EUROPEJSKA WSPÓLNOTA GOSPODARCZA

• Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), ang. European Economic Community (EEC) , europejska, międzynarodowa organizacja gospodarcza, działająca 1958-93; istniejąca do 30 listopada 2009 r. organizacja międzynarodowa^[1] będąca podstawą współpracy w ramach Unii Europejskiej, tworząca wraz z Europejską Wspólnotą Energii Atomowej (EURATOM) pierwszy filar Unii Europejskiej. Do 1 listopada 1993 r. nosiła nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG).

• utworzona na mocy traktatu rzymskiego z 1957, który wszedł w życie 1 I 1958 (integracja europejska); najważniejsza spośród 3 integracyjnych Wspólnot Europejskich; 

CELE:

• rozwój ekonomiczny i zacieśnianie współpracy państw członkowskich;

• ustanowienie swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału;

• wspólna polityka rolna;

• współpraca polityczna;

• utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego; 

Członkowie założyciele

• Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy,

• od 1973 także Dania, Irlandia i Wielka Brytania,

• od 1981 Grecja oraz od 1986 Hiszpania i Portugalia;

• 1993 jej państwa członkowskie utworzyły Unię Europejską, a EWG przekształciła się we Wspólnotę Europejską.

Przygotowania do Traktatów Rzymskich,

WE powstała (obok EURATOM-u) na podstawie jednego z Traktatów Rzymskich zawartych 25 marca 1957. Traktat z Maastricht z 1 listopada 1993 roku (podpisany 7 lutego 1992) zmienił nazwę wspólnoty z Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (ang. European Economic Community, EEC) na Wspólnotę Europejską (ang. European Community, EC).

• Traktat z Maastricht, oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej (fr. Traité sur l'Union européenne, ang. Treaty on European Union), TUE, umowa międzynarodowa parafowana 11 grudnia1991, podpisana 7 lutego 1992 w Maastricht w Holandii. TUE wszedł w życie 1 listopada 1993 roku po przeprowadzonych referendach w 12 krajach członkowskich.

Główne cele i postanowienia :

• utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych,

• umocnienie spójności gospodarczej i społecznej (kohezji),

• utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej;

• wprowadzenie wspólnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku;

• określenie kryteriów konwergencji;

• potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej,

• realizacja wspólnej polityki zagranicznej;

• realizacja wspólnej polityki bezpieczeństwa;

• wzmocnienie ochrony praw;

• wzmocnienie interesów obywateli państw członkowskich;

• ustanowienie obywatelstwa Unii Europejskiej;

• rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości;

• rozwój współpracy w dziedzinie spraw wewnętrznych.

Traktat ustanowił Unię Europejską (UE) opartą na 3 filarach:

• Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali i Euratom,

• Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB),

• Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.

W 2002 roku Wspólnota Europejska przejęła kompetencje Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, ponieważ EWWiS powołano w 1952 na okres 50 lat.

Europejska Wspólnota Węgla i Stali - funkcjonująca w latach 1952-2002 międzynarodowa organizacja gospodarcza, której powstanie zapoczątkowało integrację gospodarczą Europy. Obecnie jej kompetencje posiada Unia Europejska.

Zadania :

Tworzenie i regulowanie wspólnego rynku:

• węgla (realizowane od 1 stycznia 1953),

• stali (realizowane od 1 stycznia 1954, wyjątek dla Włoch: 1 stycznia 1958),

• żelaza (realizowane od 1 stycznia 1953);

Główne organy

• Wysoka Władza - organ wykonawczy (odpowiednik Komisji Europejskiej), 9 członków, 6 lat kadencji, każde państwo członkowskie ma po 1 przedstawicielu, a Niemcy, Włochy i Francja mają po 2

• Rada Ministrów EWWiS - podejmuje najważniejsze decyzje

• Zgromadzenie EWWiS (78 posłów)

• Trybunał Sprawiedliwości (7 sędziów na 6 lat) ma za zadanie rozstrzygać spory konkurencyjne, jest wykładnią prawa, czyli dba by każde państwo jednakowo interpretowało prawo UE

POWSTANIE :

Jej pomysłodawcą był francuski polityk Jean Monnet, poparty przez ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana. Koncepcja Wspólnoty, nazwana planem Schumana, została przedstawiona Radzie Ministrów (9 maja 1950) oraz powołana na mocy Traktatu Paryskiego (18 kwietnia 1951), podpisanego w Sali Zegarowej Quai d'Orsay przez Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, RFN orazWłochy. Traktat wszedł w życie 23 lipca 1952, a czas jego ważności określono w umowie na 50 lat.

HISTORIA :

Wspólnota została powołana w Traktacie Paryskim, (18 kwietnia 1951) podpisanym przez 6 państw:

• Belgia,

• Francja,

• Holandia,

• Luksemburg,

• RFN,

• Włochy;

W Traktatach Rzymskich kraje Wspólnoty powołały do życia od 1 stycznia 1958 r.:

• Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG)

• Euratom.

Aby zminimalizować koszty administracji, stopniowo integrowano kolejne organy trzech Wspólnot. Na mocy Konwencji o niektórych wspólnych instytucjach Wspólnot EuropejskichTrybunał i Wspólne Zgromadzenie EWWIS zostało połączone z Trybunałem i Zgromadzeniem Parlamentarnym EWG i Euratomu. Kolejnych zmian instytucjonalnych dokonał Traktat fuzyjny z 1965 r. Utworzona na jego mocy Rada zastąpiła odrębne Rady dla EWG i Euratomu oraz Specjalną Radę Ministrów EWWIS; nowa Komisja zajęła miejsce dwóch Komisji funkcjonujących w EWG i Euratomie oraz Wysokiej Władzy EWWIS.

W 2002 r. organizacja przestała istnieć wobec wygaśnięcia 50-letniej ważności Traktatu Paryskiego, jej kompetencje przejęła Wspólnota Europejska. W 2009 roku, na mocy traktatu lizbońskiego, kompetencje te przejęła Unia Europejska.

Na mocy traktatu fuzyjnego - Układu z 25 marca 1957 r. o wspólnych organach WE (tzw. pierwszy traktat fuzyjny) Wspólnoty uzyskały wspólne organy: Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości. Na mocy kolejnego traktatu fuzyjnego, od 1967 r. wszystkie trzy ówcześnie istniejące Wspólnoty (Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej oraz Wspólnota Europejska) uzyskały kolejne wspólne organy: Radę Ministrów i Komisję.

Traktat fuzyjny (oficj. Traktat ustanawiający Jedną Radę i Jedną Komisję Wspólnot Europejskich) - zawarty 8 kwietnia 1965 roku w Brukseli traktat scalający instytucje trzech wspólnot: utworzono jedną Komisję Wspólnot Europejskich (z Wysokiej Władzy EWWiS oraz Komisji EWG i Euratomu) i jedną Radę Ministrów dla wszystkich trzech Wspólnot Europejskich^[1]. Załącznikiem do tego traktatu był Protokół o przywilejach i immunitetach Wspólnot Europejskich. Traktat fuzyjny wszedł w życie 1 lipca 1967 roku^[1].

Jego formalne uchylenie nastąpiło w 1999 r. na mocy traktatu amsterdamskiego.

Na mocy Traktatu lizbońskiego 1 grudnia 2009 r. Unia Europejska nabyła osobowość prawną i zastąpiła Wspólnotę Europejską, przejmując wszystkie jej kompetencje. Zniesiony został również podział na filary.

Trzy filary UE (model świątyni) - ustanowione zostały poprzez Traktat z Maastricht, podpisany 7 lutego 1992 roku. Integracja krajów, które podpisały Traktat z Maastricht: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Wielka Brytania,Włochy przebiegała w obrębie trzech filarów:

• Filar I - Wspólnota Europejska (unia gospodarcza) - wspólny rynek, wspólna polityka rolna i strukturalna, unia walutowa i rozwój regionów

• Filar II - Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (unia polityczna) - UE w stosunkach zewnętrznych występuje jako jeden podmiot

• Filar III - Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (unia policyjno-sądownicza) - współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych, wspólne rozwiązywanie problemów imigracji, przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i patologii społecznej.

Wszystkie państwa wstępujące do UE zobowiązane były w pełni zaakceptować trzy filary.

Od wejścia w życie traktatu lizbońskiego podział Unii Europejskiej na filary został zniesiony^[1].

Traktat lizboński (oficj. Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską; w wersji roboczej określany jako traktat reformujący) — umowa międzynarodowa zakładająca m.in. reformę instytucji Unii Europejskiej, podpisana 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie.

W stosunku do państw-stron weszła w życie 1 grudnia 2009^[1], przy czym w hierarchii źródeł prawa porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje od chwili ogłoszenia^[2] w Dzienniku Ustaw, co nastąpiło 2 grudnia 2009 (Dz. U. z 2009 r. Nr 203, poz. 1569).

Została również opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej Seria C Nr 306 z 17 grudnia 2007. Wersja ujednolicona zmienianych traktatów (traktatu rzymskiego z 1957 i traktatu z Maastricht z 1992) ukazała się w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej Seria C Nr 115 z 9 maja 2008.

Płaszczyzna kooperacji państw członkowskich,

---