RYNEK-(def.Begg)-mechanizm korygujący zachowania nabywców , sprzedawców -uczestniczących w procesie wymiany dóbr i usług

Ekonomiści analizują rzeczywistość budując modele zjawisk społecznych , które są uproszczonym odzwierciedleniem rzeczywistości.

W tym celu wykorzystują :

• Zasadę optymalności-ludzie starają się wybrać najlepszy , na jaki mogą sobie pozwolić model konsumpcji.

• Zasadę równowagi-ceny dostosowują się dopóty , dopóki popyt i podaż nie zrównają się ze sobą.

1. KRZYWA POPYTU-

Zależność między pożądaną ilością dobra a jego ceną jest nazywana rozkładem popytu ( w formie tabelarycznej) a graficznym przedstawieniem rozkładu popytu jest krzywa popytu -mierzy jak wiele ludzie zechcą kupować przy każdej cenie (ceteris paribus). (def.Varian)

Rozkład popytu ( lub podaży- przy krzywej podaży )

P Q

• 0

9 20

• 30

• 40

• 50

5 60

• 70

Krzywa popytu

Wzrost popytu Spadek popytu

cena - P P

10 10

9 9

8 wzrost żądanej ilości 8 zmniejszenie żądanej ilości

7 D 7 D

6 6

5 D 5 D

4 4

0 20 30 40 50 60 70 Q - ilość 0 20 30 40 50 60 70 Q- ilość

zmiana popytu-przesunięcie całej krzywej popytu

zmiana wielkości popytu spowodowana zmianą ceny danego dobra -ruch po krzywej popytu

wielkość popytu-zestawienie cen i ilości - wybrany punkt na krzywej popytu

• jeśli czynniki popytu są stałe krzywa popytu znajduje się w określonym położeniu

• jeśli któraś z determinant ulegnie zmianie , to powoduje to przesunięcie całej krzywej popytu

• WAŻNE !!!-zmiana ceny dobra powoduje zmiany wielkości popytu wzdłuż danej krzywej popytu -krzywa popytu rynkowego przesuwa się tylko w rezultacie zmian czynników nie cenowych

2. KRZYWA PODAŻY-

Zależność między dostarczoną ilością dobra a jego ceną jest nazywana rozkładem podaży (w formie tabelarycznej ) a graficznym przedstawieniem rozkładu podaży jest krzywa podaży -mierzy jak wiele ludzie zechcą zaoferować przy każdej cenie (ceteris paribus) (def.Varian)

Wzrost podaży S Spadek podaży

cena - P S P S

10 10

9 9 S

8 wzrost żądanej ilości 8 zmniejszenie żądanej ilości

7 7

6 6

5 5

4 4

0 20 30 40 50 60 70 Q - ilość 0 20 30 40 50 60 70 Q- ilość

zmiana podaży -przesunięcie całej krzywej podaży

zmiana wielkości podaży -spowodowana zmianą ceny danego dobra -ruch po krzywej podaż y -wskazuje na zmianę dostarczonej ilości dobra w odpowiedzi na zmianę ceny

• jeśli czynniki podaży są stałe krzywa podaży znajduje się w określonym położeniu -

• jeśli któraś z determinant ulegnie zmianie , to powoduje to przesunięcie całej krzywej podaży

• WAŻNE !!!-zmiana ceny dobra powoduje zmiany wielkości podaży wzdłuż danej krzywej podaży -krzywa podaży rynkowej przesuwa się tylko w rezultacie zmian czynników nie cenowych

VARIAN- analizuje rynek mieszkaniowy

-przykładem który chcemy rozpatrzyć jest rynek mieszkaniowy w średniej wielkości mieście akademickim

-założenie- mieszkania są zlokalizowane w dwu wielkich pierścieniach dookoła uniwersytetu

-uproszczenie w modelu- zakłada ,że wszystkie mieszkania są jednakowe , z wyjątkiem lokalizacji.

• Pierścień zewnętrzny -cenę mieszkań w pierścieniu zewnętrznym przyjmuje się jako określaną przez czynniki pomijane w tym szczególnym modelu

• Pierścień wewnętrzny - cena mieszkań w pierścieniu wewnętrznym jest określana przez siły opisywane w tym modelu .

• Cena graniczna- ostateczna skłonność danej osoby do zapłaty wyznaczonej ceny czyli najwyższa cena , jaką dana osoba zaakceptuje i jeszcze kupi dobro.

-w naszym przykładzie -jeśli cena graniczna danej osoby wynosi p ,to jest jej wszystko jedno , czy zamieszka w pierścieniu wewnętrznym czy zewnętrznym

-tak więc liczba mieszkań wynajmowanych po danej cenie p będzie równa właśnie liczbie ludzi , których cena graniczna jest większa lub równa p.

-zatem jeśli cena rynkowa wynosi p , to każdy , kto jest skłonny zapłacić za mieszkanie nie mniej niż p , ten zechce lokal w pierścieniu wewnętrznym , a każdy , kto nie ma ochoty płacić p , będzie wolał mieszkać w pierścieniu zewnętrznym

cena graniczna - P

500

krzywa popytu

480

470

0 1 2 3 4 Q - ilość mieszkań

Rys- Krzywa popytu na mieszkania oś pionowa mierzy cenę rynkową a oś pozioma mierzy ,

ile mieszkań będzie wynajętych przy każdej cenie

Inny sposób spojrzenia na rysunek powyższy

cena graniczna 500

krzywa popytu

490

0 1 2 3 4 Q - ilość mieszkań

-żaden lokal nie byłby wynajmowany , gdyby cena rynkowa przekraczała 500 dolarów

-jeśli cena zawierałaby się między 500 a 490 dolarów -to wynajmowane by było jedno mieszkanie

-jeśli w przedziale między 490 a trzecią z kolei najwyższą cena graniczną -wynajęte zostałyby dwa mieszkania

-Krzywa popytu na mieszkania opada : gdy ceny mieszkań spadają ,coraz więcej ludzi chce wynająć lokal.

KRZYWA PODAŻY

-przykład rynek mieszkaniowy - konkurencyjny czyli jest wielu niezależnych właścicieli odnajmujących mieszkania , a każdy z nich chce odnajmować lokal za najwyższą cenę , jaką rynek jeszcze zniesie .

-odnajmujący mieszkania działają niezależnie

-założenie- za mieszkania żąda się jakiejś wysokiej ceny ph i jakiejś niskiej ceny pl

-ludzie którzy wynajmują mieszkania po wysokiej cenie , mogliby pójść do odnajmującego po niskiej cenie i poprosić o wynajęcie lokalu za jakąś cenę lezącą między ph i pl - korzyści dla wynajmującego i właściciela.

-Jaka będzie owa cena równowagi ?-odpowiedź zależy w jakimś stopniu od ram czasowych , w jakich obserwujemy rynek .

• Jeśli bierzemy pod uwagę krótkookresowy przypadek , podaż mieszkań będzie stała , utrzymując się na jakimś wcześniej określonym poziomie

• Jeśli bierzemy kilkuletni przedział czasowy , w którym może mieć miejsce nowe budownictwo , to niewątpliwie liczba mieszkań zareaguje na ich cenę

cena graniczna 500

krzywa podaży

480

470

S

0 1 2 3 4 Q - ilość mieszkań

Rys. Krótkookresowa krzywa podaży -podaż mieszkań jest sztywna w krótkim okresie czasu

-niezależnie od tego , jak cena jest pobierana , ta sama liczba mieszkań będzie wynajmowana ,mianowicie wszystkie lokale , jakie są dostępne w tym czasie

RÓWNOWAGA RYNKOWA

• Ponieważ kategorie rynku popyt (ujemna relacja) i podaż (dodatnia relacja) odzwierciedlają relację między ceną i ilością to

Krzywe popytu i podaży przecinają się w punkcie wyznaczającym równowagę rynkową tzw. EQUILIBRUM -ilość ,którą kupujący chce kupić po danej cenie jest równa ilości , którą sprzedający chce sprzedać- (własne opracowanie czyli nie z Variana )

Varian

P

cena równowagi 500

S

P *

D

0 1 2 3 4 Q - ilość mieszkań

Rys-Równowaga na rynku mieszkaniowym -

cena równowagi jest określana przez punkt przecięcia się krzywych popytu i podaży

• P *- cena równowagi na mieszkania - poszukiwana liczba mieszkań równa się liczbie oferowanej

tzw. cena czyszcząca rynek -cena , przy , której ilość żądana równa się ilości dostarczonej

• stan równowagi- stan w którym nie dostrzegamy żadnej zmiany zachowaniach wynajmujących i właścicieli

• cena P <P*- czyli przy której popyt jest większy od podaży -jest więcej ludzi -u niektórych właścicieli -chcących wynająć mieszkanie za cenę P niż mieszkań

• cena P > P* -jest mniej ludzi skłonnych zapłacić cenę P niż lokali po tej cenie

• czyli jeśli cena utrzyma się- powyżej P * -będzie zbyt mało chętnych do wynajęcia

• poniżej P* -będzie ich zbyt wielu

• tylko przy cenie równowagi- liczba mieszkań pożądanych po tej cenie ,równa się liczbie mieszkań udostępnionych po tej cenie

• Pytanie- Kto dostanie mieszkanie w pierścieniu wewnętrznym a kto w zewnętrznym?-

Odp.- w punkcie równowagi rynkowej każdy , kto zechce zapłacić P* albo więcej -otrzymuje mieszkanie w pierścieniu wewnętrznym

kto zechce zapłacić mniej niż P* -otrzymuje mieszkanie w pierścieniu zewnętrznym

Statyka porównawcza -badanie , ja ceny równowagi i ilości zmieniają się , gdy zmianie ulegają podstawowe warunki

• Przypuśćmy -ż podaż mieszkań wzrosła

P

cena równowagi 500

S -stara S-nowa

Stara- P *

Nowa- P* D

0 1 2 3 4 Q - ilość mieszkań

Rys. Zwiększenie podaży mieszkań do wynajęcia -gdy podaż lokali do wynajęcia rośnie -cena równowagi spada.

• Cena równowagi spadnie :przecięcie krzywych popytu i podaży zachodzi po niższej cenie

• Jeśli podaż uległaby zmniejszeniu -cena równowagi wzrosłaby

• Przypuśćmy- że budujący i operujący nieruchomościami decyduje się przemienić kilka lokali do wynajęcia w kompleks mieszkaniowy na sprzedaż ,/co stanie się z cenami pozostałych mieszkań?

P

cena równowagi 500

S -nowa

S-stara

Cena równowagi - P *

D-stary

D -nowy

0 1 2 3 4 Q - ilość mieszkań

Rys-Efekt kreacji mieszkań na sprzedaż -gdy podaż i popyt na mieszkania do wynajęcia przesuwają

się w lewo o tę samą wielkość , cena równowagi nie ulega zmianie

• Cena lokali wzrośnie ponieważ podaż ich ulegnie redukcji

• Popyt na wynajem spadnie , ponieważ niektórzy z wynajmujących mogą się zdecydować na zakup tych mieszkań

• Sytuacja ekonomiczna jest efektywna w sensie Pareta , jeśli nie ma sposobu , by poprawić położenie jednej grupy ludzi , bez pogorszenia sytuacji innych. Koncepcja efektywności w sensie Pareta może być wykorzystana do oceny różnych sposobów alokacji zasobów

(moje opracowania - teraz)

• Nierównowaga rynkowa tzn.-może być taka cena ,przy której ilość popytu i podaży są różne

-Nadwyżka rynkowa-to ilość , o którą wielkość podaży przewyższa wielkość popytu -przy określonej cenie S >D

-Niedobór rynkowy- to ilość, o którą wielkość popytu przewyższa wielkość podaży - przy określonej cenie S <D

-ilość równowagi- jest osiągana gdy wielkość popytu zrównuje się z wielkością podaży po danej cenie S=D

MODEL ZACHOWAŃ KONSUMENTA

1. 
   dochód konsumenta

2. ceny poszczególnych dóbr wyznaczają OGRANICZENIA BUDŻETOWE

3. gusty konsumenta -pozwalają uszeregować koszyki dóbr

4. założenia behawioralne

1. Koszyk dóbr -konsumpcyjnych (x₁ ,x₂) -lista dwu liczb , które informują nas , ile konsument wybiera dobra X₁ ,a ile dobra X₂-( kombinacje ilościowe) do konsumpcji

2. OGRANICZENIA BUDZETOWE-

• Opisują różne koszyki dóbr dostępne dla konsumenta

• Wskazuje maksymalną ilość jednego dobra , którą możemy kupić przy określonej nabywczej ilości drugiego dobra

Może być zapisane :

P₁ X₁ + P₂ X ₂ <\ M

( większe lub równe)

ilość pieniędzy P₁ , które konsument ilość pieniędzy P₂ które konsument ilość pieniędzy które

wydaje na dobro pierwsze X₁ wydaje na dobro drugie X₂ musi wydać

• Ograniczenie budżetowe narzuca , by ilość pieniądza P₁ , P₂ wydanego na dwa dobra X₁ , X₂ wyniosła nie więcej niż ogólna suma pieniędzy jaką konsument posiada M

• Dopuszczalne koszyki dóbr to te które nie kosztują więcej niż M

• Zbiór budżetowy konsumenta -zestaw kombinacji dóbr konsumpcyjnych , na które stać konsumenta przy cenach P₁ P₂ i dochodzie M

1. LINIA BUDŻETU

• Krzywa obrazująca graficznie maksymalne kombinacje ilościowe dwóch dóbr , które konsument może nabyć przy danym dochodzie i danych cenach

• 
  Zbiór koszyków konsumpcyjnych , które kształtują dokładnie M -są to koszyki dóbr które dokładnie wyczerpują dochód konsumenta

P₁ X₁ +P₂ X₂ = M




D. NACHYLENIE LINII - SLOPE- P₁ = ∆X₁

P₂ ∆X₂

• Sposób narysowania linii budżetu przy danych cenach P₁ i P₂ i dochodzie M

• Założenie-

-wszystkie dochody idą na zakup dobra X1






wystarczy zaznaczyć te punkty na

właściwych osiach wykresu i

-wszystkie dochody idą na zakup dobra X_{2 połączyć je linią prosta}





## Punkty (A -F )leżące na linii budżetowej wyczerpują w całości budżet konsumenta


punkt przecięcia ## Punkt (G)- leżący powyżej linii budżetowej są nieosiągalne


pionowej osi A G ## Punkt (H)- leżący poniżej linii budżetowej daje możliwość zwiększenia konsumpcji



H L_B- linia budżetowa

F

punkt przecięcia

poziomej osi


X ₂ X₂




# rosnący dochód powoduje równoległe #wzrost ceny dobra 1 czyni linię budżetu

przesunięcie linii na zewnątrz układu osi bardziej stromą


współrzędnych #wzrost ceny dobra 2 czyni -bardziej płaską








# spadający dochód -II- do wewnątrz -II-












X₁
X ₁

Podatki ,subsydia ,racjonowanie -zmieniają nachylenie i położenie linii budżetowej poprzez zmianę cen płacowych przez konsumenta

PREFERENCJE KONSUMENTA

Teoria wyboru konsumenta-aksjomaty:

1. kompletności preferencji

1. każde dwa koszyki mogą być porównywalne

2. przy danych dwóch koszykach konsument jest w stanie dokonać wyboru

2. zwrotności preferencji- każdy koszyk dóbr jest tak samo preferowany jako koszyk identyczny

1. przechodniości preferencji - jeżeli konsument woli dobro A od dobra B a B od C to dobro A woli od dobra C

2. optymalizacji -preferuje taką kombinację dóbr , które dają mu osiągnięcie max. użyteczności całkowitej

Pareto- analizując decyzje konsumenta doszedł do wniosku :

• użyteczność jest niemierzalna

• każdy konsument wie jakie dobra będzie nabywał -zgodnie ze swoimi preferencjami -dysponując danym dochodem

• dzięki temu mógł wykreślić krzywą obojętności konsumenta -dotyczy dóbr substytucyjnych




KRZYWA OBOJĘTNOŚCI KONSUMENTA

• przedstawia wszystkie kombinacje dwóch dóbr , które dla konsumenta są obojętne tzn. każda z tych kombinacji daje konsumentowi , taki sam poziom łącznego zadowolenia czyli charakteryzuje się jednakowym stopniem użyteczności całkowitej .CECHY:

• Są wypukłe względem układu -to efekt substytucyjności dóbr (ceni dobra , których ma mało , nisko te których ma dużo)

• Może ich być nieskończenie wiele

• Nie mogą się przecinać

• Mają nachylenie malejące - to efekt substytucyjności dóbr - występuje tu zjawisko KRAŃCOWEJ STOPY SUBSTYTUCJI

• Maksymalizowanie użyteczności powoduje , że krzywa obojętności położonym dalej od początku układu współrzędnych , odpowiadają wyżej cenione zestawy

KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI-jest to nachylenie krzywej obojętności - MRS

• Mierzy stopę według której konsument jest skłonny zamienić jedno dobro na inne tzn. stosunek przyrostu spożycia jednego dobra do ubytku innego dobra , utrzymując bez zmian łączną wielkość użyteczności całkowitej





Krzywa obojętności


∆X_{2 nachylenie}




- nachylenie krzywej obojętności ∆X₁

• Funkcja użyteczności może być wykorzystywana do mierzenia krańcowej stopy substytucji

• Krańcowa stopa substytucji mierzy stopień nachylenia w danym punkcie

• Mapa obojętności konsumenta- to nieskończony zbiór krzywych danego konsumenta



niebieskie Lewe




ołówki buty krzywe obojętności



krzywa obojętności:


nachylenie= -1














Czerwone ołówki

Rys. substytuty doskonałe -konsumenta Rys. dobra doskonale komplementarne-konsument zawsze chce spożywać

interesuje jedynie ogólna ilość ołówków w stałych proporcjach

-nie ich kolory

substytuty doskonałe-jeśli konsument życzy sobie doskonale komplementarne-to takie dobra, które zawsze są

zastępować jedno dobro drugim wg. stałej stopy konsumowane w stałej proporcji


rybki rybki




























Kiełbaski kiełbaski

Rys. dobra złe -tutaj ryby są złe , a kiełbaski Rys. dobra neutralne-konsument lubi kiełbasy ale jest

dobre dla konsumenta, dlatego krzywe o. ma nachylenie dodatnie neutralny ,gdy chodzi o ryby, K.O. są zatem pionowe

złymi dobrami są te , których konsument nie lubi. dobro neutralne- jeśli konsumentowi w ogóle na nim nie

zależy.

---