Ubezpieczenia społeczne - to ubezpieczenia typu osobowego wprowadzone przez ustawodawcę, zajmuje się nimi ZUS, powstają z mocy ustawy z chwilą zawiązania stosunku pracy.

Ubezpieczenia gospodarcze - obejmują ubezpieczenia osobowe i majątkowe.

Ubezpieczenie to narzędzie gospodarcze, którego celem jest łagodzenie lub całkowite likwidowanie negatywnych skutków wydarzeń losowych poprzez rozłożenie ciężaru tego łagodzenia na wiele jednostek, które takie zdarzenia zagrażają. Ubezpieczenia działają na zasadzie scentralizowanego zakładu ubezpieczeń, umowa ubezpieczeniowa - stosunek prawny.

Suma ubezpieczeń - uzgodniona między ubezpieczycielem a ubezpieczającym, wartość przedmiotu wartość ubezpiecz.

Zalety ubezpieczenia:

1. Nieograniczona podaż usług ubezpieczeniowych.

2. Powszechna dostępność do usług ubezpieczeniowych.

3. Szybkość kompensacji.

4. Pewność kompensacji.

5. Bezkonfliktowy charakter procedur odszkodowawczych.

6. Bezwzględna taniość usług.

Wady:

1. Nieubezpieczalność niektórych ryzyk.

2. Groźba niewypłacalności ubezpieczeń

3. Brak pełności kompensacji.

4. Przewlekłość procedur udzielania kompensacji.

Ubezpieczyciel - podmiot prowadzący za zezwoleniem organu państwowego (PUNU), działanie w formie S.A. lub Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.

Ubezpieczający - os. fizyczna lub prawna, której życie, zdrowie lub interes majątkowy są przedmiotem ubezpieczenia.

Podstawy zasady ubezpieczeń.

1. Zasada realności - gdy suma ubezpieczeń gwarantuje pełne zaspokojenie, wyrównanie w przypadku zaistnienia szkody.

2. Zasada pełności - skierowane pod adresem ubezpieczycieli.

3. Zasada powszechności - najpewniej realizuje się w ubezpieczeniach powszechnych.

Gwarancje zasad:

• przepisy prawa materialnego

• uruchomienie aparatu władzy i sądowniczego

• nadzór nad ubezpieczeniami ze strony PUNU (państwowy urząd nadzoru ubezpiecz.)

• rzecznik ubezpieczeniowy

Gwarancje pozaprawne.

• zasobność finansowa zakładu ubezpieczeń (PUNU wydaje licencje tym zakładom, które posiadają określony kapitał).

Zasada pełności zapewnia likwidację szkody bezpośr. jak również zwrot korzyści, których została dana osoba pozbawiona ze względu na powstanie szkody.

Szkoda - to wszelki uszczerbek jakiego doznaje majątek ubezpieczonego.

Zasada powszechności.

• podmiotowa

• przedmiotowa

Istotą jest to, aby organizacyjne i funkcjonalnie zabezpieczenie każdej jednostce zainteresowanej ubezpieczeniem możliwość korzystania z ubezpieczeń.

Podstawy podziału ubezpieczeń.

1. Przedmiotowe

• na życie (osobowe)

• zdrowotne (od nieszczęśliwych wypadków)

• majątkowe

2. .........................

• dobrowolne - z mocy oświadczenia woli

• obowiązkowe - z mocy prawa

Ogólne warunki ubezpieczenia.

• precyzyjnie określają prawa i obowiązki poszczególnych stron, w polisie oznaczone zostają strony, przedmiot ubezpieczenia, czas trwania, zabezpieczenia, upusty w składce.

• ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody umyślne, rażące niedbalstwo.

• jeśli wina leży po stronie osoby trzeciej (niedbalstwo lub jest winna danego czynu), ubezpieczycielowi służy ubezpieczenie zwrotne (regres ubezpieczeniowy)

Ubezpieczenia osobowe.

• śmierć

• uszkodzenie ciała

• rozstrój zdrowia

Warunki zdarzenia, aby były uznane za nieszczęśliwy wypadek:

• na osobę było skierowane działanie zewnętrzne

• nagłe zdarzenie

• niezależne od woli danej osoby

Wyjątek stanowi zawał i wylew krwi do mózgu, można włączyć do ubezpieczenia po opłaceniu dodatkowych składek. W przypadku ubezpieczeń osobowych mamy do czynienia ze świadczeniem a nie z odszkodowaniem, ponieważ życia nie można określić w kwocie.

Jest też zasada uposożanego? (kto dziedziczy po śmierci ubezpieczonego)

• po złożeniu oświadczenia woli ubezpieczonego dziedziczy osoba przez niego wskazana

• w przypadku braku takiego oświadczenia dziedziczą zstępne

Reasekuracja - to odsprzedanie pewnego % ryzyk i przekazanie części odpowiedzialności za poniesione ryzyko.

Może być:

• bierna

• czynna

Ten kto odsprzedaje to cedent (bierny) ten kto przyjmuje pełni asekuracje czynną.

Koasekuracja - polega na udziale w danej umowie kilku ubezpiezycieli od początku.

Reasekuracja - to odsprzedanie pewnego % ryzyk i przekazanie części odpowiedzialności za poniesione ryzyko.

Rodzaje reasekuracji:

1. r. czynna - ten kto przejmuje ryzyko

2. r. bierna - ten kto odstępuje ryzyko

Cedent - ten kto odsprzedaje ryzyko

Keasekurator - ten kto przejmuje ryzyko

Reasekuracja obligatoryjna - przymus reasekurowania ze względu na niedopuszczanie do utraty płynności finansów (nakazuje np. zarząd). Każda umowa reasekuracyjna podlega negocjacjom stron. Jeżeli dojdzie do konsensusu to umowa jest podpisywana.

Funkcje reasekuracji:

1. jest stabilizacja wyników fin. ubezpieczyciela

2. wzmocnienie podstaw fin. (jeżeli nie wypłaci się dużo odszkodowań, to jest dochód)

3. zwiększenie możliwości akceptacyjnej (ubezpieczyciel może też prowadzić inną działalność)

4. wyrównywanie wahań wyników fin. (w okresach miesięcznych, kwartalnych, rocznych)

Koasekuracja - podział danego ryzyka na wielu ubezpieczycieli. Występuje bezpośredni stosunek między ubezpiecycielem a ubezpieczającym. Istnieje tyle umów ile jest koasekuratorów wszyscy koasekuranci zbierani są na jednej liście. Jeżeli jest więcej ubezpieczycieli niż dwóch to wybiera się przedstawiciela.

Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych.

OC pojazdów zrzeszają się PBUK. Przedmiotem tej działalności jest zawieranie umów z zakładami innych państw (pozwolenie na poruszanie się pojazdem za granicą), organizuje likwidację szkód za granicą. PBUK jest finansowane przez członków tego biura, działalność reguluje statut.

Rzecznik ubezpieczeniowy - jest powoływany przez ministra finansów na kadencję 4 lat, jest rzecznikiem praw ubezpieczeniowych, rzecznik co roku składa sprawozdanie ministrowi finansów ze swej działalności, powołuje on radę jako organ doradczy i pomocniczy.

Funkcje rzecznika.

• reprezentowanie i ochrona interesów ubezpieczeń

• opiniuje projekty ustaw

• informuje PUN o nie wywiązywaniu się z umów jakiegoś zakładu

• inicjuje prowadzenie edukacji i zakresu ubezpie.

Najważniejszym segmentem gospodarki finansowej zakładu ubez. jest:

1. zachowanie stałej wypłacalności ubezpieczyciela

2. posiadanie stałej ciągłej płynności finansowej

Obowiązkowe ubezpieczenia to:

• OC kierujących pojazdami silnikowymi

• OC gospodarstw rolnych ponad 1h

• Ubezpieczenia budynków powiązanych z budynkami gospodarstw rolnych

Ustawa z 1996 roku wprowadza obowiązkowe ubezpieczenia doradców podatkowych, ponieważ prowadzą działalność o dużym ryzyku.

Podział ubezpieczeń:

1. ze względu na podmiot ubezpieczenia dzielimy na: majątkowe i osobowe

2. indywidualne (1polisa - 1ryzyko) i zbiorowe(1polisa - wielość ryzyk)

3. publiczne i prywatne

4. komercyjne i wzajemne

5. ze względu na lokalizację ryzyka: morskie i lądowe

6. międzynarodowe i krajowe

Struktura ubezpieczeń osobowych

Całość ubezpieczeń gospodarczych dzielona jest przeważnie na ubezpieczenia osobowe i majątkowe. Podziału takiego dokonano już w samym tytule ustawy z 1958 r. Podobnie w kodeksie cywilnym, tytuł XXVII "Umowa ubezpie­czenia" podzielony został na dział II "Ubezpieczenia majątkowe" i dział III "Ubez­pieczenia osobowe". Zdefiniowano w nim pośrednio (art. 805 k.c.) ubezpieczenia osobowe jako ubezpieczenia obejmujące ryzyko "zajścia przewidywanego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej” i powodujące zapłatę zakładu ubezpieczeń „umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia”.

Zgodnie w art. 829 k. c. ubezpieczenie osobowe składa się z dwóch podstawowych części, tj. ubezpieczenia na życie i ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, i może w szczególności dotyczyć:

1. przy ubezpieczeniu na życie -śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku,

2. przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków -uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

Nowsze uregulowania prawne obowiązujące w naszym kraju do tych dwóch części dołączają jeszcze trzecią, a mianowicie ubezpieczenia chorobowe. W ten sposób do ubezpieczeń osobowych należałoby zaliczyć:

• ubezpieczenia na życie,

• ubezpieczenia wypadkowe,

• ubezpieczenia chorobowe.

Mimo pozornej jednorodności tych trzech grup, ubezpieczenia te rozdzielone zostały na dwie części, co znalazło swój wyraz w załączniku do ustawy z 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej.

Ubezpieczenia na życie sklasyfikowane są jako dział I ubezpieczeń (ubezpieczenia na życie), natomiast ubezpieczenia wypadkowe i ubezpieczenia chorobowe należą zarówno do działu I, jak i działu II. Do działu I należą wówczas, jeśli są uzupełnieniem innych ubezpieczeń tego działu, tj. jako ubezpieczenia dodatkowe, a do działu II (pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe), jeśli stanowią samodzielne ubezpieczenia (rys.)

Powyższy podział jest zgodny z Dyrektywami Rady państw Unii Europejskiej, które oddzielnie regulują ubezpieczenia na życie (life insurance) i ubezpieczenia inne niż ubezpieczenia na życie (non-life insurance), traktując rozszerzająco zakres ubezpieczeń na życie. Zgodnie z Pierwszą Dyrektywą Rady z dnia 5 marca 1979 r. w sprawie koordynacji ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych dotyczą­cych podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie bezpośrednich ubez­pieczeń na życie -do ubezpieczeń tych zaliczane są:

1. ubezpieczenie na życie, tzn. klasa ubezpieczeń zawierająca w szczególności ubezpieczenie tylko na wypadek przeżycia do ustalonego wieku, ubezpie­czenie tylko na wypadek zgonu, ubezpieczenie na przeżycie do ustalonego wieku lub na wypadek wcześniejszego zgonu, ubezpieczenie na życie ze zwrotem składek, ubezpieczenie małżeńskie, ubezpieczenie na wypadek na­ rodzin,

2. renty odroczone,

3. dodatkowe ubezpieczenia prowadzone przez zakłady ubezpieczeń na życie, tzn. w szczególności: ubezpieczenie od obrażeń cielesnych łącznie z utratą zdolności do zatrudnienia, ubezpieczenie na wypadek zgonu na skutek wy­padku, ubezpieczenie ryzyka inwalidztwa na skutek wypadku lub choroby, przy czym te różne rodzaje ubezpieczeń zawierane są dodatkowo w uzupeł­nieniu ubezpieczenia na życie,

4. stałe ubezpieczenie zdrowotne nie podlegające anulowaniu (PHI -perma­nent health insurance).

Podział ubezpieczeń (wyróżniamy 3 rodzaje):

1. społeczne

2. zdrowotne

3. majątkowe i osobowe

Na ten podział nakłada się drugie kryterium grupowania ubezpieczeń, które wyróżnia:

1. ubezpieczenia obowiązkowe

2. ubezpieczenia dobrowolne

Ubezpieczenia społeczne to system powszechny i jednolity obejmujący ubezpieczenia pracowników i innych osób w wieku produkcyjnym opłacanym przez pracodawcę i pracownika i posiadającym gwarancję państwa.

Pojęcia pokrewne:

1. ubezpieczenia społeczne

2. opieka społeczna

Ad\1 całokształt urządzeń i świadczeń publicznych zabezpieczających obywateli przez skutkami zdarzeń, które mogą pozbawić ich niezbędnych środków utrzymania. W ramach zabezpieczenia wyróżniamy:

1. ubezpieczenia pracownicze - obejmują osoby pozostające w prawnym stosunku pracy i członków ich rodzin.

2. ubezpieczenia pozapracownicze - obejmują osoby pracujące na własny rachunek lub wykonujące wolny zawód.

3. zaopatrzenie państwowe - finansowane z budżetu państwa osób, które łączy z państwem stosunek służby np. zasadnicza służba wojskowa, policja

Ad\2 System oferowany przez państwo polegający na zaspokojeniu bieżących potrzeb społecznych, obejmuje powszechną służbę zdrowia, bezpłatne badania profilaktyczne, opiekę społeczną, utrzymanie domów seniora.

System ubezpieczeń w Polsce opiera się na zasadach:

1. powszechności ubezpieczenia - ubezpieczeniem objęci zostali wszyscy pracownicy (niezależnie od prawnego stosunku pracy), a ograniczonym zakresie na odmiennych zasadach ubezpieczeniem objęto inne grupy czynne zawodowo

2. przymusu ubezpieczenia - pracodawca obowiązany jest ubezpieczyć pracownika z chwilą nawiązania stosunku pracy

3. automatyzmu ubezpieczenia - sam fakt nawiązania stosunku pracy jest wystarczającą podstawą powstania stosunku ubezpieczeniowego (bez względu na to czy pracodawca opłacił składki)

4. jedności organizacyjnej - zasadniczym całokształtem spraw ubezpieczeniowych administruje ZUS i jego organy terenowe jako reprezentant Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, innymi instytucjami koordynacyjnymi są Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, organy wojskowe.

5. obciążenia pracodawcy i pracownika obowiązkiem płacenia równomiernych składek

6. proporcjonalność świadczeń do wkładu pracy - ustalanie wysokości większości składek (emerytury) od wysokości wniesionego i zgromadzonego kapitału początkowego (kwoty składek)

Rodzaje świadczeń w ramach ubezpieczeń społecznych:

1. świadczenia pieniężne

2. świadczenia w naturze

ad\1 Świadczenia wypłacane w walucie danego kraju, którego celem jest zapewnienie ubezpieczonemu utrzymania albo zrekompensowania wydatków, świadczenia występują w postaci zasiłków, emerytury, renty.

Ad\2 Świadczenia rzeczowe o charakterze długotrwałym, które mają na celu ochronę zdrowia ubezpieczonego i umożliwienie mu korzystania z różnych form pomocy leczniczej i społecznej (leczenie, pobyt w domu emerytów)

Zakres ubezpieczenia społecznego - obejmuje 4 zakresy ubezpieczeń:

1. ubezpieczenia emerytalne

2. ubezpieczenia rentowe

3. ubezpieczenia chorobowe

4. ubezpieczenia wypadkowe

Ad\1 Jest generalnie obowiązkowe. Prawo dobrowolnego ubezpieczenia dotyczy podmiotów zagranicznych działających w kraju, obywateli polskich pracujących za granicą, studentów. Celem ubezpieczenia jest po osiągnięciu wieku emerytalnego pobierane dożywotniej miesięcznej emerytury.

Ad\2 Jest obowiązkowe, celem jest wypłata pieniężna osobom z tytułu niezdolności do pracy ich szkolenie, pielęgnacja, wypłata dla rodzin zmarłych ubezpieczeń.

Ad\3 Maja na celu wypłatę zasiłków w ramie chorób i wynagrodzeń za urlopy macierzyńskie, obowiązkowo temu ubezpieczeniu podlegają pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę i członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych, pozostałe osoby płacą składkę dobrowolnie.

Ad\4 Celem jest wypłata odszkodowań i zasiłków z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jest ono obowiązkowe dla wszystkich ubezpieczonych (z wyjątkiem funkcjonariuszy, żołnierzy, bezrobotnych)

Wysokość pobieranych składek na ubezpieczenia społeczne. Pobór i zasady naliczania składek reguluje Ustawa z dnia 13.X.1998 „O systemie ubezpieczeń społecznych” obowiązuje od 30.XII.1999 r.

Ubezpieczenia emerytalne 19,52%		Ubezpieczenia rentowe 13%		Ubezpieczenia chorobowe 2,45%	Wypadkowe 0,4 - 8,12%
Pracownik 9,76%	Pracodawca 9,76%	Pracownik 6,5%	Pracodawca 6,5%	Pracownik 2,45%	Pracodawca 0,4 - 8,12%
⇓
7,3% Otwarty Fundusz Emerytalny

1. składki na ubezpieczenia rentowe i emerytalne finansują z własnych środków w równych częściach ubezpieczeń i płatnicy składek (pracodawcy)

2. składki na ubezpieczenia chorobowe finansują z własnych środków ubezpieczeń (pracownicy)

3. składki na ubezpieczenia wypadkowe finansują ją z własnych środków pracodawcy

1. Podmiot ubezpieczeń - pracownicy tzn. zatrudnieni na umowę o pracę, o pracę agencyjną, zlecenie, funkcjonariusze policji, straży, wojska, posłowie, senatorowie, bezrobotni, stypendyści sportowi, inne osoby (prowadzące działalność gospodarczą, członkowie spółdzielni, żołnierze służby czynnej, duchowni, studenci, osoby pobierające zasiłki z pomocy społecznej z wyjątkiem sędziów prokuratorów i rolników indywidualnych.

2. Podstawa wymiaru składki - podstawą składek na ubezpieczenia jest przychód ubezpieczonego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Podstawą wymiaru jest:

1. wynagrodzenia - dla pracowników

2. zasiłek - dla bezrobotnych finansowany przez opiekę społeczną

3. stypendium - dla sportowców

4. kwota zadeklarowana (nie niższe niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) - dla osób prowadzących działalność gospodarczą

5. kwota najniższego wynagrodzenia - dla ubezpieczeń dobrowolnych

3. Płatnik składek - osoba (najczęściej zakład pracy) zobowiązania do obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne tzn.:

1. ich potrącania z przychodów ubezpieczonych

2. rozliczania i opłacania należnych składek za każdy m-c w ustalonym terminie

3. obliczania i rozliczania składek na ubezpieczenia zdrowotne, fundusze pracy, FGŚP

Składki na ubezpieczenia społeczne opłacane przez pracodawcę:

Pracodawca opłaca na rzecz zatrudnionego pracownika:

1. składki ZSU ze swoich środków (emerytalne 9,76%, rentowe 6,5% i wypadkowe, które w 2003 roku jest zróżnicowane i waha się w zależności od działalności i klasy ryzyka 0,4%-8,12%).

2. Składki na Fundusz pracy 2,45%, które są składkami na fundusze celowe, a których istotą jest ubezpieczenie pracownika na wypadek utraty pracy

3. składki na FGŚP w wysokości 0,15% podstawy wymiaru na ubezpieczenie społeczne, z którego wypłaca się minimalne (gwarantowane przez państwo) świadczenia pracownikom jeżeli pracodawca jest niewypłacalny

Podstawą systemu emerytalno-rentowego są 3 filary:

1. system państwowy

2. system otwartych funduszy emerytalnych

3. dodatkowe dobrowolne ubezpieczenia

1 FILAR ZUS	2 FILAR fundusze emerytalne	3 FILAR dodatkowe oszczędności
obowiązkowy umowa pokoleniowa zarządzany przez państwo indywidualne konta	obowiązkowy kapitałowy, zarządzany przez prywatne instytucje ściśle kontrolowany przez państwo indywidualne konta	dobrowolny kapitałowy, zarządzany przez prywatne instytucje indywidualne konta

Zasada działania II filaru ubezpieczeń:

Składka Odprowadzana z części płaconej przez pracownika na ubezpieczenia emerytalne do otwartego funduszu emerytalnego
	⇓
Zakład emerytalny Wypłaca emeryturę wykupiona ze skapitalizowane składki z funduszu emerytalnego	Fundusz emerytalny Zyski z inwestycji powiększają kapitał zgromadzony na naszym rachunku	Depozytariusz Bank lub Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych przechowuje aktywa
	Powszechne Towarzystwo Emerytalne Zarządza funduszem inwestuje i pomnaża składki

Charakterystyka 3 filarów:

I Filar

Realizowany przez ZUS to tzw. zmodyfikowany system repartycyjny (opierający się na tzw. umowie pokoleniowej). Emerytura jest finansowana z bieżących finansowana z bieżących składek wszystkich pracujących gromadzących środki w FUS. Przyszłe emerytura w I Filarze zależna będzie od stażu pracy i dochodów ubezpieczonego i tym samym wysokością składek.

II Filar

Tworzą fundusze emerytalne, na indywidualne konta w tych funduszach pobierana jest część składki wnoszonej do ZUS. Składki te będą kapitalizowane przez towarzystwa emerytalne działające pod nadzorem państwa.

III Filar

Jest dobrowolny, a celem jego jest ubezpieczenie życia po zaprzestaniu aktywności zawodowej.

Formy III Filaru:

1. komercyjne zakłady ubezpieczeń

2. uczestnictwo w pracowniczych programach emerytalnych

3. lokaty bankowe

Pierwszy Filar - Emerytura z ZUS-u

Co to znaczy, że składki są "zapisywane" na indywidualnym koncie w ZUS.
W nowym systemie ZUS jest zobowiązany do prowadzenia indywidualnych kont, ponieważ suma zapisanych na nich wpłat stanowić będzie podstawę do wypłaty przyszłej emerytury. Ta zmiana dotyczy przyszłych, odległych emerytur. Nie zmieniają się zasady wypłaty świadczeń dla dzisiejszych emerytów i najstarszych osób pracujących (którzy ukończyli 50 rok życia w chwili wprowadzania reformy) pozostają bez zmian. Ich emerytury nadal są finansowane ze składek pracujących, co oznacza, że na indywidualnych kontach w ZUS nie ma pieniędzy, które są wypłacane na bieżące świadczenia. Dlatego też są one jedynie zapisywane a nie gromadzone na koncie.
Zasady obliczania emerytury w I -szym filarze
Przyszła emerytura będzie obliczona na podstawie bieżącej wartości składek zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego. Wartość składek będzie każdego roku powiększana o stały współczynnik równy 3/4 różnicy między wzrostem średnich płac, a inflacją. Przykładowo, jeżeli w danym roku średnia płaca wzrośnie o 10% a inflacja wyniesie 8%, to wartość środków zapisanych na naszym koncie "wzrośnie" w danym roku o 9,5% (realnie o 1.5% - czyli o 3/4 z 2% różnicy). Jeżeli w danym roku wzrost płac będzie niższy lub równy inflacji to środki zostaną zwaloryzowane o stopę inflacji. W związku z tym, środki zapisywane w ZUS nie będą traciły swojej siły nabywczej, a w sytuacji gdy płace będą rosły szybciej niż inflacja, ich siła nabywcza może się zwiększać. W momencie przechodzenia na emeryturę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych obliczy wysokość naszej miesięcznej emerytury dzieląc zapisaną na naszym koncie kwotę przez oczekiwaną liczbę miesięcznych wypłat.

W jaki sposób określana jest przez ZUS liczba miesięcznych wypłat naszej emerytury?
Liczbę tę określa się na podstawie średniej oczekiwanej długości życia dla osób w danym wieku, która jest podawana każdego roku w tabelach Głównego Urzędu Statystycznego. Przykładowo: jeżeli w momencie przechodzenia na emeryturę średnia oczekiwana długość życia dla osób w wieku 62 lat wynosić będzie 20 lat (średnio dla obu płci), to ZUS na potrzeby obliczenia miesięcznej emerytury uwzględni liczbę 240 wypłat (12 wypłat X 20 lat).
Obliczamy emeryturę
Załóżmy, że kobieta decyduje się przejść na emeryturę w wieku 62 lat, a bieżąca wartość zapisanych na jej koncie środków wynosi 480 000 zł. ZUS obliczy jej emeryturę dzieląc tę kwotę przez liczbę oczekiwanych wypłat, czyli przez 240 (patrz wyżej) Kwota miesięcznej emerytury wyniesie w tym przypadku 480 000/240, czyli 2000 zł. Następnie kwota ta będzie w czasie wypłat okresowo waloryzowana o współczynnik nieco niższy od współczynnika waloryzacji składek, ale gwarantujący utrzymanie jej realnej wartości.

Nowy system premiuje późniejsze przejście na emeryturę
W nowym systemie późniejsze przejście na emeryturę jest podwójnie "premiowane". Po pierwsze dzięki późniejszemu przejściu na emeryturę możemy zgromadzić większą kwotę, która stanowić będzie wyższą podstawę obliczenia świadczenia. Po drugie późniejsze przejście na emeryturę powoduje, że zmniejsza się średnia oczekiwana długość życia, czyli większa kwota zostanie podzielona przez mniejszą liczbę oczekiwanych wypłat. Twórcy reformy w opracowaniu "Bezpieczeństwo dzięki różnorodności" obliczyli, że opóźnienie przejścia na emeryturę o jeden rok spowoduje kilkuprocentowy wzrost naszej emerytury.

Wykres prezentuje procentowy przyrost wysokości emerytury z I i II Filaru w przypadku przedłużenia momentu przejścia na emeryturę.

Ustawa z 2 XII 1958 r. o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych (Dz. U. Nr 72, poz. 357, z późn. zm.).

Kodeks cywilny z 23 IV 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Ustawa z 28 VII 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 50, poz. 344, tekst jednolity: Dz.U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z późn. zm.).

---