motyw przyświecający stronom podczas zawierania transakcji do najistotniejszych zalicza się cztery typy:
Transakcje inwestycyjne - długookresowe, zawierana z myślą o długim horyzoncie czasowym. W ich przypadku pozycja walutowa związana jest zazwyczaj z przekonaniem, co do czynników fundamentalnych (np. bilans handlowy, poziom inflacji, poziom stóp procentowych, wzrost gospodarczy, itd.) stojący u podstaw relatywnej pozycji gospodarki danego państwa, a co za tym idzie także waluty tego kraju. Do grupy tej zaliczają się także transakcje wykorzystujące operacje walutowe jedynie, jako środek do realizacji kontraktów gospodarczych (np. niemiecki przedsiębiorca wymieniający euro na polskiego złotego, aby otworzyć w Polsce fabrykę, czy polski przedsiębiorca zakupujący w Chinach towary, które zamierza sprzedać w swym kraju)
Transakcje spekulacyjne - to transakcje, które cechują się raczej krótszym horyzontem czasowym - w skrajnych przypadkach tego typu operacje trwać mogą zaledwie kilka minut, a nawet sekund. Ich zawieranie związane jest z krótkoterminowym przekonaniem graczy, co do kształtowania się kursu określonej waluty, bądź grupy walut. U podstaw procesu decyzyjnego w tego typu transakcjach stoi często tzw. analiza techniczna wykorzystująca zachowanie się cen w przeszłości do prognozowania cen w przyszłości.
Spekulacja :
- na zwyżkę kursu (bulish speculation) byki
- na zniżkę kursu (bearish speculation) niedźwiedzie
100 000 USD - tyle mamy. Spekulujemy na rynku polskim.
USD/PLN 3,9500 spekulant gra na osłabienie dolara.
po 1h kurs na rynku 3,900 spekulacja się sprawdziła, zarobiliśmy 1282 dolary.
Transakcje hedgingowe (zabezpieczające) - mają na celu pokrycie strat na jednej pozycji poprzez zajęcie pozycji przeciwnej - zwane również zabezpieczającymi. Operacje te mają na celu uchronić stronę ją intuicją przed ryzykiem kursu walutowego. Wykorzystywane są one często w praktyce międzynarodowych transakcji gospodarczych przez eksporterów czy importerów, którzy narażeni są na zmienność kursów walut obcych w stosunku do waluty ich własnego kraju.
Transakcje arbitrażowe
WYKŁ 4
Zawierając transakcje spekulacyjne ważna jest kwestia zajmowanej pozycji walutowej (dewizowej)
Stan posiadania (zadłużania) w jakiejś walucie to POZYCJA w danym pieniądzu
Gdy wierzytelności i zobowiązania sumują się na dany termin to jest to POZYCJA WALUTOWA ZAMKNIĘTA - suma wpływów w danej walucie obcej będzie równa sumie wypływów w tej samej walucie, jest to stan równowagi pomiędzy wielkością aktywów a pasywów walutach obcych, czyli wpływ waluty bazowej = wypływ waluty bazowej
8.04 15:33
Wierzytelności zobowiązania
25000 (15.04) 50000 (10.04)
35000 (18.04) 20000 (24.04)
40000 (20.04) 30000 (7.05)
----- ------
100000 = 100000 (pozycja jest zamknięta na ten moment)
OTWARTĄ POZYCJĘ tworzy różnica pomiędzy sumą wpływów i wypływów, jest wynikiem różnic między aktywami i pasywami wyrażonymi w danej walucie
8.04 15:33
Wierzytelności zobowiązania
25000 (15.04) 50000 (10.04)
35000 (18.04) 20000 (24.04)
40000 (20.04)
----- ------
100000 =/ 70000 (pozycja jest otwarta)
OCZEKIWANE 30000 TO POZYCJA DŁUGA
POZYCJA WALUTOWA - zestawienie wierzytelności i zobowiązań danego podmiotu w walutach obcych bez względu na termin
POZYCJA DŁUGA - (LONG) - oznacza stan posiadania w danym pieniądzu, jego zasób albo już otrzymany albo jeszcze oczekiwany
POZYCJA KRÓTKA - (SHORT)oznacza zobowiązanie do uregulowania w danej walucie czyli dług
|
ZYSK DEWIZOWY |
STRATA DEWIZOWA |
Długa pozycja walutowa |
Przy wzroście kursu waluty obcej w stosunku do waluty krajowej |
Przy spadku kursu waluty obcej |
Krótka pozycja walutowa (zajmowana gdy podmiot liczy na) |
Przy spadku kursu waluty obcej (bazowej)w stosunku do krajowej (kwotowanej) |
Przy wzroście |
Od podejścia podmiotu do ryzyka i możliwości finansowych jest uzależnione jak dużą pozycję przyjmie, bank może na rynku walutowym zająć pozycję otwartą tylko do jakiejś wysokości (ograniczenia prawne, żeby za bardzo nie spekulowały i nie narażały klientów na ryzyko kursowe)
Pozycja indywidualna ( w uregulowaniach NBP) dla jednej waluty na jeden dzień nie może przekroczyć 15% kapitałów własnych banku - przeliczana na walutę krajową wg kursu NBP
POZYCJA WALUTOWA MAKSYMALNA - suma bezwzględnych wszystkich pozycji długich i krótkich w walutach obcych (przeliczone na walutę krajową), w Polsce nie może przekroczyć 30% funduszy banku
POZYCJA WALUTOWA GLOBALNA - różnica sum pozycji długich i krótkich
POZYCJA PŁYNNOŚCI - zestawienie należności i zobowiązań w walutach obcych na najbliższe godziny
1 TYP - TRANSAKCJE SPEKULACYJNE ( w poprzednim wykładzie)
Najwięcej 40% transakcji to te zawierane na rynku natychmiastowym (platformy - transakcje nierzeczywiste, podstawą jest złożenie odpowiedniego depozytu, dźwignia x100 umożliwia grę na platformie na kwotę miliona przy kwocie 10000)
Mamy do dyspozycji 1 mln zł
Spekulant wybiera funta brytyjskiego GBP/PLN
Czy gramy na zwyżkę czy na zniżkę? (określamy do waluty bazowej), interesuje nas umocnienie funta (aprecjacja)
7.04. godz 14:00 kurs na rynku kwotowym 4,3250 - 4,3260
8.04. godz 16:00 4,3262 - 4,3278
Trzeba kupić funty żeby sprzedając otrzymać wyższą kwotę
1000000/ 4,3260 = 231160,42 * 4,3262 => 1000046,23 (+46,23)
---
100000 EUR (1000 EUR)
EUR/PLN oczekiwania co do deprecjacji euro
sprzedaż 3,9500 -> 395000 PLN
short EUR
kupno EUR 3,9000 -> 101282 EUR ->1282 EUR -> 2282
Do transakcji spekulacyjnych wykorzystuje się 3 grupy instrumentów: NDF, kontrakty futures, opcje walutowe.
NDF:
15.09.09. -> termin zapadalności kontraktu terminowego 15.06.10.
1000000 EUR Kurs terminowy na dzień 15.06. = 4,1000-4,2000
15.09. (musi określić czy gramy na zwyżkę czy zniżkę euro) - deprecjacja euro
NDF kupno
8.04. 16:00 K= N* (Rrf-R0) EUR/PLN 8.04. 3,8100 - 3,8200
K =100000 *(3,8100-4,100) =-29000 PLN kwota którą bank przeleje klientowi, zarobił na transakcji
NDF sprzedaż (liczyłby na aprecjację Euro a stałaby się deprecjacja)
K= 10000* (3,8200-4,1000) = - 28000 PLN kwota, którą klient musi przelać do banku, ma 2 dni robocze
FUTURES (SPEKULUJE SIĘ NA PEWNYCH STANDARDACH):
100000CHF
1p=1 zł (na PL giełdzie)
10 FCHF M10
Long kurs short
30.03. 2,3330
11:00
30.03. -100 2,3320 +100
31.03. -50 +50 2,3325 -50 +50 (poz netto)
(różnica do dnia poprzedniego 5 pkt*10=50 zł)
01.04. +150 +200 2,3345 -200 -150
WYKŁ 5 22.04.2010
Próg rentowności (opłacalności, graniczny)- moment, w którym zyski pokryją koszt zapłaconej premii
W przypadku opcji kupna:
Próg rentowności = kurs realizacji + koszt opcji na jednostkę waluty
Koszt opcji na jednostkę waluty = wartość premii / wartość kontraktu opcyjnego
kurs realizacji - ma prawo do kupna
Jeżeli opcja w dniu realizacji jest at the money lub out of the money:
Nabywca traci wartość premii
Opcja zapada niezrealizowana
Jeżeli opcja w dniu realizacji jest In the money, to:
Kupujący uzyskuje pozycję długą w walucie bazowej
Opcja ta jest zrealizowana
Opcja może być zrealizowana z zyskiem, gdy kurs rynkowy (referencyjny) wzrośnie powyżej progu rentowności
zysk pln
opcja nie jest
zrealizowana opcja jest zrealizowana
Opcja przynosi zysk
4,55 4,62 kurs referencyjny eur/pln
Punkt widzenia nabywcy opcji call (kupna)
W przypadku opcji sprzedaży próg rentowności (kurs przegięcia, kurs zyskowności, brekeven point):
Próg rentowności = kurs realizacji - koszt opcji na jednostkę waluty
Jeżeli opcja w dniu realizacji jest In the money
Kupujący uzyskuje pozycje krótką w walucie bazowej po kursie realizacji
Opcja ta jest zrealizowana
Opcja może być zrealizowana z zyskiem, gdy kurs rynkowy referencyjny spadnie poniżej progu rentowności
Jeżeli opcja w dniu realizacji jest at the money lub out of the money
Nabywca traci wartość premii
Opcja zapada niezrealizowana
Opcja sprzedaży:
Opcja jest zrealizowana Opcja nie jest zrealizowana
zysk
Opcja przynosi zysk
4,5 4,55 Kurs referencyjny
OPCJE WALUTOWE (STRATEGIE SPEKULACYJNE)
Forma strategii kierunkowych (oczekiwanie wzrostu lub spadku kursu walutowego w jednym kierunku) long call, long put, short put, short call
Forma strategii zmienności (oczekiwania większych lub mniejszych zmian o charakterze dwukierunkowym)
LONG CALL (CALL LONG) - KUPNO OPCJI KUPNA - strategia spekulacyjna którą podejmuje nabywca opcji kupna, który zajmuje pozycję długą w kontrakcie opcyjnym na kupno waluty (chcemy zarobić: kurs na rynku natychmiastowym (cena pary walut) osiągnie poziom wyższy niż próg rentowności ( w momencie wygaśnięcia kontraktu). Zysk nieograniczony, starta ograniczona do wysokości premii.
Cena wykonania
Próg rentowności
Transakcja nierzeczywista (rozliczenie różnic kursowych)
Call long 1mln GBP 6 mc
Call Kurs Realizacji GBP/PLN 4,5500 premia 70000 PLN
Oczekujemy wzmocnienia funta brytyjskiego
Próg Rentowności = 4,5500+(70000/1000000)=4,6200
22.04. GBP/PLN 4,6500
Przedawca opcji wypłaca różnice między ceną na rynku i ceną w kontrakcie, nabywca opcji zarobił 100000PLN [1mln *(kurs2-kurs1)], rzeczywisty zysk 30000PLN (bo zapłacił 70000PLN)
22.04. GBP/PLN 4,6000 opcja w cenie
[1mln*(4,6000-4,5500)]=50000 (zysk z różnicy kursowej) ale zapłacił 70000 więc starta wnosi 20000, nie udało mu się odzyskać wniesionego kapitału
22.04. GBP/PLN 4,5000 odstępujemy od kontraktu, opcja jest opcją nie w cenie, strata wynosi 70000PLN, spekulant nie trafnie przewidział zmiany w kursie
Grając na zwyżkę a kurs na zniżkę musimy liczyć się ze stratą.
Strata jest ograniczona do wysokości premii - maksymalna strata jaką może ponieść
SPRZEDAŻ OPCJI KUPNA (CALL SHORT) - jeden musi sprzedać żeby drugi mógł kupić ;)
zysk nieograniczona
strata ograniczony zysk (premia)
Próg rentowności
Cena wykonania
4,6500
Nabywca zarobił 30 000 to sprzedawca realnie stracił 30000 (opcja nie w cenie)
4,6000
50000 strata sprzedawcy, zysk jest ograniczony, wynosi 20000 (opcja nie w cenie)
4,5000
Zarabia 70000
KUPNO OPCJI SPRZEDAŻY (PUT LONG)
Cena wykonania
Próg rentowności
PUT LONG 1mln GBP put premia 50000PLN kurs realizacji GBP/PLN 4,5500
PR=4,55000-(50000/1000000)=4,5000
Jeżeli cena na rynku będzie niższa niż próg rentowności, to podmiot zajmujący pozycję długą odnosi zyski pozwalające na zapłatę opcji. Strategię przyjmuje gdy oczekuje spadku waluty kontraktu
22.04. 4,6500 opcja nie w cenie, strata ograniczona do wysokości zapłaconej premii (50000)
22.04. 4,5300 opcja w cenie, zarabiamy 20000PLN ale włożyliśmy 50000 więc strata 30000
22.04. 4,4800 opcja w cenie, zysk 70000PLN, ale premia zapłacona 50000 więc zarobiliśmy 20000PLN
PUT SHORT - sprzedaż opcji sprzedaży (cena poniżej PR, dla sprzedawcy oznacza, że zarabia ale zysk ograniczony jest do wysokości zapłaconej premii), pomiędzy PR a ceną wykonania zysk zostaje pomniejszony o poniesione straty, powyżej ceny wykonania to starta
zysk
strata ograniczony zysk (premia)
Cena wykonania
Próg
rentowności
22.04. 4,6500 50000 opcja w cenie, zysk ograniczony do premii, zarabia 50000
22.04. 4,5300 nie w cenie, dostał 50000 wypłacił 20000 jest +30000
22.04. 4,4800 opcja nie w cenie, musi wypłacić 20000 (jego strata)
STELAŻ
STRATEGIA STELAŻA JEST STRATEGIĄ OPARTĄ NA ZMIENNOŚCI. Polega na zakupie (lub sprzedaży) dwóch opcji - jednej kupna i jednej sprzedaży (obie muszą mieć ten sam kurs realizacji) występuje w dwóch odmianach:
Długi - kiedy inwestor zajmuje pozycję długą, strategia taka może przynieść zyski kiedy inwestor oczekuje dużej zmienności kursów ale nie jest w stanie określić kierunku zmian maksymalna strata ograniczona jest do sumy zapłaconych premii
Krótki - (na odwrót) inwestor zajmuje pozycję krótką na obydwu opcjach (sprzedawca opcji), nie boi się ryzyka i jest w stanie ponieść nieograniczone straty (ograniczone zyski w postaci sumy premii)
DŁUGI STELAŻ (nabywcy)
Elementy
Opcja kupna - cena wykonania i premia
Opcja sprzedaży - cena wykonania i premia
Uwagi - cena wykonania opcji kupna jest równa cena wykonania opcji sprzedaży
Inwestycja początkowa premia (P1+P2)
Maksymalna strata suma premii P1+P2
Maksymalny zysk nieograniczony
cena
wykonania
PR2
PR1
Długi stelaż 100000EUR 6m (najpopularniejszy)
EUR/PLN call 3,9000 premia 1000PLN
Put 3,9000 premia 1000PLN
PRcall 3,9100
PRput 3,2900
22.04. 3,9400 (powyżej kursu call zarabiamy) zysk 4000 (kwota otrzymana od sprzedawcy opcji )
wygasa opcja PUT i nie realizujemy
pozycja netto to zysk 4000-2000premii=2000
22.04. 3,8500 poniżej PR - opcja PUT jest opłacalna, nie realizujemy CALL, z tytułu opcji PUT bank wypłaca nam 5000PLN, zainwestowane 2000 więc zysk netto 3000PLN
22.04. 3,9050 realizujemy opcję CALL, zarabiamy 500 PLN, natomiast stracimy 1500 (bo premia 2000)
KRÓTKI STELAŻ (sprzedawcy)
Elementy
Opcja kupna - cena wykonania i premia
Opcja sprzedaży - cena wykonania i premia
Uwagi - cena wykonania opcji kupna jest równa cena wykonania opcji sprzedaży
Inwestycja początkowa - nie występuje początkowy bo dochód związany jest z popraniem premii
Maksymalna strata nieograniczona
Maksymalny zysk ograniczony do wysokości zapłaconej premii
cena
wykonania
PR2
PR1
Jeden podmiot przyjmuje stelaż długi to drugi stelaż krótki:
Krótki stelaż 100000EUR 6m (najpopularniejszy)
EUR/PLN call 3,9000 premia 1000PLN
Put 3,9000 premia 1000PLN
PRcall 3,9100
PRput 3,2900
22.04. 3,9400 sprzedawca musi wykonać opcję CALL, ponosi stratę 4000, -4000+2000=-2000
22.04. 3,8500 będzie realizowana PUT, traci na niej 5000 ale -5000+2000=-3000
22.04. 3,9050 realizacja CALL, -500+2000=1500 zysk
STRATEGIA DUSICIELA - również strategia zmienności której konstrukcja jest bardzo zbliżona do stelażowej. Różnica polega na tym, że ceny wykonania dla opcji różnią się i mogą różnić się premiami - cena wykonania opcji sprzedaży powinna być niższa od ceny wykonania opcji kupna. Strategia ta występuje podobnie w dwóch odmianach:
Długi dusiciel - kiedy inwestor zajmuje pozycję długą strategia przynosi zysk, kiedy inwestor oczekuje dużej zmienności kursu walutowego ale nie jest w stanie określić kierunku zmian, maksymalna strata ograniczona do premii, zysk nieograniczony
Krótki dusiciel - inwestor przyjmuje pozycję krótką na obu opcjach strategia naraża inwestora na poniesienie potencjalnie nieograniczonych strat, w przypadku niewielkiej zmienności przynosi zysk wynikający z pobrania premii za dwie opcje.
DŁUGI DUSICIEL
Elementy
Opcja kupna - cena wykonania i premia
Opcja sprzedaży - cena wykonania i premia
Uwagi - cena wykonania opcji kupna > cena wykonania opcji sprzedaży
Inwestycja początkowa premia (P1+P2)
Maksymalna strata suma premii P1+P2
Maksymalny zysk nieograniczony
Cena wykonania
PR1
PR2
Długi DUSICIEL 100000EUR 6m (najpopularniejszy)
EUR/PLN call 3,9000 premia 1000PLN
Put 3,8950 premia 1000PLN
PRcall 3,9100
PRput 3,8850
22.04. 3,9050 zarabia +500PLN -2000 = -1500
3,9400 realizowana opcja kupna, +4000-2000=2000
3,8970 strata 2000PLN
WYKŁ 6 06.05.2010
KRÓTKI DUSICIEL
Polega na sprzedaży opcji kupna i opcji sprzedaży, podmiot zajmuje dwie pozycje krótkie
Cena wykonania opcji kupna przewyższa cenę wykonania opcji sprzedaży, kurs realizacji kupna jest wyższy niż sprzedaży, premie ustalone są na tym samym poziomie. Podmiot narażony jest na nieograniczoną stratę, jego zysk jest ograniczony do wysokości zapłaconych premii
100000 EUR
Short call 3,9000 premia 1000
Short put 3,8950 premia 1000
Termin zapadalności 6.05. opcje europejskie, nierzeczywiste (rozliczenie różnic kursowych)
EUR/PLN 4,0100
Realizując strategię, liczymy się z tym, że nabywca calla będzie chciał realizować kontrakt
11000 PLN traci sprzedawca a faktycznie (uwzględniając zysk z premi) traci 9000
3,8900 - realizowana będzie opcja sprzedaży (jako wystawca musimy się z tym liczyć) z tytułu zajęcia strategii zysk wynosi 1500 zł (strata 500 +2000 premie)
STRATEGIA NIEDŹWIEDZIA ( 3 TYP STRATEGII KOMBINOWANEJ, OPCYJNEJ) BEAR STEET
Jednoczesny zakup i sprzedaż dwóch różnych opcji kupna lub sprzedaży, cechą charakterystyczną jest to, że kurs wykonania opcji kupionej powinien być wyższy od ceny wykonania opcji sprzedaży, to samo dotyczy premii (z tym, że dla opcji kupionej powinna być niższa niż sprzedanej)
Niedźwiedzia z wykorzystaniem opcji kupna - zakup i wystawienie dwóch opcji kupna o różnych cenach wykonania i różnych premiach. Maksymalny zysk jest ograniczony do różnicy pomiędzy premiami, natomiast strata jest nieograniczona
100000 EUR wartość opcji kurs realizacji premie
Long call (nabywca opcji kupna) 3,9000 800 różnica 200
Short call (wystawca opcji kupna) 3,8950 1000
6 maja 4,0100 - jako nabywca opcji kupna decyduje się na wykonanie opcji, ale podmiot, któremu sprzedaliśmy również będzie wykonywał opcję, obie zostaną wykonane, wypłaci nam kwotę 11000 a my musimy wypłacić 11500, czyli tracimy 500, zarabiamy na premiach 200 czyli w sumie strata wynosi 300
Z wykorzystaniem opcji sprzedaży - zakup i wystawienie dwóch opcji sprzedaży o różnych kursach realizacji i premiach, maksymalna starta jest ograniczona do różnicy między premiami, a maksymalny zysk jest nieograniczony
100000 EUR wartość opcji kurs realizacji premie
Long put 3,9000 1000 różnica 200
Short put 3,8950 800
6 maja 4,0100 - nie realizujemy żadnej opcji bo na rynku jest korzystniej
6 maja 3,8000 - wykonujemy opcję, osiągamy zysk 10000, drugi podmiot też wykona - starta 9500, na plusie 500, premia jest stratą, czyli nasz zysk wynosi 300
STRATEGIA BYKA - polega na jednoczesnym kupnie i sprzedaży dwóch opcji kupna lub dwóch opcji sprzedaży natomiast kurs wykonania opcji zakupionej jest niższy niż kurs realizacji opcji sprzedanej
Strategia byka z wykorzystaniem opcji kupna
100000 EUR wartość opcji kurs realizacji premie
Long call (nabywca opcji kupna) 3,8950 1000 różnica 200
Short call (wystawca opcji kupna) 3,9000 800
6 maja 4,0100 - zarabiamy 11500, na pozycji krótkiej tracimy 11000, na plusie 500 a różnica między premiami jest stratą więc ostatecznie zysk wynosi 300
Strategia byka z wykorzystaniem opcji sprzedaży
100000 EUR wartość opcji kurs realizacji premie
Long put 3,9000 800 różnica 200
Short put 3,8950 1000
6 maja 4,0100 - nie realizujemy i nabywca też nie realizuje, zysk 200
6 maja 3,8000 - zajmując pozycję długą zyskujemy 9500, równocześnie zajmując krótką musimy zapłacić 10000, więc -500 ale +200 = -300 to strata
2 TYP - TRANSAKCJE HEDGINGOWE
wykorzystywane do ograniczania (minimalizowania) strat wynikających z różnic kursowych, zamykanie otwartych pozycji walutowych (zajęcie pozycji przeciwstawnej do wyjściowej)
Techniki wewnętrzne - przenoszenie ryzyka na partnera handlowego
Instrumenty walutowe
Główne instrumenty:
Polski eksporter ma należności w wysokości 100000USD, powstały 6.03. a mają być uregulowane 6.06. jeśli decyduje się na hedging, jeśli oczekuje osłabienia dolara, żeby ograniczyć starty z tego osłabienia, to decyduje się na Instrumenty rynku walutowego bo alternaty odpadają (factoring, wewnętrzne itd)
SPOT
2,9700
Long należności 100000 USD, zamyka pozycję instrumentem walutowym forward, trzeba zawrzeć forward outright powodujący powstanie pozycji krótkiej - na sprzedaż waluty (zobowiązujemy się sprzedać 100000 ), na dzień 6 marca mamy zamkniętą pozycję, kurs terminowy 2,99 gwarantuje nam że 6 czerwca będziemy musieli 100000 odsprzedać
6.06. 2,9000 przy pozycji otwartej strata wynosi 7000, dzięki forward zyskuje na pozycji krótkiej 9000, zysk dewizowy na pozycji krótkiej pokrywa straty na pozycji długiej (+2000)
6.06. zamiast osłabienia mamy wzmocnienie, kurs 3,0200 nasze oczekiwania się nie spełniły, zyskujemy na należnościach 5000 ale zamknęliśmy pozycje i zobowiązaliśmy się sprzedać po 2,99, na pozycji krótkiej zabezpieczającej tracimy 3000, netto mamy 2000
W opcji czasowej zmiana to tylko nie konkretna data (6 czerwca) ale jakiś przedział
Instrumenty nierzeczywiste wykorzystywane w hedgingu - NDF (zawierane z punktu widzenia dilera)
NDF kupno - 30 czerwca (może być rozliczony w dowolnym dniu od nabycia do wykonania)
Kwota kontraktu 100000UDS
Kurs realizacji 2,99
6.06. 3,0200 - dyspozycja do banku, że chcemy zamknąć kontrakt, bank wylicza różnicę kursową
100000(3,02-2,99) = 3000 - (jeżeli >0 to klient zobowiązuje się przelać do banku) na pozycji krótkiej klient poniósł stratę
6.06. 2,9000 100000(2,90-2,99) = -9000 bank przelewa klientowi
Opcje walutowe:
Musimy zająć pozycję krótką (bo należności mają długą)
Short call - zobowiązujemy się do sprzedaży a nabywca ma prawo zakupu waluty
Kurs realizacji 2,9900 premia 5000 (otrzymujemy jako wystawca)
2,9000 Ponosimy stratę 7000, opcja nie będzie realizowana (na rynku lepiej)więc zyskujemy 5000 premii, pozycja netto 2000
3,0200 zyskujemy na należnościach 5000 ale nabywca opcji kupna realizuje ją a my tracimy 3000 zł, rekompensowane przez premię, zysk netto 7000(+5000premi + 5000 z należności)
Short put - kiedy jesteśmy nabywcą opcji sprzedaży, mamy prawo a nie obowiązek
3,0200 Zysk z należności 5000 strata na opcji 5000 (ograniczona do wysokości zapłaconej premii) ale nie odzyskamy kwoty zapłaconej premii
2,9000 strata 7000 ale nasza opcja jest opcją w cenie, jest nam wypłacana kwota 9000 ale netto 4000 (bo zapłaciliśmy premię 5000), poprzez zabezpieczenie na minusie jesteśmy 3000
??Przy zobowiązaniach NDF Sprzedaż, opcja long, forward kupna i opcja czasowa kupna??
WYKŁ 7 20.05.2010
OSTATNI TYP - TRANSAKCJE ARBITRAŻOWE
Pozbawione ryzyka transakcje wykorzystujące czasową nieefektywność rynku do zawarcia kontraktów kupna sprzedaży określonych instrumentów na różnych a nawet tym samym rynku w celu osiągnięcia zysku. Zysk księgowany na pojedynczej transakcji arbitrażowej jest pewny choć w praktyce zazwyczaj bardzo niewielki co powoduje że w większości przypadków są one opłacalne jeśli przeprowadza je się na większą skalę.
Wykorzystuje się różnice ceny walut (2,3 punkty), żeby na tym zarobić muszą być to wysokie transakcje!!
ARBITRAŻ
Kursowy (walutowy)
Odsetkowy (procentowy, odsetkowo-walutowy)
Walutowy - sprzedaż waluty tam, gdzie w danym momencie cena jest wyższa i odkupienie tam, gdzie jest niższa.
Prosty (dwuwalutowy, na dwóch różnych rynkach)- zamiana waluty A na B (sprzedaż), B sprzedawana na innym rynku i z powrotem waluta A (w większej ilości w porównaniu z początkiem). Arbitrażystę od spekulanta różni to, że on natychmiast dokonuje transakcji wykorzystując różnice kursowe a nie czeka na zmianę kursów).
1000000 PLN
USD/PLN
Warszawa/londyn
3,2480 - 3,2500 kupno USD
3,2505 - 3,2520 sprzedaż USD, odkupienie PLN
PLN -> USD -> PLN (z zyskiem) różnica 5 punktów
100000/3,2500=307692,3*3,2505 = 1000153,85
Crossowy (krzyżowy) - wymiana dla większej ilości walut (najpopularniejszy trójwalutowy). Arbitrażysta kieruje się wysokością kursu krzyżowego - wyliczony na bazie pary walut
A->B->C->A (zamiana walut, na końcu POWINNO być tej waluty więcej niż na początku)
100000 EUR
USD/GBP 0,6770
USD/EUR 0,7684
EUR/GBP 0,8590
Wyliczenie kursu krzyżowego na bazie 2, jeśli różni się od 3 to transakcja jest opłacalna.
EUR->USD->GBP->EUR
EUR->GBP->USD->EUR
KRZYŻOWY wyliczanie (folia)
Przypadek 1:
Mamy dwa kursy walutowe UX/ i U/Y (wspólna waluta jest w obu kursach walutą bazową) to obliczając krzyżowy
X/Y=U/Y:U/X lub Y/X=U/X:U/Y
Dzielimy przez nową walutę bazową:
kupno kwotowanej:sprzedaż bazowej/sprzedaż kwotowanej:kupno bazowej)
Przypadek 2:
Mamy dwa kursy walutowe X/U i Y/U.
Wspólna waluta jest dla obu kursów walutą kwotowaną to krzyżowy:
Dzielimy przez nową walutę kwotowaną:
kupno bazowej:sprzedaż kwotowanej/sprzedaż bazowej:kupno kwotowanej
X/Y=X/U:Y/U lub Y/X=Y/U:X/U
Przypadek 3:
Mamy dwa kursy walutowe X/U i U/Y.
Wspólna waluta jest w jednym kursie walutą bazową a w drugim kwotowaną. Kurs krzyżowy:
Mnożymy kurs kupna i kurs sprzedaży
Kupno bazowej*kupno kwotowanej /sprzedaż bazowej*sprzedaż kwotowanej
X/Y=X/U*U/Y
Lub
Y/X=1/(X/U:U/Y)
Przypadek 1
Na bazie wspólnej waluty (na miejscu bazowej). Kwotowana/bazowa
Kurs krzyżowyEUR/GBP musi być wyższy niż zakwotowany przez dealera
0,6770/0,7684 = 0,88105
GBP/EUR jeżeli będzie niższy od dealera to opłacalne
100000 EUR= 130140,55 USD
USD-GBP = 88105,15 GBP
GBP-EUR=102567,12 EUR
Zarobek = 2567,12
NIE OPŁACALNY KURS KRZYŻOWY - NIE MA ZYSKU
Przypadek 2
Jeżeli wspólna waluta jest na miejscu kwotowanej to kurs krzyżowy liczymy
dzieląc nową walutę bazową przez nową walutę kwotowaną.
GBP/USD 0,6268 - 0,6295
CAD/USD 0,9163 - 0,9210
CHCEMY POMINĄĆ USD!!! (jest na miejscu waluty kwotowanej) zasada: bazowa/kwotowana!
Cad/Gbp (GBP na miejscu kwotowanej)
Kbid=0,9163/0,6295 = 1,4556
Koffer = 0,9210/0,6268 = 1,4624
Przypadek 3
Ma zastosowanie gdy waluta na bazie której chcemy wyliczyć krzyżowy w jednym z kwotowań jest bazowa a w drugim jest kwotowana. Mnoży się kursy kupna i kursy sprzedaży bądź odwrotność. (mnożenie gdzie bazowa to waluta, która ze wspólną walutą była bazowa)
USD/PLN 3,4130-3,4160
CHF/USD 0,7892 -0,7917
Potrzebujemy:
CHF/PLN PLN/CHF (kwotowana-ta, która była kwotowana)
Kbid =3,4130*0,7892 = 2,6935 Kbid =1/(3,4160*0,7917)=0,3698
Koffer= 3,4160*0,7917)=2,7044 Koffer=1/(3,4130*0,7892)=0,3712
Odsetkowy - arbitraż, który polega na przesunięciu funduszy z rynku o niższej stopie procentowej na rynek o wyższej stopie procentowej z równoczesnym zabezpieczeniem wartości lokaty i spodziewanej sumy odsetek od ryzyka kursowego lub bez zabezpieczenia.
Kryty/zabezpieczony/ubezpieczony
Odkryty/niezabezpieczony/nieubezpieczony - tylko przesunięcie
Podstawa przeprowadzenia arbitrażu:
Wysokość premii lub dyskonta
Wykorzystuje się instrumenty rynku terminowego ( z reguły rzeczywiste)
Dysponując informacja o wysokości kursu terminowego oraz kursu spot dla określonej pary walut możemy obliczyć premię lub dyskonto (w skali roku) dla waluty bazowej oraz dla waluty kwotowanej. Stosujemy następujące obliczenia:
Premia/Dyskonto waluty terminowej w skali rocznej
Dla waluty bazowej:
Dla waluty kwotowanej:
− ę − () − h
Jeśli dyskonto > niż różnica w oprocentowaniu walut to opłaca się transakcja arbitrażowa.
Jeśli premia < niż różnica w oprocentowaniu walut to opłaca się transakcja arbitrażowa.
KRYTY
100000EUR rynek nienawidzący ryzyka, lokowanie środków na 6 miesięcy - lokaty bankowe
dEUR ->4%
dPLN-> 6%
Forward outright z terminem zapadalności 6 miesięcy kurs EUR/PLN 4,0250
20.05. EUR/PLN 4,0200
Liczymy wysokość premii/dyskonta EUR:
Pierwszy wzór (gdyby by było kwotowanie PLN/EUR stosowalibyśmy drugi wzór
P/Dbazowa = [(4,0250-4,0200)/4,0200 ]*12/6*100 = 0,248 % (plus więc premia)
Premie trzeba porównać z różnicą w punktach pomiędzy stopą oprocentowania lokat w dwóch walutach - 2 punkty procentowe - mniejsza premia wskazuje że transakcja jest opłacalna!!
Jeżeli wysokość premii dla waluty bazowej < różnica w pkt procentowych, arbitraż jest opłacalny!!
Gdyby premia była np. 2,5% to arbitraż byłby nieopłacalny, wymiana waluty nie przyniosłaby korzyści dla arbitrażysty (po kursie terminowym).
Jeżeli waluta lokaty posiada dyskonto to wysokość dyskonta musi być wyższa od różnicy w punktach oprocentowania lokat (na odwrót niż premia)
W czasie trwania lokaty oprocentowanie się nie zmienia!!!!!
40200 zł nasza lokata (sprzedaż 100 000 euro na rynku natychmiastowym by móc otworzyć lokatę)
Na zwykłej lokacie w EUR po 6 miesiącach zarabiamy 2% czyli 200 EURO = 10200 EUR
ARBITRAŻ: Po pół roku bank nalicza odsetki w wysokości 3% czyli 1206 zł, zamykając lokatę mamy 41406 zł. Następuje zamiana po kursie gwarantowanym na euro, 10287,21 EUR. Porównując rynki, arbitraż pozwolił zarobić dodatkowe 87,21 EUR
NIE KRYTY
Nie liczy się premii/dyskonta. Arbitrażysta liczy na korzystną zmianę kursu w momencie zamknięcia lokaty, wykonania kontraktu.
20 maja
KURS 4,0200 zamieniamy 100000 EUR na pln (40200 zł)
po pół roku (oprocentowanie 3%) mamy 41406 zł.
Zakłada, że euro się osłabi. (20.05.) kurs 4,02, za pół roku myślimy, że będzie poniżej 4.
Jeżeli trafimy i kurs zmaleje do 3,9800 to kwotę zamieniamy na rynku natychmiastowym - kupujemy euro 10403,52 EUR (41406/3,98). Czyli mamy nadwyżki 403,52 EUR???? . Jeśli było by wzmocnienie to dupa.
Wyszukiwarka