INSTRUMENTY ANALIZY FINANSOWEJ

Analiza finansowa to rodzaj analizy ekonomicznej, zajmującej się wnikliwą oceną całokształtu działalności gospodarczej, łącznie z jej efektem końcowym w postaci wyniku finansowego oraz stanu majątkowo-finansowego firmy. W toku analizy finansowej wykorzystuje się szereg instrumentów (wskaźniki finansowe) oraz bazuje na danych rachunkowości finansowej. Analiza finansowa obejmuje swym zakresem:

• analizę bilansu (ocena sytuacji majątkowo-finansowej);

• analizę wyniku finansowego;

• analizę rentowności (zdolności do generowania zysku);

• analizę płynności finansowej.

Analiza finansowa jest ważnym instrumentem zarządzania, gdyż:

• dostarcza wiele informacji pomocnych przy racjonalnym gospodarowaniu majątkiem i kapitałem jednostki,

• ułatwia prognozowanie, jest niezbędna w procesie planowania i zabiegów regulacyjnych,

• zapewnia stałą kontrolę poziomu kosztów, przychodów i wyniku finansowego.

Bilans

Podstawowym składnikiem sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa jest bilans, czyli zestawienie aktywów i finansujących ich pasywów. Jest to dokładna fotografia stanu przedsiębiorstwa w określonym dniu, zwanym dniem bilansowym. Uważna analiza bilansu pomaga w ocenie zarządzania spółką oraz w ustaleniu źródeł strat i zysków spółki. Bilans jest sprawozdaniem o sytuacji majątkowej i kapitałowej przedsiębiorstwa. Zasadniczo dzieli się na dwie części:

• aktywa - będące wykazem posiadanych przez dane przedsiębiorstwo majątku,

• pasywa - zawierające informacje na temat źródeł finansowania majątku.

Bilans, w odróżnieniu od rachunku wyników, ma charakter statyczny: pokazuje informacje o przedsiębiorstwie według stanu na dzień sporządzenia sprawozdania (podczas gdy rachunek wyników obejmuje cały okres, np. kwartał czy rok).

Do aktywów zaliczamy składniki majątku trwałego i obrotowego spółki oraz tzw. rozliczenia międzyokresowe.

Majątek trwały

Pierwszą grupą składników majątku trwałego są wartości niematerialne i prawne. Zalicza się do nich koszty organizacji, poniesione przy tworzeniu spółki akcyjnej, koszty prac rozwojowych, tzw. goodwill (wartość rynkową firmy, wynikającą chociażby z jej długoletniej obecności na rynku), wartości nabytych koncesji, licencji (także wartość nabytego oprogramowania komputerowego), znaków towarowych oraz zaliczki na poczet wartości niematerialnych i prawnych. Na rzeczowy majątek trwały składają się: budynki i budowle, grunty, urządzenia techniczne i maszyny oraz środki transportu. W tej pozycji wpisuje się też inwestycje rozpoczęte oraz zaliczki na poczet inwestycji. Finansowy majątek trwały obejmuje lokaty kapitałowe długoterminowe, udzielone innym podmiotom pożyczki długoterminowe. Oddzielną grupę stanowią należności długoterminowe.

Majątek obrotowy

Majątek obrotowy składa się z czterech grup. W skład zapasów wchodzą: materiały w magazynie, półprodukty i tzw. produkty w toku (które znajdowały się w produkcji w dniu bilansowym), produkty gotowe w magazynie, towary oraz zaliczki na poczet dostaw.

Należności i roszczenia obejmują przede wszystkim należności z tytułu dostaw i usług. Wynika to z faktu, że w dniu sporządzenia bilansu część wystawionych faktur jeszcze nie została zapłacona. Ponadto znajdują się tu należności budżetowe, należności wewnątrzzakładowe oraz należności dochodzone na drodze sądowej. Ponadto w majątku obrotowym wpisuje się krótkoterminowe papiery wartościowe oraz środki pieniężne - zarówno tzw. pogotowie kasowe (pieniądze, znajdujące się w kasie zakładu), jak i środki zdeponowane w banku. W tej ostatniej pozycji wpisuje się też inne niż gotówkowe środki pieniężne, a więc weksle, czeki obce itp.

Rozliczenia międzyokresowe

Rozliczenia międzyokresowe obejmują czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Do pasywów zalicza się kapitały własne, utworzone rezerwy, kapitały obce oraz rozliczenia międzyokresowe.

Kapitał własny

Kapitał własny tworzą: kapitał podstawowy, należne wkłady na poczet kapitału, kapitał zapasowy, kapitały rezerwowe, nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych oraz wynik finansowy netto roku obrotowego. Zasadniczą częścią kapitału własnego jest kapitał podstawowy (kapitał akcyjny). Drugim składnikiem kapitałów własnych są należne, lecz nie wniesione wkłady na poczet kapitału podstawowego. W pozycji tej wpisuje się wartość nie spłaconego kapitału akcyjnego. Co istotne, liczba ta przyjmuje wartość ujemną, obniża zatem sumę kapitałów własnych.

Do kapitału zapasowego zaliczamy: kapitał tworzony ustawowo (zgodnie z Kodeksem Handlowym spółka ma obowiązek przekazywać na poczet kapitału zapasowego co najmniej osiem procent zysku netto do momentu, kiedy wysokość powstałej w ten sposób rezerwy nie osiągnie wielkości równoważnej jednej trzeciej kapitału akcyjnego) lub tworzony na mocy statutu spółki. Tu również trafia suma, wynikająca z różnicy pomiędzy ceną sprzedaży akcji a ich wartością nominalną.

Kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny powstaje w wyniku dokonanych przeszacowań majątku trwałego. Poza tą pozycją wpisuje się również inne kapitały rezerwowe.

Kolejną pozycję stanowi nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych. Jeśli mamy tu do czynienia z zyskiem, wówczas jego wielkość powiększa sumę kapitału. Jeżeli natomiast w latach poprzednich wystąpiła strata, wpisuje się wartość ujemną.

Podobna zasada obowiązuje przy wpisywaniu wyniku finansowego netto roku obrotowego. Zysk przyjmuje wartość dodatnią, strata natomiast ujemną. W pozycji tej znajdują się też dokonane odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego.

Rezerwy

Czasem spółka jest zmuszona do utworzenia rezerwy, która znajduje się w osobnej pozycji wśród pasywów. Tutaj wpisuje się też wartość rezerw na podatek dochodowy.

Zobowiązania

Zobowiązania, w odróżnieniu od poprzednich elementów pasywów, to kapitały obce, z których korzysta spółka - również według stanu na dzień sporządzenia bilansu. Przyjmuje się umownie, że granicą pomiędzy zobowiązaniami krótko- i długoterminowymi jest rok.

Zobowiązania długoterminowe obejmują m. in. długoterminowe papiery wartościowe, długoterminowe pożyczki i kredyty bankowe.

Zobowiązania krótkoterminowe natomiast to krótkoterminowe papiery wartościowe, kredyty krótkoterminowe, otrzymane zaliczki na poczet dostaw, zobowiązania wekslowe, zobowiązania z tytułu dostaw (lub usług), zobowiązania budżetowe, zobowiązania wewnątrzzakładowe (w tym wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń). W zobowiązania krótkoterminowe wpisuje się również fundusze specjalne, utworzone przez spółkę - np. fundusze socjalne czy nagród.

Rozliczenia międzyokresowe

W rozliczenia międzyokresowe wpisuje się bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów oraz przychody przyszłych okresów.

Bilans jest specyficznym zestawieniem aktywów i finansujących ich pasywów. Jego analiza jest bardzo istotna, pomaga ocenić sposób zarządzania oraz ustalić źródła powstawania strat i zysków przedsiębiorstwa w danym okresie. Analiza pozioma bilansu polega na zestawieniu poszczególnych pozycji bilansu na dany dzień z analogicznymi danymi, wynikającymi z bilansu, sporządzonego na wcześniejszy dzień bilansowy. Przy zestawieniu zmian poszczególnych składników bilansu nie można zapominać o inflacji, która miała miejsce w okresie pomiędzy analizowanymi dniami bilansowymi. Wszystkie wartości należy więc skorygować o współczynnik inflacji.

Analiza pionowa bilansu polega na badaniu struktury jego podstawowych składników: zarówno majątkowych, jak i kapitałowych. Zwraca się przy tym uwagę na strukturę aktywów i pasywów, które opisują dwa wskaźniki: struktury majątku i struktury kapitału.

Rachunek wyników

Rachunek wyników zawiera informacje na temat zyskowności poszczególnych działań, podejmowanych przez spółkę. Znajduje się w nim ponadto zestawienie przychodów i kosztów, co pomaga w analizie przyczyn powstania takiego a nie innego wyniku finansowego. Należy jednak uważać - pobieżna analiza doprowadza często do błędnych wniosków, dotyczących sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz jakości zarządzania jego majątkiem.

Budowa rachunku wyników

Dla większej przejrzystości rachunku wyników wprowadzono jednak większą liczbę sald, co pozwala na szybką orientację w jego strukturze (łatwiej określić wówczas faktyczne źródła przychodów i kosztów), ponadto znacznie upraszcza procedury analityczne. Wyróżniamy kilka pozycji wynikowych.

Wynik ze sprzedaży

Powstaje wskutek odjęcia od właściwych przychodów (powstałych ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, skorygowanych zmianą stanu produktów) kosztów wytworzenia produkcji sprzedanej, do których zalicza się m. in. wartość sprzedanych towarów i materiałów, zużycie materiałów (energii), ceny obcych usług, amortyzację, wynagrodzenia dla pracowników, podatki i opłaty. Saldo to ma duże znaczenie dla przedsiębiorstwa, gdyż wskazuje na rentowność jego podstawowej działalności.

Wynik na działalności operacyjnej

Poprzedni wynik korygowany jest o saldo, wynikające z zestawienia pozycji "pozostałe przychody operacyjne" z "pozostałymi kosztami operacyjnymi". W przychody wpisuje się tu m. in. przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego, otrzymane dotacje, uzyskane odszkodowania, rozwiązane rezerwy, czynsze z dzierżaw, a po stronie kosztów - wartość sprzedanych składników majątku trwałego, utworzone rezerwy, odpisane należności nieściągalne, zapłacone odszkodowania, koszty czynszów i dzierżaw.

Wynik na działalności gospodarczej

Wynik na działalności operacyjnej korygowany jest o saldo operacji finansowych - tak powstaje zysk lub strata z działalności gospodarczej. Przychody finansowe obejmują m. in. otrzymane dywidendy (w tym także otrzymane od członków grupy kapitałowej - zarówno podmiotów zależnych, jak i stowarzyszonych), otrzymane odsetki, dodatnie różnice kursowe. Koszty finansowe natomiast obejmują m. in. odsetki do zapłaty (także na rzecz członków grupy kapitałowej), odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego i krótkoterminowych papierów wartościowych oraz ujemne różnice kursowe.

Wynik finansowy brutto i netto

Poprzedni wynik - na działalności gospodarczej - jest korygowany o saldo, będące skutkiem zdarzeń nadzwyczajnych. Mamy tu na myśli m. in. zdarzenia losowe, rezultaty postępowania układowego (naprawczego) lub zaniechania pewnego rodzaju działalności. W ten sposób powstaje wynik finansowy brutto. Po zapłaceniu podatku otrzymujemy natomiast zysk (stratę) netto.

JAK OBLICZAĆ PROGI RENTOWNOŚCI?

ILOŚCIOWY PRÓG RENOWNOŚCI

Ilościowy próg rentowności pokazuje nam ile sztuk produktu musimy sprzedać, aby pokryć koszty stałe.

PR=Ks / Cj − jKz

gdzie:

Ks - koszty stałe

Cj - cena jednostkowa produktu

jKz - koszty zmienne przypadający na jednostkę produktu

WARTOŚCIOWY PRÓG RENTOWNOŚCI

Wartościowy próg rentowności wskazuje, jaka wartość sprzedaży pokrywa nasze koszty stałe.

PR'=PR ⋅ jC

gdzie:

PR' - wartościowy próg rentowności

PR - ilościowy próg rentowności

Cj - cena jednostkowa

PROCENTOWY PRÓG RENTOWNOŚCI

Procentowy próg rentowności wskazuje, jaka część naszej maksymalnej zdolności produkcyjnej musi być zaangażowana w pokrycie kosztów stałych. Jeżeli ilość dni roboczych pomnożymy przez procentowy próg rentowności ustalimy, ile dni roboczych pracujemy na pokrycie kosztów stałych, a od którego dnie zaczynamy zarabiać na siebie.

PR''= PR / Pm ⋅ 100%

gdzie:

PR'' - procentowy próg rentowności

PR - ilościowy próg rentowności

Pm - maksymalna wielkość produkcji.

Wykres: Próg rentowności: ilościowy i jakościowy

JAK OBLICZAĆ PUNKT OPŁACALNOŚCI?

Policzyliśmy jak dużo musimy pracować, aby zrównoważyć koszty stałe naszej działalności, ale w dalszym ciągu nie wiemy jak dużo musimy sprzedać, by osiągnąć satysfakcjonujący nas zysk. Jak już wiemy na potrzeby rozwoju firmy oraz własną konsumpcję możemy przeznaczyć tylko zysk netto. Szacując niezbędny w naszej sytuacji zysk netto należy uwzględnić między innymi: - Ewentualne spłaty kredytu - Bieżące potrzeby firmy - Potrzeby własne Suma punktów 1-3 będzie naszym niezbędnym zyskiem netto. Ponieważ istnieją niestety podatki dochodowe musimy powiększyć zysk netto o wielkość podatku, aby otrzymać zysk brutto.

Punkt opłacalności pokazuje nam ile sztuk (metrów, kilogramów, itp.) produktu musimy sprzedać, aby pokryć koszty stałe i osiągnąć zakładany zysk.

I tak:

PO = Ks t+ zysk_brutto / Cj- jKz

gdzie:

PO - punkt opłacalności

Kst - koszty stałe

Cj - cena jednostkowa

JKz - koszty zmienne na jednostkę produkcji

Korzystając ze wzoru do obliczania punktu opłacalności możemy również obliczyć, jaki zysk brutto możemy osiągnąć wykorzystując maksymalnie posiadane moce produkcyjne. W miejsce PO wstawiamy Pm (produkcja maksymalna).

Pm= Ks t + zysk_brutto / Cj - jKz

Przekształcając wzór otrzymujemy:

zysk_brutto = Pm ⋅ (Cj - JKM) - Kst

Powyższa formuła pozwala nam określić maksymalną masę zysku, jaką możemy uzyskać przy danych kosztach i maksymalnej wielkości produkcji. Jest to bardzo istotne dla odpowiedzi na pytanie: Czy jest tak naprawdę o co się bić?

Wybrane wskaźniki finansowe

Podstawowymi miernikami, stosowanymi w pionowej analizie rachunku wyników, są wskaźniki zyskowności. Ich konstrukcja jest bardzo prosta: zysk z danego poziomu dzielimy przez wartość przychodów ze sprzedaży, otrzymując odpowiednią stopę zysku (stopa zysku ze sprzedaży, stopa zysku z działalności operacyjnej, stopa zysku z działalności gospodarczej, stopa zysku brutto, stopa zysku netto).

Podstawowym błędem jest zawężanie analizy do stopy zysku netto. Faktem jest, że wskaźnik ten należy do najczęściej podawanych. Z drugiej strony jednak jego wielkość jest w dużym stopniu niezależna od spółki: obciążenie podatkiem jest przecież wypadkową obowiązującej aktualnie stopy podatku dochodowego oraz ewentualnych ulg i odliczeń. Bardziej sensowne wydaje się zatem mierzenie stopy zysku brutto, nie obciążonej podatkiem.

Najważniejszym chyba wskaźnikiem jest stopa zysku operacyjnego, wskazująca na jakość zarządzania spółką i zyskowność jej podstawowej działalności. Istotny jest też pomiar stopy zysku z działalności gospodarczej - uwzględnia ona saldo, osiągnięte przez spółkę z operacji finansowych.

Wzór na (dowolną) stopę zysku wygląda następująco:

		zysk
stopa zysku	=		*	100%
		obroty

Pod pojęciem "obrotu" rozumie się zwykle przychody ze sprzedaży - tak zbudowane są właśnie wymienione wyżej stopy zysku. Ponadto w analizie stosuje się (znacznie rzadziej) wskaźniki, które w mianowniku uwzględniają koszty uzyskania przychodów (również stanowiące obrót). Istota tych wskaźników polega na określeniu relacji wyniku działalności przedsiębiorstwa w przeliczeniu na jednostkę poniesionych kosztów.

W badaniu pionowym rachunku wyników stosuje się ponadto tzw. analizę przyczynową. Należy tu sprawdzić, jakie czynniki mają wpływ na zwiększenie (spadek) zysku (straty). Nie zawsze wzrost zysku jest dowodem na prawidłowy rozwój przedsiębiorstwa: może się przecież zdarzyć, że jest on pochodną znacznej redukcji kosztów, połączoną z wyprzedażą majątku czy też wzrostem przychodów finansowych przy spadającej rentowności podstawowej działalności przedsiębiorstwa.

Co to jest rentowność przedsiębiorstwa?

Wynik finansowy przedsiębiorstwa jest jednym z najważniejszych mierników jego sprawności. Powstaje w efekcie zsumowania zarówno wyników zwyczajnych (a więc pochodzących z celowo podejmowanych przez firmę działań), jak i wyników nadzwyczajnych (powstałych wskutek nieprzewidywalnych zdarzeń).

Wynik finansowy może być dodatni - wówczas nazywany jest zyskiem, a przedsiębiorstwo takie określane jest jako rentowne. W przypadku powstania ujemnego wyniku finansowego mówimy o stracie, a przedsiębiorstwo takie określamy jako deficytowe.

Powstanie straty nie oznacza, że firma rozwija się nieprawidłowo: przed sformułowaniem takiej tezy należy dokładnie zbadać, co stało się powodem takiego wyniku. Może się na przykład zdarzyć, że firma wygenerowała stratę w wyniku operacji księgowych. Z drugiej strony zysk netto może być pochodną wyższych przychodów finansowych, przy spadającej rentowności działalności.

Wskaźniki rentowności obrotu

Wskaźniki rentowności obrotu pokazują stosunek wypracowanego zysku do obrotu, przez który najczęściej rozumie się przychody ze sprzedaży (rzadziej koszty wytworzenia).

Bardzo pożytecznym, choć zdecydowanie niedocenionym wskaźnikiem jest stopa zysku brutto ze sprzedaży, obliczana według wzoru:

		zysk brutto ze sprzedaży
stopa zysku brutto ze sprzedaży	=		*	100%
		przychody ze sprzedaży

Wielkość tego wskaźnika obrazuje rentowność podstawowej działalności przedsiębiorstwa. Jego rosnąca w czasie wartość jest sygnałem zdecydowanie pozytywnym, natomiast spadek należy interpretować negatywnie, nawet przy wzrastającej stopie zysku netto (świadczy to o spadającej rentowności podstawowej działalności przedsiębiorstwa, co zazwyczaj kończy się poważnymi kłopotami).

Podobnie konstruuje się wskaźniki, uwzględniające zyski niższego poziomu. Do najbardziej rozpowszechnionych należą przy tym:

• stopa zysku brutto (zwana często marżą brutto), wyliczana według wzoru:

		zysk brutto
stopa zysku brutto	=		*	100%
		przychody ze sprzedaży

• stopa zysku netto (lub po prostu zwrot ze sprzedaży netto), wyliczana zgodnie z wzorem:

		zysk netto
stopa zysku netto	=		*	100%
		przychody ze sprzedaży

Duża wartość poznawcza tych dwóch wskaźników wynika właśnie z ich powszechności. W rozmaitych opracowaniach, w tym także i statystycznych, wymienia się właśnie stopę zysku przed opodatkowaniem oraz rentowność netto jako podstawowe wielkości, charakteryzujące firmę czy branżę. Stąd też wskaźnikami tymi najlepiej jest posługiwać się w celu dokonania porównań rentowności badanego przez nas przedsiębiorstwa ze średnią dla danej branży.

Rentowność majątku

Konstrukcja wskaźników rentowności majątku jest taka sama jak w przypadku omawianych wyżej stóp zysku. W miejscu przychodów ze sprzedaży pojawia się jednak odpowiednia wielkość majątku. Wskaźniki rentowności majątku wyrażają procentowy stosunek wypracowanego przez przedsiębiorstwo zysku do przeciętnego stanu majątku (lub jego składników), który jest zaangażowany w prowadzoną działalność gospodarczą. Podobnie jak w przypadku rentowności obrotu, i tu można wymienić cały szereg wielkości, opartych na różnych zakresach wyniku finansowego (licznik) i majątku (mianownik). Najbardziej znanym wskaźnikiem jest tu stopa zwrotu z aktywów ogółem (Return on Total Assets, ROA), określająca stosunek dochodu netto do aktywów ogółem:

		zysk netto
ROA	=		*	100%
		przeciętny stan aktywów

przy czym średni stan aktywów obliczamy według wzoru:

		stan aktywów na początek okresu + stan aktywów na koniec okresu
przeciętny stan aktywów	=
		2

Stopa zwrotu z aktywów pokazuje bardzo istotną zależność - produktywność majątku. W krajach zachodnich jest ona chyba najbardziej rozpowszechnionym wskaźnikiem, mierzącym efektywność działalności przedsiębiorstwa.

Wskaźniki rentowności kapitałów

Wskaźniki rentowności kapitałów określają relację, zachodzącą pomiędzy wynikiem finansowym netto a kapitałem. Jest to więc próba liczbowego wyrażenia efektów działalności firmy w przeliczeniu na jednostkę zaangażowanego kapitału.Najczęściej stosowanym wskaźnikiem jest tu rentowność kapitału akcyjnego (Return on Equity, ROE), wyliczany według wzoru:

		zysk netto
ROE	=		*	100%
		kapitał akcyjny

Wzrastający poziom tego wskaźnika świadczy o wyższej efektywności zaangażowanego kapitału. Jest to sygnał dla akcjonariuszy, że przedsiębiorstwo właściwie wykorzystuje posiadane zasoby. Dlatego właśnie w przypadku nowej emisji akcji należy zwrócić szczególną uwagę na poziom tego wskaźnika oraz jego zmiany w czasie. Trzeba jednak pamiętać, że wielkość tego wskaźnika będzie podlegała znacznym zaburzeniom, szczególnie tuż po przeprowadzeniu nowej emisji akcji (wówczas w mianowniku będzie już zawarta wielkość "świeżego" kapitału, który nie został jeszcze wykorzystany w działalności przedsiębiorstwa). Drugim wskaźnikiem, wskazującym na rentowność kapitału, jest zysk, przypadający na jedną akcję (Earnings per Share, EPS), wyliczany ze wzoru:

		zysk netto
EPS	=
		liczba akcji

Wskaźnik ten jest najczęściej wykorzystywany przez inwestorów - jego rosnąca wartość wskazuje na możliwość wypłaty potencjalnie wyższej dywidendy. Ponadto oznacza też wyższą cenę rynkową akcji.

Wskaźniki płynności

Pomiar płynności stanowi istotne źródło informacji na temat gospodarowania majątkiem przedsiębiorstwa. Zbyt niski poziom może wskazywać na kłopoty firmy, a zbyt wysoki sygnalizuje nieumiejętne wykorzystanie posiadanych zasobów.

Wskaźniki płynności wskazują na proporcje pomiędzy majątkiem obrotowym przedsiębiorstwa a jego zobowiązaniami krótkoterminowymi. Ich analiza dostarcza bardzo istotnych informacji - na temat zdolności terminowego regulowania zobowiązań firmy, czyli - inaczej mówiąc - stopnia wypłacalności. Przy tym bardzo rzadko zdarza się, by sytuacja finansowa firmy była idealna - najczęściej wartości poszczególnych wskaźników systematycznie wahają się w górę i w dół. Istotna jest natomiast obserwacja trendu - jak dany wskaźnik zachowuje się w dłuższym czasie. Płynność bieżąca

Wskaźnik płynności bieżącej (current ratio) jest podstawowym miernikiem sytuacji płatniczej przedsiębiorstwa. Świadczy on o teoretycznej możliwości spłacenia zobowiązań bieżących poprzez upłynnienie całego majątku obrotowego. Wskaźnik ten obrazuje stosunek majątku obrotowego do zobowiązań bieżących, zgodnie z wzorem:

		majątek obrotowy
CR	=
		zobowiązania bieżące

W literaturze podaje się wartość optymalną tego wskaźnika na poziomie 1,5 - 2,0. Wartość poniżej 1,2 sygnalizuje zagrożenie płynności. Z drugiej strony trzeba zaznaczyć, że zbyt wysoki poziom tego wskaźnika może świadczyć o ekstensywnym zarządzaniu firmą - czyli mało efektywnym wykorzystaniu wolnych zasobów majątku i niechęci do korzystania z dźwigni finansowej (finansowania kredytem).

Płynność szybka

Za pomocą wskaźnika płynności szybkiej (quick ratio) określamy wypłacalność przedsiębiorstwa w najbliższym okresie. Określa on stosunek wysoko płynnych aktywów do zobowiązań krótkoterminowych. Dlatego też często ustalanie wartości szybkiej płynności nazywane jest próbą kwasową (acid test). Szybką płynność wyliczamy z wzoru:

		majątek obrotowy - zapasy
QR	=
		zobowiązania bieżące

Zauważmy, że konstrukcja tego wskaźnika jest podobna do omawianego wyżej current ratio, różnica polega jedynie na odjęciu od majątku obrotowego zapasów. Dzieje się tak dlatego, że upłynnienie zapasów jest zwykle trudniejsze i bardziej odłożone w czasie, aniżeli pozostałych składników majątku obrotowego (choć to ostatnie stwierdzenie jest dyskusyjne - często bowiem okazuje się, że zapasy są bardziej płynne od części należności). Przyjmuje się, że wartość wskaźnika QR powinna być zbliżona do jedności. Podobnie jednak jak w przypadku omawianego wcześniej wskaźnika płynności bieżącej, wartość QR dla przedsiębiorstwa należy skonfrontować ze średnią dla właściwej branży (może się okazać, że dana działalność wymaga utrzymywania bardzo wysokich zapasów, co automatycznie spowoduje spadek wartości wskaźnika płynności szybkiej).

Pomiar podwyższonej płynności

Najgłębszym poziomem analizy płynności jest pomiar relacji najbardziej płynnych aktywów, czyli środków pieniężnych, do bieżących zobowiązań. Powstaje w ten sposób wskaźnik podwyższonej płynności, zwany również często wskaźnikiem wypłacalności środkami pieniężnymi (cash to current liabilities ratio). Oblicza się go według wzoru:

		środki pieniężne
CCLR	=
		zobowiązania krótkoterminowe

Wielkość środków pieniężnych równa jest zazwyczaj majątkowi obrotowemu, pomniejszonemu o zapasy i należności (oraz rozliczenia międzyokresowe czynne). Oznacza to, że pod pojęciem środków pieniężnych kryje się gotówka oraz łatwo zbywalne papiery wartościowe. Często kłopoty sprawia interpretacja wartości tego wskaźnika. Przykładowo, CCLR na poziomie 0,151 oznacza, że środki pieniężne wystarczają na pokrycie 15,1 proc. całości zobowiązań bieżących przedsiębiorstwa. Ogółem przyjmuje się, że wskaźnik ten powinien wynosić 0,2.

wartościowy próg rentowności

PrzychodyKoszty

PR

Ilościowy próg rentowności

Produkcja,

Sprzedaż

PC - przychód całkowity

Kc - koszt całkowity

Ks - koszt stały

Kz - koszt zmienny

PR'

Wartościowy

próg

rentowności

Zysk

Strata

PC

Kc= Ks+Kz

Ks

---