1. rozmrażanie i przygotowanie nasienia do inseminacji.

Rozmrażanie do nienia w kulkach dodajemy wml fiolki z roztworem fizjologicznym, podgrzewamy do 38-40 st. W łaźni wodnej i na 90 sek wrzucamy tam kulki z nasieniem . Słomki w temp 35 st małe słomki 20 sek, duże 40 sek. Przygotowanie nasienia : w kulkach - inseminacja plastikowe pipety tępo zakończone zasysa się aby był jednolity. W słomkach - pistolety insem zbud z części stałej tłoka i 1 razowych osłonek, na końcu słomkę końcem fabrycznie zatopionym na zew a korek z do wewnątrz. Odcina się koniec fabr i nakłada osłonkę

2. charakterystyka gruczołów dodatkowych knura

GRUCZOŁY PĘCHERZYKOWE - relatywnie duże, budowa pęcherzykowa i równocześnie zbita 12-17 cm długości, 6-7 szerokości, 3-5 cm grubości, parzyste, ujścia kanałów wyprowadzających znajdują się na wzgórku nasiennym. Na przekroju widoczne stają się duże jamy w których gromadzi się wydzielina. GRUCZOŁ KROKOWY, stercz, prostata - nieparzysty mały składa się z dwóch części zewn trzon 3-4cm dł i 2-3 cm szer.i część rozsiana, która na odcinku miednicznym otacza cewkę moczową, wydzielina odprowadzana jest licznymi kanalikami ich ujścia w grzbietowych i bocznych ściankach cewki. GRZUCZOŁY OPUSZKOWO CEWKOWE - b. Duże u knura dł do 18 cm a grub ok. 5, dwie walcowate struktury leżą po grzbietowej stronie cewki, na przekroju trójkątne obszerne jamy, u knura brak bańki nasieniowodu.

3. techniki przyżyciowego pozyskiwania oocytów bydła.

A) Metoda laparoskopowa - I metoda zwierzę stoi, laparoskop wprowadza się w prawym dole głodowym,

II metoda laparoskop wprowadzamy po przebiciu trokarem poprzez grzbietowo-boczne sklepienie pochwy, znieczulenie nadoponowe, zwierzę stoi. Po uchwyceniu jajnika przez prostnicę, aspirujemy pęcherzyki o śr. powyżej 2mm, zabiegi 2 razy w tygodniu, uzyskujemy ok.12 oocytów od jednej krowy

B) Metoda ultrasonograficzna - znieczulenie nadoponowe, głowicę wprowadzamy do pochwy, druga ręka przez prostnicę, igłą aspirujemy pęcherzyki, płyn pęcherzykowy zbiera się w probówce przy pomocy pompy próżniowej. Uzyskujemy ok.5 oocytów od krowy., zabieg można powtarzać na tym samym zwierzęciu co 3-4 dni bez powikłań.

C).Metoda Hill'a aspiracja oocytów poprzez wkłucie igłą bez użycia ultrasonografu. Prowadzimy igłę od jednego bieguna do drugiego , utrzymując stałe ciśnienie aspiracyjne. Ok. 30 pęcherzyków od krowy.

10 metody pobierania nasienia od buhajów, optymalna liczba plemników w dawce ejakulatu.

1. na sztuczną pochwę

2. elektro ejakulacja - na wazelizowana elektrod dwubiegunawa wprowadzana do prostnicy.

3. masaż dodatkowych gruczołów płciowych

Cechy nasienia buhaja: Objętość - 3-5cm Barwa biała lub żółtawa Konsystencja śmietany, char marmurkowatość

Ph - 6,3 - 7.0 Koncentracja >0.5*10⁶ w 1mm³ Ruchliwość ++ / +++ liczba plemników 6mln na cm.

11. zapłodnienie in vitro u bydła - cel i metoda.

Cel - poznanie mechanizmów zapłodnienia- możliwość leczenia pewnych zaburzeń jałowości, - umożliwia produkcję dużej ilości zarodków, - prace nad uzyskaniem zwierząt transgenicznych, - zapłodnienie konkretnej komórki konkretnym plemnikiem. Proces zapłodnienia poprzedzony jest szeregiem reakcji podczas których można zaobserwować luźne wiązanie plemników z osłonką komórki jajowej. Etap I dojrzewanie oocytów 22 - 24 h - przygotowanie pożywki, selekcja oocytów Etap II inseminacja oocytów 5 - 18 h - przygotowanie plemników inseminacja Etap III hodowla zygot i zarodkó do 10 dni, umieszczenie zygot w pożywkach, usunięcie komórek granulozy zygot, ocena zapłodnienia

12. ultra struktura plemnika buhaja.

Długość 72 mikrom główka 8mikrom ma kształt zaokrąglonej jajowatej tarczki, główkę wypełnia prawie całkowicie jądro na które nałożony jest akrosom, spłaszczona czapeczka sięga do połowy. Witka 64mikrom wstawka 15

13. Sztuczne unasiennianie klaczy cel i metoda

Zapłodnienie z pominięciem krycia naturalnego w czasie którego może dojść do zakażenia chorobami zakaźnymi (zaraza stadnicza, otręt zakaźne zapalenie macicy i inne); mrożenia nasienia pozwala unasienniać klacze bez kontaktu z ogierem (koszty transportu zwierząt!), możliwość rozrzedzania nasienia cennych championów. Nasienie przechowywane w stanie płynnym przez 2-3 dni z dodatkiem antybiotyku (słabe wyniki)

Mrożenie w ciekłym azocie w słomkach lub tubach, pobrane na sztuczną pochwę, można rozrzedzać lub nie. Inseminacja na drugi dzień po stwierdzeniu rui i powtarzamy w odstępach 1,5 -2 dni. Best efekt 12 h przed do 6 h po owulacji. A) sprawdza się rozwarcie szyjki palcami , a potem wprowadza pipetę. B) do pochwy wkłada się jałowy wziernik i wprowadza pipetę pod kontrolą wzroku..

14. czynniki wpływające na płodność buhaja.

Ruch - zmiany w odcinku lęź-krzyź kręgosłupa

- strome ustawienie tylnych kończyn

chroniczny przykurcz mięśni łydki przerost skóry szpary między racicowej - ból kulawizny

jądra - niedorozwój gonad

- wnętrostwo - jednostronne lub obustronne - brzuszne lub pachwinowe -przemieszczenie jąder -wrodzony brak jądra lub obu -przepuklina mosznoew - jelita w mosznie.

Prącie - brak dróg wypr. I dodatkowych org. Płciowych. Brak najadrza lub jego części - nasieniowodów, gruczołów pęcherzykowych. -wiezadełko napletka - cienki pasek tkanki łącznej - podczas erekcji - powoduje wygięcie prącia.

- Zaburzenia pracy mięśnia wciągacza prącia

- Niedorozwój prącia -Spodziectwo - wierzchniactwo - ujście cewki moczowej na spodzie lub na wierzchniej pow prącia.

- Wypadanie napletka - wynicowanie wewn. Ściany napletka - zbyt szerokie ujście jamy napletkowej - często prowadzi do infekcji. - Stulejka - zbyt wąskie ujście jamy napletkowej

- Załup - zadzierzgnięcie prącia.

Schorzenia nabyte - zapalenie jądra - uszkodzeni czynności nabłonka niasieniotwórczego - wzrost temp jader - stany zapalne moszny - najadrzy i samych jąder.

- zapalenie dodatkowych gruczołów płciowych

- zapalenie napletka - zapalenie prącia - rany prącia - w czasie poboru nasienia lub krycia - nowotwory -

popęd - - niedostateczny popęd płciowy - podłoże dziedziczne

- zahamowanie popędu płciowego - nastepstwo urazów - KONCZYNY!! - Nabyte zaburzenia zachowania płciowego - zwykle błedy hodowcy popełniane w trakcie krycia lub pobierania nasienia - skojarzenia bólowe - bicie, niefachowe nakładanie pochwy itp. Nadmierna eksploatacja wiek, żywienie temperatura, .

16. Właściwości morfologiczne komórki jajowej ssaka.

Komórka jądrowa otoczona jest wieńcem promienistym pod nim osłonka przejrzysta - bezkomórkowa warstwa przepuszczlna, otacza oocyt ścisłą warstwą, o struktórze włóknistej, ma pory. Wewnątrz komórki znajduje się jądro

17. mechanizm kapacytacji plemników.

Ostateczne dojrzewanie plemników w drogach rodnych. Plemniki w ejakulacie pokryte są glikoproteinowym płaszczem zawierającym też drobiny cholesterolu. Istotą kapacytacji jest usunięcie tego płaszcza poprzez enzymy i inne składniki zawarte w płynach dróg rodnych samicy. Kapacytacja prowadzi do zmian fizykochemicznych błony cytoplazmatycznej plemnika, zwieksza jej płynność i przepuszczalność dla jonów Ca.Powoduje też zmiany witki-hiperaktywacja-zwiększenie met.

18. charakterystyka ejakulatu knura, sposoby przechowywania, dawka inseminacyjna.

Objętość ejakulatu waha się w granicach od 80 do 900ml (śr.100-500ml) objętośc jest odwrotnie proporcjonalna do koncentracji plemników; zapach białka kurzego lub specyficzny dla knura choć mniej intensywny, ostry zapach dyskwalifikuje; barwa: silnie rozcieńczone mleko lub kośc słoniowa, widoczne zmętnienie; 4 frakcje

1, bezplemnikowa, wydzielina opuszkowo-cewkowa, przeźroczysta, 2 .Plemnikowa= Bogata w nasienie biała50% ejakulatu 3. czop żelowy,galaretowata,b.gęsta,uszczelnia Poplemnikowa, szara, galaretowata; Koncentracja <150-200 *106 plemn/ml Plemników ruchliwych ,70% Patologicznych najwyżej 20% pH 6,8 - 7,9 przechowywanie w stanie płynnym rozrzedzonym 1:1 ochłodzone do temp 5, płodne 3 dni.

Mrożone w kulkach lub słomkach w azocie.

20. androgeneza.

do komórki jajowej zanim utworzy się blok przeciw polispermii wniknąć mogą dwa plemniki, takie zarodki sa triploidalne i prawie zawsze zamierają. Można to `naprawić' przez usunięcie jednego z trzech przedjądrzy, jeśli obydwa plemniki były `Y' to powstanie letalny YY, ale istnieje możliwość skrzyżowania samca z samym sobą - selfing, jeżeli po usunięciu przed  obydwa plemniki posiadają chromosom X to powstanie samica jeżeli jeden plemnik X a drugi Y powstanie samiec, zarodki takie mają dobrze rozwinięty trofoblast ale uszkodzony embrioblast, nie udało się uzyskać żywego potomstwa

.

24. cele i metody mikromanipulacji na zarodkach

manipulacje na gametach i komórkach zwierząt, pozycja pośrednia pomiędzy krzyżowaniem, inseminacja mrożeniem a bezpośrednim manipulowaniem w obrębie materiałem genetycznym w obrębie zarodka. Min. Aktywacja oocytów, dzielenie zarodków, uzyskiwanie chimer, klonowanie, produkcja potomstwa homozygotycznego, androgeneza, gynogeneza itp.

25. metody rozpoznawania rui u bydła

1. obserwacja zwierząt, 2-3 razy w ciągu dnia, odruch tolerancji, śluz, obskakiwanie.

2. Użycie próbnika z urządzeniem znaczącym buhaj `przemontowany', lub krowa po kuracji testosteronem

3. KAMAR - zbiorniczek z farbą na grzbiecie lub u podstawy ogona.

4. Zastosowanie pedometrów - zwiększona aktywność ruchowa,

5. Pomiar stężenia progesteronu we krwi lub mleku,

6. Prostaglandyny

7. Pomiar ciepłoty ciała i mleka

8. Pomiar oporu elektrycznego śluzu

9. Użycie psów labradory, owczarki niemieckie, 87% skuteczności.

26. metody konserwacji nasienia buhajów

Konserwacja w temp +4 3 dni po pobraniu + rozrzedzalnik

Mrożenie w tubach aluminiowych w słomkach i kulkach;

Enkapsulacja plemników - nowa forma pakowania w formie kapsułek, nasienie otoczone żelem i wprowadzone do macicy mają zdolność powolnego uwalniania nasienia, o.k. bo owulacja może być rozciągnięta w przedziale czasowym..

Rozrzedzalnik wlewamy zawsze do nasienia nigdy odwrotnie. W stos 1:1;

Nasienie nierozrzedzone może być użyte do unasienniania do 30 min po pobraniu

27. definicja cyklu rujowego optymalne terminy zacieleń

Cykl rujowy okres czasu od jednej owulacji do drugiej, klacz, krowa, koza 21+/-3 dni, owca 16-17 dni . ruja u poszczególnych gatunków: krowa- ruja 20h, owulacja 10h po rui, krycie 14-18h od owulacji, klacz-ruja 7 dni owulacja w 5 dniu rui, krycie 12 przed do 6h po owulacji, owca ruja 36h, krycie w 2 połowie rui, locha 2-3dni=58h, owulacja 10h przed zakończeniem rui ok. 36h,inseminacja 10h przed owulacją, koza ruja 36h, krycie 2 połowa rui

28. wydolność płciowa, wielkość produkcji plemników buhaja

całkowita produkcja plemników zależy od długości kanalików nasiennych wielkość i masy jąder. 1 g tkanki jądra buhaja wytwarza 9 mln plemników w ciągu doby. Zapas w jądrach wynosi 40,4 mld plem. Dobowa produkcję plemników określa się na podst prób opróżnienia dziennie buhaj produkuje 6mld plem w jednej dawce inseminacyjnej występuje 10 mln plemników czyli w ciągu doby buhaj mógłby zapłodnić 600 krów. W naturalnym stosowaniu buhaj jest w stanie pokryć 150 krów w ciągu roku

31. rozrzedzanie i metody zamrażania nasienia knura

Ejakulat knura to duża objętość przy małej koncentracji rozrzedzanie w stos 1:1 - 1:5; nasienie rozrzedzone nadaje się do unasienniania przez 3 dni. usunięcie frakcji galaretowatej - ekwilibracja w łaźni wodnej -ocena nasienia - rozrzedzanie

a). Jednostopniowe do końcowej objętości, pakowanie b). Dwustopniowe rozrzedzanie 1:3, pakowanie

końcowe rozrzedzanie przed inseminacją; przechowujemy w temp do 5C Mrożenie nasienia powszechne w USA, wysoka wrażliwość indywidualna na procesy zamr i rozmr. Rozrzedzalniki zawierają cukry, białka lipoproteiny, bufory i glicerol ekwilibracja całego ejakulatu przez schładzanie do temp 15C przez 4h. Zagęszczenie przez wirowanie (usunięcie plazmy) +niewielka ilość rozrzedzalnika Dodanie dalszej części rozrzedzalnika +glicerol w temp +5C zamrażanie nasienia w ciekłym N w kulkach lub suchym lodzie.4. Do ciekłego N

32. sposoby konserwacji nasienia ogierów.

1 przechowywanie nasienia w stanie płynnym - po pobraniu nasienie jak najszybciej rozrzedzamy, może być używane do inseminacji lub przechowywane przez 2 - 3 dni. Rozrzedzalnik mlekowo - żółtkowy (100 ml mleka pasteryzowanego i 0,7 g żółtka jaja kurzego). Lub rozrzedzalnik Kenney'ego.

2 Długotrwałe przechowywanie w ciekłym azocie - dwie metody, pobranie pełnego ejakulatu przy użyciiu pochwy zamkniętej, rozrzedzeniu i zageszczeniu plemników poprzez odwirowanieopra ponownym rozrzedzeniu aż do uzyskania odpowiedniej koncentracji plemników ml. Nasienie zamrażane jest w słomkach o pojemności 4ml.a także w ampułkach szklanych.

3 Druga metoda polega na zamrażaniu tylko frakcji ejakulatu bogatej w plemnikipobranego na otwartą pochwę, nasienie mrozi się w tubach aluminiowych. Niezależnie od metod przechowywania lub mrożenia u ogierów występują duże różnice indywidualne we wrażliwości nasienia na procesy zamrażania i rozmrażania.

 międzygatunkowa transplantacja zarodków przykłady i zastosowanie .

czasowe umieszczenie zarodków w jajowodach królicy , owcy ma na celu pobudzenie zarodka do prawidłowego rozwoju następnie do właściwej biorczyni aby osiągneły stadium blastocysty.

37.budowa i rola gruczołów dodatkowych u samców

gr, pęcherzykowe - parzyste, mają powierzchnię gładką- ogier tryk, pęcherzykowatą - buhaj. Zawierają fruktozę , kwas cytrynowy, daja en.do ruchu plemnikom.prostata- otacza cewke mocz-płciową pierścieniem.składa się; u ogiera:z 2 płatów;u buhaja część rozsiana i trzon;u tryka tylko cz.rozsiana.Wydziela czynnik zapobiegający aglutynacji pl.nadaje specyficzny zapach opuszkowo cewkowyparzyste wydzielają mucynę i kw.sialowy.rola;wydzieliny tych gruczołów rozcieńczają zbitą mase pl.;pobudzają ich żywotność;zawierają prostaglandyny które powodują skurcze macicy.

40. rola chromosomu Y w determinacji płci

Chromosom Y jest znacznie mniejszy od chromosomu X 5* . determinacja płci jest uzależniona pierwotnie od zestawu chromosomów, które spotykają się ze sobą w trakcie zapłodnienia. Obecność ch. Y świadczy o płci heterogamet XY. Dojrzałe samce mają 2 różniące się między sobą ch. płciowe X Y w wyniku spermatogenezy z jednej gamety powstają plemniki z chromosomem Y i plemniki z chromosomem X. Przy zapłodnieniu płeć zygoty zostanie ustalona przez plemnik, który wniknie do jaja. Jeżeli to będzie plemnik z Y zygota będzie płci męskiej.

41. charakterystyka ejakulatu ogiera.

Objetość - 20-30cm; barwa mleczna; ph 7,2-7,5; ruchliwość +-/+; gęstość - Koncentracja 0,15- 0,2*10⁶/mm³ ; dojrz. Płciowa 12 - 24 m.-ce, dawka inseminacyjna 15-25 ml.

42. trofoblast rozwój i rola.

Funkcje metaboliczne i odżywcze, z niego rozwijają się błony płodowe, łożysko które przejmuje jego funkcje. W czasie rozwoju zarodka przyjmuje on postać blastocysty - pęcherzyka z jamą w środku. Ściana blastocysty składa się z dużych komórek okrywających zwanych trofoblastem i wewnętrznej masy komórek zwanej węzłem zarodkowym - z niego wytwarza się zarodek. Trofoblast służy do wytwarzania struktur pomocniczych koniecznych dla odżywiania i utrzymania procesów metabolicznych zarodka. Z trofoblastu rozwijają się błony płodowe i łożysko. w późniejszym okresie komórki trofoblastu staną się odpowiednikiem nabłonka kosmówki. Blastocysta pobiera substancje odżywcze przez trofoblast a ten z kolei czerpie je z mleczka macicznego. Komórki trofoblastu są przepuszczalne selektywnie co chroni zarodek od szkodliwych wpływów. Zdolność tę t straci w okresie implantacji.

43. determinacja płci na poziomie okrosomalnym, gonadalnym i fenotypowym.

uzależniona jest pierwotnie od zestawu chromosomów w procesie zapłodnienia. Tworzy się nowy organizm o odrębnym nowym genotypie. Zostaje przywrócona diploidalna liczba chromosomów. Na nowy genotyp składają się geny ojcowskie i matczyne. Od współdziałania genów w obu garniturach zależeć będzie jaki fenotyp ujawni się po zakończeniu rozwoju zarodkowego. W momencie przywrócenia diploidalnej liczby chromosomów zostaje wyznaczona płeć danego osobnika, która zostaje genetycznie zdeterminowana. Płeć jest uzależniona od obecności chromosomów płciowych. Dwa główne typy determinacji płci w jednym typie są homogametyczne XX 2 chromosomy pł. U samic dojrzałych w2 zaś heterogametyczne XY chromosom Y pł. U samców. GONADALNYM w rozwijającej się gonadzie można rozróżnić część korową i rdzenną. W przypadku jądra rozwija się część rdzenna pierwotne sznury płciowe przekształcają się w kanaliki nasienne. Natomiast w jajniku część korowa rozwija się intensywnie a sznury płodowe zanikają. U zarodków żeńskich rozwijają się przewody Mullera z których powstają jajowody, rogi trzon macicy pochwa. Narządy rozrodcze męskie rozwijają się z przewodów Wolfa: najądrze, nasieniowód, bańka nasieniowodu. Z wyrostka płciowego prącie i łechtaczka. Gonady zarodka odgrywają decydującą rolę w różnicowaniu się płci. Niezależnie od hormonu płciowych dominuje typ żeński.

44. rola prostaglandyn w rozrodzie zwierząt

prostaglandyny powodują skurcze macicy co pomada w czasie zapłodnienia wessać nasienie do macicy. Przyspieszają także luteolizę ciałka ż a więc skracają długość cyklu rujowego, wykorzystuje się ją do synchronizacji rui, leczenia ciałka przetrwałego.

45. techniki pozyskiwania zarodków od kaczy

chirurgicznie - operacyjna w znieczuleniu ogólnym płukanie jajowodu. - bezkrwawo bardzo łatwa kateter przez szyjkę 6-11dni po owulacji płyn do płukania - zbuforowany roztwór soli fizjologicznej + surowica połodów bydlęcych.

46. def. Zwierząt transgenicznych i sposoby ich uzyskania

Zwierzęta transgeniczne powstają na drodze usunięcia dodania lub modyfikacji DNA.- potencjalna korzyść leży w manipulacji pojedynczymi genami które mogą być „zaprojektowane”, można ukierunkować syntezę białka w dowolnym, pożądanym kierunku; metody ich uzyskania to iniekcja DNA do przedjądrza, infekcja retrowirusami komórki pnia i wykorzystanie plemników jako nośników obcego DNA.

47. ejakulat byhaja.

objętość 4 (1-15)ml barwa mleczno-biała, konsystencja śmietanki, zapach krowiego mleka, pH 6,8 (6,2-7,5), ruch falowy ++, ruch indywidualny 3/60 4/80 gęstość SD D, koncentracja 1000 (300-2500 ) mln/ml.

48. hormonalna funkcja jądra płodowego

w życiu płodowym jądra leżą w jamie brzusznej i są pokryte otrzewną . kom śródmiąższowe jądra wytwarzają hormon testosteron wpływa na II rzędowe cechy płciowe męskie, którego wydzielanie pobudza hormon gonadotropowy przesadki. Estradiol, progesteron, pregnandon, androstendol.

49. wczesny rozwój zarodka

rozwój zarodka od zapłodnienia do utworzenia do utworzenia pierwotnych narządów to blastogeneza. Zygota przesuwa się przez jajowód i ulega bruzdkowaniu w wyniku czego powstają blastomery a ich skupienie to zarodek. Zarodek składający się z 16 blastomer to morula. Odżywia się substancjami wytworzonymi przez błonę śluzową macicy. Blastomery przemieszczają się na obwód i wewnątrz powstaje jama blastuli.gdy zarodek przyjmie postać pęcherzyka, w którym skupisko komórek zwisa do wnętrza pęcherzyka to blastocysta. ściana blastocysty z dużych komórek. W środku jest jama blastocysty brak osłonki przejrzystej a substancje odżywcze pobierane są przez trofoblast z mleczka macicznego w tym czasie blastocysta szybko rośnie a zarodek nie rośnie.im zagnieżdżanie zarodka jest głębsze tym mniejsza jest blastocysta . pod węzłem zarodkowym różnicują się płaskie komórkii tworzą endodermę pierwotną. Pozostałe komórki węzła zarodkowego stanowią epiblast czyli ektodermę pierwotną. Tarczka zarodkowa zbudowana jest z epiblastu i tropoblastu tworzy ona właściwy zarodek. W obrębie tarczki zarodkowej rozpoczyna się gastrulacja, tarczka staje się owodnią i tworzy się smuga pierwotna. Po gastrulacji tarczka zarodkowa jest 3-warstwowa składa się z ektodermy, mezodermy, endodermy. Mezoderma rośnie na boki, w endodermie tworzy się płytka nerwowa. W środku tarczki zarodkowej tworzą się somity, wcześniej różnicuje się struna grzbietowa. Pomiędzy 2 blaszkami mezodermy powstaje jama ciała. Powstaje cewka nerwowa, struna grzbietowa jako pierwsze narządy zarodka

50. cele i metody transplantacji zarodków

przyśpieszenie tempa postępu hodowlanego, ułatwienie rozprzestrzeniania się nowych ras bydła, uzyskanie zdrowego potomstwa od krów dotkniętych niektórymi chorobami infekcyjnymi, międznarodowy obrót materiałem genetycznym w postaci zarodków, zwiększenie odsetka ciąż bliźniaczych w stadzie, przezwyciężenie niektórych rodzajów niepłodności krów, tworzenie rezerw genetycznych niektórych ras i odmian, wprowadzenie nowych metod oceny wartości hodowlanej krów i buhajów. Superowulacja, synchronizacja, pozyskiwanie zarodków, transplantacja, metoda krwawa operacyjna , bezkrwawa przy pomocy cewnika przez szyjkę macicy do jednego z rogów.

51. mechanizm zapłodnienia ssaków.

Poprzedzone jest szeregiem fizjologicznych zjawisk następujących po sobie w określonej kolejności związanych z fuzja plemnika i komórki jajowej:

1. attachment - luźny kontakt pomiędzy plemnikami a osłonką przejrzystą.

2. Binding - gatunkowo specyficzne wiązanie główki plemnika z osłonką przejrzystą;

3. Acrosome reaction - zmiany morfologiczne w główkach plemników;

4. Penetracja osłonki przejrzystej przez plemniki;

5. Fuzja błon plazmatycznych plemnika i kom jajowej;

6. zona reaction - Uwolnienie ziaren korowych i ich fuzja z błona plazmatyczną jaja, ziarna korowe zapobiegające polispermii;

7. fuzja wznawia podziały jaja

52. gynogeneza -

zapłodnienie jednej komórki jajowej drugą - żeńska wersja androgenezy. Zaraz po wniknięciu plemnika dajemy cytochalazynę B (zapobiega wydaleniu ciałka kierunkowego), usuwamy chirurgicznie przejadrze

jednokomórkowy zarodek ma jeden komplet chromosomów z kom jajowej a drugi z ciałka kierunkowego

53. główne cele stosowania inseminacji u trzody chlewnej.

walka z chorobami krycia, ograniczenie liczby samców, unasienianie nasieniem od wybitnego samca uzyskuje się więcej potomstwa o większej wartości genetycznej, ułatwia dobieranie par które w naturalnych warunkach nie mogłyby ze sobą kopulować, możliwość kontroli nasienia każdorazowo, koszt zakupu nasienia jest niższy niż zakup i utrzymanie knura, zakonserwowane nasienie zachowuje zdolność do zapłodnienia przez dziesiątki lat, zostaje przyśpieszony prawie 10* proces ewolucji zwierząt

54. optymalny termin krycia klaczy

im krótszy termin krycia lub inseminacji a owulacją tym wyższy % zaźrebień. Nasienie świeże do 6h po owulacji dało 79%; 6-12h po owulacji dałó 65%. Unikamy wielokrotnego krycia ze względu na eksploatację ogierów, ryzyko zakażenia macicy. 24h przed owulacją do 6h po nasieniem mrożonym, świeże 48h przed do 6h po.

55. eCG u klaczy equine chorionic Gonadotropin

produkowana przez kubki macicy ciężarnej klaczy, dawniej PMSG. W dużych ilościach z innych ssaków najwięcej. Produkcja przez łożysko a nie klacz dzięki aktywności biologicznej takiej jak FSH i LH eCG używa się do wywoływania super owulacji u bydła i synchronizacji rui u owiec. Pojawia się we krwi obwodowej 37-41 dnia ciąży i poziom wzrasta do 40-80dnia. Od 80 zaczyna spadać

• 56 technika zamrażnia zarodków

• Metoda kontrolowana

1. dodanie środka osłaniającego w temp pow 0C, umieszczenie zarodków w ampułkach lub słomkach w temp pow 0C, przeniesienie zarodków do komory zamrażarki początkowe oziębianie, wywoływanie krystalizacji przez posiewanie, ochładzanie próbek, przerwanie procesu kontrolowanego ochładzania i przeniesienie do ciekłego N na okres przechowywania, rozmrożenie, usunięcie środka osłaniającego.

Ad 1. Związek osł. jest podawany zwykle w małych ilościach, zapobiega to uszkodzeniu zarodka i pozwala na ekwilibrację do nowych warunków osmotycznych. , niektóre gatunki jednorazowo!

Ad 4. Krystalizację wywołujemy w temp -6C, wstrzymujemy zamrażanie na jakieś 5-10 min. Później schładzamy z szybkością 0,3C/mindo -40C, później szybko do ciekłego azotu.

Ad 7. Uwaga na tempo , może dojść do rekrystalizacji.

Ad 8. Usunięcie srodka osłaniającego, jego obecność w podwyższonych temp bywa toksyczna dla zarodka. Standardowa metoda polega na stopniowym rozcieńczaniu - zapobiego szokowi osmotycznemu, rozmrażany zarodek zwieksza i zmniejsza swoją objetość, jak długo pozostaje poniżej granicy tolerancji osmotycznej jest O.K. Metoda jednostopniowa. Modyfikacja w/w z pominięciem usuwania środka osłaniającego. Zasada polega na jednoczesnej obecności kolumny środka osł. i kolumny sacharozy w tej samej słomce oddzielonych pęcherzykiem powietrza. Po rozmrożeniu słomką należy wstrząsnąć.

Witryfikacja. Należy do szybkich metod, bez użycia specjalnej aparatury - polega na uzyskaniu jednorodnie szklistego fizycznie stanu subst. o wysokiej lepkości. Lub środki osł o wysokich stężeniach. Roztw. Witryfikujące zawierają jeden lub więcej środków penetrujących, sól fizjologiczną. Roztwory witryfikujące dodajemy stopniowo by ograniczyć ich toksyczność dla zarodków. I gwałtownie do azotu. , rozmrażanie szybko i rozcieńczanie.

Ultra-szybkie zamrażanie. Przeżywalność zarodków podczas szybkiego ochładzania w obecności związków osłaniających w wysokich stężeniach (glicerol, cukru, w metodzie tej ma miejsce proces wewn i zewn-komórkowej krystalizacji wody , pomyślnie udałó się z zarodkami myszy szczura i królika.

57.zapłodnienie wspomagane.

1 Zapłodnienie in vitro polega na ułatwieniu pokonania bariery jaką stanowi dla plemników osłonka przejrzysta.

częściowe nadtrawienie osłonki enzymami

2 przerwanie ciągłości osłonki nakłucie lub nawiercenie plemniki muszą być po kapacytacji i reakcja akrosomalna.

3 Wstrzyknięcie plemnika pod osłonke przejrzystą. Sub Zonal Sperm Injection SUZI

4 Wstrzyknięcie plemnika do cytoplazmy oocytu. IntraCytoplasmic Sperm Injection ICSI- ta metoda ma przyszłość dla osobników wybitnych z zaburzeniami rozrodu i gatunków na wymarciu. Każdy rodza plemników może być użyty główki martwe nieruchome z wadami

SUZI - SUBZONAL sperm injection - wstrzykniecie jednego lub kilku pllemników pod osłonkę przejrzystą - metoda nadaje się do wykorzystania plemników o małej ruchliwości a nawet nieruchomych - plemniki powinny być wcześniej kapacytowane i wykazywać reakcję akrosomalną.

ICSI - intracytoplasmic sperm injection. Wstrzyknię cie plemnika do cytoplazmy oocytu - tutaj może być uzyty każdy rodzja plemników - główki, nieruchome, martwe - morfologicznie zmienione. - nie jest konieczna ani kapacytacja ani reakcja akrosomalna. Metoda ta zapewne będzie wykorzystywana do uzyskania potomstaw od osobników wybitnych z zabużeniami płodnościlub gatunków na wymarciu.

58. cel i metoda dzielenia zarodków manipulacja blastomerami - pyt 24.

59. ruja źrebięca u klaczy, definicja i płodność

pierwsza ruja po porodzie nazywana jest rują źrebięcą. Pojawia się z reguły w 7-9 dniu ( z wahaniami 5-20) po wyźrebieniu i kończy się prawie owulacją. Tak krótki okres gotowości do ponownej ciąży występuje tylko u klaczy. Często pierwsza ruja nie wywołuje wyraźnych objawów zewn. Prawdopodobnie wywołane jest to nadpobudliwością i niepokojem o źrebię. Objawy rui źrebięcej trwają zwykle krócej 0 2-3 dni, uważa się że u klaczy zaźrebionych w pierwszej rui częściej występują resorpcje zarodków i poronienia. Na fakt ten musimy wziąć pod uwagę utrzymanie zwierzęcia, stres po porodowy, opiekę poporodową, skomplikowany poród itd.

60. czynniki wywierające wpływ na proces spermatogenezy

żywienie - zbyt wysokie może zahamować ten proces. FSH - działa na kom sertoliego. Prolaktyna - wpływa na kontrolę wydzielania FSH I LH. Oksytocyna - działa lokalnie na skurcz kanalikóe nasieniotwórczych. FSH - pobudza spermatogenezę oraz spermiogenezę. LH - na spermatogenezę.

61. metody uzyskiwania zarodków od lochy

Uzyskuje się miedzy 4 a 6 dniem po wystąpieniu objawów rujowych, 4 dzień to stadium 4 do 8 blastomerów, w 6 dniu to stadium blastocysty, łatwiej ocenić zarodki w stadium moruli i wczesnej blastocysty, starsze zarodki nie znajdują zastosowania ze względu na wysoką zamieralność.

Metoda chirurgiczna. W znieczuleniu ogólnym, cięcie w linii białej zarodki w stadium 1-2 komórek oraz 4 blastomerowe uzyskuje się do 40 godzin po owulacji, pożywka w temp 37C wstrzykuje się do rogu macicy, masaż z rogu do jajowodu i kaniuli przy lejku jajowodu, lub płuczemy z jajowodu do światła macicy

Metoda poubojowa - 4-4,5 min po uboju, stosowana w eksperymentach.

Metoda brezkrwawa, lochy po uprzedniej resekcji części rogów macicy kateter Foleya, 4-6 dzień i 5oo-1000 ml płynu

62. laparoskopowa technika inseminacji maciorek

- metoda stosowana w połączeniu z synchronizacją rui - najczęściej gąbki dopochwowe z progesteronem, przez 12 - 14 dni, wyciągamy zastrzyk PMSH (tak jak FSH) i ruja i owulacja po 48h-60h.

- laparoskopowo unikamy uszkodzeń w obrębie szyjki;

- znieczulenie, zwierz na grzbiet, teleskop do jamy brzusznej, pompujemy jamę powietrzem

- pipetą z igłą deponujemy do każdego z rogów nasienie.

- metoda popularna w New Zealand.

63. wzrost i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych u bydła, falowe dojrzewanie...

podczas zaczynającego się cyklu obserwuje się znaczną ilość dojrzewających pęcherzyków, jeden z nich staje się dominującym - i hamuje rozwój i wzrost pozostałych obecnie wiadomo że (IRELAND) 3-krotnemu nasilonemu uwalnianiu estradiolu dożyły macicz-jajnikowej odpowiadają trzy okresy wzrostu i regresji lub owulacji dominujących pęch. Średnio jałówki mają 2 lub trzy pęcherzyki dominujące, 1 i 2-gi ulegają atrezji i owuluje trzeci (12,8mm)od ilości pęcherzyków zależy długość fazy lutealnej. FSH; zbieżność dojrzewania CL i pęcherzyka dominującego

64. przebieg porodu u klaczy

ciąża trwa 335 dni 3 fazy porodu: 1 f przygotowawcza 4 godz. Przed właściwym porodem. Są skurcze macicy, rozwiernie szyjki macicy, niepokuj, ziewanie, płód skręca się o 180stopni i przyjmuje położenie grzbietowo krzyżowe. 2 f wypieranie płodu, pęknięcie błon płodowych i odejście wód pł faza trwa około 17-20 min do 60min owodnia pęka w czasie wypierania kończyn źrebięcia. 3 f wydalanie łożyska fale wypierania rozopoczynają się u szczytu rogu macicy uwalniają się kosmki z bł śluzowej macicy odklejają się błony płodowe wydalanie łożyska do 30 min.

65 ocena jakości i klasyfikacja zarodków.

-oceniamy stadium rozwoju zarodka, zarodki o wątpliwej żywotności poddaje się hodowli in vitro i ocenia się po raz drugi. Klasyfikacja; Morula - at least 16 blastomerów, komórki indywidualne trudno rozróżnić, masa komórkowa wypełnia większość przestrzeni podotoczkowej. Zwarta morula, blastomery ścieśnione wypełniają 60-70% przestrzeni podotoczkowej. Wczesna blastocysta - zarodek uformowany z małą jamką, przypomina wyglądem sygnet.

Blastocysta, widoczne zróżnicowanie komórek na zewnętrzny ciemny trofoblast, Późna blastocysta, średnica większa, b.duża jama wewnętrzna, węzeł zarodkowy dobrze widoczny, może być pozbawiony osłonek przejrzystych.

Ocena jakości

I stopień bdb - zarodek idealnie kulisty, symetryczny, kom jednakowej wielkości koloru i konsystencji.

St. II db - nikłe nieprawidłowości, nieregularny kształt, pęcherzykowaty twór w blastomerze.

Stopień III dost. Bardziej nasilone nieprawidłowości, kilka komórek lub blastomerów w przestrzeni około otoczkowej, ziarnistości w cytoplaźmie.

Stopień IV ndst luźne blastomery, zdegenerowane komórki, różne wielkości kom, zmiany w zabarwieniu

Stopień V zarodek martwy, masa komórkowa całkowicie zdegenerowana.

66. metody hodowli zarodków bydlęcych

Rozwój zarodków in vitro różni się od rozwoju w macicy czy jajowodzie, E wykazują tendencję do nieco wolniejszego wzrostu, mniejsza liczba komórek; mniejsza żywotność.

Warunki hodowli - uniwersalnym środkiem do hodowli 5-8 dniowych E jest płyn Dulbecco;

Syntetyczna pożywka SOF synthetic oviduct fluid - - z dodatkiem 20 % ludzkiej surowicy i 5% atmosferze CO2;

Na 1-8 komórkowe zarodki korzystnie wpływają 13 - 14 dniowe komórki trofoblastu; Hodowla komórek zarodka w jajowodzie królicy lub owcy

67. metody konserwacji zarodków

3 sposoby: 1. krótkotrwałe płyn Dulbecco i PBS z dodatkiem 10-20% surowicy płodów bydlęcych - przechowywanie do 6 godzin. 2, W obniżonej temperaturze - w pożywce Hams'a z dodatkiem 10% surowicy płodów bydlęcych w atmosferze 5% CO2, 5%O2, 90%N2. Najlepiej w stadium moruli lub wczesnej blastocysty. 3, Konserwacja w ciekłym azocie- krioprotektory - sacharoza, glicerol, DMSO, glikol etylenowy, propandiol.

3 metody: dodawanie do pożywki wzrastających stężeń glicerolu, zarodki przetrzymywane są w temperaturze pokojowej w pożywce PBS przez 30-120 min, poddawane są ekwilibracji po 10 min we wzrastających stężeniach glicerolu od 2,5% do 10%, schładzanie w zamrażarce od temp +24C z szybkością 1C/min, przy temp -6C przeprowadza się tzw posiewanie, tj. zetknięcie ścianek słomki z pipetą oziębioną w ciekłym azocie, zarodki schładza się do temp -35C po czym szybko zanurza się w ciekłym azocie.

Rozmrażanie w dwóch etapach słomki po wyjęciu w temp pokojowej przez około 10-15 sek potem w łaźni wodnej 37C przez 20 sek. Rehydratyzacja polegająca na przenoszeniu zarodka do pożywek o kolejno malejącym stężeniu glicerolu, 10%>do 2,5% i później w PBS z dodatkiem 10% surowicy płodów bydlęcych

68. poród fizjologiczny u krowy

1 f zwiastunowa - zwiodczenie mięśni posladkowych, obrzęk gr mlekowego, zapadanie się więzadeł niepokój. 2 rozwijanie się szyjki macicy nasilenie skurczów macicy i wypływ sluzu czas rozwierania szyjki 12h oguóe płodu o 180 st. 3 faza wypierania płodu - współdziałanie tłoczni brzusznej ze skurczem macicy bł omoczniowa pęka wypływa wód płodowych rozwiera się szpara sromowa pęka błona owodniowa. 4 faza wydalanie łożyska do 8h powyżej działanie profilaktyczno lecznicze. Potem inwolucja macicy w czasie fazy poporodowej trwającej od 2-3 tygodni.

69. morula budowa morfologiczna

powstaje w wyniku bruzdkowania, stadium zarodka składającego się z przynajmniej 16 komórek - blastomerów, owoc morwy, wedrówka w tym stadium do macicy, zwykle stadium moruli przypada na 6-8 dzień , komórki indywidualne trudno rozróżnić.

70. metody wczesnego rozpoznawanie ciązy u klaczy

przy pomocy USG można rozpoznać ciąże już 9-10 dnia po owulacji. W 0 dniu po owulacji obecnoSC pojedynczego ciemnego pola kształt okrągły często w trzonie macicy.

Płód jest dostrzegalny w 20-25 dniu życia, pracę serca można dostrzec w 22-24 dniu, po 40 dniu pęcherzyk żółtkowy ulega uwstecznieniu, uwidacznia się sznur pępowinowy, po 15 dniu rozpoznanie ciązy przy pomocy USG jest w 100% skuteczne.

71. klonowanie zwierząt

klonowanie polega na otrzymaniu identycznych genetycznie osobników wywodzących się z jednego zarodka - dawcą klony może być cały zarodek który dzielimy na dwie części lub też pojedynczy blastomer zarodka który może dac początek jednemu z monozygotycznych wieloraczków. Pierwsze prace 1986 i 1989 w 97 ur się owieczka dolly. Kom zarodkowe pobrano od owcy rasy dorset, kom płodowe od owcy innej rasy, a kom somatyczne z gr mlekowego

72. Rozwój długotrwałej metody konserwacji nasienia

1952 konserwacja nasienia koguta

1966 pierwsze próby mrożenia w postaci kulek

pierwszy koń urodzony w Polsce to klacz Mrożonka, jej syn Sopelek po sztucznej inseminacji 1972??

73. neurohormonalna regulacja funkcji rozrodczych samca

GnRH u samca kontroluje uwalnianie gonadotropin, zwiększa nasilenie libido, do leczenia zaburzeń zachowania płciowego, spermatogenezy, pobudza zstąpienie jąder u wnętrów, uwalniany jest pulsacyjnie

74. sposoby wywoływania superowulacji u bydła

główne metody superowulacji obejmują jednorazową iniekcję PMSG lub FSH w dawkach stopniowo obniżających się lub utrzymujących się na tym samym poziomie 4 dni, superowulacja może być rozpoczęta od 8-14 dzień cyklu , ruja dzień 0 przez pojedynczą iniekcję PMSG jest wystarczająca do pobudzenia dodatkowego wzrostu pęcherzyków i owulacji na jajnikach. Jednak duże wahania liczby owulowanych pęcherzyków ogranicza zastosowanie tego hormonu na większą skalę. Iniekcja HMG dawały zbliżone efekty do FSH , znaczny koszt i konieczność wielokrotnej iniekcji spowodowały że nie znalazł zastosowania w praktyce. FSH P szerokie zastosowanie w wywoływaniu superowulacji, krótki okres półtrwania we krwi , dlatego podawany przez 3-5 dni , poszczególne serie preparatu FSH-P charakteryzują się różną proporcją FSH i LH , można stosować FSH-P w kombinacji z PGF2L lub progesteronem( następuje wcześniej ruja) , progestagen stosowany w przypadku gdy dawczynie nie wykazują normalnego cyklu rujowego lub dzień cyklu jest nieznany, jednym ze związków jest Synchro-mate B w postaci implantów podskórnych. Superowulacja zwykle rozpoczyna się 6-7 dnia po wprowadzeniu implantu . po około 60h ( 12h po iniekcji PGF2L) implant usuwa się.

75. główny cel sztucznej inseminacji u bydła

unikanie chorób, przyspieszenie postępu hodowlanego, ograniczenie liczby samców, dużo dawek z 1 ejakulatu

Z MOET'a

76. morfologiczna budowa szyjki macicy u lochy - zmiany podczas cyklu.

3*razy dłuższa od macicy, nie ma wyraźnej granicy między pochwą a ujściem zewn szyjki, fałdy szyjki zachodzą na siebie jak zamek błyskawiczny (lewoskrętnie) dlatego pipeta jest w kształcie spirali, w czasie rui rozluźnia się w anoestrus zamknięta.

77. ruja u klaczy, czas trwania, objawy i rozpoznanie

ruja trwa 7 dni objawy zewnętrzne : rozstawianie nóg, łyskanie sromem, wyciek śluzu. Wewnętrzne: pojawienie się pęcherzyka na jajniku, zwiodczenie brodawki szyjkowej. Rozpoznawanie: palpacyjne, usg, ogier próbnik.

79. Morula

16 blastomerów, komórki indywidualne trudno rozróżnić, masa komórkowa wypełnia większość przestrzeni podotoczkowej. Zwarta morula, blastomery ścieśnione wypełniają 60-70% przestrzeni podotoczkowej.

80. sezonowość w rozrodzie koni;

klacze są zaliczane do sezonowo poliestralnych; wykazują aktywność rozrodczą w czasie długiego dnia i jej zanik w zimie, główny czynnik regulujący to światło żywienie i temp mogą modyfikować jednak nie zmieniają ogólnego wzoru. Im bliżej równika tym sezonowość jest mniejsza. Światło działa na siatkówkę - bodziec nerwowy przez podwzgórze do pień mózgu do szyszynki - produkcja melatoniny w zimie większa. Wpływ na wydzielanie z podwzgórza GnRH mniej melatoniny to wiecej GnRH. Podczas zimowego anoestrus jajniki nie są pobudzane, zachowanie klaczy do ogiera jest z reguły obojętne, ani tolerancji ani reakcji obronnych, szyjka macicy przy badaniu wiotka , blada rozluźniona, brak śluzu, często otwarty kanał. Wydłużanie dnia świetlnego to pobudzenie przysadki i produkcja hormonów gonadotropowych - FSHpierwsze pęcherzyki rosną ale ulegają atrezji i kolejne dojrzewają i owulują, anomalie wydłużenie pierwszej rui, maj czerwiec to ruja bardzo wyraźna krótkie 5-6 dnii prawie zawsze kończy się owulacją sprzyja temu min stała obecność ogiera, pastwisko więcej zielonki ruch itp. Od VIII do X dzień się skraca i pulsacja FSH spadaw zimie również stężenie LH jest niższe.

81. synchronizacja cyklu rujowego klaczy

dwukrotna iniekcja PGF2 i HCG dzień 0 - PGF2 ruja za 2-4 dni, te które w rui przyspieszenie owulacji dzień 7 iniekcja HCG dzień 14 - 15 PGF2 wszystkie klaczebędą już w 6-15 dzień po owulacjiruja w 2 - 4dni 21 dzień HCG ruja po 48 h 22 dzień inseminacja lub krycie dzień 0-9 codziennie progesteron utrzymujemy CL 10 dzień PGF2 luteoliza CL dzień 15 HCG dzień 16 krycie

82. transport komórek niezapłodnionych i zarodków przez jajaowód

tylko u koniowatych i nietoperzy kom jajowa zatrzymuje się w jajowodach gdzie mogą przebywać kilka miesięcy zanim ulegną degeneracji zać zarodek transportowany jest do macicy. Od chwili owulacji 130-142 godziny transport ten jest regulowany u klaczy prostaglandyną f_Lktóra jest produkowana przez zarodek, skurcz jajowodu przepychają dalej.

83.cele i metody transplantacji zarodków u koni

można pobierać zarodki od szczególnie cennych klaczy nie przerywając ich kariery sportowej

w Polsce tylko na poziomie badań i doświadczeń - cel - uzyskanie wartościowych źrebiąt od klaczy które nie mogą już rodzić -bardzo młodych klaczy - zanim osiągną dojrzałość somatyczną -klacze sportowe -możliwość badania mechanizmów regulujących przebieg ciąży -cennych klaczy chronicznie roniących (np. bliźnięta). metoda trudna bo ciężko uzyskac superowulację!! - trudne uzyskanie zarodków we wczesnych stadiacj rozwoju metoda chirurgiczna - do rogu micaicy - szklana pipetaprzecinamy powłoki brzuszne. Słabizna - w poskromie znieczulenie miejszcowepo zakończeniu podajemy antybiotyki Metoda niechirurgiczna - bezkrwawa - poprzez szyjke macicy - pipeta szklana , plastikowa - lub wykorzystujemy pistolet inseminacyjny.

84. Ocena płodności stada bydła na podstawie wskaźników

Niepowtarzalność 60 -70% dobry odsetek samic powtarzjących ruję po pierwszym unasiennieniu (brak rui po 21 dniach)

Zapładnialność 50-60% odsetek krów zacielonych po I unasiennieniu

Okres usługi - ile razy inseminator przyjeżdża do jednej krowy (ilość dni od pierwszego unasiennienia do zapłodnienia)

85. technika unasiennianie klaczy cel i metoda

Zapłodnienie z pominięciem krycia naturalnego w czasie którego może dojść do zakażenia chorobami zakaźnymi (zaraza stadnicza, otręt zakaźne zapalenie macicy i inne); mrożenia nasienia pozwala unasienniać klacze bez kontaktu z ogierem (koszty transportu zwierząt!), możliwość rozrzedzania nasienia cennych championów.

Nasienie przechowywane w stanie płynnym przez 2-3 dni z dodatkiem antybiotyku (słabe wyniki)

Mrożenie w ciekłym azocie w słomkach lub tubach, pobrane na sztuczną pochwę, można rozrzedzać lub nie.

Inseminacja na drugi dzień po stwierdzeniu rui i powtarzamy w odstępach 1,5 -2 dni. Best efekt 12 h przed do 6 h po owulacji

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

92. spermatogeneza u buhaja

Spermatogeneza -pierwotne komórki rozrodcze rozwijają się już w rozwoju embrionalnym w kanlikach plamnikotwórczych jąder zarodka zwanych kanalikami nasiennymi krętymi. W okresie tym dzielą się one kilkakrotne mitotycznie i dają początek pierwotnemu pokoleniu spermatogonii. Mają kształt kulisty, duże jądra niewielka ilość cytoplazmy zepchniętej na obwód. Przechodzą one przez kilka podziałów mitotycznych i powstaje kilkadziesiąt nowych komórek połączonych ze sobą mostkami cytoplazmatycznmi .

93.regulacja neurohormonalna cyklu u bydła

na zasadzie tzw sprzężenia zwrotnego między podwzgórzem a przesadka między jajnikami a macicą. Faza lutealna - uwalniane jest GnRH i FSH co stymuluje wzrost pęcherzyków jajnikowych. Dojrzewający pęcherzyk wydziela estriadol i inhibinę co hamuje wzrost innych przez redukcję uwalniania FSH kończy się atrezją domacicznego pęcherzyka bez pęcherzyka do owulacji. Uwalniane LH iFSH po spadku progesteronu wzroście estrogenów we krwi. Wzrost progesteronów wzrost GnRH uwolnione LH . wzrost wstriadolu uwolnienie LH. Podwzgórze - GnRH powoduje uwolnienie LH i FSH. Przysadka - LH pobudza dojrzewanie i owulację pęcherzyków i stymulowanie formowania i utrzymywania ciałka żółtego. FSH - bezp pobudza wzrost pęcherzyków .

94. wymogi określające przydatność rozpłodową buhaja

95. ocena morfologiczna plemników buhaja i sposoby barwienia i klasyfikacji.

Metody barwienia b negatywne, b pozytywne, z użyciem kontrastu fazowego. Negatywne - tusz indyjski, eozyna z nigrazyną rozróżnia się plemniki żywe i martwe zabarwiają sią . pozytwyne - barwniki bydgoski eozyna, błękit metylenowy, fiolet. Klasyfikacja : zmienione pierwotnie - w procesie spermatogenezy. Wtórnie - w drogach wyprowadzających. Metody mikroskop kontrastowo - fazowy lub pod imersją. Wady główne : gł gruszkowata ze zwężoną podstawą, z zatartym konturem, gł z małą nieprawidłową głową. Wstawka - z kroplą protoplazmat w położeniu bliższym wstawka z korkociągiem wst z nibykorkociągiem. Witki - zamknięta cała pod błoną cytoplazmat. Plemniki z diademem, główki podwójne 1 gł z 2 witkami. Wady podrzędne gł olbrzymia, krótka, szeroka, obrys nie mnieniony mała , zwężona , wstawka - z kroplą protopl z położ dalszym. Witki - z pęlą. Wady wtórne kropole protopl w główce, pętle witki, urywane głowy, przerwane witki.

96. badanie mikroskopowe nasienia

badanie - ruchliwości masy plemników +++ wyraźny ruch falowy, ++, +, +/-, -. Ruch indywidualny- jest to % plemników o ruchu postępowym z ogólnej masy plemników 1. 0-20%, 2. 20-40%, 3. 40-60%, 4. 60-80%, 5. 80-100%. Gęstość -skalą jest połowa dł witki jest to odległość między główkami plem. DD- b, gęste , D- gęste , SD - średnio gęste, R rzadkie, O patologia.

97. Rola najądrzy

w najądrzach przebywają dość długo, ogon najądrza uważany za magazyn pl, tu są uaktywnione dzięki resorpcji płunu jądrowego i wydzielina najądrzy, komórki najądrzy wytw kwaśną wydzielinę stanowiącą optymalne środo dla plemników, przez najądrza nabierają zdolności do poruszania dię oraz do zapł kom jaj tu zostaje leż otoczone w ydzieliną, która pokrywa je jakby płaszczem ochronnym. Następuje tu selekcja plemników.

98. produkcja plemników i przesuwanie w drogach rodnych pyt. 2.

2 etapy: spermatogeneza i spermiogeneza. Spermatogeneza -pierwotne komórki rozrodcze rozwijają się już w rozwoju embrionalnym w kanlikach plamnikotwórczych jąder zarodka zwanych kanalikami nasiennymi krętymi. W okresie tym dzielą się one kilkakrotne mitotycznie i dają początek pierwotnemu pokoleniu spermatogonii. Mają kształt kulisty, duże jądra niewielka ilość cytoplazmy zepchniętej na obwód. Przechodzą one przez kilka podziałów mitotycznych i powstaje kilkadziesiąt nowych komórek połączonych ze sobą mostkami cytoplazmatycznmi .

99. rozwój funkcji płciowych w zależności od wieku ogiera

jądra płodu po 40 dniach ciąży są już duże i mieszczą się w j brzusznej między 100 a 250 dniem rosną szybko a od 250 dnia maleją zaledwie 10 % nawiększej swej masy z życia płodowego. Najądrza rozwijają się inensywnie ok. 150 dnia ciąży. U zdrowych ogierów proces zstępowania jąder zakończony jest około 30 dnia przed do 10 dnia po urodzeniu. Ciężar jądra poo urodzeniu waha się od 5-20g w pierwszych m-cach życia wielkoć jąder nieznacznie wzrasta w wieku os 12-18mcy wraz ze wzrostem jąder powiękdzają się rozmiary moszny. Jej dzerokość wzrasta z 4,2cm w 10mch życia do 8cm w 24mch. Późniejszy wzrost jest coraz wolniejszy. Pierwsze odruchy erekcji w obecności grzejącej się klasy 8-13mcy zdolność do kapacytacji i ejakulacji 14-19mcem. 1,5 roku życia 50% plemn normal. W wieku 2,5 lat ok. 70% ruchliwość 50-80% występuje tu jednak duża zmienność. 3,5 lat - 4 stabilizacja. Wraz z wiekiem wzrasta gęstość koncentacji, objętość nasienia.

100. ciąża i poród

krowa rozwieranie szyjki , 6-12h. Klacz 12-24h. Maciora 2-6h. Owca 2-6h. Wypieranie płodu krowa 2-6h. Klacz 0,25-0,5h. Maciora 2-6h. Owca 0,5-2h. Odejście błon pł krowa 3-8h. Klacz 5-20min. Maciora 0,5-1h. Owca 2-3h. Fazy-

101. oogeneza i folikulogeneza u ssaków

oogonium - pęcherzyk pierwotny - aktywacja pęcherzyk pierwotny aktywny - pęcherztk I rzędu - II rzędu - III rzędu - pęcherzyk przedowulacyjny graffa - ciałkao krwotoczne

oogeneza - pierwotne kom płciowe - oogonia - oocyt I rzędu - okres namnażania i 1 podział mejotyczny - oocyt II rzędu - ootyda - okres dojrzewania i 2 podziału mejot.

102. rozwój inseminacji w aspekcie historycznym .

1780r. Pierwszy taki zabieg na psaxh prof.

f. chełchowski opidał met. Insemin . 1917r. Włoch amantea wynalazł sztuczną pochwę dla psa. I stacja inseminacji dla klaczy ok. 1910r.pierwszy zabieg inseminacji krowy i owiec . w latach 30 tych skonstruowano sztuczną pochwę sla ogiera i buhaja.

103. sterowanie cyklem rujowym i owulacją

synchronizacja rui głównie opiera się na 1. skracaniu czynności ciałka żółtego poprzez wywołanie luteolizy prostaglandyn pgf2L jest dobrym środkiem dla synchr rui u jałówek i krów ze względu na mniejszą precyzję i obniżoną płodność zastosowanie ograniczone. Dla krów w laktacji opracowano met synchro rui iowulacji. Obejmuje ona podanie GnRH po 7 dniach i po 48 h druga iniekcja. Inseminację wykonuje się w 24 h po ostat zastrzyku. Po zastosowaniu takiej metody powoduje wystąpienie owulacji u krów w przeciągu 8 h. Wydłużanie czynności ciałka ż lub zasąpienie jego funkcji przez zast progesteronu lub sunt analogów. Progesteron i jego pochodne hamują ruję i owulację przez sekrecję LH redukuje jego wyrzuty do krwi. Stosowanie progestagenów przez 7-12 dni w połączeniu z zastrzykiem estrogenu lub PGF2L jako środka luteolitycznego. Po przerwaniu podawania preparatów występuje ruja w ciągu 3-4 dni.

104. sposoby oceny siary klaczy.

Kolostrometr do badan jakości siary. Opiera się na ciężarze właściwym siary na jaką głębokość zanurza się siara w wodzie dest. Hydrometr - mierzy gęstość i zawartość immunoglobulin. Składa się z pojemnka, który napełniony jest siarą i zanurzony jest w wodzie.

105. organizacja sztucznego unasieniania bydła w Polsce model organizacyjny unasieniania zakłada przyjęcie prac przez powstanie zakładów unasieniania. Zw podstawowa jednostki organizacyjne PZUZ zgrupowanie w poszczególnych. Województwach ,nadzór nad województwami i zakł sprawuje wydział rolny i leśny. Kontrola, szkoleni, praca hodowlana, selekcja, dowóz nasienia na punkty. W polsce 8 stacji z których można wysłać nasienie do innych krajów.

106. sanitarne aspekty ET

szeroka wymiana mat genetycznego może potencjalnie stanowic duże zagrożenia szerzenia chorób zakaźnych.

- patogen obecny w kom. Zarodka lub związany z plemnikami.

- Mikro-org.m wnika do osłonki przejrzystej lub wnika do jej wnętrza. - Mikro-org obecny w płynie Całość prac z ET w warunkach aseptyki, Srom i okolice krocza należy dokładnie myć i odkazić., narzędzia i naczynia wyjałowić; płyny i pożywki sterylne. Mikroskopowa ocena osłonki przejrzystej! - zarodki z uszkodzoną osłonka odrzuca się (naturalna bariera!).

Przemywania zarodków!! Płyn PBS z dodatkiem 2% surowicy *10

107. cele i metody pozyskiwania zwierząt transgenicznych. Pyt. 3

108. somatotropina i inhibina.

Somatotropina hormon wzrostu -produkcja w przednim płacie przysadki mózgowej, odpowiedzialna za wzrost kości długich, ponoć wykazuje właściwości gonadotropowe uzyskanie syntetyku pozwoliło na podjęcie prób wywołania superowulacji - powoduje podwojenie liczby pęcherzyków jamistych na jajnikachliczby owulacji i zarodków, jednorodne wyniki owulacji i lepsza jakość zarodków.

Inhibina—źródło to komórki ziarniste dominującego pęcherzyka jajnikowego; dwie formy hormony  i B hamuja sekrecję FSH immunizacja przeciw inhibinie zwiększa sekrecję FSH i liczbę owulacji.

109. enkapsylacja plelmników

jest to nowa forma pakowania nasienia mająca na calu uzyskanie optymalnego czasu zapłodnienia. Technika ta została opracowana przez Nebel. Krople nasienia zaw 45 -180x10⁶ plem zostają początkowo otoczone żelem a następnie powleczone półprzepuszczalną warstwą jednego z polimer tworząc kapsułki o średnicy 0,75 do 1,5 mm. Pod wpływem reakcji chemicznej żel wewnątrz kapsułek zostaje upłynniony w rezultacie. Każda z kapsułek zawiera porcję ruchliwych plemników gotowych do zapłodnienia. Kapsułki wprowadzone do macicy mają zdolność stopniowego uwolnienia plemników przez dłuższy czas w ilości żywotności wymaganej do zapł.

111. sposoby regulacji płci u zwierząt

chromosom x większy, więcej DNA a niżeli y w przypadku cytometrii przepływowej zawartość dna określana jest na podst intensywności emisji światła fluorescencji po zabarwieniu chromosomów barwnikiem. Plemniki żeńskie absorbują nieco więcej barwnika a niżeli męskie. Zabarwione plemniki przepływają pojedynczo przez wiązkę promieni laserowych która powoduje wzbudzenie plemnika fluorescencującego o większym stopniu nasilenia w plemnikach żeńskich. Nałożony sygnał elektryczny żeński dodatni ładunek męski ujemny.

112. pożywki dla zarodków

płyn sof - owca, bydło - syntetyczny płyn jajowodowy. Płyn Whittena - trzoda. TCM 195. MEM.

113. cele i sposoby stosowania progestagenów.

Progestageny - progesteron i jego pochodne hamują rują i owulację. Oddziaływują na sekredję LH - redukują częstotliwość jego wyrzutów so krwi, wstrzymując w ten sposób wystąpienie rui i owulacji oraz dojrzewanie pęcherz jajnikowych. Cel - użycie do synchronizacji rui 7-12 dni stosowania pr w połączeniu z zastrzykiem estrogenu lub pgf2L jako środka luteoli prowadząc do poprawienia płodności po inseminacji

114. kapsuła zarodka występowanie i rola

u klaczy powst w fazie morula ( blastocysta w 6-7 dniach po zapłodnieniu. Zarodek jest otoczony zarówno przez osłonkę przrjrzystą jak i przez kapsułę zaś większe zarodki już tylko przez kapsułę. W 8 dniu osłonka przejrzysta zostaje zrzucona a kapsuła = 1 um grubości. Przypuszcza się że pozostaje ona na pęcherzyku zarodkowym do 26 dnia od zapłodnienia. Być może ochrania ona zarodek przed infekcjami, wirusami, a także stanowi filtr w wymianie pomiędzy matką a rozwijającym się płodem

115. rozpoznawanie ciąży u klaczy i maciorek

116. różnice między spermatogenezą a oogenezą

spermatogeneza - 1 etap przekształcanie kilku podziałów mitotycznych kończy się wytworzeniem spermatocytów I rz 1podział mejotyczny powoduje powstanie 2 spermatocytów 2 rz. A w wyniku 2 podziału mejotycznego z każdego spermatocytu 2 rz, powstaje 2 spermatydy o n liczbie chromosomów i n-DNA - 4 spermatydy.

Oogeneza - oogonie 2n ulegają podziałom mitotycznym ostatnie pokolenie oogoni po antyreplikacji DNA 4C rozpoczyna profazę 1 Podziału mejotycznego. Od tego momentu oogonia nazywa się oocytem1 rz . profaza mejotycz zatrzymuje się w diplotemie. Oocyt podejmuje mejozę zanika jądro chromosomu rozrzucona po całum jądrze jest to stadium diakinezy, która kończy profazę 1 podziału mejotycznego rozpada się błona pęcherzyka zarodkowego i następuje kolejne stadia pierwszego wtapu mejozy - zakończonego wyrzuceniem pierwszego ciałka kierunkowego. Trap ten zwany jest podziałem redukcyjnym zredukowana o połowa liczba chromosomów. Interfaza - pomiędzy 1,2 podziałem dojrzewanie jest krótkie, brak fazy s chromosomy b szybko przechodzą profazę 2. w stadium tym ponowne zatrzymanie mejozy - po aktywacji oocytu przez plemnki wznowione mejozy, zakończenie wyrzucenia 2 ciałka kierunk i kolejna redukcja zaw DNA - 1c.

117. sposoby rozpoznawania płci płodu

1 metoda cytologiczna - analiza 12-14 dniowych zarodków krowy. Oznaczenie płci płodu możliwe po przeprowadzeniu omniocentozy 70-90 dzień ciąży. Zgodność oznaczenia chromosomów płci wekomórkach uzyskanych po wirowaniu wód płodowych. 2 metoda immunologiczne -oznaczenie antygenu Y . a Y został stwierdzony na powierzchni komórek samcóe i jest nieobecny u osobników płci żeńskiej 3. metody hormonalne - poddając analizie horm płyny płodowe, krew płodu, przydatne oznaczenie testosteronu. 4 oznaczenie specyficznego fragmentu DNA. 5 USG opiera się na lokalizacji wyrostka płciowego płodu. 6 inne metody - Iton i Goto - na podstawie tempa wzrostu męskie szybciej rosną.

118. oocyt - komórka jajowa u suk

owulacja następuje gdy oocyt jest w stadium pęcherzyka zarodkowego i przed wyrzuceniem 1 ciałka kierunkowego. Pierwszy podział mejotyczny nie zostaje ukończony co najmniej przez następne 48 h. Średnica oocytu w czasie owulacji 120um. Grubość osłonki przejrzystej 18um w tym czasie oocyt zawiera znaczną ilość lipidów utrudniających uwidocznienie jego struktury w mikroskopie świetlnym. Ułożenie jądra w niedojrzałym oocycie jest centralne natomiast w po owulacji obwodowo. Komórki granulozy komunikują się z osłonką przejrzystą i błoną plazmatyczną oocyt za pośrednictwem wypustek komórki wzgórka w dwu lub więcej warstwach wieńca promienistego otaczają owulacyjny oocyt są zwarte i obecne przez kilka dni po owulacji. Oocyt zachowuje zdolność do zapłodnienia przez 5 dni.

119. Walter Heap

I udany zabieg transplantacji 1890 w Cambridge, pionierskie badania co do AI, wprowadził def. Cyklu rujowego; 2 zarodki z królicy Angora która została pokryta 32 h samcem Angora i transplantował do królicy belgijskiej, po normalnym okresie ciąży królica belg. Urodziła 6 młodych 4 O. K. A 2 Angory

120. cykl komórkowy.

121. Budowa makro i mikroskopowa jąder knura, dobowa produkcja plemników.

Dobowa produkcja plemników ok. 15 mld. Wysoka korelacja pomiędzy wielkością plemników a wielkością jąder; ma to znaczenie w ocenie przydatności rozpłodowej knurów i ich selekcji. Nie ma baniek nasieniowodu, magazyn w ogonie najądrza odpowiada 5-6 dniowej produkcji plemn z jąder;

Jądra 12 -1 4 cm długości około 7 cm szer i grubości. Ciężar 250 - 400 g 0,2 - 0,3 % masy ciała, konsystencja jąder miękka

122. Bliźnięta u koni.

Ciąże bliźniacze są u klczy sa niepożądane - w bardzo niskim % rokują prawidłowy rozwój płodu - prowadzą do poronień- lub urodzeń żrebiąt nie nadajacych się do hodowli. Rozpoznanie badaniem palpacyjnym przez prostnice ale tylko wtedy gdy zarodki umieszczone są w odzielnych rogach macicy. USG już 15-16 dni po owulacji. Trudniej rozpoznac z późniejszym okresie ciąży - gdy płody są w oddzielnych rogach to zniszczenie jednego z płodów pozwala w 70% na utrzymanie ciąży. Gdy rozwijaja się w jednym rogu to gorsza sprawa- czekamy do 35 dnia ciąży i podajemy PSG2  - wywołujemy poronienie. Każda klacz z taka ciążą jest potencjalna nosicielką genu. Należy je eliminować z hodowli

123. sposoby uzyskiwania zarodków u klaczy.

Metoda chirurgiczna: Uzyskujemy zarodki we wczesnych stadiach rozwoju , zabieg w głębokiej narkozie i klacz na grzbiecie. Laparotomia, płukanie kanału jajowodu po stronie jajnika gdzie stwierdzono owulację. Modyfikacja tej metody to zabieg na stojąco i cięcie w słabiźnie po stronie owulującego jajnika.

Metoda bezkrwawa. Zaleta to możliwość wielokrotnego powtarzania zabiegu na jednej klaczy. Szyjka macicy jest krótka i wprowadzenie cewnika Foleya jest prostsze niż u bydła, zabieg wykonujemy 6-11 dnia po owulacji, płuczemy płynem Dulbecco, sól fizjologiczna, 1% surowicy płodów bydlęcych i penicyliny lub streptomycyny.

124. budowa jądra i gruczołów dodatkowych .

wnętrze jądra wypełnia kremowy miąższ składający się z kanalików nasieniotwórczych - budowa zrazikowa. Śrudjądrze w postaci łącznotkankowego sznura rozciągnięte jest między jądro. Wewnątrz kanalików nasieniotwórczych znajduje się nabłonek nasieniotwórczy z którego powstają plemniki oraz kom Sertoliego pełniące rolę podporowe. Kanaliki otaczają komórki śródmiąższowe Leydiga produkujące testosteron. Jądro otoczone jest osłonką białawą, która zrośniąta jest z otrzewną trzewną jądra. Dalej znajduje się jama pochwowa, nad nią znajduje się osłonka kurczliwa oraz słabo owłosiona skóra. Kanaliki wyprowadzające transportujące do głowy najądrza przechodzi do trzonu i ogona gdzie znajduje się kanał najądrza.

125. budowa jajnika i funkcja

położenie w jamie brzusznej za nerką budowa: warstwa rdzenna odżywianie , funkcja podporowa, warstwa korowa tk łączna pęcherzyki jajnikowe, ciałko żółte, nabł 1 warstwowy , bł biaława przechodząca w warstwę korową pod którą znajdują się pęcherzyki pierwotne. U klaczy cały jajnik pokryty bł otrzewną. Pęcherzyki rosnąc przesuwają się wgłąb jajnkika i tuż przed owukacją wypływają na powierzchnię. Jajnik u świni morwa 5 cm. Krowa elipsa dł 3,5 - 4 cm, masa 14-20 g klacz 7cm dł fasolowaty, owca i koza owalny 1-1,5 cm. W jajniku odbywa się proces powstania iadojrzewania kom rozrodczych żeńskich - tworzy się ciałko żółte po pęknięciu pęcherzyka jajowego.

126. typy łożyska

rzekome nieinwazyjne, kosmki wysuwają się z bł śluzowej macicy w czasie porodu. Prawdziwe kosmki ulegają oderwaniu z nabłonkiem macicy krwawy poród. Kosmki; rozproszone, liścieniowate, popręgwe, tarczowe. Ł łącznokosmówkowe, nabłonkowokosmówkowe- kosmki wchodzą w fałdy bł śluzowej macicy. Ł śródbkosmówkowe- kosmki nie stykają się z krwią matki. Ł krwiokosmówkowe - kosmki zanurzone w krwi śródbłonka naczń matki. Klacz - ł rozproszone, n. K. rz. Świnia ł niekompletnie rozproszone, centkowane, n. k. Rz. Przeżuwacze - ł liścieniowate rz.

127. Zagnieżdżenie zarodka

rozpoczyna się od 13-14 dnia luźnym kontaktem pomiędzy trofoblastem a endometrium macicy w pobliżu embioblastu i jest ukionczone przez połączenie mikrokosmków macicznych i trofoblastu. Blastocysty prod estrogeny i subst białkowe wewnątrz maciczne i mechanizm rozpoznania i utrzymania ciąży

zaburzenia płodności buhaja

zaburzenia w rozwoju przewodu Wolfa

wnętrostwo, bruceloza, grużlica, chlorydioza: powiększenie jądra, miąższ przerośnięty pęcherzykami; podwyższenie temp. jąder: zaburzenia spermatogenezy, wady rozwojowe lub nabyte prącia.

zaburzenie płodności tryka

jak u buhaja - bruceloza w najądrzach - wnętrostwo - niedorozwój jąder, gruczołów dodatkowych - stulejka , uszkodzenie wyrostka cewki moczowej - podwyższona temp -może prowadzić do zmian nieodwracalnych

• Zarodki

Cele transplantacji zarodków Bydło W naturalnych warunkach uzyskujemy jedno cielę w roku i max 5-12 w ciągu całego ; życia najczęściej ET w obrębie jednego gatunku ale możliwe jest międzygatunkowe Bos Taurus i Bos indycus; bos Gaurus i Bos indycus; Zalety : zdolność szybkiego pomnożenia potomstwa od genetycznie cennych dawczyń. Można uformować stado o pożądanych i jednolitych cechach genetycznych. Powtarzając zabieg jedna dawczynie może wyprodukować ok. 100 cieląt w ciągu roku.

Ułatwienie szerokiej międzynarodowej wymiany materiału genetycznego (konserwacja zarodków); Przyspieszenie o 50-80% postępu genetycznego Zastosowanie wyceny potomstwa, wykrywanie defektów genetycznych, i chorób zakaźnych związanych z rozrodem (w przypadku epidemii możliwość uratowania cennej puli genów) -Leczenie pewnych form jałowości u wartościowych zwierząt; E (-mbryo) T(-transfer) to: Super owulacja -Synchronizacja rui; -Uzyskiwanie zarodków; -zabiegi transplantacji;

• MOET Multiple Ovulation and Embryo Transfer

Optymalny efekt genetyczny ukierunkowany głównie na zwiększenie produkcji mleka, większa liczba cieląt urodzonych od wartościowych krów; wzrost intensywności selekcji i skrócenie czasu między pokoleniowego.

Świnie Zapobieganie i kontrola szrzenia chorób zakaźnych. Dawczynie stare cenne lochy lub młode loszki przed osiągnięciem pełnej dojrzałości płciowej.

• Pozyskiwanie Zarodków Bydło Metoda nie chirurgiczna - nie powodujemy trwałych uszkodzeń narządów rodnych, możliwość kilkukrotnego wykonania zabiegu na jednej samicy i na stanowisku w oborze, możliwe tylko gdy zarodki znajdują się w macicy - od 5 dnia cyklu rujowego, i gdy szyjka macicy nie utrudnia wprowadzenia kateteru, zarodki wypłukuje się 6-8 dnia cyklu rujowego. Kał out z prostnicy Określamy wielkość jajników i liczby ciałek żółtych, Znieczulenie nadoponowe, oczyszczenie i dezynfekcja sromu i okolicy odbytu. Kateter do pochwy i następnie do szyjki macicy, kateter kierujemy do jednego z rogów, po osiągnięciu ½ -3/4 długości pompujemy płyn lub powietrze celem uszczelnienia i umiejscowienia kateteru. Inna metoda polega na wprowadzeniu kateteru tylko do trzonu macicy i płukaniu z obu rogów równocześnie (kateter Foley'a). Wprowadza się 20 - 60 ml płynu PBS uzupełnionego surowicą wołową lub płodową, temp płynu 37Cogólna ilośc płynu do przepłukania jewnego rogu macicy to od 250 ml do 1000ml Zabieg kończymy wprowadzeniem antybiotyku

Kaniulacja macicy, trudności z przejściem przez kanał szyjki macicy to przebijamy się kaniulą wprost do rogu macicy, przebijamy się przez tylne górne sklepienie pochwy i róg macicy ustalamy ręka przez prostnicę, znieczulenie nadoponowe, zapobieganie zrostom wewnątrz macicznym - płyn Lugola z gliceryną

Metody chirurgiczne - wymagają odpowiedniego zaplecza i ogólnego znieczulenia dawczyni.

Laparotomię , zwierzę na grzbiecie cięcie wzdłuż linii środkowej, ekspozycja rogów macicy, umocowanie ich, płyn wprowadzamy do macicy i łagodnym masażem do jajowody i lejka jajowody i zbieramy. Powikłania to zrosty.

Poubojowa.10 - 15 min po uboju

Owce Metoda chirurgiczna Laparotomia w linii białej po wykonaniu znieczulenia ogólnego lub miejscowego, ekspozycja jajników i macicy, wprowadzamy kaniulę do jajowodu, do jajowodu wstrzykujemy pożywke i delikatnym masażem przemieszczamy ją w kierunku jajowodu. Druga metoda to płukanie zarodków w kierunku macicyz użyciem cewnika Foley'a.

Metoda laparoskopowa. Za pomocą laparoskopu wprowadzamy cewnik Foleya pożywke wstrzykuje się w pobliżu ujścia jajowodowo-macicznego, w znieczuleniu ogólnym.

Metody niechirurgiczne. W znieczuleniu ogólnymwziernik, łapiemy szyjkę macicy kleszczykami i unieruchamiamy, kateter z laparoskopu ale jest on bez balonika!, deponujemy małe ilości płynu, możemy rozluźnić szyjkę macicy przez podanie PGF2 i 17-estradiolu.

• Konie Metoda chirurgiczna

Uzyskujemy zarodki we wczesnych stadiach rozwoju , zabieg w głębokiej narkozie i klacz na grzbiecie. Laparotomia, płukanie kanału jajowodu po stronie jajnika gdzie stwierdzono owulację. Modyfikacja tej metody to zabieg na stojąco i cięcie w słabiźnie po stronie owulującego jajnika.

Metoda bezkrwawa.

Zaleta to możliwość wielokrotnego powtarzania zabiegu na jednej klaczy. Szyjka macicy jest krótka i wprowadzenie cewnika Foleya jest prostsze niż u bydła, zabieg wykonujemy 6-11 dnia po owulacji, płuczemy płynem Dulbecco, sól fizjologiczna, 1% surowicy płodów bydlęcych i penicyliny lub streptomycyny.

Świnie

Uzyskuje się miedzy 4 a 6 dniem po wystąpieniu objawów rujowych, 4 dzień to stadium 4 do 8 blastomerów, w 6 dniu to stadium blastocysty, łatwiej ocenić zarodki w stadium moruli i wczesnej blastocysty, starsze zarodki nie znajdują zastosowania ze względu na wysoką zamieralność.

Metoda chirurgiczna. W znieczuleniu ogólnym, cięcie w linii białej zarodki w stadium 1-2 komórek oraz 4 blastomerowe uzyskuje się do 40 godzin po owulacji, pożywka w temp 37C wstrzykuje się do rogu macicy, masaż z rogu do jajowodu i kaniuli przy lejku jajowodu, lub płuczemy z jajowodu do światła macicy

Metoda poubojowa - 4-4,5 min po uboju, stosowana w eksperymentach.

Metoda brezkrwawa, lochy po uprzedniej resekcji części rogów macicy kateter Foleya, 4-6 dzień i 5oo-1000 ml płynu

• Konserwacja zarodków Metoda kontrolowana 1. dodanie środka osłaniającego w temp pow 0C, umieszczenie zarodków w ampułkach lub słomkach w temp pow 0C, przeniesienie zarodków do komory zamrażarki początkowe oziębianie, wywoływanie krystalizacji przez posiewanie, ochładzanie próbek, przerwanie procesu kontrolowanego ochładzania i przeniesienie do ciekłego N na okres przechowywania, rozmrożenie, usunięcie środka osłaniającego.

Ad 1. Związek osł. jest podawany zwykle w małych ilościach, zapobiega to uszkodzeniu zarodka i pozwala na ekwilibrację do nowych warunków osmotycznych. , niektóre gatunki jednorazowo!

Ad 4. Krystalizację wywołujemy w temp -6C, wstrzymujemy zamrażanie na jakieś 5-10 min. Później schładzamy z szybkością 0,3C/mindo -40C, później szybko do ciekłego azotu.

Ad 7. Uwaga na tempo , może dojść do rekrystalizacji.

Ad 8. Usunięcie srodka osłaniającego, jego obecność w podwyższonych temp bywa toksyczna dla zarodka. Standardowa metoda polega na stopniowym rozcieńczaniu - zapobiego szokowi osmotycznemu, rozmrażany zarodek zwieksza i zmniejsza swoją objetość, jak długo pozostaje poniżej granicy tolerancji osmotycznej jest O.K.

Metoda jednostopniowa.

Modyfikacja w/w z pominięciem usuwania środka osłaniającego. Zasada polega na jednoczesnej obecności kolumny środka osł. i kolumny sacharozy w tej samej słomce oddzielonych pęcherzykiem powietrza. Po rozmrożeniu słomką należy wstrząsnąć.

Witryfikacja.

Należy do szybkich metod, bez użycia specjalnej aparatury - polega na uzyskaniu jednorodnie szklistego fizycznie stanu subst. o wysokiej lepkości. Lub środki osł o wysokich stężeniach. Roztw. Witryfikujące zawierają jeden lub więcej środków penetrujących, sól fizjologiczną. Roztwory witryfikujące dodajemy stopniowo by ograniczyć ich toksyczność dla zarodków. I gwałtownie do azotu. , rozmrażanie szybko i rozcieńczanie.

Ultra-szybkie zamrażanie.

Przeżywalność zarodków podczas szybkiego ochładzania w obecności związków osłaniających w wysokich stężeniach (glicerol, cukru, w metodzie tej ma miejsce proces wewn i zewn-komórkowej krystalizacji wody , pomyślnie udałó się z zarodkami myszy szczura i królika.

Metody hodowli zarodków

Rozwój zarodków in vitro różni się od rozwoju w macicy czy jajowodzie, E wykazują tendencję do nieco wolniejszego wzrostu, mniejsza liczba komórek; mniejsza żywotność.

Warunki hodowli - uniwersalnym środkiem do hodowli 5-8 dniowych E jest płyn Dulbecco; Syntetyczna pożywka SOF synthetic oviduct fluid - - z dodatkiem 20 % ludzkiej surowicy i 5% atmosferze CO2; Na 1-8 komórkowe zarodki korzystnie wpływają 13 - 14 dniowe komórki trofoblastu; Hodowla komórek zarodka w jajowodzie królicy lub owcy

---