PRZYGOTOWAŁA:

Anna Brewczyńska

Semestr III

Grupa: A

Tryb nauki: zaoczny

SPIS TREŚCI

Bibliografia	3
Fosfolipidy	4
Liposomy	5
Ceramidy	8

BIBLIOGRAFIA

1. Słownik biochemia. Szkolny, wydawnictwo: WSiP

2. A. zstępy skórne powodują zmiany w tkance łącznej skóry tych okolic ciała, które się szybko zmieniają.iem. c w złagodzeniu świeżycKołodziejczyk, Naturalne związki organiczne, wydawnictwo: Wydawnictwo naukowe PWN

3. L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, raekcje., wydawnictwo: Wydawnictwo naukowe PWN

4. J. Dylewska- Grzelakowska, Kosmetyka stosowana, wydawnictwo: WSiP

5. I. B. Peters, Kosmetyka, wydawnictwo: Stam rea

6. http://www.we-dwoje.pl/fosfolipidy,slownik,418.html

7. http://www.infovek.sk/predmety/biologia/diplomky/biologia_bunky/fosfolipidy.htm

8. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ceramidy

9. http://bez-recepty.pgf.com.pl/index.php?co=artyk&id_artyk=208

10. http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3902136

FOSFOLIPIDY

1. Budowa fosfolipidów.

Fosfolipidy są to estry gliceryny, kwasu palmitynowego i stearynowego oraz reszty kwasu fosforowego połączonego ze związkiem polarnym hydrofilowym, np. alkoholem.

W budowie fosfolipidu rozróżniamy część hydrofilową, jest to związek polarny i reszta fosforowa, i część hydrofobową, czyli resztę kwasu tłuszczowego.

1. Otrzymywanie

Są pozyskiwane z błon komórkowych, których stanowią istotny element. Szczególnie obficie występują w mózgu i otoczkach mielinowych neuronów. Z żółtek jaj kurzych, nasion pszenicy lub soi, uzyskuje się jeden z najbardziej popularnych fosfolipidów, a mianowicie lecytynę.

3. Właściwości fosfolipidów

Fosfolipidy mają zdolność migrowania w głąb naskórka, co pozwala na bezpośrednie wprowadzanie wody i substancji tłuszczowych do przestrzeni międzykomórkowych warstwy rogowej skóry. Rozmiękczają i odżywiają skórę, zaś na skórze tworzą film zabezpieczający przed detergentami. Mają skłonność do zbijania się w kule i tworzenia liposomów. Poza tym są dobrymi emulgatorami.

4. Zastosowanie fosfolipidów.

Znalazły zastosowanie w kosmetyce, dzięki swoim właściwościom zmniejszającym napięcie powierzchniowe oraz dzięki obecności w skórze jako nośnik substancji aktywnych. Stosuje się je do produkcji kremów przeciwzmarszczkowych, odżywczych, maseczkach oraz w kosmetykach do pielęgnacji włosów.

5. Co niszczy fosfolipidy?

Fosfolipidy są rozkładane przez fosfolipazy. Są to enzymy znajdujące się w wydzielinach bakteryjnych i jadach oraz enzymy wydzielane na zewnątrz komórki w przewodzie pokarmowym.

LIPOSOMY

1. Budowa liposomów:

Liposomy są to pęcherzyki, których ścianki są zbudowane z lipidowej warstwy podwójnej, a w ich wnętrzu znajduje się woda lub wodne roztwory związków polarnych. Ścianki liposomów są utworzone z około 300 cząsteczek fosfolipidowych. W kosmetyce stosuje się też liposomy zbudowane ze steroli. Mają kształt kulisty lub lekko wydłużony. Wielkość liposomów wynosi do 1000 nm, przy czym typowa grubość ścianki to 5 nm.

2. Otrzymywanie liposomów:

Typowy proces formowania liposomów, dzięki któremu powstają mające średnicę do 50 nm., polega na rozproszeniu fosfolipidów w środowisku wodnym. Rozproszenie osiąga się za pomocą bardzo szybkiego mieszania lub sonifikacji (oddziaływania ultradźwiękami) fosfolipidów bądź też ich roztworów w rozpuszczalnikach organicznych, zwieszonych w wodzie lub w roztworach wodnych substancji polarnych. W ten sposób można roztwór substancji polarnej otoczyć powłoczką hydrofobową. Jeżeli liposomy zostaną utworzone w 0,1 molowym roztworze glicyny, to wewnątrz tego pęcherzyka znajdzie się ok. 30 cząsteczek glicyny. Rozproszone w wodnym roztworze liposomy można wydzielić przez dializę lub filtrację żelową. Liposomy o wielkości do 1000 nm. otrzymuje się stosując specjalne techniki, np. powolne odparowywanie rozpuszczalnika organicznego z wodnej zawiesiny zawierającej roztwór fosfolipidów.

3. Nazewnictwo.

Nazwy liposomów mogą pochodzić od rodzaju środków powierzchniowo czynnych użytych do ich produkcji, np. niosomy - liposomy wytworzone z udziałem specjalnych niejonowych składników syntetycznych. Często nazwę określa składnik zamknięty wewnątrz liposomu, np. witasomy zawierają witaminy.

4. Właściwości liposomów.

Liposomy mogą wnikać w warstwę rogową naskórka, nie mogą jednak przez nią przejść, ponieważ są rozkładane pod wpływem enzymów i innych czynników.

W wyniku rozkładu zawarta w liposomach woda i substancje czynne powoli są wydzielane i pozostają w warstwie rogowej. W przypadku, gdy w liposomach są zawarte substancje lecznicze, możliwa jest ich migracja w głąb skóry.

Liposomy mogą stanowić „odżywkę” dla skórnej bariery ochronnej i wzmacniając ją hamują wysychanie skóry i przywracają maturalną równowagę wodno-tłuszczową.

Możliwe jest otrzymanie w pełni kompatybilnych liposomów z większością stosowanych surowców. Umożliwia to uzyskanie produkcję całkowicie stabilnych kosmetyków lipsomowych, takich jak żele i emulsje.

Do wnętrza liposomów można wprowadzić praktycznie każdą substancję czynną.

5. Mechanizm działania liposomów na poszczególne warstwy skóry.

Liposomy oddziałują na skórę w czterech warstwach. Na powierzchni skóry następuje wzajemne oddziaływanie powierzchni skóry i wierzchnich warstw warstwy rogowej z liposomami. Część liposomów wtedy ginie, lecz pozostałe, łącząc się z komórkami zrogowaciałymi, powodują wygładzenie i nawilżenie skóry. Miedzy penetrującymi liposomami a komórkami naskórka dochodzi do wzajemnego oddziaływania, polegającego na absorpcji (substancje biologicznie czynne zamknięte w liposomie są pochłaniane przez komórkę), fuzji (membrana liposomów zostaje wbudowana w ścianę komórki), wymianie lipidów (między membraną liposomu a ścianą komórki) i endocytozie (całe liposomy są pochłonięte przez komórkę). W warstwie rogowej skóry substancje czynne znajdujące się w liposomach powodują zwiększenie wilgotności, przyspieszają tworzenie się naskórka i regenerują skórę uszkodzoną przez promienie UV oraz wolne rodniki. Ostatnią warstwą jest skóra właściwa. Doboru liposomów i substancji czynnych powinien dokonać lekarz dermatolog lub kosmetolog, gdyż w niewielkim stopniu dochodzą one do krwi i nie wiadomo, jaki będą miały wpływ na organizm po latach ich stosowania.

6. Przykłady substancji czynnych umieszczanych w liposomach.

1. Peptydy

• Wyciąg z grasicy

• Wyciąg ze śledziony

• Kolagen

• Elastyna

• Wyciągi tkankowe

1. Wyciągi roślinne

• Aloes

• Kiełki pszenicy

• Skrzyp polny

• Ginkgo biloba (miłorząb japoński)

• Chmiel

1. Inne:

• Witaminy (A, B, C, E)

• Pantenol

• Alantoina

• Kofeina

• Filtry UV

• Kwas hialuronowy

• Tyrozyna

• Farnezol

1. Zastosowanie liposomów.

Liposomy znalazły zastosowanie w lecznictwie i kosmetyce, jako wygodne i skuteczne elementy transportujące substancje polarne do wnętrza komórki. W kosmetyce stosowane głównie do produkcji kremów. Kremy liposomowe wnikają głęboko w skórę, gdzie z liposomów wydostają się polarne składniki odżywcze lub/i lecznicze. Lekarze przestrzegają przed intensywnym stosowaniem takich kosmetyków, szczególnie tych zawierających substancje biologicznie aktywne, ponieważ skóra przyzwyczaja się do odżywiania zewnętrznego i przestaje sama je produkować i zaczyna wymagać stałego stosowania tego typu odżywiania.

CERAMIDY

1. Budowa ceramidów.

Ceramidy są to lipidy o budowie różnej od zwykłych tłuszczów. Należą do połączeń aminoalkoholu sfingozyny z kwasami tłuszczowymi. Głównym składnikiem ceramidów są niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe w skrócie NNKT, a przede wszystkim kwas linolowy.

2. Otrzymywanie ceramidów

Ceramidy są wytwarzane przez skórę człowieka. Ich wytwarzanie odbywa się w komórkach warstwy kolczystej i ziarnistej naskórka, gdzie najpierw powstaje glikoceramid. W trakcie zachodzących w skórze przemian odłącza się z jego cząstki reszta cukrowa, w rezultacie, w najbardziej zewnętrznej warstwie rogowej naskórka znajdują się przede wszystkim ceramidy, natomiast glikoceramidy występują tylko w ilościach śladowych.

3. Rodzaje ceramidów

W skórze człowieka znajduje się siedem rodzajów ceramidów. Są one oznaczone kolejno cyframi 1, 2, 3, 4, 5, 6I, 6II. Różnią się budową chemiczną i polarnością.

4. Właściwości ceramidów

Ceramidy wchodzą w skład cementu międzykomórkowego. Odpowiadają za warstwową budowę, ciekłokrystaliczność i warstwową budowę lipidów warstwy rogowej naskórka. Ceramidy tworzą szczelny mur ochronny skóry; chronią ją przed utratą wody i wzmagają jej wchłanianie, regulują przenikanie w głąb skóry (np. wody, kosmetyków). Wraz z wiekiem ilość ceramidów w skórze ulega zmniejszeniu, a u osób powyżej 40. roku życia skóra ich już nie produkuje i muszą być dostarczane z zewnątrz.

1. Mechanizm działania ceramidów na poszczególne warstwy skóry.

Ceramidy w warstwie rogowej ściśle do siebie przylegają, zapewniając nieprzepuszczalną powłokę dla wody oraz decydują o elastyczności skóry i utrzymaniu jej stałej temperatury.

6. Co niszczy ceramidy?

Szkodzą im przede wszystkim rozpuszczalniki, detergenty i mydło. Niekorzystny wpływ mają też: zanieczyszczenie środowiska, przebywanie w zadymionych pomieszczeniach, promienie UV, agresywne zabiegi upiększające.

7. Zastosowanie ceramidów.

Szerokie zastosowanie znalazły zarówno w przemyśle farmaceutycznym, jak i kosmetycznym. Stosowane są przy produkcji kremów, mleczek, balsamów, maseczek, żele.

8. Metody pozyskiwania ceramidów

Do celów kosmetycznych można je pozyskiwać, m.in. poprzez wielostopniową ekstrakcję materiału zwierzęcego (rdzenia kręgowego lub z mózgu zwierząt). Glikoceramidy można także pozyskiwać z surowców roślinnych np. lecytyny sojowej; występują one jednak w niewielkich ilościach, więc źródło to jest mało opłacalne ekonomicznie. Są też wytwarzane ceramidy syntetyczne. Odpowiedniki proceramidów wydzielanych przez keranocyty, wytwarzane są przez połączenie ceramidów z cukrami. Sztucznie wytwarza się też tzw. pseudoceramidy, czyli substancje zbliżone pod względem budowy chemicznej i właściwości do ceramidów, ale nie są identyczne z produktem naturalnym.

2

fosfolipidy

roztwór substancji

polarnej w wodzie

fosfolipidy

rozpraszanie

np. przez

sonifikację

filtracja

żelowa

substancja polarna zamknięta w pęcherzykach lipidowych

reszta fosforowa

reszta kwasu tłuszczowego

związek polarny hydrofilowy

---