WYKŁAD 2 15.03.2003

Mienie - to prawa majątkowe przysługujące podmiotowi są to tylko aktywa majątkowe.

Majątek - to nie tylko aktywa, ale i pasywa majątkowe

SKŁADNIKI MIENIA:

1. Rzeczy - za rzecz można uznać taki przedmiot, który jest wyodrębniony w sposób naturalny i sztuczny, możemy uprzedmiotowić dobra naturalne powszechne

Rzeczy dzielimy na:

• Nieruchomości - grunty oraz to, co jest trwale związane z tym gruntem

• Ruchomości - wszystko to, co jest nie trwale związane z gruntem, czyli ruchome

Rzeczy ruchome dzielimy na:

• Oznaczone, co do tożsamości - to taka rzecz, którą można wyróżnić z łatwością np. Samochód nr. seryjny samochodu do przeniesienia własności wystarczy umowa

• Oznaczone, co do gatunku-są to rzeczy nie wyróżniające się od innych np. cukier przejście prawa własności następuje w momencie wydania

Rzeczy:

• Rzeczy podzielone - to taka, że nie traci swej istoty na części

• Rzeczy niepodzielne traci swoją istotę, np. pocięty obraz

• Rzeczy zużywalne

• Rzeczy nie zużywalne

• Rzeczy zamienne

• Rzeczy nie zamienne

1. Pieniądz- to legalny środek płatniczy

Zasady związane z obrotem pieniądza

• Zasada waluty- w świetle prawa zobowiązania pieniężne zaciągnięte na terytorium PR powinny być wyrażone w pieniądzu polskim

• Zasada nominalizmu- świadczenia pieniężne pełnione są według wartości nominalnej

Umowne klauzule rewaloryzacyjne - walutowa, towarowa.

Chronimy się przed skutkiem zasady nominalizmu nie naruszając zasady walutowej.

Pieniądz cechuje jedna cecha - dłużnik, jeśli nie wywiązuje się ze swojego świadczenia, nawet nie z własnej winy, to musi zapłacić ustawowe lub umowne odsetki.

Zasada ogólna jest, że świadczenia są spełniane w siedzibie dłużnika

Zobowiązania pieniężne są spełniane w siedzibie wierzyciela

2. Papiery wartościowe- jest to wcielanie posiadanego dokumentu, postać dematerializacja dotyczy akcji jest to zapis elektroniczny, jest to dokument, w którym inkorporowane są prawa majątkowe.

Papiery wartościowe dzielimy na ( inkorporowane prawa)

• Papiery, które opiewają na wierzytelności pieniężne są nimi weksle obligacje czeki

• Papiery, których prawa do rozporządzania towarem konosamenty, dowody składowe

Konosamenty - to dokument, który uprawnia do rozporządzenia towarem znajdującym się na statku.

Dowody składowe - można rozporządzać towarem na podstawie tego dokumentu

• Papiery wyrażające prawa udziałowców w spółkach akcje ze względu na sposób przenoszenia

ze względu na sposób przenoszenia praw papiery wartościowe dzielimy na:

• Papiery imienne, - które legitymują osobę imiennie na papierze wskazaną, żeby dokonać prześnienia własności należy dokonać przelewu to powoduje przeniesienie praw

• Papiery na zlecenie indos -są to weksle czeki ( indos, od wł. in dorso -na grzebiecie) używany jest do przenoszenia wierzytelności wekslowych

• Papiery na okaziciela - jest nim każdy, kto legitymuje się tym dokumentem i jest upoważniony do odbioru

• Znaki legitymacyjne - nie jest papierem własnościowym jest to jedynie dowód, że posiadacz jest uprawniony do danego świadczenia np. bilet do kina bilet autobusowy

CZYNNOŚĆ PRAWNA - jest to taka czynność osoby fizycznej i prawnej w skład, której wchodzi oświadczenie woli w celu wywołania skutku prawnego każda czynność prawna przekraczająca 2000,- złotych powinna być zawarta na piśmie

OŚWIADCZENIE WOLI - to przejaw woli podmiotu prawnego. To zachowanie się podmiotu prawnego, które w stopniu dostatecznym pokazuje ujawnia zamiar wywołania skutku prawnego.

Forma pisemna zastrzeżona pod rygorem:

1. Ad soleminitatem - pod rygorem nieważności wtedy i tylko w tedy, gdy przepis prawa wyraźnie tak stanowi

2. Ad eventum - wymóg formy pisemnej jest konieczny dla wywołania skutku prawnego

3. Ad probationem - forma jest wymagalna do celów dowodowych

WYKŁAD 4 26.04.2003

Przedstawicielstwo -pole na tym, że jedna osoba zwana przedstawicielem dokonuje w granicach posiadanego umocowania czynności prawnej w imieniu innej osoby zwanej reprezentowanym, wywołując tym działaniem skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Dokonanie czynności prawnych przez przedstawiciela umożliwia dokonanie tych czynności ze skutkiem bezpośrednim dla osób, które same działać nie mogą np. osoby nie posiadające zdolności do czynności prawnych. Stworzenie możliwości dokonania czynności prawnych przez przedstawicieli jest bardzo dogodne z punktu widzenia potrzeb obrotu, korzystaj z niej szeroko osoby prawne występujące na rynku, bez takiej możliwości zawarcie każdej umowy obciążałoby wyłącznie organy osoby prawnej. Możliwość posłużenia się pełnomocnictwem umożliwia przyciągnięcie do zawierania umów osób fachowych nie będących organami osoby prawnej. Np. rodzice są przedstawicielami dziecka pozostającego pod ich władza rodzicielską

Pełnomocnictwo-jest jednostronna czynnością prawną, udzielone zostaje w drodze oświadczenia woli mocodawcy. Uprawnia ono pełnomocnika do działania w imieniu mocodawcy w stosunku do osób trzecich. Z pełnomocnictwa wynika prawo pełnomocnika do działania w imieniu mocodawcy, zwykle mocodawca zainteresowany jest tym, aby pełnomocnik miał prawo działania w jego imieniu, lecz żeby miał i obowiązek działania. Np. ze stosunku pracy, ze stosunku wynikającego z umowy zlecenia.

Pełnomocnictwo ogólne-obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu

Pełnomocnictwo szczególne-udzielane jest do dokonywania czynności określonego rodzaju.

Pełnomocnictwo może być udzielone na określony czas, gdy pełnomocnictwo stanowiono do dokonania określonej czynności lub na określony czas wygasa ono z wykonaniem czynności lub upływem przewidzianego czasu, gdy w pełnomocnictwie nie określono żadnych terminów może być ono w każdej chwili odwołane lub ograniczone. Wygasa ono ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika (przy osobach prawnych wraz z ich likwidacją)

Pełnomocnictwo domniemane -jest nim osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonego do obsługiwania publiczność np. sprzedawcy znajdujący się w punktach sprzedaży

============================================================================

Poza nielicznymi wyjątkami przewidzianymi przez ustawy można czynności prawne dokonywać przez przedstawiciela, czyli niekoniecznie na potrzeby składania oświadczeń woli osobiście możemy być reprezentowani przez przedstawicieli.

Przedstawicielstwo polega na podejmowaniu, czyli dokonywaniu bądź przyjmowaniu oświadczeń woli w cudzym imieniu.

W pierwszym przypadku, gdy dochodzi do składania oświadczeń woli w cudzym imieniu mówimy o czynnej formie przedstawicielstwa. Nazywa się to przedstawicielstwem czynnym.

Jeżeli natomiast dochodzi do przyjmowania oświadczeń woli składanej w czyimś imieniu mówimy o przedstawicielstwie biernym.

Przedstawicielstwo daje prawo zwane umocowaniem bądź do składania bądź do przyjmowania oświadczeń woli w cudzym imieniu, ta definicja przedstawicielstwa pozwala nam odróżnić przedstawicielstwo od podobnych stanów, ale nie oficjalnych.

W świetle tej definicji nie jest przedstawicielem organ......................., nie jest przedstawicielem spółki z o.o. dla każdej spółki. Nie jest przedstawicielem spółki akcyjnej, dla każdej spółki. Nie ma tu elementu działania w cudzym imieniu, spółka jest osobą prawną zarząd reprezentuje spółkę i nie składa w imieniu spółki oświadczeń woli tylko wyznacza pole spółki przejawia na, zewnątrz, czyli działanie organu osoby prawnej jest...................z działaniem tejże osoby prawnej więc nie ma tu działania w cudzym imieniu.

Przepisy o przedstawicielstwie do organu nie mają zastosowania.

2 postaci przedstawicielstwa:

1. Przedstawicielstwo ustawowe - to przedstawicielstwo oparte na ustawie, w tym przypadku mamy dwie sytuacje istnieje postać przedstawicielstwa bezpośrednio opartego na ustawie / np. rodzice względem dzieci niepełnoletnich są przedstawicielami ustawowymi, mają prawo do reprezentowania swych dzieci; wspólnicy w spółce cywilnej są też przedstawicielami ustawowymi, są uprawnieni do reprezentowania spółki i działania w jej imieniu/ i przedstawicielstwa pośrednio opartego na ustawie /ubezwłasnowolnienie reprezentantami są kuratorzy, opiekunowie/.

2. Pełnomocnictwo, - czyli prawo do reprezentowania oparte na oświadczeniu woli osoby reprezentowanej. To prawo do reprezentowania nazywa się umocowaniem. Akt udzielenia pełnomocnictwa jest czynnością prawną jest oświadczeniem woli, jest jednostronnym oświadczeniem woli. Pełnomocnictwo nie jest umową jest jednostronnym oświadczeniem woli mocą, którego mocodawca upoważnia pełnomocnika do reprezentowania go w oznaczonym zakresie. Umocowanie, czyli osobna mocodawcy z prawo do reprezentowania mocodawcy a nie rościć do obowiązku reprezentowanych, bowiem poprzez czynność prawną jednostronną nie można narzucić na drugą osobę obowiązku. A więc żeby pełnomocnik był zobowiązany do wykonywania pełnomocnictwa musi istnieć drugi stosunek prawny jakaś umowa mocodawcy z pełnomocnikiem, np. umowa o pracę.

Aby przesłanie pełnomocnika było skuteczne musi:

1. Musi istnieć umocowanie

2. Musi nastąpić udzielenie pełnomocnictwa

3. Musi objawić wolę reprezentowania, tzn. dokonując czynności prawnej w imieniu mocodawcy powinien wyjaśnić jak działa w charakterze pełnomocnika w imieniu innego mocodawcy.

Powiązania pełnomocnictwa:

1. Pełnomocnictwo ogólne - upoważnia do dokonywania w imieniu mocodawcy, tzw. czynności zwykłego zarządu, czyli jest to szerokie pełnomocnictwo wszelkiej czynności tzw. zwykłego zarządu w ramach mocodawcy nie służy w granicach umocowania, czyli pojęcie czynności zwykłego zarządu są to czynności, które polegają na prowadzeniu bieżących spraw mocodawcy, udzielane jest w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

2. Pełnomocnictwo rodzajowe - daje umocowanie do dokonywania w imieniu mocodawcy przez pełnomocnika określonych rodzajowo czynności. Jest to bardzo typowy w obrocie gospodarczym rodzaj występowania pełnomocnictwa na ogół przedsiębiorcy, jeżeli udzielają pełnomocnictwa przedstawicielowi, lub pracownikowi to udzielają pełnomocnictwa rodzajowego, np. pełnomocnictwo do zakupu określonego towaru, pełnomocnictwo do sprzedaży, pełnomocnictwo do zawarcia umów ubezpieczenia /w firmach ubezpieczeniowych/. Jest to najbardziej charakterystyczny rodzaj pełnomocnictwa.

3. Pełnomocnictwo szczególne - stosowane jest to pełnomocnictwo dla dokonania pewnej określonej ściśle czynności. Może być udzielone w formie ustnej

4. Pełnomocnictwo domniemane - dla bezpieczeństwa i ochrony interesów konsumenta działającego w dobrej wierze ustawodawca wprowadził zasady, że osoba, która jest czynna w lokalu przedsiębiorstwa, zajmującego się usługami dla ludności w zakresie działalności tego przedsiębiorstwa, jest uważana za umocowaną do zawierania umów, czyli domniemywa się.

5. Prokura, prokurent - dotychczas prokury mógł udzielić kupiec rejestrowy, czyli spółka handlowa. Prokura w dotychczasowej postaci to było tylko pełnomocnictwo udzielane przez spółki handlowe. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorstw, które obejmuje umocowanie do zgodności sądowych i poza sądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura to pełnomocnictwo o charakterze szczególnym ono daje umocowanie prokurentowi do dokonywania czynności sądowych jak i poza sądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Ustawodawca wymienia tylko niektóre bardzo nieliczne czynności, których prokurentowi dokonać nie wolno. Jedynie do zbycia przedsiębiorstwa oraz do dokonania czynności prawnej na postawie, której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania oraz do zbycia nieobciążonej nieruchomości nie wystarcza prokura potrzebne jest szczególne pełnomocnictwo dla dokonania tej czynności. Prokurentowi wolno wszystko z wyjątkiem zbycia przedsiębiorstwa, oddanie przedsiębiorstwa do płatnego korzystania oraz zbyciem lub obciążeniem nieruchomości, jeśli ta nieruchomość wchodzi w skład mienia przedsiębiorstwa. Tak szeroko zakreśloną prokurą nie można skutecznie ograniczyć względem osób trzecich tzn., jeżeli przedsiębiorstwo udziela komuś prokury to może wyznaczyć prokurentowi granicę działania i zobowiązać go żeby np. nie zaciągał bez wyraźnej indywidualnie zgody zobowiązań, które przekraczają jakąś sumę pieniężną np. 10.000 zł. Jeżeli stosunek między prokurentem, który działa w imieniu przedsiębiorcy składa oświadczenie woli osobie trzeciej to oświadczenie będzie ważne, chociaż by prokurent przekroczył sumę. Nie naruszył warunków umowy, ale naruszył warunki umowy między przedsiębiorcą a prokurentem. Przedsiębiorca, gdy stwierdzi, że została naruszona umowa i spowodowała np. dużą stratę może odwołać prokurenta i jeśli straty są duże przedsiębiorca może żądać od prokurenta naprawienia tej szkody.

Można udzielić tzw. prokury łącznej, czyli istnieje dwóch lub więcej prokurentów. I w tym przypadku sam prokurent nie może działać samodzielnie tylko musi działać z innymi prokurentami.

Można udzielić prokurę samodzielną polegającą na tym, że w spółce występuje członek zarządu, który jest prokurentem, czyli prokurent nigdy nie będzie działał samodzielnie.

Ze względu na szczególny charakter prokury np., gdy zarząd spółki jest wieloosobowy to udzielenie prokury wymaga działania zarządu, na udzielenie prokury musza wyrazić zgodę wszyscy członkowie zarządu. Odwołać prokurenta może każdy członek zarządu samodzielnie.

Żeby działać w charakterze przedstawiciela:

• Musi istnieć umocowanie, czyli musi zaistnieć akt udzielenia pełnomocnictwa

• Pełnomocnik musi działać w granicach udzielonego mu umocowania.

Występują sytuacje, gdy ktoś działa jako czyjś pełnomocnik nie mając w ogóle udzielonego umocowania bądź ma prawne umocowanie, ale przekracza zakres tego prawnego umocowania wtedy działa jako pełnomocnik przechodni.

Prokurator to w terminologii prawnej osoba, która nie mając pełnomocnictwa i nie mając umocowania składa oświadczenie woli w cudzym imieniu albo ma umocowanie, ale przekracza zakres umocowania wtedy jest to tzw. pełnomocnik rzekomy. Jeżeli zawiera umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy będzie zależeć od jej potwierdzenia przez osobę w imieniu, której umowa została zawarta. W związku z tym druga strona takiej umowy, która zawarła umowę z tym rzekomym pełnomocnikiem pisze, że był to pełnomocnik rzekomy i nie miał umocowania może wyznaczyć osobie w imieniu, której pełnomocnik rzekomy działał odpowiedni termin na potwierdzenie tej umowy. Jeżeli ta osoba potwierdzi tę umowę, umowa jest ważna dla początkowego momentu, w którym rzekomy pełnomocnik ją zawarł. Jeżeli natomiast ten termin upłynie bez potwierdzenia czynność jest uważana za nieważną.

Jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna.

Jeżeli jest kilku pełnomocników to mocodawca ustanawia pełnomocników z takim samym zakresem działania. Każdy z tych pełnomocników może działać samodzielnie chyba, że co innego wynika z treści udzielonego pełnomocnictwa.

Pełnomocnik w zasadzie nie może być drugą stroną czynności prawnej, w której dokonuje w imieniu mocodawcy. On jest stroną czynności prawnej i jednocześnie występuje jako pełnomocnik drugiej strony. Jeżeli pełnomocnictwo mu na to zezwala jest to dopuszczalne: jest to dopuszczalne wtedy, gdy z treść czynności prawnej wynika, że wyłączona jest w takim przypadku możliwość dalszego interesu pełnomocnika, to w takim przypadku nawet, gdy pełnomocnik będzie druga stroną czynności prawnej i w imieniu swego mocodawcy dokonywać ta czynność prawna będzie ważna.

Bywa tak, że ktoś ma pełnomocnictwo do dokonywania określonej czynności prawnej to to pełnomocnictwo wygasa np. została udzielona na czas określony, a po wygaśnięciu umocowania dokonuje czynności prawnej mieszczącej się jednak w granicach tego pierwotnego umocowania, które już wygasło. Jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania czynność prawna jest ważna chyba, że druga strona po wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć, chodzi tu o to czy druga strona miała świadomość wygaśnięcia umocowania czy nie. Mamy tu do czynienia z ochroną interesów osoby trzeciej, jeżeli ta osoba wiedziała o wygaśnięciu umocowania to wtedy umowa będzie nieważna.

Mocodawca może udzielać i odchylać pełnomocnictwa z góry.

W zasadzie umocowanie wygasa wraz ze śmiercią mocodawcy, ale nie musi wygasać wraz ze śmiercią mocodawcy, ktoś może pośmiertnie dokonywać czynności prawnej poprzez pełnomocnika.

Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika chyba, że inaczej zastrzeżono przyczyny uzasadnionych treścią stosunków.

Przedawnienie - Możliwość dochodzenia roszczeń wynikających ze stosunków majątkowych są ograniczone czasowo przez przepisy prawa cywilnego Kodeks ustala, że przedawnieniu ulegają wszystkie roszczenia majątkowe tj. roszczenia wymierne w pieniądzu od zasady tej są nieliczne wyjątki np. nie ulega przedawnieniu mimo majątkowego charakteru roszczenie o zniesienie współwłasności. Kodeks cywilny określa ściśle terminy przedawnienia nie mogą one być przy tym ani przedłużane ani skracane przez czynność prawną. Np. strony nie mogą w umowie ustalić, że w stosunkach miedzy nimi określone roszczenia przedawniać się będą z upływem innych terminów niż przewidziane w kodeksie, bowiem przepisy określają terminy przedawnienia i są bezwzględnie obowiązujące, czyli imperatywne.

Długość terminów przedawnienia określa paragraf 118 kodeksu cywilnego w myśl tego termin przedawnienia wynosi 10lat a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 3 lata w niektórych przypadkach kodeks cywilny przewiduje terminy odmienne od wyżej podanych, roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstw sprzedawcy roszczenia rzemieślników, oraz rolników sprzedaż płód rolnych i leśnych przedawnia się z upływem 2 lat art.554 k.c.

/Art. 118.  ⁽³³⁾ Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata./

/Art. 554. Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch/.

10-cio letni i 3-letni okres przedawnienia noszą nazwę ogólnych terminów przedawnienia

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie staje się wymagalne z dniem, którym uprawniony mógł żądać zadość uczynienia roszczeniu np. Sprzedawca ma otrzymać cenę kupna z dniem 1 stycznia gdyż roszczenie tego dnia stało się wymagalne

Zawieszenie przebiegu przedawnienia -polega na tym, że w pewnych wypadkach bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a jeśli się rozpoczął przez pewien okres nie jest liczony, gdy natomiast następuje ustanie przyczyny powodującej przerwę biegnie ono dalej a nowy okres dolicza się do okresu poprzedniego. Zawieszenie następuje np., co do roszczenie, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu - przez trwania małżeństwa

Przerwa biegu przedawnienia - polega na tym, że wskutek przewidzianych w kodeksie cywilnym przyczyn cały dotychczasowy bieg przedawnienia zostaje przekreślony a przedawnienie zaczyna biec od początku, bieg przedawnienia przerywa uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje oraz każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania sprawy lub egzekwowania roszczeń powziętą bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

WYKŁAD 6 17.05.2003

Podstawowy podział umów to podział na:

1. Nazwane

2. Mieszane

3. Nienazwane.

W sferze zobowiązań obowiązuje zasada swobody umów. Ustawodawca wyraża ją w następujący sposób:, że strony zawierające umowę mogą stosunek między sobą ułożyć według swego uznania, by jego treść tego stosunku lub jego cel nie sprzeciwiały się wyraźnemu zakazowi ustawowemu, temu zakazowi współżycia społecznego lub w naturze danego stosunku prawnego.

Ze stroną prawną wiąże się zjawisko charakterystyczne dla prawa handlowego, generalnie dla prawa regulującego stosunki umowne. Występuje zjawisko luki w prawie.

Luka - jest to sytuacja, w której istnieje jakiś stosunek społeczny, który nie jest obojętny z punktu widzenia prawa, ale który nie jest unormowany tzn. brak jest norm prawnych, które by regulowały prawa i obowiązki stron tego stosunku.

Właśnie z tą sytuacją spotykamy się w sferze stosunków umownych. Wobec obowiązywania zasady swobody umów pojawiają się stosunki umowne nieprzewidziane w ustawie. I tu powstaje problem, jeżeli zgodnie z zawartym taką umowę trzeba się kierować ustaleniami umownymi, ale rzadko, kiedy umowa jest na tyle wyczerpująca ażeby całokształt zagadnień związanych ze stosunkiem prawnym powstającym w tej umowie został w jej treści bezpośrednio uregulowany. W przypadku, kiedy dochodzi do sporu między stronami umowy w jakieś kwestii a brak jest wyraźnej regulacji tej umowy to wtedy według przepisów rozstrzyga się ten ewentualny spór.

Są 2 możliwe sytuacje:

Jest umowa nie uregulowana w kodeksie cywilnym to jest tzw. umowa nienazwana. Ta umowa może zawierać w sobie elementy kilku umów nazwanych, czyli kilku umów uregulowanych przez prawo, albo też może nie zawierać jakiegokolwiek elementu. W pierwszy przypadku mamy do czynienia z tzw. umową mieszaną, ponieważ ona zawiera elementu szeregu umów unormowanych, sama w sobie nie odpowiada bezpośrednio żadnemu z typu umów uregulowanych przez prawo,=====

Mamy umowę składającą się z kilku segmentów, które to segmenty odpowiadają regulacjom dotyczącym określonych umów nazwanych. Sprawa komplikuje się, gdy dochodzi do zawarcia umowy w ogóle przez prawo nie przewidziane, nie zawierające elementów znanych prawnie umów. Tym rodzajem umowy są, aktualnie zawierane i to w obrocie gospodarczym, umowy handlowe, umowa know - how, która jest troszeczkę przybliżona do umowy licencyjnej, ale od niej odbiega, także właściwe przepisy umowy licencyjnej w bardzo ograniczonym zakresie, i to tylko terminologia, mogą znaleźć zastosowanie.

Umowa - nie unormowana, nie odpowiada żadnemu z typu umów uregulowanych przez prawo.

Umowa faktoringu - pojawiają się pod wpływem rynku pewne typy zobowiązań umownych, przy czym są one dość powszechnie zawierane, ale jeszcze nie znalazły odpowiedniej regulacji ustawowej.

W pewnych przypadkach należy postępować:

Trzeba oceniać sytuację stron wedle postanowień danej umowy - kwestii w tej umowie nieuregulowanej trzeba będzie odwoływać się do ogólnych zasad prawa cywilnego, które zawiera ogólne przepisy i zobowiązania umowy. Jeżeli jakieś pewne analogie znajdą się do kwestii uregulowania jakichś szczególnych szczegółowych przepisów prawa no to wtedy w drodze analogii stosować się będzie te właśnie przepisy prawa.

Ustawodawca z góry przewiduje powstanie tego rodzaju stosunków umownych nieuregulowanych przez ustawę, niekiedy ułatwia organom stosującym prawo odwołanie się od odpowiedniego zespołu przepisów.

Art. 750 K.C. Stanowi wyraźnie, że do umów, które mają za podmiot świadczenie usług a które nie są unormowane przez prawo należy stosować odpowiednio przepisy o umowie zlecenie.

/Art. 750. Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu./

Umowa zlecenie - jest to umowa wysoko uregulowana stosowana generalnie dla wszelkich umów o świadczenie usług. Te typy, które nie zostały uregulowane przez prawo.

Gdy chodzi o umowy trzeba zwrócić uwagę jeszcze na kilka okoliczności:

Istnieje bardzo silna tendencja do likwidacji umów występujących w obrocie. Ta tendencja jest charakterystyczna zwłaszcza dla tych stosunków umownych, które są masowo zawierane i to w stosunku, w którym z jednej strony występuje masowy usługodawca z drugiej konsument. W różnych przypadkach istnieje tendencja do posługiwania się tzw. ogólnymi warunkami zawierania umów lub regulaminem.

Cechy ogólne umów:

1. Ogólne warunki umów

2. Wzory umów

3. Regulamin.

Cechą ogólną tych dokumentów jest to, że określają one z góry zasadnicze elementy zawieranych umów. Różnica między nimi sprowadza się do tego, że:

1. Ogólne warunki umów mają najczęściej charakter dokumentu, regulujący zasady kontraktowania w określonej dziedzinie obrotu, np. ogólne warunki umów sprzedaży, ubezpieczenia, umów, w których znajdują się zasady kontraktowania dla określonych dziedzin obrotu.

2. Regulamin te dokumenty są wykorzystywane do poszukiwania poszczególnych rodzajów transakcji umowy. Przy czym regulaminy ustalają lub wyjaśniają szczegóły zawieranej umowy

3. Wzory umów idą jeszcze dalej niż regulamin. Wydawane są najczęściej w postaci gotowych formularzy umów, obejmujących reguły, pełną treść umowy, z pozostawieniem bezpośrednich ustaleń pomiędzy stronami przedmiotu świadczenia.

Jaka jest moc wiążąca tego rodzaju dokumentów?

Ustawodawca kontroluje posługiwanie się, jednocześnie jednak, aby zapobiec dyktatowi jednej ze stron, czyli tej strony, która ustala ogólne warunki umów wprowadza pewne ograniczenia.

Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy w szczególności ogólne warunki umów, wzory umów i regulaminy wiążą drugą stronę, jeżeli zostały jej doręczone przy zawarciu umowy - jest to pierwszy warunek. Autor takiego wzorca generalnie te ogólne warunki tych umów, wzory, regulamin określa się jednym zbiorczym określeniem wzorców umowy. Autor takiego wzorca musi doręczyć drugiej stronie ów wzorzec przy zawarciu umowy, przed jej podpisaniem. Posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte. Wiąże on druga stronę adresata także wtedy, gdy mógł się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Jeżeli ktoś zawiera umowę w oparciu o wzorzec umowy z klientem to powinien doręczyć ten wzorzec najpóźniej przy zawieraniu umowy, wtedy klient może zapoznać się z jego treścią, jeżeli zwyczajowo przyjęte jest posługiwanie się wzorcami to nie trzeba doręczać wystarczy, że kontrahent mógł z łatwością zapoznać się z treścią tego wzorca.

To samo dotyczy np. umów sprzedaży, zwłaszcza, gdy chodzi o sprzedaż masową itd. Produkty sprzedaży są uwidocznione i sprawą klienta jest czy zauważy czy nie, wystarczy, że mógł zapoznać się z jego treścią. I to generalnie dotyczy umów codziennych, drobnych w sprawach życia codziennego. Jedyny wyjątek dotyczy przypadku, gdy umowa jest zawierana z konsumentem masowym, w takim przypadku powinien być jednak konsument poinformowany o treści dostaw, przynajmniej treść wzorca powinna być mu przy zawieraniu umowy wiadoma.

Za konsumenta uważa się osobę, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio nie związany z działalnością gospodarczą.

Reguła generalna - zawiera się umowę w oparciu o wzorzec umowny, trzeba udostępnić wzorzec dla zapoznania się z jego treścią kontrahenta przy zawieraniu umowy. Jeżeli zwyczajowo przyjęte poszukiwanie jest wzorcem to nie jest to konieczne, ale są wyjątki dotyczy to konsumenta. Jeżeli przedsiębiorca zawiera umowę z konsumentem a więc z osobą, która zawiera umowę nie w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą to w takim przypadku zawsze istnieje obowiązek poinformowania o treści wzorca. Bywa tak, że wzorzec dotyczy regulaminu, jeśli wydawany w trakcie trwania stosunku zobowiązaniowego o charakterze ciągłym. Wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli ta nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia. Mamy tu taką sytuację, że w trakcie trwania stosunku najmu zmienia się regulamin porządku domowego, jeżeli w trakcie trwania umowy rachunku bankowego zmieniają się zasady prowadzenia rachunku np. zasady oprocentowania to wzorcami umowy się reguluje. Jeżeli w czasie trwania stosunku ubezpieczeniowego zmieniają się zasady ubezpieczenia to można to uczynić przy użyciu wzorca dokonując stosownej zmiany obowiązującego dotychczas regulaminu. Oczywiście trzeba zapoznać się z treścią tej zmiany, ale to strona druga adresat tej zmiany ma podjąć decyzję czy przyjmie zmianę czy nie, może ją odrzucić, jeżeli nie odpowiada jej treść tej proponowanej zmiany. Powinna to uczynić w najbliższym terminie wypowiedzenia, jeżeli tego nie uczyni jest automatycznie z treścią tej zmiany wzorca związana.

Jaki jest stosunek miedzy wzorcem umowy a treścią bezpośrednio zawieranej przez strony umowy?

Mamy z jednej strony wzorzec, np. ubezpieczyciel daje zmianę polisy ubezpieczeniowej, czyli daje jeden lub kilka wariantów rozwiązań i praktycznie klient na do wyboru jeden z możliwych wariantów, ale to nie znaczy, że umowa między stronami nie może wprowadzać odstępstw od tych wzorców. Bywa tak, że wprowadza zwłaszcza, gdy jest to poważny klient to wtedy oczywiście odstępstwa od wzorców są możliwe. I w tym przypadku rozbieżność między treścią zawartej umowy a treścią wzorca pierwszeństwo ma zawsze umowa, czyli ustawodawca opowiada się za prymatem umowy. Jakiekolwiek postanowienie umowne odbiegające od treści wzorca wyłącza zastosowanie tego wzorca umownego. Wzorzec umowy powinien być sformułowany w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Postanowienia nie jednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta, klienta.

Art. 385.  ⁽¹²²⁾

§ 1. W razie sprzeczności treści umowy z wzorcem umowy strony są związane umową.

§ 2. Wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta.

Gdy chodzi o konsumentów ustawodawca wprowadza cały katalog postanowień umownych niedopuszczalnych tzw. niedozwolonych postanowień.

Art. 385 K.C. Postanowienie umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie ciąży, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z nowymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Tego rodzaju postanowienia prawodawca nazwał niedozwolonymi.

Art. 385¹.  ⁽¹²³⁾ § 1. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

§ 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

§ 3. Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Art. 385³ K.C. W tym artykule ustawodawca daje katalog niedozwolonych postanowień umownych, ażeby ograniczyć możliwość kilka interpretacji. Ustawodawca zdecydował się wyliczyć te postanowienia, które należy z mocy prawa traktować jako niedozwolone.

Typy postanowień /niektóre/ w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności nie są wyczerpujące. W wyliczeniu tylko przykładowe:

1. Wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność zleceń konsumenta dla szkody, czyli zakaz wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności przedsiębiorcy wobec konsumenta, jeżeli dojdzie na wypadek wyrządzenia szkody. Mogą być to towary niebezpieczne, np. okazuje się, że nie jest zabezpieczony należycie towar. Odpowiedzialności za szkodę na osobie konsumenta są zabronione. Tego rodzaju odpowiedzialność jest nieważna, ale nie wywołuje skutków prawnych. Stosuje się ogólną regułę przewidzianą w kodeksie która przewiduje że w tym przypadku jakiekolwiek ograniczenia odpowiedzialności czy wyłączenia są niedopuszczalne a zatem są bezskuteczne. W myśl art. 58 K.C. Czynność prawna poza ustawą jest nieważna

/Art. 58. § 1. Czynność prawna sprzeczna inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. § 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. § 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba, że właściwy przepis przewiduje czynność pozostaje w mocy, co do pozostałych części, chyba, że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana./

2. Niedopuszczalne są postanowienia, które wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Generalnie wolno stronom ograniczyć odpowiedzialność za nie wykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Tu wprowadzono wyjątek od tej zasady: wolno owszem, ale nie w umowie zawartej z konsumentem.

3. Niedopuszczalne są postanowienia, które wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością drugiej osoby.

4. Niedopuszczalne są jakiekolwiek umowy o ograniczeniu możliwości dokonywania takich potrąceń

5. Niedopuszczalne są uprawnienia, z którymi konsument nie miał możliwości się zapoznać przed zawarciem umowy.

6. Niedopuszczalne są postanowienia, które zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków z umowy bez zgody konsumenta, czyli zabroniony jest przelew uprawnień

7. Niedopuszczalne są postanowienia, które uzależniają świadczenia od okoliczności zależnych tylko od kontrahenta konsumenta, czyli od woli przedsiębiorcy.

8. Niedopuszczalne są postanowienia, które uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie.

Są to najważniejsze ograniczenia swobody umów, gdy chodzi o umowę między przedsiębiorcą /kontrahentem/ a konsumentem.

Chodzi tu przede wszystkim o ograniczenie umów adhezyjnych.

Art. 385³.  ⁽¹²⁵⁾ W razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności:

  1)  wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie,

  2)  wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania,

  3)  wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością drugiej strony,

  4)  przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy,

  5)  zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta,

  6)  uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju,

  7)  uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, nie mającej bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie,

  8)  uzależniają spełnienie świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta konsumenta,

  9)  przyznają kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy,

  10)  uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie,

  11)  przyznają tylko kontrahentowi konsumenta uprawnienie do stwierdzania zgodności świadczenia z umową,

  12)  wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie nie spełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania,

  13)  przewidują utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy,

  14)  pozbawiają wyłącznie konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia,

  15)  zastrzegają dla kontrahenta konsumenta uprawnienie wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony, bez wskazania ważnych przyczyn i stosownego terminu wypowiedzenia,

  16)  nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy,

  17)  nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego,

  18)  stanowią, że umowa zawarta na czas oznaczony ulega przedłużeniu, o ile konsument, dla którego zastrzeżono rażąco krótki termin, nie złoży przeciwnego oświadczenia,

  19)  przewidują wyłącznie dla kontrahenta konsumenta jednostronne uprawnienie do zmiany, bez ważnych przyczyn, istotnych cech świadczenia,

  20)  przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy,

  21)  uzależniają odpowiedzialność kontrahenta konsumenta od wykonania zobowiązań przez osoby, za pośrednictwem, których kontrahent konsumenta zawiera umowę lub, przy których pomocy wykonuje swoje zobowiązanie, albo uzależniają tę odpowiedzialność od spełnienia przez konsumenta nadmiernie uciążliwych formalności,

  22)  przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta,

  23)  wyłączają jurysdykcję sądów polskich lub poddają sprawę pod rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego lub zagranicznego albo innego organu, a także narzucają rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy.

Adhezja - przylgnięcie, przyłączenie.

Od dawna istnieje zjawisko umów masowo zawieranych gdzie po jednej stronie występuje zazwyczaj silna jednostka gospodarcza świadcząca usługi niejako niezbędne życiowo, po drugiej występuje masowy konsument. W takich przypadkach umowa staje się fikcją, nie negocjujemy warunków umowy, np. wsiadając do metra, do autobusu automatycznie zawieramy umowę przewozu osób, jest to uregulowana przez K.C umowa, ale nie negocjujemy, wzorzec, regulamin wytyczony na ścianie tego pojazdu informuje, jakie są prawa i obowiązki stron tej umowy, co wolno przewoźnikowi i do czego jest zobowiązany i co wolno i do czego jest zobowiązany pasażer. Zawieramy umowę adhezyjną przez przystąpienie na warunkach ustalonych we wzorcu, ponieważ wzorzec jest zwyczajowo przyjęty wystarczy wg tej reguły zastosować się

Umowy dzieli się na pewne kategorie:

1. Umowy jednostronnie zobowiązujące - to te umowy, w których jest obowiązek świadczenia tylko przez jedną ze stron, np. umowa darowizny - darczyńca zobowiązuje się przeniesienie własności pieniędzy lub jakiejś rzeczy na drugą stronę, na ofiarowanego.

2. Umowy dwustronnie zobowiązujące - to te umowy gdzie obie strony są zobowiązane do pewnych zachowań, czyli do określonych świadczeń. Szczególna kategoria umowy dwustronnie zobowiązującej, która ma specyficzną nazwę to tzw. umowy wzajemne.

Umowy wzajemne - jest to typ umowy dwustronnie zobowiązującej, w której występują ekwiwalentne świadczenia tzn. z woli stron świadczenie jednej ze stron znajdzie odpowiedź w świadczeniu drugiej, przy czym strony uznają ze świadczenia są ekwiwalentne, czyli równowarte. Gdy mówimy o ekwiwalentności, czyli równowartości świadczeń to nie oznacza to równowartościowości w sensie ekonomicznym. Może się okazać ze świadczenie jednej ze stron znajduje odpowiednie świadczenie drugiej, które nie są ekonomicznie równowartościowe nie mniej obie strony uważają, że świadczenie jednej znajduje swój ekwiwalent w świadczeniu drugiej. Tego typu umowy są umowami wzajemnymi np. umowa o dzieło. Charakterystyczne dla obu tych umów jest to, że świadczenia obu stron wzajemnie są ze sobą powiązane, ponieważ jedna ze stron musi znaleźć w myśl tej umowy odpowiednie świadczenie drugiej. Nieważność świadczenia jednej ze stron pociąga za sobą ze względu na wzajemne powiązania nieważność całej umowy.

3. Umowy konsensualne - solo konsensus. Nazwa pochodzi od tego, że dochodzą do skutku formą konsensusu, czyli umowa zgodnych oświadczeń woli stron. Aby taka umowa została zawarta doszła do skutku wystarczy zgoda dwóch stron. Zawiązanie się określonymi postanowieniami, nie trzeba żadnych dodatkowych czynności. Przeciwieństwem tego typu umów są umowy realne.

4. Umowy realne - są to umowy, w których do dojścia do skutku nie wystarczą same zgodne oświadczenia woli, nie wystarczy konsensus. Konieczne jest nadto przeniesienie posiadania jakiejś rzeczy. Taką umową jest przeniesienie zadatku,

• Żeby umowa zastawu doszła do skutku nie wystarczy sama umowa musi być wydanie przedmiotu, rzeczy zastawu przez zastawcę do rąk zastawnika, czyli od dłużnika do rąk wierzyciela, dopiero w tym momencie zastaw jest ustanowiony

• Umowa przewozu dochodzi do skutku w momencie oddania przedmiotu do przewozu, w tym momencie dopiero zaktualizuje się stosunek przewozu.

• Umowa przechowania, oddanie na przechowanie rzeczy kształtuje stosunek zobowiązaniowy.

• Umowa składu, podobnie jak w umowie przechowania.

• Umowa o ustanowienie zastawcy, zadatek jest ustanowiony w momencie, gdy zostanie wręczony drugiej stronie.

Zadatek - suma pieniężna wręczana przez jedną ze stron drugiej przy zawieraniu umowy, która ma na celu zapewnienie wykonania tej umowy.

Jeżeli ktoś wręczył zadatek a druga strona nie wywiązała się z umowy to ta pierwsza może żądać podwójnej kwoty zadatku. A jeżeli ta strona, która dała zadatek nie wywiąże się z umowy to druga strona może ten zadatek zatrzymać.

Jeżeli chodzi o umowę obowiązuje zasada PAKTA SUNT SERVANDA - UMOWY MUSZĄ BYĆ DOTRZYMYWANE. Ustawodawca stoi na stanowisku, że jeżeli umowa zawarta między stronami nie narusza przepisów prawa, czyli jest ważnie zawarta to taka umowa powinna być przez strony wykonana. Przy czym obowiązuje zasada realnego wykonania zobowiązań tzn., że umowa ta powinna być wykonana zgodnie z jej treścią.

Od tej zasady istnieją odstępstwa. Jest wprowadzona przez ustawodawcę tzw. klauzula REBUS SIC STANTIBUS - RZECZY TAK STOJĄ JAK SIĘ MAJĄ. Ustawodawca wskazując generalnie zasadę dotrzymywania umów. Strony, które zawarły umowę związały się określonym zobowiązaniem, powinny zgodnie z jego treścią w sposób realny to zobowiązanie wykonać. Bezwzględne stosowanie tej zasady może prowadzić do niepożądanych efektów. Wobec tego ustawodawca musiał przewidzieć jakieś wyjątki. Ustawodawca wiąże obowiązek dotrzymywania ich zgodnie z treścią założenia, że sytuacja nie ulega zmianie stosunków w momencie, gdy umowa ma być wykonana w stosunku do sytuacji, jaka istniała przy jej zawieraniu. Jeżeli sytuacja się zmieniła ustawodawca dopuszcza na odstęp od tej zasady. Przy zawarciu umowy wg określonej sytuacji taktycznej a ta sytuacja uległa zmianie grożąc rażącym pokrzywdzeniem jednej ze stron to bezwzględne utrzymywanie się przy zasadzie, że umowa powinna być dotrzymana tutaj nie ma uzasadnienia. Ustawodawca dopuszcza w razie nadzwyczajnej zmianie stosunków, po powstaniu zobowiązania na zmianę treści umowy. W razie nadzwyczajnej zmiany stosunku po powstaniu zobowiązania, jeżeli skutki tej zmiany, wykonanie umowy zgodnie z jej pierwotną treścią rodziłoby u jednej ze stron niepowetowaną stratę może ona zwrócić się do sądu o zmianę treści umowy, np. o zmniejszenie wysokości świadczenia lub o zwiększenie wzajemnego świadczenia, aby przywrócić zachwianą równowagę ekonomiczną miedzy stronami, o odpowiednią korekturę tej umowy lub może rozwiązać umowę na wniosek sądu.

Jest jeszcze jedna sytuacja - sytuacja wyzysku, która powoduje, że umowa nie musi być wykonana zgodnie z jej pierwotną treścią. Mamy do czynienia z wyzyskiem w rozumieniu prawa, gdy przy zawieraniu umowy jedna ze stron wykorzystuje przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony. Zastrzega dla siebie świadczenie rażąco niewspółmiernie z jej własnym świadczeniem to druga strona /wyzyskiwana/ może zwrócić się do sądu o korekturę umowy lub o unieważnienie umowy.

Ażeby umowa była prawnie zawarta umówione świadczenie musi być możliwe do spełnienia. W przypadku niemożliwości świadczenia umowa jest nieważna.

Ta niemożliwość świadczenia może mieć dwojakie przyczyny:

1. Może nastąpić niemożliwość natury faktycznej, która nastąpi wówczas bez przyczyn faktycznych. Świadczenie jest niewykonalne niemożliwe do spełnienia.

2. Może nastąpić niemożliwość prawna, wydane świadczenie jest obiektywne, jest możliwe do spełnienia, ale jest zabronione przez prawo.

W obu tych przypadkach mamy tzw. niemożliwość świadczenia bądź prawną bądź faktyczną. Jeżeli taka niemożliwość świadczenia występuje w momencie zawierania umowy to zobowiązanie nie powstaje, mowa jest nieważna. Może zdarzyć się /z winy kontraktowania/ ze jedna ze stron wie o niemożliwości świadczenia a mimo to drugiej strony nie wyprowadza z błędu. W przypadku, gdy ten, kto wie o szkodliwości świadczenia i doprowadza do zawarcia umowy nie wyprowadzając drugiej strony z błędu zobowiązany jest naprawić drugiej stronie wszelką kwotę, jaką poniosła przez to, że zawarła umowę mnie wiedząc o niemożliwości świadczeń, wtedy zachodzi wina kontraktowania. Może zdarzyć się też tak, że świadczenie w chwili zawierania umowy było możliwe do spełnienia a stanie się niemożliwym już w trakcie trwania stosunku zobowiązaniowego. Chodzi tu o niemożliwość z przyczyn faktycznych lub prawnych, np. kupując dom w trakcie trwania stosunku zobowiązaniowego dom spłonął. Umowa traci moc wiążącą. Gdyby się jednak okazało, że jedna ze stron zawiniła w formalności świadczenia to w takim przypadku zobowiązana jest naprawić drugiej stronie wszelką szkodę spowodowaną tym, że nie doszło do wykonania tego zobowiązania.

W pierwszym przypadku, gdy zachodzi niemożliwość w momencie zawierania umowy mówimy o niemożliwości pierwotnej w drugim przypadku, gdy przyczyna niemożliwości świadczenia po zawarciu umowy mówimy o niemożliwości następczej.

Jeżeli chodzi o umowy prawne to w niektórych z nich absolutnie niemożliwe jest wprowadzenie planu przedsiębiorcy odpłatności w zamian za świadczenia kontrahenta dla tej umowy. Nieodpłatną prawną umową jest darowizna, ale także użyczenie.

Treścią umowy użyczenia jest oddanie rzeczy do używania drugiej osobie, ta umowa jest nieodpłatna. Gdyby, bowiem oddanie rzeczy do używania łączyło się z obowiązkiem jakiejkolwiek zapłaty mielibyśmy już nie użyczenie, ale najem. Do istoty najmu należy to, że jest to oddanie rzeczy do używania w zamian za zapłatę. Niektóre umowy wg przepisów prawa nie są ani darowane ani odpłatne.

Do takich umów należą:

1. Umowa zlecenia

2. Umowa przechowania.

Strony mogą decydować, że albo zlecenie i przechowanie będzie odpłatne albo nieodpłatne. Z braku jakiegokolwiek planu umowy dotyczącej tych kwestii domniemanie życiowe przemawia za tym ze tego rodzaju umowy są odpłatne. Jeżeli zawieramy umowę zlecenie lub umowę przechowania i ona ma być nieodpłatna, bo taki jest zamiar stron, to należy ten fakt uwidocznić w kwestii zawieranej umowy. Te umowy nie muszą być obligatoryjnie zawierane w formie pisemnej, jednak doświadczenie życiowe nakazuje, aby każda umowę jedna stwierdzać pismem i o ile to możliwe jak najbardziej szczegółowo określić podstawowe warunki umowy. Umowy przechowania mogą one być odpłatne lub nieodpłatne, jeżeli będzie brak jakichkolwiek zmian w tej kwestii to doświadczenie życiowe będzie przemawiało za tym, że jakaś zapłata należy się, wobec tego na te kwestie trzeba zwracać uwagę.

Umowy mogą być zawierane z różny sposób. Istnieją następujące sposoby zawarcia umowy:

1. Zgodne oświadczenie woli stron nie poprzedzone rokowaniami

2. Zawarcie umowy w trybie rokowań /negocjacji/

3. Zawarcie umowy w trybie przetargowym

4. Zawarcie umowy w trybie kontraktowym

5. Zawarcie umowy przez czynności dorozumiane

Strony zgodnie oświadczają, że chcą się związać stosunkiem umowy o określonej treści. W takim przypadku umowa zostaje zawarta, gdy strony złożą zgodne oświadczenie woli, co do istotnych postanowień danej umowy.

Postanowienia istotne. Istnieją 2 typy, kategorie postanowień istotnych.

1. Przedmiotowo istotne - to są te postanowienia, które nazywamy definiującymi postanowienia. Muszą być objęte porozumieniem stron ażeby dana umowa mogła dojść do skutku, np. umowa sprzedaży - są 2 osoby sprzedawca i kupujący, zawierają umowę następującej treści: sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność określonej rzeczy, a kupujący zobowiązany jest zapłacić określoną cenę. Aby doszło do umowy sprzedaży potrzebna jest klauzula przewidująca przeniesienie własności, określenie przedmiotu sprzedaży. Jeżeliby z treści oświadczeń woli zawierających umowę nie wynikało, że celem umowy jest przeniesienie własności to wtedy mamy do czynienia nie ze sprzedażą a najmem. Każda umowa ma tego typu postanowienia. Pierwszy artykuł dotyczący rozdziału traktującego o danej umowie zawiera, tzw. legalną definicję ustawowo umowy, to definicja określa element przedmiotowo istotny.

2. Podmiotowo istotne - są to te postanowienia bez obecności, których strony nie zawarły danej umowy. Są to postanowienia wzbogacające treść umowy ponad elementy definiujące. Jeżeli do konieczności zwłaszcza wyraźnego oświadczenia woli stron, że bez określonego postanowienia strony tej umowy nie wiązały się daną umową to postanowienie to nazywamy podmiotowo istotne. Jeżeli zatem tego typu postanowienia podmiotowo istotne będą sprzeczne z prawem to i umowa będzie nieważna.

Do zawarcia umowy wystarczy ustalić przedmiotowo istotne elementy umowy definiujące, wtedy, gdy strony, bowiem ustalą, iż umowa została zawarta, gdy strony złożą zgodne oświadczenie woli, co do ich istotnych postanowień /przedmiotowo istotnych/. Jeżeli strony prowadzą rokowania, negocjacje prowadzące do zawarcia umowy to umowa nie dochodzi do skutku, gdy tylko przedmiotowo istotny element jest ważny, umowa dochodzi do skutku dopiero wtedy, gdy złożą strony zgodne oświadczenie woli, co do wszystkich postanowień, które były przedmiotem rokowań - jest to tryb ofertowy.

Tryb ofertowy zawierania umów - jest to jednostronne oświadczenie woli, gdy składający to oświadczenie wyraża wolę zawarcia umowy o oznaczonej treści. Ażeby oferta była złożona musi ona określać przedmiotowo istotne elementy tej przyszłej umowy.

Oferta może być adresowana do indywidualnego adresata, ale może być też do nieograniczonego kręgu osób, np. wystawienie towaru z widoczną ceną poczytuje się za ofertę sprzedaży.

Ogłoszenia, reklamy nie są traktowane jako oferta.

WYKŁAD 7 31.05.2003

UMOWY

Umowa konsumencka - jest to sprzedaż rzeczy ruchomych osobom fizycznym o ile osoba fizyczna nabywa rzecz

Sprzedawca ma obowiązek podać cenę oferowanego towaru w cenach jednostkowych a konsument winien zapłacić przy sprzedaży na zamówienie lub na próbę umowa musi być zawarta na piśmie

Umowy nie uregulowane ( nie nazwane)

Umowa know- how - jest pokrewna do licencyjnej umowa ta zaczęła się upowszechniać w okresie przedwojennym

Przedmiotem stały się przekazy, są nimi informacje natury technicznej informacje o charakterze poufnym, są to umowy nie objęte w opisie patentowym obejmuje informacje z opatentowanym wynalazkiem, ale nie ujęte w opisie patentowym lub wynalazkiem, który nie został opatentowany są to opisy wyrobów, informacje o charakterze handlowym. Do umów tych można stosować przepisy dotyczące umowy licencyjnej, ale obsługa prawna nie zupełnie dotyczy umów licencyjnych

. Umowa know - how jest to faktyczna wyłączność korzystania z rozwiązania technicznego może być ona zawarta nie odpłatnie

Postanowienia dodatkowe:

1. Udzielenie odbiorcy wyłączności: pełnej lub ograniczonej

1. Pełna zobowiązuje odbiorcę do nie udostępniania innym podmiotom i na własny użytek

2. Ograniczona - zobowiązuje odbiorcę nie udostępnianie innymi, ale na własny użytek

3. Udzielnie na czas określony i nie określony tj. 5 lat

Klauzule - odpowiedzialność gwarancyjna stosuje się tak jak przy sprzedaży

Szczególne rodzaje umów:

Na mocy zakazu konkurencji - są to przepisy, które maja zastosowanie powszechne dotyczy to osób zatrudnionych o umowę o pracę

Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania umowy o pracę - można zawrzeć z każdym pracownikiem musi ona określać rodzaj zajęć, jakie nie może zawrzeć pracownik z inną działalnością konkurencyjną

Umowa ta może być zawarta w trakcie umowy o prace lub przy zawieraniu umowy o pracę

Klauzula w czasie trwania umowy o pracę może być nie przyjęta przez pracownika w tedy pracodawca może wymówić, czyli rozwiązać umowę o pracę z tytułu tej klauzuli nie ma dodatkowego wynagrodzenia, możliwe jest to w momencie uzgodnienia obu stron. W momencie zawarcia takiej umowy i nie przestrzegania jej może pracodawca rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym oraz pracodawca ma prawo wystąpić o odszkodowanie, ale nie więcej niż 3-m-c wynagrodzenie pracownika 9 w momencie nie świadomego działania) w momencie świadomego działania na nie korzyć pracodawcy pracodawca może się starać o całe odszkodowanie

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia - występuje w tedy, gdy pracownik ma dostęp do szczególnych informacji wtedy jest to dodatkowa umowa o konkurencji po okresie zatrudnienia musi ona określać okres, przez jaki czas ma trwać ten zakaz w tym momencie pracownikowi przysługuje odszkodowanie nie mniejsze niż 25% wynagrodzenia, to odszkodowanie może być wypłacone ryczałtowo lub z góry wypłacone lub z dołu, spory dotyczące tej umowy są rozstrzygane przez sądy pracy

Umowa dzierżawa przedsiębiorstwa - zawieranie takiej umowy:

W spółkach osobowych- musi być zgoda wszystkich wspólników

W spółkach z o.o. - musi być uchwała walnego zgromadzenia

Prowadzenie cudzego przedsiębiorstwa - w umowach tych występuje zarządca, który przejmuje prowadzenie przedsiębiorstwa za odpowiednim wynagrodzeniem

Umowa powiernicza, - czyli powiernictwo przedsiębiorstwa polega na tym ze powiernik występuje wobec osób 3-ch występuje tak jak komisarz na zewnątrz przedsiębiorstwa na rzecz i rachunek powiernictwa

Powiernictwo udziału - podmiotem jest sp. z o.o. spółka ta oddaje powiernictwo zarządu osobie 3-ciej lub zagraniczne przedsiębiorstwo wykupuje spółkę i oddaje powiernictwo osobie 3-ciej

PRAWO HANDLOWE SEM III

- 9 -

---