Ekonomia pochodzi z starożytności .` Oikosnomikos ` - nauka o gospodarstwie domowym

Ojkos - dom Nomos - nauka

Mikroekonomia bada gospodarstwo domowe , nauka społeczna pokrewna filozofii .

EKONOMIA - nauka o gospodarowaniu dobrami rzadkimi ( McKenzy )

Ekonomia była nazywana społeczną , polityczną ale od czasu Marshalla mamy samą ekonomię .

Funkcje ekonomii : *Teoriopoznawcza - wyjaśnienie , określenie różnych zjawisk i ich przebiegu.

*Aplikacyjna - próba formułowania wskazówek dla gospodarki .

MIKROEKONOMIA - ta część badań ekonomicznych , która skupia się na badaniu

poszczególnych podmiotów gospodarczych lub poszczególnych rynków.

Narzędzia : cena , popyt podaż , zysk .

MAKROEKONOMIA - badanie i interpretacja zjawisk zachodzących między podmiotami .

Badanie zależności całej gospodarki .

EKONOMIA POZYTYWNA - wypracowanie uniwersalnych narzędzi , polega na dokonywaniu bezstronnych uogólnień systemów , obiektywizm , brak wartościowania .

EKONOMIA NORMATYWNA - sądy wartościujące , umożliwiające budowę ideologii .

Kierunki ekonomii : *Merkantylizm - ( Montchretien ) utożsamiała gromadzenie bogactwa z gromadzeniem

pieniądza pełnowartościowego . *Fizjokratyzm - ( Quesnay , Keney ) podstawową dziedziną gospodarki jest rolnictwo . *Ekonomia klasyczna - ( Ricardo , Smith , Say ) - apologezja prywatnej własności i rynku .Prawo rynków Saya - każdy popyt rodzi swoją podaż , a każda podaż rodzi swój popyt , *Leseferyzm - okres nie ingerencji państwa w gospodarkę . *Keynesizm - ( twórcą Keynes - twórca interwencjonalizmu państwowego ) ekonomia popytowa , prawo Saya jest niesłuszne gdyż zdarzają się takie okresy , że pństwo musi pomóc gospodarce , mikroekonomiczna polityka państwa . Keynes - 1936 - *Neoklasyczna ekonomia - poprawienie klasycznej , synteza neoklasyczna Marshalla

*Ekonomia marksistowska - ( czyli gospodarka rynkowa jest zła ) kładzie nacisk na sprawiedliwość społeczną , naczelną kategorią jest człowiek i jego potrzeby .

*Ekonomia podażowa - co robić aby pobudzać podaż :

Monetaryzm - Milton Friedman

Teoria racjonalnych oczekiwań

Problem ograniczoności zasobów - RZADKOŚĆ

*Zjawisko a ) powszechne b ) pozytywne *Luka między potrzebami a możliwościami ich realizacji

wynikającymi z ilości dóbr jakimi dysponujemy w danym czasie .

Subiektywizm odzwierciedla rzadkość .

POTRZEBA - uczucie braku połączone z chęcią jego zaspokojenia . POTRZEBA: *podstawowe *jednorazowe *wyższego rzędu *powtarzalne *fizyczne *duchowe *społeczne *egzystencjonalne

Trójczłonowa koncepcja podziału człowieka .

CZŁOWIEK: *Biosystem *Socjosystem ( nie jest sam *Psychosystem ( człowiek istota myśląca , podejmuje samodzielne decyzje )Geneza powstania potrzeb :

pierwotne ( instynktowne )społeczne ( nabyte , wyuczone w procesie rozwoju )Prawo powtarzania potrzeb ( Jevons

*Powietrze ( oddychanie ) *Pożywienie *Ubranie *Mieszkanie *Szeroko pojmowana rozrywka

*Przedmioty zbytku luksus

Zasady Marshalla : *Pożywienie *Ubranie *Mieszkanie *Zaspakajanie wszelkiej działalności

Cech potrzeb : *Obiektywizm *Subiektywizm i indywidualizm *Konkurencyjność *Substytucyjność *Nieograniczoność co do liczby ( teoria wyboru konsumenta ) *Ograniczoność co do pojemności *Odnawialność *Społeczny charakter ( miejsce w strukturze społecznej )

*Komplementarność *Historycznie zmienny charakter - wraz ze zmianą ustroju potrzeby ulegają modyfikacji .

PIRAMIDA POTRZEB: *Potrzeby samorealizacji ( praca nad sobą ) *potrzeby szacunku i poważania ( poczucie własnej wartości ) *potrzeby społeczne ( poczucie przynależności )*potrzeby bezpieczeństwa ( pewność ochrona ) *potrzeby fizjologiczne ( głód , pragnienie , seks )Nienasyconość człowieka przewyższa tempo możliwości .

DOBRA - wszystkie rzeczy służące do zaspokajania potrzeb .

Dobra gospodarcze - wytworzone przez człowieka .

Dobra konsumpcyjne - służą zaspokajaniu potrzeb bieżących .

Dobra inwestycyjne - konsumpcja na przyszłość .

PRODUKCJA oddziaływanie człowieka na przyrodę w celu uzyskania dobra gospodarczego

W aspekcie ekonomicznym proces produkcji polega na zastosowaniu czynników produkcji

i przetwarzaniu ich w produkt .

Czynniki produkcji - są to wszystkie środki użyte w produkcji . Czynniki produkcji :*Dobra pierwotne - surowce mineralne , wody , lasy , ziemia ( renta gruntowa ,czynsz dzierżawny ) , rośliny , zwierzęta .*Praca człowieka *Ekonomiczne dobra produkcyjne ( dobra kapitałowe ) - maszyny , budynki , licencje znaki firmowe , kapitał pieniężny ( gotówka , akcje , obligacje i należności ) .*Technologia - sposób wytwarzania *Talent przedsiębiorczości - umiejętność łączenia wszystkich czynników produkcji w jednym procesie wytwarzania dóbr i usług , przynosi maksymalne efekty .

Podstawowe czynniki produkcji - ziemia , kapitał , praca ( zdolności fizyczne i umysłowe

człowieka które może on dać ) .

OGRANICZONOŚĆ ZASOBU - dynamiczna teoria zasobów mówi o tym , że zasobów w

gospodarce nie brakuje , brakuje naszych zdolności do ich wykorzystania .

Rzadkość jest czasowa , a zasoby dynamiczne się odnawiają .

ALOKACJA - rozdysponowanie rzadkich zasobów między konkurencyjne cele .

KOSZT ALTERNATYWNY - koszt zaniechanych możliwości , korzyści wynikających z

najlepszego nie zastosowanego zasobu .

Aspekt gospodarowania :

*pozytywny - osiąganie korzyści *negatywny - ( konieczność ) - straty

KOSZTY : *alternatywne - to co utraciliśmy *rzeczywiste - wyłożenie pewnej ilości kapitału po to aby uzyskać korzyści

Cel naszej pracy - realizacja ma być najlepsza , racjonalna - najlepsze rozwiązanie w

danych warunkach , z punktu widzenie celu ekonomicznego .

GOSPODAROWANIE - jest procesem w którym wykorzystujemy w sposób racjonalny

ograniczone zasoby .

Dwie zasady racjonalnego gospodarowania :

*Zasada największego efektu ( wydajności ) - przy danych środkach maksymalizujemy efekt. *Zasada najmniejszego nakładu ( oszczędność środków ) - osiągnąć cel przy użyciu jak najmniejszych środków .

RACJONALNOŚĆ : *rzeczywista - jest to wybór maksymalizujący wynik ( korzyści ) - jedno rozwiązanie

*proceduralna - dochodzenie do najlepszego rozwiązania , każde lepsze od poprzedniego jest racjonalne ( wiele rozwiązań ) RACHUNEK EKONOMICZNY - zespół rachunków symulacyjnych pozwalających nam na

wybór rozwiązania optymalnego czyli najlepszego w danych warunkach . *tylko w jednostkach wartościowych *musi być celowy *musi być dualny ( tylko jedna z zasad racjonalnego działania ) *musi być wariantowy - im więcej symulacji tym większe prawdopodobieństwo że wybierzemy najlepiej *kompletność -musimy uwzględnić jak najwięcej czynników wpływających na dane zjawisko ( nigdy nie mamy wszystkich czynników )

EKONOMIA to nauka statyczna . Próby prowadzące do wyników , musi być wiele prób ,

im więcej prób tym lepszy wynik przy założeniu błędu statystycznego .

Przedmiot badań ekonomii - proces gospodarowania wszelkie działania w sferze produkcji

dóbr i usług , w sferze podziału i konsumpcji . Motywem działania jest: *zaspokojenie potrzeb ludzkich *uzyskiwanie korzyści z produkcji ( dla producenta )

Sposobem będzie podejmowanie racjonalnych wyborów co , gdzie , kiedy . METODY BADAWCZE ekonomii : *obserwowanie procesu gospodarczego ( empiria ) *dokonujemy uogólnień ( abstrakcja) pomijanie elementów o marginalnym znaczeniu

dla przebiegu zjawiska ekonomicznego , wyodrębnienie podstawowych wiadomości dla danego zjawiska .

ZJAWISKA GOSPODARCZE , cechy :* Sprężenie zwrotne , skutek - przyczyna *Zjawiska mające miejsce w mikroskali nie zawsze sumują się w makro , po dogłębnym zbadaniu okazuje się , że zależność nie występuje . *Złudność zależności ekonomicznych . *Jest subiektywna . *Dobór technik i metod badawczych wpływa na wyniki badań ( mogą się różnić )

KONKRETYZACJA - zbliżenie teoretycznej formuły do rzeczywistości . WERYFIKACJA - sprawdzanie czy formuła jest prawdziwa czy nie . *statystyczna ( badania *historyczne odnoszenie się do przeszłości

FALSYFIKACJA - ( odwrotna do weryfikacji ) - obalenie hipotezy poprzez wykazanie że w

jakimś przypadku ona nie zachodzi .

Narzędzia pomocnicze w badaniu ekonomii : logiczne myślenie : indukcja , redukcja , dedukcja .

TEORIA EKONOMICZNA - zbiór twierdzeń wyjaśniających zjawiska i procesy ekonomiczne ,

musi być odpowiednio skomponowana , interpretuje , daje diagnozę gospodarki .Podstawy do prognozowania przyszłości . NARZĘDZIA EKONOMICZNE : *Model ekonomiczny - uproszczenie które zawiera wszystkie ważne elementy dla danego zjawiska, pomija te które nie mają wpływu na dane zjawisko . ( Badania modelowe są niezbędne , korzystne , bo to jedyny sposób badania rzeczywistości gospodarczej . *Eksperyment - ( jest wykorzystywany ale wymaga ostrożności ) - stworzenie pewnych warunków nie występujących w rzeczywistości gospodarczej. *Eksperyment kontrolowany - polega na stworzeniu kilku kontrolowanych prób , w każdej próbie zmiana jednego czynnika. SYSTEM SPOŁECZNY - całość związków i zależności występujących w społeczeństwie. Wszelkie działania w ramach systemu to układ społeczny .

PRAWA EKONOMICZNE - istotne , konieczne i stale powtarzające się związki zależności

między kategoriami ekonomicznymi . Charakteryzują się statystycznością ,sprawdzają się w wielu przypadkach , są obiektywne , są historyczne - pojawiają się tam gdzie mogą i znikają tam nie mają miejsca bycia . Są niezmienne . ++Reforma - pewien cykl zmian

TRANSFORMACJA - cykl zmian powodujących przejście systemu od systemu mniej do

bardziej efektywnych. TRANSFORMACJA *modyfikacyjna modyfikacje, zmiany rewolucyjne ewolucyjne w systemie ekonomicznym *systemowa dotyczy systemu ekonomicznego ,politycznego , kulturowego Jak wyglądała gospodarcza organizacja człowieka*GOSPODARKA NATURALNA - podstawowym podmiotem jest gospodarstwo domowe

( jego cel to produkcja i konsumpcja ) , to taki typ organizacji , w której każdy podmiot wytwarza dobro na zaspokajanie własnych potrzeb .

Nadwyżka była przyczyną do zmiany typu gospodarowania - społeczny PODZIAŁ PRACY ( grupy - zawody - specyficzne zawody )

SPECJALIZACJA - ukierunkowanie swoich predyspozycji , doskonalenie ich .

Wolność osobista niezbędna do zmian formy gospodarczej , własność prywatna również .

*GOSPODARKA RYNKOWA - typ organizacji ekonomicznych człowieka , gdzie podstawową instytucją jest rynek na której dokonuje się wymiana , a motywem działania jest efektywność , korzyść ( zysk , konsumpcja ) . Pojawił się producent i wymiana .

Typy wymiany : *Towar za towar - gospodarka towarowa *Towar - ekwiwalent ( pieniądz ) - towar - Gospodarka towarowo - pieniężna

Współczesna gospodarka rynkowa to gospodarka mieszana - dominuje własność prywatna

ale dopuszczalne są inne własności . Głównym narzędziem jest rynek ale dopuszczamy

interwencje państwa . Model gospodarki rynkowej *Gospodarka zamknięta - nie ma powiązań z innymi gospodarkami narodowymi bądź z jakimkolwiek podmiotem pochodzenia zagranicznego .*Gospodarka otwarta - odwrotność , jest eksport i import , jest opcja wejścia i wyjścia . RYNEK - ( podstawowy mechanizm gospodarki rynkowej ) *Miejsce na którym dokonuje się wymiana .*Całokształt procesów odbywających się między jego uczestnikami czyli podmiotami gospodarczymi . *Na rynku zachodzą transakcje - proces gdzie spotykają się dwie strony .

PIENIĄDZ - wyłonienie się ekwiwalentu jako pojęcia

*Ekwiwalent - muszelki bydło itp. kruszce szlachetne metale ( była ich odpowiednia ilość , trwałe , łatwe do podzielenia , powszechne ) - monety - prawo bicia pieniądza . *Pełnowartościowy - taki w którym wartość kruszcu odpowiada nominałowi : złoto i srebro , później tylko złoto . *Banknot - nota bankowa zaświadczenie o złożeniu w banku odpowiedniej ilości kruszcu *Od I wojny światowej przejście do systemu tabowozłotowego i dewizowozłotowego .Zaczęto odchodzić od pieniądza pełnowartościowego . *Papierowy - symboliczny ( symbol wartości ) - umowa społeczna , gwarancją wartości pieniądza jest stabilność gospodarki państwa ( kryzys w Rosji ) . Funkcje pieniądza : *Miernik wartości *Środek wymiany ++cyrkulacji +środka płatniczego ( rozbieżność w czasie między strumieniem pieniądza a strumieniem towaru - kredyt )

CENA - informuje nas o relacji między produktami

*relatywna , informacyjna mówi nam o rzadkości produktu *żywiołowa , administrowana *funkcja agregacyjna - pozwala nam na przejście od systemu ilościowego do jakościowego *ma zdolność równoważenia popytu i podaży *funkcja kosztowa - wchodzi w skład produktów jako koszt *nie jest wielkością jednorodną : +elementem ceny są koszty nabywania czynników produkcji np. maszyny , surowce +zawiera obciążenia prawne - podatki +zysk

*funkcja dochodowa - pokazuje ona wartość naszego dochodu ( możemy za jej pomocą wyliczyć siłę nabywczą pieniądza - wartość realna - ilość dóbr i usług które możemy za nią nabyć )

Cena sprawiedliwa - św. Tomasz z Akwinu - powinna być ustalana zgodnie z wartościami chrześcijańskimi .

Milton Friedman - monetaryzm - Cena jest czynnikiem motywującym do aktywności gospodarczej . Po to aby można było posiadać pewne produkty - motywuje do działania .

POPYT - zapotrzebowanie zgłoszone na dobra i usługi na rynek przez nabywców ( rynek

konsumpcji , rynek czynników produkcji )

Rodzaje popytu : *popyt efektywny - popyt poparty siłą nabywczą pieniądza *popyt potencjalny - ( co by było gdyby ) preferencje *popyt na dobra komplementarne - popyt na jedno dobro jest ograniczony popytem na drugie dobro *popyt na dobra substytucyjne - potrzebę zaspokaja dobro A lub dobro B *popyt złożony - popyt na opony zależy od popytu na samochody

POPYT - elementy regulujące : *Cena dobra *cena substytutów *ceny dóbr komplementarnych *przewidywania co do kształtowania się cen w przyszłości *zjawisko antypacji popytu - wyprzedzanie faktycznego popytu *Dochód - ile mamy i ile możemy wziąć na kredyt - ujęcie statystyczne i dynamiczne

*Preferencje popytowe - upodobania indywidualne , tradycje , religia , moda *warunki geograficzne - demograficzne

PODAŻ - ilość dóbr i usług zaoferowanych na rynek w danym czasie określonemu lub nieokreślonemu nabywcy ( występuje dzisiaj częściej )

Czynniki motywujące podaż : *Cena produktu +cena dóbr substytucyjnych +cena dóbr komplementarnych +statystyczne i dynamiczne badania - kształtowanie się cen +cena czynników produkcji +technologia +ilość przedsiębiorstw w gałęzi - warunki konkurencji +warunki prawne +pomoc państwa ( dotacje , subwencje

PRAWO POPYTU ( Zależności na rynku konkurencyjnym , produkt jest jednorodny , ilość

produktu jest ograniczona , konsumenci i producenci decydują na podstawie swoich korzyści . Nabywcy podejmują decyzję niezależnie od siebie . Rynek dotyczy dóbr konsumpcyjnych , ceteris paribus . )- mówi ono że , wraz ze wzrostem ceny danego dobra lub usługi w sytuacji ceteris paribus spada zapotrzebowanie na to dobro lub usługę .

POPYT : *potencjalny , efektywny *komplementarny *substytucyjny *łożony , ograniczony

Dobra substytucyjne - cena B spada popyt A spada

Dobra komplementarne - cena B rośnie popyt A i B spada

PRAWO PODAŻY ( Celem producentów jest maksymalizacja zysków . Producenci są

niezależni od siebie - rynek konkurencyjny . Producenci są sprzedawcami eteris paribus . )- wraz ze wzrostem ceny wzrasta ilość produktu czy usługi oferowana przez producentów na rynek .

Mechanizm równoważenia rynku - cena , popyt , podaż .

CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ - cena czyszcząca rynek , pozwala ona na uwolnienie rynku z nadmiernej ilości popytu lub podaży .

Cena równowagi - sytuacja modelowa

Flubturencje - ruch wokół ceny równowagi

Procesy dostosowawcze - krótko lub długo okresowe

Krótki okres czasu - przynajmniej jeden czynnik constans ( technologia ) - podaż jest mało elastyczna - limituje nas wielkość produkcji

Długi okres czasu - wszystkie czynniki produkcji są zmienne

Bardzo krótki okres czasu - tylko cena się zmienia

Ex - ante -działanie wyprzedzające

Ex - post - działanie po wystąpieniu jakiegoś czynnika

MODEL PAJĘCZYNY - opisuje opóźnione dostosowanie podaży w stosunku do zmian popytu na rynku ( rolnictwo - opóźnienie jednoroczne )

Dostosowanie ekstrapolacyjne - dostosowanie z opóźnieniem , podaż w danym okresie dostosowuje się do podaży bazowej ( rok poprzedni ) .

Pieniądz światowy - ( pieniądz kruszcowy , pieniądz narodowy $ )

Pieniądz kreowany SDR ( Special Drawing Rights ) , MFW , ECU , EURO ( wąż walutowy )

Cena absolutna - ilość jednostek pieniężnych przypisywanych danemu przedmiotowi .

Cena relatywna - ilość jednostek dobra A z konsumpcji której musi zrezygnować aby nabyć jedną jednostkę dobra B ( niezbędna do analizy ekonomicznej )

Dwa mechanizmy cen :

ceny żywiołowe , rynkowe - cena tworzona tylko w oparciu o rynek jako mechanizm

alokacji ( raczej model )

cena administrowana

Podmiot gospodarczy który ma silną pozycję na rynku ( monopol ) .

Państwo jako podmiot gospodarczy może administrować ceną .

Cena administracyjna - socjalizm , cena ustalana nakazowo , od góry .

Gospodarka rynkowa - oddziaływanie na cenę za pomocą podatków , ceł ,oprocentowanie

kredytów , ulgi , subwencje .

ELASTYCZNOŚĆ - miara zmian względnych ( pokazuje nam jak zmienia się dana wielkość

pod wpływem danego czynnika .

Elastyczność POPYTU :

E= % zmiana wielkości popytu / % zmiana wielkości czynnika wpływającego na popyt

Cenowa

Dochodowa ( + dobra normalne , - dobra niższego rzędu )

Mieszana ( krzyżowa ) ( + dobra substytucyjne , - dobra komplementarne )

Produkty spożywcze - niska elastyczność , mniej niż jednostka

Produkty przemysłowe - wyższa elastyczność , prawie jednostkowa

Usługi - wysoka elastyczność , więcej niż jednostkowa

Elastyczność PODAŻY

Ec = % zmiana wielkości podaży / % zmiana wielkości ceny

Wzdłuż całej krzywej popytu i podaży nie ma elastyczności takiej samej , może ona się zmieniać .

Elastyczność :

punktowa

łukowa ( konkretny odcinek krzywej )

Ekspansybilność ceny - jak zmieni się cena jeżeli podaż zmieni się o jednostkę .

Fleksybilność cenowa - jak zmieni się cena jeżeli popyt zmieni się o jednostkę .

PODMIOTY W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Struktura gospodarki rynkowej .

PODMIOTEM GOSPODARCZYM - nazywamy każdą formę organizacji , każdego aktywnego

uczestnika gry rynkowej podejmującego samodzielne decyzje , kierującego się własnym interesem i związanym z tym ryzykiem .

JANOS KORNAI - wyodrębnił w gospodarce dwa procesy :

Procesy realne ( materialne ) - są tom wszelkie działania w ramach tych procesów

powodujące zmiany czynników produkcji mające na celu wytworzenie dóbr ,

produktów , ich wymianę jak również konsumpcję np. : wytwarzanie ,przetwarzanie, transportowanie , pakowanie .

Procesy regulacyjne ( myślowe ) są to wszelkie procesy związane z przetwarzaniem przekazywaniem informacji jak również z przygotowaniem i podejmowaniem decyzji ekonomicznych .

Podział gospodarki na sferę realną i regulacyjną .

Sfera realna - przedsiębiorstwa ( producent ) , konsumenci ( gospodarstwa domowe )

BANK komercyjny - podmiot gospodarczy powołany w celu przyjmowania z rynku wolnych

środków pieniężnych i zarządzania nimi ( sfera realna )

NBP , banki narodowe , centralne -podmiot sfery regulacyjnej , obsługuje państwo ,

zarządza budżetem państwa , jest bankiem banków , jest bankiem emisyjnym określa rezerwy obowiązkowe .

Parametry NBP : *Stopa redyskontowa *Stopa lombardowa *Stopa refinansowa

INSTYTUCJE UBEZPIECZENIOWE - są powołane do życia w celu przejmowania ryzyka z podmiotów mniej zdolnych do jego ponoszenia . Są podmiotem rynku kapitałowego gromadzą duże środki kapitałowe .

GIEŁDA - rynek kapitałowy , ` barometr gospodarki `

PODMIOTY DEMOKRACJI PRZEMYSŁOWEJ - związki zawodowe , zrzeszenia pracodawców

zrzeszenia konsumentów - zadaniem ich jest obrona interesów grup które zrzeszają .

PAŃSTWO - podmiot specyficzny ( superpodmiot ) , podmiot o charakterze władczym ,

może regulować , sterować podmiotami , przestrzega zasad gospodarki rynkowej .

PRZEDSIEBIORSTWO ( producent ) - jest podmiotem gospodarczym realizującym swoje

cele , działa samodzielnie , podejmuje decyzje i ryzyko .

Cechy przedsiębiorstwa :

Odrębność ekonomiczna ( własność )

Odrębność organizacyjna ( np. spółka )

Odrębność prawna ( strona prawna , pełna osobowość prawna )

GOSPODARSTWO DOMOWE - grupa ludzi , wspólnie zamieszkujący i wspólnie podejmujących decyzje co do rozdysponowania posiadanych środków . przynajmniej jedna zosób musi prowadzić działalność zarobkową . Funkcje gosp . domowego :

Funkcja konsumpcyjna ( zaspokajanie potrzeb )

Funkcja produkcyjna ( uczestnictwo w rynku czynników produkcji - rynek pracy )

WYBORY konsumenta :Wybory konsumenta odbywają się zgodnie z jego preferencjami , interesem ( główny

cel - zaspokajanie potrzeb )Wybory dokonywane są w oparciu o dane informacje ( modelowe - pełna informacja ) Wybiera między dobrami substytucyjnymi

Jest podmiotem racjonalnym

Celem konsumenta jest maksymalizacja zadowolenia z konsumpcji Ograniczenia :

Dochody ( dochód realny )

Ceny dóbr i usług ( dochód realny )

Uporządkowany system preferencji konsumenta :

Założenie kompletności preferencji .

Założenie przechodniości preferencji .

Nienasyconość zadowolenia konsumenta .

Dobra :preferowane - najważniejsze dla konsumenta

obojętne - między dobrami można szukać najlepszej kombinacji dóbr ( możliwość wymiany)

UŻYTECZNOŚĆ - miara zadowolenia konsumenta , pokazuje ile zadowolenia z konsumpcji jednego dobra bądź usługi ma konsument Użyteczność jest więc miarą porządkową , coś jest ważniejsze a coś mniej - subiektywizm. UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA - suma użyteczności konsumowanej ilości dobra.

Funkcja rosnąca ale o zmiennym tempie przyrostu ( trzeba badać tempo przyrostu ) .

UŻYTECZNOŚĆ MARGINALNA - zadowolenie konsumenta ze zwiększenia ( zmniejszenia )konsumpcji o jedną jednostkę dobra Q .

PRAWO malejącej użyteczności marginalnej - każda następna jednostka danego dobra

daje coraz mniejsze zadowolenie konsumenta .

TEORIA nadwyżki konsumenta ( Marshall ) - z dodatniej różnicy pomiędzy indywidualną

użytecznością jakiegoś dobra dla danego konsumenta a jego ceną rynkową .

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI - pokazuje wszystkie kombinacje dwóch dóbr dających

konsumentowi ten sam poziom zadowolenia.

Dla konsumenta jest obojętne czy tyle danego dobra czy tyle innego - dobra wymienne .

Relacja wymienności jest zmienna ( bo przydatność danych dóbr może się zmieniać )

Różna jest substytucyjność dóbr .

PRAWO malejącej marginalnej substytucyjności dóbr - określa jaką ilość dobra A należy

poświęcić w celu zwiększenia konsumpcji o 1 jednostkę dobra B .Zależy od ogólnej ilości A i B ( rzadkość )

Krzywe wzajemnie równoległe , nie przecinają układu .

Budżet konsumenta:

Dochody : *płacowe *pozapłacowe *stałe ( regularne )

sporadyczne ( nieregularne ) *Wydatki: *konsumpcja bieżąca *oszczędności

Płaca jest najpowszechniejszym dochodem ale nie jest jedynym źródłem .

Źródła pozapłacowe : *działalność państwa : stypendia , renty ,zasiłki , pomoc społeczna *wygrane - gry liczbowe , spadki *oszczędności

Dochody: *regularne - podstawowe : płaca , stypendium , renta , wyniki z ubezpieczeń społ. *sporadyczne - wygrane , spadki ++Dochód z okresu T = konsumpcja z okresu T ale istnieje też ograniczenie z konsumpcji

bieżącej na korzyść konsumpcji przyszłej ( oszczędności

Rentier - osoba żyjąca z kapitału , ma dosyć środków na życie . Transfery rzeczowe - pieniądze trafiające z pomocy społecznej ( Begg ) .

LINIA BUDŻETOWA KONSUMENTA

Pokazuje wszystkie kombinacje dóbr , które wymagają zaangażowania takich samych środków ( takiej samej ilości środków ) . Zakreśla obszar możliwości finansowych konsumenta , ale nie wszystkie kombinacje są jednakowo ważne dla konsumenta ze względu na indywidualne preferencje . Najlepsze wykorzystanie dochodu zgodne z rzeczywistością . Konsument dąży do maksymalizacji , będzie więc dążył do wzrostu dochodu , żeby był realny ( nie tylko zgodny z inflacją )

Funkcja popytu konsumenta:

DDX = f1(PXPY...∆P) Pojedynczy konsument

DDY = f2(PXPY...∆P)

DDX,DDY - popyt konsumenta na dobro X,Y

PX,PY - ceny dóbr

∆P - dochód pieniężny konsumenta

Popyt rynkowy:

Ścieżka dochodowa

Zmiany decyzji konsumenta pod względem zmian dochodu:

Wzrost dochodu przesuwa krzywą popytu w prawo i łagodzi ograniczenia konsumenta. Przyrost dochodu różnie rozkłada się na różne produkty:

dobra normalne: ich konsumpcja wzrasta wraz ze wzrostem dochodu

dobra podrzędne: ich konsumpcja spada wraz ze wzrostem dochodu

Podział ten ma charakter:

subiektywny ( dla różnych konsumentów dobra te mają różny charakter )

należy uwzględnić poziom życia społeczeństwa

zmiany w czasie

Większość dóbr ma charakter dóbr normalnych, czyli struktura konsumpcji wygląda tak, że wraz ze wzrostem dochodu różnie konsumpcja dóbr normalnych

Nie zdarza się przy wzroście dochodów, że konsumpcja wszystkich dóbr maleje, bo przynajmniej jedno z nich jest dobrem normalnym ( i wzrasta na nie konsumpcja)

wpływ zmian dochodu na popyt:

Ścieżka ekspansji dochodowej konsumenta

Krzywa dochód - konsumpcja

Jest to linia łącząca punkty optimum konsumenta przy założeniu zmian dochodów i niezmienności innych warunków ( jest to wypadkowa sytuacji konsumenta).

c) Prawo Engla - podział na dobra podstawowe i wyższego rzędu, wraz ze wzrostem dochodu następuje różny relatywny podział

Wraz ze wzrostem dochodu konsument wydaje relatywnie mniej na dobra niższego rzędu, a więcej na dobra wyższego rzędu.

Ścieżka cenowa

Zmiany decyzji konsumenta pod względem zmiany cen

czynnikiem zmiennym jest cena dobra

nie zmienia się dochód konsumenta

nie zmieniają się ceny innych dóbr syt. Preferencji konsumenta są takie same Ścieżka ekspansji cenowej konsumenta (krzywa cena - konsumpcja) Jest to linia łącząca wszystkie punkty optimum konsumenta przy założeniu zmiany ceny danego dobra i niezmienności innych warunków Przy wzroście ceny mamy coraz bardziej ograniczone możliwości zakupu danego dobra.

Efekt substytucyjności - sytuacja, gdy przy wzroście ceny dobra x konsument zastępuje je innym dobrem substytucyjnym

Efekt dochodowy - obrazuje wpływ spadku siły nabywczej konsumenta na wielkość zakupów dobra X, y

Całkowita decyzja konsumenta jest efektem substytucyjności i dochodowości konsumenta w sytuacji wzrostu cen, doznaje on ograniczenia budżetowego, dlatego szuka innej kombinacji dóbr, bo zmieniła się ich substytucyjność. Zmieni się substytucyjność czyli i dochodowość, bo zmieni się cena.

Efekt dochodowy - wzdłuż krzywej ekspansji dochodowej od C do B

Efekt substytucyjny - jest zawsze ujemny

Efekt dochodowy - dodatni dla dóbr normalnych

Ujemny dla dóbr podrzędnych

sytuacja, gdy konsument funkcjonuje w sytuacji niepełnej informacji

koszty transakcji - są to koszty ponoszone w celu zdobywania informacji ( wydatkowane pieniądze i stracony czas )

użyteczność ex-ante - użyteczność, jaką konsument przypisuje produktowi w momencie podejmowania decyzji co do jego zakupu

użyteczność ex-post - użyteczność, jaką dla konsumenta ma faktycznie dana konsumpcja, użyteczność, którą doświadczamy w trakcie używania produktu.

Konsument konsumuje cały dochód w danym czasie, ale gospodarując dochodem może rozkładać konsumpcje w czasie (konsumpcja bieżąca i k. przyszła)

KONSUMPCJA W CZASIE T = DOCHÓD W CZASIE T

Zwiększanie dochodu w czasie przez konsumenta

Konsument zgłasza popyt na pracę, kierując się:

Efekt substytucyjny na rynku pracy

Efekt dochodowy na rynku pracy

Ad. E.S. - zastępowanie wolnego czasu pracą, motywem konsumenta jest większa ilość pracy, praca jest działaniem, które ma zastąpić konsumpcje. Wybór pomiędzy wolnym czasem, a konsumpcją. Konsument postępuje zgodnie z tym efektem przy relatywnie niskim poziomie dochodów (Jest to zachowanie typu: mam dużo wolnego czasu, ale moje przychody nie pozwalają na jego racjonalne wykorzystanie, dlatego poświęcam część wolnego czasu na pracę, która zapewni mi większy przychód) Ad.2 E.D. - odnosi się do wyższych poziomów dochodów, działanie jest tu odwrotne do e.s., motywem jest chęć posiadania większej ilości wolnego czasu, zastępuje się tu pracę( jej czas ) - czasem wolnym, dobrem wolnym o wyższej użyteczności jest czas wolny ( chce konsumować dochód, który posiada)

praca w nadgodzinach - praca wynagradzana za wyższą płacę

czas wolny użyteczności > użyteczności dodatkowego dochodu - e. Dochodowy

czas wolny użyteczności < użyteczności dodatkowego dochodu - e. Substytucyjny

płaca - dochód pieniężny

dochód gospodarstwa domowego - dochód pieniężny i dochód niepieniężny (wychowanie dziecka - nie korzysta z przedszkola, gotuje, pierze)

ROZŁOŻENIE DOCHODÓW W CZASIE:

Gospodarstwo domowe spełnia 2 rolę na rynku kapitałowym:

pożyczkodawca - wstrzymuje się z wydatkowaniem całego dochodu, oddaje go do dyspozycji w banku, on to może pożyczać innym podmiotom w następnym okresie, zwiększa się konsumpcja przyszła, a ogranicza się konsumpcja bieżąca

pożyczkobiorca - korzysta z rynku kapitałowego, zwiększa konsumpcje bieżącą, kosztem konsumpcji przyszłej Konsument zdecyduję się być pożyczkobiorcą lub pożyczkodawcą pod wpływem:

stopy wkładów długoterminowych

poziomu dochodów bieżących i przyszłych

dostępności dóbr w okresie bieżącym i przyszłym

(nie zawsze czysto fizycznie, ale może to być relacja cena - dostępność fizyczna dla konsumenta (antycypacja popytu)). Konsument ocenia dostępność produktów w czasie i bada stopę preferencji w okresie bieżącym i przyszłym oraz określa sobie indywidualną stopę preferencji czasowych i na tej podstawie decyduję się, czy opłaca mu się oszczędzać czy nie:

np. 1) może samochody stanieją - warto oszczędzać

2) dobra drożeją szybciej niż oprocentowanie - opłaca się wziąć kredyt

Im wyższy poziom dochodu - tym większe możliwości rozłożenia konsumpcji w czasie

Im niższy poziom dochodu tym mniejsze możliwości

PRODUCENT - zorganizowany w formie przedsiębiorstwa. Powstał w drodze ewolucji. To podmiot sfery realnej. Aktywny uczestnik procesów rynkowych. Realizuje swoje cele i podejmuje ryzyko, cechy:*odrębność ekonomiczna *odrębność organizacyjna *odrębność prawna

Producent może: *obniżać koszty transakcji (pozyskiwanie i przetwarzanie informacji) *odnosić korzyści skali produkcji, przy masowej produkcji, im wyższa produkcja, tym lepiej rozkładają się koszty stałe *odnosić korzyści zespołowego wytwarzania - może zastosować specjalizację, która doprowadza do ciągu produkcyjnego - wyższa efektywność

Funkcje przedsiębiorstwa: *Funkcja podażowa *Funkcja popytowa *Funkcja społeczna

Formy producentów:

PRZEDSIĘBIORSTWO - samodzielny producent prowadzący pełen rachunek ekonomiczny

FIRMA - podmiot charakteryzujący się swoją nazwą i znakiem graficznym ( przedsiębiorstwo staję się firmą, gdy ma swój prawnie chroniony znak i nazwę), na rynku substytutów każdy dąży do odróżnienia od innych wyrobów, należy dążyć do własnego znaku firmowego - aby odróżnić się od innych.

ZAKŁAD - część przedsiębiorstwa (które może być jedno lub wielozakładowe), nie jest to jednostka samodzielna, zakład prowadzi część rachunku ekonomicznego w celu przeprowadzenia centralnego rachunku ekonomicznego przez przedsiębiorstwo

Kwestia własności - wiązanie ról - właściciel, a zarządzający (wynajęty, zatrudniony menadżer). Wejściami są kanały wspomagania przedsiębiorstwa.

Szersze otoczenie przedsiębiorstwa - prawo, podatki, technologia, rozwój nauki, przepływ informacji.

Co produkować? *Jak produkować? *Dla kogo produkować? *Za ile ? *Ile produkować?

DZIAŁANIA EKONOMICZNE: *wyznaczenie celów *pozyskiwanie środków *gospodarowanie tymi środkami

Wyznaczenie celów: *cele społeczne - przedsiębiorstwo jest miejscem samorealizacji osób tam pracujących, możliwość zrobienia kariery zawodowej, akceptacja w grupie, tworzenie warstw społecznych *cele ekonomiczne - zysk, ale istnieją kontrowersje, co do celu przedsiębiorstwa, zyski (nadwyżki) mogą być celem do osiągnięcia celów, przedsiębiorstwo może się powiększać, zagospodarowywać coraz większą część rynku. Małe przedsiębiorstwo - wygospodarowanie nadwyżki PŁYNNOŚĆ - zdolność przedsiębiorstwa do regulacji wszystkich bieżących zobowiązań

wewnętrzne (wobec pracowników)

zewnętrzne (wobec kontrahentów, banków itd.)

Jeżeli przedsiębiorstwo ma problemy z płynnością, wówczas celem podstawowym jest właśnie zysk.Działalność przedsiębiorstwa musi być finansowana. Następuje: gromadzenie majątku

istnienie źródeł środków finansowych

Ważna jest w zarządzaniu przedsiębiorstwem:

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - specyficzny sposób zarządzania przedsiębiorstwem, taki sposób postępowania, który zapewnia najefektywniejsze z możliwych czynności produkcji. Sprowadza się do poszukiwania takich konstrukcji kierowania produkcją, które dadzą lepsze efekty, od innych form zastosowania danych czynników: *zmiana technologii*wprowadzanie nowych produktów *poszukiwanie nowych rynków

Za wyższym zyskiem idzie ryzyko, dlatego przedsiębiorczość musi zaakceptować pojęcie ryzyka

Źródła finansowania działalności przedsiębiorstwa: *wewnętrzne *zewnętrzne ++Wewnętrzne źródła (środki wygospodarowane przez przedsiębiorców. Cechą jest fakt iż nie tworzą one żadnej zależności firmy od osób 3-ich czyli zewnętrznych). Część zysku przedsiębiorstwa może być rozdysponowana na wynagrodzenia dla pracowników (13-sta pensja, nagrody) lub akumulacje (rozwój przedsiębiorstwa)

Składniki majątku przedsiębiorstwa: *Składniki trwałe (długi okres używania) *Środki obrotowe (niższa cena, krótki okres używania, zazwyczaj zużyte w jednym procesie produkcyjnym)

Przedsiębiorstwo: *wytwarza *sprzedaje *dostaje pieniądze ze sprzedaży *kupuje materiały

wytwarza i cykl się powtarza

Formy finansowania zewnętrznego:

LEASING - forma dzierżawy, czyli finansowanie zewnętrzne, sięga się na rynek po kapitał. Po raz 1-szy zastosował go IBM, jako „full service”, czyi firma dostarcza i zapewnia obsługę oraz dokonuje wymiany. Na świecie leasing obejmuje 25% transakcji jako metoda finansowania. W Polsce tylko parę procent, bo jest to umowa „nie nazwana” i różnie traktowana przez prawo, ma znamiona konsumpcji luksusowej, a nie inwestycji

Akcje: +Rodzaje akcji: *Imienne (nie są przeznaczone na rynek) *Na okaziciela (są przeznaczone na rynek) *Kurs akcji *Akcje zwykłe, uprzywilejowane *Kontrolny pakiet akcji *Korporacja ponadnarodowa (zarządzanie menadżerskie). W gospodarce otwartej przedsiębiorstwa zaczęły się rozszerzać, nastąpiło przenoszenia kapitału za granicę np. pewne firmy są dofinansowane poprzez przenoszenie aktywów.

Decyzje mikroekonomiczne producenta *co do zasobów *co do czynników produkcji *co do planowania itd. Podstawową funkcją produkcji jest analiza ekonomiczna , która musi być dwusektorowa : technologiczna ( jakie technologie wytwarzania są możliwe do wyboru ), każde przedsiębiorstwo opracowuje współczynniki technologiczne , czyli dokonuje tzw. optymalizacji technologicznej która polega na poszukiwaniu najlepszej technologii , czyli lepszej bardziej efektywnej , pozwalającej na zaoszczędzenie przynajmniej jednego czynnika produkcji , jednak zazwyczaj zmieniają się proporcje co do wykorzystania pewnych czynników produkcji przedsiębiorstwo jest ograniczone finansowo , czyli musi prowadzić analizę finansową , jest to optymalizacja ekonomiczna , czyli ile kosztują te czynniki produkcji ( nowe produkcje mogą być bardzo kapitałochłonne ). Analiza może być - krótkookresowa - długookresowa

Krótkookresowa analiza to taki okres , gdzie przynajmniej jeden czynnik produkcji jest stały ( np. czynnik technologii ) i niezmienny .Czynnik technologiczny w krótkim okresie nie jest możliwy do zmiany , zmienia się on tylko w długim okresie . Dlatego inaczej dany czynnik wygląda w analizie krótkookresowej , a inaczej w długookresowej . W każdym przedsiębiorstwie dokonuje się obu naraz .

Pełny rachunek ekonomiczny musi być techniczno - finansowy , czyli wybieramy technologię , a potem szacujemy jej ewentualne koszty ( Nasiłowski )

Zanim powstanie jakakolwiek produkcja , to najpierw powstają koszty ( produkcja kosztów , dlatego koszty są bardzo ważne dla każdego przedsiębiorstwa .

Przedsiębiorstwo powinno wybrać punkt A , bo jest to optimum producenta ( styczność izokwanty z izokosztą ) - pojawia się tu zasada racjonalnego gospodarowania . Jest to sytuacja statyczna .

Przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk , i nie usatysfakcjonowane , dąży wiec by osiągnąć coraz większe zyski , przy odpowiednio nowej kombinacji czynników , dąży by osiągnąć coraz wyższe punkty styczności ( przechodzi na wyższe izokwanty )

Ciągle jest to taki sam proporcjonalny nakład , jest to sytuacja umowna bo sytuacja dostępności pewnych czynników się zmienia np. gdy NBP ogłasza zmianę oprocentowania i wtedy zmieniają się nasza możliwość pozyskania kapitału jako czynnika i inaczej będzie wyglądać wybór czynników technologicznych , jest to inny koszt czynników produkcji .

Koszty rzeczywiste - koszty które faktycznie ponosimy dla uzyskania korzyści . Negatywny aspekt gospodarczy - utrata pewnych korzyści

Pozytywny aspekt gospodarczy - możliwość uzyskania pewnych korzyści . Koszty ekonomiczne ( koszty rzeczywiste i koszty alternatywne ) Koszty alternatywne implicite + koszty rzeczywiste explicite = zysk ekonomiczny.//Rachunek wyników - określa rachunek strat i zysków Strata - nakłady przewyższają koszty - koszt ryzyka biznesowegoKoszty alternatywne i koszty rzeczywiste ponoszone są przez przedsiębiorstwo. +Koszty prywatne działalności ( indywidualne koszty działalności ) - koszty rzeczywiste i koszty alternatywne . Praktyczny koszt wytworzenia jest wyższy od społecznego kosztu wytworzenia .

Koszty społeczne - koszty wytwarzania produktu ponoszone przez społeczeństwo np:

Odpowiedzialność personalna - płaci ten kto doprowadził do straty .

Krótki okres - występowanie kosztów stałych i kosztów zmiennych . Długi okres - analiza dotyczy tylko kosztów zmiennych . Koszty stałe - koszty , których wysokość ( wielkość ) nie ulega zmianie pod wpływem produkcji .

Koszty zmienne - koszty , których wysokość związana jest ze zmianą produkcji. Koszty te rosną wraz ze wzrostem produkcji .Suma kosztów stałych i zmiennych = koszt całkowity ( w krótkim okresie ) Koszt całkowity zależy od kształtowania się kosztu zmiennego . Koszt stały przeciętny ma tendencję malejącą wraz ze wzrostem produkcji . Wraz ze wzrostem produkcji koszty będą rosły - efektywność zastosowania czynnika maleje .

Koszt marginalny - jaki będzie przyrost kosztu całkowitego przy wzroście produkcji o jednostkę .

Koszt marginalny - mówi o efektywności działania przedsiębiorstwa .

Korzyści skali rosnącej - nakłady czynników rosną wolniej niż produkt całkowity osiągany przy pomocy tego czynnika .

Korzyści skali malejącej - nakład czynników przyrasta szybciej niż produkt całkowity

Stałe korzyści skali - proporcjonalny przyrost nakładu czynników i przyrostu

Wewnętrzne korzyści skali produkcji - obniżenie przeciętnych nakładów na produkcję w wyniku korzyści związanych ze wzrostem produkcji .

Konkurencja eliminuje grupy słabsze z rynku , objawia się obniżeniem poziomu życia grup , warstw i krajów najsłabszych . Konkurencja zapewnia postęp , ale nie zawsze daje efekty pożądane Rynek jest narzędziem efektywnościowym , nie zapewnia stabilizacji , równowagi długookresowej.//Jakie to problemy : *Demografia ( konieczność regulowania demografii ) *Bogactwo ( konieczność regulowania aby nie tworzyły się dwa bieguny - bieda i bogactwo ) *Opieka nad krajami słabszymi. *Gospodarka dostarcza takich mechanizmów konkurencyjnych , które nie zawsze są uczciwe .Konkurencja nieuczciwa - cena dobra niższa od kosztów ich wytworzenia ( urząd ochronny konsumenta ) +Konkurencja jest narzędziem pożądanym , bo jest narzędziem innowacyjnym , pobudzającym gospodarkę . Warunki istnienia konkurencji : *Muszą być co najmniej dwa podmioty w danej dziedzinie ( gałęzi ) *Cele tych podmiotów muszą być wykluczające się , antagonistyczne *Między podmiotami musi istnieć wolna konkurencja *Jeżeli trzeci warunek nie jest spełniony ( nie ma konkurencji 0 to powstaje kooperacja , współpraca , firmy nie chcą ze sobą konkurować i zawierają porozumienia .

Zrzeszenia monopolistyczne nie zawsze są dopuszczalne *Jeżeli drugi warunek nie jest spełniony , to powstaje sytuacja neutralności . MONOPOL *Naturalny ( związana np. z surowcami , czyli uwarunkowany czynnikami naturalnymi , geograficznymi , klimatycznymi ) *Państwowy ( państwowo - administracyjny ) związany z uwarunkowaniami prawnymi , uzasadniony prawem *Techniczny , ekonomiczny lub techniczno - ekonomiczny ( wynika z działalności przedsiębiorstwa , dzięki szybszemu zdobyciu siły technicznej lub ekonomicznej )

Monopol bilateralny - monopol natrafia na monopson , jedynym narzędziem działania jest tu negocjacja między podmiotami . A - konkurencja doskonała B - konkurencja niedoskonała *oligopol *oligopson *monopol *monopson +Polipol - jest to rynek doskonały// KONKURENCJA DOSKONAŁA I MONOPOL PEŁNY

I Konkurencja doskonała

Jednorodność produktu

Pełna mobilność czynników

Duża liczba sprzedających i kupujących

Pełna , doskonała informacja o rynku

Siła wielu producentów jest wyrównana . Produkt nie różni się cechami jakościowymi wyrób jest standaryzowany , wybierany na podstawie ceny ( konkurencja cenowa )

Podmioty ( producent , sprzedawca ) pełnią role cenobiorcy , także kupujący pełni rolę cenobiorcy . Cenodawcą jest rynek . Każdy podmiot przyjmuje , akceptuje cenę która jest wynikiem gry rynkowej . *Jeden sprzedawca , wielu kupujących *Jednorodna lub zróżnicowana produkcja ale bez bliskich substytutów *Brak możliwości wejścia na rynek opanowany przez monopol *Doskonała informacja o rynku *Jest to odwrotność modelu konkurencji doskonałej . Brak tu koncepcji gałęzi . Jest jeden producent który stanowi gałąź . *Produkt zróżnicowany różni się cechami jakościowymi , czyli powstaje konkurencja pozacenowa ( możemy wprowadzić różne narzędzia konkurencyjne ) *Producent jest pełnym cenodawcą ( narzuca cenę ) , nabywca może tylko przyjąć tę cenę lub zrezygnować z danego dobra . *Zdarzają się t.z.w. sytuacje pozorowane ( mimo że jest jeden producent pojawia się konkurencja ) *Przy monopolu pełnym są bariery wejścia / wyjścia na rynek , mogą one miec charakter administracyjny .

Konkurencja pozacenowa : *reklama *promocja *usługi dodatkowe *serwis///Taka pozycja na rynku jest pożądana . Firma realizująca strategię maksymalizacji zysku może optymalizować swą sytuację posługując się kombinacją cena - wielkość produkcji . Te dwie wielkości nie są niezależne . Nie możemy dowolnie zmieniać jednej bez wpływu na drugą . Nie można zwiększyć np. tylko produkcji bo wtedy zmieni się krzywa popytu i zmieni się cena . Można wykorzystać te narzędzia ale trzeba pamiętać że są one ze sobą powiązane. KONKURENCJA NIEDOSKONAŁA

I MODELE KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ *Wielu sprzedających i kupujących *Produkty zróżnicowane i posiadające bliskie substytuty *Swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania go *Pełna informacja Produkty zróżnicowane - jest to znaczenie kardynalne gdyż każdy dąży do wyróżnienia swego produktu , chęć przyciągania klienta do danego produktu . Pojawia się konkurencja niecenowa , przejawem takie działania jest wszechobecność reklamy - duże znaczenie strategii marketingowej ( wykreowanie swego produktu ) OLIGOPOL *Produkty jednorodne lub zróżnicowane *Niewielka liczba sprzedających ( ekstremalnie 2 - duopol ) duża liczba kupujących *Ograniczony dostęp do rynku *Pełna informacja

Istnieją poważne bariery wejścia na rynek ( o charakterze ekonomicznym ) . Firmy istniejące już na rynku są duże , nowoczesne ( duży postęp techniczny ) , aby mała firma mogła wejść na rynek musi być lepsza od już istniejących . Jest to bardzo trudne . Ale istnieją sytuacje , że można wejść na rynek - teoria rynków spornych , czyli rynki działają tam na zasadzie swobodnej konkurencji .

---