1)
11. INNE INSTYTUCJE RESOCJALIZACYJNE W ŚRODOWISKU OTWARTYM: OCHOTNICZE HUFCE PRACY, OGNISKA WYCHOWAWCZE.
I. OCHOTNICZE HUFCE PRACY
Od 01.01.2000 roku są jednostkami organizacyjnymi Urzędów Marszałkowskich(w każdym województwie jest jedna Komenda Wojewódzka oraz filie obejmujące swym działaniem powiaty).
1. Komenda Główna Ochotniczych Hufców Pracy:
Na jej czele stoi komendant powołany przez ministra pracy i polityki socjalnej.
Zadanie:
- tworzenie pozostałym jednostkom organizacyjnym OHP optymalnych warunków działania, umożliwiających pełną realizację powierzanych zadań
- inspirowanie do twórczych działań oraz merytorycznych i organizacyjnych rozwiązań.
2. Wojewódzkie komendy OHP:
Są drugim szczeblem organizacyjnym (jest ich tyle, ile województw, tzn. 16, a teren ich działania pokrywa się z administracyjnym obszarem województw).
Głównym celem jest organizowanie :
- hufców pracy
- środowiskowych hufców pracy
- ośrodków szkolenia i wychowania
- krótkoterminowego zatrudnienia młodzieży szkół ponadpodstawowych
- organizowanie i realizowanie pomocy dla bezrobotnej młodzieży w celu umożliwienia jej zdobycia zawodu czy przekwalifikowania się
- prowadzenie pośrednictwa pracy.
3. Podstawowe jednostki- są trzeci szczebel organizacyjny OHP, swoim działaniem obejmują powiaty . Należą do nich:
- hufce pracy
- ośrodki szkolenia i wychowania
- młodzieżowe biura pracy
- gospodarstwa pomocnicze
podlegające organizacyjnie i merytorycznie bezpośrednio wojewódzkim komendantom OHP, którzy pełnią jednocześnie nadzór finansowo-księgowy nad centrami kształcenia i wychowania.
4. Podstawowe jednostki organizacyjne dzielą się na cztery grupy:
- szkoleniowo-wychowawcze
- organizacyjne i formy ich działalności zajmujące się pośrednictwem pracy, doradztwem zawodowym
- łączące elementy działalności jednostek pierwszej i drugiej grupy
- usługowe.
5. Młodzieżowe biura pracy- podlegające wojewódzkim komendom OHP.
Realizują zadania w zakresie:
- pośrednictwa pracy poprzez poszukiwanie i gromadzenie ofert pracy, a także informowanie poszukujących pracy o możliwościach zatrudnienia
- kierowania bezrobotnych do pracy zgodnie z wybraną ofertą, prowadzenia ewidencji osób poszukujących pracy
- poradnictwa zawodowego dla młodzieży i osób pełnoletnich pozostających bez pracy poprzez utworzenie i prowadzenie „banku informacji\\\\\\\" o zawodach, na które jest zapotrzebowanie na rynku pracy
- udzielania porad w sprawie możliwości zdobycia zawodu
- kierowania zainteresowanych na kursy celem kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego.
Należy do nich np. krótkoterminowe zatrudnianie uczniów szkół ponadpodstawowych, organizowanie i nadzór nad działalnością hufców, organizowanie i nadzór nad przebiegiem praktyk zawodowych, organizowanie zagranicznej wymiany młodzieży.
6. Kluby pracy- są jedną z form działalności młodzieżowych biur pracy.
Skupiają one młodych ludzi powyżej 15 roku życia. Wspierają młodzież w poszukiwaniu pracy, gromadzą oferty pracy. Naczelnym zadaniem klubów jest działalność wychowawcza polegająca głównie na kształtowaniu poczucia zaradności, wiary we własne możliwości, zapobieganiu degradacji intelektualnej. Kluby organizują odczyty, prelekcje, dyskusje o tematyce życia codziennego młodzieży w różnych sytuacjach życiowych. Spotkania są prowadzone przez psychologów, pedagogów, socjologów. Odbywają się również zajęcia instruktażowe na temat udzielania porad i wskazówek dotyczących pisania podań o pracę oraz sporządzania umów z przyszłym pracodawcą.
7. Ośrodki szkolenia zawodowego- funkcjonują w strukturach gospodarstw pomocniczych OHP.
Organizują i prowadzą kursy w zakresie:
- zdobywania zawodu
- podwyższenia kwalifikacji
- przekwalifikowania zawodowego.
Część kursów jest finansowana przez urzędy pracy, kursy nie zlecone przez urzędy pracy opłacane są przez ich uczestników.
8. Młodzieżowe biura turystyki- są przeznaczone dla:
- młodzieży szkół ponadpodstawowych
- uczestników hufców pracy
- uczestników ośrodków szkolenia i wychowania.
Wykorzystuje się w tej działalności posiadaną przez OHP bazę hotelowo-żywieniową.
9. Gospodarstwa pomocnicze OHP:
Funkcjonują przy Komendzie Głównej i wojewódzkich komendach OHP. Podstawowym ich celem jest świadczenie usług, po kosztach własnych, na rzecz jednostek organizacyjnych OHP, zwłaszcza centrów kształcenia i wychowania oraz ośrodków szkolenia i wychowania.
10. Hufce pracy- są najstarszą formą organizacyjną OHP.
Ich celem jest umożliwienie uzupełnienia wykształcenia i zdobycia kwalifikacji zawodowych przez młodzież z rodzin patologicznych, wymagających specjalnej troski. Do OHP zgłasza się młodzież kierowana przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, kuratorów sądowych i przez szkoły podstawowe.
Hufce pracy funkcjonują przy zakładach pracy, a komendant wojewódzki OHP zawiera umowę o funkcjonowaniu hufca. Uczestnik hufca po podpisaniu umowy staje się pracownikiem zakładu. Młodzież uczy się w szkołach publicznych, a miejscem praktycznej nauki zawodu są zakłady pracy. Po zakończeniu kształcenia uczestnik jest przygotowany
do dorosłego życia.
11. Środowiskowy hufiec pracy- najmłodsza podstawowa jednostka organizacyjna.
Jej struktura organizacyjna powinna być dostosowana do potrzeb środowiska. W skład środowiskowego hufca wchodzą:
- grupy wychowawcze
- grupy zajęciowe
- filie młodzieżowe biur pracy
- kluby pracy
- sekcje i koła zainteresowań.
12. Centra kształcenia i wychowania- są najwyższą formą organizacyjna jednostek podstawowych.
Cel:
- kształcenia i wychowania uczestników
- dokształcanie kadr OHP
- walka z bezrobociem
- pomaganie młodzieży spoza OHP.
W skład centrum wchodzą:
- ośrodek szkolenia i wychowania
- ośrodek kształcenia kadr OHP
- kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą
- poradnie zawodowe, psychologiczne i terapeutyczne
- kluby pracy
- ośrodki szkolenia zawodowego.
13. Ośrodek szkolenia i wychowania OHP- jest placówką szkoleniowo-wychowawczą.
Jest jednostką organizacyjną trzeciego szczebla, ośrodki tworzą i rozwiązują komendanci wojewódzcy OHP za zgodą Komendanta Głównego OHP. Do głównych celów należą:
- przeciwdziałanie bezrobociu,
- tworzenie warunków umożliwiających podnoszenie kwalifikacji,
- organizowanie doskonalenia zawodowego,
- prowadzenie działalności wychowawczej, profilaktycznej i resocjalizacyjnej wśród młodzieży zagrożonej patologią i wymagającej działań wychowawczych.
Jednym z ważniejszych zadań ośrodka szkolenia i wychowania OHP jest integracja z młodzieżą niepełnosprawną.
Działania ośrodka powinny być kierowane przede wszystkim do grup młodzieży najbardziej zagrożonej.
Ośrodki powinny wspierać ich uczestników w zakresie przygotowania zawodowego, a także zachęcać do udziału w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym, mając na celu zintegrowanie działalności dydaktycznej i wychowawczej.
Rodzaje ośrodków:
- stacjonarne - zapewniające kształcenie ogólne, przygotowanie zawodowe, opiekę wychowawczą, zakwaterowanie i wyżywienie młodzieży;
- bez zakwaterowania - przeznaczone dla młodzieży dochodzącej, zapewniające uczestnikom kształcenie ogólne, przygotowanie zawodowe i opiekę wychowawczą;
- mieszane (część stacjonarna i część bez zakwaterowania);
- stacjonarne - integracyjne z udziałem młodzieży niepełnosprawnej;
- stacjonarne - integracyjne z udziałem młodzieży z innych krajów;
- wakacyjne i śródroczne dla młodzieży szkolnej w kraju i za granicą;
- dla uczestników międzynarodowych obozów młodzieży.
Ośrodek powinien być dostosowany do potrzeb środowiska, posiadanej bazy, potrzeb rynku pracy, realizacji głównych celów i zadań statutowych OHP. Do ośrodka jest przyjmowana młodzież zaniedbana, zagrożona demoralizacją, która w celu profilaktyki i resocjalizacji wymaga zorganizowanej opieki na wolności. Uczestnicy ośrodka powinni mieć ukończone 15 lat i są przyjmowani na okres nie dłuższy niż cztery lata. Zasady uczestnictwa w placówce ustala regulamin ośrodka.
Uczestnikom przyznaje się prawo do:
- rozwijania własnych zainteresowań
- opieki zdrowotnej
- działalności w organizacjach społecznych i samorządowych
- wolności wyznania i poszanowania godności osobistej;
- korzystania z poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego i zawodowego
- udziału w życiu kulturalnym, sportowym i turystycznym;
- przejawiania inicjatywy w zakresie zdobywania wiedzy ogólnej i zawodowej
- pomocy w przypadkach trudności w nauce
- życzliwego traktowania przez pracowników ośrodka.
Uczestnik ma obowiązek:
-podnoszenia wiedzy ogólnej i zawodowej
- rzetelnego wykonywania pracy
- respektowania regulaminu ośrodka
- przestrzegania porządku
- okazywanie poważania wychowawcom i kolegom,
- poszanowanie mienia ośrodka
- przeciwstawianie się zjawiskom patologii społecznej
- tolerowanie poglądów innych ludzi.
Zwolnienie z ośrodka może nastąpić:
- na prośbę uczestnika za zgodą rodziców lub opiekunów
- w związku z rażącym naruszeniem dyscypliny i nieprzestrzeganiem regulaminu placówki
- z powodu przeciwwskazań lekarskich do wykonywania pracy w zawodzie, którego młody człowiek się uczy.
Ośrodek stosuje wyróżnienia:
- pochwały
- dyplomy
- nagrody rzeczowe
- listy itp.
Jako kary stosuje się:
- upomnienie
- naganę
- powiadomienie rodziców
- ostrzeżenie o wydaleniu z ośrodka.
Zarówno kary, jak i nagrody wpisuje się do akt osobowych uczestnika. Kary po upływie sześciu miesięcy uważa się za niebyłe. Nagród i kar udziela kierownik ośrodka. Uczestnicy ośrodka mają prawo do pracy w radzie uczestników. Jest to organ samorządowy wybierany na rok spośród grona uczestników. Celem rady jest wnioskowanie, opiniowanie, interweniowanie w sprawach nauki, pracy i życia ośrodka. Na czele rady stoi przewodniczący i kilku zastępców, którzy pełnią funkcje przewodniczących komisji problemowych (m.in. komisji stołówkowej, porządkowej itd.) Rada uczestników ma regulamin, pracuje zgodnie z nim, a o swej działalności ma obowiązek informować wszystkich uczestników. Jeśli postanowienia rady są niezgodne z obowiązującymi przepisami, kierownik ośrodka może je zawiesić. Rada ma w tym przypadku prawo odwołania się od tej decyzji do komendanta wojewódzkiego. Uczestnicy ośrodka mogą należeć do organizacji młodzieżowych.
Pracownicy(kadra):
- kierownik - zatrudniony przez komendanta wojewódzkiego
- kierownik internatu (zastępca kierownika ośrodka)
- kierownik warsztatów
- pedagog
- nauczyciele zawodu
- instruktorzy praktycznej nauki zawodu
- wychowawcy
- obsługa administracyjno-finansowa
- obsługa gospodarczo-socjalna i konserwatorska
- opieka medyczna
- psycholog.
Kierownik ośrodka- powołany jest przez komendanta Wojewódzkiego. Do jego zadań należą m.in.:
- opracowanie regulaminu ośrodka
- kierowanie działalnością
- reprezentowanie ośrodka na zewnątrz
- koordynacja wychowania i nauczania w ośrodku
- właściwa gospodarka finansowa ośrodka
- nadzór nad działalnością rady pedagogicznej.
Zadaniem ośrodka jest:
- zapewnienie uczestnikom opieki wychowawczej i profilaktycznej oraz resocjalizacji
- korygowanie wadliwych postaw społecznych
- przeciwdziałanie przestępczości oraz
- wszechstronny rozwój osobowości.
Ośrodek ma:
- wzbogacać wiedzę, umiejętności i zdolności młodzieży,
- uczyć pracowitości, szacunku dla ludzi, gospodarności i przedsiębiorczości.
- wpajać uczestnikom tolerancję religijną i światopoglądową
- stymulować wszechstronny rozwoju osobowości uczestników.
Metody i formy pracy są dostosowywane do możliwości uczestników. Placówka współpracuje z policją, kuratorami, sądami, środowiskiem i rodzicami. Informacje o uczestnikach pochodzą z indywidualnych rozmów z nimi, kontaktów z rodzicami lub opiekunami prawnymi, a także wywiadów środowiskowych oraz z nauczycielami, analizy postępów w nauce, obserwacji, z wyników badań lekarskich i psychologicznych. Jeśli uczestnicy wykazują zaburzenia, placówka jest zobowiązana do organizowania zajęć terapeutycznych.
Młodzież, która nie ukończyła szkoły podstawowej, może się uczyć:
- w szkołach podstawowych dla dorosłych
- w podstawowych studiach zawodowych
- w szkołach przysposabiających do zawodu.
Młodzież po ukończeniu szkoły podstawowej uzupełnia wykształcenie:
- w szkołach zasadniczych dla dorosłych
- na kursach zawodowych.
Zadania kadry opiekuńczo-wychowawczej w zakresie kształcenia ogólnego i zawodowego to:
- dokonywanie okresowych ocen wyników kształcenia;
- organizowanie kształcenia ogólnego i zawodowego;
- informowanie rodziców lub opiekunów o wynikach kształcenia uczestników;
- ocena wyników praktycznej nauki zawodu;
- kontrolowanie realizacji praktycznej nauki zawodu i warunków jej odbywania;
- organizowanie pomocy w ramach zespołów wyrównawczych dla uczestników mających zaległości w nauce.
W skład rady pedagogicznej wchodzą:
- wszyscy członkowie kadry opiekuńczo-wychowawczej zatrudnieni w ośrodku
- wychowawcy klas, w których uczestnicy pobierają naukę
- nauczyciele zawodu
- instruktorzy praktycznej nauki zawodu.
Na czele rady pedagogicznej stoi kierownik ośrodka. Do zadań rady pedagogicznej należą:
- współudział w opracowaniu i zatwierdzaniu planu pracy dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczej;
- podejmowanie uchwał w sprawie eksperymentów pedagogicznych w ośrodku;
- podejmowanie decyzji w sprawach naruszenia dyscypliny, regulaminu, wyróżnienia i nagradzania uczestników ośrodka.
II. OGNISKA WYCHOWAWCZE:
1. Celem:
Udzielanie wszechstronnej pomocy młodzieży zagrożonej wykolejeniem społecznym i jej rodzicom, a zwłaszcza dzieciom z rodzin znajdujących się w szczególnie trudnych sytuacjach życiowych.
2. Pomoc:
- materialna
- usługowa
- doradcza(w rozwiązywaniu trudności wychowawczych).
3. Przyjmuje się:
Dzieci i młodzież zagrożoną wykolejeniem społecznym i wykolejającą się, a nie upośledzoną. Chodzi tu o młodzież mieszkającą z rodzicami, którzy akceptują pomoc ze strony ognisk i sami rokują nadzieje, że będą właściwie wychowywać dziecko. Każde dziecko w ognisku ma prawo wyboru wychowawcy i nawiązania z nim bliskiego, indywidualnego kontaktu.
4. Stosuje się oddziaływanie przez grupę:
Grupy wychowawcze są złożone z chłopców i dziewcząt, prowadzone przez mężczyznę i kobietę, a ich struktura jest zbliżona do struktury rodziny. Wychowankowie wybierają sobie grupę, do której pragną należeć. Wychowawcy uczestniczą w życiu grupy i udzielają pomocy w nauce szkolnej, prowadzą ponadto zajęcia hobbistyczne, w których uczestnictwo jest dobrowolne i nie ograniczone przynależnością do określonej grupy. Zajęcia te są bardzo zróżnicowane, gdyż obejmują zarówno sport i turystykę, jak i zajęcia teatralne, muzyczne, politechniczne, modelarskie, hodowlę kwiatów czy też rybek w akwariach.
5. Ogniska organizują również:
- wycieczki turystyczne,
- kolonie
- obozy wędrowne.
6. Zadania ogniska:
Pomaganie wychowankom w otrzymaniu pracy i adaptacji do środowiska zawodowego.
7. Środowiskowe ogniska wychowawcze:
Łączy funkcję placówki otwartej dla wszystkich dzieci z najbliższego środowiska z funkcją specjalistycznej placówki opiekuńczo-wychowawczej. Wychowanek dobrowolnie zgłaszający się do ogniska, uzyskuje:
- pomoc w nauce
- może uczestniczyć w zajęciach ogólnorozwojowych, sportowych, kołach zainteresowań, wycieczkach, obozach
- otrzymać gorący posiłek
- inne formy pomocy socjalnej
- w czasie wakacji może pojechać na kolonie, biwak lub obóz.
Deklarując chęć pozostania w ognisku, zawiera z nim swoisty kontrakt, a przede wszystkim przyjmuje obowiązek uczestnictwa w indywidualnym, dostosowanym do jego potrzeb programie, a także przyjmuje inne, najczęściej dotąd mu obce obowiązki, np. odpowiedzialność za własne postępowanie, pomoc słabszym i prawdomówność. Praca ognisk środowiskowych jest wzbogacana przez autonomiczne środowiskowe programy pedagogiczne.
8. Istota ognisk:
- szeroki kręg oddziaływań na wychowanka i jego otoczenie (rodziców, rodzeństwo, rówieśników, nauczycieli)
- realnym upodmiotowienia wychowanka poprzez zwiększanie się jego prawach
- stopniowo dokonywany proces readaptacji (resocjalizacji) w naturalnym środowisku, w toku codziennych czynności.
9. Zasada:
Etapowości stawianych celów oraz kompleksowości i równoległości oddziaływań w toku systematycznej i długofalowej pracy.
10. Współpraca z:
- rodzicami,
- szkołami,
- instytucjami pomocniczymi.
11. Pełna realizacja założeń programowych ognisk przynosi oczekiwane efekty, które są widoczne zwłaszcza w końcu roku szkolnego, przy spełnieniu podstawowych kryteriów:
- usunięcie niepowodzeń szkolnych
- promocja do wyższej klasy
- wygaszenie potrzeby umieszczenia dzieci w placówkach opieki całkowitej
- poprawa stanu zdrowia i rozwoju fizycznego
- pomyślne zaliczenie testów sprawności fizycznej.
12. Funkcje:
- opieka- zaspokajanie potrzeb dzieci oraz uczenie właściwych form ich realizacji
- wychowanie- kształtowanie mechanizmów kontroli wewnętrznej (reguł i norm kulturalnego zachowania);
- terapia (korygowanie) nawyków i zachowań prospołecznych.
13. Główne cechy wychowawcy środowiskowego:
- gotowość niesienia pomocy dziecku;
- tolerancyjność i wyrozumiałość wobec dziecka i jego problemów.
2)
Wśród książek poświęconych zagadnieniom resocjalizacji , praca pod tytułem „Dzieci ulicy. Problemy - profilaktyka - resocjalizacja” zajmuje miejsce szczególne i dlatego godna jest odnotowania . W książce zasygnalizowanych zostało niesłychanie wiele wątków , zarówno teoretycznych , jak i praktycznych . Mamy tu rozważania typowo naukowe oparte o konkretne badania i obok nich spotyka się coś w rodzaju , poradnictwa , jak że potrzebnego w pracy resocjalizacyjnej . W sposób umiejętny powiązane zostały wątki teoretyczne i praktyczne . Z tego też chociażby względu książka jest cenna , a jej przeznaczenie może być niesłychanie szerokie .
Wielowątkowy charakter książki nie pozwala na omawianie wszystkich zagadnień , dlatego warto odnieść się do niektórych z nich . Generalnie wskazywano na wychowawcze funkcje rodziny i co się z tym wiąże , na resocjalizację dziecka w środowisku otwartym W obszernym eseju Grażyna Olszewska - Baka i Lesław Pytka piszą , że współcześnie trudno określić wolność młodzieży z powodu tempa życia i niesłychanie szybkich przeobrażeń . I z tym właśnie wiąże się pojęcie „ dzieci ulicy” . Współcześnie jest to zjawisko bardzo złożone , związane z obyczajowością , subkulturami , destrukcją . Do dzieci ulicy można z powodzeniem zaliczyć część tych , które spędzają swoje życie w klubach , dyskotekach , wielkomiejskich podwórkach i tam realizują swoje potrzeby .
„Dzieci ulicy” - to nie kolejny eufemizm typu dzieci społecznej troski , analogicznie do dzieci specjalnej troski - to po prostu cała grupa młodych ludzi poszukujących własnych , często nieudanych sposobów radzenia sobie ze światem w najbliższym otoczenie ( s. 18 )
Podsumowując , można powiedzieć , ze zjawisko dzieci ulicy związane jest nie tylko z patologicznym środowiskiem rodzinnym , ale też z poszerzającym się obszarem marginalizacji społecznej , wynikającej z utraty pracy i bezrobocia dorosłych , niezaradności życiowej rodziców w nowych warunkach ekonomicznych ,wreszcie ubóstwa , czy nędzy. Tak więc patologizacja życia dzieci i młodzieży uwikłana jest z czynnikami zdecydowanie jej sprzyjającymi , jakim są ubożenie rodziny , czy brak umiejętności radzenia sobie z problemami życiowymi . Jednocześnie trudno nie doceniać roli , jaką w ostatnich latach odgrywają media , które lasują modę na typ bohatera bezwzględnego ,agresywnego , obrazy pełne zła i przemocy , wrogości w tandetnych scenariuszach filmowych .
Problem ten i inne zostały w książce omówione w kontekście innych państw i widać , ze różnice są tu niewielkie , ze zagrożenie młodzieży i dzieci jest wszędzie , chociaż jego skala różni się . Zwracamy uwagę na dwa kraje stosunkowo bliskie Polsce , to jest Niemcy i Rosję . Otóż w Niemczech wychodzi się od terapii rodzinnej i pomocy rodzinie , gdzie uwzględnia się główne problemy „ redukcji napięć”, unikając równocześnie zaetykietowania , co oznacza że nikogo nie wolno uważać za włóczęgę , uciekiniera lub przestępcę
Natomiast w Rosji uważa się , ze dzieci ulicy to dzieci nie tylko agresywne , źle wykształcone , czy wręcz niedouczone , ze skłonnościami do wchodzenia w konflikt z prawem . Obok nich są dzieci o bardzo niskim poziomie samoakceptacji . bardzo często znajdują się one w sytuacji , która każę się im bronić przed całym światem , co z kolei prowadzi do przeciwstawnych działań : zawiści i nienawiści w stosunku do innych dzieci , a nawet całego otoczenia . badacze rosyjscy wskazują , że problemy wychowawcze dzieci ulicy należy w pierwszej kolejności odnosić do realiów życia i humanistycznego podejścia do wychowanka jako podmiotu i nowego mechanizmu działania . W trzeciej części książki została omówiona problematyka profilaktyki , resocjalizacji w środowisku otwartym i rozwiązania , jakie mogą być stosowane w praktyce. Na tym polu stosunkowo duży dorobek ma w Polsce Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego . „ Dzieci ulicy to te które na skutek nie spełnienia przez ich rodziców podstawowych funkcji opiekuńczych i wychowawczych dużo czasu spędzają po za domem - na ulicy , podwórku i w innych miejscach niekontrolowanej aktywności . Ulica stała się dla nich źródłem wiedzy o życiu . Tu realizują swoją naturalną aktywność poznawczą i społeczną . są to więc dzieci wychowujące się na ulicy i tam wychowywane
(s. 152) .
Autorzy tej jakże cennej książki starają się odpowiedzieć na podstawowe pytanie : Jeżeli współcześnie , nie tylko w Polsce , ale na całym świecie prowadzona jest resocjalizacja , to co trzeba robić , aby wobec młodocianych osiągnęła ona swoje cele ? Zrozumiałe że nie znajdujemy w książce odpowiedzi , ale czytając ja , spotykamy się z różnego rodzaju opiniami i przykładami , poradami i uwagami , które z powodzeniem można stosować w praktyce wychowawczej . Istota książki sprowadza się do tego , że może być ona przydatna studentom pracującym w szkolnictwie , wychowawcom , kuratorom sądowym , a przede wszystkim rodzicom , dlatego powinni ją przeczytać i powinna ona zająć szczególne
miejsce w ich biblioteczkach .
3)
Fundacja Wspólna Droga - United Way Polska
KIM SĄ DZIECI OBJĘTE PROGRAMEM?
Ulica, podwórko, klatka schodowa, piwnica, strych. W tych miejscach czekają dzieci, o których zapomnieli dorośli. Dzieci sfrustrowane, pozostawione samym sobie, skazane na przegraną. Bez miłości, akceptacji, bezpieczeństwa i wiary we własne możliwości.
Są to te dzieci, które niekoniecznie z własnego, świadomego wyboru żyją, bawią się i spędzają czas na ulicy. Często rodzice tych młodych ludzi sami nie radzą sobie z własnymi problemami i własnym życiem. Brak pracy, nadużywanie alkoholu, przemoc, przestępczość, brak ciepła rodzinnego, trudne warunki mieszkaniowe i materialne. Czynniki te nie sprzyjają prawidłowemu wychowaniu i przekazywaniu pozytywnych wzorców osobowych. Takie życie jest szare, niepewne i nieatrakcyjne dla dorastających młodych. Pozostaje im ulica, na której mogą spotkać rówieśników z podobnymi problemami. Ulica, która jest brudna, śmierdząca, zła, nieprzewidywalna, niebezpieczna, zagrażająca, lecz mimo wszystko dla dzieci atrakcyjna.
Ulica jest interesująca nie tylko dla dzieci z rodzin ubogich i niewydolnych z wieloma problemami socjalnymi, które cechuje brak umiejętności społecznych i życiowych. To także „łakomy kąsek” dla młodzieży i dzieci, których rodzice większą część doby poświęcają na pracę. Pozornie mają zapewnioną miłość i akceptację. Mają też normalny dom, lecz rodzice są w nim obecni w nocy. Dają klucz i drobne pieniądze na obiad w pobliskiej pizzerii. Młodzi spędzają czas w gronie kumpli i znajomych z podwórka, osiedla, ponurego blokowiska.
Omawiane zjawisko przybiera na sile od kilkunastu lat. Na ulicach Warszawy, Katowic, Gliwic, Łodzi, Gdańska, Wrocławia, Lublina, można spotkać dzieci z syndromem niedostosowanych społecznie uliczników. W wielu miastach dzieci te wraz ze swoimi rodzinami żyją w gettach - dzielnicach socjalnych, gdzie patologie dotyczą większości członków społeczności. Brak wzorców, motywacji, nadziei, brak szans na wyjście z tego zaklętego kręgu ubóstwa, alkoholu, przemocy i nudy, która niszczy życie. Warunki, w jakich żyją dzieci, są tylko zachętą do powielania schematu życia rodziców i rówieśników. Ten zaklęty krąg „produkuje” coraz to nowych podopiecznych ośrodków pomocy społecznej, ośrodków szkolno - wychowawczych, zakładów poprawczych, zakładów karnych.
System instytucjonalnego wsparcia, pomocy, opieki nie jest w stanie dotrzeć do tych najbardziej potrzebujących, czyli na ulicę. Dlatego rozwiązaniem jest bezpośrednia obecność specjalistów - pedagogów ulicy w środowisku, w którym dzieci żyją i wychowują się.
Realizacja 30 projektów edukacyjno-artystycznych dla ok. 500 dzieci w całej Polsce
Fundacja od trzech lat finansuje projekty edukacyjne i artystyczne dla dzieci i młodzieży, w ramach konkursu grantowego „Dzieci na ulicy - pokażmy im świat”. Konkurs ma na celu wspieranie pedagogów ulicznych w realizacji projektów społecznych; promowanie nowoczesnej metody pracy środowiskowej - pedagogiki ulicznej; aktywizowanie lokalnych społeczności; promowanie inicjatyw obywatelskich w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego; tworzenie modelowych rozwiązań w zakresie działań pedagogów ulicy.
Autorami i realizatorami projektów są pedagodzy uliczni, którzy uczestniczyli w organizowanych przez Fundację szkoleniach z zakresu pedagogiki ulicy. Dotychczas finansowanie otrzymało 30 projektów, w których uczestniczyło ok. 500 dzieci. Średnio w każdym z projektów brała udział grupa ok. 15 osób - dzieci i młodzieży w wieku od 8 do 15 lat z destrukcyjnymi i zaburzonymi zachowaniami społecznymi, przejawiającymi się przede wszystkim nie realizowaniem obowiązku szkolnego, rozluźnieniem więzi z rodzinami i instytucjami na korzyść ulicy, uzależnieniami od substancji odurzających, przestępczością.
Projekty przewidziane do realizacji były wyłaniane w drodze konkursu. Decyzję o przyznaniu dofinansowania podejmowała komisja dystrybucyjna, składająca się z przedstawicieli sponsorów oraz ekspertów w dziedzinie pedagogiki ulicznej i socjoterapii.
Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, na jakie narażone są dzieci i młodzież z rodzin niedostosowanych społecznie, to główny cel wszystkich projektów ulicznych. Cele szczegółowe to:
zmiana lub poprawa sytuacji życiowej (szkolnej, rodzinnej) dzieci, poprzez zmianę ich nastawienia społecznego, a w szczególności usunięcie lub złagodzenie przeszkód prawidłowej socjalizacji, wzbudzenie pożytecznych zainteresowań i wskazanie możliwości ich realizacji, poprawa kontaktów rodzinnych i z otoczeniem,
doprowadzenie zaopiekowanych dzieci do istniejącego systemu opiekuńczo-wychowawczego, tj. instytucji: społecznych, edukacyjnych, sportowych, kulturalnych, prowadzących specjalistyczną pomoc oraz dotarcie do nowych adresatów projektu,
podejmowanie działań stymulujących u dzieci i młodzieży grup ryzyka, realizację aprobowanych społecznie własnych celów życiowych,
motywowanie (przez udział w zajęciach sportowo - kulturalnych) do twórczego i rozwijającego spędzania czasu wolnego,
włączanie dzieci do wspólnej realizacji pożytecznych zadań i projektów dziecięcych,
podejmowanie interwencji w sprawach dzieci.
W praktyce można wyróżnić dwie zasadnicze grupy projektów:
1. różnorodne zajęcia i aktywności, które poszerzały ich wyobrażenie o świecie oraz rozwijały zainteresowania i pasje. Dzieci pod okiem opiekunów odwiedzały różne instytucje społeczne, kulturalne, sportowe. Pedagodzy organizowali spotkania z ciekawymi osobami - specjalistami z różnych dziedzin, zabierali dzieci na pikniki oraz wycieczki.
Młodzi ludzie odwiedzali: kina, galerie, muzea, baseny, restauracje, domy kultury, studio telewizyjne, rozgłośnie radiową, ścianki wspinaczkowe, stadniny koni, parki narodowe i krajobrazowe, salony zabaw, grali w koszykówkę, piłkę nożną, tenisa, uczestniczyli w spływach kajakowych, brali udział w przeglądach filmowych.
Duże zainteresowanie wzbudzały wśród dzieci spotkania z ciekawymi osobami, np. z ze zdobywcą dwóch biegunów Ziemi Markiem Kamińskim, aktorem Jerzym Stuhrem, wegetarianką, rzeźbiarzem, trenerem koszykówki, pasjonatem astronomii, czy wydawcą książek.
Znaczna część uczestników projektów nigdy wcześniej nie odwiedzała wymienionych miejsc, dlatego takie wizyty nie tylko pozwalały na konstruktywne spędzanie czasu, ale również pokazywały dzieciom nieznany im dotąd świat i zasady w nim panujące oraz uczyły jak w nim funkcjonować.
2. małe projekty dziecięce, które sprzyjały kreowaniu postaw prospołecznych, podnosiły poczucie własnej wartości oraz zmieniały wizerunek społeczny dzieci i ich rodzin. Projekty te miały charakter twórczy a nie odtwórczy - pomysłodawcami były dzieci i młodzież. Przykładem może być projekt artystyczny opierający się na sztuce graffiti, festiwal uliczny, projekt fotograficzny zakończony wystawą w przestrzeni miejskiej, projekt teatralny zakończony spektaklami dla publiczności, projekt warsztatów hip hopowych i tworzenia własnej muzyki, projekt dziennikarski, wyjazdy na wycieczki i ferie zimowe (m.in. do Krakowa, Poznania, Warszawy, Zakopanego, Zamościa).
Dzieci były twórcami powyższych projektów, współpracowały ze specjalistami z różnych dziedzin (artystami, muzykami, sportowcami, fotografikami), negocjowały warunki realizacji poszczególnych działań, planowały wyjazdy, rezerwowały noclegi, kupowały bilety itp. Dzięki temu nabyły umiejętności, które zaprocentują w ich dorosłym życiu.
Projekty uliczne przyczyniły się do zacieśnienia więzi pomiędzy dziećmi, ich rodzicami, pedagogami, oraz szeregiem instytucji w środowisku, które były naturalnymi partnerami realizowanych zadań i działań: szkołami, ośrodkiem pomocy społecznej, miejskimi ośrodkami pomocy rodzinie, policją, kuratorami sądowymi, lokalnymi mediami, organizacjami pozarządowymi, miejskimi ośrodkami sportu i rekreacji, lokalnymi klubami i świetlicami środowiskowymi, poradnią psychologiczno - pedagogiczną. Tym samym nastąpiła poprawa relacji rodzinnych i społecznych; rodzice wypracowali nowe sposoby komunikacji wewnątrz rodziny; zredukowali negatywne zachowania i nawyki; dzieci stały się bardziej pewne siebie i otwarte na otaczający je świat oraz rozwój własnych zainteresowań; pedagodzy zdobyli wiele cennych doświadczeń w pracy z dzieckiem i jego otoczeniem, pełnili rolę „asystentów społecznych”, którzy wspierali nie tylko swych podopiecznych, ale również pomagali rodzicom w rozwiązywaniu problemów.
Lp. |
Miasto |
Nazwa organizacji |
Tytuł projektu |
1 |
Częstochowa |
Stowarzyszenie Pedagogiki Alternatywnej |
Esy floresy - uliczne ekscesy - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego na terenie dzielnicy Śródmieście, organizacja festynu ulicznego, warsztatów tańca breakdance, warsztatów cyrkowych, plastycznych |
2 |
Dzięgielów |
Centrum Misji i Ewangelizacji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego RP |
Życie na granicy - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego, wizyty na basenie, w Leśnym Parku Niespodzianek w Ustroniu, na ścianie wspinaczkowej |
3 |
Gdynia |
WYJDZIESZ?” Z ulicy do dzielnicy - pedagogika ulicy w Dolnym Wrzeszczu - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego na terenie Dolnego Wrzeszcza; formowanie grupy podopiecznych, gry i zabawy integracyjne z dziećmi |
|
4 |
Radom |
Mały fotograf - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego, warsztaty fotograficzne dla dzieci, wspólne fotografowanie otoczenia |
|
5 |
Warszawa |
Szkoła ruchoma - zajęcia edukacyjne dla dzieci organizowane na podwórkach przy użyciu tzw. szkoły mobilnej-pojazdu z tablicami edukacyjnymi |
|
6 |
Wyszków |
Polska jest piękna! Naucz się ją oglądać! - wycieczki rowerowe i rajdy po Ziemi Wyszkowskiej; wizyta w twierdzy Modlin, wyprawy do Puszczy Białej i Kamienieckiej, wyjazd do obozu w Treblince |
Lp. |
Miasto |
Nazwa organizacji |
Tytuł projektu |
1 |
Częstochowa |
Stowarzyszenie Pedagogiki Alternatywnej |
Moje podwórko - mój świat - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego, wspólne wizyty na ścianie wspinaczkowej, sali gimnastycznej, mecze piłki nożnej, fotografowanie okolicy |
2 |
Działdowo |
Alteranatywa - to my - dzieci pod okiem pedagogów uczestniczyły w spływie kajakowym, zajęciach sportowych, chodziły do kina, na basen |
|
3 |
Katowice |
Katolicka Fundacja Dzieciom w Parafii Św.św. Apostołów Piotra i Pawła |
Nie tylko szara ulica - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; dzieci z pedagogami chodziły na kręgle, do pizzerii; uczestniczyły w zajęciach fotograficznych |
4 |
Kraków |
W dziecięcym obiektywie - dzieci uczestniczyły w warsztatach fotograficznych, poznały laboratorium fotograficzne, odwiedziły Muzeum Historii Fotografii; fotografowały swoje otoczenie |
|
5 |
Łowicz |
Czysty zysk - gry i zabawy z dziećmi na jednym z podwórek, organizacja kina letniego „Wakacje z duchami”; zajęcia fotograficzne dla dzieci |
|
6 |
Rybnik |
Kumpel z placu - dyżury streetworkerów, organizacja wyjazdu do Cieszyna dla dzieci, warsztatów projektowania biżuterii artystycznej dla dziewcząt, |
|
7 |
Warszawa |
Wytańczymy marzenia - warsztaty taneczne dla dziewcząt, które poznały sambę, hip hop, taniec indyjski |
|
8 |
Warszawa |
Kontynuacja działań profilaktyczno wychowawczych wśród dzieci i młodzieży ulicy… - wyjazdy z dziećmi do Gdańska i Białogóry; realizacja projektu fotograficznego „Cały świat w Warszawie” |
|
9 |
Warszawa |
Okna otwarte - dyżury streetworkerów na terenie tzw. Szmulowizny na Pradze Północ, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego, gry i zabawy z dziećmi |
|
10 |
Warszawa |
Działania z zakresu pedagogiki społecznej na terenie Targówka Fabrycznego - dyżury streetworkerów na terenie Targówka Fabrycznego, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego, gry i zabawy z dziećmi |
Lp. |
Miasto |
Nazwa organizacji |
Tytuł projektu |
1 |
Chełm |
Dzieci na ulicy - pokażmy im świat - - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia i gry z dziećmi, wyjazdy na basen, wycieczki do Zamościa i Lublina, udział w przeglądzie filmowym - spotkanie z Jerzym Sthurem, warsztaty dziennikarskie, nagrywanie wywiadów |
|
2 |
Częstochowa |
Nie jesteś sam - - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; gry i zabawy z dziećmi: podchody, wycieczki rowerowe, mecze piłki nożnej, wyjścia na basen, ściana wspinaczkowa, sala gimnastyczna |
|
3 |
Częstochowa |
Alternatywa dyżury -streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęci dla dzieci: sportowe, forograficzne, wyjście na basen, do kina; wizyta w stadninie koni, wyjazd do Zakopanego |
|
4 |
Kielce |
|
|
5 |
Kraków |
Pedagogika społeczna na ulicy - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia dla dzieci: wyjścia na basen, na ścianę wspinaczkową, na kręgielnię, do parku wodnego, wyjazd do Zakopanego |
|
6 |
Kraków |
Nie ma nudy w mieście - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia z dziećmi: judo, wizyty w kinie, parku wodnym, salonie gier; wycieczka po krakowskim Kazimierzu |
|
7 |
Łowicz |
Garnie kontra rozrabianie - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; gry i zabawy z dziećmi; wyjazd na ferie zimowe w Beskid Śląski, wyprawa do Łodzi, zwiedzanie Łowicza i okolic |
|
8 |
Piła |
Pozostawienie sami sobie i ulicy - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia i gry z dziećmi, wspólne posiłki |
|
9 |
Radom |
Z ulicy na stadion - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia z dziećmi: spacery, wyjście na lodowisko, na basen, do kina; zajęcia sportowe w Klubie Piłkarskim „Radomiak”, warsztaty radiowe |
|
10 |
Rybnik |
Projekt Pedagogiki Ulicznej „Tu jestem!” - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; Gry i zabawy z dziećmi: wyjście na kręgle, do Aeroklubu Rybnik, na basen, na mecze piłki nożnej; udział w przedstawieniach teatralnych; nauka jazdy konnej |
|
11 |
Warszawa |
Stowarzyszenie Kultury Młodzieżowej „Spoko Dzieciak” |
Rembertów hip-hopowy - bardziej kolorowy - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia i gry z dziećmi |
12 |
Warszawa |
Warszawa RE-FLEKSJA - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia z dziećmi: bilard, wizyta w Muzeum Techniki, wyjście na łyżwy, na narty, na kręgle; nauka chodzenia na szczudłach; projekt fotograficzny dla dzieci - fotografowanie okolicy |
|
13 |
Warszawa |
Nie tylko na ulicy - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; gry i zabawy z dziećmi, wyjścia na basen, wizyta w Pałacu Kultury i Nauki, na lodowisku, w kinie, na kręglach |
|
14 |
Warszawa |
Projekt uliczny „Kładka” - sam - dyżury streetworkerów, poznawanie specyfiki środowiska dziecięcego; zajęcia z dziećmi, wyjścia na basen, tenis stołowy, bilard, udział w zimowisku w Osiecku, realizacja projektu teatralnego |