PRAWO KANONICZNE W SYSTEMIE PRAWA

Celsus - „prawo to sztuka stosowania tego co dobre i słuszne”

Uśpian - „prawo wyznacza jak uczciwie żyć i nie szkodzić drugiemu, oddać każdemu co mu się należy”

Prawo w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym

Podmiotowym- daje danej osobie uprawnienia i obowiązki wynikające z przepisów prawnych i godności osoby ludzkiej.

Przedmiotowym- przepisy prawne pochodzące z różnych źródeł, są to na ogół normy współżycia, określające relacje między osobami oraz jednostką a społecznością.

Podział prawa:

a) boskie : naturalne i objawione

b) ludzkie:

-kościelne : kościoła katolickiego, prawosławnego, muzułmańskie, żydowskie(materialne i formalne)

-świeckie : międzynarodowe i krajowe (materialne i formalne)

Prawa wiernych:

1.Prawa świecki

2.Prawa duchownych,

3.Prawa wspólne wszystkich wiernych- wyróżnia się obowiązki:

- 6 wobec kościoła:

* utrzymywania wspólnoty z kościołem,

* starannego wykonywania zadań powierzonych w kościele,

* prowadzenie świetnego życia i troski o uświęcenie Kościoła,

* współpracy w budowaniu społeczności Kościoła,

*posłuszeństwa duszpasterza w zakresie wiary, moralności, zarządzania,

*zaradzenia potrzebom Kościoła (łożenie datków)

- 3 wobec świata (kanon 222 § 2)

* realizowania sprawiedliwości społecznej,

*reprezentowanie kościoła poprzez życie codzienne zgodne z zasadami wiary

*współdziałanie w ewangelizowaniu świata.

1)Prawo o stowarzyszeniach

Uprawnienia wiernych

1) zapewniające własny rozwój osobisty

- prawo do wychowania chrześcijańskiego zmierzającego do dojrzałości osoby, a m.in. do poznania nauki kościoła i zasad życia chrześcijańskiego,

- prawo do korzystania z dóbr duchowych kościoła ( sakramentów, słowa bożego, homilii)

- prawo do uczestniczenia do liturgii własnego obrządku,

- prawo do zaspokajania potrzeb duchowych poprzez swoich duszpasterzy,

- prawo rozwoju własnej drogi życia duchowego, ale zgodną z nauka kościoła,

- prawo swobodnego wybory stanu życia.

2) chroniące działania we wspólnocie:

- prawo i obowiązek wyjawienia duszpasterzowi swego zdania w sprawach dotyczących dobra kościoła,

- prawo do dobrego imienia oraz własnej intymności,

- prawo należenia do rad kościelnych,

- prawo do zakładania i prowadzenia stowarzyszeń,

- prawo wspierania działalności apostolskiej,

- prawo do poszukiwań naukowych i wydawania roztropnych opinii.

3) administracyjne i sądowe:

- prawo legalnego dochodzenia i obrony swoich uprawnień,

- prawo sadzenia przez kompetentny sąd w oparciu o przepisy prawa kanonicznego,

- prawo nie nakładania na wiernych kar, które były by niezgodne z prawem.

Zasady korzystania z uprawnień:

1) zasady powszechne (kanon 223) dotyczą wszystkich ludzi, Należy zważać na:

- dobro wspólne kościoła,

-uprawnienia innych osób,

- swoje obowiązki wobec innych,

- decyzje porządkowe władzy kościelnej.

2) szczegółowe (ograniczenia szczegółowe)

- dotyczące wieku. Pierwsze uprawnienia nabywa się w wieku 7 lat- komunia święta, kolejne 14-bierzmowanie, 18-pełnioletnośc, 24-kapłaństwo, 35-biskupstwo.

- zamieszkanie,

- brak pełnej jedności z kościołem,

- podleganie karze kościelnej

Grupy praw świeckich

- prawa dotyczące rozwoju kościoła- uprawnienie i obowiązek współdziałania w ewangelizowaniu świata (podstawa jest członkostwo w kościele poprzez chrzest). Obowiązek udoskonalania spraw doczesnych duchem ewangelii.

- prawa małżonków- obowiązek szczególnego współdziałania w rozwoju kościoła. Rodzenie dzieci ochrzczenia ich i wychowywanie w duchu chrześcijaństwa (k.226). Obowiązek katechizacji. Budowanie kościoła poprzez słowo i przykład życia chrześcijańskiego. Obowiązek troski o dobro współmałżonka. Umacnianie jedności i trwałości małżeństwa. Wzajemna pomoc. Troska o świętość współmałżonka.

- prawa dotyczące nauki i formacji chrześcijańskiej- Każdy świecki ma szczególne uprawnienia i obowiązek w zapoznaniu się z nauka kosiła. Posiada uprawnienia do studiowania nauk kościelnych i do uzyskania dyplomu.

- prawa odpowiedzialnej wolności w życiu społecznym- Uwzględnianie, iż prace doczesne powinny być wykonywane zgodnie z nakazami kościoła. Wszyscy nie mogą w kwestiach wątpliwych przedstawiać swego zdania jako nauki kościoła.

- prawa pełnienia funkcji w liturgii- W sytuacji zwyczajnej uprawnienia są mniejsze. tylko mężczyźni na stałe mogą pełniąc funkcje podczas liturgii. W sytuacji nadzwyczajnej osoba świecka może głosić kazanie, przewodniczyć modlitwom liturgicznym, np. chrzest, Może udzielać chrztu, gdy zagrożone jest życie człowieka. Rozdzielać komunie święta

- prawo otrzymywania urzędów i funkcji w kościele- jeśli posiada osoba odpowiednie kwalifikacje może nauczać teologii i przekazywać prawdy kościoła. Nauczać przedmiotu religia w na uczelniach wyższych. Upoważnienie do głoszenia kazań.

Zasady korzystania z uprawnień w Kościele

a) zasady ogólne

-zawarte w jednym kanonie 231

-wierni powinni uwzględniać: dobro wspólne Koscioła, uprawnienia innych osób, swoje obowiązki wobec innych, rozporządzenia porządkowe

b) zasady szczegółowe

-wiek, zamieszkanie, brak pełnej jedności z Kościołem

-podleganie karze kościelnej

Ekskomunika - pozbawienie wielu praw wiernych

Interdykt - nie wolno danej osobie spełniać czynności religijnych

-miejscowy - w danej miejscowości nie wolno sprawować żadnych nabożeństw

Suspensa- zawieszenie wykonywania czynności przez duchownych

PRAWA ŚWIECKICH

a.) prawa dotyczące rozwoju Kościoła

uprawnienie i obowiązek współdziałania w ewangelizowaniu świata

-obowiązek udoskonalenia praw doczesnych duchem ewangelii

b.) prawa małżonków

- obowiązek szczególnego współdziałania w rozwoju kościoła jako Ludu Bożego

- troski o dobro współmałżonka

c.) prawa dotyczące nauki informacji chrześcijańskich

- prawo do zdobywania stopni naukowych na Uniwersytetach kościelnych

- prawo do odpowiedniej wolności w zyciu społecznym

d.) prawo do odpowiedzialnej wolności w zyciu społecznym

- w sprawach doczesnych maja mieć taką samą wolność jak inni obywatele

- swoje działania nasycali duchem ewangelicznym

- nie mogą przedstawiać swojego stanowiska jako nauki kościoła

e.) prawo pełnienia funkcji liturgicznych

1.) sytuacje zwyczajne (są duchowni)

- mężczyźni: wiek, przymioty, mogą być przeznaczeni do funkcji: lektora, akolity (ministrant wyższej rangi), nie mają z tej racji wynagrodzenia od Kościoła

- kobiety: mogą wykonywać te funkcje w sytuacjach doraźnych

2.) sytuacje nadzwyczajne (brak duchownego)

- może pełnić posługę słowa (głoszenie Słowa Bożego), homilia

- mogą przewodniczyć modlitwą liturgicznym: pogrzeb, chrzest, majowy

- mogą udzielać chrztu

- mogą rozdzielać komunię św.

f.) prawo otrzymywania urzędów i funkcji w Kościele

1.) świeccy są uprawnieni do tzw misji katolickich (głoszenia nauki kościoła), przepisy co do zdatności:

- do nauczania w szkołach

- szkoły katolickie, ta misja jest potrzebna do nauczania wszelakich przdmiotów

- nauczanie przedmiotów teologicznych na wszystkich uczelniach

- przepowiadanie w kościołach

- do przekazywania nauki kościoła w radiu lub TV

2.) mogą otrzymywać urząd lub zadanie pod warunkiem:

- urząd lub zadanie są dostępne dla świeckich

- pełniący urząd lub zadanie jest odpowiednio przygotowany:

=Katecheta

=Notariusz

=Sędzia audyton

=Sędzia diecezjalny w Trybunale Kolegialnym

=Obrońcą w procesach kanonicznych (obrońca węzła małżeńskiego, obrońca roty rzymskiej, obrońca święceń)

=Promotorem sprawiedliwości (prokurator)

=Współpracownikami i duszpasterzami

=Mogą należeć do rad kościelnych (wysoka wiedza, roztropni, uczciwi)

- obowiązek odpowiedniego przygotowania (wiedza, dyplom, formacja czyli opinia proboszcza stałego dokształcania się np. nauczyciele religii)

- uprawnienia: do odpowiedniego wynagrodzenia i ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego

PRAWO O STOWARZYSZENIACH

Aby założyć stowarzyszenie potrzebne są 3 osoby.

Cele:

- rozwijanie doskonałości chrześcijańskiej członków

- urozmaicanie Kultu Bożego

- chcą propagować naukę chrześcijańską

- podejmowanie dzieł apostolskich

- działalność charytatywna

- ożywanie spraw doczesnych duchem chrześcijańskim

Nie można się nazywać Stowarzyszeniem Chrześcijańskim bez zgody odpowiedniej władzy.

Podział stowarzyszeń:

1.Prywatne - zakładane przez członków (rejestracja sądowa)

2Publiczne - erygowane przez Kościół
Władza zatwierdzająca stowarzyszenie:
- biskup
- episkopat Polski
- Stolica Apostolska

3Kleryckie i nie kleryckie (w zależności kto należy do zarządu) - jeśli zarząd jest dostępny tylko dla duchownych to jest kleryckie; nie kleryckie - jeśli w zarządzie są duchowni i nie duchowni

Dzisiejsze stowarzyszenia: oazy, grupy różańcowe i rodziny nazaretańskie

NAJWYŻSZA WŁADZA KOŚCIOŁA

1Władza w sensie ścisłym - papież; organy wspomagające - kolegium biskupów

2Funkcje papieża:

a.Biskup Rzymu

b.Prymon Italii

c.Patriarcha zachodu

d.Następca św. Piotra

e.Zastępca Chrystusa

f.Sługa słów Bożych

g.Ojciec Święty

h.Jego Świątobliwość

i.Władza prymatu papieskiego (zwierzchnictwo administracyjne)

j.Jest głową państwa watykańskiego

Kolegium biskupów - warunki członkostwa:

- przyjęcie sakry

- utrzymywanie jedności z papiezem

Przewodniczącym kolegium biskupów jest papież.

Działanie kolegium biskupów:

1.Sobór powszechny - zjazd wszystkich biskupów; aby przepisy obowiązywały potrzebne jest 2/3 głosów

2.Jednakowa działalność biskupów rozproszonych po całym świecie, działanie z inicjatywy papieża lub biskupów

3.Papież może określać formy działania kolegium. Obowiązkiem ważności przepisów jest ich promulgowanie i ogłoszenie.

Pomoc papieżowi (instytucje wspomagające papieża):

- Synod Biskupów: nowa forma, ale nie władcza, jest to taki „mini sobór”, ale bez uprawnień soboru, dokumenty powstałe na koniec synodu biskupów nazywanymi adhortacją apostolską (wypowiedź papieska); zbiera się co 2 lata

- Kardynałowie Kościoła - ich władza jest mała, jedną z głównych funkcji jest wybór papieża; papież natomiast obsadza nimi najwyższe stanowiska (kardynał diakon, kardynał prezbiter, kardynał biskup). Kardynałowie najczęściej są przewodniczącymi kongregacji papieskich

- Nuncjusze Apostolscy, legaci papiescy - przedstawiciele papieża do kontaktu z kościołem miejscowym i z władzami miejscowymi, mają te kraje, które mają pełne stosunki ze Stolicą Apostolską. Internuncjusz dla kilku państw (tam, gdzie jest mało katolików lub jest mały kraj)

- kuria rzymska

- sądy papieskie - papież ma pełnię władzy (ust., wykonawcza, sądownicza); czasem wydaje przepisy za pomocą soboru.

SĄDY

=Sygnatura apostolska - najwyższy trybunał = Trybunał Konstytucyjny, NSA, MS

=Rota Rzymska - najwyższy trybunał apelacyjny = Sąd Najwyższy

=Penitencjaria Apostolska - pewnym odpowiednikiem jest łaska ułaskawienia; kto ma karę może się starać by została z niego zdjęta

KURIA RZYMSKA - od XVI w jest mocno rozbudowaną organizacją przez którą papież sprawuje władzę, ciało wykonawcze, czasem przygotowuje projekty ustaw.

Instytucje Kurii Rzymskiej:

a.kongregacja - ma swoje kompetencje i odpowiedzialność

b.sekretariat stanu - centralny organ koordynujący działania innych organów; składa się z dwóch sekcji: ogólnych (ogólnokościelnych do kontaktów z instytucjami kościelnymi) i do spraw z państwami (współpraca z różnymi państwami świeckimi, instytucjami świeckimi jak: ONZ, UE)
sekcja ogólna:
- kieruje działaniem legatów apostolskich
- układa pisma papieskie
- przygotowuje do publikacji ogłoszenia papieskie
- biuro prasowe SA
- urząd statystyczny kościoła
- w tej sekcji są wydziały działające dla każdego kraju

KONGREGACJA

Obecnie jest 9 kongregacji:

1.Nauki wiary - odpowiada za to, żeby treść wiary nie była skażona, bada czystość wiary (Papieska Komisja Biblijna i Międzynarodowa Komisja Teologiczna)

2.Kongregacja Kościołów Wschodnich - uprawnienia prawie wszystkich kongregacji

3.Do Spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów

4.Spraw Kanonizacyjnych - do spraw beatyfikacji i kanonizacji
divinus perfectionis magister

1.Do Spraw Biskupów

2.Do Spraw Ewangelizacji Narodów

3.Do Spraw Duchowieństwa (a także świeckich katechetów, Komisja Strzeżenia Dziedzictwa Artystyczno-Historycznego)

4.Kongregacja Życia Konsekrowanego i Stowarzyszenia Życia Apostolskiego

5.Kongregacja Wychowania Katolickiego

TRYBUNAŁY

1.Penitencjaria Apostolskie - biskupi, spowiednicy, przestępcy; trybunał ds. ułaskawień; ustalanie przy jakich warunkach i okazjach można uzyskać odpust zupełny

2.Tryb Roty Rzymskiej - najwyższy trybunał apelacyjny do którego można się odwoływać merytorycznie

3.Sygnatura apostolska (najwyższy trybunał sygnatury apostolskiej) - odpowiednie kompetencje: NSA + TK + Min Sprawiedliwości; sekretarze, prefekt = najwyższe organy

Organy pomocnicze trybunałów:

1.Komisje

a.Papieska komisja ds. kultury

b.Papieska komisja ds. dialogu między religijnego

c.Papieska komisja ds. interpretacji Biblii

d.--||-- ds. ameryki łacińskiej

e.--||-- ds. Eclesia Dei - dialog z tradycjonalistami

2.Rady papieskie (głos doradczy):

a.ds. świeckich - uszanowanie praw świeckich apostolet

b.ds. popierania jedności chrześcijan

c.ds. rodzin (Karta Praw Rodziny z 1983)

e.ds. życia

f.iusticia et pact (sprawiedliwość i pokój) - krzewienie pokoju i sprawiedliwości

g.eor unum (jedność serca)

h.ds. opieka duszpasterskiej nad migrantami i podróżnymi

i.ds. opieki duszpasterskiej nad służbą zdrowia (nad pracownikami)

j.ds. interpretacji prawa

k.ds. kultury (relacje z ludźmi kultury, ale też promocja kultury)

l.ds. komunikacji społecznej

m.ds. kontaktów religijnych z judaizmem

n.ds. kontaktów religijnych z islamem

KOŚCIOŁY LOKALNE I PARTYKULARNE

Diecezja - podstawowa jednostka struktury kościelnej; część ludu bożego powierzona pasterskiej pieczy biskupa i współpracującej z nim kapłanami (prezbiterium), którzy tworzą kościół przez ewangelię i eucharystię; w takim kościele partykularnym działa i jest obecny kościół

Kościół partykularny - jednostka, w której działa cały kościół i z których się składa; tylko najwyższa władza kościelna może tworzyć kościoły partykularne, od tej chwili jednostka posiada osobowość prawną (kanon 373)

kanon 377 -tylko papież może mianować biskupa zgodnie z prawem, czasem zatwierdzenie.

Co 3 lata biskupi prowincji albo episkopatu sporządzają listy kandydatów, którzy mogą być biskupami, kapłanami diecezjalnymi lub zakonnymi.

Podział biskupów:

1) diecezjalni

2) tytularni

Zespoły kościołów partykularnych :

1.Kościół krajowy - konferencja episkopatu - zgromadzenie biskupów danego kraju, których łączy wspólny cel, służą dobru ludzi, Kościoła
Dostosowują nauczanie, dyscyplinę i warunki do danego otoczenia; do episkopatu biskupów należą wszyscy biskupi pracujący na danym terytorium.
zebranie biskupów diecezjalnych; rada stała episkopatu; prezydium konferencji episkopatu.

2.Metropolia - zespół diecezji sąsiadujących ze sobą, na której czele stoi arcybiskup, metropolita jest zwierzchnikiem pozostałych diecezji.
Region kościelny - jednostka administracyjna obejmująca kilka diecezji.

Synod - zgromadzenie duchownych w celu ustalenia nowych przepisów.

METROPOLIE

1.Szczecińsko-Kamieńska (Szczecin)

a.Zielonogórsko-gorzowska

b.Koszalińsko-kołobrzeska

2.Gdańska

a.Chełmińska

b.Pelpińska

c.Toruńska

d.Bydgoska

3.Warmińska:

a.Archidiecezja warmińska

b.Elbląska

c.Ełcka

4.Poznańska

a.Kaliska

5.Gnieźnieńska

a.Wrocławska

6.Arcybiskupstwo łódzkie

7.Metropolia warszawska

a.Lewobrzeżna Gł. Warszawska

b.Warszawsko-praska

c.Łowicka

d.Płocka

8.Metropolia białostocka

a.Łomżyńska

b.Drohiczyńska

9.Metropolia wrocławska

a.Legnicka

b.Świdnicka

10.Metropolia katowicka

a.Opole

b.Gliwice

11.Metropolia częstochowska

a.Sosnowska

b.Radomska

12.Metropolia lubelska

a.Siedlecka

b.Sandomierska

13.Metropolia krakowska

a.Bielsko-żywiecka

bKielecka

c.Tarnowska

14.Metropolia przemyska

a.Rzeszowska

b.Zamowsko-lubaczowska

Diecezje greckokatolickie:

- wrocławsko-gdańska

- przemysko-warszawska

MIEJSCA I CZASY ŚWIĘTE

1.Pojęcie miejsca świętego.

a.Zostało poświęcone (konsekrowane) lub pobłogosławione wg przepisów liturgicznych

b.Przeznaczone do: kultu bożego, na grzebanie wiernych

2.Czynności dopuszczone w miejscu świętym.
W miejscu świętym dopuszcza się tylko to, co służy

a.Sprawowanie i szerzeniu kultu

b.Pobożności i religii, a zabrania się tego co jest obce świętości miejsca

c.Ordynariusz miejscowy może przejściowo zezwolić na użycie go do innych celów, jednakże nie przeciwnych świętości miejsca

3.Swoboda działania kościoła w miejscach świętych:

a.Władza kościelna wykonuje swobodnie we wszystkich miejscach świętych swoje uprawnienia i zadania

4.Czynności zabronione w miejscach świętych (znieważenie miejsca świętego)

a.Miejsce święte zostaje zbezczeszczone przez:

i.Dokonanie w nich czynności ciężko niesprawiedliwej

ii.Połączenie ze zgorszeniem wiernych

b.zaistnienie faktu deklaruje ordynariusz miejsca, który stwierdza:

i.zniewaga jest tak poważna i przeciwna świętości miejsca, iż nie godzi się w nim dalej sprawować kultu

ii.dopóki zniewaga nie zostanie zabroniona przez obrząd pokuty i zgodnie z przepisami w księgach liturgicznych

5.Utrata poświęcenia:

a.Miejsce święte traci poświęcenie lub błogosławieństwo gdy zostanie zniszczone w znacznej części lub przeznaczone na stałe do użytku świeckiego

b.Może dokonać się dekretem kompetentnego ordynariusza bądź przez zdarzenie faktyczne powodujące te sakralizacje

Pojęcie kościoła - budowli:

- budowla święta

- przeznaczona do Kultu Bożego

- do której wierni mają prawo wstępu w celu wykonywania w niej kultu, zwłaszcza publicznego, a także prywatnego

Warunki budowy kościoła:

a.wyraźne zezwolenie biskupa diecezjalnego - wydane na piśmie

b.następujące warunki:
- wysłucha Rady Kapłańskiej
- wysłucha zdania rektorów i proboszczów sąsiednich kościołów
- uzna że nowy kościół może służyć dobru wiernych
- uzna że nie zabraknie środków koniecznych na wybudowanie kościoła oraz na sprawowanie Kultu Bożego

Poświęcenie nowego kościoła:

a.należy nowy kościół najszybciej poświęcić lub pobłogosławić z zachowaniem przepisów liturgicznych

b.w kościele takim mogą być sprawowane wszystkie czynności Kultu Bożego jeśli wyraźnie czegoś nie zabroniono

Troska o utrzymanie kościoła:

a.wszyscy do których to należy mają:
- troszczyć się o utrzymanie w kościołach czystości i piękna
- nie dopuszczać do tego, by działo się w nim coś obcego świętości miejsca
- dla ochrony dóbr sakralnych oraz kosztowności należy okazać właściwą troskę o konserwacje, zastosować odpowiednie środki bezpieczeństwa
Wstęp do kościoła musi być wolny i bezpłatny

Wyłączenie kościoła z kultu:

a.nie nadaje się do sprawowania w nim Kultu Bożego

b.nie ma możliwości odrestaurowania go

c.może być przeznaczony przez biskupa diecezjalnego do użytku świeckiego, ale nie niewłaściwego

d.gdy inne poważne racje doradzają wyłączenie tego kościoła do sprawowania w nim Kultu Bożego:
- biskup wysłuchuje zdania Rady Kapłańskiej
- dobro dusz nie dozna z tego powodu żadnej szkody
- może go przeznaczyć na cele świeckie ale nie niewłaściwe
- za zgodą tych, którzy w stosunku do niego mają jakieś prawo

Pojęcie kaplicy publicznej - jest to miejsce przeznaczone (za zezwoleniem ordynariusza) do:

- sprawowanie Kultu Bożego

- dla pożytku jakiejś wspólnoty lub grupy wiernych, którzy się w nim zbierają

- do którego za zgodą kompetentnego przełożonego mogą przechodzić także inni wierni

- zgoda ordynariusza

Kaplica prywatna - to miejsce przeznaczone za zezwolenie miejscowego ordynariusza do Kultu Bożego dla pożytku jednej osoby lub kilku osób fizycznych:

- wyłączenie z kultu: bez zgody ordynariusza (który wydał zgodę na kaplice) kaplica

nie może być przeznaczona na cele świeckie

SANKTUARIA - to kościół lub inne miejsce święte do którego:

- pielgrzymują liczni wierni

- za aprobatą ordynariusza miejscowego

- z powodu szczególnej pobożności

OŁTARZE - to stół, na którym sprawuje się ofiarę eucharystyczną, stały, przenośny gdy może być przeniesiony; wypada by w każdym kościele był ołtarz stały, w pozostałych miejscach może być stały lub przenośny

Poświęcenie ołtarza:

- stały powinien być poświęcony

- przenośny winien być poświęcony lub pobłogosławiony, wg obrzędów przepisanych w księgach liturgicznych

- należy zachować starożytną tradycję umieszczenie relikwii męczenników

Szacunek dla ołtarza - każdy ołtarz tak stały jak przenośny winien być zarezerwowany tylko do Kultu Bożego, z całkowitym wyłączeniem użytku świeckiego

CMENTARZE 1240-1243

1.Potrzeba cmentarzy katolickich:
-tam, gdzie to możliwe, Kościół powinien mieć własne cmentarze. Albo przynajmniej
kwatery na cmentarzach świeckich, przeznaczone na grzebanie wiernych zmarłych
-należycie pobłogosławione
-jeśli jest to możliwe, należy każdorazowo błogosławić poszczególne groby

2.Wyjątkowość grzebania w Kościele:
-nie wolno w kościołach grzebać zmarłych, chyba że chodzi o: biskupa Rzymu,
kardynała (powinni oni być chowani we własnym kościele), biskupów diecezjalnych
również na emeryturze.

3.Porządek na cmentarzach
-stosowne przepisy : dotyczące porządku na cmentarzu

4.Prawo do grzebania kościelnego
Wierni zmarli powinni otrzymać pogrzeb kościelny:
-zgonie z przepisami prawa
-z zachowaniem przepisów liturgicznych

a.przez pogrzeb kościelny, kościół:
-wyprasza duchową pomoc zmarłym
-okazuje szacunek dla ich ciała
-żywym niesie pocieszenie

b.kościół wskazuje na grzebanie do ziemi, nie zabrania jednak kremacji, jeśli nie
została wybrana z pobudek przeciwnych nauce chrześcijańskiej

5.Odprawiania pogrzebu
-nabożeństwo pogrzebowe za każdego wiernego powinno być z reguły odprawiane w
jego własnym kościele parafialnym
-każdy jednak wierny, albo ci do których należy troska o pogrzeb zmarłego, mogą
wybrać inny kościół na pogrzeb
-jeśli śmierć nastąpiła poza własną parafią i nie przeniesiono do niej zwłok, ani nie został zgodnie z prawem wybrany kościół pogrzebu, nabożeństwo można odprawić tam, gdzie śmierć nastąpiła

6.Kościelny akt zgonu

a.odmowa udzielenia
-publiczny grzesznik, chyba że przed śmiercią chciał się nawrócić
-spalenie ciała
-jawni grzesznicy
-heretycy, schizmatycy, apostaci

1.Msze pogrzebowe
Brak pogrzeby katolickiego oznacza również brak mszy.

CZASY ŚWIĘTE

1.Ustanowienie dni świętych
Ustanowienie dni świętych, dni pokuty, wspólnych w całym Kościele, należy do wyłącznej
kompetencji najwyższej władzy kościelnej ( także ich przenoszenie i znoszenie)

2.Uprawnienie proboszcza
-może dla słusznej przyczyny i w poszczególnych przypadkach udzielić dyspensy od obowiązku zachowania dnia świętego lub dnia pokuty, albo dokonać zamiany tego obowiązku na inne uczynki pobożne; to samo może uczynić również przełożony kleryckiego instytutu zakonnego lub stowarzyszenia życia apostolskiego na prawie papieskim
-biskupi diecezjalni mogą wyznaczać szczególne dni: świąteczne, lub pokutne dla swoich diecezji albo miejsc - tylko w pojedynczych przypadkach

DNI ŚWIĄTECZNE

3.Święta nakazane

a.niedziela, w czasie której jest czczona tajemnica paschalna, na podstawie tradycji apostolskiej, winna być obchodzona w całym kościele jako najdawniejszy dzień świąteczny- nakazany.

b.ponadto należy obchodzić dni:
- Narodzenia Pana Naszego Jezusa Chrystusa (Boże Narodzenie 25 grudzień)
- Objawienia Pańskiego (Trzech Króli 6 stycznia)
- Wniebowstąpienia (Chrystusa) 40 dni po Wielkanocy
- Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało)
- Święto Bożej Rodzicielki Maryi 1 stycznia
- Niepokalanego Poczęcia NMP 8 grudnia
- Wniebowzięcia NMP 15 sierpnia
- Świętego Józefa 18 marca
- Świętych Apostołów Piotra i Pawła 29 czerwca
- Wszystkich Świętych 1 listopada

a.konferencja Episkopatu może (za uprzednią aprobatą Stolicy Apostolskiej) niektóre z dni świątecznych nakazanych znieść lub przenieść na niedzielę.

=W Polsce
Zawieszono : 8 grudnia Niepokalanego Poczęcia NMP, 19 marca Świętego Józefa, 29 czerwca Piotra i Pawła
Przeniesiono ( na niedzielę) : Wniebowstąpienia Pana Jezusa

4.Czczenie dnia świętego:
w niedziele oraz w inne dni świąteczne nakazane wierni są zobowiązani:

-uczestniczyć we mszy św.

-powstrzymywać się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie

czci Bogu, przezwyciężanie radości właściwej dniowi pańskiemu, korzystanie z

należytego odpoczynku duchowego i fizycznego

SOBOTA WIECZÓR

Nakazowi uczestniczenia we mszy św. czyni za dość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim : bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego

DNI POKUTY

1. Obowiązki pokuty - wszyscy wierni obowiązani są czynić pokutę. Żeby jednak wszyscy przez jakieś wspólne zachowanie pokuty złączyli się między sobą, zostają nakazane dni i formy pokuty, w które wierni powinni:

-modlić się w sposób szczególny

-wykonywać uczynki pobożności i miłości bliźniego

-podejmować akty umartwienia siebie przez wierniejsze wypełnianie własnych obowiązków

-zwłaszcza zaś zachowywać post i wstrzemięźliwość zgodnie z postanowieniami zamieszczonymi w prawie kanonicznym

2. Dni i okresy pokuty

W kościele powszechnym:

-wstrzemięźliwość od spożywania mięsa należy zachowywać we wszystkie piątki całego roku ( chyba że w danym dniu przypada jakaś uroczystość)

-natomiast wstrzemięźliwość i post obowiązują w środę popielcową oraz w piątek męki i śmierci Pana Naszego Jezusa Chrystusa (Wielki Piątek(

Osoby zobowiązane do postu :

-które ukończyły 14 rok życia (wstrzemięźliwość)

-do postu i wstrzemięźliwości od 18 do 60 roku życia

3.Uprawnienia Konf. Episkopatu

-może dokładniej określić sposób zachowania postu i wstrzemięźliwości

-jak również w całości lub części zastąpić post i wstrzemięźliwość innymi formami pokuty, zwłaszcza uczynkami miłości i pobożności

---