Dydaktyka w szkole wyższej

Przedmiotem badań dydaktyki jest proces nauczania - uczenia się. Dydaktyka to teoria nauczania - uczenia się, teoria kształcenia. Do jej szczegółowych zagadnień należą:

- wybór celów kształcenia

- dobór treści nauczania

- dobór metod nauczania i określonych środków dydaktycznych

- pomiar dydaktyczny, czyli kontrola i ocena pracy studentów

- formułowanie zasad nauczania

- współdziałanie podmiotów uczestniczących w procesie nauczania - uczenia się.

Funkcja poznawcza dydaktyki polega na badaniu prawidłowości procesu nauczania - uczenia się oraz tworzeniu modeli tego procesu. Funkcja praktyczna jest związana z dostarczaniem nauczycielowi uzasadnionych sposobów postępowania, pozwalających na podnoszenie efektywności procesu nauczania - uczenia się.

Wszelkie działania dydaktyczne mają na celu aktywizację studentów. Aktywizacja to świadome oddziaływanie nauczyciela, mające swoje źródło w:

1) przygotowaniu merytorycznym oraz metodyczno - dydaktycznym

2) w zespole pożądanych cech osobowościowych nauczycieli

3) w odpowiednio zorganizowanych warunkach procesu dydaktycznego, które pozwolą wyzwolić czy zintensyfikować aktywność studentów (odpowiednia forma zajęć oraz dobór odpowiednich metod nauczania).

Zatem: aktywność studentów nie zależy wyłącznie od nich samych (a więc nie tylko od poziomu intelektualnego studenta, jego zdolności do samodzielności poznawczej), ale w znacznej mierze jest uzależniona od przygotowania merytorycznego i metodycznego do prowadzenia zajęć oraz przyjętej przez nauczyciela postawy (np. otwartości, szczerości, rzetelności, autentyczności - zaangażowania w wykonywana pracę, podmiotowego traktowania studentów). O dobrym przygotowaniu metodycznym do zajęć świadczy przede wszystkim

• wiedza o tym, co nauczyciel chce osiągnąć, czyli sprecyzowane cele kształcenia, zarówno do całego cyklu, jak też do poszczególnych zajęć,

• dobrze przemyślany dobór treści nauczania (opracowana karta przedmiotu),

• dobrze przygotowany plan przebiegu poszczególnych zajęć (może to być dobrze opracowany konspekt)

• oraz dobór odpowiednich metod nauczania do proponowanych treści.

Cele nauczania

Cel to świadomie zamierzony stan do którego dąży się przez odpowiednio zorganizowane działanie. Cele kształcenia odnoszę się bezpośrednio do studentów i opisują zmianę, jaką chcemy (w nich) uzyskać. Cel kształcenia jest określany jako zamierzony wynik, osiągnięcie studenta, czy też jako zamierzona jego właściwość. Określamy je wymieniając główne rodzaje opanowanych wiadomości i umiejętności oraz uformowanych postaw i ukierunkowanych działań.

Dydaktycy dzielą cele na ogólne i szczegółowe (tzw. operacyjne). Cele ogólne wskazują kierunek dążeń, ale nie określają w szczegółach, co ma zostać osiągnięte, znajdują się w programach studiów, opisie sylwetki absolwenta, opisie kompetencji, jakie student powinien posiadać po ukończeniu nauki danego przedmiotu. Cele ogólne wyznaczają dobór treści nauczania, co za tym idzie - dobór poszczególnych programów nauczania i dobór poszczególnych przedmiotów.

Cele operacyjne (efekty) stanowią opis wyników, które mają być uzyskane na poszczególnych zajęciach. Opis ten powinien być na tyle dokładny, by umożliwić rozpoznanie, czy cel został osiągnięty. Należy zastanowić się, jakie zmiany dotyczące wiedzy czy umiejętności studentów powinny nastąpić w trakcie poszczególnych jednostek dydaktycznych.

Formułując cele operacyjne należy uwzględnić

• opis zachowania - co student wykona lub jakie jego działanie nauczyciel uzna za dowód osiągnięcia celu;

• sytuację sprawdzania - warunki, w których należy się spodziewać działania lub w których będzie ono obserwowane;

• kryteria osiągnięć - standard lub poziom wykonania uznany za wystarczający.

Cele operacyjne formułowane są do sfery poznawczej (wiedza, umiejętności, kompetencje), określa się je jako 1) cele poznawcze (dotyczące wiedzy), 2) cele kształcące (dotyczące umiejętności i kompetencji). Są też osobno formułowane w odniesieniu do sfery postaw i działania (sfery wartości), które dawniej były określane w literaturze jako 3) cele wychowawcze.

W każdej z tych sfer mamy do czynienia z dalszą klasyfikacją celów.

Taksonomia celów nauczania

Poziom	Kategoria
Wiadomości	Zapamiętanie wiadomości Zrozumienie wiadomości
Umiejętności	Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

1. Zapamiętanie wiadomości oznacza gotowość studenta do przypomnienia sobie terminów, faktów, praw, teorii naukowych, zasad działania, do zdefiniowania, rozpoznania lub wskazania wiadomości prezentowane podczas nauczania. Mogą one przyjmować formę faktu, reguły, diagramu, itd.. Zapamiętanie wiąże się z podstawowym poziomem rozumienia wiadomości ( student nie powinien ich zniekształcać, mylić). Np. "student potrafi zdefiniować…, wymienić…, wyróżnić…”.

2. Zrozumienie wiadomości oznacza, że student potrafi je przedstawić w innej formie niż zapamiętał, uporządkować, streścić, uczynić podstawą wnioskowania, potrafi zademonstrować rozumienie wiadomości "tłumacząc" je z jednej formy na drugą lub rozpoznając je w zmienionej formie. Może to polegać na wypowiedzeniu definicji własnymi słowami, wymyśleniu oryginalnego przykładu, rozpoznaniu przykładu itp.: student potrafi streścić…, zinterpretować…, wyjaśnić.., rozróżnić… scharakteryzować…;

Zastosowanie: student potrafi posłużyć się wiadomościami w celu wykonania określonych czynności, np. napisania, rozwiązania, zaprojektowania, przeprowadzenia badania itp.

3. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych oznacza umiejętności posługiwania się nabytymi wiadomościami wedle uprzednio podanych wzorów. "student potrafi zastosować…, porównać…, sklasyfikować…, rozpoznać…;

4. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych oznacza opanowanie przez studenta umiejętności dostrzegania i formułowania problemów, dokonywania analizy i syntezy nowych dla niego zjawisk, konstruowania planu działania, umiejętności stawiania hipotez i ich weryfikacji. "student potrafi dowieść…, przewidzieć…, ocenić…, zanalizować…, uczynić podstawą swoich badań…".

Taksonomia celów dotyczących postaw

Poziom	Kategoria
Działania	Uczestnictwo w działaniu Podejmowanie działania
Postawy	Nastawienie na działanie System działań

1. Uczestnictwo w działaniu polega na wykonywaniu czynności odpowiadających przyjętej roli, wykonywaniu poleceń, bez wykazywania inicjatywy.

2. Podejmowanie działania polega na samorzutnym rozpoczynaniu danego rodzaju działania i wewnętrznym zaangażowaniu w działanie. Student nie tylko dostosowuje się do sytuacji, w jakiej się znalazł, ale ją też w pewien sposób organizuje.

3. Nastawienie na działanie polega na konsekwentnym wykonywaniu danego rodzaju działania na skutek trwałej wewnętrznej potrzeby i dodatniego wartościowania jego wyników. Jest tu stałe dążenie np. do stosowania skuteczniejszych czy z innych względów lepszych rozwiązań, brak jest tu jednak szerszego uogólnienia i pełnej spójności.

4. System działań polega na regulowaniu określonego typu działalności za pomocą harmonijnie uporządkowanego zbioru zasad postępowania, z którymi student identyfikuje się do tego stopnia, że można je uważać za cechy jego osobowości. Takie nastawienie do wykonywanych czynności nie zawodzi nawet w bardzo trudnych sytuacjach, zaś samo działanie oznacza się skutecznością i swoistością stylu.

Podczas gdy cele operacyjne dotyczące wiadomości są mierzalne, cele dotyczące postaw nie dają się bezpośrednio mierzyć. Są one jednak bardzo istotne, nie należy ich zaniedbywać, gdyż decydują o zaangażowaniu i motywacji do wykonywania działań, o wartości danej dyscypliny, jej sensowności dla studenta. Postawa to sposób uprawiania danej dyscypliny, oprócz komponentu merytorycznego zawiera także komponent etyczny, decyduje o profesjonalizmie.

Operacjonalizacja celów

Operacjonalizacji celu dokonujemy, kiedy zamieniamy cel ogólny na - w zamierzeniu równoważny - zbiór celów operacyjnych.

Należy uważać na to, aby zajęcia nie sprowadzały się do tzw. "przerabiania podręczników naukowych". Pamiętaj: Każde kształcenie powinno być ukierunkowane na cele, które są elementem nadrzędnym w stosunku do pozostałych elementów (takich jak treści, zasady, metody czy środki kształcenia). Ustalenie i sformułowanie celów kształcenia jest warunkiem trafnego projektowania dydaktycznego. Właściwe sformułowanie celów operacyjnych nie tylko ułatwia nauczycielowi właściwe planowanie, organizację i kierowanie procesem kształcenia, umożliwia pomiar osiągnięć poprzez ustalenie kryteriów i skonstruowanie adekwatnego narzędzia kontroli, lecz również umożliwia studentom odpowiednią organizację ich nauki własnej. Ich walor polega przede wszystkim na możliwości określenia niezbędnego dla każdego studenta zakresu wiadomości i umiejętności (mają więc one wartość informacyjną dla studentów).

Jak dokonujemy operacjonalizacji celu?

1. zapisujemy cel w postaci ogólnej. Techniką pomocną przy sformułowaniu celu ogólnego będzie wyobrażenie sobie wzorcowego studenta (jaki zakres kompetencji odnośnie danego przedmiotu powinien posiadać, jaką wiedzą i jakimi umiejętnościami powinien dysponować, jakie czynności powinien umieć wykonywać)..

2. wypisujemy propozycje celów operacyjnych (precyzujemy, w jaki sposób chcemy cel ogólny osiągnąć) i klasyfikujemy je wedle taksonomii celów kształcenia. Określamy dziedzinę (np. cele poznawcze), kategorię (zapamiętanie, zrozumienie, stosowanie) każdego proponowanego celu.

Cel: Student zna i stosuje testy immunodiagnostyczne

• zapamiętanie informacji o rodzajach testów ….

• zrozumienie zasad działania, przebiegu i znaczenia poszczególnych testów w diagnostyce medycznej…

• umiejętność przeprowadzenia ( zastosowania) ….

• dobór testu immunodiagnostycznego…. jest dobrze przemyślany i zaplanowany przez studenta

Zapamiętaj : cel poznawczy dotyczy umiejętności posługiwania się wiedzą!

3. Sprawdzamy trafność i operacyjność listy celów operacyjnych przez szkicowe zaprojektowanie egzaminu, który mógłby wykazać, czy zostały one osiągnięte - a zarazem, czy został osiągnięty zamierzony cel ogólny. Egzamin powinien obejmować sferę teoretyczną i praktyczną. W odniesieniu do podanego przykładu mógłby wyglądać tak:

• Cele a i b: ustne lub pisemne przedstawienie i wyjaśnienie zasad działania testów immunodiagnostycznych….

• Cele c i d: przedstawienie dokumentacji samodzielnie przeprowadzonego testu ….

• Cele e i f: przedstawienie dokumentacji samodzielnie przeprowadzonego badania z użyciem określonego testu ….

TEMATYKA PROGRAMOWA - Immunodiagnostyka jako metoda badawcza w diagnostyce medycznej wykorzystująca reakcje immunologiczne

TEMAT ZAJĘĆ - Precypitacja w środowisku płynnym i stałym, odczyn flokulacyjny

CELE OGÓLNE

• Zdobywanie wiedzy na temat testów immunodiagnostycznych, a także poznawanie zasady ich działania.

• Zaznajomienie się ze specyfiką reakcji immunologicznych i zapoznanie się z podstawowymi pojęciami z zakresu immunologii.

• Rozwijanie umiejętności interpretacji wyników wykonanego testu, poprawnego wykonania testu poprzez dobór odpowiedniego stężenia reagentów, dokładnego wykonania rozcieńczeń, a także odpowiedniego doboru kontroli przy każdorazowym wykonaniu testu.

• Doskonalenie umiejętności pracy laboratoryjnej z zachowaniem bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium.

Cele

a)poznawcze

• student definiuje pojęcie immunodiagnostyka

• student wymienia zastosowania metod immunodiagnostycznych w diagnostyce laboratoryjnej

• student wyjaśnia czym jest reakcja immunologiczna: wprowadzenie pojęcia antygen, przeciwciało, dopełniacz, miano

• student rozumie pojęcia czułość, swoistość testu diagnostycznego

• student zna zasadę działania oraz warunki przeprowadzenia odczynu precypitacji w środowisku płynnym i stałym (immunodyfuzja)

• student opisuje wykonanie i zasadę działania odczynu VDRL (Veneral Disease Research Laboratory Test) jako testu badawczego używanego do diagnostyki kiły

b) kształcące

• student potrafi samodzielnie przygotować rozcieńczenia reagentów

• student wykonuje odczyn precypitacji pierścieniowej

• student wykonuje odczyn immunodyfuzji radialnej wg. Manciniego

• student potrafi wykreślić krzywą wzorcową dla antygenu i odczytać z niej stężenie badanego roztworu antygenu

• student przeprowadza odczyn VDRL

• student ocenia poprawność wykonanych testów na podstawie dołączonych kontroli dla każdego z testu

• student interpretuje otrzymane wyniki przeprowadzonych testów

Aby zrealizować cele operacyjne należy wyodrębnić materiał kształcenia, czyli pewien zakres wiedzy wykorzystywanej w kształceniu. Cele kształcenia i materiał kształcenia stanowią dwa uzupełniające się aspekty procesu kształcenia (stanowią o treściach kształcenia, czyli o tym, co student ma opanować). Ustrukturyzowany ze względu na cel materiał kształcenia to treści kształcenia. Materiału i treści nie należy ze sobą mylić, gdyż wówczas powstaje sugestia, że tym, co ma być opanowane przez studenta jest właśnie materiał nauczania. Taką postawę nazywa się w dydaktyce materializmem dydaktycznym lub encyklopedyzmem.

Kształcenie dotyczy sposobu posługiwania się wiedzą. Brak celów operacyjnych, czyli sprecyzowanych zamierzonych osiągnięć studentów, sprecyzowanych wyników jego uczenia, zarówno po stronie wiedzy, umiejętności jak też postaw, sprzyja materializmowi dydaktycznemu i sprawia, że wymagamy od studentów jedynie odtwarzania treści podręczników akademickich.

Nauczyciel akademicki ma obowiązek nie tylko znać materiał kształcenia, lecz także dokonać jego świadomej selekcji i zdecydować o rozkładzie akcentów, tak, by najpełniej osiągnąć nie tylko cele operacyjne, związane bezpośrednio z tematem zajęć, lecz także długofalowe, będące niezbędnym składnikiem wykształcenia absolwenta.

Realizacja treści kształcenia odbywa się za pomocą odpowiednich sposobów kierowania procesem dydaktycznym, czyli metod, form i środków kształcenia.

Normowanie wymagań

W procesie kształcenia mamy do czynienia z wielopoziomowym normowaniem osiągnięć studentów, co znajduje wyraz w uzyskiwanych przez studentów ocenach z poszczególnych przedmiotów. Procedura normowania wymagań dotyczących konkretnych przedmiotów obejmuje następujące kroki:

1. Ustalenie zakresu programowego. Jest on ustalany, zarówno dla całego przedmiotu jak i do poszczególnych jednostek dydaktycznych (zajęć).

2. Rozróżnienie wymagań podstawowych i ponadpodstawowych. Odróżniamy to, co ma być wymagane od wszystkich studentów zaliczających przedmiot ( na "trójkę"), od reszty (na "czwórkę" lub "piątkę"). Wymagania podstawowe dotyczą wiedzy utrwalonej w przedmiocie i niezbędnej w nim, przydatnej w innych przedmiotach oraz niezbędnej poza uczelnią (do wykonywania zawodu). Umiejętności ponadpodstawowe wiążą się przede wszystkim z samodzielnością myślenia, sięganiem po literaturę naukową (w syllabusach jest ona określana jako uzupełniająca, dodatkowa), być może z prowadzeniem badań (taki student jest wtedy bliski współpracy z zakładem badawczym). Jest to poziom, który stwarza perspektywę wybiegania poza program. Student mniej biegły w umiejętnościach określonych jako ponadpodstawowe zasługuje na ocenę dobrą, student, który spełnia wszystkie wymagania określone jako ponadpodstawowe zasługuje na ocenę bardzo dobrą.

Planowanie zajęć

Planowanie kierunkowe: ma powiązać cele z materiałem. Ustalenie, jaki materiał pozwala na osiągniecie celów kształcenia. Polega na doborze i określeniu treści kształcenia.

Planowanie metodyczne: wytycza tok zajęć edukacyjnych, metody, jakimi będzie przebiegał proces kształcenia, poszczególne czynności nauczyciela i studentów i owocuje dokumentem, który nazywany jest konspektem lub planem metodycznym zajęć.

Realizacja treści kształcenia odbywa się za pomocą odpowiednich metod kształcenia.

W dydaktyce wyróżnia się metody podające, problemowe, eksponujące. W nowoczesnym ujęciu edukacji ważną rolą metod jest wpływ na opanowanie umiejętności i rozwój kompetencji, a nie na asymilację wiedzy i jej reprodukcję, w związku z tym nabierają znaczenia różne odmiany kształcenia problemowego.

I. Wśród metod stosowanych przez nauczycieli akademickich przeważają metody tradycyjne. Dominującą metodą w szkole wyższej jest wykład, najstarsza i najbardziej związana z tradycjami, głównie uniwersytetów, metoda kształcenia. Wykład w szkole wyższej jest jednocześnie i metodą i formą kształcenia. Jako forma jest pewną całością organizacyjną, trwającą określoną ilość czasu, jako metoda jest pewnym układem systematycznie stosowanych czynności nauczyciela. Przeciwnicy wykładów podkreślają małą jego skuteczność, pełnienie głównie funkcji informacyjnej, sprzyjanie bierności. Zwolennicy zaś wymieniają zalety płynące z osobistego kontaktu naukowego ze studentami, kontaktu intelektualnego i społecznego, stanowiącego istotę szkoły wyższej. Wykład powinien zawierać informację o najnowszych osiągnięciach nauki w danej dziedzinie, jak też prezentować wyniki badań wykładowcy. Powinien sprzyjać wyjaśnianiu trudnych zagadnień, przedstawianiu własnych poglądów wykładowcy.

Zasadniczym warunkiem powodzenia dydaktycznego wykładu jest zaangażowanie wykładowcy w treść wykładu. Brak osobistego zaangażowania wykładowcy czyni wykład monotonnym i mało interesującym. Struktura wykładu powinna być uporządkowana, ułożona w logiczną całość. Wprowadzenie ma wzbudzić zainteresowanie, przyciągnąć uwagę, rozwinięcie powinno zawierać całość informacji, zakończenie zaś podsumowanie i wnioski. Istotnym warunkiem efektywności wykładu jest utrzymanie uwagi słuchaczy. Ważna jest modulacja głosu i tempo mówienia. Ważne jest przygotowanie każdego wykładu w formie merytorycznego planu lub konspektu. Czytanie wykładu nie angażuje wykładowcy.

Literatura do wykładu

1. Krzysztof Kruszewski (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, PWN, 2004.

2. Franciszek Bereźnicki, Zagadnienia dydaktyki szkoły wyższej, Szczecin 2009.

3. Krzysztof Konarzewski (red.) Sztuka nauczania. Szkoła, Warszawa 2002.

Czekam na Państwa prace , proszę o przysyłanie na adres [e-mail]

Przykładowy konspekt do zajęć

Imię i nazwisko…..

Zakład………

KONSPEKT ĆWICZEŃ Z POMIARÓW LINIJNYCH W RAMACH KINEZYTERAPII DLA STUDENTÓW II ROKU GRUP 10 i 11 WYDZIAŁU WOJSKOWO-LEKARSKIEGO Z ODDZIAŁEM FIZJOTERAPII

Temat : Pomiary linijne długości i obwodów, pomiary orientacyjne w kończynach górnych

i dolnych. Badanie skrócenia czynnościowego w kończynach dolnych. Badania wykonywane na sobie i na pacjentach. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

CELE:

1. Poznawcze:

1.Cele ogólne:

• Student umie wyjaśnić pojęcie kinezyterapia.

• Student potrafi omówić badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta.

• Student umie wyjaśnić pojęcie pomiary linijne długości, pomiary linijne obwodów, pomiary orientacyjne kończyn.

• Student potrafi odróżniać pomiary linijne od pomiarów orientacyjnych kończyn.

• Student zna zasady wykonywania pomiarów linijnych oraz pomiarów orientacyjnych kończyn.

• Student zna zasady wykonywania badania skrócenia czynnościowego

w kończynach dolnych.

• Student ma opanowane zasady sporządzania prawidłowej dokumentacji medycznej.

2.Cele szczegółowe:

• Student potrafi zdefiniować pojęcie kinezyterapia oraz określić jej miejsce i rolę

w procesie rehabilitacji.

• Student zna teoretyczne podstawy kinezyterapii.

• Student potrafi omówić ocenę stanu pacjenta dla potrzeb kinezyterapii.

• Student potrafi wymienić topograficzne punkty kostne ciała niezbędne do wykonywania pomiarów linijnych.

• Student potrafi omówić poszczególne elementy badania podmiotowego oraz badania przedmiotowego.

• Student zna podział badania przedmiotowego (badanie statyczne miejscowe

i ogólne, badanie dynamiczne miejscowe i ogólne).

• Student zna cel wykonywania pomiarów linijnych długości oraz obwodów kończyn górnych i dolnych.

• Student potrafi wymienić oraz opisać sposób wykonywania pomiarów linijnych długości kończyn górnych oraz kończyn dolnych.

• Student rozróżnia pojęcia: długości względnej, długości bezwzględnej, długości absolutnej.

• Student potrafi wymienić oraz opisać sposób wykonywania pomiarów linijnych obwodów kończyn górnych i dolnych.

• Student potrafi wymienić i opisać sposób wykonywania pomiarów orientacyjnych w obrębie kończyny górnej i dolnej.

• Student potrafi zdefiniować cel oraz sposób wykonania badania skrócenia czynnościowego kończyn dolnych.

• Student nauczy się zastosować poznaną wiedzę w kontakcie z pacjentami.

• Student nauczy się wykonywać prawidłową dokumentacje zapisu badania oraz dokonywać jej prawidłowej interpretacji.

2. Kształcące:

1.Cele ogólne:

• Student potrafi przeprowadzić badanie podmiotowe (wywiad personalny, wywiad dotyczący obecnej choroby, wywiad socjalny) z innymi studentami.

• Student potrafi przeprowadzić badanie przedmiotowe ogólne z innymi studentami.

• Student potrafi odszukać podstawowe topograficzne punkty kostne na ciele innego studenta.

• Student posługuje się taśmą centymetrową dla potrzeb kinezyterapii.

• Student potrafi wykonać pomiary linijne długości kończyn górnych i dolnych na innych studentach.

• Student potrafi wykonać pomiary linijne obwodów kończy górnych i dolnych na innych studentach.

• Student nauczy się wykonywać pomiary orientacyjne w obrębie kończyn górnych

i dolnych na innych studentach.

• Student nauczy się zapisywać uzyskane wyniki w dokumentacji medycznej.

2.Cele szczegółowe:

• Student umie przeprowadzić badanie podmiotowe (wszystkie elementy wywiadu)

z innymi studentami oraz z pacjentem.

• Student umie przeprowadzić badanie przedmiotowe z uwzględnieniem badania statycznego miejscowego i ogólnego, dynamicznego miejscowego i ogólnego,

z innymi studentami oraz z pacjentem.

• Student potrafi odszukać podstawowe topograficzne punkty kostne na ciele innego studenta oraz ciele pacjenta.

• Student dokonuje pomiaru pomiędzy poszczególnymi punktami kostnymi.

• Student potrafi wykonać pomiary linijne długości kończyn górnych (cała kończyna, ramię, przedramię, ręka) i kończyn dolnych (cała kończyna, udo, goleń, stopa) na innych studentach oraz na pacjencie.

• Student potrafi wykonać pomiary linijne obwodów kończyn górnych i dolnych na innych studentach oraz na pacjencie.

• Student potrafi wykonać pomiary orientacyjne kończyn górnych i dolnych na innych studentach oraz na pacjencie.

• Student potrafi wykonać pomiary linijne z uwzględnieniem prawidłowej nomenklatury kinezyterapeutycznej: długości względnej, długości bezwzględnej, długości absolutnej kończyn górnych i dolnych.

• Student umie dokonać prawidłowej lub patologicznej oceny długości kończyn górnych i dolnych oraz przeprowadza pełne badanie czynnościowe kończyn.

• Student potrafi zapisać i zinterpretować uzyskane wyniki w dokumentacji medycznej.

3. Wychowawcze:

1.Cele ogólne:

• Upowszechnianie wiedzy z zakresu kinezyterapii.

• Rozszerzanie wiedzy na temat podstawowych badań w kinezyterapii.

• Stosowanie uzyskanych wiadomości w sytuacjach problemowych.

• Rozwijanie umiejętności do pracy w grupach.

• Rozwijanie sprawności poprzez samodzielne wykonywanie zadań.

2.Cele szczegółowe:

• Rozszerzanie wiedzy dotyczącej pomiarów w kinezyterapii.

• Kształtowanie nawyku wykonywania dokładnych pomiarów.

• Rozwijanie umiejętności szybkiego zapamiętywania.

• Aktywizowanie studentów do integracji z innymi studentami.

• Kształtowanie określonych postaw wobec pacjentów.

Forma zajęć:

Wykład kursowy, ćwiczenia kliniczne.

Metody ………

CZAS:

5x 45min

MIEJSCE:

Klinika Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej z Oddziałem Dziennego Pobytu, sala B

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

-Laptop.

-Rzutnik multimedialny.

-Prezentacja w programie Microsoft Power Point.

-Taśma centymetrowa.

-Leżanka.

- Kalibrowane deseczki grubości 0,5cm i 1cm.

BIBLIOGRAFIA:

1.Zembaty A.: Kinezyterapia Tom I, Wyd.: Kasper, Kraków 2002.

2.Walaszek R., Kasperczyk T., Magiera L.: Diagnostyka w kinezyterapii i masażu,

Wyd.: BIOSPORT, Kraków 2007.

3.Kilar Z., Lizis P.: Leczenie Ruchem Część I Badanie Narządu Ruchu w Rehabilitacji,

Wyd.: Kasper, Kraków 1996.

4.Skolimowski T.: Badania czynnościowe narządu ruchu w fizjoterapii, Wyd.: AWF, Wrocław 2009.

5.Buckup K.: Testy Kliniczne w badaniu kości , stawów i mięśni, Wyd.: Lekarskie PZWL, Warszawa 1995.

ZAGADNIENIA:

1. Diagnostyka dla potrzeb kinezyterapii.

2. Badanie (anamneza) - informacje ogólne.

3. Pomiary linijne długości kończyn górnych i dolnych.

4. Pomiary linijne obwodów kończyn górnych i dolnych.

5. Pomiary orientacyjne kończyn górnych i dolnych.

6. Diagnostyka skrócenia czynnościowego kończyn dolnych.

7. Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.

8. Badania wykonywane na sobie i na pacjentach.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

LP.	TEMAT ZAGADNIENIA	CZAS	TREŚĆ ZAGADNIENIA	UWAGI METODYCZNE
1.	Rozpoczęcie zajęć: -przywitanie studentów -sprawdzenie listy obecności -omówienie kartkówek z poprzednich zajęć -podanie tematu zajęć -omówienie literatury	10min	Odczytanie ocen z kartkówek. Pomiary linijne. Przedstawienie pozycji zawartych w bibliografii.
2.	Sprawdzenie wiedzy studentów.	30min	Sprawdzenie wiedzy studentów w formie pisemnej z materiału dotyczącego poprzednich zajęć.	Studenci piszą kartkówkę.
3.	Przerwa	15min
4.	Wykład kursowy	45min	1.Diagnostyka dla potrzeb kinezyterapii: -badanie dla potrzeb kinezyterapii miejscowej *pomiary linijne *badanie zakresów ruchów w stawach *ocena siły mięśni *badanie odruchów i wybrane testy *badanie zaburzeń czynnościowych narządu ruchu -badanie dla potrzeb kinezyterapii miejscowej *badanie wydolności ogólnej *badanie globalnych możliwości funkcjonalnych *badanie specjalne na użytek metod kinezyterapeutycznych 2.Badanie (anamneza): -wywiad (badanie podmiotowe) *personalny *dotyczący aktualnej	Prezentacja w programie Microsoft Power Point. Nauczyciel przedstawia podział badania i wyjaśnia jego główne składowe.
			choroby *socjalny -badanie przedmiotowe *statyczne miejscowe i ogólne *dynamiczne miejscowe i ogólne 3. Pomiary linijne długości: a) kończyn górnych: -długość względna kg -długość bezwzględna kg -długość anatomiczna kg -długość ramienia -długość przedramienia -długość ręki -szerokość ręki b)kończyn dolnych: -długość względna kd -długość bezwzględna kd -długość anatomiczna kd -długość uda -długość goleni -długość stopy -szerokość stopy 4.Pomiary obwodów: a) kończyn górnych: -ramienny pierwszy R1 (krótki i długi) -ramienny drugi R2 -łokciowy -przedramienia pierwszy P1 -przedramienia drugi P2 b) kończyn dolnych: -pośladkowy pierwszy P1 (długi i krótki) -udowy pierwszy U1 -udowy drugi U2 -kolanowy -goleniowy pierwszy G1 -goleniowy drugi G2	Prezentacja w programie Microsoft Power Point. Nauczyciel omawia i dokonuje pokazu pomiarów na jednym wybranym studencie, za pomocą taśmy centymetrowej. Pozycja wyjściowa do pomiaru: -w przypadku kkg w pozycji siedzącej, -w przypadku kkd w pozycji leżenia tyłem. j.w.
5.	Przerwa	10min
6.	Wykład kursowy c.d.	45min	5.Pomiary orientacyjne: a) kończyn górnych: -rąk -przedramion -ramion b) kończyn dolnych: -stóp -podudzi -ud 6.Diagnostyka skrócenia czynnościowego kończyn dolnych. Ocenia się gdy występują trudności w badaniu długości względnej i gdy mamy do czynienia z przykurczami i zesztywnieniami w patologicznych ustawieniach. 7.Prawidłowa dokumentacja zapisu badania.	Prezentacja w programie Microsoft Power Point. Nauczyciel omawia i dokonuje pokazu pomiarów na jednym wybranym studencie. j.w. Badanie wykonywane w pozycji stojącej podkładając pod stopę „krótszej” kończyny kalibrowane deseczki grubości 0,5cm i 1cm. Nauczyciel przedstawia przykładowy arkusz badania, objaśnia jego punkty i wpisuje dane uzyskane podczas badania studenta.
7.	Przerwa	10 min		Czas na przebranie się studentów w stroje gimnastyczne.
8.	Ćwiczenia kliniczne	45min	8.Badania wykonywane: a) na sobie b)na pacjentach	Studenci dobierają się w pary i dokonują pomiarów na sobie. Kontrola i weryfikacja poprawności wykonanych pomiarów. Studenci dobierają się w grupy 4-osobowe, Każda grupa przydzielona jest do określonego pacjenta i wykonuje pomiary linijne u tego pacjenta w sali chorego. Kontrola i weryfikacja poprawności wykonanych pomiarów. Zwracam uwagę na organizację pracy w grupie.
9.	Zakończenie zajęć	15min	1.Podsumowanie zajęć. 2.Podkreślenie najważniejszych zagadnień. 3.Podanie dodatkowej literatury dla zainteresowanych.	Wystawienie ocen za aktywność. Udzielenie odpowiedzi na zadane pytania. Wnioski i zalecenia.

Bolesław Niemierko, Cele kształcenia (w:) Krzysztof Kruszewski (red), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, PWN 1994, s. 13.

Bolesław Niemierko, Cele kształcenia (w:) Krzysztof Kruszewski (red), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, PWN, 2004, s. 29-30.

Por. B. Niemierko, op. cit., 2004, s. 24 -27.

Por. B. Niemierko, op. cit., 2004, s. 48-49..

Por. B. Niemierko, op.cit., 2004, s. 43-45.

Por. B. Niemierko, op. cit., 2004, s. 50-53.

Franciszek Bereźnicki, Zagadnienia dydaktyki szkoły wyższej, Szczecin 2009, s. 62.

Konspekt opracowała Anna Kubsik, Klinika Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej z Oddziałem Dziennego Pobytu, UM w Łodzi

---