W1-Globalny koszt transportu powinien być najmniejszy. Polska -500tyś. nowych samo. rocznie.

Kolej : samoloty : transport samochodowy-1:2:28

Zasada 3xE:-sposób na poprawę bezpieczeństwa

EDUCATION- edukacja

ENGEENERING- inżynieria

ENTFORCEMENT- kontrola, policja, monitoring

Potrzeby transportowe:

a)uczestnicy ruchu(jeżeli wybierze transport sam):

-piesi-największa ilość

-kierujący pojazdem

-osoby w pojeździe

Istotne cechy pieszego:

1.V=1 m/s

2.Czas percepcji i reakcji ograniczony

3.Pieszy średnio czeka 90-60 sek, potem wymusza pierwszeństwo

4.Zajmuje 75x75 cm.

Wypadki w Polsce:

-37% z pieszymi(miasta do 40%, duże miasta do 30%)

30 km/h-15% wypadki śmiertelne-obrażenia lekkie

40 km/h-30% wypadki śmiertelne-inwalidztwo

50 km/h-62% wypadki śmiertelne -inwalidztwo, przypadki śmiertelne

60 km/h-85% wypadki śmiertelne- b. często śmierć

W2

Elementy transportu samochodowego)pojazdy(środki transportu do poruszania się po drodze, urządzenia przystosowane do ruchu po drodze)a)sieć drogowa a)obiekty obsługi uczestników ruchu i pojazdów.

Zasady na drodze kiedy prowadzimy pojazd:a)zasada ograniczonego zaufania.a)czas reakcji kierowcy do 3,5 sek. a)pole widzenia(z pojazdu): przy 80 km/h-„stożek” o kącie 80°, przy 120 km/h-„stożek” o kącie rozwarcia 20°

.a)nie przeceniać własnych umiejętności a)uważać na szybkie męczenie się.

POJAZDY-podział:

silnikowe-samochodowe(motocykl, sam. osobowy, sam. ciężarowy, autobusy, zespoły pojazdów, pojazdy członowe)

-ciągniki

-poj. wolnobieżne

a)szynowe

b)motorowery

c)rowery

d)poj. zaprzęgowe

Wymiary pojazdów dopuszczonych do ruchu:

Szerokość:=<2,5 m (powyżej 2,5 m oznakowane lub z pilotem)

Wysokość: do 4 m (nieobciążone)

Długość:a)dł.pojedyńczego pojazdu do 12 m

b)pojazd członowy do 16 m

c)pojazd+przyczepa do 18 m

d)pojazd+2 przyczepy do22 m

Maksymalne naciski na osie:

Autostrada-115kN/oś, drogi krajowe-100kN/oś, drogi pozostałe-80kN/oś

Rodzaje wypadków w Polsce:37% najechanie na pieszego 23% zderzenia pojazdów(boczne)19% pojedynczy pojazd11% zderzenia pojazdów(czołowe)9% zderzenia pojazdów(tylne)2% inne.

SIEĆ DROGOWA-jest to hierarchiczny układ drogowy(w Polsce niejednorodna)

DROGA- wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych wraz z leżącymi w jego ciągu obiektami inżynierskimi, placami, zatokami postojowymi oraz chodnikami, ścieżkami rowerowymi, drogami zbiorczymi, drzewami, krzewami, urządzeniami technicznymi zabezpieczającymi ruch.

W3

MOP- Miejsca obsługi podróżnych (np. na autostradach)

Droga :

-na terenie zabudowy (zurbanizowanym) - ulica

- poza terenem zabudowy - droga zamiejska

ULICA- droga na terenie zabudowy miast i wsi łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych komunikacji miejskiej, wydzielona liniami rozgraniczającymi, która jest przeznaczona do obsługi bezpośredniego otoczenia oraz umieszczenia urządzeń technicznych niezwiązanych z ruchem pojazdów lub pieszych(uzbrojenie inżynierskie).

KLASYFIKACJA DRÓG

A -autostrada (najwyższy standard)

S - droga ekspresowa (np. trasa Toruńska)

GP- droga główna ruchu (dwujezdniowa)

G - główna (np. w Warszawie Al. Niepodległości, Puławska, Grójecka)

Z - zbiorcza (zbiera ruch z osiedli; dwu- lub jednoojezdniowa)L - lokalna (dwa pasy)

D - dojazdowa

A - autostrada: 2 jezdnie

strefa oddziaływań: 20m

strefa zagrożeń: 50m

strefa uciążliwości: 150m

TABELA

PRZEKRÓJ POPRZECZNY DROGI

Zamiejska

Rysunek

Jezdnia + pobocze =korona

Szerokość pasa:

A 3,75m

>2 pary 3,5m

L 2,75

Szerokość pobocza:

-0,75m + 0,5m (dostęp pieszych)

->=2m(dla pojazdów)

Pochylenie skarpy: 1:1,5

RYSUNEK

Urządzenia techniczna dróg:

1.Kable elektro-energetyczne

2.Sieć cieplna

3.Kanalizcja (ogólnodostępna, sanitarna, deszczowa)

4.Sieci wodociągowe

5.Sieci gazowe

Rodzaj urządzenia	Oznaczenia	Najm.szer. poza terenb	Najm. Gł.	Najm. Odl. Od zabud.
Kable elektro-energetyczne	CANN-niskie napięcie 3eBWN-wysokie napięcie namierzamy na mapę A-aparaturą B-dokumentacji P-pomiarów bezp.	1,2	0,7	0,5
Telekomunikacyjne	TA, tP	0,6	0,5	0,5
Wodociągi	WP30- śr. W mm	1,5	1,4	3,0
Gazowe przewody	GP100	2,3	1,0	3,0
Sieć cieplna CO	CP300	3,0	0,5	1,5
Kanalizacja	KSP400-sanitarna KdA500-deszczowa	2,0	1,4	5,0

W5

Nawierzchnie dróg

Nawierzchnia -warstwa lub zespól warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu na podłoże i zapewniająca dogodne warunki ruchu.

Warstwy nawierzchni - ścieralna (1cm,2cm, bitumiczna) , wiążąca (4;8cm,wiąże ścierną z .podbudową; bitumiczna), podbudowa zasadnicza (fundament zasadniczy; przenosi obciążenia), podbudowa pomocnicza (zapewnia trwałość nawierzchni; chroni przed oddziaływaniem podłoża; warstwa mrozoodporna, odsączająca, odcinająca), podłoże

Asfalt - powstaje przez destylację ropy naftowej lub naturalny.

Smoła - sucha destylacja węgla kamiennego.

Podział nawierzchni ze względu na pracę - podatne, sztywne, półsztywne, kompozytowe.

Nawierzchnia podatna - o konstrukcji odkształcającej się plastycznie pod działaniem obciążeń (warstwa ścieralna, wiążąca, podbudowa niezwiązana, podłoże)

Nawierzchnia półsztywna - podbudowa związana spoiwem, najczęściej hydraulicznym, naw. bitumiczna, kostka o podbudowie z chudego betonu. (warstwy: ścieralna, wiążąca, podbudowa, podłoże)

Nawierzchnia sztywna - o konstrukcji odkształcającej się pod działaniem obciążeń najczęściej betonowe. (warstwy: nawierzchnia betonowa B30, B40 15 do 20 cm, wst poślizgowa, podbudowa związana spoiwem hydraulicznym, podłoże).

Nawierzchnia kompozytowa - dwie warstwy bitumiczne

Wymagania stawiane nawierzchniom.

Twardość zmęczeniowa - liczba obciążeń osiami o0bliczeniowymiktóre może przenieść konstrukcja nawierzchni do wystąpienia stanu granicznego nośności.

Okres użytkowania nawierzchni : 20 lat

Okres użytkowania naw betonowych: 30 lat

N₀ = (N₁/N₀)^α α = 4 dla naw. podatnych lub 12 dla naw. sztywnych

Właściwości użytkowe nawierzchni

1. Trwałość zmęczeniowa. Stan graniczny nośności:E₀ - moduł sprężystości nawierzchnio (stan początkowy). a) E = E₀/2 - graniczny moduł sprężystości nawierzchni b)20% spękań zmęczeniowych o szerokości ponad 20 mm.

Węzeł składa się z:-jezdni dróg przecinających się

-dodatkowe jezdnie umożliwiające zmianę kierunku ruchu.

Przykład zjazdu w lewo:

Wykład nr 6

2) Równość podłużna i poprzeczna.

Równość - stan nawierzchni charakteryzujący się brakiem lub występowaniem nierówności fal od 0,05m -50m.

|R| - wskaźnik nierówności [mm/m] lub [m/km]

|R| - praca układu zawieszenia na jednostkowym odcinku drogi.

Nierówności spowodowane są: -deformacjami lepko plastycznymi - zniekształcenia warstwy ściernej

-deformacjami strukturalnymi - występują w ostatniej fazie wytrzymałości zmęczeniowej.

3) Właściwości przeciwpoślizgowe - odporność nawierzchni na poślizg toczącego się lub przesuwającego koła pojazdu.

Φ=T/N - współczynnik przyczepności zależy od :

-stanu koła,- prędkości ,- poślizgu koła i nawierzchni ,- stanu nawierzchni ,- czynniki zewnętrzne np. H₂O

Metody konstruowania (projektowanie nawierzchni)

1.empiryczne (na podstawie badań istniejących nawierzchni)

2.mechaniczne(na podstawie teorii mechaniki)

Materiały stosowane do nawierzchni:

Nawierzchnie bitumiczne : kruszywo + mączka mineralna + asfalt

Mieszanka mineralno-bitumiczna , która po zagęszczeniu daje nam beton asfaltowy : a) drobnoziarnisty (uziarnienie do 8 mm) b) średnioziarnisty (uziarnienie do 16 mm)

c )gruboziarnisty (uziarnienie powyżej 16 mm)

Nawierzchnie bitumiczne : ścisłe (powyżej 3%) wolnej przestrzeni półścisłe (3% -6%)otwarte(powyżej 6%)

WYKŁAD NR7

Drogi kolejowe - pojazdy prowadzone przez drogę

Tor - zespół dwóch toków szynowych , szerokość toru 1435 mm

Koleje :1. Konwencjonalne

2.Niekonwencjonalne(linowe, linowo-terenowe, magnetyczne)

a )ze względu na rodzaj napędu

-parowe, -spalinowe, -elektryczne

b )ze względu na dostępność:

-publiczne, -niepubliczne

c )ze względu na położenie względem terenu: -nadziemne, -naziemne, -podziemne

d ) ze względu na szerokość toru:

- wąskotorowe s<1435 mm

- szerokotorowe s≥1435 mm

KATEGORIE LINII KOLEJOWYCH:

- magistrale(0), pierwszorzędne(1), drugorzędne(2),o znaczeniu lokalnym(3)

KLASY TECHNICZNE TORÓW:0,1,2,3,4,5(ocena na podstawie:

-prędkości [rekord 515 km/h]

-nacisku na oś[225-250kN/oś]

Wykład nr 9

Skrzyżowanie - przecięcie lub rozwidlenie dróg w jednym poziomie

Węzeł - przecięcie lub rozwidlenie dróg na różnych poziomach

Skrzyżowanie:

-zwykłe

-skanalizowane(wysepki),

-czterowlotowe

skrzyżowanie z wysepką środkową do 7000 poj/h

małe rondo do 3000 poj/h

L,D R>=6m

G,GP R>10m

S R>12m

WYKŁAD 11

WĘZŁY DROGOWE

-rozwiązanie kosztowne ale bezpieczne

-wyposażone w obiekty: wiadukty

Węzły są tylko na odpowiednich klasach dróg.

Kryteria węzłów :

1.bezpieczeństwo

2.sprawność ruchowa(dostosowanie rozwiązania do wielkości ruchu)

3.środowiskowe

4.ekonomicznośc rozwiązania

WYKŁAD 12

Wymagania dotyczące dróg:

-bezpieczeństwo użytkownika

-bezpieczeństwo konstrukcji :

-skuteczność konstrukcji

-właściwości przeciwpoślizgowe

-ochrona środowiska przed nadmiernym:

-hałasem

-drganiem

-zanieczyszczeniami:

1.gleby

2.powietrze woda

odpowiednie właściwości użytkowe(sprawność ruchu)

a)dostosowanie do spodziewanych natężeń ruchu

b)umożliwienie przejazdu każdym pojazdom dopuszczonym do ruchu

Oceną sprawności ruchu zajmuje się inżynieria ruchu:

-ekonomiczność rozwiązań

Elementy drogi w planie:

-elementy prostoliniowe

-łuki kołowe

-krzywe przejściowe

Trzy elementy drogi w projekcie dają przestrzeń

1. Plan

2. Profil

3. Przekrój poprzeczny

Łuki kołowe:

F_b=a/g*v²/r = α*1/r

1.zmienność krzywizny ruchu jest miarą płynności ruchu

2.im α mniejsza tym wygodz ruchu większa

Yo=Go + Q1X¹ + Q2X² + ...... + QnXⁿ - trasowanie wielomianami

ctgα=L*r= const. = A²

L*r = A² - klotoida (krzywa do połączenia dwóch elementów o stałej krzywiżnie)

krzywa przejściowa (rys)

Pochylenie porzeczne jezdni

-tgα=q

-q max=00,7 lub 7%

1.Warunek na zsunięcie pojazdu

(Qcosα + Fsinα)ϕ >= Fcosα - Qsinα/ : Qsinα - Tarcie

2.Warunek wywrócenia pojazdu:

R>=v²(1 - qϕ)/g(ϕ - q) - wzór na minimalny promień

Jeśli q=qmax to Rmin

(Dla nawierzchni mokrej)

Przekrój podłużny drogi : ( niweleta drogi)

1.Etapy projektowania

a)Studia wstępne

b)Studia techniczno - ekonomiczne

c)Koncepcja programowa

2. Operat geodezyjny na mapie zasadniczej.

3.wykup gruntów

4.projetk budowlany

5.uzyskanie pozwolenia na budowę Proces inwestycyjny:

a)ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym

1)etap planowania , 2)etap lokalizacji, 3)etap ustalenia zasad gospoda

-ustawa prawo budowlane

4)etap pozwolenia na budowę 5)etap budowy 6)etap eksploatacji 7)etap rozbiórki

(1,2,3,4)-fazy przygotowania inwestycji

(5,6,7)-fazy realizacji i użytkowania inwestycji

niweleta zależy od: -jakości (klasy drogi)

-natężenia ruchu

-predkości

masymalne pochylenie : i=(h_i-h_i-1):l_i

-autostrada 4%

-inne drogi 12%

Wykład 14

Drogi szynowe

Projektowanie dróg szynowych:(porównanie z drogami)

-projektowanie powinno zniwelować niekorzystne siły działające na pojazd

-prędkość projektowa od 40 200/300km/h(droga 30 - 120 km)

-dopuszczalny nacisk osi: 250 kN na oś (do 40kN na oś w krajach o dużym transporcie)(droga 115kN na oś sam. osob. 370-samochód wojskowy)

-max. Ciężar pociągu-20000kN (samochód 250, pojazd wojskowy 1500kN)

Minimalne promienie łuków poziomych(wynikają z prędkości projektowej):1400(magistrale i pierwszorzędne)180-inne

Maksymalne pochylenie podłużne (wzniesienia/spadki):Drogi

4-12%

Kolej 6-20%

Maksymalne pochylenie poprzeczne:

Kolej 10%(przechyłka)

Drogi 7% (odwodnienie)

Łuki pionowe-załomy, niwelety zaokrąglone łukami

Przechyłka toru-różnica wys. toków pionowych wprowadzona na łuku aby zrównoważyć a dośrodkowe

Wartość przechyłki-zależna od prędkości i promienia łuku (różne dla różnych typów pociągów dlatego wybiera się wartość optymalną min-20, max-120mm.ustalana

:-składowa przyśpieszenia odśrodkowego

-składowa przyśpieszenia grawitacyjnego

-wypadkowe składowych

Rampa przechyłkowa-odcinek toru ze zmienną przechyłką występujący między torem bez przechyłki a torem z przechyłką

Długość rampy przechyłkowej powinna wynikać z prędkości podnoszenia się koła dla predkości 28 km/h lub 35m/sek dla zredukowanych sił hhhjjjjj

Krzywa przejśćiowa-łagodne przejście z prostej w łuk w kolejach jest to parabola 3-go stopnia y=(x³):(6R-l)

KOLEJ-system transportu lądowego, w którym prowadzenie pojazdu jest wymuszone przez przebieg (trasę) drogi, a tor jazdy pokrywa się z osią drogi

DROGA KOLEJOWA=DROGA SZYNOWA

TOR-zespół dwóch toków szynowych przystosowanych pod względem konstrukcji i układu geometrycznego do prowadzenia pojazdów szynowych

SZEROKOŚĆ TORU-odległość między wewnętrznymi płaszczyznami główek szyn mierzona w ustalonej odległości (zwykle 14mm) od powierzchni tocznej szyn

KOLEJE: normalnotorowe S=1435mm

Wąskotorowe S<1435mm (zwykle 1000,850mm)

Szerokotorowe S>1435mm (np. 1524mm)

KATEGORIE LINII KOLEJOWYCH: magistrale(0), pierwszorzędne(1), drugorzędne(2), znaczenia miejscowego(3)

KLASY TECHNICZNE TORÓW: sześć klas (0,1,2,3,4,5) ustalonych dla określenia wymagań w zakresie utrzymania i standardów konstrukcyjnych nawierzchni kolejowej

RODZAJE KOLEI: ze wzgl. na: 1. SPOSÓB PRZENOSZENIA SIŁY NAPĘDOWEJ I OBCIĄŻEŃ POMIĘDZY POJAZDEM I DROGĄ : koleje konwencjonalne i niekonwencjonalne CECHY GŁÓWNE: w kolejach konwencjonalnych siła napędowa wytwarzana przez silnik umieszczony w pojeździe przenoszona jest z kół maszyny adhezyjnie ( przez tarcie) , a siły boczne ( siły prowadzące) przenoszone są przez obrzeża kół. W kolejach niekonwencjonalnych nie występuje co najmniej jedna z cech kolei konwencjonalnych ( np. koleje linowe, koleje linowo-terenowe , koleje magnetyczne ).

2. RODZAJ NAPĘDU ( silnik trakcyjny ):koleje parowe, spalinowe, elektryczne.

3.ZASIĘG OBSŁUGI: koleje miejskie i dalekobieżne.

4.DOSTĘPNOŚĆ DLA UŻYTKOWNIKÓW : koleje użytku publicznego- dla wszystkich, którzy opłacą za przewóz osób lub towaru. Koleje użytku niepublicznego- dla ściśle określonych użytkowników-koleje przemysłowe(np. kopalniane).

5. POŁOŻENIE TORU WZGLĘDEM POZIOMU TERENU: koleje nadziemne, naziemne, podziemne.

Podkłady

Funkcje: przenoszenie na podsypkę obciążeń od kół pojazdów przekazywanych przez szyny oraz utrzymanie stałej odległości toków szynowych (szerokość toru)

Materiał: drewno dębowe ,bukowe lub sosnowe (po obróbce impregnowane),beton (sprężony w podkładach belkowych), stal (w Polsce nie stosowane).

Odstępy:550mm-650mm;wyrażany ilością podkładów na 1 km zależnie od rodzaju toru (stykowy/bezstykowy) i standardu konstrukcyjnego nawierzchni.

Typy podkładów: IB,IIB,IIO,IIIB,IIIO,IVO,

Złącza szyn:

Podział złączy szyn ze wzgl. na:

-sposób podparcia: złącza podparte i wiszące

-izolację elektryczną: złącza izolowane(zwykłe/klejono-sprężone) lub nie izolowane

-sposób połączenia końców szyn: styki klasyczne(za pomocą łubków) w torze stykowym, spoiny lub zgrzeiny w torze bezstykowym.

Rozjazdy są to połączenia torów umożliwiające przejazd pojazdów szynowych z jednego toru na drugi bez potrzeby przerywania jazdy. Zasadniczymi rodzajami rozjazdów są: rozjazdy zwyczajne i krzyżowe oraz wyjątkowo stosowane rozjazdy podwójne. W miejscu przecinania się dwóch torów w jednym poziomie stosuje się skrzyżowanie torów. Układy toków szynowych w zasadniczych rodzajach rozjazdów i w skrzyżowaniu torów. W zależności od promienia luku toru zwrotnego i toru i skosu rozjazdu dopuszcza się następujące maksymalne prędkości jazdy w kierunku zwrotnym . (promień luku toru zwrotnego/skos rozjazdu/max

prędkość po torze zwrotnym: 2600/1:26/130, 1200/1:18.5/ 100, 500/1:12/60,300/1:9/40,190/1:9/40. Zasada opisowego oznaczania typów rozjazdów: Skrót rodzaju rozjazdu- tup szyn z których jest wykonany rozjazd- promień luku toru zwrotnego- skos rozjazdu- ewentualny rodzaj iglic i podrozjazdnic np. zapis Rz S 49-300-1:9. Oznacza typ rozjazdu zwyczajnego (Rz ) z szym S49 o promieniu toru zwrotnego 300 m i o skosie 1:9.

Funkcje podsypki- sprężyste przejmowanie nacisków przekazywanych przez podkłady i równomierne ich rozkładanie na torowisko, odprowadzanie wód opadowych dla utrzymania podkładów w stanie suchym, zapewnienie oporu przeciwpodłużnym i poprzecznym podkładów (stabilizacja położenia torów). Materiał podsypki: tłuczeń kamienn ze skał twardych, żwiry kopalniane i rzeczne, pospółka, żużel wielkopiecowy.

Istnieje 6 klas technicznych torów kolejowych :0,1,2,3,4,5 klasyfikacja ich uzależniona jest od dopuszczalnej prędkości pociągów , dopuszczalnych nacisków osi lokomotyw i wagonów oraz maksymalnymi ewentualnymi obciążeniami przewozów (Tg/rok).

Podstawowe wymagania stawiane podsypce:

Rodzaj podkładów	Kategoria linii
		Magistralna	pierwszorzędna	drugorzędna	O znaczeniu miejscowym
Drewniane	Tłuczeń o uziarnieniu 30/60 30/60 o wytrzymałość 120MPa	Tłuczeń o uziarnieniu 30/60 30/60 o wytrzymałość 100MPa	Tłuczeń o uziarnieniu 30/60 30/60 o wytrzymałość 80MPa	Tłuczeń, żwir, tłuczeń z żużlu wielkopiecowego o uziarnieniu 20/60
Betonowe	Tłuczeń o uziarnieniu 30/60 30/60 o wytrzymałość 140MPa	Tłuczeń o uziarnieniu 30/60 30/60 o wytrzymałość 120MPa	Tłuczeń o uziarnieniu 30/60 20/60 o wytrzymałość 100MPa	Tłuczeń, , tłuczeń z żużla wielkopiecowego o uziarnieniu 20/60

Minimalne grubości warstwy podsypki:

Rodzaj podkładów	Kategoria linii
		Magistralne	pierwszorzędne	drugorzędne	Znaczenia miejscowego
Drewniane betonowe	0.30` 0.35	0.25 0.30	0.20 0.25	0.16 0.25

Parametry eksploatacyjne linii kolejowych:

Kategoria linii Kolejowej	Obciążenie przewozami T(Tg/rok)	Predkosc max (km/h)	Prędkość max poc Towarowych (km/h)	Dopuszczalne Naciski osi P(kN)
Magistrale(0)	T>=25	120<Vmax=<200	80<Vmax=<120	P<=221
Pierwszorzędne (1)	10<=T<25	80<Vmax<=120	60<Vmax<=80	210<=P<221
Drugorzędne (2)	3<=T<10	60<Vmax<=80	50<Vmax<=60	200<=P<210
Znaczenia miejscowego	T<3	Vmax<=60	Vmax<=50	P<200

11

---