KWASY NUKLEINOWE

Zadanie 1. (1 pkt)

Podaj prawidłowość, z której wynika, że kolejność organicznych zasad azotowych w jednej nici DNA determinuje kolejność zasad w drugiej nici tej samej cząsteczki DNA.

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 2 (1pkt)

Przed podziałem komórki zachodzi proces replikacji DNA.

Wyjaśnij, na czym polega półzachowawczość (semikonserwatywność) tego procesu.

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 3 (1 pkt)

Wskaz prawidłowy zestaw uczestniczący w transkrypcji

1. mRNA, rybosomy, tRNA, aminokwasy

2. DNA, polimerazy RNA, rybonukleotydy

3. RNA, polimeraza DNA, rybonukleotydy

4. DNA, polimeraza DNA, deoksyrybonukleotydy

Zadanie 4 (2 pkt)

Najkrótszy gen odkryty w 22 ludzkim chromosomie składa się z 1000 nukleotydów, z których 667 nukleotydów to introny

Określ maksymalna liczbę aminokwasów w białku kodowanym przez ten gen,…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 5. (1 pkt)

Poniższy uproszczony zapis dotyczy biosyntezy białka w komórce.

DNA RNA białko

Spośród przedstawionych sformułowań wskaż to, które prawidłowo uzupełnia

informacje zilustrowane schematem.

A. Cząsteczki DNA przed transkrypcją ulegają samopowieleniu.

B. Synteza RNA odbywa się tylko na jednej nici DNA.

C. Synteza polipeptydów tworzących białka odbywa się w jądrze komórkowym.

D. W translacji uczestniczy dwuniciowy RNA.

Zadanie 6. (1pkt)

Wskaż, który z poniższych opisów błędnie charakteryzuje kod genetyczny.

Kod genetyczny jest

A. trójkowy . jeden kodon składa się z trzech nukleotydów.

B. uniwersalny - te same trójki nukleotydów kodują te same aminokwasy w całym świecie ożywionym.

C. bezprzecinkowy . nukleotydy każdego kodonu są oddzielone od siebie związkami o innym charakterze.

D. jednoznaczny - każdy kodon koduje tylko jeden rodzaj aminokwasu.

Zadanie 7. (2pkt)

DNA zbudowany jest z jednostek zwanych nukleotydami. Schemat budowy DNA.

Na schemacie budowy DNA zaznacz (obrysuj) jeden nukleotyd i podaj nazwy związków chemicznych wchodzących w jego skład.

Zadanie 8. (2pkt)

Schemat przedstawia proces replikacji DNA.

Sformułuj dwa wnioski dotyczące wyniku tego procesu.

......................................................................................................................

............................................................................................................................................................

Zadanie 9. (3pkt)

Schemat I przedstawia proces transkrypcji, schemat II przedstawia sposób syntezy cząsteczki

m-RNA.

a) Wyjaśnij, jaką rolę w procesie transkrypcji pełni DNA i enzym polimeraza RNA.

..................................................................................................................

..................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................

b) Wskaż źródło energii niezbędnej do syntezy m-RNA.

.........................................................................................................................................................

Zadanie 10. (1 pkt)

Z podanych niżej przykładów wybierz zapis na pewno nieprawidłowy.

A) kodon ACU treonina

B) kodon GAU asparagina

arginina

C) kodon AGC

lizyna

AGU

D) kodony: seryna

AGC

Schemat przedstawia przebieg pewnego procesu.

A. ............................ B. ................................ C. ................................ D. ...............................

Zadanie 12. (1 pkt)

Według najnowszych badań, w co najmniej 16 organizmach z oddzielnych gałęzi ewolucyjnych kodonom są przypisane aminokwasy inne niż standardowo. Wiele gatunków glonu Acetabularia odczytuje kodony UAG i UAA, powszechnie oznaczające „stop”, jako

glicynę. Kodon CUG, który normalnie oznacza leucynę, w komórkach grzybów z rodzaju Candida jest tłumaczony jako seryna.

Podaj cechę kodu genetycznego, od której odstępstwa zostały przedstawione w tekście.

Zadanie 13

Podaj nazwę tego procesu oraz wpisz w odpowiednie miejsca pod schematem nazwy struktur powstających kolejno w tym procesie (A, B, C, D), wybierając je z poniżej podanych:

hybryd DNA-RNA, cząsteczka DNA, pojedyncza nić DNA, RNA wirusowy.

..................................................................................................................

Zadanie 14. (3 pkt)

Uzupełnij schematyczną drogę przepływu informacji genetycznej od genu do peptydu wiedząc, że przykładowy fragment genu składa się z 3 kodonów: TAC, GGG, CCC,

poprzedzielanych dwoma intronami GTTA.

nić matrycowa DNA: .........................................

pre mRNA: .....................................

mRNA: ............................................

peptyd: A1, A2, A3

. Zadanie 15. (2 pkt)

Schemat przedstawia w uproszczony sposób przebieg replikacji DNA:

Opisz przedstawiony na schemacie przebieg replikacji DNA.

..................................................................................................................

Zadanie 16. (2 pkt)

Schemat przedstawia przebieg biosyntezy białka:

Przyporządkuj każdemu ze związków organicznych oznaczonych na rysunku

cyframi 1 - 4, jego poprawną nazwę spośród A - E.

1 - .......................................... A aminokwas

2 - .......................................... B. DNA

3 -…………………………… C. mRNA

4. .......................................... D. rRNA

E. tRNA

Zadanie 17. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono kodony kodu genetycznego.

Poniżej przedstawiono dwie (A i B) sekwencje nukleotydów w mRNA.

A) UUC UAC ACC CCG GAU

B) UUU UAU ACG CCC GAC

Ustal, czy podane sekwencje (A i B) kodują takie same, czy różne odcinki polipeptydów.

Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 18. (2 pkt)

W tabeli podano stwierdzenia dotyczące biosyntezy białek w komórkach eukariotycznych.

Oceń każde z tych stwierdzeń w kategorii prawda (P) fałsz (F). Odpowiednią literę wpiszobok każdego stwierdzenia.

A Procesy transkrypcji i translacji zlokalizowane są w jądrze komórkowym.	P/F
B W procesie transkrypcji powstaje cząsteczka RNA.	P/F
C Cząsteczka mRNA stanowi matrycę, na podstawie której powstaje polipeptyd.	P/F
D Każda cząsteczka tRNA może przenosić dowolny aminokwas.	P/F

Zadanie 19. (3 pkt)

Uzupełnij tabelę, w której porównano budowę i funkcje RNA i DNA.

Cecha budowy	RNA	DNA
Budowa nukleotydu	ryboza	deoksyryboza
		…………………………………………………	adenina, guanina, tymina, cytozyna
		reszta fosforanowa	reszta fosforanowa
Struktura molekularna	Pojedyncza nić polinukleotydowa	………………………… …………………………
Funkcje	mRNA - …………………… …………………………………… tRNA - ……………………………………………………………… rRNA - budowa rybosomów	Nośnik informacji genetycznej. Przekazywanie informacji genetycznej komórkom potomnym.

Zadanie 20. (1 pkt)

PoniŜszy zapis przedstawia sekwencję jednej nici DNA o następującej kolejności nukleotydów:

CCAAATTGGAGAT

Napisz sekwencję drugiej komplementarnej nici DNA.

..................................................................................................................

..................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Zadanie 21 (3 pkt)

PoniŜszy schemat przedstawia fragment nici mRNA o następującej sekwencji nukleotydów:

UCUUCCUCACAG.

Podaj, jakie trzy cechy kodu genetycznego możemy odczytać z powyższego zapisu. Wyjaśnij,co one oznaczają.

UCU - seryna

UCC - seryna

UCA - seryna

CAG - glutamina

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 22. (2 pkt)

Na schematach A, B przedstawiono modele budowy DNA oraz RNA.

Po zanalizowaniu schematów podaj dwie cechy, którymi róŜnią się budowa RNA od DNA.

Zadanie 23. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono schemat struktury cząsteczki DNA.

Opisz sposób, w jaki utrzymywana jest dwuniciowa struktura cząsteczki DNA.

Zadanie 24. (2 pkt)

Naukowcy zbadali materiał genetyczny pewnego wirusa. Wyniki swoich badań przedstawili w tabeli.

Rodzaj nukleotydu Procentowa zawartość nukleotydu

w badanym materiale genetycznym

A (adeninowy) 10

G (guaninowy) 50

C (cytozynowy) 20

T (tyminowy) 20

Na podstawie analizy przedstawionych wyników badań określ rodzaj:

a) kwasu nukleinowego (RNA, czy DNA), który jest materiałem genetycznym tego wirusa.

b) cząsteczki (jednoniciowa, czy dwuniciowa), którą ma kwas nukleinowy tego wirusa.

Każdą z odpowiedzi uzasadnij jednym argumentem.

a) ......................................................................................................................

b) .................................................................................................................................................

Zadanie 25. (1 pkt)

W poniższej tabeli przedstawiono fragment kodu genetycznego.

AUU - Ile ACU - Thr AAU - Asn AGU - Ser

AUC - Ile ACC - Thr AAC - Asn AGC - Ser

AUA - Ile ACA - Thr AAA - Lys AGA - Arg

AUG - Met ACG - Thr AAG - Lys AGG - Arg

W procesie translacji został utworzony łańcuch białka, którego fragment budują następujące aminokwasy:

metionina (Met) - lizyna (Lys) - izoleucyna (Ile) - seryna (Ser).

Korzystając z tabeli kodu genetycznego zamieszczonej powyżej, zaznacz nić DNA spośród A-D, która zawiera informację potrzebną do syntezy przedstawionego łańcucha

aminokwasów.

A. TATTTGTAATCC

B. TACTTTTAGTCA

C. TACTTTTAATCT

D. TACTCTTCATGG

Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadań nr 26 i 27.

Na rysunku przedstawiono fragment procesu translacji.

UAC tyrozyna

UAU tyrozyna

UAA stop

UAG stop

AUG metionina

AUA izoleucyna

AUC izoleucyna

Zadanie 26. (1 pkt)

Podaj nazwę aminokwasu, który zostanie przyłączony w miejscu A (wykorzystaj załączoną tabelę z fragmentem kodu genetycznego).

......................................................................................................................................................

Zadanie 27. (3 pkt)

Wypełniając poniższą tabelę, podaj nazwy kwasów nukleinowych oznaczonych na rysunku, jako I i II oraz określ rolę każdego z nich w procesie biosyntezy białka.

Nazwa kwasu nukleinowego	Rola kwasu nukleinowego w biosyntezie białka

---