FIZYKO EGZAMIN
rola medycyny fizykalnej
zajmuje się ona zastosowaniem metod fizycznych w celach leczniczych, zapobiegawczych i diagnostycznych. Pozostaje w ścisłej łączności z teoretycznymi i klinicznymi dyscyplinami medycyny oraz wieloma dzidzinami fizyki, techniki i nauk przyrodniczych. W zakres M F wchodzą: fizykoterapia, fizykoprofilaktyka, fizykalne metody diagnostyczne.
fizykoterapia - dział lecznictwa, w którym stosuje się występujące w przyrodzie naturalne czynniki fizyczne (termiczne, promieniowanie słońca, fizyczne wytw przez urządzenia).
Fizykoprofilaktyka - naturalne i wytw czynniki fizyczne wykorzystuje się do zaspokojenia potrzeb ustroju lub do zwiększenia jego odporności. Obecnie rozwija się dynamicznie (rozwój techniki, chorób cywilizacyjnych)
Fizykalne metody diagnostyczne - rejestracja zjawisk zachodzących w ustroju, albo badanie odczynów na bodźce fizyczne. Ocena reakcji tkanek wrażliwych na bodźce elektryczne jest domena elektrodiagnostyki, która wnosi wiele istotnych informacji o stanie ich pobudliwości
rodzaje czynników fizycznych i ich charakterystyka
mogą być naturalne i sztuczne, wytw przez generatory. Do naturalnych zaliczamy: termiczne, promieniowanie słoneczne, elektryczność, pole magnetyczne, ciśnienie atmosferyczne, ruchy i wilgotność powietrza.
termiczne - bodźcem jest energia cieplna, która może być przekazywana drogą przewodzenia, przenoszenia i promieniowania LUB wytw w tk w wyn przepływu prądu wys częst, oddz na nie pól elektrycznych, magnetycznych lub elektromagnetycznych o wielkiej częstotliwości. Ciepło powst w tk pod wpływem drgań mechanicznych (ultradźwięków).
Fotochemiczny - zależy on od reakcji fotochemicznych zachodzących w tkankach pod wpływem promieni nadfioletowych
Elektrokinetyczny - prądy impulsowe powodują pobudzenie tkanki nerwowej i mięśniowej. Wynikiem tego pobudzenia są skurcze mięśni
Elektrochemiczny - przepływ przez tkanki stałego prądu elektrycznego. Płyn pozakomórkowy jest roztworem elektrolitów, przepływ prądu powoduje przemieszczenie jonów i zmiany w ich stężeniu, co wpływa z kolei na chemizm tkanek
Mechaniczny i kinetyczny - związane z oddziaływaniem mechanicznym. Np. ciśnienie hydrostatyczne wody w czasie kąpieli, uderzeni strumienia wody o ciało w zabiegach wodoleczniczych, ultradźwięki, masaż oraz nacieranie. Czynnik kinetyczny oddziaływuje na organizm w czasie wykonywania ćwiczeń ruchowych biernych, wspomaganych i czynnych.
mechanizm działania czynników fizycznych
odczyn występujący w tkance w wyniku zadziałania na nią określonej postaci energii zależy od: ilości energii, czasu działania, właściwości tkanki. Jeśli natężenie danego czynnika fizycznego jest małe, a czas działania krótki, to odczyn jest minimalny lub nie występuje. Najmniejszy stwierdzalny - odczyn progowy. Przekroczenie granicy przystosowania tkanki do bodźca powoduje jej uszkodzenie. Granice tę określa się wartością progową tolerancji tkanki, której miarą jest ilość dostarczonej energii w określonym czasie. Wyróżnia się odczyny nieodwracalne (uszk tkanek) oraz odwracalne (ustępują po upływie danego czasu). Przewidywalna reakcja tkanki na bodziec - odczyn normalny; skutek odmienny od spodziewanego - odczyn paradoksalny; odczyn ogólny - odpowiedź całego ustroju na bodziec; miejscowy - w miejscu działania bodźca. Znajomość odczynów warunkuje skutecznośc leczenia fizykalnego. Może występować nadwrażliwość. Skóra spełnia ważną rolę - struktura tkankowa okrywająca organizm, odbierająca i przetwarzająca działającą na nią energię. Bogato unerwiona, receptory - odbiorniki energii = ośrodkowy układ nerwowy = efektor
regulacja cieplna organizmu
człowiek - stałocieplny, utrzymuje temp dzięki mechanizmom regulacyjnym - regulacja cieplna lub termoregulacja
regulacja chemiczna - sterowanie przemianą materii ustroju, towarzyszy im wytwarzanie ciepła, intensywność tej regulacji decyduje o ilości ciepła wytwarzanego przez tkanki.
Regulacja fizyczna - kontrola ciepła oddawanego drogą przewodzenia i promieniowania. O tej regulacji decyduje: wydzielanie potu, zmiany stanu czynnościowego sieci naczyń krwionośnych skóry. W fizycznej regulacji ważne są te czynniki: stosunek pow ciała do objętości( ludzie tędzy maja mniejszą pow oddawania ciepła), powietrze miedzy ciałem a ubraniem (izolacja), skóra tk tłuszcz też izoluje, stopień unaczynienia skóry (wym ciepła z otocz = szybciej płynie- szybciej oddaje ciepło), przewodnictwo cieplne powietrza i wody, parowanie potu zależne od temp otocz, ruch powietrza
wpływ ciepła na organizm
zależy od czynników:
natężeni bodźca (róznica między temp bodźca a organizmu), okoliczności fizycznych towarzyszących oddziaływaniu ciepła, możliwości termoregulacyjnych ustroju, czasu działania bodźca, zmiany natężenia bodźca w czasie, pow ciała na którą działa bodziec, włąsciwości fizycznych środowiska wchodzącego w bezpośr kontakt ze skórą.
Odczyn miejscowy - rozszerzenie naczyń krwion i limf w miejscu działania energii cieplenej. Powst w wwyniku podn temp tkanek, powod zwiększony przepływ krwi, co ma znaczenie w leczeniu stanów zapalnych, ciepło działa uśmierzająco na ból i powod zmniejszenie napięcia mięśniowego. Przekroczenie granicy tolerancji tkanek prowadzi do poparzenia.
Odczyn ogólny - duża ilośc ciepła do organizmu w warunkach utrudniająccych oddawanie, odczyn - znaczne podniesienie temp ciała (przegrzanie). Zmiany w układach i narządach. Wydzielanie potu - zbyt duże - odwodnienie. Przy przegrzaniu występuje zmniejszenie napięcia mięśni.. dużo ostrożności, znajomośc stanu ogólnego pacjenta.
rodzaje zabiegów ciepłoleczniczych
łaźnia sucha szafkowa - szafka drewniana, głowa na zewnątrz temp 60-80*C, czas 15-20 minut
łaźnia such rzymska - pomieszczenie, temp 40-60*C, piecyki grzałki, drewniane ławy, usytuowane schodkowo, w środku inst z zimną woda do zmywania twarzy i zimnych okładów, po zakończeniu - letnia kąpiel
sauna - higiena, leczniczy, odnowa biol. Kąpiuel w gorącym pow, nieznaczna wilgotnośc pow, okresowo zwiększana, zmiany temp i wilgotności, nat pola elektr oraz obniżone ciśn. Przyst pomieszczenie - komora sauny, wyłożona drewnem, kaskadowo drewniane ławy, na środku ognisko sauny (piec), kamienie ogrzewane do 200*C, polewane wodą - wilgotnośc do 70%, im wyżej tym wyższa temp i wilgotność
parafina - okłady lub kąpiele z parafiny, miejscowe na kończyny w wanienkach, okłady gazy zanurzone w parafinie, owinąc papierem woskowym, czas zabiegu 3-50 minut
wpływ zimna na organizm
Ogólne - komora kriogeniczna, spadek napięcia mięśniowego, zwolnienie przewodnictwa nerwowego, wzrost adrenaliny i noradrenaliny oraz testosteronu, skurcz naczyń krwionośnych, a następnie rozkurcz i silne przekrwienie, działanie przeciwbólowe, poprawa drenażu żylnego i limfatycznego.
Miejscowe - Zabiegi te zmniejszają ból i proces zapalny, zmniejszają obrzęki, zwiększają zakres ruchomości w stawie, zwiększają siłę mięśniową. Stosowanie krioterapii skraca czas regeneracji stawu po urazie. Krioterapia przy pomocy ciekłego chlorku etylu, freonu lub ciekłego azotu. Po zabiegu pacjent powinien przejść na gimnastykę czynną uszkodzonego stawu i stawów współtowarzyszących. Należy pamiętać o tym, że skóra pacjenta w czasie zabiegu musi być sucha, gładka bez ran i ubytków. Pacjent nie może spożywać przed i po zabiegu alkoholu a w czasie zabiegu nie powinien odczuwać pieczenia, szczypania innych bolesności wskazane jest też wykonywanie ruchów czynnych w stawie w czasie trwania zabiegu. Krioterapia stosowana jest w stanach ostrych i przewlekłych.
rodzaje zabiegów krioterapeutycznych ?????????????
zimne okłady lub zawijania
oziębienie przy użyciu ciekłego chlorku etylu
zabiegi miejscowe przy użyciu gazów chłodzących
wskazania i przeciwwskazania do termoterapii ??????????
światłolecznictwo - podstawy fizyczne i biologiczne
promieniowanie podczerwone IR- niewidzialne, między czerwienią światła widizalnego a mikrofalami.Dł fal= 770- 15000 nm.
Dzilei się na krótkofalowe, średnio i długo. Źródłem są ciała ogrzane. , widzialne - dł fal = 400 - 760 nm. Wywołuje wrażenia świetlne. Między (w widmie) prom nadfiol a prom podczerw)
oraz nadfioletowe - niewidzialne. Dł fal = 100 - 400 nm. Umiejsc za obszarem fioletu widma widzialnego. Do celów leczniczych stosuje się dł fali 200-380 nm.
działanie biologiczne promieniowania podczerwonego
Tkanki ludzkie posiadające dużą ilość wody, dobrze wchłaniają IR, ulegając ogrzaniu w stopniu zależnym od ich pojemności cieplnej. Ciepło powst zost przeniesione w głąb ustroju. 30% IR zostaje odbita, reszta przenika do ustroju (przenikanie jest zależne od długości fali. Rozszerzeni nacz włos, zmniejsz nap mięśni, przeciwbólowo, wzmożenie przemiany materii, pobudzanie receptorów cieplnych skóry
promieniowanie IR - wskazania i przeciwwskazania
należy przestrzegać zaleceń lekarza, aparatura uziemiona, nie umieszczać urządzenia koło źródła wody (możliwe porażenie przy jednoczesnym dotknięciu obu), okulary ochronne (promienie wywołują zaćmę), możliwość oparzenia podczas zabiegu, obserwować chorego, który powinien informować o swoich doznaniach i samopoczuciu.
Wskazania: przewlekłe i podostre stany zapalne, zapalenia stawów oraz tk okołostawowych, nerwobóle oraz zespoły bólowe, stany po przebytym zapaleniu skóry i tk miękkich poch bakteryjnego, można stosować jako zabieg wstępny przed masażem, kinezy, jonoforezą.
Przeciwwskazania: niewydolność krążenia, czynnej gruźlicy płuc, skłonności do krwawień, stanach gorączkowych, stanach zapalnych skóry i tk miękkich oraz stanach wyniszczenia.
promieniowanie nadfioletowe - podział i charakterystyka UV
podział: obszar A fala 400-315 nm, obszar B, 315-280 nm, obszar C 280-200 nm.
UV wykazuje ograniczoną zdolnośc przenikania w głąb tkanek ludzkich. Skóra ludzka pochłania UV w zakresie wszystkich jego obszarów, w zasadzie jednak tylko do głębokości 2 mm. głębiej może wnikać promieniowanie o dł fal pow 450 nm. Należy pamiętać, że częśc prom ieniowania nadfioletowego poadającego na skórę zostaje odbita. Ilość promieniowania ulegająca odbiciu zależy od kąta padania, stanu skóry oraz długości fal
test biologiczny -dawka progowa
potrzebny rumieniomierz. Umożliwia kolejne naświetlanie z określonej oidległości różnych, sąsiadującyh , małych pow skóry. Przymocować do przedramienia, osłonić resztę ciała, czas równy, kolejne pola naświetlane x*ii sek, po 24 h można ocenić odczyn rumieniowy, dawka progowa - czas, w którym naświetlano bez odczynu pole sąsiadujące z polem z dostrzegalnym rumieniem. Test biologiczny palnika - umożliwia ocenę zdolności emisyjnej.
wpływ UV na organizm ludzki
działanie UV na skórę zależy w głównej mierze od zachodzących w niej reakcji fotochemicznych. Skóra poddana działaniu UV staje się lepiej ukrwiona, bardziej elastyczna i mniej podatna na zakarzenie. Powoduje szybszy wzrost naskórka w miejscach naświetlanych 9zast do trudno gojących się ran, owrzodzeń). Fale dluższe niż 280 nm (krótsze uszkadzają)UV działanie UV wiąże się ze wzrostem aktywności zawartych w ustroju wodosiarczków. Wzrost ten wpływa pobudzająco na wiele zachodzących w ustroju reakcji.
wskazania i przeciwwskazania do UV
przeciwwskazania: nowotwory złośliwe, czynna gruźlica płuc, choroby skóry (z wzmożonym odczynem na UV), stany zwiększonej wrażliwości na światło, choroby przebiegające z gorączką, nadczynność gruczołu tarczowego, cukrzyca, wzmożona pobudliwość AUN, skłonność do krwiaień z prze pok i dróg oddech, miażdżyca naczyń przbieg z nadciśnieniem, obiniżone ciśnienie krwi,zakażenia ogniskowe, niedokrwistość złośliwa, niewydolność krążenia, ostry gościec stawowy, reumatoidalne zapalenie stawów, padaczka.
Wskazania: choroby gardła i nosa, przewlekłe nieżyty oskrzeli, dychawica oskrzelowa, krzywica, nerwoból nerwu kulszowego, gościec tkanek miękkich, choroba zwyrosdnieniowa dużych stawów, trądzik pospolity, czyraczność, stany zapalne tkanek miękkich, łysienie plackowate, owrzodzenia troficzne, trudno gojące się rany, łuszczyca, utrudniony zrost kości, stane rekonwalescencji, niedoczynnośc gruczołów wydz wewn
metoda PUVA i SUP ?????????????????
PUVA - (fotochemioterapia UV A) - szczególnie dobra do leczenia chorób skóry. Łączy UV ze związkami chemicznymi
biostymulacja laserowa - podstawy fizyczne
Długość fali i częstotliwości jest stała dla danego lasera. Do biostymulacji używa się laserów emitujących promień laserowy z zakresu czerwieni- He-Ne odł. 632,8nm i podczerwieni - np.półprzewodnikowe Ga-As odł. 904nm.
W zależności od rodzaju emisji lasery dzielimy na lasery z emisją ciągłą i impulsową. Częstotliwość może być stała bądź regulowana. Moc w emisji impulsowej regulowana jest (dzięki możliwościom technicznym) poprzez regulację częstotliwości. Emisja impulsowa pozwala użyć większych mocy w impulsie, impulsie przez regulacje częstotliwości impulsów impulsów tego samego lasera można uzyskać różne średnie moce emisji. Im większa częstotliwość impulsów tym większa moc. Moc w impulsie jest zawsze większa od średniej mocy impulsowej.
W zależności od mocy emisji , lasery biostymulacyjne dzielimy na:
słabe - do 5mW
średnie - od 6mW do 100mW
mocne - powyżej 100mW
Czas trwania impulsu ti w większości laserów wynosi 200ns.
Do biostymulacji używa się laserów emitujących promieniowanie o dł. fali od 550nm do 1000nm. t.j. z obszaru okienka optycznego skóry
działanie biologiczne promieniowania laserowego
Do biostymulacji używa się laserów emitujących promieniowanie o dł. fali od 550nm do 1000nm. t.j. z obszaru okienka optycznego skóry. Światło o dł. fali z poza tego obszaru absorbowane jest w warstwach powierzchniowych skóry i nie wywołuje efektu stymulującego w warstwach głebiej leżących. Im bardziej zwarta jest tkanka , tym mniejsza jest głębokość skutecznej biostymulacji. Absorpcja fotonów światła laserowego zależy od grubości poszczególnych warstw, gęstości sieci naczyń krwionośnych, wielkości przepływu krwi przez dany obszar tkanki, zawartości wody, oraz obecności barwników w strukturach tkankowych. Promień lasera przenika do głębokości ok. 1-2mm sięgając do skóry właściwej w ilości 30% wyjściowej wartości promieniowania po drodze ulegając absorpcji w zrogowaciałej warstwie naskórka , i w dalszych jego warstwach. Prom. laser. przyspiesza powstawanie ATP i powoduje przejście tlenu w forme aktywną - singletową. Powoduje wzmożenie procesów tkankowych zwłaszcza energetycznych, regeneracyjnych, uaktywnieniem fibroblastów fibroblastów powstawaniem nowych włókien kolagenowych. Daje to możliwość zapobiegania zmianom martwiczym i degeneracyjnym.
laseroterapia - wskazania i przeciwwskazania
wskazania: trudno gojące się rany i owrzodzenia, przewlekłe stany zapalne, utrudnione zrastanie się kości, choroba zwyrodnieniowa stawów, zespoły bólowe w przbiegu dyskopatii, zapalenia okołostawowe, zespoły powstałe w wyniku przeciążenia miśni, zapalenie ścięgien, powięzi, pochewek ścięgnistych, nerwobóle nerwów obwodowych, neuropatia cukrzycowa, trądzik pospolity
przeciwwskazania: jako takich nie ma - lepiej nie stosować w stanach nowotworowych i zagrożenia nowotworowego (laser może przyspieszyć rozwijanie się nowotworu).
wpływ prądu stałego na organizm
tkanki i płyny ustrojowe wykazują różnice w przewodnictwie elektrycznym, które zależą od uwodnienia oraz stężenia zawartych w nich elektrolitów, największe przewodnictwo - płyn m-r, mniejsze osocze krwi, krew, mięśnie, wątroba, mózg, tkanka łączna, tkanka kostna. W zabiegach znaczenie ma opór skóry (warstwy rogowej naskórka), prąd przepływa drogami o mniejszym oporze, którymi są znajdujące się w skórze ujścia i przewody wyprowadzające gruczołów potowych. Przewody wypełnione potem (roztwór elektrolitów), stanowią dobre przejścia dla prądu elektrycznego. W tk głębiej położonych prąd przepływa drogami o mniejszym oporze (wzdłuż naczyń krwion, limf i nerwów).
Przepływ prądu stałego przez tkankę nerwową i mięśniową powoduje zmianę ich pobudliwości. Powst onw wyniku przemieszczenia jonów i zmian w polaryzacji błon kom, zach w czasie przepływu prądu (pod katodą pobudliwość wzrasta, pod anodą maleje).
Stały prąd powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Odczyn ten wyrażający się zaczerwienieniem skóry, występuje wyraźniej pod elektrodami, natomiast w ich otoczeniu jest słabiej wyrażony. Katoda -mocniej, anoda -mniej.
rodzaje galwanizacji
podłużna - wzdłuż długiej osi ciała
porzeczna - w poprzek długiej osi ciała
labilna - jedna z elektrod przymocowana na stałe, podczas gdy druga zmienia w czasie zabiegu swoje położenie
stabilna - obie elektrody nie zmieniają miejsca
katodowa - katoda jest elektrodą czynną
anodowa - anoda jest elektrodą czynną
dawkowanie prądu stałego
dawka słaba - 0,01 - 0,1 mA/cm2 powierzchni elektrody
dawka średnia do 0,3 mA/cm2 powierzchni elektrody
dawka mocna do 0,5 mA/cm2 powierzchni elektrody
ustalenie dawkinatężenia nie może opierać się tylko na iloczynie dawki prądu i pow elektrody, ponieważ trzeba pamiętać o tolerancji tkanek na prąd. Małe elektrody - dawki słabe (10-20 cm2), duże elektrody - dawka nie powinna przekraczać 25-30mA (granica tolerancji na dużych elektrodach = 50mA - nie stosuje się), należy uwzględnić rodzaj schodzenia i umiejscowienie, podoste - słabe dawki, przewlekłe - mocniejsze
wskazania i przeciwwskazania do galwanizacji
wskazania: nerwobóle, zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa i dyskopatii , przewlekłych zapaleń nerwów, splotów i korzeni nerwowych. Porażenia wiotkie, zaburzenia krążenia obwodowego, utrudniony zrost po złamaniach kości.
Przeciwwskazania: ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich , wypryski, stany gorączkowe, podrażnienia spastyczne
elektroforeza - podstawy fizykochemiczne
ruch naładowanych jednoimiennie cząsteczek fazy rozproszonej układu koloidowego względem fazy rozpraszającej.
mechanizm działania jonoforezy
połączenie galwanizacji z wprowadzaniem leku przez skórę przy pomocy prądu. Wnikanie jonów leków odbywa się poprzez ujścia i wyprowadzenia gruczołów łojowych i potowych. Jony po wniknięciu gromadzą się na granicy pomiędzy skorą właściwą a tkanką podskórną z skąd następnie lek jest rozprowadzany po całym organizmie za pomocą układu krwionośnego. Koncentracja elektronów jest największa pod elektrodą czynną. W przypadku skręcenia stawu skokowego będziemy stosować jony lignokainy ( + ) zawartego w 1-2% chlorowodorku lignokainy ( Sol. Lidocaini hydrochlorici ). Lek który dysocjuje na jony wpychany jest w skórę, zgodnie z zasadą odpychania dwóch ładunków jednoimiennych.
działanie lecznicze jonów,
wpływ na tkanki bieguna prądu stosowanego w jonoforezie
oddziaływanie odruchowe na narządy głębiej położone
kąpiele elektryczno - wodne. Rodzaje kąpieli, działanie na organizm
komorowa - kończyny zanurzone w specjalnych wanienkach. Kąpiel o wstępującym kierunku pradu powoduje zwiększenie pobudliowści OUN. Jego wpływ na układ serc-naczyn polega na: zwiększeniu odpływu krwi żylnej z kończyn i narządów objętych dorzeczem żyły wrotnej, dopływu krwi tętniczej do płuc i KG, odpływu krwi żylnej z serca do płuc. Kąpiel o zstępującym kierunku prądu - obniża pobudliowść OUN, dopływ krwi z krążenia małego do serca, odpływu krwi żylnej z płuc i kończyn górnych, dopływu krwi tętniczej do narządów objętych dorzeczem żyły wrotnej oraz KD.
całkowita - Całkowite kąpiele elektryczno-wodne wykonuje się w specjalnych wannach z wbudowanymi ośmioma elektrodami, które razem mogą stanowić około 50-ciu kombinacji przepływu prądu. Wannę należy wypełnić wodą o temperaturze 34-36*C tak aby elektrody były całe przykryte wodą. Przepływ prądu zależy od przewodnictwa elektrycznego wody. Woda uboga w składniki mineralne albo z dużą zawartością wapnia jest złym przewodnikiem. W tych przypadkach może zachodzić potrzeba dodania jakiegoś środka który spowoduje zmniejszenie oporu skóry i lepsze ukrwienie
kąpiele elektryczno - wodne, wskazania i przeciwwskazania
wskazania: ustala lekarz: zapalenia wielonerwowe, nerwobóle, niedowłady, zespoły bólowe wchorbie stawów kręgosłupa, choroba zwyr stawów, nerwica wegetatywna, zaburzenia ukrwienia obwodowego.
Przeciwwskazania: podciśnienie tętnicze, znaczne nadciśnienie tętnicze, stany goraczkowe, niewydolność krążenia
prądy małej częstotliwości - rodzaje i charakterystyka
prostokątne - bliski zera czas narastania i opadania. Do pobudzania mięśni, nie można mięśni porażonych wiotko. Stały czas trwania impulsu z stała przerwą (ustalane przez fizjoter)
trójkątne - powolen narastanie natężenia, czas narastania większy od czasu opadania
sinusoidalne - powstałe w wyniku prostowania prądów sinusoidalnie zmiennego, składające się z impulsów stanowiących połówkę sinusoidy. Czas narastania i opadania są równe, ale wyczuwalne (nie jak w prostokątnym)
prądy diadynamiczne - charakterystyka prądów
prądy Bernarda, powstałe w wyniku prosotwania prądu sinusoidalnie zmiennego. Składowe: prąd stały - BASIS, prąd sinusoidalnie zmienny - DOSIS. Zakres między probiem pobudzenia a progiem bólu.
Prądy: MF - monotorowy, wzmocnienie napięcia mięśniowego
DF - dwutorowy, obniżenie napięcia mięśniowego
CP - krótkookresowy \
LP - długookresowy, / izometryczna gimnastyka mięśni
RS - przerywany prąd MF, do elektrostymulacji mięśni zdrowych lub nieznacznie uszkodzonych
MM - modulowany w amplitudzie MF //
lecznicze działanie prądów diadynamicznych
mają właściwość rozszerzania naczyń krwionośnych. Wzmożenie aktywności naczynioruchowej, lepsze ukrwienie tkanek - a tym samym usprawnianie procesów odżywczych i przemiany materii tkanek- odgrywają istotną rolę w leczeniu wielu stanów chorobowych, a szczególnie obrzęków pourazowych oraz zaburzeń ukrwienia obwodowego.
elektrostymulacja - rodzaje zabiegów
zabieg leczniczy z zast prądu impulsowego. . przed nim zawsze lektrodiagnostyka
Metoda 1-biegunowa - elektroda czynna malutka, elektroda bierna- duża, oddalona. Czynną przykładamy w punkcie motorycznym (najbliżej skóry) = istnieją punkty motoryczne, mały mięśień, wybiórcza stymulacja 1 mięśnia
Metoda 2-biegunowa - 2 małe równej wielkości elektrody w pobliżu przyczepu mięśnia, = duży mięsień, grupa mięśniowa, brak punktów motorycznych
Metodą Kotza
Mięśni porażonych wiotko
elektrostymulacja - wskazania i przeciwwskazania
wskazania: okresowe unieruchomienie kończyny, zapobieganie zakrzepom żylnym, skrzywienia kręgosłupa, uzupełnienie treningu sportowego
przeciwwskazania: zmiany w kościach i stawach, przykurcze, zniekształcenia, stopa płaskokoślawa, znaczna niewydolność stawu biodrowego, kolanowego i skokowego, zmiany w mięśniach ograniczające ich zdolność do skurczu, zmiany w nerwie strzałkowym
metody oceny pobudliwości nerwowo - mięśniowej jakościowe
polegają na obserwacji rodzaju siły skurczu mięśnia w odpowiedzi na określony impuls elektr
metody elektrodiagnostyczne ilościowe
oparte na ilościowym określaniu wielkości fizycznych, które stanowią miarę pobudliwości mięśnia:
reobaza - minimalna wartośc natężenia prądu prostokątnego w czasie trwania impulsu 1000 ms potrzebna do wywołania skurczu progowego mięśnia
chronaksja - najkrótszy czas trwania impulsu potrzebny do wywołania skurczu przy natężeniu równym podwójnej reobazie 0,1-1 ms
współczynnik akomodacji - stosunbek wartości progowej akomodacji do reobazy (ile razy większe natężenie imp trójkątnego należy użyć w stosunku do imp prostokątnego aby uzyskać minimalny skurcz mięśnia
iloraz akomodacji - stosuje się dla mięśni nieznacznie uszkodzonych oraz w miejscach wrażliwych na prąd
krzywa i/t - współzależność między natężeniem prądu a czasem trwania impulsu
prądy małej częstotliwości w leczeniu porażeń kurczowych
popularyzacja na przestrzeni ostatnich lat. Metoda Hufschmidta - polega na stymulacji porażonych kurczowo mięśni i ich antagonistów, tj podwójnymi impulsami elektrycznymi o przebiegu prostokątnym. Próba wykorzystania prądów o małej częstotliwości do normalizacji stanu napięcia mięśni antagonistycznych w stosunku do grupy porażonej.impuls na mięśnie porażone a w czasie rozluźnienia, impuls na mięśnie antagonistyczne, brak oporu mięśnia porażonego, stymulacja rytmicznych ruchów.
Metoda tonolizy - modyfikacja Hufschmidta, polega na stymulowaniu mięśnia porażonego krótkim impulsem prostokątnym lub trójkątnym, jednak w czasie rozluźnienia mięsień anagonistyczny pobudza się serią (pakietem) impulsów o obwiedni trapezowej, trójkątnej, sinusoidalnej
przezskórna elektrostymulacja nerwów - rodzaje, wskazania i przeciwwskazania TENS
TENS o wys częstotliwości (nieprzerwalny łańcuch impulsów, wyskoa częstotliwość /50-150HZ/, krótki czas trwania impulsu, niska amplituda = uczucie mrowienia bez skurczu
TENS o niskiej częstotliwości (niska częśtotliwość, /10 1-4HZ/, wysoka amplituda, szerokośc impulsu w zakresie 0,15-0,25 ms = widoczny skurcz
TENS uderzeniowy (częśt 2HZ, krótkotrwała wiązka szybkiej stymulacji 80-100HZ, wysoka amplituda = skurcz mięśni
TENS krótki - intensywny (częst 100-150HZ, szybkośc imp 0,5-1 ms, amplituda max tolerowana przez pacjenta = wywołuje drżenia i skurcze mięśni
TENS wysokonapięciowy (szpilkowy impuls, czas imp 5-200ms, częst 1-200HZ, napięcie 500V
Wskazania:
Bóle ostre i przewlekłe, somatogenne i neurogenne: bóle kręgosłupa, uszk nerwów obwodowych, bóle fantomowe, owrzodzenia, trudno gojące rany, ból pooperacyjny, nerwobóle,m bóle migrenowe, zespół bolesnego barku,
Przeciwwskazania:
Bóle psychogenne, rozlane bóle trzewne, kardiostymulator
prądy interferencyjne - rodzaje, charakterystyka
prądy średniej częst modulowane w amplitudzie z małą częstotliwością, 2 p®ady średniej częst w tkankach o przeb sinusoidalnym, których częst różnią się od siebie - z nich powst o małej częst (działanie lecznicze)
statyczne - pole powst w warunkach wyidealizowanych, nie wyst w rzeczywistości. Ustawienie elektrod 90* (niemożliwe), jendorodne właściwości elektryczne
dynamiczne - zmiana miejsca elektrod (trudne), wiec jedna elektroda to rękawica, przsuwa się nią po coele pacjenta. Sposób 2:
prądy interferencyjne - działania biologiczne
podwyższenie progu bólu (przeciwbólowe), pobudzenie do skurczu mięśni szkieletowych, rozszerzenie naczyń krwionośnych (usprawnienie krążenia obwodowego), usprawnienie procesów odżywczych i metabolicznych tkanek, wpływ na autonomiczny układ nerwowy
pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości - istota drgań i wytwarzanie
specjalne układy elektroniczne.
pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości - działanie biologiczne
pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości - metody lecznicze
pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości - dawkowanie, wskazania i przeciwwskazania
charakterystyka impulsowego pola magnetycznego wielkiej częstotliwości
diatermia mikrofalowa - oddziaływanie mikrofal na tkanki ludzkie
pola magnetyczne - charakterystyka fizyczna
działanie biologiczne pola magnetycznego
wzrost tkanek, przyspieszenie gojenia ran, wzrostu kości, wpływ na procesy oddychania - poprawienie utlenowania organizmu i wytw energii, wzrost przenoszenia O2 przez krew, zmiana właściwości krwi i innych płynów ustrojowych (lepkośc, szybkość przepływu), wpływ na układ sercowo -naczyniowy - zdoloność ograniczenia obszaru niedokrwienia, obiżenie niedobrego cholesterolu na rzecz dobrego cholesterolu, pozytywny wpływ na poziom cukru (w cukrzycy), aktywacja układu immunologicznego (zwiększenie odporności), działanie przeciwstresowe, przeciwbólowe
magnetoterapia - metody lecznicze, wskazania i przeciwwskazania
metody lecznicze - ????
wskazania: choroba Parkinsona, migrena, zespoły bólowe, zaburzenia CUN, Alzheimer, zaburzenia psychomotoryczne, udary mózgu, stwardnienie rozsiane, niedowłady, schorzenia neurologiczne, nadciśnienie, nerwica, stresy, niepokoje, leczenie zaburzeń obwodowych kończyn bocznych, skrzywienia kręgosłupa, zespoły bólowe kręgosłupa, schorzenia ortopedyczne - do regeneracji po urazach, działanie przeciwbólowe BRAK przeciwwskazań
ultradźwięki - podstawy fizyczne
drgania mechaniczne o częstości przekraczającej recepcję narządu słuchu. W lecznictwie stosuje się UD o częstotliwości 800, 1000, 2400, 3000 Khz. Właściwości fizyczne: odwrotne zjawisko pizoelektryczne, kryształy aktywne elektormechaniczne, czyli pod wpływem pola elektromagn odkształcają się: kryształ kwarcu,winian sodowo - potasowy, pierwotne zjawisko pizoelektryczne polega na wystapieniu różnoimiennych ładunków elektr na przeciwległych ścianach kryształu w wyniku ściskania mechanicznego (normalnie kryształ jest elektrycznie obojętny), odkształcanie pizoelektryków pod wpływem napięcia elektrycznego wykorzystywane przy wytwarzaniu UD nazywane jest odwrotnym zjawiskiem pizoelektrycznym, częstość zmian wielkiości kryształu odpowiada gęstości drgań pola elektrycznego.
Fala ultradźwiękowa - podłużna, akustyczna, ulega pochłonięciu, odbiciu, rozproszeniu, załamaniu inferencji, cechuje ją zmienne ciśnienie, zależy od właściwości fizycznych ośrodka materialnego (gęstości), energia mechaniczna fali UD ulega zmianie w energię cieplną, najsilniej absorbuje ją tkanka kostna, najmniej tłuszczowa (dużą dźwiękochłonność ma tk nerwowa, trhcę mniejszą tk mięśniowa), intensywność pola UD - określa się gęstością mocy w watach/cm2 .
Moce pow 10W/cm2 powodują homogenizację tkanek.
Fale krótsze o większej częstotliwości są pochłaniane na mniejszych głębokościach (3000KHz -1cm); fale dłuższe - na większych głębokościach (800KHz-3cm). Zjawisko kawitacji - oddziaływanie na ciecze ultradźwiękami o częstotliwości poniżej 500KHz.
Generator wielkiej częstotliwości - przetwornik pizoelektryczny (przetwarza drgania elektryczne w mechaniczne), jest to głowica ultradźwiękowa czyli aplikator.
działanie ultradźwięków (zmiany pierwotne i wtórne)
zmiany miejscowe (pierwotne) - wyst w tkankach w chwili nadźwiękawiania i związane są bezpośrednio z działaniem energii ultradźwięków, wywołującej wiele zmian fizycznych i chemicznych ograniczonych do miejsca oddziaływania.
Składowe; działanie mechaniczne - mikromasaż spowodowany wahaniem ciśnień przebiegu fali UD;
działanie cieplne - powst w ywiku wytw w tkankach ciepła, którego rozproszenie jest uzależnione od rodzaju tkanki - ), energia mechaniczna fali UD ulega zmianie w energię cieplną, najsilniej absorbuje ją tkanka nerwowa, potem kostna, najmniej tłuszczowa (dużą dźwiękochłonność ma tk nerwowa, trhcę mniejszą tk mięśniowa
działanie fizykochemiczne - przyspieszenie rozpadu białek, zwiększenie przewodności elektrycznej, wpływ na procesy utleniania
zmiany ogólne (wtórne) - związane z reakcją ogólnoustrojową na drodze odruchowej
rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszenie procesow przemiany materii, hamowanie procesów zapalnych, zmniejszenie napięcia mięśni, wpływ na enzymy ustrojowe, stabilizacja układu współczulnego, działanie uspokajające, działanie przeciwbólowe
metody leczniczego stosowania ultradźwięków
metoda bezpośrednia - skóra oraz tkanki głębiej położone w okolicy umiejscowienia procesu chorobowego lub bólu
metoda pośrednia - korzenie nerwowe, strefy głowy, punkty bolesne, okolica przykręgosłupowa, korzenie które unerwijają miejsce bólu
schematy neuroterapeutyczne (odogonowy, odgłowowy) - zastepuje reke terapeuty w masażu (masuje ultradźwiękami)
ultrasonoterapia - wskazania i przeciwwskazania
wskazania: zespołybólowe w chorobie zwyrodn stawów kręgosłupa szyjnego, bóle pleców i krzyża, rwy kulszowej, choroba zwyrodn stawu biodrowego, st kolanowego, stawów rąk i stóp, zespołu bolesnego barku, bolesnego łokcia, ostroga kości piętowej, nerwoból nerwu trójdzielnego, bóle poamputacyjne, szczękościsk, owrzodzenie goleni, blizny
przeciwwskazania: nowotwory i stany po ich operacyjnym usunięciu, ciąża, czynne procesy gruźlicze, skazy krwotoczne, niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca, wszczepienie rozrusznika, zaburzenia ukrwienia obwodowego, zakrzepowe zapalenie żył, ostre procesy zapalne i stany gorączkowe, ciężki stan ogólny i wyniszczenie, nie zakończony zrost kości, stany po terapii rentgenowskiej, obecność w tk metalowych ciał obcych, nerwicę wegetatywną znacznego stopnia, nerwobóle niewyjaśnionego pochodzenia
wziewania - podział aerozoli
metoda leczenia - polegająca na wprowadzeniu leków w postaci aerozoli do układu oddechowego podczas wziewań czy inhalacji. Aerozol - układ koloidowy, powstały w wyniku rozproszenia ciał stałych lub cieczy w ośrodku gazowym (powietrze). PODZIAŁ aerozoli:
w zależności od średnicy kropelek:
aerozole prawdziwe czyli suche od 0,1 do 5 mikrometra
aerozole wilgotne 5-20 mikrometra
spraye (mokra mgła) pow 20 mikrometrów
inny podział
aerozole naturalne
korzystne dla organizmu człowieka
talasoterapia
subterroterapia
tężnie
szkodliwe, np. pyły wulkaniczne, pyłki kwiatowe
aerozole antropogenne (zanieczyszczenia)
aerozole homogeniczne (monodyspersyjne) - cząsteczki jednakowej wielkości i jednorodne
aerozole heterogeniczne (heterodyspensyjne) - zawiesina niejednorodna
lecznicze zastosowanie aerozoli, wskazania i przeciwwskazania
cele:
poprawa funkcji błony śluzowej, rozszerzenie zwężonych dróg oddechowych, zmniejszenie obrzeku zapalnego błony śluzowej, zniesienie skurczu mięśni gładkich oskrzeli, nawilżenie dróg oddechowych, przyspieszenie regeneracji nabłonka migawkowatego, rozrzedzenie wydzieliny błony śluzowej dróg oddechowych, zlikwidowanie zakażenia bakteryjnego, wirusowego, grzybiczego.
Wskazania: przewlekły nieżyt nosa i gardła, stan przed i po zabiegach operacyjnych w obrębie ukła oddechowego, zapalenie tchawicy i oskrzeli, przewlekły nieżyt oskrzeli, rozedma i pylica płuc, astma oskrzelowa
Przeciwwskazania: stany chorobowe ostre i w okresie aostrzeń, upośledzenie drożności (wskazania do leczenia operacyjnego), ropne stany zapalne zatok i migdałków (jw.), objawy niewydolności krążenia i zaawansowanej niewydolności oddechowej, nowotwory, gruźlica płuc, krwioplucie, zagrożenie krwawieniem i krwawienia z narządów wewn (np. choroby wrzodowe żołądka, dwunastnicy)