Katecheza ma dwa znaczenia:

1.ścisłe - przekazywanie treści wiary nowym członkom Kościoła

2.szerokie - to jakikolwiek rodzaj przepowiadania wiary począwszy od ewangelizacji a skończywszy na najwyższych formach pouczenia we wierze

KATECHETYKA - poddaje naukowej refleksji całokształt życia Kościoła zarówno w jego stanie aktualnym , rzeczywistym i idealnym

CELE KATECHEZY:

1.nauka religii -aby umieć religię

2.katecheza: żeby wierzyli idę w kierunku pogłębienia wiary, katecheta występuje jako świadek wiary

ZADANIA KATECHEZY:

1. jako nauka empiryczna bada śledzi ustala to wszystko co dzieje się współcześnie w dziedzinie wychowania religijnego

2. jako nauka porównawcza własne osiągnięcia konfrontuje ze zdobyczami katechetycznymi innych religii

3. jako nauka historyczna śledzi rozwój katechezy w minionych wiekach ustala związki łączące je ze współczesnością

4. jako nauka int,,, objaśnia współczesną sytuację świata realizuje to pod kątem celów i zadań katechetycznych

5. jako nauka normatywna ustala normy, zasady zakresy oddziaływania w odniesieniu do treści , środków, metod

6. jako nauka perspektywiczna ustala poprzez odczytanie znaków czasu aktualny etap rozwoju katechezy zakreśla perspektywy jej rozwoju

DZIAŁY:

1.k.ogólna dzieli się na:

a) fundamentalną - ustala i określa zasady i podstawowe problemy celu katechezy i natury, jej miejsca w życiu Kościoła ukazuje współczesne kierunki katechezy

b)materialną - zajmuje się treścią katechezy, szeregiem zagadnień związanych z liturgią, życiem Kościoła

c)formalną - zagadnienia związane z metodą w Katechezie

2.k.szczegółowa - odniesienie do różnych grup

ROZWÓJ HISTORYCZNY

1.k.w ewangelii

ewangelie są katechezą, metody jakimi posługiwał się Chr.:

• podobieństwo -poszerzona metafora „Królestwo niebieskie podobne są do ziarnka gorczycy”

• epigram - zwięzły i satyryczny utwór łatwo wbija się w umysł słuchaczy i niepokoi wywołuje szok

• dialog - pytania i odpowiedzi, Jezus stawia pytania które odnosiły się do ludzkich problemów, pytania które zmuszają do myślenia wywołują dialog wewnętrzny

cechy nauczania Chr.

1. autorytatywność - nie w swoim imieniu ale powoływał się na autorytet Boga Ojca

2. miłość ku ludziom

3. głęboka pokora - J. naucza ale nie żąda odpowiedzi

4. praktyczność życiowa

5. obrazowość

2.k.w czasach apostolskich:

w formie katechezy przygotowywano do chrztu

3.k.w czasach patrystycznych

nauczanie ogniskowało się w :

• rodzinie - formy przyjęto od rodziny żydowskiej (główny ciężar spoczywał na ojcu, w rodzinie chrześcijańskiej ciężar spoczywał na matce)

• liturgii Kościoła - śpiewnie psalmów, słuchanie słowa Bożego

• katechumenacie - Kościół zorganizował specjalne przygotowanie do chrztu, żądano przygotowania doktrynalnego, katechumen musiał dać wyraz, że jest nawrócony

przygotowanie do chrztu miało trzy stopnie:

1. kurs przygotowawczy (ogólnie o prawdach wiary)

2. bezpośrednie przygotowanie ( cały Wielki Post, złożenie przyrzeczenia)

3. nauka uzupełniająca (tydzień po chrzcie, nauki mistagogiczne)

Największe szkoły katechetyczne: Jerozolima, Rzym, Konstantynopol)

ŚW.AUGUSTYN:

Zwraca uwagę na tok systematyczny, zasady jak katechizować:

1. w duchu radości

2. żeby się przystosować do słuchaczy

Droga uczenia:

1. zachęca aby pokazać jak dana rzecz powstawała

2. treść katechezy powinno się opierać na zasadzie poglądowości, w nauczaniu dzieci idziemy od szczegółu dopiero potem uogólnienie

3. trzeba oddziaływać na intelekt, uczucia :prawda powinna się podobać(placeat)

prawda powinna być jasna(pateat)

prawda powinna poruszać (moweat)

d)dużą rolę odgrywa osobowość katechety

ŚW.KLEMENS ALEKSANDRYJSKI

Przełożony szkoły katechetycznej w Aleksandrii

Jego podręcznik „Wychowawca - podręcznik do nauczania katechumenów” składa się z trzech ksiąg:

1autor przedstawia Chrystusa jako wychowawcę

2 traktat o prawdziwej moralności

ŚW.CYRYL

Pisał katechezy dla katechumenów:

a) o chrzcie

3. o Eucharystii podkreślają realną obecność Chr.pod postacią chleba i wina

katechezy są pisane w sposób chrystocentryczny

W wieku IV następuje osłabienie instytucji katechumenatu na skutek masowych nawróceń i dużych pokut, od VI wieku zanika całkowicie, wychowanie religijne odbywa się w domu

CECHY KATECHEZY W ŚREDNIOWIECZU

• publiczna

• wspólnotowa

• uroczysta

• wychowująca chrześcijanina

• związana z liturgią

• biblijna

• dzieci były katechizowane w rodzinie

WIEKI ŚREDNIE

329 upadek katechumenatu, katecheza skierowana do dorosłych

czynniki służące poznaniu prawd chrześcijańskich

• środowiska społeczne które były przeniknięte religią miały instytucje

• bractwa, stowarzyszenia miały charakter religijny, nie było anty - katechezy

• coraz lepsza forma nauczania, obowiązek ten podejmowali kapłani , diakoni

• rodzina

• prawodawstwo katechezy- otrzymuje formę prawną

• synody partykularne - Karol Wielki się zasłużył - kapitularze zobowiązali diakonów do głoszenia kazań,

• obowiązek posyłania dzieci do szkół przyklasztornych

FORMY KATECHEZY

Rodzina - odpowiedzialna za religijne wychowanie dzieci, jeśli rodzice zaniedbywali obowiązek przejmowali chrzestni

Niedzielne i świąteczne - uczyły prawd wiary

METODY KATECHEZY

1. metoda podająca - przekaz słowny, mówienie

2. Biblia pauperum - tzw. Dla ubogich dla nie umiejących czytać i pisać, obrazki

3. pytania i odpowiedzi

4. memoryzacja - pamięciowe opanowywanie pewnych treści

CZASY NOWOŻYTNE

Wojny religijne, humanizm, pisanie katechizmów, wprowadza się naukę religii do szkół, w XVI wieku powstają szkoły nauki chrześcijańskiej - pierwsza w Mediolanie.

Nauka odbywa się w niedzielę i święta

Sobór Trydencki przepisy dotyczyły prawd wiary i nauczania religijnego, wychowanie chrześcijańskie w szkole, w niedzielę i święta nauczanie w Kościele, kazania na temat realizacji życia chrześcijańskiego

Sobór Laterański V domaga się od nauczycieli by nauczali prawd wiary, całościowe wychowanie

ROZPOWSZECHNIANIE KATECHIZMÓW:

Znalazły ogromny rozgłos, papież Urban VII zalecił aby nimi posługiwano się na misjach, w Polsce 1605 w opracowaniu Marcina Szyszkowskiego

METODY NAUCZANIA W CZASACH NOWOŻYTNYCH:

Sposoby nauczania określały Synody, katechetyka dzieliła się na dwie części:

1. zasady ogólnego wychowania chrześcijańskiego

2. czym powinien odznaczać się katecheta- powinien mieć świadomość, że dobra katecheza prowadzi do odnowy życia społecznego i naprawy Kościoła, wyłady powinny odbywać się poprzez śpiewy, pytania

JAK WYGLĄDAŁA KATECHEZA?:

• Katechezy odbywały się w Kościołach, dzieci wzywano za pomocą dzwonka, katecheta święcił dzieci na początku i na końcu lekcji, lekcję rozpoczynano śpiewem , po śpiewie była modlitwa

• Lekcja trwała 60 min.15 min odpytywano z poprzedniego materiału

• Lekcja odbywała się na zasadzie pytań i odpowiedzi, następnie dzieci zadawały pytania jedne drugim

• Na zakończenie znów odmawiano modlitwę i kropiono święconą wodą

# w XVIII wieku religię przeniesiono do szkół, w Kościele została katechizacja dla ludu w tamtych czasach niewiele osób chodziło do szkoły

Gdy religię przeniesiono do szkoły zmieniono metodę nauczania, nastąpił podział na klasy - uczona Historii Biblijnej

#koniec XVIII wieku to ogromny wpływ racjonalizmu - bardzo szkodliwy dla religii, w katechizacji akcent na wydobywanie treści religijnych jakie są w człowieku, wg. Państwa uczeń na ukochać cnotę, dobry obywatel to posłuszny obywatel podporządkowany władzy, uważano że kazania powinno się mówić jak siać zboże.

Powstał ruch przeciw nadmiernemu racjonalizmowi - Ruch Odnowy Kerygmatycznej, prekursorzy: Sailer, Gruber, Overberg, Hirscher- zwalczali wbijanie na pamięć niezrozumiałych sformułowań

#koniec XIX sprawił że zauważono niebezpieczeństwo liberalizmu i realizmu, uważano że można budować nauczanie na definicjach.

Zaczęto szukać nowych metod, Herbart podziełił pedagogikę na trzy części:

1. kierowanie - miało na celu utrzymać ład wśród młodzieży

2. karność - miała na celu pozyskanie młodzieży

3. nauczanie- bezpośrednie oddziaływanie na umysł, najważniejszym środkiem jest nauczanie, w teorii nauczania główne miejsce zajmowały:

• zainteresowanie

• budowa lekcji

Zajęto się tym na kursie w Monachium, odniosła zwycięstwo nowa metoda - PEDAGOGICZNO MONACHIJSKA - uwzględniano w nauczaniu psychologię ( wszelkie poznanie od konkretu do abstrakcji), tylko z poglądu można stworzyć nowe pojęcia.

Celem nauki religii nie jest opanowanie przez dziecko wielkiej treści ale wyrobienie woli jaką wybrać drogę. W oparciu o te podstawy katecheci wprowadzili zmiany:

1.zasada jednostki katechetycznej - dotychczas uczono na zasadzie pytań i odpowiedzi, teraz stawiamy sobie jedno pytanie, temat i to referujemy, jednostka metodyczna - lekcja,dobrym poglądem jest wydarzenie biblijne

2.stopnie formalne :przekaz treści musi być uporządkowany, 5 stopni formalnych:

• przygotowanie i zaznaczenie celu

• przedstawienie nowej prawdy w postaci wzoru lub poglądu

• wykład lub objaśnienie

• streszczenie

• zastosowanie

3.później zmniejszyli do trzech:

• pierwszy stopień to wytworzenie łączności: co dzieci już wiedzą, przedstawienie poglądu i wzoru

• przedstawienie nowej prawdy nie może to być w formie abstrakcyjnej, objaśnienie w oparciu o przykład, podanie materiału dowodowego

• zastosowanie, poznane prawdy dzieci miały wprowadzić w życie

Metoda monachijska przyjęła się powszechnie w nauczaniu, stanowiła wielki krok w religii, wytyczała nowy kierunek w zakresie metody nie treści, uwzględniano rozwój psychologiczny ucznia, celem było zrozumienie wiedzy religijnej , uwzględniano P.Ś w katechezie. Podział na stopnie jest dziś przestarzały. Nowa metoda przyczyniła się do powstania nowych katechizmów, nastąpił ruch w odnowie nauczania religii , zaczęto dostrzegać że katecheza działa tylko na intelekt, szukano udoskonalenia na Kongresie wiedeńskim zwrócono uwagę na to że katecheza ma oddziaływać na całego człowieka

KOŁA KATECHETYCZNE:

1. Wiedeńskie

2. Monachijskie

Kto napisał katechizmy w tym czasie?:

1.HOZJUSZ - struktura:

• wiara

• sakramenty

• przykazania

• Ojcze Nasz

Podaje treści religijne, odwołuje się do Pisma Św., nie ma elementów polemicznych, pozytywny wykład wiary, został przetłumaczony na polski

2.Św.Piotr

• jezuita

• idea katechizmu zaczerpnięta od Augustyna

• nie zawiera definicji

3.Robert Delarmin

• wydał dwa katechizmy

• struktura : podstawą były trzy cnoty: wiara, nadzieja miłość

cechy jego katechizmów:

• podane są formuły, zwięzłe i łatwe do nauczenia

• podstawą przyswajania wiedzy jest memoryzacja ( nauka na pamięć)

• intelektualizm- akcent na przyswojenie prawd i zasad które należy wyznawać

• pragmatyzm - za pomocą rzeczy i wyobrażeń realnych chciał wyrazić to co wyrażają same pojęcia, obrazowo

• ujęcie jurydyczne - w miejsca duchowe wstawia stronę zewnętrzną Kościoła, nie wchodzi w sferę charyzmatów

• akcentował znaki zewnętrzne aby przeciwstawiać się znaków reformacji

• moralizm - życie chrześcijańskie przedstawia w aspekcie prawnym, zakazy i nakazy zatracają moją wolność, uszczegółowione nakazy i zakazy ułatwiały życie

• apologetyzm - chce w sposób racjonalny uzasadnić prawdy wiary, jest to słuszne ponieważ wiara musi być racjonalna

• język teologiczny - z wykładów teologicznych przeniesione do katechizmu, język jest prosty, bezpośredni, jest pisany w formie dialogu

• porównania zaczerpnięte z życia

# czasy po wojnie:

do metody monachijskiej wprowadzono nowe pedagogiki i katechezy:

1.katecheza przeżyciowa - Dilthey: zwrócił uwagę na mechanizmy dynamiczne, przekaz jest skuteczny jeśli oddziaływuje się na sferę emocjonalną wtedy łatwiej oddziaływać na sferę intelektualną. Jest to prawidłowe jeśli przekazujemy prawdę. W katechezie przekazujemy prawdę i oddziałujemy na emocje. Przeżycie jest ważne w kształtowaniu człowieka. Na lekcji religii ważne jest aby były autentyczne przeżycia, w przekazie ważny jest moment przeżyciowy, może on być w różnym miejscu :

jest mocne uderzenie emocjonalne ale

później stopniowo spada

tylko niewielka część uczniów nadąży z tą

emocją

Lepszy jest odwrotny schemat, na początku

nic się nie dzieje a później przeżycie

wzrasta, problem polega na tym,

że uczniowie mogą nie zdążyć z przeżyciem

przeżycie jest falowane coś się dzieje na

początku ale nie jest to szczyt przeżycia

słuchacze są w stanie zdążyć z przeżyciem

natężenie przeżycia wzrasta

2.zwrócenie uwagi na sferę działaniową - dostrzeżenie jakie wartości wnosiła pedagogika pracy; uznano, że człowiek lepiej się uczy poprzez działanie, człowiek się szybciej uczy gdy coś robi( poprzez ćwiczenia).

Za aktywizacją przemawia:

• natura samego dziecka - lepiej się rozwija gdy rodzice biorą je na ręce poprzez kontakt

• charakter i cel katechezy - nie można się zadowolić że uczeń tylko pozna prawdę musi przejść do zastosowania prawdy wiary, życie religijne wyraża się w działaniu, religia nabiera konkretnego kształtu

• wynika z aktualnego stanu życia religijnego

zasady żeby zachować aktywność:

• ma się przyczyniać do ożywienia katechezy, nie ma być to pozorna aktywizacja, środki mają aktywizować

• ważne jest zindywidualizowanie, nie wszyscy są na tym samym poziomie, trzeba proporcjonalnie do jego możliwości

• człowiek się uczy poprzez działanie, katecheza ma też na tym bazować ale nie można popaść w skrajność nie możemy uczyć tylko drogą doświadczenia

#1936 - zaczęto zwracać uwagę, że trzeba dokonać zmiany w treści - to co my uczymy, nie można przekładać tylko wiadomości

KERYGMA

To pojęcie biblijne, oznacza to co jest głoszone, w CHr. Przyszło zbawienie nasze, zawiera pierwotne przepowiadania Kościoła, do niewierzących, to wieści o faktach i czynach poprzez które Bóg wchodzi w historię ludzką, to ukazanie Bożego wezwania, treść nauczania nie jest abstrakcyjna tylko konkretne fakty o życiu Chr.

Cele katechezy - wiara rozumiana jako działanie

Treść -to co jest w Biblii, źródłem katechizmy

WNIOSKI:

• Katecheza nie jest popularyzowanym systemem teologicznym ale ewangelią

• W katechezie nie chodzi o wyjaśnienie reguł ale o przybliżenie ucznia do Chr.

• Podkreślenie jedności obu testamentów

• Treścią katechezy są słowa Boże to P.Ś stanowić źródło katechezy

• Przepowiadanie wiary nie może tylko przedstawiać samego wydarzenia ale musi pokazać aktualność

• Katecheza ma doprowadzić do spotkania z Chr.

STRUKTURA KATECHEZY KERYGMATYCZNEJ:

1. W ujęciu Webera:

a)obwieszczenie lub odczytanie Słowa Bożego

• Przygotowanie

• Lektura tekstu biblijnego

b)medytacja

• rozważanie tekstu biblijnego

• historia biblijna występująca w tekście biblijnym

• związek tekstu z liturgią

• ukazujemy doktrynę

• wynikające wnioski etyczne i praktyczne

c)realizacja odpowiedź Bogu poprzez

• modlitwę, śpiew, zapisanie w zeszycie, realizację

2.W ujęciu Essera:

• wezwanie

• odpowiedź

Katechezy podsumował kongres w Eichstatt, ustalono zadania dla katechezy:

1. k. Spełnia nakaz Chr. Którym jest zwiastowanie wszystkim ludziom radosną nowinę

2. k. Przepowiada Królestwo Boże i miłosierną miłość Boga

3. k. W centrum stawia Chr.

4. K. Ma uczyć że Chr. żyje w swoim Kościele i działa przez Ducha Św., słowo, sakramenty

5. K. Prowadzi do życia w Kościele, do wypełnienia woli Bożej

6. K. Uczy odpowiadać na wezwanie Boże nawróceniem i życiem

7. K. Zwraca uwagę na odpowiedzialność za stworzony przez Boga świat i ukształtowanie życia

8. K. Poucza chrześcijanina jak ma wiarę ukazywać innym

9. K. Przepowiada wielkie czyny Boga, przedstawia wieczną prawdę

10. K. Czerpie z źródeł: Biblia, liturgia, nauki systematyczne Kościoła, życie chrześcijańskie

11. K. Nawiązuje do życia myślenia ludzkiego szanuje zdrowe poglądy

12. K. Pozwala wzrastać w żywą społeczność, parafię

3.w ujęciu Medellina:

pozostaje nam odnowić katechezę przez odniesienie do człowieka

4. w ujęciu Goldbrunera:

zapomnieliśmy o człowieku który przyjmuje to Słowo Boże, akcent na człowieka - antropologiczna katecheza

5. w ujęciu Hansemana:

wypracowanie katechezy egzystencjalnej, chodzi o dporowadzenie ucznia do spotkania z Bogiem , nie chodzi o przeżycie, spotkanie - do głosu dochodzi rzeczywistość znajdująca się poza człowiekiem; doświadczenie wiary

struktura:

a)spotkanie m/y uczniem a nauczycielem - uczeń nie może być pozostawiony sam sobie, musi poczuć się osobiście wezwany, utworzenie relacji ja-ty m/y nauczycielem a uczniem, empatia dla nauczyciela

b) spotkanie m/y uczniem a bogiem - uczeń musi być pozostawiony sam na sam z Bogiem, funkcje te spełnia modlitwa na początku; wzniesienie myśli do Boga, stworzenie atmosfery ciszy i skupienia, podanie motywów i intencji modlitwy

c) spotkanie m/y uczniem a Chr. - Chr. Jest tym jedynym który nam mówi o Ojcu, prowadzi nas do spotkania z Bogiem, ponadczasowy, ponad przestrzennym, na katechezie dokonuje się spotkanie z Jezusem żyjącym w Kościele

KATECHEZA INTERPRETACYJNA

Widzieć w świetle doświadczenia życie ludzkie

Struktura

1. Życie doświadczenie życiowe, człowiek pyta, fakty wzięte bezpośrednio z życia, aktualny świat myślenia, to co oni przeżywają to nie jest coś oryginalnego , wielu ludzi usiłowało dać odpowiedź na to pytanie ale trzeba pokazać, rozwiązanie jest do pewnego momentu później wchodzi Objawienie Boże, dalszy krok to transcendencja

2. Ewangelia Bóg daje odpowiedź, interpretację znajdujemy w Piśmie Św., liturgii Kościoła - doktrynalna część Katechezy, koryguje nasze błędne mniemania

3. Życie odpowiedź Bogu, wzywa do współpracy, wynika potrzeba dokonania konfrontacji, potwierdzenie, celem jest żeby nauczyć się patrzeć na świat wg. woli Chrystusa

Katecheza jest odbiciem Objawienia bożego - ma ono charakter interpretacyjny osobowy.

Słowo ludzkie ma potężną siłę działania, ono buduje, podnosi, wyraża głęboką rzeczywistość.Za słowem stoi działanie Słowa bożego. Objawienie jest zbawczym spotkaniem człowieka, co Bóg uczynił dla człowieka, ma charakter egzystencjalny. Człowiek nie może być biernym, obojętnym- stawia bezpośrednio wobec Boga. Odpowiedzią jest akt wiary

WNIOSKI:

ASPEKTU EGZYSTENCJALNEGO

1. katecheza nie może ograniczać się do wpajania wiedzy religijnej - byłoby to zubożeniem, aspekt intelektualny, nie może być na pierwszym miejscu, trzeba pomóc przeżyć zbawczą interwencję. Objawienie ma egzystencjalny charakter.

2. znaczenie ma w jaki sposób Boga przedstawiamy. Ciekawsza jest droga co Bóg uczynił dla człowieka, dla jego zbawienia

ASPEKTU INTERPRETACYJNEGO

Plan urzeczywistnia się poprzez czyny i słowa. Czyny dokonane ilustrują zbawczy plan Boga, cudowne rzeczy dokonane przez Boga. Kulminacją objawienia Bożego jest J.CH - „ nadeszła pełnia czasów”. Bóg objawia się poprzez słowa (prorocy) J.CH wyjaśnia i interpretuje całą rzeczywistość Bożą czyny Boże

ASPEKT OSOBOWY

Bóg jest ten który zaprasza, wychodzi poza komunikację słowną. Katecheza wciąga osobę do tego aby uczeń poczuł się wezwany do odpowiedzi - nastawienie na osobowość całego człowieka. Katecheta ma być świadkiem, nie może nie być zainteresowany, musi być wciągnięty w rzeczywistość o której mówi.

	CEL	TREŚĆ	PODMIOT	KIM JEST KATECHETA	METODA Jest zależna od celu, natury i treści kat.	NATURA
Starożytność	Wiara	Kerygma, to co jest głoszone, przepowiadanie słowa	Katecheta jako Herold zwiastujący	Świadek, nauczyciel		Przepowiadanie - głosić Chrystusa
Średniowiecze	Wiara była wynikiem życia więc akcent przeszedł na wiedzę	Teologia( pojęcia religijne, definicje wiedza, źródłem będzie dogmatyka	Nauczyciel- uczeń	nauczyciel	Analiza Powtarzanie	Nauczanie o Bogu wychowanie
oświecenie	Wiedza	Teologia( pojęcia religijne, definicje wiedza, źródłem będzie dogmatyka	Uczeń- wychowawca	nauczyciel	Powtarzanie analiza	Nauczanie o Bogu wychowanie
Nowożytne czasy	Wiedza podana z uwzględnieniem psychologii	Teologia( pojęcia religijne, definicje wiedza, źródłem będzie dogmatyka		Nauczyciel i wychowawca		Nauczanie o Bogu wychowanie
Odnowa kerygmatyczna	Akcent na treść ale celem jest wiara	Biblia, Liturgia, życie Kościoła	Herold (zwiastun Dobrej Nowiny) i katechizowany, Herold to podmiot aktywny a katechizowany to podmiot pasywny	Nauczyciel i wychowawca, świadek		Przepowiadanie ale i nauczanie wychowanie
Kierunek antropologiczny	wiara	Doświadczenie ludzkie i objawienie Boże, co człowiek wie na dany temat	Nauczyciel i uczeń potrzebuje katechezy	Nauczyciel i świadek - akcent na świadka		Interpretacja, rzeczywistość ludzką wyjaśniamy Słowem Bożym
k. integralna	wiara	Doświadczenie ludzkie i objawienie Boże	Wszyscy jesteśmy podmiotem aktywnym i pasywnym, cały Kościół potrzebuje katechezy	Nauczyciel i świadek - akcent na świadka		Łączy przepowiadanie i interpretację

PRZYGOTOWANIE DO KATECHEZY

1.dalsze - odpowiednia wiedza

2.bliższe- (bezpośrednie), co mam powiedzieć, jaki cel, jaką posłużę się metodą, trzeba znać myśl przewodnią tego co chce się przekazać, treść musi być zebrana w całość

Muszę wiedzieć jaka będzie katecheza: systematyczna, okazyjna

Przygotowanie

1.ustalamy temat

2.ustalamy cele

3.zbieramy materiał

4.opracowujemy plan

po ustaleniu tematu zastanawiam się co ja wiem, muszę materiał sprowadzić do poziomu ucznia - mówimy to co jest potrzebne uczniowi a nie wszystko

ustalenie celu może on być:

• edukacyjny - najczęściej

• dydaktyczny - jaką treść mam uczniowi przekazać, jeśli dzieci są mniej zdolne muszę obniżyć poziom jeśli są zdolne trzeba podwyższyć, aby się nie zanudziły, podręcznik metodyczny podaje max. Materiału aby katecheta mógł wybrać

• wychowawczy - do jakich postaw mam wychować tego ucznia

• inicjacyjny - wychowanie do życia w parafii, Kościele

• ewangelizacyjny - wezwanie do nawrócenia

metoda

• liturgiczna

• dydaktyczna( wykład, pogadanka

opracowanie konspektu łac.conspektus- rzut oka, przegląd, szkic, szczegółowe pisemne podsumowanie wysiłku planowania

rodzaje:

1.pełny - zapis szczegółowy całej katechezy, przedstawia szeroko tok lekcji, jakie wykorzystamy środki, potrzebny w pierwszych latach wykładów

2.skrócony - zawiera zapis najważniejszych punktów, tego co jest niezbędne do katechezy, im mniej doświadczony katecheta tym bardziej szczegółowy konspekt

elementy konspektu:

1.temat: powinien być ujęty dynamicznie, jasny krótki :”Pan Jezus ustanawia najświętszy Sakrament” a nie „Eucharystia”

2.cel co mam nauczyć i czego wychować

3.materiał

4.zapis do zeszytu

5.propozycja zadania

6.informacje duszpasterskie co macie się nauczyć, co macie przynieść, gdzie można znaleść uzupełnienie lekcji

7. uwagi krytyczne co się nie udało, wnioski

Treść	Metody	Środki
Modlitwa : Ojcze Nasz Intencja: związana z tematem lub okolicznością
Icz.wprowadzenie 1.możemy wyjść z Pisma Św., różne poglądy na temat stworzenia cel uświadamiam że te poglądy niekoniecznie uświadamiają nam powstanie świata, mogę pisać pytania jakie stawiam
IIcz. Orędzie (objaśnienie, interpretacja) Temat: Biblia o stworzeniu świata pytania i odpowiedzi	Analiza strukturalna tekstu, praca w grupach	Tablica podręcznik Uwaga Pisma Św.nie piszemy jako środek
IIIcz. odpowiedź Bogu - propozycja do zycia, jak mamy odpowiedzieć Bogu Temat: nasze dziękczynienie za stworzenie świata	Praca w grupach
IVcz. Zakończenie: modlitwa końcowa Zadania: zapis do zeszytu tego co było na tablicy Ogłoszenie tego co mają przygotować

Własny dziennik - do swojej dyspozycji

Sprawdzanie zadań domowych, systematyczne sprawdzanie prowadzi do systematycznej pracy, do mobilizacji.

Celem sprawdzania jest kontynuacja przedłużeniem pracy.

Zasada stawiania pytań:

• pytania domagające się głębszej odpowiedzi domagają się myślenia

• nie zadajemy pytań które u uczniów wymagają pozytywnej odpowiedzi

• nie stawiamy pytań które uderzają w sferę intymną

• stawiamy pytania krótkie

• nie pytamy ciągle uczniów najlepszych i najgorszych

• dajemy pytania pomocnicze gdy dziecko odpowiada niepewnie

• jeśli dziecko sobie nie radzi to stawiamy pytania naprowadzające

• jeśli jest dobra odpowiedź należy pochwalić

punkt wyjścia jednostki powinien być:

• interesujący

• dostosowany do możliwości percepcyjnych ucznia by on to zrozumiał

• konkretny- nawiązuje do życia ucznia

STRUKTURA KATECHEZY

1. wprowadzenie

2. przekaz treści

3. odniesienie do życia

co innego jest struktura jednostki, główna część interioryzacja

a)zastosowanie- przekazanie w jaki sposób mam odpowiedzieć na Słowo Boże

b)modlitwa należy do istotnej części, odpowiedź modlitewna w trakcie katechezy:

• pierwszeństwo modlitwie błogosławieństwa, później dziękczynienia modlitwa prośby, za innych oddania i zawierzenia się Bogu

• modlitwa synowska Ojcze Nasz

• modlitwa ma zwracać uwagę na wyrażenie cnót teologalnych

• modlitwa powinna być prawdziwa, wyrażać uczucia dziecka w danym momencie

• uczymy modlitwy indywidualnej i wspólnej

• modlitwa w formie rachunku sumienia

• modlitwa wspólna

FORMUŁY MODLITEWNE

Należy pokazać że są różne wybierać modlitwy kierując się okresem liturgicznym dostosowanym do tematu katechezy

Modlitwy spontaniczne chwila ciszy, niech każdy powie w ciszy czego Bóg od ciebie oczekuje, modlitwa liturgiczna ma zawsze pierwszeństwo

• modlitwa może być wyrażona gestami

• staramy się powiązać modlitwę prywatną z liturgiczną

• modlitwa śpiewana - śpiew ułatwia modlitwę wspólnotową

wnioski:

1.modlitwa nie może ciążyć powinna stanowić dobre wspomnienie, być lubiana

2.modlitwa jest czynnością trudną

3. sama katecheza ma na katechezie trwać krótko ale wymaga przygotowania

4.modlitwa jest owocem całego naszego katechizowania

POSTANOWIENIE

Słowo Boże wymaga odpowiedzi, postanowienie musi być konkretne, rozliczamy z tego postanowienia na następny raz

zasady w prawidłowym postanowieniu

1.dajemy pierwszeństwo postanowieniu wynikających z cnót teologalnych

2.musi być wyraźne ale niebanalne, łatwe ale kosztować

3,powinny dotyczyć życia w rodzinie

4. ma na celu wypracowanie postawy

PODSUMOWANIE

Postawienie pytań dotyczących punktu wyjścia

PROCESY KSZTAŁCENIA (OGNIWA LEKCJI)-uporządkowane kolejne czynności nauczycieli i uczniów ukierunkowane na osiągnięcie celów lekcji. Wszystkie czynność mają być zaplanowane, momenty wspólne w jednostce które wiążą wewnętrznie przekaz treści

OGNIWA NAUCZANIA-momenty wspólne

1. uświadomienie katechetycznych celów, stawianie celów, powstanie odpowiednich motywacji do uczenia się

2. zaznajomienie uczniów z nowym materiałem i wyjaśnienie pojęć przez użycie środków, temu ma odpowiadać praktyczna działalność ucznia

3. kierowanie procesami uogólniania uczniowie mają opanować sądy

4. utrwalenie wiadomości

5. kształtowanie umiejętności nawyków i postaw

6. wiązanie teorii z praktyką

7. kontrola wyników nauczania, ocena wyników

ad1) cel pozytywna motywacja do nauki, powinno mieć miejsce:

1. na początku roku szkolnego zachwalanie przedmiotu

2. przed przystąpieniem do realizacji każdego nowego działu

3. na początku każdej lekcji wskazanie czego i po co mają się nauczyć

ad2) zaznajomienie z nowymi zjawiskami wiedza musi narastać budowanie struktury, warunki aby był proces uczenia się:

• podanie nowych rzeczy oparte na poznaniu zmysłowym

• musimy przygotować uczniów do uogólnienia dla dziecka słowo świat nic nie mówi to co dla nas jest oczywiste nie jest oczywiste dla dziecka

• tak ustawić pracę aby uczeń był aktywny

• nowe rzeczy uczniowie mogą poznawać bezpośrednio (przyroda, natura) za pomocą środków zastępczych(obrazy, schematy)

ad3)nabywanie pojęć, musimy kierować procesem dochodzenia do nowych pojęć, mamy pomóc aby uczniowie zrozumieli o co chodzi w poznaniu pomóc odkryć istotne właściwości obserwacja nie da wiedzy o rzeczywistości do pojęć dochodzimy poprzez operacje myślowe musimy się zatroszczyć nie tylko o wiedzę ale żeby uczeń odkrył drogę

etapy

• kojarzenie nazw z odpowiadającymi rzeczami, zjawiskami

• kształtowanie pojęć na podstawie zewnętrznych cech rzeczy

• kształtowanie pojęć naukowych

ad4) utrwalanie przyswojonego materiału, systematyzowanie wiedzy, trwałość wiedzy zależy od sposobu jej utrwalenia

sposoby utrwalenia

• powtarzanie wiadomości

• systematyzowanie i klasyfikowanie przerobionego materiału

• uczenie się na pamięć

• samodzielne prace uczniów

utrwaleniu pamięci sprzyjają środki dydaktyczne jeśli jest połączenie dźwięku z obrazem jest nawet do 80% zapamiętania

• działanie, jeśli uczeń w czymś uczestniczy łatwiej pamięta

• dziecko musi wiedzieć rozumieć o co chodzi

ad5) przechodzimy od teorii do praktyki,

umiejętność to sprawność posługiwania się odpowiednimi wiadomościami, sprawność łatwego kojarzenia,

nawyk to doskonale wyćwiczona umiejętność w kształtowaniu

etapy:

1 uświadomienie uczniom nazwy i znaczenia umiejętności

2 sformułowanie jednej lub kilku reguł działania

3 pokazać uczniom jak to się robi wzorzec najlepiej jeśli robimy to na żywo

ad6) wykonywać zajęcia praktyczno wytwórcze, ukazanie zastosowanej wiedzy w życiu codziennym, teoria ma prowadzić do praktyki, ważne żeby teoria kształtowała postawę chrześcijańską ucznia, praca nad sobą zmiana w życiu codziennym, formowanie osobowości

ad7) ze strony nauczyciela i samokontrola ze strony ucznia, dlaczego mi nie wyszło?, analiza tego co się robi, nauczyciel ma prowadzić uczniów aby sami uświadomili sobie cel samokontroli

METODY NAUCZANIA:

Metoda: droga postępowania, sposób poszukiwania prawdy, system zbiegów pedagogiczno - dydaktycznych który stanowi najkrótszą, najskuteczniejszą drogę do zrealizowania celu

Metoda to system opracowany na naukowych zasadach, nie ma miejsca na improwizację

Metoda nauczania to wypróbowany i systematycznie stosowany układy czynności nauczyciela i ucznia realizowany świadomie w celu wprowadzenia świadomych zmian u ucznia

Metoda nauczania w katechezie

• k. To głoszenie zbawczego orędzia

• metoda to narzędzie które ma charakter religijny ze względu na cel

• metoda na stać w służbie Słowa Bożego

• metoda nie może być obojętna na treść k.

Definicja metody dla katechezy:

Opracowany na zasadach naukowych sposób przekazu i refleksji o określonej treści a szczególnie orędzia zbawczego prowadzący do spotkania z Bogiem i odpowiedzi ucznia na wezwanie Boże dzięki któremu dochodzi do pogłębionej wiary ucznia z Bogiem zdobycia wiedzy religijnej i ukształtowania postawy chrześcijańskiej

Podział metod

SOŚNICKI

a)naturalne

b)sztuczne

1. podające

2. poszukujące

KUPISIEWICZ

Inaczej nazywa ale przyjmuje ten sam podział i uzupełnia o metody laboratoryjne

NOWACKI

1. proste

2. kompletne

MAJEWSKI

1. biblijne

2. liturgiczne

a)katechizmowe

b)dydaktyczne

9

---