OMÓW NA CZYM POLEGA OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚĆ
Różnorodność biologiczna- to zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów pochodzących z ekosystemów lądowych, morskich i innych ekosystemów oraz zespołów ekologicznych których są one częścią. Dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku lub pomiędzy gatunkami. Rozpatruje się ją na poziomie ekosystemów i krajobrazów. Zachowanie różnorodności jest ważne dla trwania życia, bo bez mnogości gatunków nie można sobie wyobrazić ani żywności, ani lekarstw, materiałów budowlanych czy bioenergetyki. Ochrona różnorodności odnosi się nie tylko do obszarów prawnie chronionych ale powierzchni całego kraju. Polska charakteryzuje się stosunkowo dużą bioróżnorodnością. Występują u nas liczne i unikatowe gatunki roślin i zwierząt, znajdują się dobrze zachowane biocenozy leśne i bagienne, a mozaikowatość środowisk i ekosystemów sprzyja występowaniu licznych środowisk przejściowych. Na terenie kraju zróżnicowana rzeźba terenu, warunki glebowe i klimatyczne wpływają na różnorodność krajobrazów. Walory przyrodnicze Polski uważane są w Europie za bardzo wysokie , a powierzchnia obszarów prawnie chronionych obejmuje ponad 30 % powierzchni kraju. Potrzeba ochrony i zachowania bioróżnorodności dotyczy nie tylko dzikiej przyrody, ale także obszarów użytkowanych przez człowieka.
Dla ochrony bioróżnorodności obszarów wiejskich istotne znaczenie mają:
1)Tradycyjne elementy krajobrazu wiejskiego uwarunkowane ekstensywnymi formami użytkowania a w tym:
-zróżnicowana polno-łąkowo-leśna struktura krajobrazu związana z małymi powierzchniami działek i bogata rzeźbą terenu
- elementy krajobrazu związane z tradycyjnym gospodarowaniem: pastwiska, miedze, łąki w różnym stopniu rozwoju, stogi siana
-obfitość elementów nieprodukcyjnych (zadrzewienia, żywopłoty, oczka wodne)
2) stara architektura wiejska
3) liczne ostoje ptaków i innych zwierząt zasiedlających wyżej wymienione obiekty
4) znaczna liczba ptaków lęgowych związana jest z terenami rolniczymi
5) zachowane liczne siedliska bagienne i podmokłe użytkowane jako łąki lub pastwiska
6) spasane bogate w gatunki murawy nizinne i górskie
Czynniki wpływające na różnorodność biologiczną to:
- historia-obszary nienawiedzane przez zachodzące w czasie geologicznym katastrofy stały się dla wymierających organizmów pulą genową
-zróżnicowanie siedlisk- im większa jest przestrzenna różnorodność i zróżnicowanie poziome lub pionowe tym więcej nisz ekologicznych co przekłada się na większe zróżnicowanie biocenoz
- wielkość obszaru- uzależnienie wzrostu różnorodności od powierzchni ekosystemu objawia się prawidłowością dziesięciokrotny wzrost powierzchni skutkuje podwojeniem liczby gat.
- interakcje biocenotyczne- drapieżnictwo zmniejsza konkurencyjne wypieranie i tym samym pozwala na zajmowanie siedlisk przez większą liczbę gatunków, a konkurencja zwiększa bioróżnorodność kiedy sprzyja specjalizacji
-klimat liczba jest większa w rejonach gorących i maleje w kierunkach biegunów. Rejony o stabilnym klimacie stwarzają warunki do ewolucji co jest ograniczane na obszarach o klimacie zmiennym
Zasadnicze znaczenie dla ochrony bioróżnorod. na obszarach wiejskich mają nastepujące dzialania:
- przywrocenie do naturalnego stanu wszelkiego rodzaju mokradeł, aby mogły spełniać właściwe funkcje ekologiczne
-wykorzystanie mokradeł jako naturalnych ekstensywnie użytkowanych łąk lub całkowite wyłączenie ich z użytkowania rolniczego
-ekstensywne użytkowanie jak największej powierzchni trwałych użytków zielonych na których zachowały się cenne półnaturalne zbiorowiska
- zwiększenie różnorodności biologicznej na gruntach ornych( urozmaicony płodozmian)
- uczestniczenie gospodarstw położonych na obszarach przyrodniczych w w tzw. Programach rolno środowiskowych
ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO POWODOWANE DZIAŁALNOŚCIĄ ROLNICZĄ:
Intensyfikacja rolnictwa- zwiększenie ilości chemicznych środków ochrony roślin wiąże się z: zwiększonym prawdopodobieństwem zatrucia dzikich zwierząt, zanikanie siedliska i bazy pokarmowej wielu gatunków, zaburzenia w sieciach troficznych, nabieranie odporności przez niektóre zwalczane gatunki, niekorzystne oddziaływania na populacje ptaków
Mechanizacja rolnictwa, Wprowadzenie ciężkiego sprzętu
Odłogowanie- w wyniku zaprzestania ekstensywnego użytkowania nieurodzajnych gruntów zagrożona jest unikalna flora łąk i pastwisk- pojawiają się innowacyjne wysokie gatunki roślin z którymi gatunki niskie przygrywają w konkurencji o światło i składniki pokarmowe
Odpływ wody- z większości siedlisk hydrogenicznych w Polsce woda bezcelowo odpływa w ciągu roku. Odwodnienia powodują nieodwracalne zanikanie siedlisk gatunków mokradłowych w wyniku czego zagrożone są wszystkie gatunki płazów i gadów występujące na siedliskach podmokłych. Ponadto następuje zmniejszenie bioróżnorodności łąk poprzez ich zarastanie przez drzewa i krzewy.
Eutrofizacja silnie zagrożone eutrofizacją na skutek odpływu z pól miogenów są zbiorniki śródpolne. Są one bardzo podatne na przeżyźnianie a gatunki w nich żyjące maja niewielką odporność na zmiany środowiska
Scalenia gruntów- powodują stopniowe zanikanie miedz, szpalerów drzew i ziołoroślin a ostatecznie zmniejszenie zróżnicowania krajobrazu i różnorodności gatunkowej
Zwiększenie obsady zwierząt- zwiększenie częstości koszenia, powoduje eliminację gatunków późno kwitnących oraz związanej z nimi fauny bezkręgowej, promowanie jedynie kilku gatunków traw oraz ograniczenie liczebności ptactwa lęgowego
DZIAŁALNOŚC ROŚLIN NA ZMIANY ŚRODOWISKOWE WYWOŁANE ANTROPOPRESJĄ
Hemerofobia- no negatywna reakcja roślin, która objawia się zmniejszeniem wielkości populacji, liczby stanowisk, udziału w zbiorowisku roślinnym oraz kurczeniem się areału ich występowania aż po ustąpienie gatunku z danego terenu
Przyczyny ustępowania gatunków to:
1)- bezpośrednie tępienie pojedynczych gatunków bez niszczenia biocenoz (jadalne grzyby)
- rośliny użytkowane w celach leczniczych
- gatunki ozdobne przesadzane ze stanu naturalnego do ogrodów
- gatunki zrywane do bukietów
-osobliwości florystyczne zbierane przez kolekcjonerów
2) niszczenie całych Platów roślinności bez zmian środowiska abiotycznego:
- zaorywanie łąk - zalesianie muraw
-zręby całkowite w lasach -wydeptywanie roślinności górskiej
3) trwale niszczenie lub niodwracalne zmiany siedlisk
-melioracje osuszające
-regulacja rzek i w wyniku likwidacja starorzeczy
- eutrofizacja ubogich siedlisk lęgowych
b) Hemerofilia- pozytywna reakcja roślin, której przejawem jest zasiedlanie zdeformowanych w skutek antropopresji siedlisk lub też tych nowo utworzonych przez człowieka. Wynikiem jest rozszerzanie areału występowania
c) Specjacja wewnątrzgatunkowa- to powstawanie nowych genotypów na skutek zwiększenia tempa mutacji
specjacja gatunkowa- powstawanie różnych form mieszańcowych przystosowanych do lokalnych siedlisk na skutek zetknięcia spokrewnionych taksonów, których naturalne zasięgi nie zachodzą na siebie
d) ekspansja terytorialna- to rozprzestrzenianie się i trwałe zadomowienie gatunków roślin obcego pochodzenia (antropofitów) na nowych terenach nigdy wcześniej niezajętych przez osobniki danego gatunku. Przekraczanie barier biogeograficznych jest zawsze indukowane antropogenicznie.
4. MELIORACJE PRZECIWEROZYJNE
Melioracje przeciwerozyjne to nie tylko ochrona gleb i gruntów przed erozyjna degradacja
i dewastacja, lecz równocześnie najtańszy sposób walki z susza, "stepowieniem" i powodziami.
Głównym celem melioracji przeciwerozyjnych jest:
- ograniczenie występowania i nasilenia erozji;
- ochrona potencjału produkcyjnego gleb i niedopuszczenie do jego niekorzystnych przemian;
- zapobieganie deformacjom rzeźby, zwłaszcza rozczłonkowaniu terenu przez wąwozy i dolinki smużne;
- przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom stosunków wodnych i wydłużanie obiegu wody w krajobrazie.
Podstawowymi zabiegami wchodzącymi w skład melioracji przeciwerozyjnych sa:
- ustalenie przestrzennej struktury użytków produkcyjnych i ochronnych;
- formowanie rozłogu gruntów ornych i sieci dróg rolniczych;
- agrotechnika przeciwerozyjna;
- kształtowanie rzeźby terenu oraz rekultywacja i zagospodarowanie nieużytków poerozyjnych;
- urządzenia do rozpraszania i odprowadzania powierzchniowych spływów wody.
Każdy z wymienionych zabiegów wykazuje określone działanie ochronne, lecz najlepsze efekty uzyskuje sie przy ich kompleksowym stosowaniu. Oczywiście udział poszczególnych zabiegów w systemie kompleksowym zależy od charakteru erozji (form występowania i nasilenia) oraz od warunków przyrodniczych i sposobów gospodarowania.
Pozytywne oddziaływanie melioracji przeciwerozyjnych jest następujące:
- zapobieganie obniżaniu sie urodzajności gleb wskutek wymywania lub wywiewania składników pokarmowych oraz niekorzystnych przemian właściwości fizykochemicznych i ubytku profilu gleby;
- przeciwdziałanie deformacji stosunków wodnych wskutek zamulania cieków i zbiorników
wodnych oraz niszczeniu urządzeń melioracyjnych, zabagnianiu lub nadmiernemu osuszaniu gruntów;
- nie dopuszczanie do rozczłonkowania sie rzeźby przez wąwozy i inne formy erozyjne;
- zmniejszanie strat spowodowanych przez erozje, zwłaszcza w uprawach polowych;
- polepszanie warunków do intensyfikacji produkcji przez uporządkowanie rozłogu gruntów rolnych (struktura użytków, układ pól i dróg, agrotechnika, rekultywacja erozyjnych nieużytków i inne).
Dodatni wpływ zabiegów przeciwerozyjnych przejawia sie również w zmniejszaniu
nakładów na następujące prace i zabiegi:
- usuwanie namułów i renowacje dróg oraz szlaków komunikacyjnych, urządzeń melioracyjnych i wodnych, budynków
- oczyszczanie z namułów szlaków wodnych oraz utrzymanie w odpowiednim stanie czystości wód pitnych i przemysłowych;
- ochronę terenów zabudowanych (osiedli, obiektów przemysłowych i innych) przed zamulaniem i uszkadzaniem przez erozje;
- ochronę powietrza przed zanieczyszczaniem pyłem glebowym.
Zabiegi przeciwerozyjne pod względem okresu działania można podzielić na trwale (wieloletnie) i okresowe (sezonowe). Do działań trwałych należą przede wszystkim zabiegi o charakterze urządzeniowym, takie jak: układ użytków, pól i dróg, zabudowa wąwozów, urządzenia techniczne (tarasowanie, umacnianie dróg, cieków stałych, budowa grobli itp.), a do działań okresowych należy agrotechnika przeciwerozyjna, rowy odprowadzające okresowe spływy powierzchniowe i inne.
KIERUNKI REKULTYWACJI TERENÓW ZDEGRADOWANYCH
Rekultywacja to kompleksowa działalność mającą na celu przywrócenie, w zakresie technicznie możliwym i ekonomicznie uzasadnionym, terenów zdewastowanych do gospodarczego użytkowania. Rekultywacja - zgodnie z etymologią słowa - oznacza odtworzenie czegoś, co zostało całkowicie zniszczone. Kierunki :
Rekultywacja rolna - powierzchnie, na których zrekultywowany teren przekształca się na użytek rolny. Na gruntach zrekultywowanych uprawią się przede wszystkim zboża ozime głównie pszenicę, jęczmień, żyto a także rzepak, lucernę pastewną i nasienną oraz buraki cukrowe. Plon uzależniony jest od kultury uprawy oraz warunków pogodowych.
Rekultywacja leśna - powierzchnie, na których zrekultywowany teren przekształca się na użytek leśny. Rekultywacja biologiczna prowadzona w ramach leśnego kierunku zagospodarowania polega na inicjowaniu zmian mających odtworzyć komponenty ekosystemu leśnego oraz dynamizowanie tego procesu. Zagospodarowanie leśne jest prowadzone w uzgodnieniu z Lasami Państwowymi, którym kopalnia przekazuje bezpośrednio duże kompleksy. W wyniku tych ustaleń do nasadzeń wykorzystano gatunki gospodarczo użyteczne oraz lasotwórcze. Gatunki nadające się do warunków terenów pogórniczych kopalni Konin zaliczamy: dąb, jesion, klon a także krzewy: karagana syberyjska, jarząb pospolity, rokitnik, akacja, czeremcha amerykańska. W kraju występuje kierunek w celu zwiększenia jego lesistości.
Rekultywacja wodna - powierzchnie, na których zrekultywowany teren, czyli odpowiednio ukształtowane zagłębienie poeksploatacyjne, przekształca się w sztuczny zbiornik wodny o różnym przeznaczeniu.
Rekultywacja na inne cele - powierzchnie, na których zrekultywowany teren przekształca się na inne cele - ogródki działkowe, tereny rekreacyjne. Inną formą zagospodarowania jest stworzenie składowiska odpadów komunalnych dla poszczególnych samorządów gminnych. Kopalnia wykonała niecki odpowiednio ukształtowane i zabezpieczone na całej powierzchni 3 m warstwą iłów. Stworzono również hałdę w celu przeszłej rekultywacji składowiska
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMIN (CEL, ZAKRES)
Plany gospodarki odpadami określają:
1) opis aktualnego stanu gospodarki odpadami, zawierający informacje dotyczące:
a) rodzaju, ilości i źródła pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania,
b) wyszczególnienia posiadaczy odpadów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów,
c) rozmieszczenia istniejących instalacji do zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów,
d) identyfikacji problemów w zakresie gospodarowania odpadami;
2) cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania;
3) prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami;
4) zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami;
5) rodzaj przedsięwzięć i harmonogram ich realizacji;
6) instrumenty finansowe służące realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami, zawierające następujące elementy:
a) wskazanie źródeł finansowania planowanych działań,
b) harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działań zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego gospodarowania nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska;
7)system gospodarowania odpadami;
8) system monitoringu i sposób oceny realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami.
Plany są opracowywane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
URZĄDZENIA DO REDUKCJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA
Podział urządzeń do oczyszczania powietrza ze względu na stan skupienia oddzielonych zanieczyszczeń:
1) urządzenia do oddzielania mniej- kropel cieczy
2) urządzenia do oddzielania pyłów rozdrobnionych zanieczyszczeń stałych- odpylacze
a) podział na środowisko pracy
-odpylacze mokre
-odpylacze suche
b) podział ze względu na metody oczyszczania
- odpylacze wykorzystujące siły bezwładności
- odpylacze wykorzystujące siły ciężkości
- odpylacze wykorzystujące siły odśrodkowe
-odpylacze filtracyjne
- odpylacze elektrostatyczne
3) urządzenia do redukcji zanieczyszczeń gazowych (podział ze względu na metodę oczyszczania)
-urządzenia adsorpcyjne
-urządzenia absorpcyjne
-urządzenia do katalitycznego utleniania i redukcji
-urządzenia kompresyjne
--urządzenia skraplające
- urządzenia do spalania płomieniem
Urządzenia do redukcji zanieczyszczeń pyłowych:
Komora osadcza- do redukcji cząstek o wielkości 5- 5000 µm skuteczność 40-70%. Oczyszczanie zapalonego powietrza gazu odbywa się pod wpływem siły grawitacji. Cząstki ciała w wyniku tej siły opadają z wolno przepływającego strumienia na dno komory. Skąd sa następnie usuwane. Zalety prosta budowa, niskie koszty wady mała skuteczność
Odpylacz bezwładnościowy (inercyjny)- wymiar cząstek 80-5000 µm skuteczność ok. 70% zapylony gaz podczas przepływu napotyka na swej drodze na przegrody, które wymuszają zmniejszenie prędkości i zmianę kierunku. Cząstki uderzają o przegrody i osuwają się na dno komory odpylacza.
Cyklon- cząstki o średnicy większej niż 5 µm skuteczność 80-90%. Cząstki sa odrzucane siłą odśrodkową na wewnętrzne ścianki aparatu po wytraceniu prędkości opadają na dół skąd są usuwane. Zalety prosta budowa, niewielkie rozmiary, niskie koszty odpylania. Wady szybkie zużywanie elementów roboczych odpylacza
Multicyklon- stanowi baterię wielu połączonych ze sobą cyklonów o małych wymiarach.
Odpylacz workowy (filtr workowy)- filtracja cząstek pyłu zawieszonego w gazie przepływającym przez worki w budowie o przekroju prostokątnym worki o średnicy 20 cm i długości 2-4 m otwarte u dołu, zakmniete od góry. Cząstki sa zatrzymywane na wewnętrznej stronie worków. Oczyszczony gaz przepływa do przestrzeni między workami a następnie na zewnątrz. Usuwanie bardzo drobnych pyłów o średnicy poniżej 1 µm skuteczność ponad 90%
Elektrofiltr(filtr elektrostatyczny)- do usuwania bardzo drobnych pyłów. Cząstki przepływają między elektrodami o dużej róznicy potencjałów. Jony o takim samym ładunku są odpychane od elektrody osadczej i plyna w kierunku emisyjnej. Po drodze przyłaczają cząstki pyłu ładując je elektrostatycznie. Naładowane cząstki pyłu dążą do elektrody osadczej oddają ładunki i zsuwają się na dno odpylacza skąd są usuwane
Odpylacze mokre
- odpylacze bez wypełnienia-(płuczka bez wypełnienia)- pył jest wychwytywany prze krople cieczy rozpylone przez dysze w przeciwprądzie do przepływu zapylonego gazu
-odpylacze mokre z wypełnieniem (płuczka z wypełnieniem)- gazy przepływają prz warstwy (żwiru, tłuczki ceramicznej) stale zwilżanego zapylona z dyszy cieczą
- odpylacze mokre pionowe- (płuczka pionowa)- odpylenie jest efektem przepływu gazu w postaci pęcherzyków przez warstwę cieczy zjawisko barbotażu
- odpylacze mokre z tzw. Zwężką Venturiego
Urządzenia do redukcji zanieczyszczeń gazowych- to kolumny absorpcyjne. Aparaty do pochłaniania gazu lub pewnych jego składników, które przenikają do cieczy absorpcyjnej tworząc roztwór absorbary w absorbencie. Bądź w wyniku towarzyszącej reakcji chemicznej tworzą nowy związek sprawnośc tych urządzeń do 95% wyróżniamy kolumny absorpcyjne półkowe, z wypełnieniem, natryskowe.
Adsorber pionowy- najbardziej uniwersalny adsorber wypełniony węglem aktywnym największa skuteczność.
DEFINICJA, PODZIAŁ I KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA ŚCIEKÓW
Ścieki- to wszystkie wody zużyte, powstające w wyniku działalności życiowej i produkcyjnej człowieka oraz wody opadowe w inne odpływy do kanalizacji z terenów zagospodarowania.
Podział ze względu na genezę:
- ścieki bytowo-gospodarcze (feralne)- z umywalki, kuchni, łaźni, pralki, powstające w gospodarstwach domowych i instytucjach użyteczności publicznej, zakładach przemysłowych
- ścieki przemysłowe(technologiczne)- powstają w wyniku procesów produkcyjnych w zakładach przemysłowych
-ścieki opadowe- wody deszczowe lub wody z topniejącego śniegu czy lodu spływające z dachów, ulic, powstające przy polewaniu ulic
Ścieki bytowo-gospodarcze- są zanieczyszczone fekaliami, odpadkami pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Przed odprowadzeniem ich do odbiorników czy oczyszczalni muszą być oczyszczone. Charakter jest niezmienny znajdują się pływające części stałe oraz zanieczyszczenia w stanie koloidalnym i rozpuszczonym, różne drobnoustroje, w tym bakterie. Ilość ścieków przypadająca na jednego mieszkańca w ciągu doby szacuje się jako równą wielkości zużycia. Koncentracja zanieczyszczeń zależy od zużycia wody na 1 mieszkańca im zużycie wody większe tym koncentracja mniejsza.
Ścieki przemysłowe- mają różnorodny charakter. Rodzaj zanieczyszczeń i stopień ich koncentracji zależy od procesów technologicznych. W wielu przypadkach ścieki przemysłowe są skażone bakteriami chorobotwórczymi. Większość wymaga bezwzględnie oczyszczania przed wpuszczeniem ich do odbiornika na przykład konieczne jest zneutralizowanie substancji trujących w nich zawartych, które mogą wywierać szkodliwy wpływ. Skład mieszaniny ścieków bywa bardzo różnorodny ustalenie go ma podstawowe znaczenie przy projektowaniu oczyszczania gdyż decyduje o materiale przewodów i rodzaju urządzeń, pozwala ustalić warunki bezpieczeństwa pracy.
Ścieki opadowe- powstają z opadów atmosferycznych, topniejącego śniegu i lodu. Są zanieczyszczone pyłem ulicznym, błotem i bakteriami znajdującymi się w powietrzu.
HYDROLOGICZN ROLA TRWAŁYCH UZYTKÓW ZIELONYCH
hydrologiczną- retencja wodna, regulacja bilansu wodnego, ścinanie fali powodziowej
W regulowaniu stosunków wodnych zlewni- zmieniając spływ powierzchniowy w odpływ gruntowy - zmniejsza ilość wody odpływającej z terenu. Współtworzy więc retencję naturalną zwiększającą zasoby dyspozycyjne wody
poprawie warunków wilgotnościowych, w tym nawilżania powietrza atmosferycznego. Po nocnym ochłodzeniu woda, w postaci pary, mgły, rosy a nawet opadów, wraca częściowo na teren, który ją utracił, a częściowo na tereny przyległe, w tym grunty orne, poprawiając ich warunki wilgotnościowe.
biologicznej ochrony przeciwpowodziowej- wykorzystuje się obniżenia terenowe z dobrze zadarnionymi trwałymi użytkami zielonymi (poldery zalewane), co pozwala skutecznie ścinać falę powodziową i jednocześnie okresowo magazynować wodę. Są to tzw. tereny ulgi powodziowej (lub tzw. suche zbiorniki) do planowego wyprowadzania wody z międzywała podczas skrajnych wezbrań w rzekach, zagrażających przelaniem się wody przez wały lub ich przerwaniem i zalaniem terenów w sposób niekontrolowany
CHARAKTERYSTYKA I PODZIAL SIEDLISK POBAGIENNYCH
Łąki pobagienne to łąki powstałe przez zmeliorowanie łąk bagiennych, tzw. bielaw. Wraz z obniżeniem zwierciadła wody gruntowej rozpoczyna się proces murszenia gleby, a dotychczasowa szata higrofilna (turzyce, wełnianka, mchy) zmienia się w ciągu 1-3 lat na mezo- i kserofilną. Powstaje typowa naturalna łaka pobagienna, złożona przeważnie z chwastów i traw gorszej jakości pastewnej, o niskiej (1,5-2 t z ha) wydajności lichego siana, lub nieużytek bagienny. Zagospodarowanie naturalnej łaki pobagiennej przekształca ją w łąkę pobagienną w kulturze, dającą z 1 ha do 12 t doskonałego siana.
TRAWNIKI- PODZIAŁ I PRZEZNACZENIE
1. Rodzaje trawników
W zależności od sposobu użytkowania i lokalizacji można wyróżnić następujące rodzaje trawników:
ozdobne/ dywanowe, parkowe, łąkowe /
rekreacyjne,
sportowe
golfowe
specjalne / zadarnienia terenów trudnych - skarpy, nasypy, parkingi, tereny wzdłuż ulic, dachy, itp./
zadarnienia rekultywacyjne
zastępcze /z zastosowaniem roślin zadarniających/
Trawniki ozdobne Tego rodzaju trawniki zakłada się na dużych powierzchniach. Są doskonałym elementem kompozycji w parkach i ogrodach i terenach reprezentacyjnych. Służą jako tło dla krzewów i kwiatowych rabat oraz jako miejsce spacerów i niezorganizowanego wypoczynku /przy założeniu umiarkowanej intensywności korzystania/.
Trawniki dywanowe Najbardziej reprezentacyjna forma trawnika. Aby stanowiły doskonałe tło dla podkreślenia wyrazistości architektury, czy rabat - wymagają starannej pielęgnacji polegającej na utrzymaniu wysokiej estetyki nawierzchni. Zaleca się koszenie co 7-10 dni do wysokości ok.4 cm i w razie konieczności częste zraszanie. Trawnik powinien cechować się żywą jednolitą zielenią, zwartą, gęstą darnią /"dywan"/ oraz stosunkowo wolnym odrastaniem. Częstym i polecanym sposobem zakładania tego typu trawników jest układanie gotowej darni z rolki.
Trawniki parkowe Zakładane na dużych powierzchniach, o składzie gatunkowym dostosowanym do siedliska. Powinny znosić umiarkowane deptanie i wypoczynek na trawie. Murawę tego typu kosi się rzadko, kilka razy w ciągu sezonu wegetacyjnego.
Trawniki łąkowe Trawniki ekstensywnie pielęgnowane, koszone zaledwie dwa lub trzy razy w sezonie wegetacyjnym. Skład gatunkowy powinien być ściśle dostosowany do warunków siedliskowych. Jest to w zasadzie starannie utrzymana łąka, na której po dłuższym czasie pojawiają się rośliny charakterystyczne dla tego zbiorowiska /wysokie i niskie trawy, zioła, rośliny motylkowe i zwane pospolicie " chwasty"/. Wygląd trawnika zmienia się w ciągu każdego sezonu wegetacyjnego. Najlepszym zastosowaniem tego typu trawników są duże założenia krajobrazowe
TRAWNIKI REKREACYJNE Trawniki tego rodzaju zakłada się na stosunkowo dużych powierzchniach przeznaczonych do średnio intensywnego użytkowania / wypoczynek, zabawy, imprezy kulturalne i sportowe/. Stanowią pośrednią formę pomiędzy trawnikami parkowymi a sportowymi. Darń powinna cechować się odpornością na deptanie i stosunkowo szybkim odrastaniem, a jej skład gatunkowy powinien być zróżnicowany.
TRAWNIKI SPORTOWE Praktycznie są to boiska trawiaste. Skład gatunkowy murawy zapewnia wytrzymałość na intensywne użytkowanie. Cechuje je niska, zwarta i elastyczna darń wytrzymała na deptanie i rozrywanie. Murawa boiska powinna zapewnić bezpieczeństwo poruszającym się po niej zawodnikom i optymalne warunki toczenia i odbicia piłki. Wymagają intensywnej i stałej pielęgnacji, oraz okresów pozwalających na regenerację zniszczonej rozgrywkami murawy. Tego typu nawierzchnie wymagają ponadto specjalnej konstrukcji warstwy nośnej, specjalistycznego drenażu i systemu nawodnienia. Koszenie powinno przebiegać od 1 do kilku razy w tygodniu.
TRAWNIKI GOLFOWE Trawniki golfowe są specjalistycznym rodzajem trawników sportowych. Pokrywają znaczne powierzchnie /20-80 ha/ podzielone na obszary o specyficznych wymaganiach technicznych. Każdy z obszarów obsiewany jest mieszanką traw o innym składzie gatunkowym.
TRAWNIKI SPECJALNE Stosowane w celu zapobiegania erozji na terenach o dużym nachyleniu. Zadarnianie takich powierzchni jest ciężkie ze względów technicznych, często potrzebne są specjalne umocnienia i konstrukcje zapobiegające wypłukiwaniu nasion. Stosowane są tu mieszanki o gatunkach silnie korzeniących się i rozłogowych. W przypadku zielonych parkingów i zadarnień wzdłuż dróg i autostrad stosuje się mieszanki odporne na zasolenie i znaczną koncentrację metali ciężkich. Podobnie ma się rzecz w przypadku ZADARNIEŃ REKULTYWACYJNYCH obsadzanie hałd po kopalinach, wysypisk odpadów przemysłowych i śmieci. Stosuje się tu mieszanki roślin wytrzymałych na skrajnie niekorzystne warunki bytowania, nie wymagających zabiegów pielęgnacyjnych.
TRAWNIKI ZASTĘPCZE Często w miejscach, w których prawdziwy trawnik miałby trudności w prawidłowym rozwoju /miejsca zacienione, narażone na wydeptywanie, trudne w utrzymaniu/ stosuje się rośliny zadarniające. Spełniają one funkcję trawnika gęsto pokrywając obsadzoną nimi powierzchnię.
RNETURALIZACJA TORFOWISK
Renaturyzacja (renaturalizacja) -w danym fragmencie krajobrazu następuje odtworzenie warunków ekologicznych pierwotnego siedliska (wtórne zabagnienie) oraz naturalnych zbiorowisk roślinnych. Regeneracja: -zakończenie procesu renaturyzacji, -pełny powrót do torfotwórczych zbiorowisk roślinnych na torfowisku, -rozpoczęcie procesu tworzenia torfu.
Renaturalizacja -informująca o odtworzeniu torfotwórczych zbiorowisk roślinnych.
Regeneracja -informująca o rozpoczęciu odkładania torfu.
Renaturalizacja torfowisk wysokich cele: -stworzenie nowych lub zmiana istniejących zbiorowisk roślinnych, -kształtowanie krajobrazu (zmiana stosunku powierzchni otwartych do zalesionych), -stworzenie ekosystemów dla wybranych grup zwierząt, -horyzont czasowy 10-15lat.
Działania:
-ocena stanu złoża i warunków ekologicznych,
-określenie kierunków działań i wtórne zabagnienie,
-sterowanie, wprowadzanie i doprowadzanie do rozwoju wybranych zbiorowisk roślinnych i gat
-ocena zaawansowania zachodzącego procesu torfotwórczego.
Torfowiska wysokie bałtyckie:
1.polepszenie warunków wodnych na przesuszonych torfowiskach kopułowych: -budowa tam na rowach odwadniających, -zaorywanie rowów odwadniających, -budowa opasek wokół złoża torfowego, -zasypywanie rowów odwadniających, -redukcja ewapotranspiracji;
2.wtórne zabagnienie;
3.zatrzymanie odpływu wód powierzchniowych z istniejących sieci rowów: zasypywanie rowów, budowle regulujące odpływ wody, -zahamowanie i minimalizowanie podziemnego odpływu wody; 4.utrzymanie stabilnego poziomu wody gruntowej na głęb nie większej niż 0,1m pod poziomem terenu i wyeliminowanie jego znacznych wahań w okresach suchych,
5.zmniejszenie ewapotranspiracji z torfowiska: -ograniczenie powierzchni z otwartym lustrem wody, -ograniczenie powierzchni lasów;
6.zapewnienie dużej pojemności wodnej;
7.zachowanie spływu powierzchniowego na torfowiskach o dużym spadku;
8.stworzenie urozmaiconego mikroreliefu torfowiska;
9.ograniczenoe stroficzności i zapewnienie doprowadzenia jedynie wody ubogiej w składniki pok; 10.stworzenie korzystnych warunków mikroklimatycznych przez wykorzystanie zróżnicowanego reliefu i mikroreliefu.
Skład gatunkowy renaturalizowanych torfowisk wysokich zależy od: -warunków makroklimatu, -zmian poziomu lustra wody gruntowej, -występowania w torfie i wierzchnicy nasion i zarodników w najbliższym sąsiedztwie torfowiska.
Mszar torfowcowy rozwija się gdy: -poziom wody przez cały rok jest na powierzchni lub bezpośrednio pod, -od brzegów z otwartym lustrem wody (potorfia) tworzy się pływający kożuch roślin. wprowadzanie mszaru torfowcowego: -wymaga doprowadzenia zarodników i nasion roślin z terenów nienaruszonych, -zapewnienie im w okresie wegetacji wysokiego poziomu lub wierzchniej warstwy torfu o dużej wilgotności.
ZASADY KSZTAŁTOWANIA GRANICY ROLNO-LEŚNEJ
Granica rolno-leśna- jest najczęściej występującą granicą w krajobrazie rolniczym. Może być ukształtowana pod wpływem czynników industrialnych lub antropogenicznych.
Granica wyznacza kompleksy przeznaczone w przyszłości do leśnego zagospodarowania.
W skład takich kompleksów powinny wchodzić: śródpolne lasy, grunty leśne; użytki rolne niskich klas bonitacyjnych, nieużytki nadające się do zalesienia lub mogące w stanie niezalesionym stanowić składnik uzupełniający ekosystemy leśne; grunty orne wyższych klas bonitacyjnych jeśli stanowią śródpolne ekotony lub korytarze ekologiczne; grunty o wyjątkowo niekorzystnym kształcie; grunty jeśli nie są porośnięte przez cenne zbiorowiska; strome zbocza, stoki gdy nie są porośnięte cennymi zbiorowiskami; tereny po eksploatacji piasku, żwiru, gliny gdy nie mogą być zagospodarowane inaczej
Zasady projektowania:
-kompromis pomiędzy minimalizacją działek a wymogami ekologicznymi
- ostrożne likwidowanie starych granic( miedz) na których występują pojedyncze drzewa, ostoje biocenoz
- miedza powinna przebiegać po granicach ekotonów, prze punktowe elementy krajobrazu, zmniejszając powierzchnie nieprodukcyjne
-tereny urzeźbione- wskazany przebieg warstwoicowy (redukcja procesów degradacji) w terenach rolniczych powinna być dostosowana do struktury użytkowania
SCALENIA GRUNTÓW ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM EKOSCALEŃ
Scalenia gruntów- to zabieg urządzeniowo-rolny prowadzony na obszarze 1 lub kilku wsi. Ma na celu przekształcenie struktury przestrzennej, rozdrobnionych i rozproszonych działek w możliwie duże, regularne, kształtne działki dostosowane do naturalnych granic dróg.
Proces scalenia obejmuje:
-likwidacje enklaw i pólenklaw
- wyprostowanie granic wsi
- projekt nowego układu komunikacyjnego
Scaleniu nie podlegają( zakłady górnicze i przemysłowe gdzie prowadzona jest eksploatacja kopalin, obszary na których są zabytki historyczne, rezerwaty przyrody, obszary użytkowane na cele gospodarki rybackiej, przeznaczone na cele specjalne)
Scalenia gruntów prowadzimy na obszarze o dużym rozdrobnieniu, ma na celu poprawę rozłogu gruntów poszczególnych gospodarstw, zmniejszyć liczbę działek w ramach jednego gospodarstwa- poprawa efektywności gospodarowania (mniejsze koszty transportu, ułatwienie procesów mechanizacji prac polowych). Projekt scaleniowy obejmuje prace w zakresie gospodarowania poscaleniowego terenu uwzględnia wymagania w zakresie ochrony środowiska naturalnego.
Celem prac scaleniowych jest:
- wydzielenie obszarów przeznaczonych do intensywnej produkcji rolnej
- wydzielenie obszarów okresowo użytkowanych
- wydzielenie obszarów przeznaczonych do produkcji leśnej
- wydzielenie obszarów szczególnie chronionych
Zasady projektowania:
-kompromis pomiędzy minimalizacją działek a wymogami ekologicznymi
- ostrożne likwidowanie starych granic( miedz) na których występują pojedyncze drzewa, ostoje biocenoz
- miedza powinna przebiegać po granicach ekotonów, prze punktowe elementy krajobrazu, zmniejszając powierzchnie nieprodukcyjne
-tereny urzeźbione- wskazany przebieg warstwoicowy (redukcja procesów degradacji) w terenach rolniczych powinna być dostosowana do struktury uzytkowania
Ekoscalenia cel to zapewnienie ochrony i kształtowania elementów przyrodniczych krajobrazu na terenach o wysokich walorach ekologicznych. Określenie walorów przyrodniczych: określenie działań, zachowanie walorów przyrodniczych, poprawa stanu środowiska poprzez projektowanie granic, wkomponowanie ich w układ sieci drogowej i istniejące miedze, wydzielenie i zachowanie obszarów decydujących o bioróżnorodności, zapewnienie równoległego przebiegu dróg do sieci rowów.
FITOREMEDIACJA (SPOSOBY, METODY, ZALETY I WADY)
Fitoremediacja - rekultywacja naprawa właściwości gleb przy użyciu roślin
Fitoremediacja jest metodą oczyszczania zanieczyszczonych i skażonych matryc środowiskowych - wody i gleby, a także powietrza, wykorzystująca rośliny wyższe. Fitoremediacja, w naszym kraju ciesząca się niestety wciąż niewielką popularnością, Pomimo podstawowej niedogodności, jaką jest stosunkowo długi czas uzyskiwania efektów oczyszczania, stosowanie tej metody może być korzystne i opłacalne ze względu na szereg zalet:
--- minimalna inwazyjność na środowisko oraz walory estetyczne,
prostota i niewielkie wymagania sprzętowe,
niewielkie nakłady kapitałowe w odniesieniu do innych metod oczyszczania,
wysoka efektywność i skuteczność działania dla wybranych substancji.
Wymagany czas uzyskiwania efektów oczyszczania związany jest rozwojem roślin, a więc z okresami wegetacyjnymi, a tym samym pośrednio z warunkami klimatycznymi.
oczyszczanie środowiska za pomocą fitoremediacji polega na:
składowaniu przez roślinę szkodliwych substancji w korzeniach, liściach i łodygach (fitoekstrakcja, fitoakumulacja),
przetwarzaniu bardziej szkodliwych substancji, w wyniku procesów zachodzących w roślinach, w mniej szkodliwe (fitodegradacja, rizodegradacja),
przenoszeniu podczas ?oddychania? rośliny zanieczyszczeń z gleby lub wody do powietrza (fitowolatalizacja),
także organizmy (bakterie, owady) żyjące w pobliżu roślin, np. przy ich korzeniach, mogą spełniać rolę w oczyszczaniu środowiska (rizodegradacja, rizofiltracja, fitostabilizacja).
Mechanizm fitoremediacji opiera się na wykorzystaniu trzech typów fizjologicznej odpowiedzi roślin wobec obecnych w środowisku substancji. Jest to wykluczanie, akumulacja oraz hiperakumulacja.
Metody
fitoekstrakcja, polegającą na wykorzystaniu roślin do usuwania nagromadzonych w glebie zanieczyszczeń metalicznych bądź organicznych i ich kumulacji w częściach możliwych do zebrania,
fitodegradacja, posługującą się roślinami i związanymi z nimi mikroorganizmami do rozkładu substancji organicznych,
fitostabilizacja, wykorzystującą rośliny do obniżenia bioprzyswajalności istniejących w środowisku zanieczyszczeń,
rizofiltracja, wykorzystującą korzenie roślin do sorpcji zanieczyszczeń, głównie metali, z wody i ścieków,
fitowolatalizacja, wykorzystanie roślin do usuwania niektórych substancji z gleby na drodze ich przemiany w związki lotne wydzielane później do atmosfery,
METODY I STOPNIE OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW
Oczyszczanie ścieków
Całość procesów oczyszczania ścieków umownie rozdzielono na 4 fazy zwane stopniami oczyszczania:
I stopnia - wstępne (najczęściej fizyczne/mechaniczne)
II stopnia - biologiczne (lub równorzędne chemiczne)
III stopnia - doczyszczanie ścieków z usuwaniem subst biogennych
IV stopnia - odnowa wody
Oczyszczanie I stopnia (wstępne, fizyczne) Oczyszcz I stopnia może spełniać rolę samodzielną tylko przy dostatecznie dużej zdolności samooczyszczania odbiornika (rzeka, jezioro, staw itp.). Najczęściej jednak osiągane przez oczyszcz I stopnia obniżenie poziomu zaniecz dla ochrony wód jest niewystarczające, wobec czego oczyszczanie to traktuje się jako przygotowanie ścieków do dalszych procesów technologicznych prowadzących do właściwego ich oczyszczania. W ramach I stopnia stosuje się proste operacje mechan i procesy fizyczne, a zwłaszcza cedzenie, sedymentacje, flotacje itp., przez które zmierza się do wydzielenia:
- większych ciał stałych pływających i wleczonych
- cząstek ziarnistych o umownym zakresie 0,1 mm i większych
- zawiesin łatwo opadających
- olejów i tłuszczów podatnych na wydzielenie.
Usuwanie innych frakcji zaniecz traktuje się tu jako efekt drugorzędny.
Oczyszczanie II stopnia (biologiczne lub równorzędne chemiczne) Oczysz II stopnia średnio stęż ścieków miejskich zawierających podatne na rozkład biochem zaniecz organiczne przeprowadza się z reguły przy udziale przystosowanej do tego celu biocenozy. Zaniecz te służą mikroorg jako pokarm i jako budulec nowych komórek. Dzięki tym procesom życiowym następuje rozkład, utlenianie i ubytek zawartych w ściekach zaniecz - zwłaszcza organicznych. Oczyszczone biologicznie ścieki znacznie mniej są podatne na zagniwanie, tym samym w mniejszym stopniu naruszają równowagę tlenową wód płynących. Podst miarą efektywności pracy oczyszczalni II stopnia jest zdolność obniżania ładunku zaniecz organ podatnych na rozkład i wyrażony przez ubytek BZT5. Umownie wyróżnia się :
- niepełne biologiczne oczyszczanie, gdy w całej oczyszczalni obniżenie BZT5 nie przekracza 85%
- pełne biologiczne oczyszczanie, gdy osiąga się efektywność powyżej 85% zwykle w przedziale 90-95%
Stężenie zawiesin w odpływie z poprawnie działających miejskich oczyszcz biologicznych na ogół nie przekracza 30g/m3. Dodatkowymi miernikami II stopnia oczysz są ubytki ChZT, OWO, bakterii, a także osiągane usuwanie zaniecz biogenicznych. Skuteczność usuwania wyszczególnionych zaniecz zależy w dużej mierze od składu ścieków poddawanych oczyszczaniu (w tym szczególnie od udziału i skł ścieków przem), jak również od rodzaju i sposobu prowadzenia procesu oczyszczania biologicznego. Najbardziej rozpowszechniły się dwie klasyczne metody intensywnego biol oczyszcz scieków. W pierwszej z nich występuje biocenoza osiadła - są to różnego rodzaju złoża biol, a drugiej natomiast jest stosowana biocenoza wolno pływająca - są to różnego typu komory osadu czynnego.
Niezależnie od rozwijających się metod intensywnego oczyszczania ścieków - wszędzie tam, gdzie pozwalają na to warunki lokalne - mogą okazać się przydatne uproszczone rozwiązania technolog.
W tej grupie urządzeń można wymienić: komory osadu czynnego o przedłużonym czasie napowietrzania, stawy ściekowe, filtry gruntowe, pola irygacyjne i nawadniane, drenaże gruntowe itp. W urządzeniach tych zmierza się do max wykorzystywania zdolności samooczyszczania środ naturalnego (ekstensywne biolog oczyszcz ścieków). W sytuacji gdy zaniecz zawarte w ściekach nie są podatne na rozkład na drodze biolog, wówczas jako rozwiązanie zamienne stosuje się oczyszcz chemiczne bez udziału mikroorganizmów. Taki sposób oczyszcz może być jednak mniej korzystny od klasycznego biolog, z uwagi na dodatkowe wprowadzenie reagentów obciążających bilans osadowy oczyszczalni i podwyższających zasolenie odpływu.
Oczyszczanie III stopnia (deszczowanie ścieków - usuwanie resztkowych zawiesin i substancji biogenicznych)
Mimo znacznej redukcji BZT5 i zawiesin, po biolog oczyszcz ścieków w urządzeniach przystosowanych do prowadzenia procesu w sposób intensywny nadal pozostają w ściekach trudno rozkładalne zaniecz pierwotne, drobne zawiesiny. Ponadto obecne są metabolity mikroflory i fauny wodnej, a także, chociaż w zmniejszonych ilościach, nadal obecne są bakterie i wirusy.
Wszystkie te mikrozanieczyszczenia powodują, że w odpływie z biol oczyszczalni ChZT utrzymuje się jeszcze w granicach kilkudziesięciu g/m3, tylko częściowo są usunięte subst biogenne, nadal wysoki jest poziom innych rozpuszczonych soli, zwłaszcza miner. Zwykle w ściekach miejskich pozostaje jeszcze ChZT ok. 40-60 g O2/m3 i BZT5, co najmniej 5-15 g O2/m3.
Oczyszczanie IV stopnia (odnowa wody) Wykorzystując ponownie nawet bardzo dokładnie oczyszczone ścieki należy się liczyć z zagęszczeniem śladowych zaniecz refrakcyjnych i ze wzrastaniem zasolenia. Resztkowe organ zanieczysz refrakcyjne pozostające po strącaniu chem i filtracji są usuwane za pomocą adsorpcji na węglu aktywnym.
HIERARCHIA DZIAŁAŃ W GOSPODARCE ODPADAMI (WG USTAWY O ODPADACH)
O hierarchii postępowania mówi artykuł 7 w rozdziale drugim pt. zasady gospodarowania odpadami.
1. Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami.
2. Posiadacz odpadów jest obowiązany w pierwszej kolejności do poddania ich odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub nie jest uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te należy unieszkodliwiać w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami.
3. Odpady, których nie udało się poddać odzyskowi, powinny być tak unieszkodliwiane, aby składowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych.
4. Ministrowie właściwi do spraw: gospodarki, budownictwa, gospodarki przestrzennej
i mieszkaniowej, gospodarki morskiej, łączności, transportu, zdrowia, rolnictwa, wewnętrznych oraz Minister Obrony Narodowej, każdy w zakresie swoich kompetencji, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska mogą określić, w drodze rozporządzeń, szczegółowy sposób postępowania z niektórymi rodzajami odpadów, kierując się potrzebą zapewnienia prawidłowego postępowania z odpadami.
1.Odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane
w miejscu ich powstawania.
2. Odpady, które nie mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania, powinny być, uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione.
3. Zakazuje się poddawania odzyskowi lub unieszkodliwianiu niesegregowanych odpadów komunalnych, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz komunalnych osadów ściekowych poza obszarem województwa, na którym zostały wytworzone,
3a. Zakazuje się przywozu na teren województwa, w celu poddawania odzyskowi lub unieszkodliwianiu, niesegregowanych odpadów komunalnych, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz komunalnych osadów ściekowych, wytworzonych poza terenem tego województwa,
4. Niesegregowane odpady komunalne, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych
oraz komunalne osady ściekowe mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu na obszarze województwa innego niż te, na którym zostały wytworzone, jeżeli odległość od miejsca wytwarzania odpadów do instalacji lub miejsca przeznaczonego do odzysku lub unieszkodliwiania jest mniejsza niż odległość do instalacji lub miejsca położonego na obszarze tego samego województwa.
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WSKAŹNIKI NAGROMADZENIA I SKŁAD ODPADÓW KOMUNALNYCH
Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628)
Odpady komunalne stałe (OKS) są bardzo zróżnicowane pod względem składu fizycznego i chemicznego. Zależy on głównie od:
- wyposażenia budynków w urządzenia techniczno-sanitarne (głównie sposobu ogrzewania),
- rodzaju zabudowy,
- stopy życiowej mieszkańców.
Najczęściej odpady komunalne w Polsce zawierają ok. 40-50% substancji organicznych. Zawartość azotu waha się w granicach 0,53-0,87%, potasu 0.14-0,48%. Około 50-60% stanowią części mineralne, w tym ok. 30% odpadów komunalnych stanowią popioły z małych palenisk. Odpady stałe zawierają również pierwiastki śladowe (molibden, miedź, cynk, kobalt, nikiel, kadm, chrom, rtęć, ołów), które niejednokrotnie występują w formie połączeń łatwo rozpuszczalnych.
Wskaźniki nagromadzenia:
- Objętościowy- wyrażany w m3./mieszk./rok
- Wagowy- wyrażany w kg/mieszk./rok
- Nierównomierności nagromadzenia: dobowy, miesięczny, i roczny.
Razem wskaźniki te opisują źródła powstawania odpadów i pozwalają na określenie ich ilości.
Opierając sie na pomiarach z ostatnich lat można zaobserwować następujące prawidłowości w zakresie zmiany wskaźnika nagromadzenia:
· wskaźniki nagromadzenia wzrastają, przy czym tempo wzrostu jest znacznie mniejsze niż przewidywały prognozy,
· tempo wzrostu wskaźnika objętościowego utrzymuje sie średnio na poziomie 1,5-2,0 % w skali rocznej,
· wielości wskaźników są zależne od typu środowiska i w wartościach bezwzględnych są niższe dla środowiska typu I niż dla pozostałych,
· niewątpliwie istotne znaczenie dla ilości powstających odpadów maja zmiany gospodarcze zachodzące w kraju, w tym poziom życia mieszkańców miast.
RENATURALIZACJA DOLIN RZECZNYCH
Renaturalizacja rzek etapy przywracania naturalności: -działania początkujące (stworzenie warunków do inicjacji procesu renaturalizacji), -samoistne działania realizowane przez przyrodę, -działania konserwacyjne, dozór i monitoring.
Etap początkowy:
1.roboty hydrotechniczne i budowlane -cel: -zrealizowanie określonego elementu lub obiektu np. wykopu, pogłębienia lub rozszerzenia koryta, wykonanie nasypów, bystrzy, stopni, budowli piętrzących i upustowych;
2.roboty mające na celu: -wprowadzenie roślinności w wodę, na brzegi i obszary przybrzeżne
-prace w celu ochrony, przenoszenia i wprowadzania organizmów zwierzęcych;
3.roboty hydrotechniczne i budowlane obejmują:
-nadanie korytu krzywoliniowego układu poziomego,
-zapoczątkowanie przegłębień i płycizn,
-wykonanie lub zapoczątkowanie powstawania wysp, półwyspów, zatok,
-urozmaicenie nachylonych skarp.
Podział przedsięwzięć renaturalizacyjnych w zależności od ich lokalizacji:
-a)w korycie rzeki działania obejmują ( aktywność morfo dynamiczną, układ poziomy rzeki, profil podłużny, przekrój poprzeczny, zróżnicowanie struktur rzecznych)
-b)w strefie brzegowej- budowanie i umocnienie zadania to zapewnienie rzece trwałości przez ochronę brzegów przed nadmierną erozją, wpływ na bioróżnorodność rzeki i doliny. Ukształtowanie skarp, ukształtowanie linii brzegowej, roślinność brzegowa (wprowadzanie roślinności w istniejącą zabudowę techniczną, zabudowa roślinna brzegów, zadrzewienia obrzeży przybrzeżnych, zabiegi pielęgnacyjne i konserwujące)
-na terenie zalewowym- użytkowanie i morfologia terenu, częstość i czas zalewów, zróżnicowanie wilgotnościowe, komunikacja w dolinie, roślinność.
-na dopływach i na terenie zlewni- zagospodarowanie zlewni( zdolność retencyjna, lesistość zlewni, naturalność dolin zalewowych, ograniczenie użytkowania terenów, prowadzenie zrównoważonej gospodarki wodnej) inne działania dotyczą- jakości wody, retencji wody, działania przeciwerozyjne.
Cele przedsięwzięć renaturalizacyjnych:
1.wzrost zróżnicowania biolog i zwiększenie walorów przyrodniczych;
2.wzrost walorów krajobrazowych, rekreacyjnych i tur;
3.poprawa jakości wody;
4.zwiększenie możliwości retencyjnych;
5.zachowanie ciągłości ekosystemu rzeki;
6.racjonalizacja wykorzystania rzeki.
Zróżnicowanie układu poziomego rzeki przez włączenie odciętych starorzeczy.
Rodzaje aktywności erozyjnej rzek: -przemieszczanie się koryta w dół rzeki, -przemieszczanie się i odcinanie pętli meandrów, -odcinanie meandrów.
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE DEPOZYCJĘ ZANIECZYSZCZEŃ Z ATMOSFERY
-gradient temperatury
- niestabilna pogoda
- zabudowa
- ukształtowanie terenu
- poziome ukształtowanie smugi
- rozmiary cząstek zanieczyszczeń
- odległość od źródeł emisji