Słowniki uczą, radzą i pomagają

Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie VI z cyklu:

Słownik doradcą i przewodnikiem

Cele ogólne:

• doskonalenie umiejętności posługiwania się różnymi rodzajami słowników.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• umie samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji,

• potrafi rozstrzygnąć wątpliwości językowe korzystając z właściwych źródeł informacji,

• rozumie pojęcia: hasło, artykuł hasłowy, indeks,

• efektywnie współpracuje z zespołem.

Pomoce dydaktyczne:

• gra planszowa,

• zadania dla grup,

słowniki:

• Słownik ortograficzny,

• Słownik wyrazów bliskoznacznych,

• Słownik frazeologiczny języka polskiego,

• Słownik poprawnej polszczyzny,

• Słownik wyrazów obcych,

• Słownik antonimów,

• Mały słownik języka polskiego.

Metody i formy pracy:

• praca w grupach,

• praca ze słownikiem, gra dydaktyczna, pogadanka.

Czas: dwie jednostki lekcyjne.

Tok lekcji:

• Część wprowadzająca:

• przedstawienie uczniom celów lekcji,

• losowy podział uczniów na pięć grup,

• wyjaśnienie zadań przygotowanych dla grup.

• Część zasadnicza:

Zadanie I: Gra planszowa - Słownikowy wyścig

Podczas gry uczniowie trafiają na planszy, na pola oznaczone cyframi. Pod każdą cyfrą kryją się zadania. Zadania te dotyczą rodzajów słowników. Uczniowie muszą podać prawidłową nazwę słownika, z którego skorzystają, by rozwiązać podaną w pytaniu trudność językową.

Zadanie II: Ćwiczenia w korzystaniu ze słowników.

Zadanie II sprawdza, czy uczniowie potrafią rozwiązać problem językowy korzystając z właściwych słowników. Zespoły otrzymują karty pracy zawierające problemy, na które natrafili podczas gry planszowej.

• Podsumowanie:

1. Kiedy korzystamy ze słowników? (uczniowie podają przykłady)

2. Zapis tematu lekcji i notatki w formie tabeli.

Temat: Słowniki uczą, radzą i pomagają.

(wzór tabelki i przykładowe zadanie)

Zadanie do wykonania	Skorzystam ze słownika ....	Rozwiązanie zadania
1. Wyraz przeciwstawny do słowa - egoista.	Słownik antonimów	- altruista

Zadanie domowe

1. Zapisz w kolejności alfabetycznej nazwy słowników i innych źródeł informacji znajdujących się w twojej domowej biblioteczce.

2. Dla chętnych. Przygotuj reklamę dowolnego słownika. (forma dowolna, zadanie możesz wykonać wspólnie z kolegą)

Załączniki:

• instrukcja,

• gra planszowa,

• zasady gry planszowej,

• pytania do gry planszowej,

• karty pracy.

Instrukcja

Jak pracować?

• Wybierzcie lidera grupy, osobę kierującą pracą grupy.

• Wybierzcie gracza - osobę, która będzie rzucała kostką i przesuwała wasz pionek po planszy.

• Ustalcie, kto będzie odpowiadał na zadane pytania? (każdy po kolei, czy po konsultacji z grupą, tylko jedna osoba?)

• Wybierzcie sprawozdawcę, który przedstawi rozwiązanie zadania II.

Gra planszowa: SŁOWNIKOWY WYŚCIG

Zasady gry planszowej:

Grę rozpoczyna drużyna, która wyrzuciła największą liczbę oczek.

1. Rzucamy raz kostką.

2. Stajemy na polu oznaczonym cyfrą równą ilości wyrzuconych oczek. Odpowiadamy na pytanie ukryte pod numerem pola, na którym stoimy.

3. Jeśli odpowiedzieliśmy poprawnie, rzucamy kostką w następnej serii i gramy dalej. Jeśli odpowiedź była błędna opuszczamy następną kolejkę.

4. Gdy przesuwając się po planszy trafimy na kolorowe pole, odpowiadamy na dodatkowe pytanie. Poprawna odpowiedź na to pytanie pozwala nam na dodatkowy rzut kostką, zła odpowiedź powoduje, że cofamy się o dwa pola.

5. Wygrywa ta drużyna, która pierwsza dotrze do mety.

Przykładowe pytania do gry planszowej:

ZESTAW I (należy przygotować przynajmniej trzy różnee zestawy, gdyż drużyny mogą zatrzymać się na tym samym polu)

Z jakiego słownika skorzystasz, by rozwiązać następujący problem:

1. Jak piszemy „nie” z czasownikami?

2. Inaczej - burza.

3. Kiedy skorzystasz ze Słownika wyrazów bliskoznacznych?

4. Co znaczy słowo - krypta?

5. Która forma jest poprawna: zniczy czy zniczów?

6. Zamiast słowa - ogrodzenie?

7. Ile znaczeń ma słowo - kolęda?

8. Kiedy skorzystasz ze Słownika antonimów?

9. Kto to - orator?

10. Rz” czy „ż” w wyrazie ka...e?

11. Wyraz przeciwstawny do słowa - egoista.

12. Kiedy skorzystasz ze Słownika ortograficznego?

13. Jak rozumiesz podany zwrot: pleść trzy po trzy?

14. Co to portal?

15. Kiedy skorzystasz ze Słownika wyrazów obcych?

16. Podaj dopełniacz liczby mnogiej rzeczownika - godło.

17. Wyjaśnij pojęcie - mizerykordia.

18. Kiedy skorzystasz ze Słownika języka polskiego?

19. Przeciwieństwo wyrazu - umiar.

20. Wyjaśnij znaczenie wyrażenia - beczka Danaid.

Karty pracy - wzór

(drużyny rozwiązują te zadania, na które natrafiły podczas gry)

Zadanie do wykonania	Skorzystam ze słownika...	Rozwiązanie zadania

Opracowała Krystyna Golon, Szkoła Podstawowa nr 2 w Rogoźnie.

4

---