1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: manganian(VII) potasu [Nadmanganian potasu]

Wzór konstytucyjny: KMnO₄

Wzór sumaryczny: KO₄Mn

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
manganian(VII) potasu	100	7722-64-7	231-760-3	O, Xn	8-22

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja silnie utleniająca, stwarzająca zagrożenie samozapłonu w przypadku obecności reduktorów. Przechowywana pod stałym nadzorem. W ogniu wydzielają się szkodliwe gazy, pary i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: Manganian(VII) potasu jest substancją szkodliwą. Działa drażniąco i żrąco na błony śluzowe.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Manganian(VII) potasu działa szkodliwie na żywe organizmy, szczególnie w środowisku wodnym.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego manganianem(VII) potasu środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Ratujący muszą zadbać również o własne bezpieczeństwo.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Zapewnić dopływ świeżego powietrza. Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji półleżącej.
2.	Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	W przypadku zatrucia drogą pokarmową przepłukać usta wodą, a następnie podać do wypicia 2-3 szklanki wody. Spowodować wymioty.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.

Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem.
2.	Skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Substancja stała o właściwościach utleniających. Mieszaniny pyłów i par z powietrzem są wybuchowe. Podgrzany manganian(VII) potasu ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu. Odizolować od substancji palnych i redukujących - np. glinu, tlenku glinu, magnezu, cyrkonu, bezwodników (octowy, maleinowy, ftalowy i in.).
Środki gaśnicze:	gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię manganianu(VII) potasu. Powoduje to rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Pojemniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.
Sprzęt ochronny strażaków:	Ubrania przeciwchemiczne. Niezależne aparaty oddechowe.
Uwaga dodatkowa:	Liczne substancje mogą być przyczyną pożaru lub wybuchu. Unikać otwartego ognia. Unikać iskrzenia. Nie palić tytoniu podczas pracy. Unikać kontaktu z palnymi substancjami oraz reduktorami.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się manganianu(VII) potasu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze. Chronić źródła wody oraz kanalizację. W czasie działań oczyszczających unikać wzbijania się pyłu.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwolnionym manganianem(VII) potasu. Stosować ubrania ochronne z tkanin zwartych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed pyłami. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Starać się odciąć źródło skażenia środowiska (uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym).
Zabezpieczenie środowiska:	Chronić źródła wody oraz kanalizację. W czasie działań oczyszczających unikać wzbijania się pyłu. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.
Metody utylizacji:	Unieszkodliwianie na drodze chemicznej - zgodnie z wymogami prawa krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania manganianu(VII) potasu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z roztworami, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących i odzieży z tkanin podatnych na elektryzację, chronić pojemniki przed nagrzaniem, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami.
Magazynowanie:	Manganian(VII) potasu przechowywany jest w czystych, suchych, zabezpieczonych przed wilgocią i promieniami słonecznymi pomieszczeniach zamkniętych, w temperaturze do 20^oC i wilgotności 50-70%, w beczkach metalowych, zalutowanych puszkach, słoikach szklanych ze szkła oranżowego, z dala od substancji organicznych, kwasów i urządzeń grzejnych. Podczas manipulowania manganianem(VII) potasu stosować ochrony osobiste. Układać z dala od źródeł ciepła i artykułów łatwo zapalnych. Pomieszczenia wyposażyć w gaśnicę oraz wodną instalację gaśniczą. Magazyn musi być wyposażony w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać manganian(VII) potasu, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy manganian(VII) potasu odstawiany jest do wskazanego przez służbę ochrony środowiska miejsca, celem utylizacji.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania manganianu(VII) potasu. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Ręce:	Rękawice z tworzywa sztucznego, szczelnego, odpornego na działanie czynników utleniających.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie czynników utleniających).
Drogi oddechowe:	Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z pyłami (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń pyłów manganianu(VII) potasu, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie manganianu(VII) potasu:

Polska NDS - 10 mg/m³ - jak dla nietrujących pyłów przemysłowych,

USA (TLV) - 5 mg/m³.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi manganianu(VII) potasu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 158,04 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych manganian(VII) potasu jest błyszczącym, ciemnofioletowym ciałem krystalicznym. Krystalizuje w układzie rombowym. Higroskopijny.
9.3	Temperatura topnienia (rozkład): 50^oC
9.4	Temperatura wrzenia - rozkładu: 240^oC
9.5	Gęstość: 2,703 g/cm^3 (20^oC)
9.6	Gęstość usypowa: 1200 kg/m^3
9.7	Prężność par w 20oC: 233hPa
9.8	Rozpuszczalność w wodzie: W temperaturze 20^oC rozpuszcza się 60 g/l
9.9	Wartość pH ( 50 g/l wody/20^oC): 3-4
9.10	Inne: Manganian(VII) potasu otrzymywany jest przez utlenianie manganianów elektrolitycznie, mieszaniną tlenu i ozonu lub chlorem. Przy zetknięciu się z substancjami organicznymi (np. alkoholami, eterami, estrami, węglowodorami), manganian(VII) potasu może spowodować samozapalenie. Używany jest jako środek bielący, dezynfekujący, odbarwiający, odwadniający, jako utleniacz w licznych reakcjach chemicznych. Manganian(VII) potasu stosowany jest w przemyśle skórzanym, do bielenia wełny, bawełny, jedwabiów, wosków, barwienia drewna na kolor brązowy, w lecznictwie.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	W warunkach normalnych, przy zachowaniu zasad prawidłowego przechowywania, manganian(VII) potasu jest chemicznie stabilny. Przy zetknięciu się z substancjami organicznymi (np. alkoholami, eterami, estrami, węglowodorami), nadmanganian potasu może spowodować samozapalenie.
Właściwości korozyjne:	Utleniacz.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów, spożycie, kontakt pyłu z oczami, kontakt ze skórą.

Informacja ogólna: Związek ten działa żrąco, szczególnie na usta, przełyk i żołądek.

Dane toksykologiczne:

LD_{50 (doustnie, szczur)} =1090 mg/kg,

LC_{50 (organizmy wodne)} >1 mg/l96 godz.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: Pyły i pary manganianu(VII) potasu powodują ostre podrażnienie nosa i gardła Powstaje kaszel, ból w klatce piersiowej i skrócenie oddechu. Może pojawić się bezdech z pieniącą się śliną (obrzęk płuc).

Spożycie: Wystąpi uczucie palenia w ustach i gardle z nudnościami i wymiotami. Śluzówki ust mogą być obrzęknięte i przebarwione na brunatno. Bywają trudności w oddychaniu. W bardzo groźnych przypadkach poszkodowana osoba wymiotuje krwią. Może nastąpić zapaść krążeniowa i zgon. Jako późne powikłanie występuje niedomoga wątroby i nerek.

Kontakt z oczami: Wystąpi zaczerwienienie i podrażnienie. Może powstać poparzenie chemiczne.

Kontakt ze skórą: Działa toksycznie, szczególnie w następstwie spożycia. Wystąpi podrażnienie i brunatne przebarwienie. Może powstać poparzenie chemiczne, szczególnie po dłuższym kontakcie z manganianem(VII) potasu.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Stopień zagrożenia wód: Duży.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 13 99 - inne, niewymienione odpady.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metalu,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1490
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	5.1
14.3	Grupa pakowania:	II
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	50
14.5	Numer indeksowy (EC):	025-002-00-9
14.6	Symbole niebezpieczeństwa (R):	8-22
14.7	Symbole bezpieczeństwa (S):	2
14.8	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 5.1:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN ISO 11014-1; 1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC (Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz.355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi manganianu(VII) potasu bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy manganianu(VII) potasu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja utleniająca, szkodliwa.”
Symbole zagrożenia
R 8	Kontakt z materiałami zapalnymi może spowodować pożar.
R 22	Działa szkodliwie po połknięciu
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.

16. INNE INFORMACJE

16.1 Chemiczne określenie produktu: Manganian(VII) potasu
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
O	Substancja utleniająca.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
50	Materiał utleniający.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 5.1-II		Materiał utleniający - niebezpieczny.
Numer ONZ: 1490		Nadmanganian potasowy.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 15.11.02 Strona/stron 7/7
Nazwa:	MANGANIAN(VII) POTASU

Manganian(VII) potasu

---