Zagadnienia do egzaminu z rehabilitacji.

1. Niepełnosprawność- def., przyczyny.

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ - jest to naruszona sprawność aktywności życiowej w stopniu utrudniającym wypełnianie normalnych czynności charakterystycznych dla danej płci i wieku

Przyczyny - uraz - uszkodzenie,

• upośledzenie,

• choroba,

• uwarunkowania wrodzone.

2. Rehabilitacja- zakres, cechy, podział.

REHABILITACJA - wielokierunkowy proces społeczny na rzecz koordynacji wysiłków jednostek służby zdrowia i innych instytucji (rządowych, pozarządowych, charytatywnych) oraz indywidualnych wysiłków w celu przywrócenia osobom potrzebującym maksymalnie możliwego samodzielnego życia w rodzinie, społeczności, zdolności do pracy zawodowej, aktywności społecznej i twórczej

Rehabilitacja powinna być:

• powszechna (ogólnodostępna),

• wczesna ,

• kompleksowa (całościowa),

• ciągła (przez resztę życia).

Podział rehabilitacji;

1. Rehabilitacja lecznicza (medyczna).

1. Kinezyterapia

funkcje - stymulująca (pobudzająca),

- korektywna (poprawcza),

- kompensacyjna (wyrównawcza),

- adaptacyjna (przystosowawcza)

• ogólna - gimnastyka poranna, zespołowa, indywidualna, ogólnorozwojowa.

• specjalna - ćw. oddechowe, izometryczne, synergistyczne, czynne, bierne…

• Fizykoterapia - działanie medycyny w celach leczniczych wykorzystujące naturalne w przyrodzie czynniki fizyczne (woda, słońce..) i czynniki wywołane przez aparaty

• fizykoterapia - lampy, masaże, ultradźwięki, kąpiele, okłady…

• fizykoprofilaktyka

• fizykalne metody diagnostyczne

3. Zaopatrzenie ortopedyczne

2. Rehabilitacja socjalna (społeczna) - integracja osoby niepełnosprawnej do społeczeństwa.

3. Rehabilitacja zawodowa (szkoląca) - przywrócenie możliwości pracy.

• poradnictwo zawodowe,

• szkolenia,

• pomoc w zatrudnieniu,

• opieka w pracy.

• Skutki unieruchomienia dla układu: oddechowego, mięśniowego, krążenia,

nerwowego, osób starszych.

Ukł. Krążenia:

- zmniejszenie maksymalnej pojemności minutowej serca.

- zwiększona utrata wapnia i demineralizacja kości, co może wpływać na przyspieszenie osteoporozy.

- zmniejszoną objętością serca, objętością wyrzutową serca,

- zmniejszeniem masy krwinek czerwonych, objętością osocza, powrotu żylnego, zmniejszeniem tolerancji węglowodanów,

- zmiany w układzie krzepnięcia przejawiające się zwiększeniem stężenia fibrynogenu w osoczu i skróceniem czasu krzepnięcia,

- obrzęki;

- odleżyny;

- niska temperatura kończyn;

Ukł. Mięśniowy:

- osłabienie siły mięśniowej;

- zmniejszenie zakresu ruchomości w stawach;

- przykurcze

- zmniejszona masa mięśniowa kończyny;

- zanik mięśnia;

Ukł. Oddechowy:

- niewydolność oddechowa;

- zaleganie wydzieliny w oskrzelach;

- zmniejszoną wentylacją płuc,

- zanikaniem włókien mięśni szkieletowych,

Ukł. Nerwowy:

- ból;

- zaburzenie czucia głębokiego i powierzchownego;

- problemy natury psychicznej;

- pogorszenie samopoczucia;

Ludzie starzy mogą mieć wszystkie wyżej wymienione skutki :)

5. Rehabilitacja oddechowa- cele i zadania, metody, rodzaje ćwiczeń

(wskazania i p/wskazania).

Cele i zadania:

• poprawa mechaniki oddychania w chorobach układu oddechowego,

• zapobieganie następstwom chorób układu oddechowego,

• zapobieganie zmniejszeniu ogólnej sprawności i wydolności chorych na przewlekłe choroby układu oddechowego,

• zapobieganie powikłaniom i następstwom chorób układu oddechowego o ostrym przebiegu,

• wykorzystanie rezerw oddechowych w razie nieodwracalnych zmian w przebiegu przewlekłych chorób układu oddechowego,

• zapobieganie powikłaniom i następstwom w obrębie ukł. oddechowego w przebiegu innych chorób lub w skutek ich leczenia.

Metody rehabilitacji oddechowej

1. Ćw. oddechowe

Cel - utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc,

• wzrost ruchomości kl. piersiowej i przepony,

• wzrost siły mięśni oddechowych,

• pobudzenie do efektywnego kaszlu.

Metody - ćw. bierne, czynne, wspomagające, z oporem.

Charakter ćwiczeń - leczniczy,

• zapobiegawczy,

• rozlużniającoc - uspokajający.

p/wskazania- niewydolność oddechowa,

• niedawny krwotok płucny,

• inne ustalone przez lekarza.

2. Ćw. ogólnie wzmacniające i ogólniekondycyjnie (wzmocnienie sylwetki, prawidłowa postawa ciała, wzrost siły mięśniowej)

3. Ćw. skutecznego kaszlu

Cel- usunięcie z oskrzeli zalegającej wydzieliny

4. Fizykoterapia i masaż leczniczy

Cele - usprawnienie oddychania,

• Poprawa mechaniki oddechowej,

• Ewakuacja wydzieliny oskrzelowej,

• Niedopuszczanie do zniekształceń kl. piersiowej (jej części kostnych i mięśniowych)

Zabiegi - inhalacje,

• Światłolecznictwo,

• Ultradźwięki,

• Masaż leczniczy.

Czynnik fizyczny działa - rozluźniająco,

• p/bólowo,

• rozszerzająco na drogi oddechowe,

• rozrzedzająco na wydzieliną

• wykrztuśnie lub łagodząco odruch wykrztuśny.

p/wskazania - niewydolność oddechowa i/lub krążeniowa, gruźlica, ostre stany zapalne

6. Drenaż ułożeniowy- zadania.

Cel - ułatwienie odpływu wydzieliny z oskrzeli pod wpływem siły ciężkości

p/wskazania- uraz głowy, krwawienie mózgowe, niewydolność krążeniowa, nadciśnienie tętnicze.

Metody - oklepywanie kl. piersiowej

• Masaż wibracyjny,

• Sprężynowanie kl. piersiowej

• Ćw. skutecznego kaszlu

7. Drenaż limfatyczny- zadania.

Drenaż limfatyczny to rodzaj specjalistycznego masażu wspomagającego odpływ chłonki z kończyn. Jest jedna z metod leczenia fizykalnego. Zastosowanie odpowiednich rękaczynów pozwala na usprawnienie krążenia limfy przeciwdziałając powstawaniu choroba wywołanych jej zastojem, jak również likwidując obrzęki zastoinowe, zapalne, onkotyczne i chłonne. Pozwala także na usprawnienie przepływu limfy po przebytych chorobach zakaźnych i nowotworowych, przyśpieszając powrót do zdrowia. Chłonka powstaje w wyniku przenikania płynu pozakomórkowego do włosowatych naczyń chłonnych umiejsco­wionych w przestrzeniach międzykomórkowych. Przemieszczanie się chłonki od­bywa się w naczyniach chłonnych przez węzły chłonne, pnie i przewody chłonne, które uchodzą do układu żylnego.

7. Zasady postępowania w odniesieniu do kikuta.

1. Zabezpieczenie kikuta przed wadliwym ustawieniem się i przed przykurczeniami.

2. Utrzymanie pełnej ruchomości w stawach, a w szczególności najbliższych kikuta.

3. Ustabilizowanie objętości kikuta.

4. Wzmocnienie siły mięśni.

5. Stosowanie ćwiczeń czucia powierzchniowego i głębokiego, które to czucie po odjęciu kończyny często ulega zaburzeniom.

6. Hartowanie kikuta, aby był przygotowany do protezy.

7. Dbanie o prawidłową postawę.

8. Dbałość o sprawność ogólną amputowanego.

9. Dbałość o higienę kikuta.

10. Dbałość o samą protezę.

8. Ćw. redresyjne.

Ćwiczenia redresyjne - ćwiczenia bierne wykonywane przez fizjoterapeutę lub aparat, bez czynnego udziału chorego.

Redresje można wykonywać:

- ręką kinezyterapeuty

- przed redresją wykonuje się ćwiczenia fizyczne i masaż okołostawowy, znieczulenia nowokainowe

- przy użyciu przyborów ( woreczki z piaskiem, ciężarki, specjalne wyciągi fizjoterapeutyczne, z wykorzystaniem systemu bloczkowo-ciężarkowego do wzmocnienia mięśni antagonistycznych w stosunku do przykurczonych )

- wykorzystuje się dźwignie

- nagrzewanie tkanek okładami parafinowymi; lampą Sollux

Rodzaje przykurczów:

- przykurcz „miękki” oddający się ćwiczeniom

- przykurcz „twardy” oporny na ćwiczenia, konieczne jest zastosowanie aparatów lub szyn

- przykurcz „oporny na ćwiczenia i aparaty” należy zastosować znieczulenie ogólne lub miejscowe i na siłę zniwelować ten przykurcz

9. Ćw. izotoniczne.

Ćwiczenia izotoniczne - polegają na wzmacnianiu mięśni poprzez wykonywanie ruchów w stawach. W czasie wykonywania ćwiczeń izotonicznych zachodzi rytmiczne wydłużanie i kurczenie się mięśni w obrębie aktywnej części ciała. Przysiady, pompki, podciąganie, podnoszenie lekkich ciężarków czy hantli są zalicznane do tej klasy ćwiczeń.

Izotoniczne ćwiczenie ramion

Leżąc na plecach, stojąc lub siedząc trzymaj kijek z przodu obiema rękami. Unoś proste ramiona wysoko nad głowę, jak najwyżej potrafisz, a następnie powoli je opuść. Ćwiczenie powtarzaj 10 razy.

Izotoniczne ćwiczenia bioder oraz kolan

Leżąc na plecach napnij mięśnie uda i wyprostuj kolano. Unieś nogę i trzymaj ją nad łóżkiem pod kątem około 45 stopni, potem odchyl ją na zewnątrz, najdalej jak potrafisz, a następnie wróć do pozycji pośredniej. Na zakończenie powoli opuść nogę w dół.
Powtarzaj 5 do 10 razy.

Izotoniczne ćwiczenia kolan

Usiądź na krześle. Podnieś palce stóp, napnij mięśnie uda i wyprostuj kolano. Utrzymaj taką pozycję przez około 5 sekund, po czym powoli rozluźnij i opuść nogę.
Ćwiczenie powtarzaj 10 razy

Izotoniczne ćwiczenia stawów skokowych

Stań przy krześle, wspierając się na nim.Stań na palcach, unosząc pięty do góry.
Ćwiczenie powtarzaj 5-10 razy

Wykonuj ćwiczenia codziennie lub co drugi dzień. W dni, kiedy ból i obrzęk stawu jest silniejszy, zmodyfikuj program ćwiczeń pomijając ćwiczenia wzmacniające lub wykonując je mniej intensywnie. Zapytaj fizjoterapeutę lub lekarza o radę.

Każdy staw można poddawać ćwiczeniom wzmacniającym. Można je wykonywać tylko wtedy, kiedy staw nie boli.

10. Rehabilitacja w ostrym okresie udaru mózgu- zadania, rodzaje ćwiczeń, ułożenie

chorego.

Zadania kinezyterapii:

• zwalczanie spastyczności

• zapobieganie przykurczom i zniekształceniom stawów

• odtworzenie czucia powierzchownego i glębokiego

• wzmocnienie i usprawnienie całych grup mięśniowych

• szybkie usamodzielnienie chorego

• przygotowanie do pracy zawodowej

1. Profilaktyka OPZZ (odleżyny, przykurcze, zapalenie płuc, zakrzepy).

• ułożenie na plecach z małą poduszeczką pod głową;

• ułożenie na zdrowym boku

czas przebywania w każdej pozycji 2-3 godzin

• ułożenie na chorym boku

2. Ćwiczenia oddechowe

3. Zapobieganie przykurczom i zanikom mięśniowym poprzez ćwiczenia bierne, czynne wspomagane lub czynne

prowadzone (w zależności od możliwości i stanu chorego)

4. Zachowanie możliwie największej aktywności tułowia poprzez ćwiczenie obrotów z leżenia tyłem do leżenia na

boku (w zależności od stanu chorego j

5. Ćwiczenia równoważne w pozycji leżącej.

6. Kompensacja zespołu zaniedbania („neglect syndrom ^). W miarę możliwości wszelkie zajęcia z chorym prowadzić po stronie upośledzonej, także rozmowa, jedzenie itp. Głowa powinna być lekko obrócona ku strome dotkniętej, do wszelkiej aktywności zdrowej strony wciągać jak najczęściej stronę porażoną

11. Wczesna rehabilitacja w oddziałach- cele.

Cele wczesnej rehabilitacji (przyłóżkowej) w oddziałach:

• zapobieganie następstwom długiego unieruchomienia, groźnym dla życia i wpływającym na jakość życia

• zapobieganie wytworzeniu się tzw. zespołu nieużywania

• pobudzenie mechanizmów plastyczności o OUN

• zmniejszenie ryzyka występowania patologicznych wzorców ruchowych, przedłużającej się wiotkości lub nadmiernej spastyczności

• zapobieganie zaburzeniom ortostatycznym

• osiągnięcie jak najlepszej sprawności ruchowej, psychicznej i samodzielności w czynnościach samoobsługi

• zaopatrzenie w niezbędny sprzęt rehabilitacyjny i ortozy oraz przyuczenie chorego do obsługiwania się nimi

• diagnostyka i wczesna rehabilitacja zaburzeń mowy

• poprawa nastroju i samopoczucia pacjenta oraz adaptacja do nowej, zupełnie zmienionej sytuacji życiowej

12. Profilaktyka OPZZ.

Profilaktyka OPZZ (odleżyny, przykurcze, zapalenie płuc, zakrzepy).

• ułożenie na plecach z małą poduszeczką pod głową:

• kończyna górna - odwiedziona w stawie ramiennym do kąta 45-90º stabilizowana wałkiem przed rotacja zewnętrzną

• łokieć- lekko zgięty- nadgarstek zgięty grzbietowo- w dłoni miękki, dość gruby wałek zapobiegający skurczowi zgięciowemu palców- kciuk w pozycji przeciwstawnej

• kończyna dolna- wyprostowana w stawie biodrowym, lekko zgięta w stawie kolanowym(5º), stopa w zgięciu grzbietowym(90º)podparta o tył łóżka lub złożony koc zapobiegający rotacji zewnętrznej

uwagi: - dobre ustawienie kończyny dolnej ułatwi chodzenie, jeżeli takie zabezpieczenie nie stabilizuje stopy należy zakładać wysoki, sznurowany but ze sztywna podeszwą

• ułożenie na zdrowym boku

• głowa ułożona na poduszce równolegle do podłoża

• kończyna górna- zdrowa- ułożona dowolnie przed tułowie

• kończyna górna -chora - wyprostowana w stawie ramiennym w rotacji zewnętrznej- łokieć lekko zgięty- przedramię w ułożeniu pośrednim- palce lekko zgięte, kciuk w opozycji

• tułów- lekko odchylony w tył

• kończyna dolna- zdrowa - ugięta w stawach biodrowych i kolanowym

• kończyna dolna- chora- wyprostowana w stawach biodrowych i kolano

uwagi:- między kończyny dolne należy włożyć koc na taką wysokość, aby kończyna chora była ułożona równolegle do podłoża.

• stopa- w pozycji pośredniej- można założyć but ortopedyczny lub szynę stabilizującą

czas przebywania w każdej pozycji 2-3 godzin

• ułożenie na chorym boku -jeśli chory jest przytomny, ma pełny kontakt psychiczny i możliwość samokontroli, można w profilaktyce rzeciwkurczowej zastosować pozycje leżąc na boku chorym. Przebywanie w takiej pozycji czasowo należy ograniczać do 20-30 min.

• kończyna górna- zdrowa- oparta na podłożu, zgięta w stawie ramiennym i łokciowym

• kończyna górna chora- w zgięciu w stawie ramiennym do kąta 90^o

• kończyna dolna zdrowa- zgięta

• kończyna dolna chora- w pozycji pośredniej

13. Etapy masażu klasycznego.

- głaskanie

- rozcieranie (pow, i głębokie)

- ugniatanie

- oklepywanie

- wstrząsanie

- wibracje

- głaskanie

albo

- głaskanie

- rozcieranie
- ugniatanie
- wałkowanie

- rolowanie
- oklepywanie ( klepanie )
- wstrząsy ( wibracje )

14. Okresy rozwoju wad postawy.

W przebiegu rozwoju wad postawy wyróżniamy trzy okresy:
I okres - zmian czynnościowych
Jedne grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i ich skrócenie. Czas trwania tego okresu może być różny w zależności od czynników, które powodują powstawanie wad. Może on wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy.
II okres - powstawania przykurczy (więzadeł , mięśni i ścięgien)

W tym okresie wprowadzenie ćwiczeń korekcyjnych może być jeszcze całkowicie skuteczne. Okres ten może trwać przez kilka tygodni, miesięcy a nawet lat.
III okres - zmian strukturalnych , czyli utrwalonych przykurczy

Wady postawy w tym okresie określamy jako patologiczne. Ćwiczenia korekcyjne pozwalają zapobiec dalszemu postępowaniu wady, jednak całkowita jej likwidacja jest już niemożliwa i często wymaga złożonego postępowania rehabilitacyjnego.

15. Skolioza- stadia, przyczyny, płaszczyzny odchyleń, leczenie zachowawcze(rodzaje).

Potocznie skolioza rozumiana jest jako boczne skrzywienie kręgosłupa. W rzeczywistości jest to jednak zniekształcenie przestrzenne.

Odchylenie występuje w trzech płaszczyznach:

• czołowej - kręgosłup wygina się w bok: w prawo lub w lewo,

• strzałkowej - pogłębia się wygięcie kifozyczne lub lordotyczne,

• poprzecznej - następuje rotacja (obrót) kręgów, co prowadzi do powstania garbu.

stadia skoliozy:

1. postawa skoliotyczna - jest to wstępne stadium wady. Występuje asymetria ustawienia barków i łopatek, niesymetryczne są także trójkąty talii, ale nie ma jeszcze bocznego skrzywienia kręgosłupa lub jest ono niewielkie. Napięciem mięśni można uzyskać pełną korekcję postawy;

2. skolioza I stopnia - jest to skrzywienie, którego kąt dochodzi do 30 stopni (wg Cobba). Zmiany dotyczą układu mięśniowo-więzadłowego bez zniekształceń kostnych. Możliwa jest korekcja bierna skrzywienia i to całkowita, natomiast korekcja czynna znaczna (prawie całkowita);

3. skolioza II stopnia - to skrzywienie o wartościach kątowych 31-60 stopni. Występują zmiany strukturalne w kręgach i krążkach międzykręgowych. Kręgosłup ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym (lub wałem mięśniowym przy skrzywieniach w odcinku lędźwiowym). Korekcja czynna nie daje efektów, a bierna - niewielkie;

4. skolioza III stopnia - jest skrzywieniem o kącie przekraczającym 60 stopni z daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi: sklinowaceniami i torsją kręgów, deformacjami żeber i miednicy. Skrzywienie nie koryguje się.

Przyczyny skoliozy:
1. Wrodzone:
- dodatkowe zrosty żeber, sklinowacenie kręgów, itp.
2. Rozwojowe:
- nierówności kończyn dolnych
- porażenie
- pourazowe-powypadkowe
3. Idiomatyczne (niewiadomego pochodzenia), występują najczęściej i stanowią 80 - 90% wszystkich skolioz.

Profilaktyka wad postawy:
1. Ograniczenie siedzącego trybu życia.
2. Zwiększenie aktywności ruchowej dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem tych jej form, w których wzmacniane są mięśnie grzbietu i brzucha.
3. Odpowiedni dobór ćwiczeń, mających na celu kształtowanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa, a nie ich niwelowanie.
4. Nauczenie, a następnie wyrobienie nawyku utrzymania prawidłowej postawy ciała we wszelkich czynnościach życia, a zwłaszcza tych, w których kręgosłup mógłby być przeciążony.
5. Przestrzeganie prawidłowej postawy ciała przy nauce i wypoczynku.
6. Opanowanie umiejętności związanych z dana formą aktywności ruchowej, wdrożenie się od dziecka w uprawiania danej dyscypliny sportu.

16. Ćwiczenia w mastektomii- zadania, rodzaje.

Podstawą są ćwiczenia ruchowe oparte na dynamicznej pracy mięśni. Ćwiczenia polegające na rytmicznych skurczach mięśni stwarzają najkorzystniejsze warunki oddziaływania na układ limfatyczny i układ naczyń krwionośnych, przy równoczesnym zapewnieniu wzrostu masy mięśniowej i poprawie zakresu ruchu w stawach obręczy barkowej.

Masaż - Podczas leczenia bardzo ważne jest zwiększenie dopły­wu krwi do rany i odpływu krwi żylnej do serca. Aby efekt masażu był lepszy, wykonuje się go w ułożeniu drenażowym (kończyna uniesiona powyżej poziomu).

Kinezyterapia - W okresie I chory może wykonywać ruchy bierne i czynne we wszystkich stawach kończyny pod warunkiem, że nie powodują one rozrywania gojącej się rany. Fizykoterapia - W zależności od potrzeb stosuje się: promieniowanie podczerwone, promieniowanie nadfioletowe, galwanizację, jontoforezę (z antybiotyków), prądy diadynamiczne, terapuls, krioterapię, laseroterapię, ultradźwięki.

17. Rehabilitacja po zawale serca- powikłanym, niepowikłanym.

Na podstawie objawów klinicznych i zapisu elektrokardiograficznego chorych można rehabilitować wg modelu

A - to pacjenci z niepowikłanym lub niepełnościennym zawałem serca,

B - to chorzy z pełnościennym zawałem serca i z powikłaniami pozawałowymi.

Rehabilitacja wg modelu A - to szybkie, niczym nie zakłócone usprawnianie ruchowe i oddziaływanie psychologiczne, z przewidywanym okresem pobytu
w szpitalu 14 - 21 dni.

Rehabilitacja wg modelu B - to powolne lub przedłużone usprawnianie, prowadzone adekwatnie do ustępujących powikłań, z przewidywanym okresem pobytu w szpitalu 3 tygodnie i dłużej.

Prewencja wtórna	Etap	Zadania rehabilitacji
		Szpital 3-5 tygodni	Przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia
		Sanatoryjny 4-6 tygodni	Pełna mobilizacja poprawy wydolności: fizycznej, krążenia i wieńcowej
		Ambulatoryjny, do końca życia pacjenta	Dalszy wzrost wydolności i utrzymanie jej na osiągniętym poziomie

Model A - Przewidywany okres pobytu w szpitalu 7 - 10 dni.

Okres I (1-2 dzień) : pozycja podstawowa - leżąca i półsiedząca.

1. Samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji siedzącej.

2. Załatwianie potrzeb fizjologicznych w pozycji siedzącej.

3. Ćwiczenia fizyczne w pozycji siedzącej.

Okres II (3-5 dzień): pozycja podstawowa - siedząca obok łóżka i chodzenie.

1. Pełna samoobsługa.

1. Czynności toaletowe przy umywalce.

2. Spacer lub jazda na wózku do WC.

3. Spożywanie posiłków przy stoliku.

4. Ćwiczenia fizyczne w pozycji lezącej i siedzącej obok łóżka.

Okres III (6-10 dzień): pozycja podstawowa - siedząca i chodzenie.

1. Pełne uruchomienie.

2. Dłuższe spacery na tej samej kondygnacji.

3. Chodzenie po schodach (pod koniec tego okresu) na wysokość jednego piętra.

4. Ćwiczenia fizyczne w pozycji siedzącej i w marszu.

Model B - Przewidywany okres pobytu w szpitalu 15 - 21 dni.

Okres I (1-2 dzień): pozycja podstawowa - leżąca i półsiedząca.

1. Samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji półsiedzącej.

2. Załatwianie potrzeb fizjologicznych w pozycji leżącej i półsiedzącej.

3. Ćwiczenia fizyczne w pozycji leżącej.

Okres II (3-7 dzień): pozycja podstawowa - leżąca i półsiedząca.

1. Samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji siedzącej.

2. Załatwianie potrzeb fizjologicznych w pozycji siedzącej (pod koniec okresu przemieszczanie się na wózku do WC).

3. Dowolne obracanie się na boki.

4. Ćwiczenia fizyczne w pozycji leżącej.

Okres III (8-14dzień): pozycja podstawowa - siedząca.

1. Samoobsługa w zakresie toalety przy umywalce i spożywania posiłku przy stoliku w pozycji siedzącej.

2. Siedzenie w fotelu i chodzenie po pokoju pod koniec tego okresu .

3. Chodzenie lub jazda na wózku do WC.

4. Ćwiczenia fizyczne w pozycji siedzącej i w marszu.

Okres IV (15-21 dzień): pozycja podstawowa - siedząca i marsz .

1. Pełne uruchomienie.

2. Dłuższe spacery na tej samej kondygnacji.

3. Spożywanie posiłków przy stoliku lub w jadalni.

4. Chodzenie po schodach na wysokość jednego piętra pod koniec tego okresu.

5. Ćwiczenia fizyczne w pozycji siedzącej i w marszu.

Rehabilitacja poszpitalna wczesna (sanatoryjna)

18. Rehabilitacja w chorobie Alzhaimera.

Oddziaływanie terapeutyczne
- stworzenie bezpiecznego środowiska (zabezpieczenia, dostosowanie do niepełnosprawności)
- unikanie pośpiechu, ponaglania chorego
- unikanie zmian: stały porządek dnia, stały ład wokół chorego
- dostosowany sposób komunikowania się (krótkie, proste zdania, pytania zamknięte, przypominanie, powtarzanie)
- podpisane przedmioty, oznakowane drzwi, usunięcie przedmiotów stwarzających zagrożenie
- zachowanie możliwie największej niezależności
- trening pamięci
- terapia zajęciowa szczególnie muzykoterapia

- terapia grupowa

- terapia ruchowa

- terapia reminiscencyjna

- sonas

- trening poczucia rzeczywistości

- trening walidacyjny

W zaawansowanych postaciach choroby

- procedury pielęgnacji zgodne ze standardami medycznymi

19. Rehabilitacja dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.

METODA PHELPSA

Stosował urządzenia korekcyjne. Stoły Phelpsa umożliwiały zabawy manipulacyjne w skorygowanych pozycjach kilkorgu dzieciom, mającym wokół swoje stanowiska

METODA MARGARET S. ROOD

postępowanie usprawniające opierało się na łączeniu stabilizacji z ruchem oraz na kształtowaniu funkcji autonomicznych, somatycznych i psychicznych. Pobudzenie ważnych życiowo funkcji związanych z umiejętnością oddychania, mówienia, jedzenia

Margaret Rood posługiwała się odruchami. Synergia wyprostna obejmująca całe ciało ułatwiała np. otwieranie ust, synergia zgięciowa — ssanie i połykanie.

Duży repertuar stosowanych nacisków i pociągań oraz bodźców czuciowych wzbogacał ćwiczenia ważnych życiowo funkcji. Rood stosowała także w ogólnych ćwiczeniach ruchowych bodźce czuciowe na: skórę, mięśnie i stawy. Do środków, jakie stosowała, należą: pędzlowanie
(w wybranych okolicach), stosowanie lodu, szybkie potrącanie, poklepywanie, wibracja, nacisk na stawy oraz wolne ich rozciąganie. Jej zasługą jest zapoczątkowanie łączenia środków senso-psycho-motorycznych w usprawnianiu oraz uwypuklenie dużego znaczenia stabilizacji mięśniowej dla ruchów.

METODA KABATA - specyfiką metody Hermana Kabata jest ułatwianie ruchów przez rozciąganie i opór. Ruch jest prowadzony w pełnym możliwym zakresie, a jego przebieg kontrolowany.

Ruchy kończyn zawierają zawsze jeden z następujących elementów:

• zgięcie lub wyprost,

• przywiedzenie lub odwiedzenie,

• rotacja zewnętrzna lub wewnętrzna.

Usprawnianie przebiega w kolejności od głowy do części obwodowych ciała. Duże znaczenie mają ćwiczenia stabilizacji głowy i tułowia. Kolejność rozwojowa ruchów jest zachowywana nawet wtedy, gdy usprawnianie dotyczy starszych dzieci lub osób dorosłych.

Metoda jest w zasadzie dostosowana dla dorosłych i dla starszych dzieci o dość dobrym kontakcie psychicznym.

METODA BOBATHÓW.

K. Bobath podkreśla, że cała działalność ruchowa człowieka jest od­ruchowa. Przy jej kształtowaniu jedne odruchy ustępują miejsca innym. Dla każdego pacjenta pewne odruchy są na danym etapie fizjologiczne, inne zaś patologicznie przetrwałe. Usprawnianie ma na celu pierwsze z nich rozwi­jać, drugie hamować.

Ruchom zbliżonym do fizjologicznych towarzyszy odczucie niemal naturalnego napięcia mięśni. Tak prowadzone usprawnianie normalizuje więc również napięcie mięśniowe.

Bobathowie stosują 3 strefy wspomagania:

• głowę,

• obręcz kończyny górnej

• obręcz kończyny dolnej.

Technika wspomagania za głowę

Terapeutka obejmuje otwartymi dłońmi potylicę i żuchwę dziecka i prze­mieszcza powoli jego głowę w przestrzeni w zamierzonym kierunku. Ciało podąża za ruchami głowy.

Technika wspomagania za obręcz kończyny górnej

Terapeutka obejmuje otwartymi dłońmi barki dziecka lub ich okolicę i pro­wadząc powoli tę strefę ciała w zamierzonym kierunku oczekuje na dostoso­wanie się głowy oraz dolnych części ciała do położenia barków.

Technika wspomagania za obręcz kończyny dolnej

Terapeutka obejmuje otwartymi dłońmi talerze kości biodrowych dziecka lub kończyny dolne i przemieszcza powoli w zamierzonym kierunku. Oczekuje na dostosowanie się czynne głowy i górnych części ciała do położenia bioder.

Ćwiczeniom powinno towarzyszyć słowne określanie wykonywanych czynności, będące poglądową nauką mowy. Łączenie w usprawnianiu bodźców fizycznych i psychicznych potęguje wyniki ich oddziaływań

METODA PETO

Metoda Peto. Pierwsza czynność po przebudzeniu wiąże się z ćwiczeniem przyjmowania poprawnej pozycji przy zsuwaniu się z ławy. Metoda jest niezwykle ciekawa, rozwija wolę i umiejętność samokontroli. Dzieci znają indywidualne cele, które są jednakowe dla całej grupy i bardzo silnie dążą do ich osiągania.

Osiągnięcia tej metody - 90% pacjentów przystępujących w przyszłości do pracy.

METODA TEMPLE'A FAYA

Lekarz neurochirurg badał filogenetyczne formy ruchowe w zachowaniu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. Wyodrębnił wzorce pełzania rozwijające się w trzech etapach :

• pełzanie homologiczne - na najniższym poziomie. Pełzanie jak u żaby, jednocześnie poruszają się obie kończyny górne i dolne.

• pełzanie homolateralne - kończyna górna i dolna po tej samej stronie ciała poruszają się jednocześnie, jak u salamandry.

• pełzanie heterolateralne - (ruchy gadów) naprzemienne poruszają się kończyna górna i dolna.

Odruchy pełzania stosowano w celu wzmocnienia stabilizatorów głowy

i tułowia, ruchów chwytnych i podporowych ręki oraz do zapoczątkowania skoordynowanej aktywności ruchowej.

METODA DOMANA I DELACATA

Usprawnianie polega na bodźcowaniu mózgu takimi sygnałami, jakie powinien on otrzymywać przy normalnym rozwoju. Ruchy są prowadzone biernie według schematu ściśle fizjologicznego, np. ruchy pełzania dziecka są wykonywane przez zespół od 3 do 5 osób, tak że każda kończyna i głowa, będąc biernie poruszana przez jedną osobę, wykonuje ruchy bezbłędne.

Usprawnianie wzroku przebiega dzięki stosowaniu np. kolorowych błysków świetlnych, pokazywaniu różnych kształtów, wielkości, liter i liczb; dalszym etapem jest czytanie.

Usprawnianie słuchu przebiega przez stosowanie róż­nego rodzaju dźwięków. Dotyk rozwija się przez ukłucia, szczotkowania itp. Do rozwijania węchu stosuje się ostre, nieszkodliwe zapachy.

METODA VOJTY

Metoda zaleca usprawnianie od pierwszych dni życia niemowląt „z ryzyka", tzn. urodzonych z nieprawidłowo przebiegających ciąży i porodów.

Odruchy stosowane do badań przez szkołę Vojty to (chronologicznie):

• odruch nadłonowy,

• odruch „stąpania",

• asymetryczny toniczny szyjny,

• toniczny błędnikowy (reakcja kontaktowa od podłoża),

• Moro,

• wgięcia (Galanta),

• odruch ssania,

• odruch chwytny z kończyn górnych i dolnych,

• podparcia,

• mrużenia oczu na bodźce akustyczne,

• pozycji na boku zwany Vojty, z

• mo­dyfikowany odruch Collis w pozycji pionowej,

• Collis w pozycji poziomej,

• odruch pionowego zawieszenia, Landaua, Peipera i Isberta,

• zmodyfikowany odruch z pociągania,

• oślepienia (mrużenia oczu na bodźce optyczne

• tzw. gotowość do skoku.

Modyfikacja badania odruchów podana przez Vojtę polega na obserwacji odmiennego, typowego dla porażeń, układania się kończyn po nagłej zmianie pozycji ciała w przestrzeni.

Schemat pełzania

W prawidłowym schemacie głowa zawsze obraca się na boki. Vojta używa określeń: strona twarzowa, strona potyliczna oraz kończyna twarzowa, kończyna potyliczna (górna lub dolna).

Ćwiczenia pełzania są osiągane dzięki stymulacji przez ucisk określonych punktów na ciele dziecka ułożonego w pozycji wyjściowej do pełzania na­przemiennego. Punkty te są więc strefami wyzwalania odruchu pełzania (lub obracania ciała).

Ćwiczenia Vojty są dość brutalne. Stosowanie ucisków i oporów, pobudza­nie ruchu, a jednocześnie unieruchamianie dziecka wywołują chęć wyzwolenia się i ucieczki (przez pełzanie). Dlatego dzieci przy tych ćwiczeniach płaczą, krzyczą, niejednokrotnie oddają przy tak dużym wysiłku mocz i kał, pocą się nadmiernie.

Dzieci są ćwiczone bez ubrań na stole typu wysokiej leżanki lekarskiej (po każdym dziecku stół zmywa się środkiem dezynfekującym). Niemowlęta natychmiast po ćwiczeniu uspokajają się. Ćwiczenia wykonuje się 4 razy dziennie i zajmują one jednorazowo 20— —30 minut. Matki są szkolone systemem ambulatoryjnym, aby kontynuować ćwiczenia w domu.

1

---