Interakcje, czyli wzajemne wpływy leków stosowanych równolegle i hormonalnych środków antykoncepcyjnych

Na skróty (szczegóły w tabeli):

Obniżają skuteczność antykoncepcji hormonalnej:
PRZECIWDRGAWKOWE:
barbiturany (w tym - fenobarbital (np. preparaty: Bellergot, Luminalum, Milocardin);
prymidon (np. preparat Mizodin-tabletki - prod. UNIA);
fenytoina (Epanutin parenteral, Phenytoinum - Polfa Warszawa);
karbamazepina (np. preparaty Amizepin, Neurotop, Tegretol, Timonil);
topiramat (np. Topamax - Jannsen-Cilag);
wigabatryna (np. Vigabatrin - Marion Merrel).

Jeśli tu nie znalazłaś, poszukaj w składzie leku podanym w ulotce, czy nie występuje jedna z wyżej wymienionych substancji.

ANTYBIOTYKI: zawierające w składzie:
ryfampicynę (np. preparaty Rifamazid, Rifampicyna - polfa Tarchomin)
gryzeofulwinę

(poszukaj w składzie leku podanym w ulotce, bo nazwy handlowe mogą być nieco inne). Prócz tych dwóch antybiotyków, nie istnieją żadne dane farmakologiczne sugerujące wpływ innych, wymienionych poniżej, powszechnie stosowanych antybiotyków na skuteczność hormonalnej antykoncepcji.

Nie wpływają na skuteczność antykoncepcji hormonalnej:
ANTYBIOTYKI: zawierające w składzie:
tetracyklinę, doxycyklinę, ampicylinę, metronidazol ani antybiotyki chinolonowe.

Źródło:www.contraceptiononline.org, data ostatniej aktualizacji według stanu wiedzy na 12.2004

Leki stosowany równolegle ze środkiem antykoncepcyjnym
Składnik czynny pigułki antykoncepcyjnej lub inny środek antykoncepcyjny	Węgiel leczniczy (ATC: A 07 B..)	Barbiturany (ATC: N 03 AA, N 05 CA)	Benzo-diazepiny (ATC: N 03 AE, N 05 BA)	Beta-blokery (ATC: C 07...)	Kortyko- steroidy (ATC: A 07, D 07)	Hipoglike-mizujące leki doustne (ATC: A 10 B)	Leki przeciw-drgawkowe (ATC: N 03)	Ryfampicyna gryzeofulwina
dezogestrel (DSG)	obniżenie wchłaniania	przyspieszone wydalanie				zmienia tolerancję na glukozę	przyspieszone wydalanie karbamazepiny, fenytoiny, prymidonu	obniżenie krążenia wewnątrz-wątrobowego
etinylestradiol (EE)	jak wyżej	jak wyżej	wzmaga działanie leku stosowan. równolegle	wzmaga działanie leku stosowan. równolegle	wzmaga działanie leku stosowan. równolegle	jak wyżej	jak wyżej	jak wyżej
gestoden (GSD)	jak wyżej	jak wyżej				jak wyżej	jak wyżej	jak wyżej
lewonorgestrel (LNG)	jak wyżej	jak wyżej				jak wyżej	jak wyżej	jak wyżej
linestrol (LE)	jak wyżej	jak wyżej				jak wyżej	jak wyżej	jak wyżej
norgestimat (NGS)	jak wyżej	jak wyżej				jak wyżej	jak wyżej	jak wyżej
octan noretisteronu (NETA)	jak wyżej	jak wyżej				jak wyżej	jak wyżej	jak wyżej
octan cyproteronu (CPA)	jak wyżej	jak wyżej				jak wyżej	jak wyżej	jak wyżej

Opisy kolorów zastosowanych w tabeli:

brak koloru	brak wzajemnego wpływu leków (interakcji)
	obniżanie skuteczności środka antykoncepcyjnego
	wpływ na działanie leku stosowanego równolegle

Uwaga
Jeśli nie jesteś pewna, poinformuj lekarza, który go przepisuje, że stosujesz doustną antykoncepcję, aby udzielił Ci informacji na temat możliwości występowania interakcji.

W tabeli podano tylko przynależność do określonej grupy terapeutycznej, a nie nazwę leku (za wyjątkiem węgla leczniczego - carbo medicinalis)

Wymioty i biegunka mogą zmniejszać skuteczność antykoncepcji!

Częstymi przyczynami obniżenia skuteczności doustnych środków antykoncepcyjnych są zaburzenia żołądkowo - jelitowe (będące wynikiem np. zatruć pokarmowych). Przyjmuje się, że jeśli w ciągu mniej niż 2 godzin od zażycia pigułki wystąpia wymioty, wchłanianie składników czynnych pigułki (hormonów) może być obniżone. W takim przypadku należy zażyć jeszcze jedną pigułkę. Jeśli wymioty będą się powtarzać, należy kontynuować przyjmowanie preparatu według dotychczasowego schematu, lecz zastosować dodatkową antykoncepcję (prezerwatywy), gdyż skuteczność działania preparatu moze być obniżona.

Skuteczność działania antykoncepcyjnego może równiez obniżać biegunka (tzw. rozwolnienie); zwłaszcza wtedy,
gdy utrzymuje się przez kilka dni. Absorbenty typu węgiel leczniczy i pochodne glinek (kaolin, itp) stosowane w leczeniu tego typu schorzń mogą absorbować na swojej powierzchni substancje sterydowe, dodatkowo zmniejszając ich wchłanianie. W tym przypadku również należy kontynuować stosowanie preparatu, lecz jesli biegunka jest silna, jako zabezpieczenie stosować dodatkową antykoncepcję.

 

Według szacunkowych danych, w Polsce przeprowadza się od 80 do 200 tysięcy aborcji rocznie!

 

Antykoncepcja po... fakty

Znajomość skutecznych metod zapobiegania ciąży w naszym kraju jest ciągle niedostateczna. Świadczą o tym badania ankietowe, z których wynika, że 55% respondentów nie stosuje żadnej metody lub wybiera metodę mało skuteczną. Środki uznawane za skuteczne, tj. tabletki hormonalne stosuje tylko 8,3%, a wkładki wewnątrzmaciczne 5% ankietowanych.

Skutki niskiej świadomości antykoncepcyjnej w prosty sposób przekładają się na liczbę niechcianych ciąż i aborcji. O tym, że przerwanie niechcianej ciąży dla bardzo wielu kobiet jest wielkim dramatem, nie trzeba nikogo przekonywać. Na pewno wielu z nich można by uniknąć, gdyby metody antykoncepcji doraźnej były lepiej znane i propagowane. Według danych amerykańskich - nawet o połowę. Tymczasem szacuje się, że w Polsce korzysta z niej zaledwie 0,5% kobiet, a lekarze ordynują ją na wyraźne żądanie zrozpaczonej pacjentki.

Antykoncepcja po? Cóż to takiego?

"Antykoncepcja po..." to metody zapobiegania ciąży stosowane po stosunku płciowym odbytym bez stosowanej za wczasu antykoncepcji. Często nazywa się je również "antykoncepcją postkoitalną, doraźną" lub -- dość niefortunnie --"antykoncepcją awaryjną".

Przeciwwskazania

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jedynym przeciwwskazaniem do zastosowania antykoncepcji po stosunku jest istniejąca ciąża.

Dlaczego należy edukować w zakresie antykoncepcji po stosunku?

Świadomość skutecznych metod zapobiegania ciąży w naszym kraju jest ciągle niedostateczna. Świadczą o tym badania ankietowe, z których wynika, że 55% z badanych nie stosuje żadnej metody lub metody mało efektywne. Środki uznawane za w bardzo skuteczne tj. tabletkę hormonalną stosuje tylko 8,3%, a wkładkę wewnątrzmaciczną 5% ankietowanych. Skutki takiej niskiej świadomości antykoncepcyjnej w prosty sposób przekładają się na liczbę niechcianych ciąż i aborcji.

Szacunkowe dane organizacji pozarządowych podają liczbę wykonywanych aborcji pomiędzy 80 a 200 tysięcy w skali roku. O tym, iż przerwanie niechcianej ciąży dla bardzo wielu kobiet jest osobistym dramatem nie trzeba nikogo przekonywać. Na pewno wielu nich można byłoby uniknąć, gdyby metody antykoncepcji po... były lepiej znane i propagowane.

Dane z publikacji amerykańskich dają podstawę, by przypuszczać, że dzięki powszechniejszemu stosowaniu antykoncepcji po... można byłoby ograniczyć liczbę niechcianych ciąż i aborcji o ponad połowę. Tymczasem w Polsce, z dostępnych informacji wiadomo, iż z tego rodzaju antykoncepcji korzysta rocznie zaledwie około 0,5% kobiet w wieku rozrodczym, a jej ordynacja przez lekarza specjalistę w większości wypadków przeprowadzana jest na wyraźne żądanie zrozpaczonej pacjentki.

W jakich przypadkach jest wskazana?

Antykoncepcja po... może być stosowana wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych i nie można jej zalecać jako rutynowego sposobu zapobiegania ciąży. Klasycznymi wskazaniami są: pękniecie lub zsunięcie prezerwatywy w czasie współżycia, dokonany gwałt, odmowa stosowania jakichkolwiek metod antykoncepcji przez partnera lub pomyłki w przyjmowaniu typowych tabletek antykoncepcyjnych, stosunek przerywany.

Jakie istnieją metody i jaka jest ich skuteczność?

W Polsce został zarejestrowany jeden preparat ze wskazaniem do postkoitalnego zapobiegania ciąży - Postinor Duo. W skład opakowania preparatu wchodzą dwie tabletki po 0,75 mg lewonorgestrelu każda. Skuteczność prawidłowo zastosowanego preparatu jest bardzo wysoka - porównywalna ze skutecznością innych doustnych środków antykoncepcyjnych. Wadą tego preparatu jest jego horrendalna cena - około 60 zł za opakowanie. Doliczywszy wizytę u ginekologa (często odpłatną) - robi się całkiem drogo! Alternatywą jest zastosowanie innej metody (met. Yuzpe, patrz poniżej). Dla przykładu, opakowanie 21 tabletek Microgynonu-21 kosztuje 15,80 zł (z 30% odpłatnością nawet 9,49 zł) i wystarcza na dwukrotne zastosowanie metody Yuzpe. A zatem, jest to wariant dla oszczędnych.

Inne metody antykoncepcji po..., bo jest ich sporo

1. Metoda Yuzpe. Zamiast Postinor Duo, również do 72 godziny po niezabezpieczonym stosunku można wykorzystać zwykłe, dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, jednak muszą to być tabletki preparatu zawierającego jako progestagen lewonorgestrel. Należy zażyć taką ilość tabletek w dwóch równych dawkach co 12 godzin, by łączna dawka wyniosła nie mniej niż 1000 i nie więcej niż 1600 mikrogramów (µg) lewonorgestrelu.

Przykład zastosowania metody Yuzpe
Kobieta chce zastosować antykoncepcję po stosunku i ma dostęp do preparatu Microgynon-21. Musi odczytać skład tabletek z ulotki informacyjnej, w tym konkretnym przypadku: "każda tabletka zawiera 0,15 mg lewonorgestrelu i 0,03 mg etinylestradiolu." Ponieważ 0,15 mg to 150 µg, wiedząc, że w ciągu 72 godzin (im wcześniej, tym lepiej) od niezabezpieczonego stosunku musi zażyć 1000 - 1600 µg lewonorgestrelu w dwóch równych dawkach co 12 godzin, łatwo wyliczyć, że musi zażyć jednorazowo 4 tabletki Microgynonu (4 x 150 µg = 600 µg) a po 12 godzinach zażyć kolejne 4 tabletki Microgynonu (kolejne 600 µg). W tym przypadku zażyje łączną dawkę 1200 µg lewonorgestrelu, mieszczącą się w zalecanej rozpiętości 1000 - 1600 µg. Nie należy brać ani mniej, ani więcej!

Uwaga! Zamiast podanego jako przykład można posłużyć się dowolnym preparatem zawierającym lewonorgestrel (w Polsce jest ich zarejestrowanych ponad 10) - jednofazowym lub trzyfazowym. Jedynym warunkiem jest czas (do 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku) i zażycie dawki 1000 - 1600 µg lewonorgestrelu. Dotychczas nie opracowano metody "antykoncepcji po..." z zastosowaniem pigułek zawierających progestageny trzeciej generacji (dezogestrel, gestoden, norgestimat) i inne - poza lewonorgestrelem.

Metoda Yuzpe, stosowana z powodzeniem od ponad 30 lat, jest nieco mniej skuteczna niż antykoncepcja postkoitalna z zastosowaniem Postinor Duo. Procentowy wskaźnik zawodności metody Yuzpe wynosi:

do 24 godzin - 2,0 %
do 48 godzin - 4,1 %
do 72 godzin - 4,7 %

2. Doraźne założenie klasycznej wkładki wewnątrzmacicznej (z elementami miedzianymi), nie póżniej niż do 5 - 7 dnia po niezabezpieczonym stosunku jest w Polsce rzadko praktykowane ze względu na uprzedzenia środowiska lekarskiego, kwestie etyczne a przede wszystkim tak zwane "inne" Często lekarze stosują bezpodstawnie wymówkę, że "wkładki zakłada się tylko podczas krwawienia miesiączkowego, gdyż wtedy szyjka macicy jest rozwarta, co ułatwia założenie wkładki". Jeśli usłyszysz coś takiego, poszukaj ginekologa bardziej biegłego w swoim rzemiośle! Jednak zdarzają się ludzie i ludziska. Aby uniknąć niepotrzebnego zamieszania i nerwów, przed umówieniem wizyty wyjaw ginekologowi jej cel, spytaj się, czy świadczy tego typu usługi, no i - naturalnie - ile ona kosztuje. Nie daj sobie prawić morałów. Lekarz jest od o leczenia, a rodzice, autorytety, prawicowi politycy i katecheci - od morałów prawienia.

Skuteczność tej metody jest bardzo wysoka - według danych zamieszczonych w University of Toronto Medical Journal, 80 (3), 2001, wskaźnik zawodności tej metody jest niższy od obu opisanych powyżej i wynosi 0,1%. Należy pamiętać jednakże, że jest tym wyższy, im wcześniej po niezabezpieczonym stosunku zostanie założona wkładka. Przeciwwskazania tej metody - analogiczne do przeciwwskazań w przypadku klasycznego stosowania wkładek wewnątrzmacicznych (np. zapalenia i niewyjaśnione bóle w obrębie miednicy mniejszej). Zalety: 1. daje większy margines czasowy niż Postinor Duo i metoda Yuzpe; 2. - po założeniu, wkładka daje skuteczną i odwracalną antykoncepcję przez czas podany w ulotce informacyjnej (zazwyczaj do 5 lat! - chyba, że zostanie wcześniej usunięta).

Mity - Antykoncepcja po...

Antykoncepcja po stosunku to jeden z najmniej znanych sposobów zapobiegania ciąży. Opiera się ona na fizjologii zapłodnienia. Jak wiadomo, od współżycia do zaistnienia ciąży upływa sporo czasu. Właśnie wtedy jest czas na zastosowanie antykoncepcji po... . Jednak powszechna nieznajomość fizjologii płodności i mechanizmu działania antykoncepcji postkoitalnej spowodowała, że narosło wokół niej wiele mitów. Czas najwyższy rozprawić się z zabobonami i wyjaśnić najczęstsze nieporozumienia.

Czy preparat stosowany w metodzie antykoncepcji po... działa wczesnoporonnie?

Tabletki zarejestrowane w Polsce do "antykoncepcji po..." działają efektywnie do 72 godziny po niezabezpieczonym stosunku. Nie powodują przerwania istniejącej już ciąży, co jest najlepszym dowodem, że nie są środkami wczesnoporonnymi.
W 6 - 7 dniu dopiero rozpoczyna się proces zagnieżdżania blastocysty, który kończy się 11 - 12 dnia. Przedtem - ciąży nie ma. (Tutaj możesz zapoznać się szczegółowo z wczesnymi etapami embriogenezy człowieka). Ponieważ rozpowszechniane przez niektóre kręgi i publikatory informacje, jakoby środki te wywoływały poronienie, nie znalazły dotąd poparcia w dowodach naukowych, należy je traktować jako próby dezinformowania opinii publicznej i stosowanie przemocy emocjonalnej poprzez wywoływanie nieuzasadnionego poczucia winy. W społeczeństwach cywilizacyjnie wysokorozwiniętych tego typu praktyki są uznawane za przestępstwo kryminalne i podlegają surowym karom.

Działanie tabletek Postinor Duo uzależnione jest od fazy cyklu miesięcznego kobiety, która je zażywa. Tabletki przyjęte przed owulacją - hamują jej wystąpienie - powodując że nie może dojść do ciąży na podobnej zasadzie jak przy "zwykłych" pigułkach. Zastosowane w późniejszym czasie, po owulacji, wywołuje efekt antykoncepcji na innej drodze. Dochodzi do utrudnienia zapłodnienia poprzez wpływ na możliwość przenikania plemników przez śluz. Od stosunku do zapłodnienia mija przecież kilka godzin, w których plemniki muszą dotrzeć do jajowodu. Poza tym dochodzi do spowolnienia transportu zapłodnionej komórki jajowej przez jajowód do macicy co trwa zwykle od 6 do 7 dni. Gdy dotrze ona tu zbyt późno to nie dojdzie do inplantacji - czyli wszczepienia się komórki jajowej do śluzówki.

Nie dojdzie również do niej na skutek wywołanych przez hormony zmian w śluzówce macicy. Sposoby zapobiegania ciąży działające przed wszczepieniem zapłodnionej komórki jajowej do śluzówki macicy są metodami antykoncepcji. Znalazło to potwierdzenie w przepisach prawnych wielu krajów. Za metody aborcyjne uważa się te, który działają po wszczepieniu rozwijającego się zarodka - powodując krwawienie i usunięcie go wraz z śluzówką. Tak działają preparaty stosowane w terminie następnej miesiączki - gdyż wywołują tak zwane mikroporonienia (np RU-486 zawierajacy mifepriston), podawany zazwyczaj łącznie z prostaglandyną doustną E1 (misoprostolem).

Ile mam czasu na zastosowanie metody i dlaczego?

Na zastosowanie pierwszej tabletki preparatu Postinor Duo czy pierwszych tabletek w metodzie Yuzpe mamy 72 godziny czasu. Wkładka wewnątrzmaciczna nie powinna być stosowana w celu antykoncepcji po stosunku późnij niż 5 - 7 dnia. Nie zapominajmy jednak, że metoda jest tym skuteczniejsza im wcześniej zostanie zastosowana metoda. Jeżeli mamy więc możliwość pierwszą tabletkę Postinoru Duo lub porcję tabletek w metodzie Yuzpe należy zażyć jak najwcześniej. Dawkę należy powtórzyć po 12 godzinach od zażycia pierwszej tabletki. Jest to najskuteczniejszy sposób postępowania w przypadku niezabezpieczonego stosunku. To samo dotyczy założenia wkładki wewnątrzmacicznej - im prędzej, tym lepiej.

A inne metody, np, przepłukiwanie pochwy po stosunku wodą, rozcieńczonym octem roztworem soli, Coca-colą, nasiadówki ziołowe, irygacje?

 

Są nieskuteczne. Już w kilka chwil po stosunku do macicy przedostaje się ilość plemników wystarczająca do zapłodnienia. Stamtąd nie można ich skutecznie wypłukać ani inaktywować za pomocą środków typu rozcienczony ocet i inne, anegdotyczne roztwory.

Co się może stać jeżeli przyjmę tabletkę stosowaną w metodzie antykoncepcji po stosunku, po czasie 72 godzin?

Tak znaczne spóźnienie po prostu nie będzie gwarantowało skuteczności. Zmiany wywołane stosowaniem pigułki muszą najpóźniej rozwinąć się przed czasem ewentualnej inplantacji. Reakcja organizmu po przyjęciu preparatu jest dość szybka lecz gdy nie są one wystarczająco nasilone nie gwarantują dobrego efektu antykoncepcyjnego. Jeżeli, pomimo stosowania pigułki, dojdzie do ciąży to jej dalszy rozwój i przebieg jest prawidłowy.

Dlaczego zaleca się przyjęcie tabletki stosowanej w tej metodzie w możliwie w krótkim czasie po niezabezpieczonym stosunku?

Im prędzej zostanie zażyty Postinor Duo lub pierwsza porcja pigułek w metodzie Yuzpe, tym efektywniej działają mechanizmy zapobiegające ciąży. Jeśli ma to miejsce w pierwszej dobie, skuteczność antykoncepcyjna jest największa. Natomiast po trzeciej dobie skuteczność antykoncepcji obu metod drastycznie spada - na tyle, że nie sa one zalecane. Wtedy pozostaje możliwość "antykoncepcji po..." metodą założenia wkładki wewnątrzmacicznej, jednak nie później niż do 5 - 7 doby po niezabezpieczonym stosunku.

|często zadawane pytania na temat "antykoncepcji po..."|

 

Orientacyjne ceny, skład i podział według indeksu ATC hormonalnych środków antykoncepcyjnych, dostępnych wyłącznie z przepisu lekarza (na receptę) i inne środki antykoncepcyjne, również bez recepty (wkładki wewnątrzmaciczne, prezerwatywy, środki plemnikobójcze (nonoksynole), itp.

ceny uaktualniane w miarę na bieżąco (ostatnia aktualizacja-09.2004)

2004-09

Wykaz doustnych środków antykoncepcyjnych (58 preparatów!)

ATC G03xx

Nazwa handlowa preparatu

Nazwa międzynarodowa
substancji czynnej (wg INN)

Postać preparatu

Dawka

Nazwa producenta

Nr zezw.
MZiOS

Data rejestracji

Data ważnosci

Wielkość opakowania

Orientacyjna
cena (zł)
b.d=brak danych

Kod ATC

Anteovin

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

01297

1999-05-10

2004-06-30

1 zestaw: 21 tabl.

24,09

G03AB

Anteovin

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

01297

1999-05-10

2004-06-30

3 zestawy: po 21 tabl.

b.d.

G03AB

Cerazette

Desogestrelum

tabl. powl.

0,075mg

Organon N.V.
Holandia

09257

2002-03-21

2007-02-14

84 tabl. w blistrach

b.d.

G03AC

Cerazette

Desogestrelum

tabl. powl.

0,075mg

Organon N.V.
Holandia

09257

2002-03-21

2007-02-14

28 tabl. w blistrach

35,00

G03AC

Cilest

Ethinylestradiolum + Norgestimatum

tabl.

-

Cilag AG
Szwajcaria

01281

1999-05-07

2004-06-30

21 tabl.

26,75

G03AA

Cilest

Ethinylestradiolum + Norgestimatum

tabl.

-

Cilag AG
Szwajcaria

01281

1999-05-07

2004-06-30

63 tabl. (3x21)

79,00

G03AA

Femoden

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

00601

1999-03-26

2004-04-30

63 tabl.

b.d.

G03AA

Femoden

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

00601

1999-03-26

2004-04-30

21 tabl.

27,16

G03AA

Gravistat 250

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

02220

1999-06-14

2004-07-31

63 tabl. (3x21)

b.d.

G03AA

Gravistat 250

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

02220

1999-06-14

2004-07-31

21 tabl.

18,35

G03AA

Gravistat 125

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Schering AG
Niemcy

03580

2000-05-15

2005-06-30

63 draz. (3x21)

b.d.

G03AA

Gravistat 125

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Schering AG
Niemcy

03580

2000-05-15

2005-06-30

21 draz.

15,90

G03AA

Harmonet

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

04871

2000-04-03

2005-05-31

63 tabl. (3x21)

28,02

G03AA

Harmonet

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

04871

2000-04-03

2005-05-31

21 tabl.

28,25

G03AA

Jeanine

Ethinylestradiolum
+ dienogest

tabl
powl.

 

Schering AG
Niemcy

 

2004

2009

Niemcy

37 - 45
w zależn. od
miejscowości

G03AA

Jenetten

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl. powl.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

04475

1999-10-22

2004-11-30

63 tabl. w blistrach

b.d.

G03AA

Jenetten

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl. powl.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

04475

1999-10-22

2004-11-30

21 tabl. w blistrze

b.d.

G03AA

Logest

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

04189

1999-06-07

2004-07-31

21 szt.

30,58

G03AA

Logest

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

04189

1999-06-07

2004-07-31

63 szt.

28,58

G03AA

Loveston

Ethinylestradiolum + Norethisteronum

tabl.

-

Jelfa S.A. Przedsiebiorstwo Farmaceutyczne
Polska

02296

1999-04-22

2004-05-31

21 tabl.

2,48
niedostępny!!!, (pewnie dlatego, że był za tani!)

G03AA

Marvelon

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl.

-

Organon N.V. - Kloosterstraat
Holandia

01576

1999-05-20

2004-06-30

21 tabl.

23,33

G03AA

Marvelon

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl.

-

Organon N.V. - Kloosterstraat
Holandia

01576

1999-05-20

2004-06-30

63 tabl.

b.d.

G03AA

Mercilon

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl.

-

Organon Irlandia Ltd
Irlandia

03476

2000-03-22

2005-04-30

21 tabl.

26,07

G03AA

Mercilon

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl.

-

Organon Irlandia Ltd
Irlandia

03476

2000-03-22

2005-04-30

63 tabl.

85,81

G03AA

Microgynon 21

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

00600

1999-03-26

2004-04-30

21 tabl.

100%=15,98
30%=9,27

G03AA

Microgynon 21

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

00600

1999-03-26

2004-04-30

63 tabl.

100%=46,35
30%=26,24

G03AA

Microgynon 21

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

00600

1999-03-26

2004-04-30

126 tabl.

100%=15,98
30%=9,07

G03AA

Milvane

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

04340

1999-08-17

2004-09-30

1 zestaw: 21 tabl.

27,62

G03AB

Minesse

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

09018

2001-10-30

2006-08-09

28 tabl.

b.d.

G03AA

Minesse

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

09018

2001-10-30

2006-08-09

84 tabl. (3x28)

b.d.

G03AA

Minisiston

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

00596

1999-03-26

2004-04-30

21 draz.

16,72

G03AA

Minisiston

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

00596

1999-03-26

2004-04-30

63 draz. (3x21)

b.d.

G03AA

Minulet

Ethinylestradiolum + Gestodenum

draz.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

00205

1999-03-01

2004-04-30

21 draz.

26,16

G03AA

Minulet

Ethinylestradiolum + Gestodenum

draz.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

00205

1999-03-01

2004-04-30

63 draz.

b.d.

G03AA

Mirelle

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

08953

2001-08-31

2006-08-09

84 tabl.

b.d.

G03AA

Mirelle

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

08953

2001-08-31

2006-08-09

28 tabl.

b.d.

G03AA

Novynette

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl. powl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

04334

1999-08-13

2004-09-30

21 tabl. w blistrze

24,83

G03AA

Novynette

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl. powl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

04334

1999-08-13

2004-09-30

63 tabl. (3x21)

b.d.

G03AA

Postinor-Duo

Levonorgestrelum

tabl.

750mcg

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

01182

1999-04-28

2004-05-31

2 tabl.

60,00

G03AC

Regulon

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl. powl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

04192

1999-06-09

2004-07-31

21 szt.

18,60

G03AA

Regulon

Desogestrelum + Ethinylestradiolum

tabl. powl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

04192

1999-06-09

2004-07-31

63 szt.

b.d.

G03AA

Restovar

Ethinylestradiolum + Lynestrenolum

tabl.

-

Organon N.V. - Kloosterstraat
Holandia

01584

1999-05-20

2004-06-30

22 tabl.

5,70

G03AA

Restovar

Ethinylestradiolum + Lynestrenolum

tabl.

-

Organon N.V. - Kloosterstraat
Holandia

01584

1999-05-20

2004-06-30

66 tabl.

b.d.

G03AA

Rigevidon

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

01171

1999-04-28

2004-05-31

21 tabl.

100%=14,43
30%=7,552

G03AA

Rigevidon

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

08733

2001-04-23

2006-01-25

21 tabl.

b.d.

G03AA

Stediril 30

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Wyeth Pharma GmbH
Niemcy

00725

1999-03-02

2004-04-30

63 draz. (3x21)

b.d.

G03AA

Stediril 30

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Wyeth Pharma GmbH
Niemcy

00725

1999-03-02

2004-04-30

21 draz.

100%=9,58
30%=2,87

G03AA

Tri-Minulet

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

04441

1999-10-05

2004-11-30

1 zestaw: 21 tabl.

25,36

G03AB

Tri-Minulet

Ethinylestradiolum + Gestodenum

tabl. powl.

-

Wyeth-Lederle Pharma GmbH Division Whitehall
Austria

04441

1999-10-05

2004-11-30

3 zestawy po 21 tabl.

b.d.

G03AB

Trinordiol 21

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Wyeth Pharma GmbH
Niemcy

00724

1999-03-02

2004-04-30

3 zestawy po 21 draz.

b.d.

G03AB

Trinordiol 21

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Wyeth Pharma GmbH
Niemcy

00724

1999-03-02

2004-04-30

1 zestaw: 21 draz.

20,64

G03AB

TriNovum

Ethinylestradiolum + Norethisteronum

tabl.

-

Cilag AG
Szwajcaria

01313

1999-05-07

2004-06-30

3 zestawy po 21 tabl.

b.d.

G03AB

TriNovum

Ethinylestradiolum + Norethisteronum

tabl.

-

Cilag AG
Szwajcaria

01313

1999-05-07

2004-06-30

1 zestaw: 21 tabl.

24,01

G03AB

Triquilar

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

02227

1999-06-14

2004-07-31

3 zestawy: po 21 tabl.

b.d.

G03AB

Triquilar

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl. powl.

-

Schering AG
Niemcy

02227

1999-06-14

2004-07-31

1 zestaw: 21 tabl.

22,36

G03AB

Tri-Regol

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

00108

1999-02-26

2004-03-31

1 zestaw: 21 tabl.

22,37

G03AB

Tri-Regol

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

tabl.

-

Gedeon Richter Ltd.
Wegry

00108

1999-02-26

2004-03-31

3 zestawy po 21 tabl.

b.d.

G03AB

Trisiston

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

01228

1999-04-30

2004-04-30

1 zestaw: 21 draz.

23,09

G03AB

Trisiston

Ethinylestradiolum + Levonorgestrelum

draz.

-

Jenapharm GmbH & Co.
Niemcy

01228

1999-04-30

2004-04-30

3 zestawy po 21 draz.

b.d.

G03AB

LEGENDA DO TABELI

Indeks terapeutyczny (ATC)
G 03 - hormony płciowe i modulatory układu płciowego
G 03 A - środki antykoncepcyjne do stosowania wewnętrznego
G 03 AA - progestageny i estrogeny, dawki stałe
G 03 AB - progestageny i estrogeny, preparaty sekwencyjne
G 03 AC - progestageny
G 03 DA - pochodne pregnenu

 

progestageny II generacji

 

progestageny III generacji

 

tylko progestagen (minipigułka) 28 pig./28dni

 

tylko progestagen (pigułka doraźna) maks 4 pig./cykl; jedyny preparat do antykoncepcji po stosunku (w sytuacjach "awaryjnych", gwałt, pęknięta prezerwatywa, itd.)

Antykoncepcja w zastrzykach:

Depo-Provera *

Medroxyprogesteronum

zawiesina do wstrzykiwan domiesniowych

150mg/1 ml

Pharmacia N.V./S.A.
Belgia

07686

1998-05-08

2003-06-30

10 fiol.1 ml

b.d.

G03DA

Depo-Provera *

Medroxyprogesteronum

zawiesina do wstrzykiwan domiesniowych

150mg/1 ml

Pharmacia N.V./S.A.
Belgia

07686

1998-05-08

2003-06-30

1 strzykawka 1ml

45,00

G03DA

Depo-Provera *

Medroxyprogesteronum

zawiesina do wstrzykiwan domiesniowych

150mg/1 ml

Pharmacia N.V./S.A.
Belgia

07686

1998-05-08

2003-06-30

1 fiol.1 ml

b.d.

G03DA

* Depo-Provera - jedyny preparat w zastrzyku domięśniowym, działa 3 miesiące. Trudny do dostania, trzeba go sprowadzać na indywidualne zamówienie przez specjalistyczne apteki leków zagranicznych. Nie wszyscy ginekolodzy wiedzą, że jest to preparat antykoncepcyjny. Dziękujemy pani Beacie z Łodzi za informacje na temat stosowanej przez nią Depo-Provery, bo producent leku nie chciał nam udzielić na jego temat żadnych bliższych informacji.

Antykoncepcja w plastrach:
EVRA(tm) (Janssen-Cilag) - skład: norelgestromin/etynylestradiol. Opakowanie zawiera 3 plastry uwalniające substancje czynne. Plastry zmienia się co tydzień. Czwarty tydzień jest bez plastra. 1opakowanie wystarcza na 28 dni. Wydaje się - jak wszystkie preparaty hormonalne - wyłącznie z przepisu lekarza. Cena opakowania na 1 miesiąc - 60 zł.

Uwagi

• Wiele preparatów antykoncepcyjnych ma identyczny skład i różni się tylko nazwą , no i oczywiście ceną. Wkrótce opracujemy TABELĘ ODPOWIEDNIKÓW. Na razie możesz spytać lekarza o tańsze odpowiedniki. Zwłaszcza Jeleniogórskie Zakłądy Farmaceutyczne JELFA i GEDEON-RICHTER produkują tańsze preparaty o składzie i jakości identycznej z wieloma drogimi preparatami z innych firm.

• Celem podanego zestawienia jest pozwolenie Ci na oszacowanie kosztów antykoncepcji.

• Do ceny preparatu musisz ewentualnie doliczyć koszty wizyty u ginekologa

• Za wyjątkiem preparatu Postinor-Duo, zastrzyków Depo-Provera i wkładek wewnątrzmacicznych,
  opakowania preparatów wystarczają na 1 cykl.

• Niektóre preparaty są dostępne nieco taniej w opakowaniach promocyjnych - na 3 cykle.

• Podane ceny detaliczne w aptece są orientacyjne, bo mamy wszak (niech żyje!) kapitalizm i wolny rynek!

Komentarz do tabel:

1. to nie pacjentka dobiera preparat na podstawie jego ceny, lecz lekarz na podstawie wywiadu, badania pacjentki i istniejących (przeciw)wskazań, również w zależności od:
   2) konstytucji hormonalnej pacjentki (hiperandrogenna, o zrównoważonej konstytucji, hiperestrogenna)
   3) u tęgich pacjentek i patrz punkt (2) stosowanie preparatu o niskiej dawce hormonów może powodować np krwawienie międzymiesiączkowe (plamienie),
   ze względu na inną biodostępność preparatu i gromadzenie się jego składników w tkance tłuszczowej
   4) z powodów wymienionych w pkt (3) najniższa dawka hormonów nie może być jedynym argumentem przepisania

3. preparatu.
   O niemiarodajności tego argumentu czytaj również TUTAJ

Inne środki antykoncepcyjne:
Wkładki wewnątrzmaciczne (IUD) zakładane wyłącznie przez lekarza

Mirena (wkładka wewnątrzmaciczna uwalniająca lewonorgestrel) starcza na kilka lat 600,00 zł
CopperT Cu380A lub Nova T (klasyczna wkładka wewnątrzmaciczna z miedzią, wczesnoporonna), starcza na kilka lat ok. 40,00 zł

Kapturki i diafragmy w aptece

(pani farmaceutka zrobiła TAAKIE oczy) „—nie ma!”
Może to i dobrze, bo zawodne!
Preparaty plemnikobójcze na bazie nonoksynolu (substancja powierzchniowo czynna inaktywująca plemniki) - w aptece nie było

Prezerwatywy ceny różne, średnio 2 - 6 zł/op.

G 03 HB - połączenia antyandrogenów z estrogenami

Diane ® -35 *

Cyproteroni acetas + Ethinyestradiolum

tabl. powl.

21 tabl. po 2,0 CPA, 0,035 EE

Schering AG Niemcy

100%/50%
cena: 21,52/10,76

*preparat antyandrogenny o działaniu antykoncepcyjnym; leczy objawy lekkiej i średniociężkiej hiperandrogenizacji (trądzik, hirsutyzm, czyli owłosienie typu męskiego i łojotok). Skuteczna terapia wymaga stosowania Diane-35 przez minimum 3 cykle. Po odstawieniu preparatu objawy hiperandrogenizmu mogą wrócić.

Ceny uzyskane dzięki uprzejmości różnych aptek warszawskich, nieznacznie różnią się od apteki do apteki i ulegaja częstym zmianom. 

Niniejsze zestawienie podano wyłącznie w celach orientacyjnych. Piguły to nie gruszki i nie pacjentka lecz lekarz decyduje o przepisaniu takiego czy innego środka po przeprowadzeniu starannego wywiadu i badań. Pacjentka co najwyżej może poprosić o przepisanie tańszego odpowiednika (preparatu o takim samym składzie), lecz nie ma żadnej gwarancji, że lekarz wyrazi na to zgodę(!)

Czort jedyny wie, co to VTE
(a wiedzieć trzeba, bo można pójść do Nieba...)

Ulotka informacyjna dla pacjentek wydana przez MEDSAFE, Nowa Zelandia data aktualizacji ulotki: marzec 2002 Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE) Przed przepisaniem środka antykoncepcyjnego lekarz powinien wyczerpująco poinformować Cię o zagrożeniach i korzyściach płynących z jego stosowania To pomoże Ci dokonać wyboru odpowiedniej dla Ciebie metody. Lekarz powinien sprawdzić, czy występują u Ciebie jakiekolwiek czynniki ryzyka eliminujące możliwość stosowania doustnego środka antykoncepcyjnego (tzw. „pigułki”), zwiększające ryzyko powstania zakrzepicy lub innych działań niepożądanych. Przy wyborze odpowiedniego środka należy uwzględnić wszystkie korzyści i ryzyka. Niniejsza ulotka informacyjna omawia rzadkie powikłanie będące następstwem stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, jakim jest zakrzepica. Co to jest żylna zakrzepica z zatorem? Stosowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych może spowodować wystąpienie zakrzepów w żyłach kończyn dolnych, zatykających światło naczyń krwionośnych. W rzadkich przypadkach kawałki skrzepu odrywają się i są z prądem krwi niesione do płuc. Skrzepy w nogach lub płucach nazywane są chorobą zakrzepowo-zatorową żył lub VTE. Choć większość kobiet zdrowieje z VTE, u niektórych występują potem powikłania zdrowotne. Pewien niewielki odsetek kobiet umiera z powodu VTE. Skrzepy krwi w żyłach nie są takie same jak skrzepy krwi, które można zauważyć w krwi menstruacyjnej podczas miesiączki. Jak często występują zakrzepy krwi podczas stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych? Zakrzepy krwi u kobiet zażywających pigułki antykoncepcyjne występują bardzo sporadycznie a jeszcze rzadziej zdarzają się w ich następstwie przypadki śmiertelne. Ryzyko wystąpienia skrzepu zależy od wielu czynników; wzrasta wraz z wiekiem i jest uzależnione od składu stosowanej pigułki antykoncepcyjnej. Większość doustnych środków antykoncepcyjnych zawiera estrogen i progestagen. Określa się je mianem złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych (zob. tabela poniżej). W zależności od rodzaju progestagenu w pigułce zalicza się je do środków drugiej lub trzeciej generacji. Są również pigułki zawierające cyproteron, stosowane do leczenia zaburzeń spowodowanych nadmiarem androgenu, na przykład zaawansowanego trądziku i średnio nasilonego hirsutyzmu i łojotoku. Pigułki te również działają antykoncepcyjnie i w niektórych krajach zarejestrowane są również jako środek antykoncepcyjny. Innym typem doustnych środków antykoncepcyjnych są pigułki zawierające wyłącznie progestogen, tak zwane "minipigułki". Zakrzepy we krwi pojawiają się również u kobiet nie stosujących pigułek antykoncepcyjnych: - na 100 000 kobiet między 15 a 44 rokiem życia u 5 - 10 rocznie pojawią się zakrzepy - zażywanie złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych zwiększa to bardzo małe ryzyko 3 - 4 krotnie w przypadku środków drugiej generacji, 6-8 krotnie w przypadku pigułek trzeciej generacji i ponad 8-krotnie u kobiet zażywających pigułki zawierające cyproteron. U kobiet zażywających pigułki zawierające wyłącznie progestagen (czyli minipigułki) ryzyko wystąpienia zakrzepów jest o wiele mniejsze lub w ogóle nie występuje. Typ doustnego środka antykoncepcyjnego Nazwy preparatów dostępne w Nowej Zelandii*) Pigułki wyłącznie z progestagenem(tzw. minipigułki) Femulen, Microlut, Microval, Noriday, Cerazette Złożone doustne środki antykoncepcyjne zawierające niskie dawki estrogenu i progestagen Środki drugiej generacji: pigułki zawierające estrogen i progestagen (lewonorgestrel lub noretisteron) Brevinor, Brevinor-1, Levlen ED, Loette, Microgynon 20ED/30/30ED, Monofeme, Nordette, Norimin, Synphasic, Trifeme, Triphasil, Triquilar ED  Środki trzeciej generacji: pigułki zawierające estrogen i progestagen (desogestrel lub gestoden)   Femoden, Marvelon, Melodene, Mercilon, Minulet  Antyandrogeny Pigułki zawierające estrogen i cyproteron  Diane-35/35ED, Estelle 35/35ED  Złożone doustne środki antykoncepcyjne zawierające wysokie dawki estrogenu i progestagenu Pigułki zawierające 50 mcg estrogenu i progestagen  Biphasil, Microgynon 50ED, Nordiol, Norinyl-1, Ovral      *) - jeśli chcesz wiedzieć do której generacji należą pigułki dostępne w Polsce, popatrz na ich skład i porównaj ze składem środków wymienionych w tabeli Jak często zakrzepica żylna kończy się śmiercią? 3% kobiet, u których dojdzie do powstania zakrzepu, umrze. Ponieważ w Nowej Zelandii złożone doustne środki antykoncepcyjne ztosuje bardzo wiele kobiet, spodziewa się, że rocznie odnotuje się wśród ich użytkowniczek dwa przypadki śmiertelne. W latach 1990 - 2001, dwadzieścia kobiet w Nowej Zelandii stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne zmarło z powodu zatoru płucnego. Wśród tych kobiet 15 stosowało pigułki trzeciej generacji a dwie stosowały pigułki zawierające cyproteron. Ryzyko związane ze stosowaniem pigułek drugiej generacji jest mniejsze. Co zwiększa ryzyko powstawania zakrzepicy żylnej w następstwie stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych? Oto niektóre czynniki ryzyka: • wcześniejsze występowanie zakrzepicy żylnej • występowanie zakrzepów żylnych u bliskich krewnych • nadwaga • rak • pewne choroby układu krwionośnego • żylaki. Ryzyko wystąpienia zakrzepów przejściowo rośnie w przypadku częstych i długich podróży samolotowych, podczas ciąży i przy czasowym unieruchomieniu spowodowanym planowaną operacją lub obłożną chorobą. Kobiety, u których wystąpił epizod choroby zakrzepowo-zatorowej nie powinny stosować złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych. Powinnaś poinformować swojego lekarza jeśli występuje u Ciebie któryś z wyżej wymienionych czynników ryzyka. Jakie są objawy choroby zakrzepowo-zatorowej i co robić w przypadku ich wystąpienia? Objawami zakrzepicy żył kończyn dolnych jest opuchlizna, wrażliwość na dotyk i bolesność, jednak zakrzepica może przebiegać również bezobjawowo. W przypadku zatoru płucnego może pojawić się bezdech i ból w klatce piersiowej. Jednak objawy te nie są specyficzne i mogą się pojawić z innej przyczyny. Jeśli zauważysz pojawienie się któregokolwiek z opisanych objawów powinnaś natychmiast udać się do lekarza. Powinnaś zwracać szczególną uwagę na występowanie jakichkolwiek niepokojących objawów jeśli miałaś już przedtem epizod zakrzepicy. Jeśli lekarz będzie podejrzewał, że rzeczywiście zachodzi prawdopodobieństwo zakrzepicy, skieruje cię do szpitala w celu przeprowadzenia testów i być może wdrożenia terapii mającej na celu rozcieńczenie krwi. Takie leczenie może trwać nawet kilka miesięcy i mimo jego przeprowadzenia u niektórych pacjentek mogą występować trwałe kłopoty zdrowotne (opuchlizna i bolesność kończyn). Z kim kontaktować się w przypadku jakichkolwiek wątpliwości? Twój lekarz powinien zostać przez Ciebie dokładnie poinformowany o wszystkich Twoich problemach zdrowotnych i starannie rozważyć ryzyko i korzyści wynikające ze stosowania konkretnego środka antykoncepcyjnego. Jeśli lekarz dojdzie do wniosku, że ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej w następstwie stosowania przez Ciebie doustnych środków antykoncepcyjnych trzeciej generacji jest zbyt wysokie, może przepisać inny preparat doustny (na przykład minipigułkę). Lekarz powinien kompetentnie doradzić Ci wybór najlepszej dla Ciebie metody antykoncepcji. Masz prawo oczekiwać od niego, że poinformuje Cię o wszystkich korzyściach i zagrożeniach w sposób dla Ciebie zrozumiały. Zapamiętaj, że zakrzepica żylna u zdrowych kobiet zażywających pigułki antykoncepcyjne jest powikłaniem bardzo rzadkim. Poważne powikłania występują jeszcze rzadziej, a zatem ryzyko ich wystąpienia jest jeszcze mniejsze. Możesz je zmniejszyć jeszcze bardziej, jeśli w przypadku wystąpienia niepokojących objawów świadczących o ewentualnej zakrzepicy natychmiast skontaktujesz się z lekarzem.

Dla dociekliwych: artykuł popularnonaukowy na temat ryzyka VTE związanego ze stosowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych

Chemia kliniczna - normy hormonów płciowych

Zamieszczoną poniżej tabelę opracowaliśmy głównie z myślą o lekarzach. Jakkolwiek nowoczesne analizatory na wydrukach
zazwyczaj automatycznie podają normę, być może warto mieć równiez pod ręką pełniejsze dane.
Natomiast osoby zainteresowane, moharówniez porównać wyniki swoich badań, o ile były one u nich przeprowadzane.
Tabela służy równiez jeszcze jednemu celowi: ma uzmysłowić osobom zainteresowanym, jak skomplikowany
jest układ hormonalny człowieka.

W tabeli ograniczyliśmy się tylko do hormonów płciowych, związanych tematycznie z treścią naszego serwisu.

Hormon ciekawostki	Poziom (w jednostkach konwencjonalnych) mężczyźni (M), kobiety:(K), kobiety po menopauzie (KM)	Poziom (w jedn. SI)	Współczynnik przeliczeniowy ( jedn. konw. — jedn. SI)
DHEA (dehydroepiandrosteron) najaktywniejsza pochodna męskiego hormonu płciowego - testosteronu. Naukowcy są zdania, że hormon ten również ma związek z łysieniem androgenozależnym	W okresie przedpokwitania: 0,05-0,2 ng/ml (M) 3 - 10 ng/ml (K) < 1 ng/ml (KM) 0,08 - 0,35 ng/ml	0,17-0,7 nmola/l 10-35 nmoli/l <3,5 nmola/l 0,28 - 1,2 nmola/l	3,467
DHEA-S	1-7 r.ż. (M) <600, (K) <500 8-13 r.ż. (M) 100-2500, (K) <100-1600 14-19 r.ż. (M) 750-5000, (K) <1250-3250 20-29 r.ż. (M) 2800-6400, (K) <650-2800 30-39 r.ż. (M) 1500-5300, (K) <450-2900 40-49 r.ż. (M) 1000-4300, (K) <300-2200 50-59 r.ż. (M) 650-3400, (K) <200-1700 60-69 r.ż. (M) 400-2700, (K) <150-1250 70-79 r.ż. (M) 250-2000, (K) <100-900 (wszędzie w ng/ml)	jak obok, wszędzie w µg/l	0,002714
FSH horm. stymul. pęcherzyki jajnik. prosze zwrócić uwagę, że choć mężczyźni nie mają jajników, też wydzielają hormon stymulujący rozwój pęcherzyków jajnikowych	W okresie przedpokwitania: 0,3 - 3,9 mU/ml (M) 1 - 14 mU/ml (K) faza cyklu: dojrzewanie pęcherzyka: 3-12 mU/ml (K) faza cyklu: owulacja: 8-22 mU/ml (K) faza cyklu: lutealna (ciałka żółtego) 2-12 mU/ml (KM) 12-30 mU/ml Test LH-RH, przyrost po 30 minutach dwukrotny przyrost, > 3 mU/ml	jak obok, tylko U/l	1
beta-HCG gonadotropina kosmówkowa hormon podtrzymujący rozwój łożyska, za pomocą którego odźywiany jest płód. To ten hormon jest markerem wczesnej ciąży i jest wykrywany przez test ciążowy	mężczyźni i kobiety nie będące w ciąży: <3 mU/ml kobiety ciężarne, ok. 10 dnia po owulacji: ok. 20 mU/ml Maksymalny poziom (9-11 tydz. ciąży): 280 000 mU/ml	<3U/l 20U/l 280 000 U/l	1
17-hydroksyprogesteron	(M): 0,06 - 3 µg/l (K) faza cyklu: dojrzewanie pęcherzyka: 0,20 - 1 µg/l (K) faza cyklu: lutealna (ciałka żółtego): 0,5 - 3,5 µg/l	0,2 - 9 nmoli/l 0,6 - 3 nmole/l 1,5 - 10,6 nmoli/l	3,026
LH hormon luteinizujący	W okresie przedpokwitania: 0,9 mU/ml (M): 1,5 - 9,2 mU/ml (K) faza cyklu: dojrzewanie pęcherzyka: 1,8-13,4 mU/ml (K) faza cyklu: owulacja: 15,6-78,9 mU/ml (K) faza cyklu: lutealna (ciałka żółtego) 0,7-19,4 mU/ml (KM) 50 mU/ml Test LH-RH, przyrost po 30 minutach 2 do 8-krotny przyrost, co najmniej 12 mU/ml	jak obok, tylki U/l	1
Estradiol (mężczyźni)	6 - 44 pg/ml	20-160 pmoli/l	3,67
Estradiol (kobiety)	faza cyklu: dojrzewanie pęcherzyka: 10-50 pg/ml faza cyklu: owulacja:50-375 pg/ml 4 dni przed szczytem wydzielania LH: 60-200 pg/ml 1 dzień przed szczytem wydzielania LH: 120-375 pg/ml 2 dni po szczycie wydzielania LH:50-155 pg/ml faza cyklu: lutealna:15-260 pg/ml 6 dni po szczycie wydzielania LH: 60-260 pg/ml 12 dni po szczycie wydzielania LH:15-115 pg/ml (KM) <14 pg/ml	40-180 pmoli/l 180-1380 pmoli/l 220-730 pmoli/l 440-1380 pmoli/l 180-560 pmoli/l 60-950 pmoli/l 220-950 pmoli/l 60-420 pmoli/l <50 pmoli/l	3,67
Estriol (wolny, podczas ciąży)	(K) w zależności od tygodnia ciąży (t.c.): 30. t.c. 3,0 - 8,0 ng/ml 35. t.c. 4,5 - 17,2 ng/ml 40. t.c. 7,7 - 24,0 ng/ml 42. t.c. 8,5 - 24,5 ng/ml	jak obok, lecz w µg/l	1
Progesteron	< 10 r.ż.: <0,5 ng/ml (M): <0,6 ng/ml (K): faza cyklu: dojrzewanie pęcherzyka: <1,4 ng/ml (K): faza cyklu: lutealna (ciałka żółtego) 5-30 ng/ml (KM): <0,91 ng/ml	<1,6 nmola/l <1,9 nmola/l <4,4 nmola/l 15,9-95,4 nmola/l <2,9 nmola/l	3,18
Prolaktyna hormon odpowiedzialny za stymulację gruczołów piersiowych do wydzielania mleka	(M): 0,62-12,5 ng/ml (K): 0,62-15,6 ng/ml (KM): <9,7 ng/ml (K) w ciąży: <203 ng/ml	20-400 µU/ml 20-500 µU/ml <312 µU/ml <6500 µU/ml	32,3
Testosteron Męski hormon płciowy, uwielbiany przez "koksujących" sportowców, lecz łatwy do wykrycia	W okresie przedpokwitania: 0,05-0,2 ng/ml (M): 3-10 ng/ml (K): <1 ng/ml (KM): 0,08-0,35 ng/ml	0,17-0,7 nmola/l 10-35 nmoli/l <3,5 nmola/l 0,28-1,2 nmola/l	3,467

Żródło: Jacob, M. Normalwerte pocket - ein Vademecum - kurz und findig, Börm Bruckmeier Verlag GmbH (wyd.), Grünwald (1996) Uwagi 1) ze względu na stały postęp wiedzy i stosowanie różnych metod oznaczania hormonów, podane wartości mogą się nieznacznie różnić od pomiarów wykonanych z zastosowaniem innych metod. 2) Jak widać w zamieszczonej tabeli, prawidłowe poziomy hormonów zawierają się w pewnych granicach (od-do). Stąd bierze się mnogość fenotypów hormonalnych, mogących utrudniać dobranie najwłaściwszej pigułki antykoncepcyjnej. 3) zwróć uwagę na to, że kobiety wydzielają również żeńskie hormony płciowe, a kobiety - męskie 4) oznaczenie poziomu hormonów jest bardzo pomocne u kobiet okołomenopauzalnych, przy podejmowaniu decyzji o ewentualnym wdrożeniu odpowiedniej hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) objawów klimakterium.

 

 

Przykładowa ulotka informacyjna

Doustny środek antykoncepcyjny Składniki czynne (czyli te, które są odpowiedzialne za działanie leku) każda tabletka powlekana zawiera: x mikrogramów jakiegoś progestagenu, y mikrogramów etynylestradiolu. Składniki pomocnicze tu wymieniane są substancje, które umożliwiają wyprodukowanie pigułki, takie jak: laktoza, skrobia kukurydziana, poliwinylopirolidon 25.000, stearynian magnezu, sacharoza, polividon 700.000, glikol polietylenowy, węglan wapnia, talk, wosk glikolomontanowy. Postać farmaceutyczna 21 tabletek powlekanych. Jedna tabletka dziennie przez 21 dni. Opis działania doustny środek antykoncepcyjny. Wskazania do zapobiegania ciąży. Przeciwwskazania leku nie powinno się stosować w ciąży oraz w przypadku:     - poważnej choroby wątroby; - zażółcenia skóry (żółtaczka) w wywiadzie lub silnego swędzenia całego ciała w czasie poprzedniej ciąży; - innych rodzajów żółtaczki (zespół Dubin-Johnsona, zespół Rotora); - guzów wątroby, - procesów zakrzepowych krwi w kończynach dolnych, płucach, oczach; - przebytego zawału serca lub stanach chorobowych, które zwiększają ryzyko powstawania skrzepów krwi, anemii sierpowatej, - przebytego lub aktualnego raka sutka lub macicy, - ciężkiej cukrzycy, która spowodowała zmiany w naczyniach krwionośnych; zaburzeń metabolizmu tłuszczów (lipidów) we krwi; - wysypki zwanej opryszczką ciężarnych; otosklerozy (forma utraty słuchu), która uległa pogorszeniu podczas ciąży; - niewyjaśnionych krwawień z pochwy; - uczulenia na którykolwiek składnik pigułki. Ostrzeżenia specjalne Należy natychmiast przerwać przyjmowanie pigułek i udać się do lekarza, jeżeli wystąpi choćby jedna z podanych poniżej sytuacji: - migrena, która nie pojawiała się przedtem lub jeśli występuje ona częściej niż dotychczas, - bóle głowy silniejsze lub częstsze niż do tej pory; - nagłe zmiany we wzroku, słuchu lub mowie; - objawy tworzenia się skrzepów krwi lub objawy zapalenia żył połączonego z tworzeniem się skrzepów krwi (zakrzepowe zapalenie żył, thrombophlebitis), np. niespotykane bóle kończyn dolnych lub niezwykłe obrzęki kończyn górnych lub dolnych, - ostre bóle w klatce piersiowej lub nagłe duszności, bóle dławicowe lub uczucie ciężkości w klatce piersiowej; - przy planowanych zabiegach operacyjnych w ciągu najbliższych 6 tygodni, lub przebywania w łóżku po wypadku, operacji lub unieruchomienia np. opatrunkiem gipsowym na złamanej nodze; - zażółcenie skóry (żółtaczka) lub świąd skóry całego ciała; - wzrost ilości napadów padaczkowych; - znamienny wzrost ciśnienia tętniczego krwi; - ciężka depresja; - ból w nadbrzuszu lub niespotykane dotąd obrzęki brzucha; - zajście w ciążę. Przyjmowanie doustnego środka antykoncepcyjnego w przypadkach chorobowych Kobiety, które cierpią z powodu jakiejś choroby lub są pod opieką lekarza, mogą czasami kontynuować przyjmowanie pigułki, ale zwykle wymaga to częstszych wizyt u lekarza. Dla sprawdzenia stanu zdrowia, czasem wykonuje się badania krwi. Koniecznym jest powiadomienie lekarza o obecności: - cukrzycy, - wysokiego ciśnienia tętniczego krwi, - żylaków, - zapalenia żył (phlebitis), - otosklerozy (forma utraty słuchu), - stwardnienia rozsianego, - padaczki, - zaburzeń metabolizmu znanych jako porfiria, - zaburzeń ruchu (drżenia lub trudności w kontroli mięśni), - chorób nerek, - chorób w rodzinie wywołanych skrzepami krwi lub zawału serca lub udaru, - nadwagi, - torbieli sutka i, u kogokolwiek w rodzinie, raka sutka, - tocznia rumieniowatego (SLE), - mięśniaków macicy, - migreny. Interakcje (czyli oddziaływanie z innymi lekami bądź używkami, jeśli się takowe zażywa) Ważne jest, aby powiadomić lekarza o przyjmowaniu innych leków przed rozpoczęciem stosowania pigułki antykoncepcyjnej. Ważne jest także, aby powiedzieć lekarzowi lub dentyście, gdy będą przepisywać inne leki, o przyjmowaniu pigułki. Lekami mogącymi zaburzać prawidłowe działanie pigułki antykoncepcyjnej są: - antybiotyki (takie jak ampicylina i rifampicylina); gryzeofulwina (stosowana w leczeniu zakażeń grzybiczych) - fenylbutazon (stosowany jako lek przeciwzapalny w leczeniu niektórych chorób stawów); - fenytoina, fenobarbital i niektóre inne leki stosowane u pacjentów z padaczką oraz karbamazepina (która może być stosowana w leczeniu padaczki lub różnych innych schorzeń). Jeśli przyjmowane są którekolwiek z tych innych leków, można nadal stosować pigułkę antykoncepcyjną, ale należy zastosować dodatkowo jedną metodę antykoncepcyjną podczas przyjmowania innego leku i przez 7 dni po zaprzestaniu jego stosowania. Patrz: "Dodatkowe zabezpieczenia antykoncepcyjne". Jeśli te 7 dni przekroczą koniec opakowania, następne opakowanie powinno zostać rozpoczęte bez przerwy. W tej sytuacji, nie powinno się oczekiwać krwawienia z odstawienia, aż do końca drugiego opakowania. Jeśli krwawienie z odstawienia nie wystąpi, trzeba wykluczyć możliwość ciąży przed rozpoczęciem następnego opakowania. Jeśli przyjmowana jest rifampicyna, należy zastosować dodatkowo jeszcze jedna metodę antykoncepcyjną przez 4 tygodnie po zaprzestaniu jej przyjmowania. Zapotrzebowanie na leki przeciwcukrzycowe może ulec zwiększeniu. W razie jakichkolwiek pytań, prosimy skontaktować się ze swoim lekarzem lub farmaceutą.

Dawkowanie (podawany schemat dotyczy tylko preparatu 21-tabletkowego, po których zażyciu następuje 7 dni przerwy w ich przyjmowaniu) Należy zacząć przyjmowanie pigułek w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego. Opakowanie zawiera 21 tabletek. Pierwsza drażetka powinna odpowiadać odpowiedniemu dniu tygodnia. Na przykład, jeśli okres rozpoczyna się w piątek, należy pobrać tabletkę oznaczoną jako "piątek". Następnie przyjmuje się kolejno jedną tabletkę każdego dnia, do zużycia wszystkich 21 tabletek. Tabletki powinny być przyjmowane codziennie o tej samej porze, najlepiej wieczorem. Następne opakowania Po przyjęciu wszystkich 21 tabletek, następuje 7 dniowa przerwa, w której nie zażywa się leku. W ciągu tych 7 dni powinien zacząć się okres. Następne opakowanie pigułek należy rozpocząć ósmego dnia, nawet gdyby okres jeszcze trwał. Oznacza to, że drugie opakowanie pigułek będzie rozpoczęte tego samego dnia tygodnia, w którym rozpoczęte było pierwsze opakowanie. Przejście z innego rodzaju antykoncepcji doustnej Należy rozpocząć przyjmowanie pretaratu antykoncepcyjnego pierwszego dnia krwawienia, które pojawi się po ostatniej tabletce poprzedniego doustnego środka antykoncepcyjnego. Następnie postępuje się  zgodnie ze wskazówkami podanymi powyżej. Jeśli stosowana była doustna antykoncepcja przyjmowana codziennie (28 tabletek), należy rozpocząć stosowanie nowego środka antykoncepcyjnego pierwszego dnia krwawienia, nawet jeśli nie zakończone zostało opakowanie poprzedniego leku. Przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych po urodzeniu dziecka Po urodzeniu dziecka, lekarz może poradzić zaczekać z rozpoczęciem przyjmowania pigułek do czasu zakończenia pierwszego normalnego okresu, ale czasami istnieje możliwość wcześniejszego ich przyjmowania. Decyzja w tej kwestii powinna być podjęta wspólnie z lekarzem. Znikoma ilość aktywnych składników pigułki jest wydzielana z mlekiem. Stosowanie środka antykoncepcyjnego u w czasie karmienia piersią powinno być przedyskutowane z lekarzem Przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych po poronieniu lub przerwaniu ciąży Jeśli nastąpiło poronienie lub zabieg przerwania ciąży, lekarz może poradzić zaczekać z rozpoczęciem przyjmowania pigułek do czasu zakończenia pierwszego normalnego okresu, ale czasami istnieje możliwość wcześniejszego ich przyjmowania. Postępowanie w przypadku opóźniania się okresu Jeśli w wyjątkowych przypadkach, krwawienie nie wystąpi podczas przerwy w przyjmowaniu tabletek, dalsze przyjmowanie tabletek powinno zostać tymczasowo przerwane i konieczna jest konsultacja z lekarzem. Postępowanie po zażyciu większej ilości tabletek Nie było doniesień o poważnych szkodliwych efektach wywołanych przyjmowaniem zbyt dużej ilości pigułek antykoncepcyjnych. Jeśli zażyje się więcej niż jedną tabletkę na raz, mogą wystąpić nudności, wymioty lub krwawienie z pochwy. Jeżeli dziecko połknęło dużą ilość tabletek, niezwłocznie należy poprosić lekarza o poradę. Postępowanie w przypadku zapomnienia o przyjęciu tabletki Jeśli spóźnienie się z przyjęciem tabletki jest krótsze niż 12 godzin istnieje ciągłe zabezpieczenie przed zajściem w ciążę. Należy zażyć tabletkę tak szybko jak tylko jest to możliwe a następną należy przyjąć o zwykłej porze. Może to oznaczać, że pobrane będą 2 tabletki w ciągu tego samego dnia. Jeśli spóźnienie się z przyjęciem tabletki wynosi ponad 12 godzin skuteczność antykoncepcyjna maleje. Należy opuścić   przeoczoną tabletkę i kontynuować przyjmowanie tabletek jak dotychczas, ale należy także zastosować dodatkowe zabezpieczenie antykoncepcyjne przez resztę tego cyklu. Patrz "Dodatkowe zabezpieczenia antykoncepcyjne". Jeśli wymagane jest dodatkowe zabezpieczenie antykoncepcyjne, to albo unika się stosunków płciowych, albo stosuje się kapturek szyjkowy i środek plemnikobójczy lub prezerwatywę. Jako dodatkowe zabezpieczenie antykoncepcyjne nie należy stosować metody rytmu (kalendarzykowej) lub termicznej, ponieważ doustne środki antykoncepcyjne przerywają zmiany zachodzące podczas cyklu menstruacyjnego, takie jak zmiany w temperaturze i śluzie szyjkowym. Postępowanie przy wymiotach lub biegunce Jeśli dojdzie do wymiotów lub biegunki w przeciągu 3-4 godzin od zażycia tabletki, składniki aktywne mogą nie zostać prawidłowo wchłonięte. Należy kontynuować  przyjmowanie tabletek jak dotychczas, ale także zastosować dodatkowe zabezpieczenie antykoncepcyjne przez resztę tego cyklu. Patrz: "Dodatkowe zabezpieczenie antykoncepcyjne" Działania niepożądane Czasami występują działania niepożądane pigułki antykoncepcyjnej. Mogą one być łagodne lub bardziej poważne. Łagodne reakcje W pierwszych kilku miesiącach stosowania środka czasem mogą pojawić się łagodne działania niepożądane, takie jak: krwawienie i plamienie między okresami. Zazwyczaj ustępują one gdy organizm dostosuje się do pigułki. Jeśli ich obecność przedłuża się, stają się obfitsze lub pojawiają się znowu, należy skontaktować się z lekarzem. Są to:     - bóle głowy,     - rozstrój żołądkowy i mdłości,     - napięcie sutków,     - nagłe zmiany nastroju,     - nadmierne tycie,     - ostuda (żółtawobrązowe plamy na skórze),     - słaba tolerancja soczewek kontaktowych. Poważne reakcje Z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi związane są czasem poważniejsze działania niepożądane. Objawy wielu z nich wymieniono w części mówiącej o tym, kiedy należy przerwać przyjmowanie pigułki:     - zakrzepica (tworzenie się skrzepów w naczyniach krwionośnych). Niektóre publikacje donosiły o nieznacznie większym ryzyku występowania procesów zakrzepowych krwi podczas stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych. - kobiety powyżej 35. roku życia palące papierosy podczas stosowania doustnej antykoncepcji mają większe szanse cierpieć z powodu zawału serca lub udaru. Ważne jest, aby rzucić palenie w czasie stosowania pigułek antykoncepcyjnych. Inne czynniki ryzyka, pomijając palenie tytoniu, takie jak istniejące wcześniej zaburzenia krzepnięcia, wysokie ciśnienie tętnicze krwi, złogi tłuszczowe w tętnicach, cukrzyca i otyłość, mogą także zwiększać ryzyko powstawania zakrzepicy. - w rzadkich przypadkach, stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych prowadziło do chorób wątroby, takich jak żółtaczka i bardzo rzadko było związane z niektórymi typami guzów wątroby. Guzy wątroby mogą prowadzić do zagrażających życiu krwotoków wewnętrznych. Dlatego jeżeli dojdzie do poważnych zaburzeń w nadbrzuszu, które nie ustępują samoistnie, należy skontaktować się z lekarzem. - jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że poważne działania spowodowane zostały przez pigułkę antykoncepcyjną, należy przerwać jej przyjmowanie i jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Jeżeli dojdzie do jakiegokolwiek działania niepożądanego środka antykoncepcyjnego nie uwzględnionego w ulotce, należy poinformować o tym swojego lekarza i zasięgnąć jego rady.

     

 

 

---