INFRASTRUKTURA

SEKTOR ENERGETYCZNY

• Najistotniejszym determinantem tworzenia rynku energii jest zasada, która opiera się na regulowanych procedurach dostępu do sieci, przyznając określonym grupom odbiorców prawo dostępu do systemu. Zgodnie z tym uprawniony odbiorca ma prawo zawrzeć umowę z dowolnym dostawcą energii, a właściciel sieci - przedsiębiorstwo dystrybucyjne lub przesyłowe - jest zobowiązane do dostarczania energii.

• Wprowadzenie konkurencyjnych mechanizmów rynkowych w wytwarzaniu i dostawach energii oraz zapewnienie odbiorcom prawa do korzystania z systemu przesyłowego skutkować będzie następującymi korzyściami:

• eliminacją nieefektywnych producentów,

• obniżeniem kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych,

• obniżką tempa wzrostu cen energii,

• popraw jakości dostarczanej energii,

• racjonalizacją zużycia energii,

• poprawą ochrony środowiska.

Obniżenie kosztów u odbiorców energii poprawi ich pozycję konkurencyjną, zaś obniżka (względnie niższe tempo wzrostu) cen dla konsumentów zwiększy ich dochody realne.

SEKTOR PALIW PŁYNNYCH

• Dyrektywy UE wymagają utworzenia w skali 90-dniowego zużycia krajowego obowiązkowych rezerw paliw płynnych, dzięki czemu wzmocni się bezpieczeństwo paliwowe Polski.

TRANSPORT LOTNICZY

• Wejście Polski do Unii Europejskiej oznacza zarówno swobodny dostęp polskich przedsiębiorstw transportowych do największego na świecie rynku przewozów transportowych, jak też otwarcie rynku polskiego na przewozy firm unijnych. Przedsiębiorstwa polskie zdolne do konkurencji uzyskają szansę wzrostu zamówień na przewóz osób i ładunków na terenie całego jednolitego rynku europejskiego.

• Przyjęcie wspólnotowych norm w zakresie bezpieczeństwa wszystkich rodzajów transportu, reguł czystej gry konkurencyjnej wewnątrzgałęziowej oraz międzygałęziowej, w połączeniu ze stopniową liberalizacją dostępu do krajowego rynku przewozowego dla podmiotów wspólnotowych, przyczyni się do zróżnicowania oferty przeznaczonej dla klientów wszystkich rodzajów transportu, wpłynie znacząco na poprawę stanu bezpieczeństwa i standardu świadczonych usług transportowych.

• Z punktu widzenia konsumentów integracja oznacza zwiększenie liczby różnorodnych połączeń krajowych i międzynarodowych w wyniku demonopolizacji rynku i swobodnego dostępu zagranicznych przewoźników. Nastąpi szybki rozwój połączeń lotniczych polskich miast wyposażonych w lotniska. W efekcie zaostrzenia konkurencji usługi transportu lotniczego mogę stać się tańsze, taryfy bardziej zróżnicowane i przez to bardziej dostępne dla przeciętnego obywatela.

TRANSPORT DROGOWY

• Polska ma bardzo korzystne położenie geograficzne w centrum Europy, na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych, miedzy Zachodem i Wschodem, co stwarza podstawę rozbudowy na jej obszarze nowoczesnych linii transportowych.

• Liberalizacja pasażerskiego i towarowego kabotażu oraz przyjęcie jakościowych kryteriów dostępu do zawodu przewoźnika, wraz z przyjmowanymi wspólnotowymi rozwiązaniami w sferze standardów bezpieczeństwa i sferze socjalnej w transporcie drogowym, znacząco wpłynie na zróżnicowanie oferty przewozowej i podwyższenie jakości świadczonych usług. Zaostrzenie konkurencji na rynku polskim, w związku z uzyskaniem dostępu do rynku krajowego przez przewoźników wspólnotowych, wpłynie także na poszerzenie oferty cenowej i - wraz z innymi czynnikami (takimi jak wzrost konkurencji międzygałęziowej w transporcie) - może spowodować większą dostępność cenową dla konsumentów usług, kosztem zmniejszonego zysku przedsiębiorców. Wzrośnie na rynku rola adresata usługi, sprzyjając wykształceniu się rynku klienta, w znacznie większym stopniu oddziałującego na zachowania usługowców, których oferty będą musiały uwzględniać coraz ostrzejsze wymagania konsumentów wobec relacji ceny i standardu usługi transportowej.

• Liberalizacja pasażerskiego i towarowego transportu samochodowego narzuci presję konkurencyjną polskim przewoźnikom. Chcąc utrzymać się na rynku, będą musieli obniżyć koszty i podnieść jakość świadczonych usług. Dostęp do dużego zintegrowanego rynku europejskiego - w tym do rynku kabotażu, czyli dokonywania przewozów wewnętrznych na terytorium danego państwa członkowskiego przez przewoźników z innych krajów Wspólnoty - spowoduje konieczność wzmocnienia pozycji konkurencyjnej polskich przewoźników na rynku. Przyspieszy to na korzyść konsumentów konieczne zmiany organizacyjne i stymulować będzie wzrost jakości usług w polskich przedsiębiorstwach. Korzystnym efektem tych procesów będzie poprawa standardów obsługi dla konsumentów.

• Przyjęcie standardów unijnych w transporcie drogowym wpłynie pozytywnie na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego i na zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko naturalne.

Wiele aspektów „twardej” infrastruktury w krajach kandydujących wpływa na zdolność firm lokalnych do skutecznego konkurowania na rynkach lokalnych i międzynarodowych W przypadku Polski, Raport Komisji Europejskiej stwierdza, że transport i inne aspekty fizycznej infrastruktury są nadal „ wąskim gardłem” ograniczającym Polsce wykorzystanie posiadanego potencjału rozwojowego. Zwłaszcza słaba jakość sieci drogowej, wynikająca z niedostatecznych nakładów na ich renowację i modernizację, zwiększa koszty prowadzenia działalności

TRANSPORT KOLEJOWY

• Korzyści, jakie wypływać będą dla konsumentów usług kolejowych z przyjęcia wspólnotowych przepisów prawnych w zakresie transportu kolejowego, dotyczyć będą podniesienia standardu świadczonych usług, podwyższenia poziomu bezpieczeństwa, bliższego związania cen za usługi kolejowe z ich jakością. Innymi pozytywnymi skutkami, mającymi związek z efektami restrukturyzacji, będzie racjonalizacja wydatków publicznych ponoszonych przez państwo na funkcjonowanie rynku kolejowego. Efektem działań na rzecz regionalizacji rynku kolejowego będzie bliskie związanie ofert przewozowych (w tym: tras oferowanych przez przewoźników, warunków świadczenia usługi wraz z jej standardem i cen,) z oczekiwaniami i potrzebami społecznymi na szczeblu lokalnym i regionalnym.

• W ramach procesu restrukturyzacji PKP przygotowywana jest regionalizacja kolejowych przewozów pasażerskich, mająca na celu przede wszystkim jak najlepsze dostosowanie oferty przewozowej do potrzeb konsumentów lokalnych.

TELEKOMUNIKACJA

• Użytkownicy linii telefonicznych będą dysponować w stosunku do operatorów prawami co najmniej zbliżonymi do tych, które mają w stosunku do podmiotów świadczących inne usługi. Podstawowym wymogiem jest zapewnienie użytkownikom na ich życzenie połączenia ze stacjonarną siecią telefonów publicznych w ustalonym miejscu i za przystępną cenę. Ponadto infrastruktura linii telefonicznych powinna być w stanie zapewnić, oprócz połączeń telefonicznych, przekazywanie danych. Zgodnie z planowanymi rozwiązaniami prawnymi w UE, sprzyjającymi zwiększonemu dostępowi do Internetu i obniżaniu kosztów dostępu, nowe prawo telekomunikacyjne przewiduje wprowadzenie do polskiego porządku prawnego pełnego dostępu do lokalnej pętli abonenckiej dla niezależnych dostawców usług transmisji danych (w tym dostępu do Internetu).

• Abonenci publicznych sieci telefonicznych uzyskają również możliwość wyboru operatorów: lokalnego, międzystrefowego, a po upływie okresu przejściowego - operatorów świadczących połączenia międzynarodowe.

• Zostanie wprowadzony do sieci telefonii publicznej numer "112" jako jednolity europejski numer alarmowy.

• Przyjmowanie przez Polskę prawa wspólnotowego przyczyni się do dynamicznego i zrównoważonego rozwoju polskiego rynku telekomunikacyjnego, otwartego na nowych operatorów. Wprowadzenie konkurencji spowoduje obniżenie cen połączeń międzynarodowych i międzystrefowych. Nowe prawo telekomunikacyjne i zniesienie ograniczeń kapitałowych dla podmiotów zagranicznych otworzy możliwości inwestycyjne dla nowych operatorów telekomunikacyjnych. Wpłynie to na wzrost inwestycji, w tym na terenach wiejskich, w których występuje niski wskaźnik penetracji linii telefonicznych.

• Biorąc pod uwagę rozwój całego sektora telekomunikacyjnego, nie można zapomnieć również o jego pozytywnym wpływie na pobudzenie innych dziedzin gospodarki.

SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB I OBYWATELSTWO UNII EUROPEJSKIEJ

• Zgodnie z postanowieniami art. 8 Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej (TWE) ustanawia się obywatelstwo Unii Europejskiej. Obywatelstwo to ma charakter akcesoryjny, tj. dodatkowy względem obywatelstwa państw członkowskich. Każda osoba, która posiada obywatelstwo państwa członkowskiego z mocy prawa staje się obywatelem Unii. Katalog uprawnień obywatelskich sformułowano w art. 8a - 8d TWE. Obejmują one:

• prawo do swobodnego poruszania się i przemieszczania się na terytorium państw członkowskich,

• prawa wyborcze do organów lokalnych państw członkowskich oraz do Parlamentu Europejskiego,

• prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej,

• prawo petycji do Parlamentu Europejskiego,

• prawo odwołania się do Rzecznika Praw Obywatelskich Unii Europejskiej,

• prawo kierowania pism i zapytań do wszystkich instytucji Unii w swoim ojczystym języku

• Prawo do swobodnego poruszania i przemieszczania się po terytorium państw członkowskich jest niezależna od prawa do podejmowania i poszukiwania pracy. Bez znaczenia jest tu długość pobytu oraz cel gospodarczy.

• Wszystkim obywatelom Unii przysługuje czynne i bierne prawo do wyborcze do parlamentu Europejskiego i władz lokalnych, niezależnie od ordynacji wyborczej danego państwa członkowskiego. Obywatel Unii Europejskiej może głosować oraz kandydować w wyborach samorządowych państwa, na terytorium którego przebywa. Państwa członkowskie mają jednak prawo zastrzeżenia określonych stanowisk we władzach samorządowych wyłącznie dla swoich obywateli, dotyczy to zwłaszcza tych stanowisk, z zajmowaniem których, w niektórych państwach europejskich łączy się zasiadanie w parlamencie krajowym (tak np. we Francji).

• Obywatele Unii mogą skorzystać z pomocy placówki dyplomatycznej dowolnego państwa członkowskiego, która ma obowiązek udzielić im wszelkiej niezbędnej pomocy tak jak własnym obywatelom.

• Obywatele Unii mogą złożyć skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich Unii Europejskiej na działania instytucji UE z wyjątkiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz Sadu Pierwszej Instancji. Mają również prawo petycji do Parlamentu Europejskiego. To uprawnienie jest jednym z najstarszych, istniało już do początku istnienia Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Prawo to przysługuje wszystkim osobom fizycznym i prawnym, które mają obywatelstwo jednego z państw członkowskich lub siedzibę na jego terytorium.

• Swoboda przepływu pracowników jest jednym z zasadniczych elementów swobody przepływu osób. Obywatele państw członkowskich UE mają prawo przemieszczania się na obszarze Unii w celu poszukiwania i podejmowania działalności zawodowej, w tym pracy najemnej. Mają oni prawo do pomocy ze strony służb zatrudnienia w kraju przyjmującym oraz do równego traktowania we wszystkich aspektach życia. Okresy zatrudnienia w różnych krajach członkowskich zlicza się.

• Po przystąpieniu Polski do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, zagwarantowane zostanie równe traktowanie obywateli polskich i innych państw członkowskich, jeżeli chodzi o warunki objęcia krajowym systemem zabezpieczenia społecznego, podleganie mu, udzielanie świadczeń. Obywatele polscy będą mogli otrzymywać świadczenia należne za okresy przepracowane za granicą, polskie świadczenia będą transferowane za granicę. W razie wypadku lub nagłego zachorowania w trakcie czasowego pobytu za granic, (nawet turystycznego), Polacy będą mogli uzyskać tam pomoc medyczną. Polska zobowiązana zostanie do transferowania za granicę świadczeń przyznanych obywatelom państw członkowskich i członkom ich rodzin z tytułu ubezpieczenia społecznego w Polsce.

FUNDUSZE STRUKTURALNE

Polska korzysta obecnie z trzech instrumentów pomocy przedakcesyjnej: PHARE, ISPA oraz SAPARD.

Łączna suma wsparcia udzielonego Polsce w ramach tych programów przedakcesyjnych, według stanu da 31 lipca 2003 r., wyniosła 5,55 mld EUR. Wartość alokacji dla poszczególnych funduszy kształtowała się następująco:

• PHARE 1990-2003 -3,76 mld eur

• W tym PHARE 1998-2003 -2,16 mld eur

• ISPA 2000-2002 - 1,076 mld eur

• SAPARD 2000-2003 - 708.16 mln eur

Samorządy gmin wiejskich bardzo poważnie traktują szansę, jaką stwarza możliwość dofinansowania ich przedsięwzięć w obszarze ochrony środowiska z funduszy strukturalnych. Dokładnie analizują swoje potrzeby, szacują budżety i zdolność partycypacji finansowej oraz przygotowują projekty.

Kompleksowym dokumentem określającym strategię społeczno gospodarczą Polski w pierwszych latach członkostwa w Unii Europejskiej jest Narodowy Plan Rozwoju.

W ramach Narodowego Planu Rozwoju realizowanych będzie 5 osi rozwoju tj. Grup programów krajowych i programów realizowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności realizujących główny cel:

• wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw,

• rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienie,

• tworzenie warunków dla zwiększania poziomu inwestycji, promowanie zrównoważonego rozwoju i spójności przestrzennej.

• Przekształcenie strukturalne w rolnictwie i rybołówstwie, rozwój obszarów wiejskich,

• Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przeciw działanie marginalizacji niektórych obszarów

• Korzyści wynikające z wdrożenia w Polsce wymagań środowiskowych Unii Europejskiej ująć można w trzech grupach:

• poprawa jakości życia mieszkańców Polski;

• zmniejszenie strat ekologicznych;

• poprawa jakości środowiska.

• Pozytywny wpływ na jakość życia mieszkańców Polski, a zwłaszcza poprawę stanu zdrowia społeczeństwa, należy uznać za najważniejszą korzyść wynikającą z wdrożenia przepisów UE. Będzie to możliwe m.in. dzięki poprawie jakości wody przeznaczonej do picia, restrykcyjnemu przestrzeganiu norm czystości powietrza itp.

• Dzięki wdrożeniu standardów środowiskowych UE podmioty gospodarcze uzyskają dostęp do rynku europejskiego, a dzięki modernizacji technologii ich wyroby stan, się na tym rynku bardziej konkurencyjne. Poprawi to międzynarodowy wizerunek Polski, która nadal - pomimo znacznej poprawy stanu środowiska w latach 90-tych - postrzegana jest jako państwo nie przestrzegające wymagań ochrony środowiska.

• Wielkość pomocy UE na ochronę środowiska może być obecnie oceniona jedynie szacunkowo i to w odniesieniu do wydatków w najbliższych kilku latach. Ocenia się, że w latach 2000-2006 Polska pozyskiwać będzie w ramach przedakcesyjnego programu ISPA około 170 mln euro rocznie. Dodatkowe środki będą mogły być wydane na ochronę środowiska z programów SAPARD (na proekologiczne inwestycje dokonywane na terenach wiejskich), LSIF oraz PHARE. Do 2010 r. Polska będzie także mogła korzystać z funduszy darowanych jej w ramach ekokonwersji polskiego zadłużenia, a w ciągu najbliższych 2-5 lat prawdopodobnie także ze środków GEF i Banku światowego. Fundusze uzyskane z zagranicy - chociaż ich udział w finansowaniu programu wdrożeniowego nie przekroczy zapewne 10-15% - będą odgrywać istotną rolę zarówno jako dźwignia finansowa pozwalająca na mobilizowanie środków krajowych, jak również jako instrument zmniejszający koszty wdrożenia przepisów ochrony środowiska UE, ponoszone przez użytkowników końcowych.

OCHRONA GRANIC I WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

• Nastąpi zniesienie kontroli ruchu osobowego na granicy zachodniej, co będzie się wiązało m.in. z brakiem konieczności posiadania paszportów w ramach podróży po krajach UE.

• Wprowadzenie obowiązku wizowego oraz zmiany dotyczące charakteru granic niosą ze sobą korzystne przeobrażenia w płaszczyźnie gospodarczej. W najbliższych latach województwa pasa wschodniego zostaną objęte programem pomocowym Unii Europejskiej na rozbudowę infrastruktury (drogi, oczyszczalnie ścieków, przejścia graniczne). Celem tych działań jest aktywizacja regionu, wzrost liczby zatrudnionych oraz ułatwienia w wymianie towarowej i osobowej przez granicę wschodnią. Finansowanie powyższych zadań z funduszu PHARE stwarza dobre perspektywy dla osiągnięcia celów związanych z akcesją, do końca 2002 r.

• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przewiduje, że możliwość współdziałania polskich służb z ich odpowiednikami w Unii Europejskiej oraz idące za tym stałe doposażenie techniczne, pozwolą na wzrost wykrywalności przestępstw i wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród obywateli, zwłaszcza w zakresie skutecznych metod zwalczania przestępczości zorganizowanej. Tym samym przyczyni się do podniesienia bezpieczeństwa obywateli oraz skuteczniejszej ochrony ich interesów majątkowych i osobistych.

• Pozytywne skutki społeczne, najszybciej odczuwalne dla obywateli, przyniesie przystąpienie Polski do konwencji cywilnych dotyczących wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, zapewniające obywatelom polskim możliwość egzekwowania wyroków sadów polskich za granicą, jak również przystąpienie do konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych.

• Integracja w obszarze „Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne” będzie skutkowała wzmocnieniem efektywności działań organów wymiaru sprawiedliwości na płaszczyźnie wewnętrznej i międzynarodowej. Tym samym przyczyni się do podniesienia bezpieczeństwa obywateli oraz skuteczniejszej ochrony ich interesów majątkowych i osobistych.

Korzyści z rozszerzenia osiągną również kraje UE - dzięki zwiększeniu produkcji, głębszej specjalizacji i silniejszej konkurencji. Proces integracji ekonomicznej jest grą o sumie dodatniej, co oznacza, że wszyscy partnerzy mogą na niej skorzystać.

GRANICA WSCHODNIA

INFRASTRUKTURA

---