 | Pobierz cały dokument opracowanie.nt.prawa.osobowego.inne.kierunki.doc Rozmiar 119 KB |
PRAWO OSOBOWE (Ius quod ad personas pertinet- Prawo dotyczące osób.)
Zdolność prawna- zwana niekiedy podmiotowością prawną, jest to zdolność do bycia podmiotem w stosunkach prawnych. W konsekwencji zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Np. zdolność bycia właścicielem jakiejś rzeczy, zdolność bycia dłużnikiem, albo wierzycielem. Korzystanie ze zdolności prawnej nie jest bezpośrednim skutkiem jakichś właściwości przyrodzonych czy społecznych, wynika z przepisów prawa i jest przepisami prawa określona. Mówimy, że jest to cecha normatywna. Podmiotami stosunków prawnych są os. fiz. i os. praw.
Osoby fizyczne
Osoba fizyczna- persona, sytuacja prawna określonej osoby- caput. Odrębny byt osoby fizycznej zaczynał się z momentem narodzin a kończył z momentem śmierci. Skutki prawne wywoływało urodzenie się dziecka żywego, ludzkiej postaci. Gdy były wątpliwości czy dziecko urodziło się żywe sprawdzano dwie cechy: żywotność i zdolność do życia. Za zdolne do życia uchodziły te noworodki, które urodziły się najwcześniej w 182 a najpóźniej w 300 dniu od chwili poczęcia. O żywotności decydowały symptomy zewnętrzne i ta kwestia była przedmiotem sporów między przedstawicielami szkół Sabinianów i Prokulianów.
Sabinianie zadowalali się w tej kwestii jakimkolwiek zewnętrznym znakiem, że dziecko urodziło się żywe. np. ruch rączki.
Prokulianie żądali wyraźnego znaku w postaci krzyku dziecka. Uważali, że jeżeli dziecko nie krzyknie to nie urodziło się żywe.
Ten spór trwał przez dwa stulecia, w końcu zwyciężyło stanowisko Sabinianów. Justynian w swojej kodyfikacji przyjął stanowisko Sabinianów. Jest to bardzo istotne bo jeżeli ustalimy, że dziecko urodziło się żywe to powstają konsekwencje prawne.
Płód poczęty ale jeszcze nie urodzony- nasciturus nigdy nie był uważany za odrębną osobę fizyczną. Traktowano go jako część ciała kobiety- mulieris portio. W związku z tym uważano, iż taki płód poczęty lecz jeszcze nie narodzony nie ma zdolności prawnej, bo nie jest odrębną osobą. Taka jest reguła, jednak już od czasów przedklasycznych, umożliwiono dziecku nienarodzonemu uzyskanie pewnych korzyści majątkowych dzięki zastosowaniu konstrukcji fikcji prawnej tej treści, że skutki urodzenia rozciągano wstecz do chwili poczęcia. Dziecko poczęte lecz jeszcze nie urodzone w pewnych sytuacjach uznawano fikcyjnie za urodzone i mogło ono wobec tego czerpać korzyści majątkowe. Czerpało je warunkowo, pod warunkiem, że się urodziło żywe. Ta fikcja prawna odnosiła się jedynie do jednego przypadku do czasów justyniańskich- do powołania dziecka do dziedziczenia. Sytuacja zmieniła się w czasach justyniańskich, uogólniono tę zasadę stosując ją do wszystkich przypadków, w których dziecko mogło uzyskać jakiekolwiek korzyści.
 | Pobierz cały dokument opracowanie.nt.prawa.osobowego.inne.kierunki.doc rozmiar 119 KB |