Prawo finansowe - 03.10.2012

Egzamin - test wielokrotnego wyboru (zaliczenie 50%+1pkt)

zerówka (jak się zdobędzie co najmniej 25% to nie ma kapy) - na ostatnim wykładzie

Dr Dorota Benduch

Cel wykładów

Wskazanie miejsca prawa finansowego w systemie prawa stanowionego oraz prezentacja wybranych działów prawa finansowego, co pozwoli na zrozumienie skomplikowanej materii prawno-finansowej oraz ocenę skuteczności realizowania funkcji finansów publicznych sensu largo.

Literatura

E. Janik: Zarys prawa finansowego dla ekonomistów, UE Katowice 2012

C Kosikowski: System prawa finansowego. TOM I. Teoria i nauka prawa finansowego. Wyd. Wolters Kluwer Polska 2010

J Głuchowski: System prawa finansowego. TOM IV. Prawo walutowe. Prawo dewizowe. Prawo rynku finansowego. Wyd. Wolters Kluwer Polska 2010

R Mastalski, E. Fojcik-Mastalska: Prawo finansowe, LEX a Wolters Kluwer business, Wwa 2011

A Darwiłło: Podstawy finansów i prawa finansowego, jw.

W. Wójtowicz: Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, jw. 2008

Wykład 1. - Istota prawa finansowego

Pojęcie prawa finansowego wymaga naukowego wyjaśnienia, mimo iż jest ono używane w Polsce i w innych krajach świata, lecz nie we wszystkich.

W większości państw używa się określenia „finanse publiczne”, nie zawężając jego znaczenia do kategorii ekonomicznej, lecz jako nazwę działu prawa publicznego. W niektórych państwach używa się jeszcze nazwy „prawo skarbowe”.

Genezy prawa finansowego można się dopatrywać zarówno w starożytności, gdy zaczęły obowiązywać pierwsze instytucje finansowe, lecz nie poddano ich jeszcze regulacjom prawnym, jak i w czasach nowożytnych, gdy funkcjonowanie instytucji finansowych zaczęto wiązać z uprawnieniami i obowiązkami, ponieważ relacje: „panujący-poddani” zostały zamienione wówczas na relacje: „państwo-obywatele”.

Prawo finansowe podlega stałej ewolucji, ponieważ zmieniają się stosunki społeczne i gospodarcze oraz systemy polityczne.

Prawo finansowe nie stanowi jednorodnego zbioru norm prawnych, lecz obejmuje kilka mniejszych zbiorów, mających wspólny element - np. finanse publiczne (finanse państwa, finanse jednostek samorządu terytorialnego oraz finanse UE). Dlatego nigdy nie udało się go w pełni skodyfikować.

W odczuciu społecznym prawo finansowe jest ważne, lecz mało zrozumiałe i mało przejrzyste oraz niestabilne. Nauka prawa finansowego stara się tylko częściowo ten stan zmienić wyjaśniając istotę i specyfikę prawa finansowego.

Obecnie w nauce prawa finansowego występuje tendencja do porzucenia terminu „prawo finansowe” i zastąpienia go odrębnymi terminami pewnych fragmentów dotychczasowego pojęcia prawa finansowego, np. prawo budżetowe (prawo finansów publicznych), prawo daninowe (zw. Prawo podatkowe), prawo dewizowe, prawo bankowe, prawo celne itp.

Geneza i ewolucja prawa finansowego (nie będzie na egzaminie)

Geneza prawa finansowego związana jest z powstaniem pieniądza, pojawieniem się daniny publicznej lub budżetu państwa, czemu nie towarzyszyło powstanie regulacji prawnych poświęconych uregulowaniu tych kwestii.

Pieniądz powstawał na pewnym etapie rozwoju społecznego jako dobro wymienialne na wszelkiego rodzaju inne dobra.

Formy pieniądza i jego funkcje - z biegiem czasu - ulegały zmianom (np. pieniądz kruszcowy, pieniądz kredytowy, pieniądz papierowy...).

Prawo walutowe ukształtowało się z prawa menniczego, czyli prawa, które zastrzegło dla panującego wyłączności bicia monety (zalążki tzw. pieniądza fiducjarnego - na mocy zarządzenia władzy stawał się na danym terytorium prawnym środkiem płatniczym).

Pieniądz wymagał także ochrony prawnej, która początkowo pojawiła się w ramach prawa walutowego, a następnie dała początek prawu dewizowemu.

Prawo skarbowe (finansowe) sensu stricto najwcześniej wyłoniło się z prawa o stanowieniu danin publicznych oraz ich poborze.

Pierwotnie panujący sam ustanawiał jakie podatki i od kogo będzie pobierał, bez ustawowych kompetencji.

Pierwszym aktem prawa podatkowego w historii nowożytnej była francuska Magna Carla Libertatum z 1215r (Wielka Karta Wolności), w której przyznano zgromadzeniu baronów na Wielkiej Radzie wyłączne prawo uchwalania podatków (art. 12 i 14), które po zatwierdzeniu przez Henryka III weszły do obiegu.

W Polsce istotną rolę odegrał przywilej koszycki nadany przez Ludwika Węgierskiego w 1374r (analogiczną do Wielkiej Karty Wolności). Przyznawał on wolność podatkową szlachcie...

itd.

Zakres regulacji prawa finansowego

Do 1989r prawo finansowe, któremu przyznawano status odrębnej gałęzi prawa, definiowano jako „zespół norm prawnych regulujących działalność finansową, czy też gospodarkę finansową”, bądź jako „zespół norm regulujących gromadzenie i wykorzystywanie (rozdział, wydatkowanie) środków pieniężnych”.

Istota prawa finansowego

Po 1989r prawo finansowe definiuje się jako „zespół norm regulujących ustrojowe, materialne i proceduralne aspekty gospodarki finansowej podmiotów prawa publicznego”, bądź jako „regulacje prawne odnoszące się do działalności finansowej organów państwa i samorządu oraz różnych publicznych instytucji, agend i jednostek organizacyjnych”.

B. Brzeziński stawia tezę, że prawo finansowe uległo autodestrukcji jako gałąź prawa w wyniku ewolucji systemu prawa i utraty więzi pomiędzy poszczególnymi dziedzinami prawa finansowego.

Obecnie jako odrębną gałąź prawa traktuje się prawo podatkowe, natomiast nie zalicza się do prawa finansowego unormowań odnoszących się do gospodarki finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz ograniczenie...

C Kosikowski wyraża pogląd, że „prawo finansowe posiada przymiot gałęzi prawa, ponieważ charakteryzuje się odpowiednim stopniem autonomii”.

Prawo finansowe posiada własne instytucje prawne w zakresie podmiotu i przedmiotu regulacji prawnych (np. budżet państwa i j.s.t., deficyt budżetowy, dług publiczny, kontrola skarbowa) wraz z procedurami ich stosowania.

Poszczególne elementy normy prawnej wykazują pewne różnice w porównaniu z elementami norm prawnych regulujących inne sfery życia społeczno-gospodarczego i politycznego.

Prawo finansowe - w ujęciu systemowym - to całokształt regulacji prawnych, które opierając się na określonym ustroju pieniężnym (walutowym), odnoszą się do publicznej gospodarki finansowej państwa, tworząc przez to pewien system prawa. (C. Kosikowski).

Zakres prawa budżetowego

• Prawo regulujące powstawanie i finansowanie wydatków publicznych, zwłaszcza zaś ich podział między różne instytucje finansujące wydatki publiczne;

• Prawo regulujące nakładanie i gromadzenie dochodów publicznych, a także ich podział między różne instytucje finansujące wydatki publiczne;

• Prawo regulujące tworzenie, wykonywanie i kontrolę publicznych planów finansowych, w tym budżetu państwa i budżetów j.s.t. (jednostki samorządu terytorialnego) oraz funduszy celowych systemu budżetowego i pozostałych jednostek sektora finansów publicznych;

• Prawo regulujące zaciąganie i spłatę długu (kredytu) publicznego.

Zakres prawa dochodów publicznych

Ze względu na różnorodny charakter dochodów publicznych można wyodrębnić:

• prawo podatkowe

• prawo dotyczące innych rodzajów dochodów (np. ceł, opłat)

Zakres prawa bankowego

Dwojaki charakter regulacji prawnych w ramach prawa bankowego:

• regulacje dotyczące czynności i umów bankowych - charakter cywilnoprawny - są częścią prawa prywatnego

• regulacje dotyczące form prawnych finansowania banków, ich kompetencji, funkcji w gospodarce, zagadnienia związane z bezpieczeństwem obrotu i nadzorem bankowym - mają charakter publicznoprawny.

Zakres prawa dewizowego

• reguluje dokonywanie czynności z użyciem zagranicznych środków płatniczych i innych wartości uznawanych za dewizowe

• charakter publicznoprawny

• oparte jest na władztwie finansowym.

Zakres prawa rynku finansowego

Normy prawne określające m.in. zasady kontroli i nadzoru państwa wobec instytucji finansowych działających na rynku finansowym i na rynku dóbr publicznych (chyba).

Autonomia prawa to odrębność i samodzielność działów prawa powstałych w wyniku podziału prawa na działy (gałęzie).

W tym ujęciu autonomia danego działu prawa oznacza, że jest on niezależny od innych działów (gałęzi) prawa i mogą w nim występować własne instytucje prawne, określone przedmiotów i podmiotowo oraz pod względem proceduralnym (Encyklopedia Prawa).

Prawo finansowe wykazuje liczne związki z wieloma dziedzinami prawo - prawo konstytucyjne (państwowe), prawo administracyjne, prawo karne, prawo pracy, prawo cywilne.

Prawo finansowe - 17.10.2012

Normy prawa finansowego

Uwagi wprowadzające

Prawo finansowe stanowi całokształt regulacji prawnych, które - opierając się na określonym ustroju pieniężnym - odnoszą się do publicznej gospodarki finansowej państwa, jednostek samorządu terytorialnego, UE oraz różnych publicznych instytucji, agend i jednostek organizacyjnych, tworząc określony system prawa.

Wyznaczanie granic prawa finansowego wiąże się z właściwym przyporządkowaniem norm prawnych w ramach systemu prawa.

• koncepcja minimalistyczna - zaliczenie do prawa finansowego bądź to wyłączenie wszystkich norm, których nie można zakwalifikować do innych dziedzin prawa

• koncepcja maksymalistyczna - objęcie w prawie finansowym wszystkich norm prawnych regulujących gospodarkę finansową

Prawo finansowe stanowi instrument osiągania celów polityki społeczno-gospodarczej i finansowej państwa, a normy prawne mają stymulować określone zachowanie. Natomiast przepis prawny to jednostka techniczna aktu prawnego, a nie reguła prawna.

Pojęcie normy prawa finansowego

Norma prawa to - wynikająca z przepisów prawa - reguła zachowania się adresatów, która ma charakter:

• generalny - nie konkretyzuje osoby do której się odnosi np. „podatnik”

• abstrakcyjny - dotyczy zachowania, które może się zdarzyć wielokrotnie, np. „zobowiązanie podatkowe

Reguła zachowania zawarta w normie prawa finansowego daje odpowiedzi na poniższe pytania

• Kto? W jakich warunkach?

• Jak powinien postąpić? (co mu jest nakazane, zakazane, dozwolone)

• Jaka może go spotkać kara za niewłaściwe zachowanie?

Cechy normy prawa finansowego

• obiektywizm - obowiązki prawnofinansowe konstruuje norma prawna o charakterze obiektywnym

• automatyzm - obowiązywanie normy prawnofinansowej bez uprzedniej ingerencji organu stosującego prawo

• ekonomizacja - dążenie do uregulowania w prawie kategorii ekonomicznych

• europeizacja - zachowanie standardów w UE

Koncepcje struktury normy prawa finansowego:

• model trójczłonowej struktury normy prawnej (hipoteza, dyspozycja, sankcja)

• model norm sprzężonych (norma sankcjonowana i norma sankcjonująca)

Normy prawa finansowego budowę trójczłonową (H-D-S), ale poszczególne elementy tej konstrukcji wykazują różnice w porównaniu z elementami norm prawnych regulujących inne obszary życia społecznego, gospodarczego i politycznego.

Budowa normy prawa finansowego

Hipoteza → dyspozycja → sankcja

Hipoteza - określa w sposób ogólny, abstrakcyjny sytuację, która wywołuje skutki prawne zawarte w dyspozycji

Dyspozycja - wskazuje właściwą regułę postępowania w danej sytuacji

Sankcja - określa ujemne skutki jakie pociągnie za sobą niezastosowanie się do dyspozycji

Elementy normy prawa finansowego

• powołanie się na akt normatywny (źródło prawa), z którego wynika jej obowiązywanie

• określenie stanu faktycznego (hipoteza), który uzasadnia zastosowanie normy (fakty prawne lub adresaci przepisów prawa finansowego)

• dyspozycja (reguła powinnego zachowania się), na którą składa się:

• przedmiot normy - określone zachowanie się stanowiące uprawnienie jednego podmiotu, a z drugiej strony zobowiązanie innego podmiotu

• podmiot normy - czynny (uprawniony) albo bierny (zobowiązany)

• sankcja normy (może występować w innych działach prawa)

Fakty prawne w prawie finansowym to wydarzenia (okoliczności), z którymi normy wiążą powstanie, zamianę lub ustania uprawnień i obowiązków prawnofinansowych.

Adresaci norm prawa finansowego to podmioty do których ustawodawca kieruje nakazy i zakazy lub zachęty określonego zachowania, wiążąc z tym odpowiedzialność i sankcje prawne.

Adresatami norm prawa finansowego są podmioty o zróżnicowanym charakterze, statusie i roli w mechanizmach finansowych.

Dyspozycja normy prawa finansowego

W dyspozycji normy prawa finansowego - określającej zachowanie wynikającej z faktów prawnych oraz odnoszące się do danych adresatów - zawarte są uprawnienia i obowiązki prawnofinansowe.

Sankcja normy prawa finansowego

Sankcja wyraża ujemne konsekwencje dla adresatów przepisów prawa finansowego w sytuacji naruszenia dyspozycji normy prawa finansowego.

Przykładowe podstawy sankcji

• ustawa z dnia 6 czerwca 1997r - Kodeks Karny

• ustawa z dnia 10 września 1999r - Kodeks Karny Skarbowy

• ustawa z dnia 17 grudnia 2004r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

• ustawy podatkowe

Sankcje w prawie finansów publicznych

• zwrot dotacji

• pozbawienie możliwości otrzymania bezzwrotnych środków finansowych

• blokowanie limitów wydatkowych

Sankcje za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

• kary pieniężne

• nagany

• upomnienia

• zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowanie środkami publicznymi

Sankcje w prawie podatkowym

• odsetki za zwłokę (od zaległości podatkowych)

• oszacowanie podstawy opodatkowania

• opodatkowanie restrykcyjną stawką nieujawnionych źródeł dochodu

• przejęcie własności nieruchomości lub praw majątkowych w postępowaniu egzekucyjnym

• utrata prawa do ulg podatkowych

• utrata prawa do obniżonego podatku lub jego odliczenia

Rodzaje norm (wg struktury)

• jednoelementowe

• dwuelementowe

• trójelementowe

• sprzężone

Norma sankcjonowana - to norma pierwotna skierowana do określonej kategorii osób określonych rodzajowo; składająca się z:

• hipoteza - zawiera okoliczności, przy spełnieniu których stosuje się daną normę

• dyspozycja - zawiera nakaz, zakaz lub uprawnienie - reguła powinnego zachowania się

Norma sankcjonująca (sankcja) - to norma posiłkowa (wtórna) skierowana do organów państwa i ma zastosowanie wówczas, gdy adresat pierwotny narusza dyspozycję normy sankcjonowanej.

• hipoteza przewiduje zastosowanie sankcji w sytuacji naruszenie normy sankcjonowanej

• dyspozycja zawiera konsekwencje naruszenia normy sankcjonowanej i upoważnienie dla organów państwa do realizacji negatywnych skutków.

Klasyfikacja norm prawnych

1. Bezwzględnie (Ius cogens, imperatywne) i względnie obowiązujące (Ius dispositivum, dyspozytywne)

2. Nakazujące, zakazujące i uprawniające

3. Odsyłające i blankietowe

4. Reguła powszechna (lex generalis) i reguła szczególna (lex specjalis)

Rodzaje norm prawa finansowego.

Normy prawa finansowego mają zawsze charakter atrybutywno-imperatywny (tzn. określają obowiązki podmiotów prawa finansowego i przysługujące im uprawnienia).

Część norm prawa finansowego ma jednocześnie charakter norm technicznych, ponieważ wyraża uprawnienia i obowiązki prawnofinansowe za pomocą parametrów, wzorów, opisów technik finansowych.

Normy parametryczne - normy prawne których przedmiot - zachowanie się adresata - wg normy powinno nastąpić w warunkach przez nią przewidzianych, wyznaczają (współwyznaczają) wielkości liczbowe (parametry). Dzielą się na:

• normy prawno-podatkowe

• normy określające cechy techniczne produktów

• normy określające procesy technologiczne

• normy określające szybkość pojazdów mechanicznych itp.

Normy ostrożnościowe - normy dotyczące np. utrzymania kwoty państwowego długu publicznego na odpowiednim z ekonomicznego punktu widzenia poziomie (art. 86 i nast. Ustawy o finansach publicznych).

„W przypadku, gdy wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. A, ogłoszonej zgodnie z art.38:

1. jest większa od 50%, a nie większa od 55%, to na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym relacja deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu państwa nie może być wyższa niż relacja deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu w roku bieżącym.

Normy planowe (tworzące budżet) - normy składające się na budżet mają wiele swoistych cech, o których budowie i charakterze przesądza to, że budżet jest planem finansowym.

Normy planowe (tworzące budżet) to:

• normy generalne (mają charakter powtarzalny, ale nie w klasycznym tego słowa znaczeniu)

• normy indywidualne (zawsze skierowane do podmiotu oznaczonego nazwą jednostkową)

• normy o szczególnym charakterze (charakteryzują się szczególną dyrektywnością, określoną w ustawie o finansach publicznych)

Podmiotowość prawnofinansowa - pojęcie podmiotowości prawnofinansowej oraz pojęcia pochodne, jak „podmiot prawnofinansowy”, „zdolność prawnofinansowa” czy „zdolność do działań prawnofinansowych”, nie występują w polskim prawie finansowym jako pojęcia normatywne. Należą one do kategorii pojęć umownych, którym w różnych okolicznościach nadaje się odmienne znaczenie.

Podmiotowość prawna jest cechą normatywną, czyli właściwością, w którą wyposażają daną jednostkę obowiązujące normy prawne.

Na gruncie prawa finansowego przyznanie podmiotowości prawnofinansowej następuje zawsze w sposób generalny, kategorialny, tj. kreowane zostają określone kategorie podmiotów prawa.

Podmioty bierne i czynne

Oznaczenie podmiotów prawa finansowego - w ujęciu uniwersalnym - następuje ze względu na ich uprawnienia i obowiązki (podmioty bierne) lub kompetencje (podmioty czynne).

Status prawnofinansowy podmiotów prawa finansowego jest przesłanką odmiennych wzorców zachowań określonych wobec podmiotów biernych i czynnych.

Podmiot czynny prawa finansowego

Podmiot publiczno-prawny wyposażony w określone kompetencje władcze w odniesieniu do podmiotów biernych (np. Minister Finansów, KNF, NBP, Naczelnik Urzędu Skarbowego).

Ma uprawnienia i obowiązki przede wszystkim o charakterze proceduralnym - służą realizacji uprawnień i obowiązków materialnych podmiotów biernych.

Podmiot bierny prawa finansowego

Podmiot zależny, zmuszony do poddania się określonym obowiązkom, wynikającym z kompetencji podmiotów czynnych, co nie wyklucza, że przysługują także określone uprawnienia (np. podatnik, płatnik, inkasent, rezydent, grupa kapitałowa).

Ma uprawnienia i obowiązki o charakterze materialnym i proceduralnym (nie mają charakteru samoistnego).

Status prawnofinansowy nie ma charakteru uniwersalnego - zależy od okoliczności, a nie od właściwości podmiotów.

Co wpływa na zakres uprawnień i obowiązków podmiotów prawa finansowego (C. Kosikowski)?

1. Czy są to osoby fizyczne, osoby prawne bądź jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej;

2. Czy są to podmioty krajowe, czy zagraniczne;

3. Czy są to podmioty publiczne bądź podmioty prywatne;

4. Czy są to podmioty wykonujące działalność gospodarczą lub nie wykonujące tej działalności;

5. Czy są to podmioty będące jednostkami sektora finansów publicznych czy nie;

6. Czy są to podmioty wyłącznie uprawnione do świadczeń pieniężnych ze strony państwa, czy też podmioty zobowiązane wobec państwa do ponoszenia danin publicznych.

Status prawnofinansowy podmiotów biernych wyznaczają uprawnienia i obowiązki podmiotów biernych. Katalog uprawnień i obowiązków nie jest jednolity i wynika wprost z regulacji prawnych danego działu prawa finansowego.

Podmioty bierne w prawie budżetowym

• Liczy się przede wszystkim przynależność do kategorii jednostek sektora finansów publicznych oraz sposób powiązania danej jednostki z budżetem.

Art. 9 ustawy o finansach publicznych

Sektor finansów publicznych tworzą:

1. organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały

2. jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki

3. jednostki budżetowe

4. samorządowe zakłady budżetowe

5. agencje wykonawcze

6. instytucje gospodarki budżetowej

7. państwowe fundusze celowe

8. ZUS i zarządzane przez niego fundusze oraz KRUS i fundusze zarządzane przez Prezesa KRUS

9. NFZ

10. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej

11. uczelnie publiczne

12. Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne

13) państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;

14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

Do podmiotów biernych należy przede wszystkim podatnik, czyli podmiot, z którym ustawy podatkowe wiążą obowiązek podnoszenia świadczeń podatkowych. Na równi traktuje się inne podmioty zobowiązane do ponoszenia ciężarów publicznych innych niż podatki.

Podmioty bierne w prawie podatkowym:

• płatnik podatkowy

• inkasent podatkowy

• osoby, na których spoczywa odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe (np. następcy prawni, spadkobiercy) i zaległości podatkowe podatnika (tzw. osoby trzecie; art.110-117a Ordynacji Podatkowej).

Podmioty bierne w prawie walutowym

Dla układu uprawnień i obowiązków ważny jest status prawny podmiotu biernego. Inne uprawnienia i obowiązki mają podmioty krajowe, inne zaś podmioty zagraniczne (np. stosowanie waluty narodowej lub waluty obcej w stosunkach zobowiązaniowych).

Podmioty bierne w prawie dewizowym

Podmioty bierne zostały oznaczone nazwami własnymi, za pomocą których prawodawca określił status dewizowy tych podmiotów - rezydent, nierezydent i nierezydent z krajów trzecich (kryterium: miejsce zamieszkania lub siedziba, terytorium na którym prowadzona jest faktyczna działalność gospodarcza).

Podmioty bierne w prawie rynku finansowego

Oznaczenie podmiotów biernych nie jest jednolite i przebiega odmiennie ze względu na różne sytuacje, w których te podmioty występują. Do podmiotów biernych zaliczamy:

• banki lub instytucje parabankowe (towarzystwa leasingowe)

• zakłady ubezpieczeniowe

• towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, pośrednicy ubezpieczeniowi

• giełdy pieniężne i bura maklerskie

• towarzystwa funduszy inwestycyjnych i emerytalnych

• klienci tych instytucji (np. posiadacz rachunku bankowego, ubezpieczony, emitent papierów wartościowych)

Artykuł do przeczytania:

Zdzisław Kubot - Odcinkowe zdolności prawne, Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 8/2012

Prawo finansowe - 28.11.2012

Krajowe źródła prawa finansowego i problemy legislacji finansowej.

Pojęcie źródeł prawa

[…] mówiąc o źródle prawa można mieć na myśli:

• pierwotną, ogólną przyczynę powstania norm prawnych;

• różne zjawiska społeczne wpływające na powstanie i treść poszczególnych norm prawnych;

• formy powstania norm prawnych;

• materiały, z których można poznać treść norm prawnych, zwłaszcza pochodzących z dawnych czasów;

• zdarzenia, z którymi z mocy obowiązujących norm prawnych łączy się powstanie i nabycie praw i obowiązków (S. Grzybowski).

Źródła prawa krajowego

Konstytucja RP z 1997r.

• Źródła powszechnie obowiązujące (art. 87)

• Źródła prawa wewnętrznego (art. 93)

Źródła prawa powszechnie obowiązującego

W art. 87 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997r system źródeł prawa o powszechnie obowiązującym charakterze obejmuje:

• konstytucja RP

• ustawy

• ratyfikowane umowy międzynarodowe

• rozporządzenia

• akty prawa miejscowego (działają tylko na obszarze działania organów, które je ustanowiły)

Rodzaje źródeł prawa

• Źródła poznania prawa - organy urzędowe, w których ogłaszane są akty normatywne (Ustawa z dnia 20 lipca 2000r o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych - Dz.U. 2000. Nr 62, Poz. 718)

• Źródła powstawania prawa - forma, w której normy prawne powstają i są ogłaszane; autorytety prawotwórcze.

Hierarchia źródeł prawa:

• Konstytucja RP

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe za zgodą ustawy (art. 91 ust. 2 Konstytucji)

• Ustawy i inne akty prawne z mocą ustawy

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe

• Rozporządzenia

Konstytucja RP jako źródło prawa finansowego (art. 216-227 Konstytucji RP)

W Konstytucji RP przyjęto prymat ustawy w sprawach finansowych, odnoszących się do:

• podstaw gospodarki finansowej państwa i utrzymania w tym zakresie równowagi finansowej, przede wszystkich w sektorze finansów publicznych,

• nakładania podatków i innych danin publicznych,

• organizację Skarbu Państwa,

• sposób zarządzania majątkiem Skarbu Państwa.

Konstytucja RP ujmuje w ramy fundamentalnych reguł konstytucyjnych pięć rodzajó spraw finansowoprawnych, tj.:

• budżetowych (art. 216 ust. 5, art. 219-226 i art. 240),

• długu publicznego (art. 216 ust. 4 i 5),

• danin publicznych (art. 84 i art. 217),

• finansów samorządu terytorialnego (art. 167 i 168),

• banku centralnego i systemu pieniężnego (art. 227).

Ustawy w prawie finansowym

• W Konstytucji RP sformułowano zasadę ustawowej regulacji podstawowych zagadnień materii finansowoprawnej.

• Materia finansowoprawna uregulowana jest w ponad 150 ustawach z zakresu prawa finansów publicznych, gospodarki finansowej samorządu terytorialnego, sprawowania nadzoru i kontroli finansowej, prawa bankowego etc.

Ustawy odnoszące się do sektora finansów publicznych

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r o finansach publicznych (Dz. U. Z 2009r Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Z 2009r. Nr 157, poz. 1241 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 17 grudnia 2004r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. Z 2005r Nr 14, poz. 114 z późn. zm.).

Ustawy odnoszące się do danin publicznych

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa i ustawy podatkowe.

• Ustawa z dnia 5 lipca 1996r o doradztwie podatkowym.

• Ustawa z dnia 21 czerwca 1996r o urzędach i izbach skarbowych.

• Ustawa z dnia 13 października 1995r o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.

• Ustawa z dnia 28 września 1991r o kontroli skarbowej.

• Ustawa z dnia 17 czerwca 1966r o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Ustawy odnoszące siędo prawa celnego

• Ustawa z dnia 19 marca 2004r Prawo celne.

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r o Służbie Celnej.

Ustawy odnoszące się do prawa dewizowego

• Ustawa z dnia 27 lipca 2002r. Prawo dewizowe.

• Ustawa z dnia 28 września 1991r o kontroli skarbowej.

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r o Narodowym Banku Polskim.

Ustawy odnoszące się do prawa walutowego

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r Prawo bankowe.

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r o Narodowym Banku Polskim.

• Ustawa z dnia 7 lipca 1994r o denominacji złotego.

• Ustawa z dnia 25 maja 2001r o skutkach wprowadzenia w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej wspólnej waluty euro.

Ustawy odnoszące się do prawa bankowego publicznego

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r Prawo bankowe.

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r o Narodowym Banku Polskim.

• Ustawa z dnia 7 grudnia 200r o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających.

Ustawy odnoszące się do publicznego prawa rynku finansowego

• Ustawa z dnia 26 lipca 2006r o nadzorze nad rynkiem finansowym.

Nadzór nad rynkiem finansowym:

5. Nadzór bankowy

6. Nadzór emerytalny

7. Nadzór nad rynkiem kapitałowym

8. Nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego

9. Nadzór uzupełniający

Rozporządzenia

W Polsce rozporządzenia mogą wydawać wyłącznie organy wskazane w Konstytucji. Są to:

• Prezydent RP,

• Rada Ministrów,

• Prezes Rady Ministrów,

• minister kierujący działem administracji rządowej,

• przewodniczący określonych w ustawach komitetów,

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

Rozporządzenia jako źródła prawa finansowego

2. Cechą charakterystyczną ustaw regulujących sprawy finansowe jest duża liczba zamieszczonych w niej delegacji ustawowych do wydawania aktów wykonawczych.

3. Regułą w odniesieniu do ustaw finansowych jest upoważnienie Rady Ministrów lub ministra finansów do wydawania rozporządzeń.

Rozporządzenia w prawie finansów publicznych - przykład:

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 31 maja 2012r w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2013.

Rozporządzenia w prawie podatkowym - rozporządzenia wykonawcze z zakresu prawa podatkowego mogą zawierać tylko regulację uzupełniającą w stosunku do materii ustawy podatkowej i nie mogą wkraczać w sferę wyznaczania granic obowiązku podatkowego.

Rozporządzenia w prawie finansów publicznych - delegacje ustawowe do wydawania rozporządzeń wykonawczych w zakresie sektora finansów publicznych, czy gospodarki finansowej

Akty prawa miejscowego -

Zgodnie z art. 87 ust. 2 Konstytucji RP, akty prawa miejscowego są źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze działania organów, które je ustanowiły.

Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP, „Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.”

Akty prawa miejscowego jako źródło prawa finansowego

7. Uchwały budżetowe

8. Uchwały podejmowane w sprawach zaciągnięcia zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego j.s.t. oraz udzielania pożyczek

9. Uchwały regulujące niektóre elementy konstrukcji podatków samorządowych

10. Zarządzenia wojewody, maja zdecydowanie węższy zakres przedmiotowy i dotyczą przede wszystkim spraw podatkowych.

Akty prawa miejscowego jako źródło prawa finansowego

Wojewoda jest uprawniony do:

• przenoszenia niektórych gmin do innego okręgu podatkowego w podatku rolnym

• ustalania wykazu miejscowości położonych na terenach podgórskich i górskich

• określania miejscowości, w których może być pobierana opłata miejscowa.

Problemy legislacji finansowej

13. Brak kodyfikacji prawa finansowego,

14. Przedmiot legislacji finansowej i jej cele czasem wewnętrznie sprzeczne.

15. Brak koncepcji Skarbu Państwa,

16. Konieczność harmonizacji prawa finansowego.

Prawo Unii Europejskiej jako źródło prawa finansowego

Prawo Unii Europejskiej

Traktat o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej podpisany 16 kwietnia 2003r w Atenach. Oficjalnie weszliśmy do UE 1.05.2012

Acquis Communautaire

Dorobek prawny Wspólnot Europejskich i Unii europejskiej, obejmuje:

• wszystkie traktaty założycielskie i akcesyjne oraz umowy międzynarodowe je zmieniające,

• przepisy wydawane na ich podstawie przez organy UE

• umowy międzynarodowe zawarte przez UE

• orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (dawniej: ETS) i Sądu Pierwszej Instancji

• deklaracje i rezolucje

• zasady ogólne prawa wspólnotowego.

Prawo Unii Europejskiej

Art. 91 ust. 3 Konstytucji RP:

„Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującą organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami”.

Traktaty - podstawa demokratycznej współpracy opartej na prawie

1952 - Europejska Wspólnota Węgla i Stali

1958 - Traktaty rzymskie: EWG i EURATOM

1987 - Jednolity Akt Europejski: jednolity rynek

1993 - Traktat o Unii Europejskiej - traktat z Maastricht

1999 - Traktat z Amsterdamu

2003 - Traktat z Nicei

2009 - Traktat z Lizbony

Traktaty akcesyjne:

1972 - Dania, Wielka Brytania, Irlandia

1979 - Grecja

1985 - Hiszpania i Portugalia

1994 - Austria, Finlandia, Szwecja

2003 - Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia, Malta, Cypr

2005 - Bułgaria i Rumunia

Traktat z Lizbony

• Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską podpisany w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007r (opowiązuje od 1.12.2009r.)

• Opublikowany w: Dzienniku Urzędowym C 306 z 17 grudnia 2007r. Dzienniku Ustaw nr 23

Część główna Traktatu (preambuła + 7 artykułów)

13 protokołów

44 wspólne deklaracje

12 deklaracji niektórych państw członkowskich

Traktat o Unii Europejskiej

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

• Przekształcił UE w spójną organizację międzynarodową

• Przyznano UE osobowość prawną i podmiotowość prawnomiędzynarodową

• Uproszczono podstawy traktatowe

• Uproszczono system aktów prawa pochodnego i procedur decyzyjnych

• Zniesiono tzw. strukturę filarową Unii.

Struktura Unii Europejskiej

Polityki UE - wspólny katalog aktów prawnych, kompetencje Parlamentu Europejskiego i Komisji, jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości odrębnie...

Instytucje i organy doradcze

Instytucje:

1. Parlament Europejski

2. Rada Europejska

3. Rada Europy

4. Komisja Europejska

5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

6. Europejski Bank Centralny

7. Trybunał Obrachunkowy

Katalog kompetencji w Traktacie z Lizbony

Kompetencje wyłączne UE:

• unia celna

• ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego

• polityka pieniężna, w odniesieniu do państw strefy euro

• zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybackiej

• wspólna polityka handlowa

Prawo pochodne:

• Akty ustawodawcze

• Akty nieustawodawcze

• Akty delegowane

• Akty wykonawcze

• Inne akty

Akty ustawodawcze - to rozporządzenia, dyrektywy lub decyzje o charakterze wiążącym, przyjęte przez PE i Radę zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą lub przyjęte przez PE z udziałem Rady lub Radę z udziałem PE zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą.

Akty nieustawodawcze - to rozporządzenia, dyrektywy lub decyzje o charakterze wiążącym, które nie są przyjmowane w drodze zwykłej lub specjalnej procedury ustawodawczej oraz decyzje rady przyjęte w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

Mogą one mieć charakter aktów delegowanych lub wykonawczych.

Akty prawne Unii Europejskiej

Wiążące:

• Rozporządzenia

• Dyrektywy

• Decyzje

Niewiążące:

• Zalecenia

• Opinie

Rozporządzenie:

• ma zasięg ogólny

• wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.

Dyrektywa - wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków.

Dyrektywy nadzorcze

Dyrektywa 2002/87/EC parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 ws. nadzoru rozszerzonego nad instytucjami kredytowymi, przedsiębiorstwami ubezpieczeniowymi i firmami inwestycyjnymi w konglomeracie finansowym oraz ws. zmian innych dyrektyw (wprowadzona ustawą o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego).

Dyrektywy zabezpieczające - …

Decyzja:

• wiąże w całości,

• decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów.

Zalecenia i opinie - nie mają mocy wiążącej

Akty nienazwane (sui generis)

Katalog aktów prawnych wydawanych przez instytucje i organy Unii Europejskiej nie jest wyliczeniem enumeratywnym, gdyż można wymienić szereg tzw. aktów nienazwanych, np.:

• porozumienia międzyinstytucjonalne ws. dyscypliny budżetowej,

• uchwały

• deklaracje,

• programy,

• działania,

• komunikaty,

• zawiadomienia,

• plany.

Zasady ogólne prawa unijnego

• zasada prymatu prawa unijnego nad prawem krajowym państw członkowskich UE

• zasada bezpośredniego skutku prawa unijnego

• zasada równego traktowania

• zasada proporcjonalności (współmierności)

• zasada pomocniczości

Zasada proporcjonalności - zgodnie z zasadą proporcjonalności, która jest jedną z zasad ogólnych prawa wspólnotowego, legalność zakazu działalności gospodarczej zależy od spełnienia pewnych warunków. Środki zakazujące muszą być odpowiednie i konieczne dla osiągnięcia uprawnionego celu...

Prawo finansowe - 09.01.2013

Wykładania przepisów prawa finansowego

Zasady interpretacji przepisów prawa

• Zasada clara non sunt interpretanda - nie podlega interpretacji tekst prawny, który jest jasny (wyjątek: ustawodawca, mimo jasnego zrozumienia danego terminu, nadaje mu w prawie inne znaczenie i wyjaśnia je w ustawie, np. definicje legalne).

• Zasada omnia sunt interpretanda - wszystko podlega interpretacji.

• Zasada interpretatio cessat in claris - interpretację należy zakończyć, gdy osiągnięto jednoznaczny rezultat.

Koncepcja klaryfikacyjna [clara non sunt interpretanda]

• zakłada ograniczenie aktywności interpretacyjnej do ustalenia znaczenia tekstu prawnego w oparciu o reguły wykładni językowej i na poprzestaniu na jej rezultatach w sytuacji, gdy rezultaty te są jednoznaczne.

• Też w sytuacji, gdy rezultaty wykładni językowej są sprzeczne z podstawowymi wartościami systemu prawa.

Inne metody - stosowane dopiero wówczas gdy brak jednoznacznych rezultatów wykładni językowej.

Koncepcja derywacyjna [ interpretatio cessat in claris]

• zakłada konieczność prowadzenia wykładni do momentu uzyskania pełnej jasności co do treści normy prawnej, nie poprzestając na interpretacji językowej i stosując wszystkie możliwe metody wykładni prawa.

• Współcześnie koncepcję derywacyjną uznaje się za bardziej wartościową.

Wykładnia (interpretacja) prawa finansowego to:

• zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawa finansowego zawartych w aktach prawnych;

• proces ustalenia znaczenia norm prawa finansowego zawartych w przepisach prawa albo wynik tej czynności, który ma miejsce przede wszystkim w toku stosowania prawa.

Czynności zmierzające do ustalenia właściwego znaczenia normy prawa finansowego:

• ustalenie woli ustawodawcy

• dostosowanie do stosunków społeczno-gospodarczych

• uelastycznienie przepisów

• zakaz stosowania wykładni niezgodnej z literą prawa conta legem

Kryteria podziału wykładni prawa finansowego

• metoda interpretacji

• zakres

• podmiot interpretujący

• moc wiążącą

Rodzaje wykładni wg metody interpretacji

• Językowa (gramatyczna, słownikowa) - interpretacja norm prawnych przy wykorzystaniu reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka aktu prawnego, przy zastosowaniu reguł logiki formalnej i logiki prawniczej (np. terminom technicznym nadaje się znaczenie techniczne, a nie potoczne). Posługując się wykładnią językową należy odróżnić język prawny od języków prawniczych (język nauki prawa i praktyki prawa) oraz języka potocznego

Stopień związania wykładnią językową:

5 przypadków wiązania „mocnego”

• gdy przepis zawiera definicję,

• przepis zawierający wyrażenie zdefiniowane,

• przepis kompetencyjny,

• groźba pogorszenia sytuacji prawnej jednostki,

• przepis określający wyjątek od zasady.

Dyrektywy wykładni językowej:

• do tekstu przepisu niczego nie wolno dodawać ani odejmować (słów, znaków interpunkcyjnych itp.)

• zwrotom języka prawnego nie należy - bez wyraźnego powodu nadawać innego znaczenia niż to, które zwroty te mają na gruncie języka naturalnego

• jeżeli w danym akcie normatywnym użyty jest specyficzny zwrot języka prawnego, to należy go rozumieć zgodnie ze znaczeniem nadanym mu w tym języku (definicja legalna)

• terminy jednobrziące użyte w tekście aktu normatywnego należy rozumieć jednolicie

• terminy brzmiące odmiennie nie należy rozumieć jednolicie, lecz odmiennie

• jeżeli dany termin należy do terminów używanych w określonej dziedzinie wiedzy (nauki) należy przyjąć, że termin ma takie znaczenie jak w tych dzedzinach

• przepisów prawnych nie należy interpretować tak, by ich fragmenty okazały się zbędne

• Systemowa (systematyczna) - ustala się znaczenie normy prawnej ze względu na system prawa, do którego należy przepis, lub ze względu na miejsce przepisu w akcie normatywnym; przepisowi prawnemu nie należy przypisywać znaczenia, które byłoby sprzeczne z normami należącymi do danego systemu prawa (np. pojęcie działalności gospodarczej).

Dyrektywy wykładni systemowej:

• wszystkie normy prawne powinny być interpretowane zgodnie z zasadami prawa, przede wszystkim z zasadami konstytucyjnymi,

• interpretacja prawa polskiego (wewnętrznego) powinna być zgodna z normami prawa międzynarodowego publicznego i prawa unijnego,

• nie należy interpretować przepisów w sposób prowadzący do ich sprzeczności z innymi przepisami

• nie wolno interpretować przepisów w sposób prowadzący do luk,

• przepisy prawne należy interpretować biorąc pod uwagę ich miejsce w systematyce aktu normatywnego

• Funkcjonalna i celowościowa (teleologiczna) - ustalenie znaczenia norm zgodnie z warunkami, w jakich norma ma funkcjonować oraz celem ich stanowienia (interpretowanemu przepisowi

• Porównawcza - ustala znaczenie normy prawnej poprzez porównanie do norm istniejących

Rodzaje wykładni wg zakresu interpretacji

• Literalna (dosłowna, adekwatna, stwierdzająca) - interpretacja pozajęzykowa potwierdza znaczenie przepisu prawnego ustalonego w drodze wykładni językowej przez wykładnie pozajęzykowe.

Rodzaje wykładni wg podmiotu interpretującego

• Autentyczna - interpretacji dokonuje organ, który interpretowany przepis wydał (np. objaśnienia zamieszczone w formie załącznika do Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów); interpretacja wiąże wszystkich w tym samym zakresie.

• Legalna - interpretacji dokonuje organ, który został upoważniony na podstawie przepisów do interpretacji prawa przez ustawodawcę (np. urzędowa/delegowana interpretacja przepisów prawa podatkowego przez Ministra Finansów); interpretacja wiąże wszystkich w tym samym zakresie.

• Praktyczna (sądowa, administracyjna, operatywna) - wykładnia organów stosujących prawo, których interpretacja przepisów ustalana jest w konkretnej, indywidualnej sprawie (np. sądy powszechne, organy administracji publicznej). Nie jest powszechnie obowiązująca tylko stosowana w jednym konkretnym przypadku.

• Doktrynalna (naukowa) - interpretacja przepisów przez niezależne autorytety (np. prawników lub naukowców w postaci artykułów, komentarzy itp.); nie ma mocy wiążącej, ale może wpływać na interpretację podejmowaną przez podmioty stosujące prawo.

Wnioskowania prawnicze

Wnioskowanie per analogiam - przez analogię na podstawie podobieństwa z ustawy (analogia legis) lub prawa (analogia iuris):

• Analogia legis - do nieuregulowanego stanu faktycznego stosuje się normę prawną odnoszącą się do podobnego faktu prawnego na gruncie danego aktu prawnego.

• Analogia iuris - w sytuacji, kiedy istnieją luki w uregulowaniach prawnych dotyczących spraw, które nie są podobne do żadnych innych unormowanych w akcie prawnym wówczas rozstrzyga się w oparciu o normę pośrednią dedukowaną z rozumowania analogicznego na gruncie systemu prawa.

Wnioskowanie a contratrio (z przeciwieństwa)

10. Jeśli pewien stan rzeczy spełnia określone przesłanki, to pociąga za sobą określone konsekwencje prawne. Przeciwnie - jeśli dany stan nie spełnia takich przesłanego, to nie pociąga tychże konsekwencji.

11. Wnioskowanie a contrario stosuje się wyłącznie w wypadku istnienia odpowiedniego przepisu prawa.

Wnioskowanie a fortiori przybiera dwie formy wnioskowania:

• a maiori ad minus - z uzasadnienia silniejszego na słabsze. Jego podstawą jest przepis prawa o charakterze upraniającym lub nakazującym. Jeśli ktoś jest uprawniony lub zobowiązany do czynienia „więce” - wtedy jest uprawniony do czynienia „mniej” w tej kwestii, wkaejf'onwekl;h;lsnot;jybhpiuephaethpnhtoih9867;u9o

Prounijna wykładnia przepisów prawa finansowego

Zasada prowspólnotowej wykładni prawa krajowego wymaga, aby wszelkie przepisy krajowe były interpretowane z uwzględnieniem treści przepisów prawa UE.

Granicą tej wykładni prawa krajowego z prawem UE, zgodnie z orzeczeniem WSA jest wykładnia o skutkach conta legem.

Interpretacje przepisów prawa podatkowego

4. wydawane przez samorządowe organy podatkowe pierwszej instancji w zakresie niektórych podatków i opłat lokalnych

5. wydawane przez Ministra Finansów

1. Interpretacje ogólne

2. Interpretacje indywidualne

Interpretacja ogólna (ordynacja podatkowa_art.14a)

• Forma wykładni przepisów prawa podatkowego dokonywana wyłącznie przez Ministra Finansów.

• Nie jest realizowana w procesie stosowania prawa podatkowego.

• Rodzaj wykładni o charakterze doktrynalnej legalnej (przy

Prawo budżetowe

Prawo dochodów publicznych

(cła, podatki, opłaty)

Prawo finansowe

Publiczne prawo bankowe

Prawo dewizowe

Fakty prawne

Zachowania (działania i zaniechania)

Zdarzenia sensu stricte

Czynności konwencjonalne (akty prawne)

Czyny

Czynności prawne (oświadczenie woli)

Zgodne z prawem (dozwolone)

Działania sądów orzekających (orzeczenia konstytucyjne) oraz organów administracji finansów (akty finansowe)

Niezgodne z prawem (niedozwolone)

---