1. skrypt, prawo karne procesowe


POJĘCIA PODSTAWOWE

Pojęcie prawa karnego procesowego

  1. prawo karne procesowe - zbiór norm regulujących proces karny, płaszczyzna normatywna; nadaje kształt prawny procesowi karnemu

  2. proces karny - zespół prawnie uregulowanych czynności, których celem jest wykrycie przestępstwa i jego sprawcy, osądzenie go za to przestępstwo i ewentualne wykonanie kary, środków karnych oraz środków zabezpieczających, płaszczyzna faktyczna; cała działalność zmierzająca do rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego

  • procedura - normy prawa procesowego, obyczaje, uznane sposoby stosowania prawa, wszelkie reguły postępowania

  • Funkcje norm prawa procesowego

    1. f. prakseologiczna - wykrycie prawdy materialnej i wyciągnięcie tego konsekwencji

    2. f. gwarancyjna - ochrona wartości nadrzędnych (godność osobista); ochrona praw jednostki w procesie - gwarancje w procesie (ochrona praw obywatelskich, ograniczenie środków przymusu)

    3. f. regulacyjna, porządkująca - porządek, kolejność postępowania, prawa i obowiązki uczestników - ład w procesie

    4. f. materialnoprawna

    Stosunki procesowe

    Czynność procesowa - prawnie uregulowane zachowanie się organów państwowych prowadzących proces (organów procesowych) oraz stron postępowania (oskarżyciela, oskarżonego, pokrzywdzonego); wzajemny związek między czynnościami

    stosunki procesowe - sytuacje prawne zachodzące między uczestnikami procesu i unormowane przez prawo karne procesowe; ich charakter jest:

    - społeczny

    - prawny (prawnie unormowane, rodzą wzajemne prawa i obowiązki)

    - dynamiczny (działanie uczestników powoduje zmiany w treści tych stosunków)

    1. stosunki procesowe idealne- stany prawne pożądane przez ustawodawcę i naukę

    2. stosunki procesowe faktyczne - stany prawne utworzone w konkretnych procesach

    Cele procesu karnego

    1. osiągnięcie stanu sprawiedliwości prawnomaterialnej - słuszne zastosowanie normy prawa karnego materialnego; skonkretyzowanie danej normy do odpowiedniego przypadku i wyciągnięcie z tego faktu następstw, określenie odpowiedzialności - subsumcja czynu; poprzedzone to jest przez cele etapowe w postaci np. dochodzenia

    2. osiągnięcie stanu sprawiedliwości proceduralnej - przekonanie strony, że organy procesowe zrobiły wszystko by prawu stała się zadość; uczciwość procesu

    Przedmiot procesu

    odpowiedzialność - powinność poniesienia przez konkretną osobę konsekwencji określonych w prawie karnym lub cywilnym za konkretne przestępstwo

    - tożsamość czynu zachodzi przede wszystkim, gdy (wg Śliwińskiego):

    1. część działania lub zaniechania przestępczego pokrywa się z działaniem lub zaniechaniem przestępczym, które było przedmiotem oskarżenia

    2. zachowania ze względu na materialną treść wykazują te same cechy (prawna jedność czynu)

    - wyłączenie tożsamości czynu zachodzi, gdy (od strony negatywnej; wg Cieślaka pierwsze 3):

    1. nastąpiła zmiana osoby sprawcy

    2. nastąpiła zmiana dobra prawnego (przedmiotu ochrony)

    3. nastąpiła zmiana osoby pokrzywdzonego i różnica dotycząca miejsca czynu, czasu czynu, przedmiotu wykonawczego, ustawowych znamion czynu

    4. nie doszło do zmiany osoby pokrzywdzonego, ale ujawniły się cztery różnice dotyczące miejsca czynu, czasu czynu, przedmiotu wykonawczego i ustawowych znamion czynu

    w procesie przygotowawczym wiąże się z umieszczeniem tego w postanowieniu o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, przedstawieniu zarzutów itp.; konieczne poinformowanie oskarżonego

    w postępowaniu sądowym konieczne jest poinformowanie wszystkich uczestników bez względu na to czy zmiana ma znaczenie dla interesów stron

    - rodzaje zmiany kwalifikacji prawnej czynu art.314 KPK

    1. zmiana następcza - spowodowana zmianą w obrazie czynu

    2. zmiana samoistna - dokonana w stosunku do niezmienionego obrazu czynu; poprawa dotychczasowej kwalifikacji

    Rodzaje procesu w zależności od rodzaju odpowiedzialności prawnej

    1. proces zasadniczy - główna kwestia odpowiedzialności - odpow. karna

    2. akcja cywilna w procesie karnym art.415 KPK