1. Definicja odnowy biologicznej wg M.Szyndery,K.Gieremka.
proces powrotu wydolności wysiłkowej do poziomu wyjściowego lub zbliżonego do niej po dużych obciążeniach fizycznych i psychicznych, oraz przeciwdziałania przeciążeniu pracą za pomocą środków i warunków środowiskowych czynnie wspomagających proces regeneracji sił
-to świadome oddziaływanie na organizm za pomocą różnych środków naturalnych i sztucznych i warunków środowiskowych w celu przyspieszenia fizjologicznych procesów wypoczynkowych
Co składa się na odnowę biologiczną
-wypoczynek po wysiłku
-masaże ręczne i wodne
-kąpiele solankowe
-zabiegi fizykoterapeutyczne
-zabiegi kinezyterapeutyczne
2. Definicja zmęczenia,rodzaje zmęczenia,przyczyny,objawy,przeciwdziałanie,likwidacja.
Zmęczenie- to kompleksowy proces odwracalnych zmian wymuszonych po ostrym głównie jednorazowym obciążeniu z następowym okresowym zmniejszeniem wydolności fizycznej, traktowana jest jako produkt pracy fizjologicznej, odruch ochronny jest nieodłącznym przejawem aktywności fizycznej i umysłowej chromi org przed nadmiernym zużyciem energetycznym daje znać o potrzebie odpoczynku, objawy zmęczenia cofają się po 24 godz
Rodzaje zmęczenia w narządzie ruchu
-Zmęczenie lokalne (obwodowe ) występuje wtedy, gdy procent zmobilizowanych mięśni nie przekracza 30 %
-Zmęczenie ogólne występuje gdy zaangażowanych jest więcej niż 30% układu ruchu. Wyraża się ono szeregiem ogólnoustrojowych odczynów
( funkcjonalnych i biochemicznych )
Cechy charakterystyczne zmęczenia:
-wydłużenia czasu reakcji
-upośledzenie reakcji ruchów
-zmniejszenie siły i szybkości ruchów
Czynniki wpływające na zmniejszenie odczuwania zmęczenia lub opóźniające jego wystąpienie :
- odpowiednie przygotowanie i zaplanowanie pracy
- dobór obciążeń uwzględniający aktualny poziom
wydolności psychofizycznej
- umiejętność optymalnego rozłożenia sił (ekonomia wysiłku )
-wprowadzenie przerw na wypoczynek z możliwością
psychicznej i fizycznej regeneracji sił ( optymalizacja
procesów wypoczynkowych )
3. Wyczerpanie-przyczyny powstania,objawy,przeciwdziałanie i postępowanie restytucyjne.
Wyczerpanie- to następstwo przeciążenia fizycznego lub psychicznego w ograniczonym czasie, objawy zaczynają się cofać od 6-7 dni i przeważnie po udzieleniu pomocy ;lekarskiej
4. Znużenie,monotonia i zmęczenie psychiczne - różnice.
Przemęczenie- inaczej zmęczenie przewlekle jest to stan występujący pod wpływem obciążenia powtarzanego cały czas bez urozmaicenia oraz bez przerw wypoczynkowych. Stan ten charakteryzuje się ciągłą bezsennością, utratą sprawności fizycznej i psychicznej także nie zrównoważeniami i pobudzeniami
Znużenie- jest to subiektywne odczucie powstające w świadomości która może ale nie musi towarzyszyć zmęczeniu, objawia się zmniejszeniem reakcji aktywów skupienia uwagi i chęci do pracy inaczej stan senności
Monotonia- stan psychologiczny który charakteryzuje człowieka na działanie monotonnego otoczenia lub monotonnych czynności w sporcie może wystąpić w czasie nieatrakcyjnego zbyt prostego treningu czynności monotonne to czynności niezmienne powtarzające się mało skomplikowane
5. Rodzaje i charakterystyka przetrenowania.
PRZETRENOWANIE
-Przetrenowanie ( overtraining) - to postaci przewlekłego przemęczenia ,które prowadzą do szeregu zaburzeń neurofunkcjonalnych organizmu zawodnika i obniżenie jego sprawności psychofizycznej. Jest to zahamowanie lub zmniejszenie zdolności wysiłkowej sportowca w skutek rozchwiania zdolności adaptacyjnej organizmu, prowadzące do zahamowania postępu wyników sportowych a nawet ich obniżenia.
Przemęczenie i przetrenowanie
-Jeśli zawodnik nie ma zbyt dużo czasu na wypoczynek, np. podczas rozgrywek turniejowych oraz w okresie zwiększonych obciążeń treningowych, może u niego dochodzić do sumowania się pozostałości po zmęczeniu i wówczas rozwija się zmęczenie przewlekłe przemęczenie i przetrenowanie.
-Monotonny trening, brak oczekiwanych rezultatów, problemy, osobiste, konflikty, stosowanie używek , nieprawidłowe żywienie wszystko to sprzyja wystąpieniu przetrenowania.
Przyczyny powstania przetrenowania:
Czynniki związane z treningiem:
-niewłaściwa „receptura” treningu i procesów restytucji
- presja i monotonia treningu
- brak wiary w umiejętności trenera
- obniżenie motywacji i zainteresowania treningiem
Czynniki natury zdrowotnej
-choroby bakteryjne ( często drobne stany zapalne)
- niedobory w żywieniu, zarówno ilościowe jak i jakościowe
- stosowanie używek i środków dopingujących
- zaburzenia biorytmu
- zaburzenia snu
- czynniki bioklimatyczne
Czynniki społeczni- ekonomiczne i bytowe
-obciążenie praca zawodową
-konflikty zawodowe i rodzinne
-kłopoty ekonomiczne zawodnika
6. Determinanty warunkujące wydolność fizyczną.
Jak zauważyliśmy wydolność fizyczna jest bardzo szerokim pojęciem i obejmuje wiele płaszczyzn i działań naszego organizmu. Mówiąc o czynnikach determinujących tą zdolność najlepiej jest podzielić te czynniki na kilka grup, które są ze sobą ściśle powiązane. Ułatwi to omówienie tego problemu. W świetle ogólnie przyjętych opinii Astranda, Rodahla, Kozłowskiego i Kubicy tak oto można zestawić czynniki, od których zależy wydolność fizyczna:
Energetyka wysiłku
Wykorzystanie metabolizmu tlenowego, jako źródła energii do pracy. Sprawność funkcji zaopatrzenia tlenowego, na którą wpływają:
wentylacja płuc
pojemność dyfuzyjna płuc
przepływ krwi przez płuca
pojemność minutowa serca
ilość krwi krążącej
pojemność tlenowa krwi
tkankowy, odżywczy przepływ krwi
tętniczo-żylna różnica wysycenia krwi tlenem
mięśniowy przepływ krwi
utylizacja tkankowa tlenu
Wykorzystanie metabolizmu beztlenowego, jako źródła energii do pracy:
śród- i pozakomórkowe układy buforowe
tolerancja zaburzeń homeostazy
Rezerwy energetyczne:
ilość glikogenu mięśniowego i wątrobowego oraz wolnych kwasów tłuszczowych
poziom wysokoenergetycznych związków fosforowych
regulacja utylizacji substratów energetycznych
Poziom koordynacji nerwowo-mięśniowej wyrażonej:
siłą i szybkością ruchów
techniką (precyzja ruchu i koordynacja)
Termoregulacja oraz gospodarka wodna i elektrolitowa
Właściwości budowy ciała
wysokość i masa ciała
rozwój masy mięśniowej, proporcje długościowe
typ budowy ciała
proporcje części ciała
Czynniki psychologiczne (motywacja, taktyka)
8. Prawa decydujące o tempie restytucji.
WYPOCZYNEK (RESTYTUCJA)
Wypoczynek to przywrócenie sił fizycznych i psychicznych. To zespół procesów i czynności zmierzających do przywrócenia homeostazy ustroju.
Proces wypoczynku rozpoczyna się zaraz po zakończeniu pracy lub po zmniejszeniu jej intensywności ale jego przebieg jest uzależniony od:
- charakterystyki wykonanej pracy
- indywidualnych cech organizmu
- warunków w jakich odbywa się wypoczynek
- poziom zdolności wysiłkowej (formy sportowej)
- czynniki genetyczne
- środowisko pracy
- organizacja pracy
- charakter wypoczynku po uprzednim obciążeniu
- uprawianej dyscypliny sportu,
- rodzaj wysiłku (treningu)
Cel wypoczynku
-przywrócenie homeostazy
-zniesienie (usunięcie) stanu (objawów) zmęczenia.
-usuniecie czynników ograniczających możliwości
wysiłkowe organizmu
-wyrównanie zaciągniętego długu tlenowego
-eliminacja produktów wysiłkowej przemiany energii
-uzupełnienie strat w zakresie źródeł energetycznych
-przywrócenie równowagi wodnej i elektrolitowej
Rodzaje wypoczynku
-Wypoczynek bierny ( spoczynek ) to czas ,w którym nie wykonujemy żadnej pracy. Forma wypoczynku ,tylko w niektórych wypadkach korzystna pod warunkiem że nie trwa zbyt długo i ma miejsce jedynie po szczególnie wyczerpujących wysiłkach fizycznych i psychicznych.
-Najbardziej fizjologiczną formą wypoczynku biernego jest sen
Wypoczynek czynny: najchętniej zalecana forma wypoczynku.
Polega na wprowadzeniu zajęć ruchowych ,lubianych ,przyjemnych, najlepiej przeciwstawnych w swoim charakterze do wykonanej uprzednio pracy ,połączony ze zmianą środowiska.
Aktywność fizyczna powinna mieć charakter relaksu i przyjemności i swobody wyboru formy uczestnictwa w zajęciach.
W sporcie znany jako tzn. trening regeneracyjny, stosuje się go w celu przeciwdziałania monotonii zwłaszcza w okresach intensywnego przygotowania , w czasie długo trwających zawodów np. rozgrywek eliminacyjnych ,turniejów itp.
Fenomen Sieczenova
-Przyspieszenie procesów regeneracji sił polegający na pobudzającym wpływie wynikającej z dodatkowej działalności mięśni , które wcześniej nie brały udziału w pracy fizycznej.
-Przyspieszenie procesów wypoczynkowych na drodze wypoczynku czynnego dotyczy również zmęczenia pracą fizyczną jak i umysłową.
Krótkotrwała aktywność dodatkowych, analogicznych lecz nie pracujących dotąd mięsni powoduje :
- efekt tłumienia ( hamowania ) odczynu zmęczeniowego odpowiednich stref ruchowych w OUN
- odruchowe przekrwienie robocze zmęczonych grup mięśniowych
9. Zadania odnowy biologicznej w sporcie oraz turystyce i rekreacji.
1. Aktywizacja i optymalizacja procesów wypoczynkowych -ułatwienie i przyspieszenie naturalnych ,wewnątrzustrojowych procesów, prowadzących do wyrównania zaburzeń powstałych podczas wysiłku fizycznego ,np. masaż rozluźniający zmęczone mięśnie ,automasaż ,wyrównanie strat wodno-elektrolitowych napojami sportowymi, uzupełnienie strat energetycznych. Optymalizacji procesów wypoczynkowych służy tak że właściwa organizacja treningu, odpoczynku i trybu życia, zmiana klimatu czy właściwa dieta.
2.Profilaktyka i zmniejszenie skutków powolnych przeciążeń , które powstają w narządzie ruchu w wyniku mikrourazów Zmiany te są charakterystyczne dla poszczególnych dyscyplin sportowych.
Zastosowanie mają tu różne zabiegi fizykalne, powszechnie stosowane w odnowie biologicznej.
3. Hartowanie organizmu na zmiany warunków środowiskowych poprzez aktywizacji mechanizmów obronnych i adaptacyjnych, dzięki czemu następuje zwiększenie odporności fizycznej i psychicznej zawodnika.
4. Doleczanie po obrażeniach doznanych podczas uprawiania sportu (tzw. reconditioning, readaptacja)- stosowanie ćwiczeń przywracających czynnościowe możliwości organizmu fizyczną oraz psychiczną.
10.Zasady odnowy biologicznej.
7 zasad stosowania odnowy biologicznej
1-świadmomego stosowania środków odnowy biologicznej dotycząca stosowania zabiegów odnawiających zgodnie ze znajomością wysiłku, charakterystyki poszczególnych dyscyplin sportowych, mechanizmu dyscyplin, zasada ta wyklucza przypadkowość stosowania środków fizjoterapetucznych
2-indywidualnego doboru środku odnowy biologicznej nakazuje indywidualizację zabiegów z uwzględnieniem wieku płci stanu zdrowia poziomu wytrenowania sportowca oraz reakcji powysiłkowych
3- specyficznego doboru środków obejmuje potrzeby doboru środków wynikające m In z etapu przygotowania sportowca rodzaju dyscypliny sportowej charakterystyki okresu treningowego zakresu planu ostatniego treningu oraz wytycznych na najbliższe dni
4-zasada stopniowania zabiegów i ich różnicowania
5-kompleksowego stosowania środków odnowy dot programowania zabiegow obejmujących różnorodność środków co ma na celu eliminacji zjawiska nadmiernej adaptacji
6- cyklicznego stosowania srodków odnowy nakazuje przestrzegać czas trwania poszczególnych zabiegów dostosowanych do planu treningowego, cykliczne stosowanie danych zabiegów korzystnie przygotowuje zawodnika do startu
7- systematycznego stosowania środków odnowy zaleca zdyscyplinowanie sportowca do systematycznego stosowania zabiegów fizjoterapeutycznych co wpływa na podwyższenie jego zdolności adaptacyjnych na podwyższenie wysiłku
11.Środki odnowy biologicznej-pedagogiczne,psychologiczne i biomedyczne.
Środki pedagogiczne:
-racjonalne planowanie programu treningowego stosowane do możliwości sportowca i całego zespołu
-optymalne planowanie mikro, mezo i makro cyklów
-poprawne metodycznie planowanie odpoczynku i wysiłku
-organizacja zajęć specjalistycznych mających na celu stworzenie optymalnych warunków do stworzenia biernego wypoczynku
Środki psychologiczne
-tworzenie optymalnego klimatu warunków i stosunków interpersonalnych w zespole
-prowadzenie specjalnych form relaksu w celu eliminacji napięcia psychicznego sportowca lub całego zespołu
-proces wykształcenia odporności psychicznej przez odpowiednie współprace z trenerem psychologiem i terapeutą
-proces oddziaływania wzmocnienia sfery psychicznej sportowca za pomocą seansów psychoterapeutycznych
Środki medyczno-biologiczne
-opracowanie optymalnej diety
-otoczenie sportowca prawidłową opieką med.
-tworzenie banku informacji o aktualnym stanie organizmu sportowca
-racjonalne wykorzystanie preparatów o wysokiej wartości odżywczej oraz środków ogólnie wzmacniających oraz witamin
-stosowanie metod z zakresu medycyny fizykalnej
-organizacja leczenia sanatoryjnego
12.Gabinet odnowy biologicznej-warunki i wyposażenie.
13.Znaczenie żywienia w odnowie biologicznej.
Dieta w sporcie
Aktywność fizyczna ma bardzo duży wpływ na potrzeby pokarmowe ludzi im większa aktywność tym większe zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze. Głównym warunkiem pełnego zapotrzebowania org na składniki odżywcze jest różnicowanie przyjmowanego pokarmu uwzględniając 6 grup składników odżywczych
-białka, węglowodany, tluszcze, witaminy, składniki mineralne, woda
Specyficzne właściwości racjonalnego odżywiania sportowca
1. Odżywianie powinno służyć zwiększeniu wydolności fizycznej i przyspieszenie jej odnowy po wysiłku fizycznym z dużym obciążeniem
2. Planowanie żywienia powinno mieć charakter indywidualny uwzględniając charakter stosowanych obciążeń©, w tym także psychicznych oraz ich wzajemne dopasowanie w poszczególnych procesach cyklu treningowego
=3 cykle
-przedstartowy
-startowy
-przejściowy
3. Dobór racji żywieniowych musi sprzyjać biosyntezie związków stymulujących fizjologiczne procesy aktywności mięśni
4. Odżywianie służy regeneracji masy ciała sportowca
5. Odpowiednie dawkowanie odpowiednich pokarmów powinno wpływać na aktywizację beztlenowych procesów wytwarzania energii
6. Pożywienie powinno być lekkostrawne aby nie obciążało układu pokarmowego
Węglowodany
Odgrywają istotną rolę w procesach energetycznych a zwłaszcza glikogen, poziom glikogenu w m obniża się wraz ze wzrostem wysiłku fizycznego. Dla osiągnięcia optymalnych możliwości wysiłkowych udział węglowodanów w diecie powinien wynosić 50-60cal%, dobowe zapotrzebowanie na węglowodany wynosi 8,3-14,3 gramy na kg masy ciała.
Zarówno przed jak i po treningu wytrzymałościowym zawodnik powinien zjeść jeden lekkostrawny wysoko węglowodanowy posiłek
Procentowy udział dostarczania poszczególnych rodzajów węglowodanów.
-Polisacharydy skrobia-65-70% ogólnej ilości węglowodanów, proste i łatwe przyswajalne węglowodany sacharoza glikoza fruktoza 25-30%
Pozostałe nieprzyswajalne błonnik pektyna 5%
Błonnik- to błony kom roślinnych są to sub resztkowe nie poddające się działaniu fermentom w jelitach ich obecność w diecie pozwala na obniżenie się zawartości toksyn w jelitach cholesterolu we krwi i mocznika w surowicy krwi. Produkty zawierające węglowodany: chleb z mąki grubo mielonej, otręby pszenne, kapusta, marchew, rzodkiewka, burak ćwikłowy, śliwki, maliny, czarna porzeczka, sok jabłkowy
Nadmierne dostarczanie węglowodanów prowadzi do zaburzenia perystaltyki przewodu pokarmowego i zmniejsza przyswajanie innych składników odżywczych magnez …
Tłuszcze
Są drugim źródłem energii dla org szczególnie podczas wysiłków tlenowych bardzo ważne w żywieniu sportowców uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe i siłowe, tłuszcze: zwierzęce 65-80% i roślinne 20-35%
Dobowe zapotrzebowanie sportowca na tłuszcze tj 1,7-2,4g/kgmc
W normalnych warunkach nie dochodzi do całkowitego wyczerpania tłuszczów i już tylko 30% energii pochodzących z tłuszczów wystarcza na zaspokojenie potrzeb treningowych zawodników większości dyscyplin sportowych
Skutki nadmiernego spożycia tłuszczów prowadzą do nadmiernej przemiany materii, podwyższenie stężenia cholesterolu zwiększa ryzyko zachorowania na miażdżycę i spadek ogólnej sprawności fizycznej
Białka
Stanowią materiał budulcowy tk enzymów niektórych hormonów dostarczają energii tylko podczas długotrwałych obciążeń fizycznych, bialka roślinne 35-45% i zwierzęce 55-65%
Dobowe zapotrzebowanie przy małych obciążeniach 1,4-2g/kgmc, przy obciążeniach dużych 2,2-2,9g/kgmc. Zapotrzebowanie wzrasta na czas treningu na rozwój masy i siły m, także w pierwszych okresach treningu zwiększa się także u młodych rozwijających się sportowców i w czasie wydłużonego treningu o charakterze wytrzymałościowym
Nadmierne przyjmowanie białek powoduje zaburzenia funkcjonowania wątroby i nerek zaburzenia o charakterze przeciążeniowym
Woda- funkcją wody jest podławym składnikiem ciała człowieka 50-70% przenosi składniki z pożywieniem do kom organizmu wydala zbędne resztki jest środowiskiem dla wszystkich reakcji chem zachodzących w organizmie człowieka
Zapotrzebowanie org na wodę jest rożne i zależy od wieku, stopnia aktywności fizycznej temp i wilgotności powietrza, powinno się pić 2l dziennie
Uczucie pragnienia występuje zawsze z pewnym opóźnieniem dlatego nie jest ono wskaźnikiem zapotrzebowania na płyny
Ocena ubytku wody u sportowców dokonuje się najczęściej z pomocą pomiaru wagi przed i po treningu. W czasie intensywnego treningu woda tracona jest wraz z potem, dochodzi również do wydzielania składnikow mineralnych i niektórych witamin
Ocenie pomaga zachować równowagę elektrolitów ze względu na pocenie w trakcie treningu należy przyjmować płyny elektrolitowe przed treningami w trakcie i po treningach
Składniki mineralne
Minerały sole mineralne są niezbędne do regulacji przemian wodno elektrolitycznych utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej i zapewnienia lepszej adaptacji do warunków niedoboru tlenu w trakce podnoszenia sily i wytrzymałości
Dieta sportowca powinna zawierać odpowiednie związki wapń, magnez, cynk, potas, chlor, żelazo, siarka
Mikroelementy: mangan, molibden, chrom, nikiel
Wapń- główny składnik budulcowy kości, niezbędny do prawidłowej pracy m, warunkuje przewodnictwo nerwowo mięśniowe, kontroluje prawidłową krzepliwość, uszczelnia naczynia krwionośne, występuje w mleku i jego przetworach zielone ważywa, orzechy, dzienne zapotrzebowanie wynosi 900-1000mg
Fosfor-bierze udzial w przekazywaniu energii, bierze udział w procesach metabolicznych obok wapnia jest drugim składnikiem charakterystycznym kości, występowanie mięso, nabial ryby ziarna zbóż 800-1200mg
Magnez- wspomaga wysiłek fizyczny, wpływając na pracę mięśni, podobnie jak wapń wspomaga przewodnictwo nerwowe i nerwowo-mięśniowe, wpływa na prawidłową pracę układu trawiennego, odpornościowego i hormonalnego jest termoregulatorem chroni przed stresem jego brak powoduje nadmierne pobudzenie czuciowe, drżenie mięśni zaburzenia koncentracji, występowanie: części jarzyn szpinak kukurydza soja jabłka orzechy 300-600mg
Sód- bierze udział w regulacji kwasowo zasadowej wspomaga prawidłowe działanie ukł nerwowego i mięśniowego, utrzymuje homeostatykę ustroju występowanie sól kuchenna 500-700mg
Potas- wraz z sodem bierze udzial w regulacji kwasowo zasadowej, jest niezbędne w prawidłowym funkcjonowaniu układu mięśniowego, pełni ważną rolę w skurczu mięśniowym, w sporcie niedobory potasu powstają w wskutek wysiłków długotrwałych występowanie świeże warzywa i owoce rośliny strączkowe orzechy mięśo i mleko 200mg
Żelazo- odgrywa ważną rolę w utrzymywaniu wysokiej sprawności psychofizycznej decyduje o poziomie hemoglobiny co warunkuje optymalny transport O2 do mieśni serca i mózgu. Bierze udział w produkcji energii także w termoregulacji odporności na infękcję, występowanie mięso, ziarna 5-15mg
Witaminy
Wit należą do związków organicznych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania org których ustrój nie jest w stanie sam syntetyzować z tego powodu muszą być one dostarczane wraz z pożywieniem a w przypadku sportowców niezbędna jest dodatkowa suplementacja wybranych witamin,
Wit z grupy B zajmują szczególe miejsce w metabolizmie energetycznym sportowca, niedobór tych witamin szybko doprowadza do ogolnego osłabiena siły i masy mięśniowej
B1-inaczej tiamina- jej głownym zadaniem jest ułatwienie pozyskiwania energii z pokarmu węglowodanów i zmniejszanie produkcji kwasu mlekowego, wpływa na ogólne napięcie układu nerwowego i mieśniowego. Co powoduje skrócenie okresu po treningowej odnowie biologicznej, zapotrzebowanie 1,6-1,8mg. W dyscyplinach szybkościowo siłowych dzienne zapotrzebowanie zwiększa się od4-5mg, nadmierna ilośc powoduje ogólne osłabienie, wysoka działa toksycznie
B2-ryboflamina- -wchodzi w skład enzymatycznie czynnych związków zwanych flawoproteidami które biorą udział m In w przemianach węglowodanów tłuszczów i białek oraz wytwarzania energii w łańcuchu oddechowym, przyczynia się do wzrostu masy i siły mięśniowej niedobór Wit B2 występuje dość często dziennie zapotrzebowanie na Wit B2 u zdrowego 2,6mg u kobiet 1,8 a w spocie 15mg
B3-miacyna, PP, bierze udział w procesie utleniania komórkowego ułatwiając tym samym wytwarzanie energii na drodze tlenowej, zapotrzebowanie 15-18mg, zwiększenie dawki u sportowców zależy od wielkości pozostałych dawek Wit z grupy B
B5-kwas pentotezowy- jest odpowiedzialny za przemianę węglowodanów i tłuszczów, reguluje odporność org na zakażenia, średnie dzienne zapotrzebowanie tj 7mg
B6-pirydoksyna-jest niezbędna do prawidłowej gospodarki białkowej, niezbędna także w regulacji układu nerwowego, niedobór prowadzi do zmian degeneracyjnych OUN i obwodowego co powoduje objawy neuropatii i depresji psychicznej, bierze udział w czynności krwiotwórczej, zapotrzebowanie jest ściśle zależne od spożycia białka im więcej białka tym więcej musi być B6 u sportowców 4-6mg
B12-kobalanina-bierze udział w syntezie białek kwasów nukleinowych tworzeniu elementów morfotycznych krwi i metabolizmie tłuszczów i węglowodanów, zapotrzebowanie 2-3µg dla sportowców 5-15µg
Kwas foliowy- reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek; wpływa dodatnio na system nerwowy i mózg usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego, , zapewnia sprawne działanie wątroby, żołądka i jelit, pobudza procesy krwiotwórcze, czyli powstawanie czerwonych krwinek, zapotrzebowanie 0,4-0,6mg
Witamina C- kwas askorbinowy- bierze czynny udział w procesach biochemicznych zachodzących w org, szczególnie w biosyntezie kolagenów, hormonow enzymów, we wchłanianiu żelaza, detoksykacji org, jest jednym z podstawowych antyoksydantów niedobór Wit C powoduje ogólne osłabienie szybsze meczenie się podatnośc na infekcję, u osób sportowców 300-500mg
Wit E- tokoferon- podobnie jak C jest jednym z głównych oksydantów składnik blon kom i mitochondrialnych, Wit E zapobiega przenikaniu do kom sub szkodliwych, aktywizuje układy enzymatyczne pelni rolę ochrony kla kom mięśniowych kom wątroby krwinek czerwonych i naczyń krwionośnych, bierze udział w odtruwaniu rg, Wit e stosuje się jako środek przyspieszający odnowę biologiczną , pełni rolę w zapobieganiu zmęczeniu mięśniowego. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania m sercowego i mm szkieletowych, zapotrzebowanie 10-15mg u sportowców 30-50mg
Wit A- rekina- niezbędna do budowy i resorpcji białek wpływa na właściwy wzrost kości skóry i bło, warunkuje proces widzenia wzmacnia układ odpornościowy, można ją przyjmować jako Wit A albo jako betakaroten
14.Problematyka odwodnienie i nawadniania organizmu,znaczenie w odnowie biologicznej.
Odwodnienie org prowadzi do:
-zwolnienie reakcji chem zachodzących w org, zmniejszenie tempa odbudowy tkanek, zaburzenia przemian energetycznych przemian w komórkach zmniejszenie produkcji moczu co prowadzi do gromadzenia się w moczu resztek sub co prowadzi do zapaleń osłabienia mieśni, zagrożenie kamicy nerkowej
15.Przegrzanie i wyziębienie-strategie walki organizmu z wymienionymi zjawiskami.
16.Wspomaganie w rekreacji i znaczenie dla procesów odnowy biologicznej.
17.Prawo Deastre-Morata i inne reakcje organizmu na ciepło i zimno.
Prawo Dastre'a-Morata, zwane też regułą Dastre'a-Morata - reakcja fizjologiczna organizmu, charakteryzująca się tym, że pod wpływem ciepła rozszerzają się naczynia skórne na dużym obszarze, towarzyszy temu równoczesne zwężenia naczyń krwionośnych w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej i odwrotnie, w przypadku zwężenia naczyń skórnych pod wpływem zimna, powoduje wazodilatację naczyń jamy brzusznej i klatki piersiowej. Jedynie naczynia doprowadzające krew do nerek i śledziony oraz mózgu zachowują się zgodnie z reakcją naczyń skórnych.
Prawo to wyrażane jest też w skrótowej formie, która mówi, że światło naczyń krwionośnych narządów wewnętrznych zachowuje się antagonistycznie w stosunku do światła naczyń skóry.
18.Zabiegi z wykorzystaniem bodźców termicznych.
Okłady - są to zabiegi polegające na przykładaniu do skóry różnych nośników termicznych
4 rodzaje:
-chłodzące- z zimnej wody lub lodu można je stosować od 30-60 min i działają one kojąco przeciwzapalnie szczególnie w ostrych stanach zapalnych i stłuczeniach
-gorące- uśmierzają ból obniżają napięcie mm i pobudzają resorpcję wysięków ok. 30min
-okłady parafinowe- przeciwbólowo i rozluźniająco stosowane od 30-60 min
-okłady borowinowe- zalecane w stanach przeciążeniowych narządów ruchu zwłaszcza stawów obwodowych
19.Zabiegi z wykorzystaniem wody-kąpiele,natryski,masaż podwodny itd.
Natryski - to zabiegi wodolecznictwa w których najważniejszy wpływ wywiera ciśnienie i temp wody uderzającego na ciało strumienia. Dzielimy na ciepłe, zimne, i gorące.
A w zależności od ciśnienia
-niskie-1,5 atm.
-średnie 1,5-2 atm
-wysokie 2-2,5 atm
Natrysk ciepły wpływa uspokajająco, jeśli trwa dłużej powoduje obniżenie pobudliwości układu nerwowego oraz wzmaga przemianę materii, gorący ale krótkotrwały …, chłodny działa tonizująco na mięśnie
Kąpiele- to postępowanie gdzie całe ciało lub jego część pozostaje przez cały czas zanurzone w wodzie przez określony czas i w określonej temp
Wyróżniamy 4 rodzaje komp;
-lokalne- zanurzenie fragmentu ciała obniżenie napięcia mięśni zmęczenia lokalnego oraz bole przewlekłych
-ciepłe i gorące- ciepłe w temp 34-370C stosowane w celu zmniejszenia bólu zmęczeniowego nadwrażliwość na bodźce mechaniczne a także po ćwiczeniach szybkościowych i siłowo szybkościowych
-kąpiele gorące 38-400C stosowane po intensywnych treningach po zakwaszonych mięśniach
-kąpiele solankowe- drażniący wpływ soli wnikającej do naskórka oraz ujść gruczołów potowych wywołuje silny odczyn ogólny i działa wzmacniająco
Masaż podwodny- 32-330C łączy cechy masażu klasycznego z czynnikami termicznymi oraz czynnikami hydrostatycznymi wody, powoduje rozluźnienie mm uczucie świeżości oraz przyspiesza szybkość reakcji ok. 20 min
20.Wody mineralne-podział na rodzaje,oddziaływanie na organizm,wskazania,przeciwwskazania.
21.Zabiegi z wykorzystaniem światła- oddziaływanie na organizm,wskazania,przeciwwskazania.
ŚWIATŁOLECZNICTWO
-Fototerapia czyli światłolecznictwo to nazwa określająca różne działania mające u podstawy leczenie światłem
-W fototerapii wykorzystuje się naturalne źródła światła (helioterapia) oraz źródła sztuczne (aktynoterapia), wśród których źródłem światła podczerwonego są lampy sollux, natomiast ultrafioletu - lampy kwarcowe.
W zależności od długości fali rozróżniamy promieniowanie widzialne:
- promieniowanie podczerwone
- promieniowanie nadfioletowe
-promieniowanie podczerwone
IR (infra-red) niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne
Najczęstszym generatorem jest lampa typy SOLLUX
z filtrami ze szkła czerwonego i niebieskiego
Działanie na organizm sportowca:
-rozszerzenie naczyń krwionośnych, zmniejsza się napięcie mięśniowe, podwyższa się próg odczuwania bólu, zmniejsza stany zapalne, stany po urazach ( nie wcześniej niż 48-72 h),
dyskopatie, przed masażem i jonoforezą
Helioterapia
( helios- gr .słońce)
-Helioterapią określa się wykorzystanie do celów leczniczych promieniowania słonecznego
- Promieniowanie słoneczne pochłonięte przez skórę wywołuje w niej odczyny miejscowe. Są one wynikiem oddziaływania na skórę, zarówno promieniowania podczerwonego, jak i ultrafioletowego
Światło słoneczne oddziałuje korzystnie na organizm w wyniku zachodzących w nim odczynów ogólnych. Wpływ światła słonecznego polega między innymi na wzmożeniu przemiany materii, pobudzeniu mechanizmów krwiotwórczych, zwiększeniu odporności organizmu na zakażenia, pobudzającym wpływie na gruczoły wydzielania wewnętrznego, działaniu odczulającym oraz przeciwkrzywiczym.
LASEROTERAPIA
Laseroterapia metoda bodźcowego oddziaływania energii promieniowania laserowego na
chore tkanki, polegająca na aplikowaniu na chore miejsca wiązki światła laserowego
Laser wykorzystuje się do biostymulacji, normalizacji i regeneracji błon komórkowych
tkanki kostnej i tkanek miękkich. Pobudza organizm do wytwarzania substancji
przeciwbólowych. Przyspiesza gojenie się ran poprzez wzrost szybkości fagocytozy oraz
stymuluje syntezy włókien kolagenowych.
Zastosowanie laseroterapii
-złamania, skręcenia, stłuczenia mięśni i tkanek,
-choroby zwyrodnieniowe stawów,
-zapalenie ścięgien,
- zespoły bólowe np. łokieć tenisisty, bolesny bark, bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej, ostroga piętowa,
- reumatologiczne zapalenie stawów,
ELEKTROTERAPIA
-Dziedzina fizykoterapii zajmująca się leczeniem objawowym schorzeń m.in. układu ruchu i neurologicznych za pomocą różnego rodzaju prądów leczniczych.
-Celem elektroterapii jest złagodzenie bólu i poprawienie ukrwienia stymulowanej tkanki. Przyspiesza wchłanianie obrzęków i wysięków śródstawowych.
jonoforeza
Zabieg z użyciem elektrycznego prądu stałego, który pomaga wprowadzić do organizmu przez skórę
substancje aktywne (leki, preparaty kosmetyczne). Skutecznemu wprowadzeniu podlegają substancje,
które ulegają dysocjacji przy połączeniu z wodą ( w roztworach wodnych substancje ulegają
rozpadowi na cząstki posiadające ładunek elektryczny - jony).
Prąd elektryczny oddziałuje na jony w ten sposób, że te przemieszczają się w kierunku elektrody
posiadającej przeciwny ładunek elektryczny. W medycynie zabiegi jonoforezy stosuje się w leczeniu
stanów zapalnych, przy zwyrodnieniu stawów, uśmierzaniu bólu, w zabiegach mających na celu
obniżenie napięcia mięśni.
Przykładami substancji, które można aplikować w zabiegach jonoforezy są: hydrokortyzon, wapń, lidokaina, jod, magnez, histamina, butapirazol.
-Elektrostymulacja mięśni to zabieg elektroleczniczy, zwany także elektrogimnastyką, mający na celu wywołanie reakcji motorycznej mięśnia lub grupy mięśni. Efekt ten może być osiągnięty dzięki dostatecznie szybkiej zmianie natężenia prądu zarówno stałego jak i zmiennego o różnej częstotliwości, szerokości oraz kształcie impulsu.
-Celem zabiegu może być reedukacja utraconej funkcji mięśnia lub grupy mięśni, zwiększenie siły i wytrzymałości, podniesienie lub obniżenie tonusu, poprawa krążenia obwodowego, zabezpieczenie przed atrofią, przez poprawę lokalnego krążenia i podniesienie temperatury zmniejszenie obrzęków lub rozgrzewka, zmniejszenie spastyczności.
Wskazania do stosowania elektrostymulacji mięśni
U ludzi zdrowych metoda elektrogimnastyki może wspomagać trening sportowy, przede wszystkim w tych dyscyplinach, które wymagają maksymalnej siły i szybkości (szczególny udział włókien typu II) a także jako element rozgrzewki. W sporcie wyczynowym zaniedbywany jest często trening mięśni antagonistów. Prowadzi to do zaburzeń równowagi mięśniowej i odbija się niekorzystnie na stawach. Elektrostymulacja może pomóc w utrzymaniu odpowiednich proporcji. Interesujący może być także redukujący wpływ elektrostymulacji, na tkankę tłuszczową w bezpośredniej bliskości stymulowanego mięśnia. Typowym wskazaniem do elektrostymulacji są zaniki mięśniowe po unieruchomieniu stawów. Przeciwdziałać zanikom można wykonując elektrostymulację w opatrunku gipsowym. Przepływ prądu oraz poprawa ukrwienia sprzyjają gojeniu się złamania.
ULTRADŹWIĘKI
Ultradźwięki - podczas zabiegu wykorzystuje się drgania mechaniczne o częstotliwości 800-24000 kHz. Zjawiska występujące w tkankach ludzkich poddanych działaniu ultradźwięków są bardzo różne w zależności od miejsca ich stosowania. Dużą "dźwiękochłonność" wykazuje tkanka nerwowa, mniejszą mięśniowa, a najmniejszą z racji swojej zwartej struktury tkanka tłuszczowa. Podstawowym efektem działania ultradźwięków na tkanki jest działanie mechaniczne zwane "mikromasażem", a spowodowane jest wahaniem ciśnień w przebiegu fali dźwiękowej. Również bardzo ważną składową ich działania jest wpływ na biochemię tkanek, prowadzący do ich lepszego utleniania.
Zabiegi ultradźwięków mają działanie:
-przeciwbólowe
-zmniejszające napięcie mięśniowe
-rozszerzające naczynia krwionośne
-hamujące procesy zapalne
-likwidujące tzw. ostrogi piętowe
MAGNETOTERAPIA
-Magnetoterapia to wykorzystywanie leczniczego wpływu magnesów i urządzeń wytwarzających pola magnetyczne na organizm człowieka.
-Wskazania :
Złamania kości , urazy mięśni, ścięgien, więzadeł i stawów, skręcenia zwichnięcia, wzmożone napięcie mięsni,
22.Sauna oraz zabieg w kriokomorze,jako zabiegi z wykorzystaniem silnego bodźca termicznego-zmiany w składzie krwi,w układzie krwionośnym,układzie oddechowym,hormonalnym,nerwowym,metodyka stosowania w zależności od celu,wskazania,przeciwwskazania.
EFEKTY LECZNICZE KRIOTERAPII OGÓLNOUSTROJOWEJ:
Czynne, obwodowe przekrwienie tkanek, które powoduje lepszą przemianę materii i szybką eliminację szkodliwych produktów metabolizmu, co decyduje o szybkim gojeniu się urazów i zapaleń
Uczucie subiektywnej bezbolesności, które ułatwia większą intensywność i skutecznośc stosowania rehabilitacji ruchowej utrzymujący się przez długi czas
Rozluźnienie mięśni szkieletowych, wzmocnienie ich siły
Zmniejszenie obrzęku w obrębie stawów i tkanek miękkich
Wzrost odporności organizmu
Wzrost poziomu korzystnych hormonów w surowicy krwi
Korzystny wpływ na psychikę (poziom lęku, niepokoju i pobudliwości ulegają obniżeniu, wzrasta percepcja i procesy decyzyjne oraz wytrzymałość Ośrodkowego Układu Nerwowego na zmęczenie)
Wzmocnienie struktury powierzchniowych naczyń krwionośnych
Poprawa kolorytu skóry oraz korzystne działanie kosmetyczne
Opóźnienie procesu starzenia
Odnowa biologiczna organizmu
Poprawa samopoczucia, relaks, rześkość, rozluźnienie.
WSKAZANIA DO KRIOTERAPII OGÓLNOUSTROJOWEJ CAŁEGO CIAŁA:
Ostre i przewlekłe choroby stawów i chrząstek stawowych (pokaż szczegóły)
Zespoły bólowe kręgosłupa (pokaż szczegóły)
Reumatyzm tkanek miękkich (pokaż szczegóły)
Następstwa wypadków i innych urazów (pokaż szczegóły)
Choroby chirurgiczne (pokaż szczegóły)
Choroby neurologiczne (pokaż szczegóły)
Odnowa biologiczna zmęczonych mięśni, w tym w sporcie wyczynowym (działanie biostymulujące)
Budowa odporności immunologicznej u osób łatwo zapadających na choroby infekcyjne (angina, grypa, katar, zapalenie dróg oddechowych)
Łagodzenie i/lub znoszenie objawów menopauzy
Cellulitis
Odnowa biologiczna i odchudzanie
Depresje
PRZECIWSKAZANIA DO ZABIEGÓW KRIOTERAPII OGÓLNOUSTROJOWEJ:
WZGLĘDNE:
Wiek powyżej 65 lat
Przebyte zakrzepy żylne i zatory tętnic obwodowych
Nadmierna labilność emocjonalna wyrażająca się między innymi potliwością skóry
BEZWZGLĘDNE:
Ciężkie choroby serca i układu krążenia (stan po zawale, choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, dusznica bolesna)
Niedoczynność tarczycy
Ostre schorzenia dróg oddechowych różnego pochodzenia
Choroby nowotworowe i stany znacznego wyniszczenia organizmu
Klaustrofobia
Czynny proces gruźlicy
Nietolerancja na zimno
Wyniszczenie i wychłodzenie organizmu
Działanie leków z grupy neuroleptyków i alkoholu
ZASADY KORZYSTANIA Z KRIOKOMORY OGÓLNOUSTROJOWEJ
W ramach świadczeń finansowanych przez NFZ u jednego pacjenta w jednym zaplanowanym cyklu terapeutycznym może być wykonane 10 zabiegów, nie więcej niż dwa razy w ciągu roku kalendarzowego.
Korzystanie z większej ilości zabiegów w kriokomorze wciągu roku, zobowiązuje pacjenta do pokrycia kosztów związanych z zabiegiem.
Upoważnionym do wystawienia skierowania na zabiegi w kriokomorze jest lekarz oddziału rehabilitacyjnego, reumatologicznego, neurologicznego, urazowo - ortopedycznego lub lekarz poradni rehabilitacyjnej, reumatologicznej, neurologicznej i urazowo - ortopedycznej.
Przed pierwszym wejściem do kriokomory wykonywane jest wstępne badanie kwalifikacyjne przez lekarza pracującego w Przychodni Rehabilitacyjnej z Kriokomorą Ogólnoustrojową. Na spotkanie z nim należy zabrać dokumentację choroby oraz wyniki posiadanych badań.
Przed każdym zabiegiem mierzone jest ciśnienie krwi i tętno.
Zgłaszając się na zabieg w kriokomorze ogólnoustrojowej należy zabrać ze sobą:
Strój kąpielowy (spodenki dla mężczyzn) najlepiej bawełniany
Wysokie bawełniane skarpety
Rękawiczki (nie skórzane)
Nauszniki lub czapkę na głowę
Ręcznik
Bezpośrednio przed zabiegiem nie należy brać prysznica ani stosować kremów, maści czy balsamów.
Nie wolno mieć na sobie biżuterii ani żadnych metalowych elementów. Przed wejściem do kriokomory należy zdjąć okulary lub soczewki kontaktowe.
W czasie pobytu w kriokomorze poruszamy się, nie dotykamy ścian, oddychamy powoli, niezbyt głęboko.
W dzień wejścia do kriokomory nie można pić alkoholu ani przyjmować innych używek. Osoby zakwalifikowane do zabiegu podpisują zgodę na seans krioterapii.
SAUNA
Wskazania
Przewlekłe choroby takie jak: napięcie mięśni grzbietu, przewlekłe reumatoidalne zapalenie stawów[1], zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
Obturacyjne choroby płuc: astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc[2].
Choroby kardiologiczne: nadciśnienie[3][4] w I i II stadium (nieustalone), niedrożność tętnic obwodowych (I i II stopień wg Fontaine), dusznica bolesna naczynioruchowa, zawał serca (nie wcześniej jak 6 miesięcy po incydencie).
Anoreksja[6].
Przeciwwskazania
Reumatoidalne: w ostrym stanie reumatycznym.
Pulmonologiczne - infekcje: przeziębienie, gruźlica, ostry stan astmatyczny.
Kardiologiczne[8]: niewydolność serca, krążenia i wieńcowa ze stenokardią spoczynkową, niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego[9] oraz inne choroby serca i nadciśnienie (najlepiej korzystać po konsultacji z lekarzem).
Inne: ciąża, ostre stany zapalne, wrzody, guzy, ogniska zakażenia (np. przy bólu zęba), choroby weneryczne, padaczka[8], jaskra, stulejka, impotencja, daltonizm i inne (wskazana jest konsultacja z lekarzem). Korzystanie z sauny nie jest jednak przeciwwskazane u większości osób z chorobą niedokrwienną serca[10].
Ortopedyczne: osoby posiadające implanty np. endoproteza stawu biodrowego.
Działanie sauny:
· ilość wydzielonego potu 0,2-1,2 l
· ogrzewanie:
- zwiększa wydzielanie potu
- zwiększa się utrata wody
- podwyższa się temperatura ciała
- zwiększa się prędkość oddychania do 24-36 oddechów na minutę
- zwiększa się pojemność życiowa płuc
- zwiększa się minutowa pojemność oddechowa
- zmniejsza się ciśnienei pacjalne dwutlenku węgla
- zwiększa się ciśnienie pacjalne tlenu
- zwiększa się wydzielanie gruczołów błony śłuzowej dróg oddechowych
- zmniejsza się napięcie mięśni gładkich oskrzeli i napięcie mięśni szkieletowych
- rozszerzają się naczynia krwionośne
- zwiększa się tętno
- zmniejsza się ciśnienei rozkurczowe
- zwiększa się metabolizm i zdolność wysiłkowa i odporność organizmu
· chłodzenie
- obniżenie tętna
- spadek ciśnienia rozkurczowego
Metodyka zabiegu: W czasie zabiegu chory siedzi na ławie na rozpostartym ręczniku z łokciami opartymi na udach. Temperatura powietrza w pomieszczeniu wynosi 60-90oC, dostosowuje się ją w zależnośco od stanu i możliwości termoregulacyjnych osoby poddawanej zabiegowi. Duża różnica w temperaturze powietrza między sufitem a podłogą (ok. 40oC) stwarza dodatkowe możliwości doboru odpowiedniej temperatury. Efekt cieplny powoduje zwiększenie wilgotności powietrza, co soiąga się polewając 0,25-0,75 l wody tzw ognisko sauny, które stanowią rozgrzane kamienie. Polewanie wodą kamieni ogniska powoduje uderzenie pary wodnej. Wykonywanie w czasie sauny ręcznego masażu własnego ciała lub chłostanie gałązkami wierzbowymi lub brzozowymi zwiększa odczyn ze strony naczyń krwionośnych. Po zabiegu kąpiel letnia lub natrysk.
Efekty pozytywne:
- Rozluźnienie mięśniowe, a nawet zwolnienia stanów skurczu.
-Rozszerzanie się naczyń krwionośnych w skórze i warstwach głębszych-zwiększenie przepływu krwi tętniczej oraz limfy co zmniejsza ból i przyspiesza redukcję stanów zapalnych oraz pobudza wzrost i regenerację tkanek
-Oczyszcza organizm z toksyn
-Uodparnia i hartuje nasze ciało
-Trening dla układu krążeniowo-oddechowego
-ułatwia aktywność hormonalną
przyzwyczaja organizm do zmian temperatury i powoduje iż lepiej znosimy gorące lata i mroźne zimy
Efekty Negatywne:
-Przegrzanie organizmu, które może być spowodowane przekroczeniem wytrzymałości cieplnej org. (przedłużenie czasu pobytu) lub wystawieniem ciała na wyższe temp. (górne ławy)
Powoduje:
-Zwiększanie podstawowej przemiany materii
-Przesunięcie równowagi kwasowo-zasadowej
organizmu w kierunku kwaśnym
-wzrost ciśnienia krwi
-przyspieszenie tętna, szybkości oddechu oraz dalsze zwiększanie podstawowej przemiany materii
-rozregulowanie reakcji termoregulacyjnych ustroju
Co się dzieje z organizmem poddanym wysokiej temperaturze, jaka panuje w saunie?
-Uwalniają się hormony. Pod wpływem ciepła pobudzona zostaje przysadka mózgowa
-Uczucie ciepła. Receptory znajdujące się e oskrzelach i narządach oddechowych odczuwają ciepło.
-Pojawia się pot. Ciało broni się przed temperaturą poprzez obfite pocenie w ilości od 300 do 600ml i jednocześnie chroni skórę przed oparzeniami
-Serce bije szybciej. W celu zmniejszenia temperatury krwi oraz utrzymania w miarę stabilnego ciśnienia, serce zaczyna pracować szybciej. (tętno wyższe ook. 50% i wzrost pojemności minutowej serca wynosi do 400% wartości spoczynkowej)
Rośnie tętno. W celu zatrzymania spadku ciśnienia krwi, wzrasta tętno. U osoby początkującej z reguły o 100-150%
Ciśnienie krwi spada. Ciepło rozszerza żyły i ciśnienie krwi spada.
23.Uzdrowisko i sanatorium-warunki. Polskie uzdrowiska.
Uzdrowisko - miejscowość dysponująca naturalnymi czynnikami leczniczymi, do których zalicza się wody mineralne oraz właściwości klimatyczne. Warunkiem powstania miejscowości uzdrowiskowej jest występowanie walorów przyrodniczych. Wody mineralne służą do kąpieli leczniczych i do kuracji pitnej, a właściwości klimatyczne stosowane są w klimatoterapii[1].
W Polsce termin uzdrowiska został zdefiniowany ustawowo jako obszar, na terenie którego prowadzone jest lecznictwo uzdrowiskowe, wydzielony w celu wykorzystania i ochrony znajdujących się na jego obszarze naturalnych surowców leczniczych[2].
W Polsce za uzdrowiska jest uznanych 44 miejscowości.
Wymagania prawne
posiadać złoża naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych;
posiadać klimat o właściwościach leczniczych;
mieć na swoim obszarze zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego;
spełniać wymagania w stosunku do środowiska, określone w przepisach o ochronie środowiska;
posiadać infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, transportu zbiorowego, usuwania odpadów.
Obecnie w Polsce uzdrowiska mogą być uznane przez Radę Ministrów na wniosek Ministra właściwego do spraw zdrowia[4].
Warunki naturalne
Warunkami naturalnymi niezbędnymi do prowadzenia lecznictwa są właściwości lecznicze klimatu, walory przyrodnicze i estetyczne krajobrazu, naturalne zasoby wód mineralnych, gazów i peloidów (borowin), leczniczy wpływ morza oraz inne czynniki biofizyczne środowiska, wywierające korzystny wpływ na organizm człowieka.
Infrastruktura
Górnośląski Ośrodek Rehabilitacyjny im. doc. A. Szebesty
Aby uzdrowisko pełniło swoją funkcję w sposób właściwy, musi posiadać na swoim terenie: pijalnie wód mineralnych, kąpieliska (łazienki), inhalatornie czy park zdrojowy. W uzdrowiskach buduje się zwykle obiekty sanatoryjne oraz szpitale uzdrowiskowe. Powstaje tu również infrastruktura wypoczynkowa w postaci hoteli, pensjonatów, domów wypoczynkowych, obiektów kulturalnych (teatry letnie, muszle koncertowe itp.) oraz gastronomicznych.
Sanatorium[1] - zakład medyczny wykorzystujący walory rekreacyjne, przyrodnicze i naturalne, takie jak: wody mineralne, wody termalne, borowina, ozon, radon, sole mineralne oraz inne czynniki biofizyczne środowiska wywierające korzystny wpływ na organizm człowieka. Sanatorium zlokalizowane jest zazwyczaj w miejscowości uzdrowiskowej o specyficznym klimacie i szczególnych walorach przyrodoleczniczych, przeznaczonych dla osób przewlekle chorych i rekonwalescentów, wymagających rehabilitacji lub utrwalenia wyników leczenia szpitalnego.
24.Planowanie procesów odnowy biologicznej w sporcie oraz w rekreacji i turystyce.