Zagadnienia na sprawdzian semestralny z form animacji kultury - 2012
Animacja w perspektywie tradycji kulturoznawczej: społeczno-regulacyjna koncepcja kultury a pojęcie uczestnictwa w kulturze (respektowanie i akceptowanie przekonań normatywno-dyrektywalnych)
Animacja w perspektywie pedagogicznej: animacja jako trójelementowy proces aktywizacji, idea społeczeństwa obywatelskiego i społeczności lokalnej, animacja amatorska i profesjonalna
Animacja w perspektywie antropologicznej: antropologia kulturowa, community arts i tradycja rodzimej kontrkultury jako źródło animacji kultury
Proces animacyjny i kompetencje animatora kultury: różnica między upowszechnianiem a animacja jako metodami pracy kulturalnej, obszary animacji społeczno-kulturalnej, kompetencje animatora kultury, projekt jako metoda animacyjna: elementy projektu
Lokalna polityka kulturalna: definicja polityki kulturalnej, podmioty zaangażowane w politykę kulturalną (3 sektory), modele polityki kulturalnej, poziomy organizacji kultury publicznej w Polsce
Współtwórczość w animacji: pojęcie twórczości w sztuce po neoawangardzie (performatywność, relacyjność, zwrot społeczny w sztuce), nurty sztuki zaangażowanej społecznie: community arts, community cultural developement
Edukacja kulturalna i artystyczna: edukacja „do sztuki” i „przez sztukę”, instytucje kulturalne a edukacja
Zagadnienie 3
Antropologia kulturowa: (ze slajdów)
-wyobraźnia antropologiczna: zdolność dostrzegania „inności” w kulturze, pojęcie poszerzone o badanie kultur własnych
- każda sytuacja animacyjna ma charakter kontaktu kulturowego
- metody i techniki: badania terenowe, obserwacje uczestniczące, wywiad pogłębiony (historie mówione), raport antropologiczny.
Podejście antropologiczne, oferujące całościowe widzenie człowieka, osadzonego w uniwersum „ludzkich spraw”, pozwala animatorowi na rzetelną diagnozę sytuacji, w której przychodzi mu działać, na rozpoznanie tej mikrokultury, którą jest każde ludzkie środowisko. - (z tekstu)
Antropologia kulturowa (antropologia społeczna) - dyscyplina nauk społecznych badająca organizację kultury, rządzące nią prawa, historyczną zmienność i etniczną różnorodność kultur w celu skonstruowania ogólnej teorii kultury. Jest to jeden z głównych działów szeroko rozumianej antropologii, zajmuje się badaniem kultury we wszystkich jej przejawach.
Community Arts: (ze slajdów)
- jest to typ zespołowych działań artystycznych i kulturowych
- zbiorowe autorstwo
- wartość niezależna od poziomu artystycznego
- społeczność- twórca/odbiorca
- artysta/ animator jako context provider (dostawca ram działania), a nie content provider (dostawca treści)
- krytyka instytucji kultury, która dzieli je na kompetentne i niekompetentne, prowadzi do wartościowania form uczestnictwa w kulturze
Przykład- organizacja thePublic. Redefinicja pojęcia i funkcji sztuki, kontrkulturowe korzenie, zaangażowanie na rzecz „demokracji kulturalnej”, walory i pułapki instytucjonalizacji, wykorzystanie nowych mediów do upodmiotowienia grup i społeczności - to tylko przykładowe wyznaczniki tożsamości tego nurtu działania w kulturze. - z tekstu
Community arts jest brytyjską tradycją pracy ze społecznościami lokalnymi poprzez sztukę.
Tradycja rodzimej kontrkultury jako źródło animacji kultury: (ze slajdów)
- kultura uczestnictwa i kreacji zbiorowej.
- przykłady: tradycja kultury czynnej (Jerzy Grotowski, Eugenio Barba) oraz Teatr Laboratorium, Teatr Dnia Ósmego, Teatr Wiejski Węgajty.
- Idea kultury czynnej - Jerzy Grotowski:
Parateatr- warsztaty (autoanaliza i kreacja, komunikacja międzyludzka, rzeczywisty kontakt, praca ciałem).
Teatr Źródeł- tradycyjne formy widowiskowe różnych kultur, badanie archaicznych technik rytualnych i dramatycznych tzw. technik źródłowych.
„Mała Ojczyzna” Stanisława Ossowskiego zainspirowana epopeją huculską „Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza.
Zagadnienie 4
Proces animacyjny, projekt jako metoda animacyjna- elementy projektu: (ze slajdów)
Preanimacja: 1. Etap diagnozy. 2. Etap opracowania projektu.
Animacja właściwa: 1. Etap realizacji projektu. 2. Etap finansowania projektu.
Praca metodą projektu:
1. Diagnoza- badania terenowe.
2. Opis grupy docelowej- raport.
3. Grupa realizująca projekt: organizacja- czas, miejsce, formy działań, zasoby, finał.
4. Realizacja- współuczestnictwo, działania twórcze, kultura czynna.
5. Dokumentacja.
6. Sprawozdanie z wyników.
Tekst A. Schindler:
Animacyjne postępowanie implikuje integralny proces wg. H. Thery'ego:
1. Odkrywanie siebie- warunki uświadomienia potrzeb.
2. Organizowanie stosunków międzyludzkich- porozumienie.
3. Kreacja- inicjatywa grup.
Metoda środowiskowa, zwana metodą diagnozy- projektów:
1. Etap diagnozowania środowiska i ustalnie potrzeb.
2. Budowania komunikacji społecznej.
3. Opracowania projektów działania.
4. Realizacji projektów.
Kompetencje animatora kultury. (ze slajdów)
Kompetencje diagnostyczne: gromadzenie informacji wstępnych, badania jakościowe/ terenowe- diagnoza środowiska, obserwacja uczestnicząca, wywiady.
Kompetencje komunikacyjne: wewnątrzgrupowe (interpersonalne), zewnętrzne (komunikacja publiczna, medialna).
Metodyka pracy z grupą: praca metodą projektu i techniki aktywizujące (zespołowe planowanie i realizacja działań związanych z ustalonym przez zespół tematem/problemem).
Zarządzanie projektami: zdobywanie środków finansowych, realizacja i rozliczanie grantów, organizacja pracy.
Animator- wykonawca, pomoc, projektowanie sytuacji do twórczego myślenia, aktywizuje społeczność, uruchamia społeczny kapitał, zachęca, pobudza życie kulturalne jednostek i zbiorowości. - tekst Schindler.
Różnice: (slajdy)
Upowszechnianie kultury- to proces spontanicznego lub organizowanego umasowienia działań wchodzących w skład określonej kultury.
1. centralizacja- uzależnienie od organów centralnych.
2. monocentryczny ład społeczny- jeden wzorzec kulturowy.
3. edukacja oparta o metody dyrektywne.
4. kultura „kanoniczna”, jednorodna.
5. idea demokratyzacji kultury i jej równomiernej dyspozycji- równy dostęp do sztuki.
6. system instytucjonalny- instytucje zajmują się określonym zakresem spraw.
7. nadawczo- odbiorcza.
Animacja kultury:
1. decentralizacja.
2. pluralistyczny ład społeczny- wielość i różnorodność wzorców kulturowych.
3. edukacja oparta o nie dyrektywną metodykę aktywizującą.
4. kultura grupowa, pluralizm kulturowy.
5. idea demokracji kulturowej i aktywnego uczestnictwa wszystkich podmiotów.
6. system organizacji działających celowo (III sektor- organizacje pozarządowe)
7. interakcyjna, oparta na współtworzeniu.
TABELA Z TEKSTU
Zestawienie porównawcze dwóch modeli praktyki kulturalnej: upowszechniania kultury i animacji społeczno - kulturalnej w szerokim kontekście jej politycznych, społecznych, wychowawczych uwarunkowań
Organizacja państwa
scentralizowane państwo, centralne zarządzanie
etatyzm - administracja i mecenat państwowy
Koncepcja społeczeństwa
monocentryczny ład społeczny
społeczeństwo postrzegane jako system zamknięty odgórnie zarządzany i administrowany
struktury centralistyczne i etatystyczne
społeczeństwo obywateli - wolność sprowadzona do “swobody urny wyborczej”
pasywizm
Koncepcja wychowania
pedagogika autorytarna
celem wychowania jest adaptacja do zastanych warunków życia, kształtowanie osobowości , osobowości roli
przekazywanie gotowych wzorów życia
_________________________________
Model praktyki kulturalnej: upowszechnianie kultury
urzeczywistnianie idei “demokratyzacji kultury”,
udostępnianie całej zbiorowości godnych rozpowszechniania kanonów kultury wąsko rozumianej;
udostępnianie przekazów kulturowych za pośrednictwem licznych systemów komunikacji społecznej
uprzystępnianie treści poprzez kształtowanie potrzeb kulturalnych oraz rozwijanie kompetencji odbiorczych
Organizacja państwa
uspołecznione państwo - zdecentralizowana władza, która znaczną część uprawnień przekazuje lokalnym samorządom terytorialnym,
działanie państwa w oparciu o zasadę subsydiarności - pomocniczości
_________________________________
Koncepcja społeczeństwa
pluralistyczny ład społeczny
“społeczeństwo postrzegane jako sieć mikrospołeczeństw, gdzie ład jest lokalny”
struktury lokalne i samorządowe
społeczeństwo obywatelskie - wolność rozszerzona do swobody działania w życiu publicznym; społeczeństwo oddolnych inicjatyw
aktywizm
_______________________________
Koncepcja wychowania
pedagogika antyautoratarna, personalistyczna, aktywna
celem wychowania jest rozwój człowieka rozumiany jako samorozwój, rozwój tożsamości osoby
orientowanie na systemy wartości
Model praktyki kulturalnej: animacja społeczno- kulturalna
urzeczywistnianie idei “demokracji kulturalnej”,
“ożywienia kultury lokalnych społeczności, małych środowisk, grup społecznych, jednostek”
aktywizowanie podmiotów poprzez rozbudzanie ich własnych potrzeb kulturalnych i wspieranie ich samodzielnych działań zmierzających do zaspokojenia wyartykułowanych potrzeb kulturalnych
Koncepcja kultury
wąski zakres pojęcia kultura
kultura rozumiana jako przestrzeń realizacji procesów komunikacji. W tym ujęciu kultura to “wyselekcjonowany kanon” godny upowszechniania - “kultura wysoka” bądź “jeden ogólny zasób kulturowy”-
wartościujące rozumienie kultury; uznanie “ideału kultury”
Koncepcja kultury
szeroki zakres pojęcia kultura
“kultura to istniejące w określonej społeczności i charakterystyczne dla niej rozmaitego rodzaju wzory zachowań i ich wytwory”#
nie wartościujące ujęcie kultury , uznanie odrębnych, ale równorzędnych i zarazem względnych kultur
Ramy organizacyjne życia kulturalnego
system wyspecjalizowanych instytucji z “zamkniętą stymulacją”, co znaczy, że instytucje te realizują z góry ustalony program działania
Ramy organizacyjne życia kulturalnego
sieć instytucji samorządowych, społecznych z “otwartą stymulacją”, co znaczy, że programy powstają w trakcie działania i są adekwatne do potrzeb zainteresowanych
Realizowany wzorzec uczestnictwa
kulturalnego
podział na nadawców treści kulturowych i ich odbiorców
receptywne, odbiorcze uczestnictwo kulturalne
konsumpcja wytworów profesjonalistów, ekspertów, artystów
Realizowany wzorzec uczestnictwa
kulturalnego
wszyscy są uczestnikami kultury jako jej wytwory, ale i jako jej odtwórcy i twórcy
aktywni uczestnicy życia kulturalnego, którzy sami dla siebie robią to, co zaspakaja ich potrzeby, pragnienia i dążenia
“czynienie kultury” przez zwykłych uczestników, w codziennym życiu
Obszar animacji społeczno- kulturalnej- tekst Schindler:
Jako metoda w ruchach regionalistycznych, realizacja „idei małych ojczyzn”, metoda ożywiania kultur integrujących się wokół wspólnie podzielanych wartości, zainteresowań, wspólnego problemu czekającego na rozwiązanie. Odgrywa dużą rolę w strategiach rozwoju lokalnego.
Zagadnienie 5
Polityka kulturalna: (ze slajdów)
Wyspecjalizowana działalność skoncentrowana na problematyce kultury. Tradycyjnie wiązana z jednym podmiotem np. Ministerstwem Kultury lub jego instytucjonalnym odpowiednikiem w poszczególnych państwach. Coraz częściej określa się tym terminem raczej zespół skoordynowanych działań różnych podmiotów: ruchów społecznych, grup zawodowych, grup interesów. Politykę kulturalną rozumie się wówczas jako wytwór i przejaw procesu kulturalnego, ważne są funkcje jakie spełnia a nie fakt przez kogo jest realizowana.
Podmioty zaangażowane w politykę kulturalną:
Sektor publiczny: Ministerstwo Kultury, publiczne instytucje kultury.
Sektor pozarządowy: Stowarzyszenia, Fundacje, Organizacje Pożytku Publicznego, grupy społeczne, zawodowe, środowiska artystyczne.
Sektor prywatny: firmy, spółki prywatne, przedsiębiorstwa, osoby prywatne pełniące funkcję wytwórców dóbr kultury lub mecenasów kultury.
Modele polityki kulturalnej:
Stopień centralizacji systemu i interwencjonizmu- koncentracji instrumentów prowadzenia polityki kulturalnej na szczeblu państwa:
1. silna centralizacja- państwo ingeruje, przypisuje kulturze dużą rolę w państwie, finansuje- Francja, Dania, Grecja, Portugalia.
2. względna równowaga między centralizacją i decentralizacją- Hiszpania, Szwecja.
3. silna decentralizacja- Szwajcaria, Niemcy, Wlk Brytania.
Preferowane funkcje polityki kulturalnej:
- wspieranie rozwoju profesjonalnej twórczości typu prestiżowego.
- demokratyzacja kultury
- ochrona rynku kulturalnego
Poziomy organizacji kultury publicznej w Polsce:
Poziom I - Instytucje kultury o wyróżniającym się znaczeniu dla kultury polskiej tzw. placówki narodowe, pozostające pod bezpośrednią opieką MKIDN.
Poziom II - Instytucje kultury znajdujące się pod opieką państwa, nadzorowane i finansowane przez wojewodów przy wsparciu szczebla centralnego.
Poziom III - Instytucje podporządkowane samorządom terytorialnym, ich działalność wspierana jest przez szczebel wojewódzki.
Zagadnienie 6 od Marty
Mianem community arts określa się bardzo często efekty przedsięwzięć, które umożliwiają odkrywanie i realizację muzycznych, teatralnych, filmowych czy pisarskich pasji w formie lokalnego radia, spektaklu, kina czy wydawnictwa.(tekst)
Sposób działania wynika ze sposobu sformułowania problemu w języku określonej grupy i temu przyporządkowany sposób realizacji. Wspólne działanie w kulturze odpowiada zatem na problemy, które „tu i teraz” dotykały konkretnych osób i grup.(tekst)
Community development- rolą urzędników sprawujących tą funkcję było promowanie działań sprzyjających przejmowaniu funkcji dotąd sprawowanych przez państwo opiekuńcze przez inicjatywy lokalne, dzięki finansowemu wsparciu spoza funduszy publicznych. (tekst)
W kontekście projektu społeczności lokalnej ujawnił się ideał sztuki dla społeczności, sztuki jako formy działalności- także ekonomicznej, sztuki jako działania na rzecz zmiany. Drugi aspekt rozumienia sztuki przez thePublic staje się widoczny w kontekście projektu galerii sztuki-która ma być przestrzenią otwartą i interaktywną. Znaczenie interpretacji zostaje otwarte, sens rodzi się ze zderzeniem z aktywnością odbiorcy, który zostaje wskazany jako współtwórca i uczestnik dialogu. (tekst)
Twórczość po neoawangardzie:
-zwrot performatywny ( E.Fischer Lichte) : akcja, sytuacja, zdarzenie, happening, performance, video art, sztuka nowych mediów.
-zwrot społeczny ( Miwon Kwon) : sztuka współpracy, sztuka oparta we wspólnocie (community based art), sztuka pobrzeżna ( litoral art ) - sztuka w miejscach publicznych vs. sztuka w interesie publicznym.
-sztuka krytyczna i stosowane sztuki społeczne (A. Żmijewski)
-sztuka zaangażowana (np. sztuka polityczna, promująca do poglądów oraz taka, która stawia opór, w Polsce to co się wydarzyło wokół Solidarności) vs. sztuka angażująca ( artysta zmierza się z problemem) ( P. Mościcki )
-sztuka reakcyjna - Nicolas Bourriaud, Claire Bishop, Jacques Rancieres
Community practice:
-projekt polityki społecznej Partii Pracy (1997), jako odpowiedź na kryzys przełomu lat 70. i 80. i demontaż welfare state (czasów thatcheryzmu)
-John Pierson praca nakierowana na społeczności
*grupa a społeczność sąsiedzka
*region
*rynek pracy
*grupy marginalizowane
*polityka socjalna
*infrastruktura
*jakość usług
*normy, sieci i instytucje społeczne
Community arts-zmiana społeczna w środowiskach postindustrialnych
Community cultural development- działania na rzecz równości w środowiskach wielokulturowych
Zagadnienie 7 :Edukacja kulturalna i artystyczna: edukacja „do sztuki” i „przez sztukę”, instytucje kulturalne a edukacja.
Edukację artystyczną realizują już przedszkola, szkoły, uczelnie wyższe. Można edukować się również samodzielnie np.przez internet. Ogólnie przyjęte jest,że jest ona adresowana głównie do młodzieży i dzieci( szczególnie w Polsce panuje takie przekonanie). Jej przedmiotem są zajęcia zarówno teoretyczne jak i praktyczne. Sztuka i edukacja artystyczna mogą być narzędziem do rozwoju innych sfer życia.
Edukacja do sztuki,wychowanie do sztuki.
-oznacza właściwe przeżywanie sztuki w sensie estetycznym
-jej cel to dialog ze sztuką-przejście od problemu artystycznego do społecznego.
Jest to model klasyczny,przedoświeceniowy. By obcować ze sztuką,rozumieć ją, należało posiadać postawy historii sztuki. Jedni wykształceniu ludzie będą mogli ją przkazywać drugim.
W chwili obecnej w wychowaniu do sztuki stawia się na interpretację. Potrzebujemy sztuki ponieważ wyzwala ona inne emocje niż np. sport, filozofia oraz pozostałe formy aktywności ludzkiej. Ponadto wzbogaca nasze zdolności komunikacyjne.
Edukacja przez sztukę,wychowanie przez sztukę.
- ma wspomagać harmonikjny rozwój osobowości
-oznacza wielowymiarowe życie
Jest to model powiązany ze sztuką nowoczesną.System wychowania przez sztukę, ma prowadzić do rozwoju człowieka, do równowagi funkcji intelektualnych, emocjonalnych i motywacyjno-wolitywnych, jako odbicie idei dobra, piękna i prawdy w procesie działania.Wychowanie przez sztukę ma wywoływać twórczą aktywność wyobraźni. Sztuka miałaby się stać sposobem życia. Sztukę można wykorzystywać w leczeniu( socjterapia, drama edukacyjna, psychodrama, muzykoterapia, choreoterapia). W pewnym momencie również nauczyciele zaczęlu wykorzystywać pracę warsztatową w grupie.
Instytucje kulturalne a edukacja
Muzea sztuki współczesnej.
-idea Oświeceniowego Muzeum Sztuki a współczesna perspetykawa centrum animacyjnego.
Dawniej muzeum sztuki było miejscem gdzie gromadzono najlepsze, wybrane dzieła dziedzictwa kulturalnego będą pełnić funkcje edukacyjne. Kolekcjonowało sztukę, która już powstała. Muzea sztuki współczesnej odcinają się czesto od tego oświeceniowego modelu i ukazują przemiany zachodzące w sztuce.
Muzea często mają na celu produkowanie "globalnej publiczności", konsumentów sztuki. Pomaga to wspierać rynek sztuki. Muzea najnowsze to najczęściej" miejsca rozrywki" , kształcą one nabywców sztuki.
Drugi model to te centra sztuki, które będę zdolne do uczestnictwa w agonistycznej przestrzeni.Koncepcja Niny Montamann: tworzenie nowej publiczności, która zyskuje świadomość funkcjonowania w heterogenicznej i atagonistycznej przestrzeni.
Laboratorium edukacji twórczej:
- sztuka spotaknia-warsztat kreatywny "czysty" i warsztat umożliwiajacy wykorzystanie aktywnych form przybliżających problemy podejmowane przez sztukę.
-przestarzeń mediacji:warsztat inspirujący wspólne poszukiwanie i artykułowanie znaczeń.