Wiśniewski
1.Zasady neuropsychiatrii:
Zależności między strukturami mózgu, a zachowaniami ludzi
Zależności między zachowaniami, a uszkodzeniami mózgu
Modele mechanizmów OUN
Zastosowaniu w różnicowaniu- odróżnieniu różnych schorzeń
Związek między mózgiem a zachowaniem jest podporządkowany zasadom powtarzalnym u wszystkich ludzi
- mamy takie same mózgi i takie same objawy ich uszkodzenia
- podstawą tej obserwacji są dane z ewolucji i funkcji różnych struktur mózgu
Wszystkie procesy umysłowe wywodzą się z procesów mózgowych
-zmianom psychologicznym odpowiadają odbiegające od normy stany mózgu
Objawy NP. mówią o zaburzeniach w mózgu
Zachowania o indywidualnym charakterze są bardziej zależne od środowiska, czynników, kulturowych i społecznych. Zachowania podobne w całej grupie mają bardziej tło neurologiczne.
Czynniki genetyczne i środowiskowe mają wpływ na struktury mózgu
Objawy NP. wynikają z zaburzeń określonych obszarów mózgowych, a nie chorób
Zaburzenie funkcji mózgu to albo ubytek funkcji albo za dużo niepotrzebnych funkcji
Każde zaburzenie psychiczne powinno być uważane za zaburzenie OUN
Zaburzenie NP.= zakłócenie podstawowych czynności psychicznych. Zaburzenia behawioralne i ubytkowe= zaburzenia czynności instrumentalnych.
2. Prawo Ilesa
„Wszystko zawsze można zrobić prościej”
3. 20 zasada neuropsychiatrii - zaburzenia neuroprzekaznictwa
-Serotonina-zmiany nastroju, depresja, agresja
-Dopamina-depresja, psychozy
-Noradrenalina-depresja, lęk
-ACH-apatia,pamieć,omamy wzrokowe
-Niedobory wini kaja z uszkodzeń ogniskowych lub zaników
-Dochodzi do dynamicznego zespolenia anatomicznych i biochemicznych czynności mózgu
4. Psychoza
Psychozą nazywamy stan w którym choroba psychiczna jest aktywna - często w sposób bardzo burzliwy. W trakcie psychozy następuje duża zmiana przeżywania siebie i świata dookoła. Zmienia się spostrzeganie i przeżywanie świata. Oprócz tego co widzą wszyscy, chory przeżywa także coś, czego inni nie przeżywają. Widzi i słyszy rzeczy, których naprawdę dookoła nie ma. Ma myśli, które nie odnoszą się do tego, co dzieje się w realnej rzeczywistości. Przeżywanie w psychozie sprawia, że osoba żyje jakby w zmienionym świecie, gdzie często słyszy, widzi i czuje rzeczy, które są iluzją. Bardzo często związane jest to z silnymi uczuciami. Psychoza może być powodem trafienia do szpitala. Psychoza może zagrażać choremu, bo jeśli nie rozpoznaje rzeczywistości może zrobić sobie coś niebezpiecznego. Stąd może czasami być konieczne skierowanie szpitala.
Psychoza występuje nie tylko w schizofrenii. Psychoza jest pojęciem bardziej ogólnym niż zespół paranoidalny i schizofrenia.
Psychoza może także w innych chorobach psychicznych i chorobach cielesnych. Może wystąpić w manii, depresji, u osób zatrutych, po użyciu narkotyków, u osób ciężko chorych na choroby na przykład nerek, wątroby lub na choroby mózgu, u osób nadużywających alkoholu.
Zespół paranoidalny - jest jednym z rodzajów psychozy. Takie rozpoznanie jak zespół paranoidalny opisuje konkretny rodzaj psychozy z określonymi objawami. Zespół paranoidalny może wystąpić na przykład: w schizofrenii, po narkotykach (na przykład po amfetaminie). U niektórych osób występuje raz w życiu (tak bywa w kilkunastu procentach przypadków), u niektórych osób może powracać. Lekarze mówią wtedy o nawrocie. U niektórych osób zespoły paranoidalne ustępują dzięki leczeniu, a potem powracają. Dlatego istnieje konieczność profilaktycznego brania leku nawet, gdy w danym czasie brak objawów tego zespołu. Ponieważ obecnie nie potrafimy przewidzieć czy objawy zespołu paranoidalnego powrócą czy nie, a bardzo często powracają, dlatego jest niezbędne leczenie profilaktyczne. Jest to leczenie dłuższe, także po ustąpieniu objawów.
W zespole paranoidalnym występują:
- omamy słuchowe - czyli głosy i dźwięki nie pochodzące z od realnych ludzi. Można słyszeć głosy w głowie lub głosy dobiegające z otoczenia. Omamy są przeżywane tak samo, jakby były głosami prawdziwych osób. Wywołują także reakcje uczuciowe. Czasami niektórzy robią coś pod wpływem głosów.
- urojenia czyli nieprawdziwe przekonania. Może to być przekonanie, że ludzie na ulicy patrzą na dana osobę, albo coś o niej wiedzą, dają znaki - lekarze mówią wtedy o urojeniach odnoszących ( czyli odnoszeniu do siebie treści z otoczenia). Ten objaw może dotyczyć także odnoszenia do siebie tego, co mówią w telewizji lub co pojawia się na ekranie. Może także dotyczyć odnoszenia do siebie tego, co jest mówione w radiu. Niektóre osoby odnoszą do siebie treści z reklam.
Może wystąpić przekonanie, że inni ludzie albo jakaś jedna osoba zna myśli chorego. Lekarze mówią wtedy o urojeniach odsłonięcia (osoba czuje jakby jej myśli były odsłonięte przed innymi). Czasami występuje odczucie, że ktoś wykrada myśli z głowy lub przeciwne - chory odczuwa, że w jego głowie pojawiają się myśli innych osób.
Chorzy mogą czuć jakby ktoś albo coś (jakaś osoba lub przedmiot) kierowało wpływało lub oddziaływało na niego. To oddziaływanie może dotyczyć ruchów ciała, myśli, uczuć. Takie oddziaływanie może być mało konkretne: wówczas chory mówi, że działa na niego jakaś siła lub bardzo konkretne: kiedy osoba chora wskazuje dokładnie, że działa na nią konkretny człowiek, lub jakieś urządzenie wszczepione w głowę (np. mikroprocesor) lub coś podobnego.
Mogą występować także urojenia prześladowcze. Osoba, która je przeżywa jest przekonana, że ktoś lub coś jej zagraża, że jest śledzona, albo podsłuchiwana lub filmowana w domu. Wydaje się jej, że zagraża jej mafia lub tajne służby, lub jakaś organizacja. Może być przekonana, że jeżdżą za nią samochody lub, że jest obserwowana z sąsiedniego bloku.
Zaburzenia myślenia.
Oprócz omamów i urojeń w zespole paranoidalnym, występują często trudności w myśleniu. Pojawiają się niezwykłe skojarzenia i niezwykłe słowa, słowa nie używane przez innych ludzi. Może być tak, że poszczególne części wypowiedzi nie łączą się ze sobą logicznie. Zdanie zaczyna się od jakiegoś tematu, ale ciąg dalszy tego zdania odbiega coraz bardziej od tematu wypowiedzi. Niekiedy wypowiedzi ulegają znacznemu przyspieszeniu. Może być też inaczej: choremu trudno jest odpowiedzieć na jakiekolwiek pytanie lub powiedzieć, co czuje.
Czasami może pojawić się przerwa w myśleniu, jakby myśli na chwilę zniknęły z głowy i pojawiają się dopiero po pewnym czasie.
Jeśli występuje któraś z wymienionych trudności w myśleniu, lekarze mówią wtedy o zaburzeniach myślenia.
Emocjonalne i myślowe rozchwianie - pojawia się często. Różne wątki wypowiedzi i różne uczucia występują zmiennie, nie zawsze łączą się ze sobą logicznie; na przykład: ktoś mówi o rzeczach smutnych i uśmiecha się; wypowiada sprzeczne zdania: raz mówi coś, a po chwili coś zupełnie przeciwnego do tego, co powiedział poprzednio.
Nie wszystkie objawy występują u wszystkich osób chorych. Może nie pojawić się jakiś jeden konkretny objaw, a zaistnieją pozostałe; na przykład: chory nie ma omamów słuchowych (czyli głosów) ale ma pozostałe objawy - wtedy także rozpoznaje się zespół paranoidalny. Nawet jeżeli jest kilka, a nie wszystkie wymienione wyżej urojenia, to rozpoznajemy zespół paranoidalny.
Kwiatkowski
5. co jest chorobą psychiczną? - schi, mania, depresja z urojeniami…
6. urojenia
7. Omamy słuchowe - proste omamy tego typu przyjmują postać stuków, szmerów (akoazmaty) lub dźwięków bardziej regularnych (fonematy).
8. Zespół Capgrasa (dopleganger) - rzadko występujące zaburzenie psychiczne z grupy DMS polegające na przekonaniu chorego, że jego partner lub inni członkowie rodziny zostali zamienieni na identycznie wyglądające, obce osoby. Zaburzenie to występuje w schizofrenii, otępieniu oraz jako powikłanie po urazach głowy. Może występować w postaci ostrej lub przewlekłej.
9. Zespół Otella - urojeniowa zazdrość. Nieuzasadnione przekonanie o niewierności współmałżonka. -> ch. Alzhaimera, guzy. Epi, ch. Parkinsona, PP, alkoholizm + narkomania
psychoza należąca do grupy uporczywych psychoz urojeniowych. W typowej formie występuje u alkoholików lub w stanie upojenia alkoholowego. Objawia się urojeniami niewierności małżeńskiej (partnerskiej), które mogą być podobne do osądów i podejrzeń występujących w zwykłej zazdrości, ale o większym "zasięgu", tzn. w krąg osób uznanych za "kochanków" jest przeważnie bardzo duży, zaś "dowody" - co najmniej niewystarczające lub wręcz absurdalne
10. Zespół Doriana Graya (syndrom Doriana Graya)- pacjent się nie starzeje; zjawisko kulturowe i społeczne charakteryzujące się skrajną dumą z własnego wyglądu wraz z trudnością w radzeniu sobie z procesem starzenia się oraz z wymaganiami dojrzewania
11. Schizofrenia - objawy katatoniczne
Szczególne zaburzenia ruchu i napędu polegające na zahamowaniu albo pobudzeniu z cechami chaotyczności, niedostosowania do sytuacji, często ruch podlegający niespodziewanym zatrzymaniom, „schodkowany”, albo płynnym zmianom tempa ruchu.
Chorobliwa autonomia procesów ruchowych, w wypadu ich nasilenia, zwłaszcza pobudzenia katatonicznego, mogą być uważane za jawny obraz dezintegracji psychiczno-ruchowej.
Schizofrenia
formalne zaburzenia myślenia - „formalne” tzn. związane z samą strukturą procesu myślenia,
mogą być spostrzeżone i analizowane niezależnie od wypowiadanych przez osobę chorą treści,
rozkojarzenie - szczególnego rodzaju niespójność wypowiedzi, ześlizgiwanie się wątków i podążanie za niespodziewanymi dla słuchacza skojarzeniami, a nawet większego stopnia dezintegracja myślenia, bałagan wątków i myśli, zahamowania,
charakterystyczne jest także odsuwanie się w rozważaniach i wypowiedziach od realnych aspektów świata (dereizm) oraz mniejsza efektywność myślenia,
zaburzenia formalne występują u większości chorych,
zmniejszenie aktywności (abulia),
mniejsza reaktywność emocjonalna (enhedonia), ograniczenie kontaktów z ludźmi,
objawy zaburzeń afektywnych - dysforii, depresji, manii,
wg Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń ICD-10 istotne w diagnostyce schizofrenii objawy można podzielić na kilka grup oznaczonych od A do I.
Rozpoznawanie schizofrenii wg ICD-10.
Należy stwierdzić obecność co najmniej jednego z poniższych objawów:
Echo myśli, nasyłanie i zabieranie myśli oraz rozgłaśnianie (odsłonięcie) myśli,
Urojenia oddziaływania, wpływu lub owładnięcia, wyraźnie odnoszone do ruchów ciała lub kończyn, albo do określonych myśli, działań, czy odczuć spostrzeżenia urojeniowe.
Głosy omamowe (halucynacje) - komentujące na bieżąco zachowanie pacjenta albo dyskutujące o nim między sobą albo innego typu głosy omamowe pochodzące z jakichś części własnego ciała.
Utrwalone urojenia innego rodzaju, których treść jest niedostosowana kulturowo i zupełnie nie możliwa do zaistnienia.
Utrwalone omamy z zakresu jakiegokolwiek zmysłu, jeżeli towarzyszą im zwiewne lub na wpół ukształtowane urojenia bez wyraźnej treści afektywnej, bądź utrwalone myśli nadwartościowe, albo gdy występują codziennie od tygodni lub miesięcy.
Neologizmy albo przerwy lub wstawki w toku myślenia, prowadzące do rozkojarzenia lub niedostosowania wypowiedzi.
Zachowania katatoniczne takie jak pobudzenie, zastyganie lub giętkość woskowa, negatywizm, mutyzm i osłupienie.
„Objawy negatywne” takie jak apatia, zaburzenie wypowiedzi oraz spłycenie lub niespójność reakcji emocjonalnych (należy stanowczo wykluczyć ich zależność od depresji i od leczenia lekami neuroleptycznymi).
Znacząca i utrwalona, obejmująca wiele aspektów życia psychospołecznego zmiana funkcjonowania z utratą zainteresowań, bezcelowością, bezczynnością, zaabsorbowaniem sobą i społecznym wycofaniem.
Warunkiem postawienia rozpoznania schizofrenii wg ICD-10 jest utrzymywanie się objawów przez większość czasu w okresie co najmniej miesiąca!
Sama ICD-10 pozwala rozpoznać schizofrenię na podstawie jednego objawu z grupy A-D wskazując w ten sposób na wyjątkową rangę niektórych objawów psychopatologicznych.
Istnieje ponadto długa tradycja diagnostyczna, wywodząca się z cechującej się wielką wnikliwością psychiatrii niemieckiej, która wskazywała na grupę objawów, jej zdaniem występującą tylko u osób ze schizofrenią.
Pierwszorzędowe objawy schizofrenii wg K. Schneidera
głosy komentujące - omamy głosowe komentujące w trzeciej osobie działania chorego,
głosy dyskutujące lub sprzeczające się - omamy dwóch lub więcej głosów dyskutujących lub sprzeczających się ze sobą,
ugłośnienie (echo) myśli - słyszenie własnych myśli (jako głosów),
nasyłanie myśli - pojawianie się w obrębie własnych myśli, myśli odbieranych jako cudze, obce, nasyłane przez inną osobę lub siłę,
zabieranie myśli - poczucie że inna osoba lub siła zabiera z umysłu chorego, wbrew jego woli jego myśli,
rozgłaśnianie (przesyłanie) myśli - doznanie, że własne myśli stają się bezpośrednio jawne dla innych osób (rozgłośnione),
doznania zewnętrznego wpływu na wolę lub działanie - przekonanie i przeczucie że inna osoba lub siła kieruje wolą i postępowaniem,
doznania zewnętrznego wpływu na afekt - poczucie, że przezywane emocje są emocjami innej osoby lub siły, albo przez nią kierowane,
oddziaływanie somatyczne (owładnięcie) - doświadczenie głębokiego, obezwładniającego wpływu innej siły lub osoby na swoje ciało,
postrzeżenie urojeniowe - urojeniowa interpretacja prawidłowo spostrzeganego faktu, sytuacji, przedmiotu.
12. Schizofrenia - fazy
Od momentu pojawienia się objawów choroby można wyróżnić 4 fazy chorobowe:
fazę ostrego epizodu,
60-70% zachorowań następuje przed 30 rokiem życia. Objawy narastać mogą szybko (przez kilka, kilkanaście dni) albo miesiącami, a nawet latami,
jednak u 2/3 chorych od momentu ujawniania się pierwszych objawów do ich pełnego rozwinięcia upływa nie więcej niż pół roku,
średni czas jaki upływa do podjęcia leczenia to dwa lata
remisji,
za remisję uważa się stan zdecydowanej poprawy stanu zdrowia, w którym objawy choroby są nieobecne albo ujawniają się w łagodniejszym stopniu, tak że nie wpływają znacząco na funkcjonowanie chorego,
nawrotu (kolejnego epizodu),
u większości osób dochodzi do nawrotu choroby,
pojawienie się kolejnych epizodów psychotycznych w odstępach od 2-4 lat,
przebieg choroby może być jednak bardzo różny. Możliwe, że w około 5-15% przypadków nie dochodzi do nawrotu choroby,
fazę późnej stabilizacji
co najmniej część badań wskazuje, że u wielu osób przebieg choroby schizofrenicznej łagodnieje w okresie po 50 roku życia.
Schizofrenia
Terminu tego po raz pierwszy użył szwajcarski psychiatra Bleuler w 1913 roku. Choroba ma rodowód starszy choć nie wiadomo jak stary.
Kraepelin - wprowadził on termin dementia praecox (otępienie wczesne - 1899). Był to prawdziwie milowy krok w nowoczesnej diagnostyce psychiatrycznej.
Koncepcja Bleulera - zaproponował nową nazwę schizofrenii, opisał on bardzo dokładnie chorobę, dokonując przy tym oryginalnej, do dziś cytowanej pierwszej próby hierarchizacji objawów (pierwotne i wtórne).
Bleuler wprowadził także nowe, do dziś dyskutowane pojęcia, schizofrenii prostej i schizofrenii utajonej, choroby o skąpych objawach. Problem do dziś aktualny: czym jest, a czym nie jest schizofrenia, czyli pytanie o granice tej choroby.
niezmiernie trudno opisać i sklasyfikować objawy schizofrenii z powodu ich bogactwa,
objawy mogą dotyczyć wielu funkcji psychicznych i różnych przejawów życia ludzkiego,
urojenia - występują niemal u wszystkich chorych,
najczęściej są to urojenia prześladowcze, które są jednak mało swoiste (występują także w innych chorobach),
charakterystycznymi są natomiast urojenia oddziaływania (zewnętrznego wpływu na chorego, jego ciało, psychikę, myśli, lub przeciwnie: wpływu chorego na jego otoczenie, psychikę i myśli innych ludzi itp.)
treść urojeń może być jednak niezmiernie bogata, nie ma właściwie tematu który nie mógłby być treścią sądu urojeniowego,
urojenia schizofreniczne mają pewną strukturę nazywaną paranoidalną, tj. są słabo ze sobą powiązane logicznie i towarzyszy im aura poczucia zasadniczej zmiany świata i tajemniczości.
omamy - występują u około połowy chorych. Najczęściej są to omamy słuchowe, „głosy” komentujące zachowanie chorego, lub mówiące do niego, czasem rozkazujące.
mogą to być dźwięki proste, piski, szumy, itp., innego rodzaju omamami są omamy węchowe, smakowe, dotykowe (cenestetyczne),
omamy wzrokowe należą do rzadkości, a ich występowanie w schizofrenii bywa nawet kwestionowane.
Schizofrenia - faza przedchorobowa
nie ma żadnej typowej dla schizofrenii „osobowości przedchorobowej”,
u istotnej części przyszłych chorych (11-25%), występują jednak w okresie przedchorobowym cechy i zachowania, które mogą być uważane za nieprawidłowe. Są one różnego rodzaju, niespecyficzne, mogą wystąpić też u osób, które na schizofrenię nigdy nie zachorują.
do cech i zachowań okresu przedchorobowego mogą należeć:
trudności w kontaktowaniu się z innymi ludźmi,
izolowanie się, pewien chłód emocjonalny, ekscentryczność,
nadmierna wrażliwość, nieufność,
nadmierne zaprzątnięcie swoimi wewnętrznymi przeżyciami i myślami,
Schizofrenia - objawy prodromalne czyli zwiastuny choroby:
wyraźne już zmiany myślenia, zachowania i percepcji, które albo nie są jednak jeszcze objawami choroby psychicznej w sensie ścisłym albo mają formę bardzo krótkich i całkowicie wycofujących się epizodów psychotycznych,
objawy natrętne (obsesyjno-kompulsywne) albo mało swoiste objawy bólowe, osłabienie i zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
obniżenie lub labilność nastroju, drażliwość,
zaburzenia snu,
zwiewne nastawienie ksobne i prześladowcze, podejrzliwość, zniekształcenia postrzegania,
odczucia typu depersonalizacji i derealizacji,
czasem objawy lękowe podobne do nerwicowych,
niezwyczajne dla tej osoby zachowania, dziwaczne lub niezgodne z obyczajami albo społecznym i normami,
nowe absorbujące zainteresowania zagadnieniami filozoficznymi, religią, abstrakcyjnymi ideami, okultyzmem,
dziwaczna treść wypowiedzi, dziwaczne pomysły i idee, nietypowe doznania percepcyjne
objawy zwiastunowe są połączeniem reakcji na stres z bardzo wczesnymi zaburzeniami postrzegania świata (percepcji),
przedmiotem dyskusji ekspertów jest to czy nie należałoby zacząć leczenia (także farmakologicznego) schizofrenii już w jej stadium przedobjawowym,
jednak choć istnieją poważne przesłanki do zasadności takiego sposobu postępowania, jak dotąd nie uważa się tego za możliwe i właściwe
13. hipoteza immunologiczno- rozwojowa (przyczyna schi)
Ok., więc takiego określenia nie znalazłam, znalazłam dwa inne: immunologiczno-wirusową oraz neurorozwojową, więc je opiszę. Może to błąd w notatkach.
- Immunologiczno-wirusowa hipoteza - przebycie u części chorych reakcji o charakterze autoimmunologicznym dot. komórek nerwowych OUN w istotnych fazach rozwoju: prenatalnym i perinatalnym. Powoduje to zaburzenia rozwojowe, przez które z kolei pojawiają się objawy schizofrenii w okresie adolescencyjnym i później. Reakcję autoimmunologiczną powoduje prawdopodobnie wirus. Badania wykazały, że wirusy powodują powstawanie autoantygenów poprzez zmienianie struktury błony kom., a przejawem tego może być występowanie u schizofreników autoprzeciwciał (czyli atakujących chorego i przez niego wytwarzanych). http://www.forumneurologiczne.pl/txt/a,876,0,hipoteza-immunologiczno-wirusowa-w-etiopatogenezie-schizofrenii,box-art
- Neurorozwojowa hipoteza - obecnie dominująca; D. Weinberg i R. Murray twórcy. Proces prowadzący do schi jest kilkuetapowy: 1. W życiu płodowym i niedługo po dochodzi do uszkodzenia OUN, który warunkuje predyspozycja genetyczna; 2. Rozwój społeczny przez to postępuje nieprawidłowo (zwiększona podatność na stres psychospoł. i biologiczny); 3. W młodości i wczesnej dojrzałości wyzwala to reakcję epizod schi.
Uważa się, że przyczyną uszkodzenia OUN jest reakcja immunologiczna na wirus, jednak wiadomo, że np. wirus grypy nie uszkadza bezp. OUN, wobec czego to jest coś wychodzące od układu immunologicznego. Może to być też niedotlenienie. Uszkodzenie to powoduje zubożenie połączeń i braku kom nerwowych w niektórych rejonach mózgu (zmiany te wyst. już u nieleczonych chorych, wobec czego nie są efektem np. oddziaływania leków).
http://online.synapsis.pl/Schizofrenia-podstawowe-informacje/Etiologia-schizofrenii.html
14. nastrój podwyższony
- przy: Mania/Choroba afektywna jednobiegunowa, zazwyczaj opisywane przez pacjentów jako przyjemne, sprawiające, że czują się szczęśliwi. Odczuwany nadmiar energii zwykle spożytkowywany jest na bezproduktywne lub destruktywne czynności.
15. nerwica dokładnie
Dokł. Zaburzenia nerwicowe, obecnie klasyfikowane do zaburzeń lękowych. Chorzy często zdają sobie sprawę z absurdalności swoich objawów (sąd realizujący), różni to nerwice od psychoz.
Mechanizm: sprzężenie zwrotne pomiędzy objawami - lęk wyzwala dodatkowe objawy wegetatywne (dolegliwości bólowe, zaburzenia snu itp.), które z kolei nasilają lęk.
Przejawy w kontaktach interpersonalnych: perfekcjonizm, egocentryzm i uzależnienie (od osób, używek…).
Objawy:
- somatyczne: - podrażnienia narządów/ich części; brak czucia (anestezja, analgezja) obszarów skóry, zaburzenia wzroku, wrażliwość na bodźce…; - bóle głowy, serca, żołądka, kręgosłupa, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca; - zespoły objawów charak. dla innych zaburzeń chorobowych (ataki padaczkowe, ciąże urojone); - zaburzenia funkcjonowania organów wew.; - zaburzenia seksualne.
- zaburzenia funkcji poznawczych: ruminacje natrętne, natręctwa ruchowe, zaburzenia pamięci, trudności w koncentracji uwagi, subiektywnie odczuwalne zmiany w percepcji rzeczywistości.
- zaburzenia emocji: fobie; lęk wolnopłynący (nieokreślony niepokój); nagłe napady lęku; apatia; anhedonia (brak zdolności odczuwania przyjemności); podwyższone napięcie, podenerwowanie; labilność emocjonalna (chwiejność); przygnębienie, zaburzenia snu.
Podział według ICD-10: zaburzenia lękowe; OCD; reakcje na ciężki stres; zaburzenia adaptacyjne; z. dysocjacyjne (objawy somatyczne odwracają uwagę od niechcianych myśli i uczuć); z. somatoformiczne (odczuwanie fizycznego dyskomfortu przy braku organicznych podstaw).
Podział wg. Antoniego Kępińskiego:
n. neurasteniczna; hipochondryczna; histeryczna; depresyjna; ananksatyczna; lękowa.
16. nerwica hipochondryczna
Zaburzenie somatoformiczne, przekonanie o istnieniu zagrażającej osobie dolegliwości. Objawy osiowe: nadmierne zainteresowanie czynnościami ciała; lęk, niepokój; poczucie choroby; dolegliwości bólowe. Boi się choroby, bo wciąż jej oczekuje, lub jest przekonany, że już jakąś ma. Może się wiązać z lękiem przed specyficzną chorobą (rakiem, AIDS itp.). Ujawnia uporczywe skargi na swój stan.
Przyczyny: zaburzenia obrazu własnego ciała (skutkujące nadmiernym na nim skupieniem); korzyści płynące z choroby (ucieczka w nią przed konfliktem, daje możliwość wyrażenia złości, sposób ucieczki przed uczuciem niepowodzenia w życiu); osobowość lękowa (lęk moralny - karanie się za postępowanie, według chorego, niewłaściwe).
17. nerwica natręctw - zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nie kompulsywne), zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń lękowych charakteryzujące się występowaniem u chorego natrętnych (obsesyjnych) myśli oraz/lub zachowań przymusowych (kompulsyjnych). Osoby z tym zaburzeniem mają często słabszą pamięć wzrokową. W przeciwieństwie do innych zaburzeń nerwicowych, źródłem lęku często jest pojawianie się objawów, które nie są metodą jego redukcji. W ZOKu mogą wystąpić niektóre zaburzenia myślenia (np. perseweracja - powtarzaniu tej samej czynności, mimo zaniku wywołującej ją przyczyny). Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne lub jego objawy często występują ze spektrum autyzmu i zespołem Aspergera
18. nerwica lękowa - objawy:
objawy somatyczne:
porażenia narządów ruchu lub pewnych ich części,
brak czucia pewnych obszarów skóry, zaburzenia wzroku, słuchu lub nadmierna wrażliwość na bodźce,
trudności z oddychaniem, uczucie ciasnoty w klatce piersiowej,
napięciowy ból głowy, ból żołądka, serca, kręgosłupa, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca, nagłe uderzenie gorąca
zaburzenia seksualne
zaburzenia funkcji poznawczych:
natrętne myślenie,
natręctwa ruchowe,
zaburzenia pamięci
trudności w koncentracji uwagi
subiektywnie odczuwalne zmiany w percepcji rzeczywistości (np. derealizacja),
zaburzenia emocji:
fobie - patologiczny lęk przed pewnymi przedmiotami, zwierzętami, sytuacjami
lęk wolnopłynący, nieokreślony niepokój
nagłe napady lęku,
brak motywacji, apatia,
zanik zdolności odczuwania przyjemności (anhedonia)
stan podwyższonego napięcia, poirytowanie
labilność emocjonalna
przygnębienie,
zaburzenia snu
19. zespół Korsakowa - neuropsychiatryczne zaburzenie na podłożu organicznym
Bardzo często występuje u alkoholików. Pojawia się także w następstwie urazów, powikłań kiły, zatrucia tlenkiem węgla. Niektórzy z badaczy zespół ten wiążą z brakiem witamin z grupy B. Zespół Korsakowa występuje również w przypadkach dwustronnego uszkodzenia środkowych części płatów skroniowych, górnej części pnia mózgu, ciał suteczkowatych, hipokampa i niektórych jąder wzgórza.
Występują ostre zaburzenia pamięci bieżącej i niedawnych zdarzeń (przy zachowaniu wspomnień sprzed choroby), luki pamięciowe wypełniane konfabulacjami zwykle o treści wielkościowej, pojawia się apatia, chory ma również problemy z jasnym i logicznym rozumowaniem. Nie występują za to objawy charakterystyczne dla otępienia, takie jak zaburzenie myślenia abstrakcyjnego, upośledzenie sądzenia, czy inne zaburzenia wyższych czynności korowych.
20. erotomania - przypadłość, w której osoba chora posiada urojone przekonania, że inna osoba, zwykle o wyższym statusie społecznym, jest w niej zakochana. Erotomania zwana jest także syndromem de Clerambaulta. Konsekwencjami tego przekonania są działania chorego, polegające na śledzeniu rzekomo zakochanej w nim osoby, nagabywanie jej, działanie na szkodę jej rodziny w przekonaniu, że ta ostatnia stoi na przeszkodzie ku okazywaniu domniemanego uczucia.
21. PARANOJA INDUKOWANA
Paranoja indukowana (udzielona) (fr. folie a deux) inaczej obłęd udzielony wg klasyfikacji ICD-10 zaliczany do indukowanych zaburzeń urojeniowych - F24.
Jest to stan w którym osoba blisko związana z chorym zaczyna traktować bezkrytycznie paranoiczne myśli chorego.
Kryteria Diagnostyczne Paranoia Inductivia
Dwie lub większa liczba osób (partia, grupa) podziela to samo urojenie lub system urojeniowy i wspierają się wzajemnie w tym przekonaniu.
Osoby te pozostają w niezwykle bliskim związku.
Są dowody wynikające z powiązań czasowych lub kontekstu wydarzeń, że urojenie zostało indukowane u biernego człowieka (członków) lub grupy w wyniku kontaktu z członkiem aktywnym.
Paranoja indukowana może mieć często charakter społeczny (paranoja społeczna), czego przykładem jest rozprzestrzenianie się idei skrajnie totalitarnych, takich jak faszyzm we Włoszech, nazizm w Niemczech, maoizm w Chinach czy stalinizm w Rosji.
Wszystkie te idee u wielu ludzi ustępowały zaraz po śmierci ich „ideowych” przywódców.
Współcześnie widać objawy paranoi indukowanej wśród grup osób skupionych wokół liderów organizacji służących do zwalczania rzekomych „sekt” i innych mniejszości i to zarówno opartych o ideologię ateistyczną jak i religijną.
Znamiona paranoi udzielonej czyli indukowanej mają tez grupy zajmujące się obroną życia zygoty czy zapłodnienia in vitro.
Warunkami rozpoznania są:
brak kontaktu tych osób przed rozwinięciem się choroby u jednej z nich,
silny związek emocjonalny łączący te osoby,
wyraźna dominacja ( tzw. relacja pochyła) osoby u której najpierw rozwinęła się choroba nad osobą, u której rozpoznajemy indukowane zaburzenia urojeniowe.
Paranoja indukowana - EROTOMANIA (wyżej)
Paranoja indukowana - hiperseksualność.
Hiperseksualność czyli hiperlibidemia to ciągła, wyniszczająca i uporczywa potrzeba uprawiania stosunków płciowych, przesłaniająca inne potrzeby człowieka.
U kobiet nimfomania, u mężczyzn satyriasis - wzmożone potrzeby seksualne.
Nadmierny popęd seksualny połączony z poszukiwaniem nowych partnerów i podejmowanie współżycia w każdej, nawet nie sprzyjającej temu okoliczności, bywa wyrazem zakłócenia kontroli impulsów.
Wiąże się z potrzebą przezywania napięcia w sytuacjach skrajnego ryzyka, często także z uporczywym, nieraz panicznym, dążeniem do uzyskania potwierdzenia własnej sprawności seksualnej.
Uzyskanie satysfakcji poprzez zdobywanie nowych partnerów jest wówczas związane raczej z sukcesem uwodzenia, niż powstaniem nowego , atrakcyjnego związku.
Duże potrzeby seksualne - są przyczyną leków i poczucia istnienia zaburzeń zdrowia.
Są więc jednym z czynników, powodujących uznanie się za chorego.
Zasadność rozpoznawania tej dysfunkcji seksualnej jest jednak bardzo wątpliwa, chociaż hiperseksualność często pojawia się u osób cierpiących na różne odmiany paranoi czy mających osobowość paranoiczną, szczególnie ze skłonnościami do sadyzmu.
Hiperseksualność prawie nigdy nie jest samodzielnym, wyizolowanym objawem - najczęściej jest to element innych zaburzeń, na przykład nerwicowych.
Towarzyszy jako symptom pewnych zaburzeń neurologicznych jak np. syndromowi Klüver - Bucy'ego.
Paranoja indukowana - molestowanie moralne
Podobnie jak mobbing, molestowanie moralne oznacza proces rozmyślnej destrukcji jednostki przez inną jednostkę lub grupę przy użyciu systematycznej i trwającej w czasie przemocy psychicznej.
W odróżnieniu od terminu „mobbing”, powstałego na gruncie psychologii społecznej, określenie „molestowanie moralne” wywodzi się z tradycji klinicznej oraz psychoanalitycznej, gdyż wyrasta z refleksji nad perwersją moralną, jak też z freudowskiej klasyfikacji masochizmu ( masochizm seksualny, masochizm moralny)
Molestowanie moralne, szczególnie dokonywane przez paranoicznych fanatyków religijnych czy politycznych, nie ogranicza się do sfery zawodowej, lecz obejmuje również kontekst prywatny: stosunki w rodzinie, związku małżeńskim, między rodzicami a dziećmi.
Agresja ma charakter ukryty, często niewerbalny, stąd trudności ofiar w uświadomieniu sobie jej niszczącego charakteru oraz obojętność otoczenia, które zazwyczaj nie rozumie i nie reaguje.
W terapii ofiar molestowania ważne są kompetencje terapeuty, gdyż u molestowanych moralnie osób występują analogiczne objawy, jak u ofiar kataklizmów i ataków terrorystycznych.
22. PARANOICZNE LĘKI CODZIENNE
około jedna trzecia ludzkości miewa regularnie myśli paranoiczne.
Obawiamy się, że coś złego może się wydarzyć i jesteśmy skłonni oskarżać innych o złe intencje.
Ludzkie lęki zawierają zawsze te same elementy: jakaś osoba, pewien rodzaj zagrożenia i przyczyna leku.
Kimś, kto niepokoi może być ktokolwiek: sąsiad, kolega z pracy, ktoś obcy czy członek rodziny, też organizacja rządowa lub duchy.
Czasem tożsamość osoby stwarzającej zagrożenie jest nieznana, wydaje się, że coś grozi albo, że nasze działania mogą spowodować coś niedobrego.
Około 70% z ponad 1000 ludzi biorących udział w sondażach dr Freemana przyznało, że miewało poczucie zagrożenia,
93 % - obmawiano ich za plecami
80% - obcy ludzie przyglądają im się krytycznie
30-40% - raz w tygodniu myślało o negatywnych plotkach rozpuszczanych na ich temat.
10-30% - myślało o tym, ze coś im grozi - nie były poważne zagrożenia, częściej irytacja wywołana czyjąś umyślną, złośliwą uwagą.
23. osobowość psychoneurotyczna
Obecnie częściej uznaje się, że jedną z przyczyn zaburzeń nerwicowych są szczególne cechy osobowości stanowiące tzw. osobowość psychoneurotyczną.
Ta zaburzona osobowość stanowi predyspozycję do powstania zaburzeń nerwicowych.
Osobowość psychoneurotyczną cechuje:
- nieadekwatność mechanizmów obronnych („słabe ego”),
- brak odporności i elastyczności,
- wrażliwość emocjonalna,
- skłonność do fantazjowania (jak u osób niedojrzałych),
- skłonność do przeżywania poczucia winy,
- słaba kontrola emocjonalna (często nie panują nad emocjami),
- ekscentryczność,
- naiwność,
- czynnościowe obniżenie sprawności intelektualnej tzw. „ogłupienie nerwicowe”, czyli osoby te funkcjonują poniżej swoich możliwości intelektualnych,
osłabienie pamięci, koncentracji uwagi i inne.
24. Osobowość dyssocjalna:
Osobowość dyssocjalna, psychopatia, osobowość antyspołeczna - zaburzenie struktury osobowości o charakterze trwałym, dotyczące 2-3% każdego społeczeństwa.
Zaburzenie to wiąże się z obecnością trzech deficytów psychicznych: lęku, uczenia się i relacji interpersonalnych.
Pospiszyl wyróżnia w psychopatii:
- deficyt lęku - defekt emocjonalny polegający na braku przyswajania odruchów moralnych i braku empatii;
- deficyt uczenia się - dominujące w typie impulsywnym zachowania agresywne;
- upośledzenia związków - relacje oparte na przydatności innych do własnych celów, płytkie związki - dominujące w typie kalkulatywnym, ignorowanie konwencji społecznych;
- cierń psychopatyczny - zubożone życie psychiczne, kompensowane przez narcyzm - wyczulenie na przejawy niedoceniania.
Osobowość nieprawidłową o podłożu organicznym nazywanym encefalopatią lub charakteropatią (tj. organicznym zaburzeniami charakteru).
Antyspołeczne zaburzenia osobowości:
- Osoby te notorycznie popełniają przestępstwa, więc wielu psychologów zadaje sobie pytanie czy powinny one odpowiadać za swoje czyny jak kryminaliści, czy należy zastosować dla nich „ulgi” z racji ich psychopatologii.
- Wielu prawników stosuje linię obrony wykazującą, że przestępstwo nie zostało wykonane w pełni świadomie i wynika jedynie z zaburzenia psychicznego.
- Taki sposób rozumienia antyspołecznego zaburzenia osobowości może prowadzić do nadużyć: uniknięcia odpowiedzialności przestępców za swoje czyny, co dodatkowo może wzmocnić ich zachowania aspołeczne.
Kryteria diagnostyczne ICD-10:
- nieliczenie się z uczuciami innych,
- lekceważenie norm,
- niemożność utrzymania związków,
- niska tolerancja frustracji i próg wyzwalania agresji,
- niezdolność przeżywania poczucia winy i uczenia się (kary),
- skłonność do obwiniania innych.
Kryteria diagnostyczne DSM-IV:
W modelu DSM-IV ten typ nosi nazwę antyspołeczne zaburzenia osobowości.
Zaburzenia osobowości typu B (zaburzenia dramatyczno-niekonsekwentne):
- lekceważenie norm współżycia społecznego,
- agresywność i impulsywność,
- beztroskie stwarzanie zagrożenia dla siebie i innych,
- obrażanie, krzywdzenie, okradanie,
- okłamywanie innych ludzi,
- brak odpowiedzialności i zdolności do oceny skutków swoich czynów,
- ubóstwo emocjonalne, niski poziom empatii i poczucia winy po wyrządzeniu komuś krzywdy oraz inne zachowania aspołeczne.
Kryteria diagnostyczne wg Cleckleya:
- utrwalone i nieadekwatne zachowania antyspołeczne bez wyraźnej motywacji
- brak poczucia winy, wstydu i odpowiedzialności, skruchy,
- kontakt płynie i nienastawione na eksplorację,
- brak lęku,
- ubóstwo emocjonalne - brak zdolności do przeżywania emocji - brak integracji sfer poznawczej, behawioralnej i emocjonalnej,
- trwała niezdolność do związków uczuciowych z innymi ludźmi,
- bezosobowy stosunek do życia seksualnego (przedmiotowe traktowanie partnera),
- nieumiejętność odraczania satysfakcji (dążenie do natychmiastowego zaspakajania popędów i potrzeb),
- autodestrukcyjny wzorzec życia (np. po okresie dobrego przystosowania niszczenie wszystkich dotychczasowych osiągnięć z przyczyn niezrozumiałych dla otoczenia),
- nieumiejętność planowania odległych celów (koncentracja na teraźniejszości),
- niezdolność przewidywania skutków swojego postępowania,
- niezdolność wyciągania wniosków z przeszłych doświadczeń (tj. nieefektywność uczenia się),
- niedające się logicznie wyjaśnić przerywanie konstruktywnej działalności,
- w miarę ogólna inteligencja, formalnie niezaburzona,
- nierozróżnianie granicy między rzeczywistością a fikcją, prawdą a kłamstwem,
- nietypowa lub niezwykła reakcja na alkohol,
- częste szantażowanie samobójstwem,
- tendencje do samouszkodzeń,
- lęk przed kompromitacją,
- nadkontrola (chęć kontroli nad życiem innych ludzi, posiadania informacji o życiu intymnym innych).
Skutkami powyższych cech jest:
- niedostateczna adaptacja,
- zachowania antyspołeczne bez wyraźnej motywacji,
- brak sumienia i poczucia odpowiedzialności,
- brak wykształcenia pomimo „dobrej inteligencji”,
- brak zawodu,
- ubóstwo emocjonalne,
- brak stałych związków rodzinnych,
- uleganie nałogom (alkohol, rzadko inne uzależnienia),
- częste konflikty z porządkiem prawnym, które raczej są drobne i przypadkowe (rzadziej są to przestępstwa złożone, planowane).
Przyczyny osobowości nieprawidłowej:
- społeczno-kulturowe (proces socjalizacji i wychowania),
- wczesne doświadczenia zachowania antyspołeczne,
- ubóstwo materialne rodziny,
- modelowanie przez rodzica o cechach osobowości psychopatyczne,
- matka nadopiekuńcza lub odrzucająca,
- genetyczne,
- kulturowe - „narcyzm społeczny”.
Leczenie:
- Cierpiący na te zaburzenia rzadko podejmują terapię, zmagając się z objawami przez całe życie.
- Gdy już zostanę zmuszeni przez sąd lub rodzinę, najczęściej starają się udowodnić terapeucie, że ich obecność u niego jest bezcelowa i że nie mają żadnych zaburzeń.
- Ważne jest, aby terapeuta stworzył atmosferę zaufania, pogłębiając swój kontakt z pacjentem.
25. Osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline (pograniczne zaburzenie osobowości, osobowość borderline, BPD) - typ osobowości charakteryzująca się wahaniami nastroju, napadami intensywnego gniewu, niestabilnym obrazem siebie, niestabilnym i naznaczonym silnymi emocjami związkami interpersonalnymi, silnym lękiem przed odrzuceniem i gorączkowymi wysiłkami mającymi na celu uniknięcie odrzucenia, działaniami autoagresywnymi oraz chronicznym uczuciem pustki (braku sensu w życiu).
Kryteria diagnostyczne ICD-10
W ICD-10 używa się pojęcia "osobowości chwiejnej emocjonalnie" (F60.3), która występuje w dwóch podtypach: impulsywnym (F60.30) i borderline (F60.31).
Dla typu borderline muszą wystąpić co najmniej trzy spośród cech wymienionych przy typie impulsywnym (powyżej), oraz co najmniej dwie spośród poniższych:
zaburzenia w obrębie i niepewność co do obrazu ja (self image) oraz celów i wewnętrznych preferencji (włączając seksualne),
ciążenie ku byciu uwikłanym w intensywne i niestabilne związki, prowadzące często do kryzysów emocjonalnych,
nadmierne wysiłki uniknięcia porzucenia,
powtarzające się groźby lub działania o charakterze autoagresywnym (self-harm),
chroniczne uczucie pustki.
Kryteria diagnostyczne DSM-IV
Zgodnie z DSM-IV, pograniczne zaburzenie osobowości (301.83) występuje, jeżeli przez dłuższy czas utrzymuje się co najmniej pięć spośród wymienionych dziewięciu kryteriów:
gorączkowe wysiłki uniknięcia rzeczywistego lub wyimaginowanego odrzucenia,
niestabilne i intensywne związki interpersonalne, charakteryzujące się wahaniami pomiędzy ekstremami idealizacji i dewaluacji,
zaburzenia tożsamości: wyraźnie i uporczywie niestabilny obraz samego siebie lub poczucia własnego ja (sense of self),
impulsywność w co najmniej dwóch sferach, które są potencjalnie autodestrukcyjne (np. wydawanie pieniędzy, seks, nadużywanie substancji, lekkomyślne prowadzenie pojazdów, kompulsywne jedzenie),
nawracające zachowania, gesty lub groźby samobójcze albo działania o charakterze samookaleczającym,
niestabilność emocjonalna spowodowana wyraźnymi wahaniami nastroju (np. poważnym epizodycznym głębokim obniżeniem nastroju (dysphoria), drażliwością lub lękiem trwającymi zazwyczaj kilka godzin, rzadko dłużej niż kilka dni),
chroniczne uczucie pustki,
niestosowny, intensywny gniew lub trudności z kontrolowaniem gniewu (np. częste okazywanie humorów (ang. frequent displays of temper), stały gniew, powtarzające się bójki),
przelotne, związane ze stresem myśli paranoiczne (ang. paranoid ideation) lub poważne symptomy rozpadu osobowości (ang. dissociative symptoms).
26. Zaburzenia osobowości u osób starszych - U chorych starszych szczególne znaczenie mają zmiany osobowości związane z procesami otępiennymi. Typowe zmiany spotykamy zwłaszcza w otępieniu czołowo-skroniowym, ale inne postaci otępień nie są wolne od tego zjawiska. Poza zmianą osobowości związaną z otępieniem spotyka się także atenuację (osłabienie) wcześniej występujących cech osobowości, mówi się nawet, że otępienie może „zneutralizować” wcześniejsze zaburzenia osobowości.
27. Osobowość unikająca (lękliwa) - zaburzenie osobowości, w którym na pierwszy plan wysuwają się trudności w kontaktach społecznych i unikanie ich (skrajna introwersja), mimo dążenia do bycia akceptowanym i pragnienia relacji interpersonalnych oraz zaniżona nieprawidłowa samoocena. W przypadku osobowości unikającej przeżywane jest cierpienie z powodu braku umiejętności wiązania się z innymi ludźmi i wycofywania się.
Osoby dotknięte tym zaburzeniem wykazują chroniczną postawę unikającą wobec ludzi, ryzykownych sytuacji i wyzwań, popadają w społeczną izolację. Wynika to z nadmiernej wrażliwości, zwłaszcza z nieradzenia sobie z przejawami odrzucenia, upokorzenia lub poczuciem wstydu.
W przeżywaniu na pierwszy plan mogą wysuwać się objawy depresji, lęku, fobii (szczególnie fobii społecznej), a także gniewu, który wynika z niepowodzeń w relacjach społecznych. Zachowania podobne do przejawów osobowości unikającej spotyka się u dzieci (zespół unikania), czasami rozwój osobowości prowadzi jednak do utrwalenia cech osobowości o analogicznej formie, co w słabszym nasileniu należy traktować jako typ osobowości, a nie zaburzenie osobowości.
Osoby z zaburzeniem osobowości unikającej mogą nie zdawać sobie sprawy co jest rzeczywistym źródłem ich zahamowań. Mogą też wydawać się pozornie oziębłe emocjonalnie, ponieważ boją się okazać swoje uczucia.
28. Osobowość - wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności). Jest to zespół względnie trwałych cech lub dyspozycji psychicznych jednostki, różniących ją od innych jednostek.
Osobowość - stosunkowo stałe cechy, dyspozycje czy właściwości jednostki, które nadają względną spójność jej zachowaniu.
Osobowość jest także definiowana jako charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.
Nie jest jedynym wyznacznikiem działania - to, co i jak człowiek robi, zależy też od doraźnego stanu fizycznego i psychicznego, emocji, stopnia przygotowania do danego działania.
Osobowość to zespół stałych i zmiennych cech psychofizycznych, które są związane z wszystkimi działaniami, doznaniami i potrzebami osoby na poziomie fizjologicznym, charakteru, intelektu i duchowym.
29. Osobowość schizoidalna - ten typ osobowości cechuje się tendencją do izolowania się, niewytwarzania silnych związków oraz wycofywania się z kontaktów emocjonalnych i społecznych, uznawania ich za niepotrzebne. Przy dużej wewnętrznej wrażliwości wyrażanie uczuć jest ograniczone, co powoduje pozorny chłód i dystans uczuciowy. Pacjentów ze schizoidalnym zaburzeniem osobowości nie obchodzą ani pochwały, ani nagany. Często występuje u nich poczucie osamotnienia i niezrozumienia przez otoczenie, podejrzliwość, niemożność odczuwania przyjemności. Osoby cierpiące na to zaburzenie na ogół działają samotnie, często żyją w świecie marzeń i fantazji, są ambitni, skłonni do introspekcji, ekscentryczni.
Zaburzenie to jest rzadkie w stosunku do innych zaburzeń osobowości i obejmuje mniej niż 1% populacji, częściej występuje u mężczyzn.
Kryteria diagnostyczne ICD-10
brak lub znikome działania służące przyjemności
chłód emocjonalny
ograniczona zdolność wyrażania emocji wobec innych
niezainteresowanie pochwałami i krytyką
brak zainteresowania doświadczeniami seksualnymi
preferencja samotnictwa
pochłonięcie introspekcją
brak bliskich związków
niewrażliwość wobec norm społecznych
Kryteria diagnostyczne DSM-IV
brak ochoty na zawieranie bliskich związków oraz czerpanie z nich przyjemności, wliczając w to bycie członkiem rodziny
niemal ciągłe wybieranie zajęć samotniczych
małe - o ile jakiekolwiek - zainteresowanie doświadczeniami erotycznymi z innymi ludźmi
czerpanie przyjemności z niewielu - o ile jakichkolwiek - rodzajów zajęć
brak bliskich przyjaciół lub powierników innych niż bezpośredni krewni
wrażenie bycia obojętnym na pochwały czy krytyki wygłaszane przez innych
okazywanie chłodu emocjonalnego, dystansu lub spłaszczonej uczuciowości
30. Nerwica - nie jest zaburzeniem organicznym. To grupa zaburzeń psychicznych o bardzo rozmaitej symptomatyce, definiowana jako zespoły dysfunkcji narządów, psychogennych zaburzeń emocjonalnych, zakłóceń procesów psychicznych i patologicznych form zachowania występujących w tym samym czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie. W obecnie obowiązującej klasyfikacji ICD-10 termin zaburzeń nerwicowych został zastąpiony terminem zaburzeń lękowych. Wiązało się to z reorganizacją kategorii zaburzeń afektywnych.
Dla zaburzeń nerwicowych charakterystycznym jest zachowany sąd realizujący czyli, że chory często zdaje sobie sprawę z absurdalności swoich objawów (natręctw, fobii) czy braku podstaw swoich objawów somatycznych, jednakże przeżywa lęk związny z nimi. Między innymi ta cecha - krytycyzm wobec swoich objawów - różni nerwicę od psychozy.
31. Metamorfopsje proste należą do zaburzeń postrzegania wzrokowego przedmiotów lub osób, które to zaburzenia są zwykle ograniczone do jednego ich aspektu, tak że widziany obiekt jest nadal rozpoznawany (nie dochodzi do halucynacji wzrokowych).
Do metamorfopsji wzrokowych zalicza się:
zmiana odległości (czyli oddalanie (telopsja) lub przybliżanie się (pelopsja) obrazu wzrokowego),
zmiana wielkości postrzeganych przedmiotów - zjawisko widzenia przedmiotów odmiennej od realnej wielkości; nadmiernie małych (mikropsja) lub nadmiernie dużych (makropsja),,
mienienie się obrazu wzrokowego,
występowanie braków w konturach przedmiotów,
zwielokrotnienie obrazów wzrokowych (perseweracje wzrokowe),
zmiany barw przedmiotów lub widzenie jednobarwne.
32. Było o tym, że wszystkie procesy umysłowe wywodzą się z procesów mózgowych
33. Zachowania o indywidualnym charakterze są bardziej zależne od środowiska, czynników, kulturowych i społecznych. Zachowania podobne w całej grupie mają bardziej tło neurologiczne.
34. AFEKT I NASTRÓJ
Afekt- rodzaj emocji, chwilowa, pozytywna lub negatywna reakcja organizmu - wegetatywna, mięśniowa, doznaniowa - powstająca w odpowiedzi na zmianę w otoczeniu lub w samym podmiocie. To ledwie dostrzegalne lubienie lub nielubienie, przyjemność lub przykrość i towarzysząca temu tendencja „do” lub „od” czegoś: obrazka, słowa, towaru w sklepie, a nawet własnej myśli. Afektu możemy doświadczać względem każdej rzeczy lub osoby, na jaką zwracamy uwagę, niekoniecznie tej, która go pierwotnie wywołuje. W odróżnieniu od nastroju, afekt jest rozumiany jako krótkotrwałe doznanie emocjonalne, a poziom pobudzenia mu towarzyszący nie przekracza zazwyczaj progu świadomości.
afekt dostosowany - prawidłowa, odpowiednio silna i żywa, dostosowana do sytuacji ekspresja uczuć
afekt niedostosowany - nieprawidłowa ekspresja uczuć:
paramimia - zaburzeniu związku między przeżyciami a ekspresją uczuć
paratymia - braku związku między uczuciami a ich ekspresją
ambiwalencja uczuciowa - doświadczanie w jednym czasie przeciwstawnych uczuć
afekt osłabiony (afekt blady, apatia) - jest to osłabienie zarówno ekspresji uczuć jak i modulacji tejże ekspresji
afekt labilny (chwiejność uczuciowa, labilność emocjonalna) - brak możliwości dłuższego utrzymania ekspresji emocji na zbliżonym poziomie, a co za tym idzie częsta i łatwa zmiana afektu
afekt sztywny (sztywność uczuciowa) - brak możliwości współgrania emocjonalnego z otoczeniem
Nastrój - Nastrój jest to utrzymujące się przez dłuższy okres zabarwienie emocjonalne wszystkich przeżyć, zarówno doświadczane subiektywnie i relacjonowane, jak również możliwe do obserwacji przez otoczenie.
Obniżenie nastroju opiera się na dłuższym utrzymywaniu się ujemnego tonu emocjonalnego i negatywnym zabarwieniu wszystkich przeżyć. Można rozróżnić 3 typy obniżonego nastroju: nastrój depresyjny, nastrój depresyjno-dysforyczny, nastrój dystymiczny.
Podwyższenie nastroju cechuje się wybitnie dodatnim tonem i zabarwieniem emocjonalnym wszystkich przeżyć. Można rozróżnić kilka typów podwyższonego nastroju: nastrój maniakalny, nastrój euforyczny, nastrój moriatyczny, nastrój ekstatyczny.
35. Zaburzenia niepsychotyczne - tradycyjnie dzielono zaburzenia psychiczne na choroby psychiczne (psychozy) i zaburzenia niepsychotyczne. Do zaburzeń niepsychotycznych zalicza się natomiast nerwice, zaburzenia adaptacyjne, upośledzenia umysłowe, zaburzenia psychosomatyczne, uzależnienia. Podstawą wyodrębnienia psychoz są głębokie zaburzenia kontaktu chorego z otoczeniem, które manifestują się urojeniami, omamami, zaburzeniami świadomości, masywnymi zaburzeniami emocji i nastroju lub niektórymi z tych objawów. Podział ten jest kontrowersyjny. Sugeruje ostrą granicę między tymi grupami zaburzeń i zbyt wielkie podobieństwo między poszczególnymi zaburzeniami w grupie, podczas gdy jedno i drugie nie ma miejsca. "Nie radzi sobie" z faktem, że niektóre procesy chorobowe, posiadające z reguły skomplikowaną etiologię, mają swoje fazy czy choćby epizody niepsychotyczne i psychotyczne. Przykładem mogą tu być uzależnienia (zespół zależności alkoholowej, majaczenie, paranoja alkoholowa), niektóre depresje (depresja bez objawów psychotycznych i z objawami psychotycznymi).
36. Omamy - spostrzeżenia w rzeczywistości nieistniejących przedmiotów (nie ma odpowiedniego, realnego bodźca), którym towarzyszy błędny sąd realizujący - poczucie, że spostrzegany przedmiot rzeczywiście istnieje w odpowiadającej danemu zmysłowi przestrzeni. Od iluzji omamy różnią się brakiem obiektywnie istniejącego przedmiotu oraz silniejszym i nie podlegającym korekcie poczuciem realności spostrzeżenia (sąd realizujący).
Omamy wzrokowe - występują często w zaburzeniach świadomości. Mogą to być proste wrażenia: błyski, cienie, migające punkty (fotomaty). Typowe omamy przyjmują postać bardziej złożonych spostrzeżeń przypominających regularne lub nieregularne wzory, przedmioty, zwierzęta, osoby, części ciała, grupy osób. Mogą obejmować realia znane choremu lub sytuacje nieznane, albo zgoła fantastyczne.
Omamy słuchowe - proste omamy tego typu przyjmują postać stuków, szmerów (akoazmaty) lub dźwięków bardziej regularnych (fonematy).
Omamy czuciowe- obejmują czucie dotyku, czucie wewnętrzne (cenestetyczne) np. szarpanie narządów lub czucie ruchu i równowagi (kinestetyczne)
Omamy węchowe i smakowe należą do najrzadszych.
37. Palinopsja - jest to uporczywe trwanie obrazu lub ich powtarzanie po ustąpieniu bodźca. Może występować po udarze, neo(?), urazach lub lekach: trazodon, LSD, meskalina.
38. Omamy wzrokowe proste - widzenie przedmiotów w wielkości innej niż realna: mikropsje (nadmiernie małe), makropsje (nadmiernie duże), zmiany konturów, pulsowanie, oddalenie (teleopsja), przybliżenie (peleopsja).
39. Jamais vu - przeciwieństwo deja vu, poczucie obcości, chory zna sytuację, w której się znajduje, ale jej nie rozpoznaje.
40. zespół Fregoliego - chory jest przekonany, że osoba go prześladująca może zmieniać wygląd i różne osoby spotykane na co dzień to jedna i ta sama osoba.
41. zespół Ekboma ( parazytofobia ) - ciało pacjenta zamieszkują owady i robaki
42. schizofrenia objawia:
rozkojarzenie - szczególnego rodzaju niespójność wypowiedzi, ześlizgiwanie się wątków i podążanie za niespodziewanymi dla słuchacza skojarzeniami, a nawet większego stopnia dezintegracja myślenia, bałagan wątków i myśli, zahamowania,
charakterystyczne jest także odsuwanie się w rozważaniach i wypowiedziach od realnych aspektów świata (dereizm) oraz mniejsza efektywność myślenia,
zaburzenia formalne występują u większości chorych,
zmniejszenie aktywności (abulia),
mniejsza reaktywność emocjonalna (enhedonia), ograniczenie kontaktów z ludźmi,
objawy zaburzeń afektywnych - dysforii, depresji, manii,
43. nasyłanie myśli - pojawianie się w obrębie własnych myśli, myśli odbieranych jako cudze, obce, nasyłane przez inną osobę lub siłę
44. schizofrenia: 60 - 70 % zachorowań następuje przed 30 rokiem życia.
45. Schizofrenia : Wiek zachorowania - mężczyźni częściej zaczynają chorować w wieku 15 - 24 lat, a szczyt zachorowań przypada na okres między 20 a 24 rokiem życia. U kobiet występuje natomiast jeden wzrost zachorowań ok. 20 roku życia a kolejny po 35 roku życia
46. Zmodyfikowana teoria teoria dopaminowa schizofrenii : Nadczynność układu dopaminy jest odpowiedzialna za objawy pozytywne schizofrenii czyli objawy psychotyczne w węższym znaczeniu
47. Parafrenia : schizofrenia o późnym początku , dotyczy kobiet po 60 roku życia
48. Nerwica cztery główne objawy osiowe: zaburzenia wegetatywne, zaburzenia lękowe,
Egocentryzm i nerwicowe błędne koło ,
49. Nerwica: w ICD-10 zaburzenia nerwicowe są definiowane jako zaburzenia psychiczne :
- nie mające podłoża organicznego,
- w których nie dochodzi do zakłócenia oceny realności
- ani trudności w rozróżnieniu między subiektywnymi doświadczeniami choroby a realnością zewnętrzną.
50. Neurastenia - najczęstsza postać nerwicy objawiająca się zwiększoną pobudliwością i szybkim wyczerpywaniem się układu nerwowego; niepokojem, niemożnością skupienia uwagi, drażliwością, bólami w okolicy serca, kołataniem serca, bólami głowy, zaburzeniami jelitowymi, osłabieniem czynności płciowych
51. paranoja ICD 10
wrażliwość na niepowodzenia i odrzucenie,
tendencja przeżywania przykrości długotrwale,
podejrzliwość, ujmowanie obojętnych działań otoczenia jako wrogich lub pogardliwych,
sztywne poczucie własnych praw,
podejrzenia dotyczące wierności (partnerów i przyjaciół),
przecenianie własnego znaczenia,
pochłoniecie wyjaśnieniami wydarzeń.
52. Ch. Psychosomatyczne: Psychosomatyka to dział medycyny badający wzajemne związki między zaburzeniami psychicznymi i somatycznymi,
53. zaburzenie osobowości : częściowa dezintegracja psychiki, rozchwianie emocjonalne, szybkie gwałtowne zmiany osobowości.
54. Osobowość paranoiczna
Odmiany Osobowości Paranoicznej według DSM - IV:
fanatyczna (z cechami osobowości narcystycznej),
zrzędliwa ( z cechami osobowości negatywistycznej),
wyizolowana ( z cechami osobowości unikającej).
Cechy Osobowością Paranoiczną według Blaney:
nieufność,
podejrzliwość,
czujność,
cynizm,
rywalizacyjność ( porównywanie się z innymi)
poczucie krzywdy,
zazdrość,
nadwrażliwość na krytykę,
przepełnienie złością,
mściwość,
ostrożność,
niezachwiane przekonania,
zazwyczaj brak poczucia humoru,
dychotomiczne myślenie,
samowystarczalność,
zadufanie,
przekonanie o własnej wyższości,
usprawiedliwienie samego siebie.
55. Socjopatia to trwałe zachowania antyspołeczne, pojawiające się w wieku dorastania, trwające w okresie dorosłości, w kilku różnych obszarach.
56. Osobowość chwiejna emocjonalnie typ impulsywny - zaburzenie osobowości, w którym występuje wzorzec zachowań gwałtownych, przy braku przewidywania ich konsekwencji.