mgr Anna Talik
nauczycielka przyrody
SP nr 34 w Warszawie
Czynności życiowe człowieka - odżywianie
Poziom nauczania - klasa 4
Czas trwania lekcji - 2 godziny
Miejsce - sala lekcyjna
Cele:
Potrafi czytać ze zrozumieniem,
Rozumie potrzebę zdrowego odżywiania,
Zna i rozumie funkcjonowanie układu pokarmowego,
Potrafi podzielić produkty żywnościowe ze względu na ich pochodzenie,
Zna składniki odżywcze i ich znaczenie dla organizmu,
Potrafi ułożyć prawidłowy jadłospis,
Zna zasady właściwego żywienia i higieny przy przyrządzaniu posiłków,
Uczeń potrafi współpracować w grupie.
Formy i metody pracy: Obserwacji, analizy, dyskusji, grupowa i indywidualna.
Środki dydaktyczne: Podręcznik, karty pracy dla pięciu grup, karty dydaktyczne z rysunkami różnych produktów żywieniowych, plansza z układem pokarmowym człowieka oraz z piramidą żywieniową, tabela z podanymi wartościami odżywczymi wybranych produktów.
Przebieg zajęć
Faza wstępna
Krótkie przypomnienie omawianych wcześniej potrzeb życiowych człowieka.
Wymienianie przez uczniów przykładów tego co jest niezbędne i tego co ułatwia życie.
Krótkie omówienie funkcjonowania układu pokarmowego człowieka.
Zapoznanie uczniów z planem zajęć,
Podział na grupy, losowanie kart pracy grupowej.
Faza główna
Na podstawie wcześniej poznanych wiadomości oraz materiału z podręcznika uczniowie uzupełniają karty pracy.
Prezentacja wyników pracy grupowej przez liderów każdej z grup.
Uzupełnianie zebranych informacji, korygowanie błędów przez nauczyciela, omówienie piramidy żywieniowej, podkreślenie znaczenia higieny przygotowania i spożywania posiłków.
Dyskusja na temat potrzeb żywieniowych ludzi w różnym wieku.
Faza podsumowująca
Układanie w grupach jednodniowych jadłospisów dla: przedszkolaka, nastolatka, staruszka, rekonwalescenta, sportowca z wykorzystaniem kart dydaktycznych z rysunkami.
Karty pracy:
Grupa I
imiona i nazwiska........................................................
.................................................
.................................................
.................................................
Wykorzystując informacje z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykłady produktów spożywczych zgodnie z podziałem ze względu na ich pochodzenie
produkty pochodzenia roślinnego |
produkty pochodzenia zwierzęcego |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Grupa II
imiona i nazwiska........................................................
.................................................
.................................................
. .................................................
Przy pomocy materiału z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykładowe źródła wymienionych składników pokarmowych i ich główną rolę w odżywianiu organizmu:
składnik pokarmowy |
rola w organizmie |
przykładowe źródła |
białka |
|
|
tłuszcze |
|
|
cukry |
|
|
witaminy i sole mineralne |
|
|
błonnik |
|
|
Grupa III
imiona i nazwiska................................................
.........................................
.........................................
Wykorzystując informacje z podręcznika oraz tablicy z wartościami odżywczymi i piramidą żywieniową uzupełnij tabelę:
produkt |
proporcje w piramidzie |
główne składniki odżywcze |
|
najmniej
|
|
|
średnio
|
|
|
najwięcej
|
|
Grupa IV
imiona i nazwiska....................................................
.............................................
.............................................
.............................................
Wykorzystując informacje z podręcznika ułóż 10 zasad zdrowego żywienia oraz dokonaj ich hierarchizacji z krótkim uzasadnieniem - uzupełnij tabelę.
zasady zdrowego żywienia |
uzasadnienie hierarchizacji |
1. |
|
2. |
|
3. |
|
4. |
|
5. |
|
6. |
|
7. |
|
8. |
|
9. |
|
10. |
|
Przykładowe karty pracy ucznia
Karta Pracy data...............
Temat: Poznajemy nasze środowisko
Imię i nazwisko...............................................................
Zadanie 1
Wyznacz swoje stanowisko badawcze - posługując się miarą krokową (po 10 kroków w każdą stronę zgodnie ze szkicem).
Zadanie 2
Określ położenie badanego obszaru względem stron świata, zaznacz kierunki (N,S,W, E) w terenie i na szkicu.
Zadanie 3
Zaznacz na szkicu swojego stanowiska badawczego usytuowanie charakterystycznych obiektów np. drzew, skał, budynków, śmietników itp.
Zadanie 4
Jakie rośliny zaobserwowałeś na badanym terenie. Nazwij je - możesz skorzystać z atlasu. .....................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
Zadanie 5
Jakie zwierzęta zaobserwowałeś na badanym terenie. Nazwij je - możesz skorzystać z klucza........................................................
................................................................
................................................................
................................................................
Zadanie 6
Jakie ślady działalności człowieka zauważyłeś na badanym terenie:
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Karta Pracy data...............
Temat: Poznajemy nasze środowisko
Imię i nazwisko...............................................................
Zadanie 1
Wyznacz swoje stanowisko badawcze - posługując się miarą krokową (po 10 kroków w każdą stronę zgodnie ze szkicem).
Zadanie 2
Określ położenie badanego obszaru względem stron świata, zaznacz kierunki (N,S,W, E) w terenie i na szkicu.
Zadanie 3
Korzystając z patyka i przymocowanej do niego folii aluminiowej określ kierunek wiatru. Wynik obserwacji zaznacz na szkicu odpowiednim symbolem.
Zadanie 4
Obserwując otoczenie (głównie liście na drzewach) określ siłę wiatru. Opisz ją .........................................................................
...................................................................... Zadanie 5.
Korzystając z termometru zmierz temperaturę powietrza, odczytaj i zapisz :
Temperatura powietrza wynosi.........................................
Zadanie 6
Wykorzystując bibułę sprawdź wilgotność gleby. Grudkę ziemi ściśnij w bibule. Sprawdź jaki ślad zostawia.
a. bibuła jest sucha c. bibuła mokra - wyraźny ślad
b. bibuła wilgotna d. bibuła bardzo mokra - woda przez nią przecieka
Zadanie 7
Jakie jest nasłonecznienie na badanym terenie
a. małe b. średnie c. duże
Zadanie 8
Jakie rośliny występują na badanym obszarze (możesz skorzystać z atlasu):.........................................................................................................................................................................................................................................................
Karta Pracy data...............
Temat: Badanie jakości wody w............................................
Imię i nazwisko...............................................................
Zadanie 1
Zaznacz na otrzymanym szkicu położenie swojego punktu pomiarowego.
Zadanie 2
Zbadaj w punkcie pomiarowym wybrane fizyko-chemiczne wskaźniki jakości wody. Wyniki zanotuj w tabeli.
lp. |
badany wskaźnik |
wynik |
uwagi |
obserwowane źródła zanieczyszczeń wody |
temperatura |
|
|
|
|
mętność |
|
|
|
|
zapach |
|
|
|
|
kolor |
|
|
|
|
pH |
|
|
|
|
obecność substancji org. |
|
|
|
Wnioski:............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 3
W pobliżu stanowiska badawczego określ rodzaj i ilość odpadów (wg skali: 1 - bardzo mało, 2 - mało, 3 - średnio, 4 - dużo, 5 - bardzo dużo). Wyniki wpisz w tabelę.
rodzaj odpadów |
miejsce występowania |
ilość |
butelki szklane |
|
|
butelki plastikowe |
|
|
puszki metalowe |
|
|
opakowania papierowe |
|
|
opakowania z tworzyw sztucznych |
|
|
niedopałki papierosów |
|
|
inne |
|
|
Wnioski:............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Karta Pracy data...............
Temat: Szukamy żywych organizmów
Imię i nazwisko...............................................................
Zadanie 1
Zanotuj w odpowiednich rubrykach, jakie organizmy zobaczyłeś w wyznaczonym terenie.
Mikroorganizmy |
Grzyby |
Rośliny |
Zwierzęta |
|
|
|
|
Zadanie 2
Rozejrzyj się dokładnie. Zanotuj jakie tropy i jakie ślady udało ci się zaobserwować. Wykonaj rysunki (szkice).
Tropy |
rysunek |
Ślady |
rysunek |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wnioski:............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Karta Pracy data...............
Temat: Mapa topograficzna
Imię i nazwisko...............................................................
Zadanie 1
Na podstawie mapy topograficznej określ, w którym kierunku od głównego wyjścia ze szkoły znajduje się miejsce ćwiczeń terenowych. Wynik zapisz w tabeli, w rubryce “kierunek”.
Zadanie 2
Na otrzymanej mapie zaznacz kolorem pomarańczowym trasę wędrówki podczas dzisiejszych ćwiczeń
Zadanie 3
Skala mapy wynosi 1:10000. Oblicz, odległość między szkołą a miejscem ćwiczeń.
kierunek |
skala mapy liczbowa |
skala mapy mianowana |
odległość na mapie w cm |
odległość w terenie w m |
odległość w terenie w km |
|
|
|
|
|
|
Zadanie 4
Na podstawie obserwacji terenu uzupełnij otrzymaną mapę . Użyj następujących symboli:
- kościół
- stacja benzynowa
- apteka
- punkt obserwacyjny
kolorem czerwonym zaznacz obszar zabudowany,
zielonym - tereny zielone (łąki, lasy, parki)
żółtym - pola uprawne
szarym - nieużytki
Karta Pracy data...............
Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie
Grupa I
imiona i nazwiska........................................................
.................................................
.................................................
.................................................
Zadanie 1
Wykorzystując informacje z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykłady produktów spożywczych zgodnie z podziałem ze względu na ich pochodzenie
produkty pochodzenia roślinnego |
produkty pochodzenia zwierzęcego |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zadanie 2
Przy produktach wymienionych w tabeli z zadania 1 dorysuj kolorowe kółka zgodnie z wartościami odżywczymi tych produktów (przeanalizuj tabelę wartości odżywczych w podręczniku).
Kółko czerwone - największa zawartość białka,
niebieskie - tłuszczów
żółte - cukrów,
zielone - błonnika,
pomarańczowe - witamin i soli mineralnych.
Karta Pracy data...............
Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie
Grupa IV
imiona i nazwiska....................................................
.............................................
.............................................
.............................................
Wykorzystując informacje z podręcznika ułóż 10 zasad zdrowego żywienia oraz dokonaj ich hierarchizacji z krótkim uzasadnieniem - uzupełnij tabelę.
zasady zdrowego żywienia |
uzasadnienie hierarchizacji |
1. |
|
2. |
|
3. |
|
4. |
|
5. |
|
6. |
|
7. |
|
8. |
|
9. |
|
10. |
|
Karta Pracy data...............
Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie
Grupa III
imiona i nazwiska....................................................
.............................................
.............................................
.............................................
Wykorzystując informacje z podręcznika oraz tablicy z wartościami odżywczymi i piramidą żywieniową uzupełnij tabelę:
produkt |
proporcje w piramidzie |
główne składniki odżywcze |
|
najmniej
|
|
|
średnio
|
|
|
najwięcej
|
|
Karta Pracy data...............
Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie
Grupa II
imiona i nazwiska........................................................
.................................................
.................................................
. .................................................
Przy pomocy materiału z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykładowe źródła wymienionych składników pokarmowych i ich główną rolę w odżywianiu organizmu:
składnik pokarmowy |
rola w organizmie |
przykładowe źródła |
białka |
|
|
tłuszcze |
|
|
cukry |
|
|
witaminy i sole mineralne |
|
|
błonnik |
|
|
Przykładowe scenariusze zajęć
Przykłady testów
Przykładowe wydruki komputerowe wykorzystywane na zajęciach
Przykładowe zestawy pomocy
(dla ucznia i nauczyciela)
Zestawy pomocy dla ucznia i nauczyciela
temat |
zestaw nauczyciela |
zestaw ucznia |
Jak nie zgubić się w terenie? |
gnomon, kompas, plansze -”naturalne wskaźniki kierunku północnego”, mapa |
kompasy, karty pracy, szkic terenu |
Krajobraz i jego elementy |
mapa, kompas, klucze do oznaczania roślin i zwierząt, powiększony szkic terenu zajęć |
kompas, szkic terenu, lupa, lornetka, sito, zlewka, karty pracy |
Poznajemy sposoby obserwacji przyrodniczych |
lupa, mikroskop, preparat mikroskopowy z dobrze widocznymi komórkami (np. łodyga fasoli, grążel żółty), lornetka |
liście lipy, lupa, karta pracy |
Żyjemy w świecie dźwięków |
kamerton, 5 butelek z różną ilością wody (butelkowe organy), plansza - bogactwo dźwięków (z podziałem na przyjemne i nieprzyjemne) |
pudełko do zapałek, gumka recepturka (struna), sztywny sznurek, pudełka po śmietanie (2 szt.), |
Czynności życiowe człowieka - odżywianie |
plansza - układ pokarmowy człowieka, piramida żywności, tabela wartości odżywczych, |
karty pracy, zestawy kart dydaktycznych z ilustracjami różnych pokarmów |
Czynności życiowe człowieka - oddychanie |
plansza - układ oddechowy człowieka, szary papier, sklerotki, lusterko, 2 świeczki, zapałki, szklanka, woda wapienna, słomka do napojów, miara krawiecka |
3 sklerotki, zestaw pytań: Co by było, gdyby na Ziemi zabrakło powietrza, wody, promieniowania słonecznego? |
Plan i skala |
film video - plan miasta i okolicy, taśma miernicza, plansza - przeliczanie odległości w różnych skalach |
zdjęcie człowieka (cała sylwetka), linijka, papier milimetrowy, |
Kierunki i odległości na mapach |
mapa hipsometryczna Polski, atlasy geograficzne, tablice ze znakami topograficznymi |
karta pracy, linijka, kompas |
Podobieństwa i różnice w budowie organizmów żywych |
organizmy jednokomórkowe - film, plansza - budowa komórki roślinnej i zwierzęcej, |
zestaw ilustracji roślin i zwierząt, karta pracy |
Różnice i podobieństwa |
mikroskopy, preparaty mikroskopowe: krew żaby, tkanka kostna, przekrój przez łodygę fasoli, paproci, grążel żółty, |
lupy, cebula, zestaw do wykonywania preparatów mikroskopowych |
Ziemia we Wszechświecie |
plansza - układ słoneczny, film - “Słońce, Ziemia, Księżyc”, |
układanka planetarna krzyżówki, |
Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi |
plansza - układ słoneczny, film - “Słońce, Ziemia, Księżyc”, tellurium, żarówka - Słońce |
globus, karty pracy |
Poznajemy pory roku |
gnomon, latarka, kalendarz z godzinami wschodu i zachodu Słońca, diagramy kołowe “dzień i noc” |
karty pracy, zestawy kart dydaktycznych - ilustracje kojarzące się jednoznacznie z jakąś porą roku |
Rośliny i zwierzęta różnych środowisk |
foliogramy - łąka, las, jezioro, morze, układanka magnetyczna, |
karty pracy, zestawy kart dydaktycznych |
Pospolite gatunki drzew, krzewów i roślin zielnych |
klucze do oznaczania roślin i zwierząt, kompas, mapa |
karty pracy, lupy, lornetki, sznurek do wyznaczenia terenu badań |
Krajobrazy strefowe na Ziemi |
mapa hipsometryczna i krajobrazowa świata, film video - w zależności od szczegółowego tematu lekcji np. “Sahara” |
atlasy, karty pracy, zestaw kart do gry dydaktycznej “krajobrazowy remik” |
Krajobrazy astrefowe na Ziemi - wulkanizm |
plansza - przekrój przez wulkan, mapa hipsometryczna i geologiczna świata, film video - np. wulkany na Jawie |
atlasy, karty pracy |
|
|
|