Geoinformatyka - wykład 3

Mapa - jest modelem wybranego aspektu rzeczywistości geograficznej i zarazem narzędziem do przedstawiania informacji geograficznej w sposób, który może być wzrokowy, cyfrowy lub dotykowy

Mapa - oraz powierzchni Ziemi wykonany na płaszczyźnie w zmniejszeniu (skali) z zastosowaniem odwzorowania kartograficznego, symboli kartograficznych i generalizacji

Formalny i niezależny od technicznej metody reprezentacji sposób zapisu wybranych cech (własności) uproszczonego obrazu

Mapa nie jest fizycznym zmniejszeniem obrazu rzeczywistego, jak zdjęcie lotnicze, jej treść przedstawiona jest odpowiednio dobranymi elementami graficznymi, które łatwo kojarzą się ze stanem naturalnym - znaki umowne

Cechy mapy:

• Wymierność - możliwość odczytywania z mapy rzeczywistych wymiarów przedmiotów oraz ich położenia na Ziemi i względem siebie (skala, odwzorowanie kartograficzne)

• Czytelność treści - decyduje o niej dokonanie generalizacji oraz zastosowanie symboli kartograficznych

Elementy mapy:

• Skala

• Informuje o stopniu zmniejszenia obrazu pow. Ziemi

• Wielkość niezależna od systemu jednostek miar

• Im większa skala tym obraz przedstawionego obszary jest większy (1:25 000> 1: 100000)

• Na podstawie skali mapy możemy odczytać odległości pomiędzy punktami, ale nie rzeczywiste odległości tylko odległości miedzy rzutami tych punktów

• Liniowa - liczba wyrażająca stosunek długości określonego odcinka na mapie do jego dł. Przedstawionej na pow. Odniesienia

• Powierzchniowa - wielkość zmniejszenia pow.

• Postać liczbowa: 1: 25 000

• Postać mianowana:

• 1 mm - 25 000 mm

• 1 cm - 25 000 cm

• 1 mm - 25 m

• Podziałka liniowa - odcinek podzielony na części odpowiadające określonym odległościom rzeczywistym, najczęściej pełnym setkom m lub km, na mapach wielkoskalowych

• 
  

Klasyfikacja map:

• Ze względu na treść

• Ogólnogeograficzne

• Topograficzne, szczegółowe mapy ogólno geograficzne, wykonane w dużych skalach

• Hipsometryczne

• Krajobrazowe

• Polityczne, administracyjne

• Tematyczne

• Przyrodnicze, np. klimatyczne

• Społeczno-gospodarcze, np. ekologiczne, geologiczno-inżynieryjne

• Ze względu na skale

• Mapy wielkoskalowe >1: 200 000

• Mapy średnioskalowe

• Mapy małoskalowe <1: 1 000 000

• Ze względu na przedstawiony obszar

• Ze względu na formę prezentacji

• Ze względu na sposób wykorzystania - funkcja, jaką pełni mapa:

• Orientacja w terenie (m. topograficzne0

• Administracyjne

• Zarządzenie

• Planowanie przestrzenne (m. zasadnicze, ewidencja gruntów, sieci, infrastruktury, zagrożeń itp.)

• Edukacja

• Badania naukowe

• Obronność

Mapy ogólno geograficzne:

• Ogólna charakterystyka obszaru dzięki prezentowaniu najważniejszych elementów krajobrazu: ukształtowanie terenu, wód, pokrycia terenu, osiedli, linii komunikacyjnych

• Zawierają również dodatkowe elementy, których nie dostrzegamy w terenie, np.:

• Granice polityczne

• Administracyjne

• Obszarów chronionych

Podział map podsumowanie

Symbolizacja informacji. Interpretacja mapy

Mapa nie jest fizycznym zmniejszeniem obrazu rzeczywistego, jak zdjęcie lotnicze, jej treść przedstawiona jest odpowiednio dobranymi elementami graficznymi, które łatwo kojarzą się ze stanem naturalnym - znaki umowne, nazywane kartograficznymi środkami wyrazu, np.:

• Linie

• Elementarne ujęcia graficzne

• Barwa

• Światło

• Oznaczenia literowe i cyfrowe

Znaki umowne powinny być:

• Poglądowe i wyraziste

• Treściwe

• Standardowe

• Estetyczne

Ze względu na możliwości przedstawiania na mapie obiektów terenowych i zjawisk, umowne znaki dzielą się na:

• Punktowe

• Liniowe

• Konturowe (powierzchniowe)

Zmienne graficzne Bertina - wielkość, kształt, barwa, walor, deseń, ziarnistość, kierunek; standardy, formy, konwencje, konotacje z Real Word, różnice kulturowe.

Jedna cecha geograficzna reprezentowana przez różne formy graficznej prezentacji, np. powierzchnia terenu

Zmienne związane z symboliką May:

• Wielkość

• Ziarnistość

• Barwa

• Walor

Znaki kartograficzne:

• Znaki skalowe - odniesienie powierzchniowe, mierzalne, czyli kartometryczne - znaki powierzchniowe

• Znaki pozaskalowe (po przekroczeniu granicy kartograficznej prezentacji) - odniesienie punktowe i liniowe, niemierzalne, niekartometryczne - znaki punktowe i liniowe (np. grubość linii)

Sygnatury punktowe - gdy przedstawienie obiektu terenowego na mapie nie jest możliwe (obiekt <0,5 * 0,5 mm) umieszczane na mapie konieczne

Pod względem formy graficznej punkty te dzieli się na:

• Geometryczne

• Symboliczne

• Obrazkowe

Wyróżnia się także sygnatury:

• Strukturalne

• Rozdzielne

• Dynamiczne

Sygnatury geometryczne”

• Składają się z 2 podstawowych elementów: odcinka prostych i łuków

• Figury geometryczne, można podzielić na figury obwodowe (kwadraty, itp.) i figury liniowe (prosta, łuk)

• Proste w konstrukcji

• Czytelne i pozwalające na szybkie odnalezienie ich środka ciężkości (punktu głównego)

• Mieszane - wpisane w tło tych figur innego typu obrazy lub symbole

Sygnatury symboliczne:

• Rozwinięte figury geometryczne a uproszczone przedstawienia obrazkowe przedmiotów

• W celu zwiększenia poglądowości zgodne z zasadami izomorfizmu treści i postaci, czyli wyróżnienia cech pośrednich wymagających skojarzenia z danym obiektem

• Wymagające krótkich objaśnię

• Zbliżone w konstrukcji do rysunków geometrycznych

• Formy terenu (skały, ostańce, kopce, leje) roślinność (drzewa liściaste, iglaste, palmy)

Sygnatury obrazkowe:

• Na mapie rozmieszcza się proste, naśladujące wygląd w naturze obrazki przedmiotów terenowych w miejscach ich lokalizacji

• Nie znalazły one szerszego zastosowanie

Sygnatury liniowe

• Linia - zbiór punktów w relacji z określonym miejscem w terenie

• W ten sposób oznacza się położenie obiektów i przebieg zjawiska o charakterze liniowym lub mającego cechy przestrzenne, których zasięg można określić przy pomocy linii - metoda zasięgów

• Zasięgi

• Liniowe - środkiem przedstawiania obszaru jest linia

• Sygnaturowe

• Plamowe

• Opisowe

Redakcja i sporządzanie map

Etapy redakcji map:

• Koncepcyjny:

• Materiały kartograficzne

• Opracowanie makiety mapy

• Redakcyjny

• Kompozycja legendy

• Konstrukcja systemu znaków kartograficznych

• Generalizacja kartograficzna i jej skutki

• Rozmieszczenie napisów

• Wykonawczy:

• Przygotowanie map do druku i powielania

Etap koncepcyjny - określenie przeznaczenia, tytułu, zasięgu, formatu, skali, odwzorowania, zakresu, sposobu ujęcia, sposobu prezentacji:

• mapy o złożonej treści i atlasy

• wieloarkuszowe/wielkoskalowe mapy topograficzne i tematyczne

Pytania:

• czy istnieją standardy redakcji podobnej mapy?

• Czy są ograniczenia techniczne co do formatu i związane z odbiorcom?

• Jaki poziom szczegółowości obrać w kontekście istniejących map i przeznaczenia mapy?

• Jaki poziom wiedzy reprezentuje odbiorca?

• Jakie informacje musza być zawarte?

Etap koncepcyjny - opracowanie makiety mapy:

Layout (format, rozmieszczenie):

• Tytuł

• Ramki

• Skala - podziałka

• Legenda

• N

• Źródło/a

• Kartony

Etap redakcyjny - kompozycja

• Tytuł:

• Najwieskksza czcionka, podtytul - mniejszą, jeśli w wydzielonym miejscu, które nachodzi na treść - wyglada wazniej

• Najważniejszy, ale gdy nie jest częścia publikacji wówczas rys. ma tytuł

• Długość zależy od wiezy odbiorcy

• Zawiera region i temat

• Powyżej granicy mapy, lewy lub prawy narożnik, w wydzieleniu lub nie, może być połączony z legendą

• Dodatkowe napisy:

• Źródło

• Autor/autorzy/przedsiębiorstwo, itp.

• Odwzorowanie, siatka

• Logo

• Daty

• Najmniejsza czcionka, gdzies gdzie nie przeszkadza

• Legenda

• Nie powinna dominować

• Wszystkie znaki na mapie

• Znaki logiinczeie pogrupowane (antropo…, natu.) wg znaczenia obiektów

• Zasady konstrukcji znaków: czytelność i rozróżnialności, poglądowości, hierarchicznego uporządkowania, logicznego pogrupowania, równowagi graficznej

• Dane ilościowe i jakościowe

• Legenda jest zbedna kiedy użyte znaki są intuicyjne - np. oceany i lądy

• Grupowanie wg hierarchi ważności

• Podział na kategorie treści

• Ustalenie hierarchi ważności kategorii

• Ustallenie hierarcho obiektow w ramach ogolnych zastoswan

• Kolejność objaśniania danych ilościowych:

• Należy odwrocisc wyższe partie wysokości powinny być opisane powyżej (uwaga zbedna szczegółowość opisu licz po przecinku)

• Położenie elementów pozaramkowcyh:

• Należy wyważyć wielkość poszczegółnycnh elementów: tytuł, podziałki i objaśnienia znaków

• Należy uporządkować rozmieszczenie tych elementów (np. poprzez wyśrodkowanie ich względem siebie)

• Rozmieszczając elementy pozarmkowe należy wykorzystywać wolne miejsca (poza prezentowanym obszarem)

• Ocny nie jest potrzebma, gdy przyjetea jest orientacja polncna mapyStrzalka polni

• Ramka dobrze wyroznia legende od tresci mapy

• Nie nalzey Dzielic legendy na kilka czesci

• Legenda powinna być polozona ,możliwie blisko mapuy

• Wielkość liter powinna zapeniac dobra czytelność

• Oopis powinien być zrozumialyu

• Srodki znakow powinny się znajdowac na jednej pionowej osi

• Znaki liniowe powinny być takiej samej długości

• Należy uzyc takieho samego kroju i wilelkosci liter dla wszystkich opiusow

• Wszystkie opisy powinny być wyrównane do lewej

Geografia regionalna

Singapur:

• Strategiczne położenie

• Była kolonia brytyjska założona w 1819, formalnie kolonia 1867

• Centrum handlu i finansów

• Wzrost znaczenia po otwarciu Kanału Sueskiego w 1869 - Cieśnina Malakka głównym szlakiem po Azji Pacyficznej

• Imigracja przedsiębiorczych kupców chińskich wypieranie dyskryminowanych Malajów

• 1958 niepodległość

• 1963-65 integracja z Malezją

• 1967 ASEAN - bezpieczeństwo

• Znaczenie kultury brytyjskiej i języka angielskiego (głównie wśród chińczyków i indyjczyków)

• Kultura przedsiębiorczości (przeciwieństwo Indonezji i Malezji)

• Miasto-państwo - sprawne zarządzanie

• Społeczeństwo uregulowane:

• 100$ palnie w miejscu publicznym

• 500$ za jedzenie w miejscu publicznym

• 5000$ za posiadanie dóbr łatwopalnych

• Kara śmierci za morderstwo, użycie broni, narkotyki

• Inne przestępstwa - bardzo surowe kary

• Zakaz importu i posiadania gum do żucia

• 500$ grzywna za śmiecenie na ulicy

• 800$ grzywny za niespłukanie toalety publicznej

• 800$ grzywny za plucie w miejscu publicznym

• Prostytucji nie udało się zwalczyć, więc jest legalna

• W 2007 roku orzeczono 7 tys. Kar chłosty (kryminalne)

- mieszkania w 90% dotowane

- wszystko łącznie z wodą pochodzi z importu

* elektroniczny system kontroli wjazdu do centrum - b. drogo (0,25$- 5$ za każdą bramkę) - przejazd przez centrum kosztuje ok. 15$ w godzinach szczytu

* kontrola motoryzacji - b. wysokie opłaty samochód o cenie 15 tys. $ w USA, w Singapurze kosztuje 100 tys $

* w zamian najlepsza na świecie komunikacja [publiczna (dotowana)

Singapur rozwój:

• 1960-1980 industrializacja

• Polityka wolnocłowa - przyciąganie inwestycji

• Po 1980 - modernizacja - preferencje dla przemysłów wysokich technologii handlu i finansów, przenoszenie działalności przemysłowej do Indonezji i Malezji

• Inteligentna wyspa

• PKD 50 tys $ na głowę

Singapur jest największym portem przeładunkowym na świecie. Przemysł rafineryjny. Centrum logistyczne 7 floty USA (przeniesione z Filipin). Centrum finansowe Azji - przedstawicielstwa ponad 4 000 firm ponadnarodowych jako dodatkowy atut.

Tajlandia:

• Nigdy nie była kolonią

• Rdzeń - dolina rzeki Menam (Chao Phrva)

• Dostęp do Oceanu Spojnego i Indyjskiego

• 63 mln mieszkańców

Rozwój:

• 1782 - Królestow Syjamu

• Państow buforowe między koloniami brytyjskimi i francuskimi

• Kolonializm pośredni

• Specjalizacjia w produkcji ryżu

• 1932 - zamach stanu - monarchai konstytucyjna

• 1939 - nazwa Tajlandia

• 1940 - sojusz z Japonią

• 1950 - sojusz USA, pomoc, lata 60. Bazy wojskowe

• Wojna w Wietnami - impuls rozwojowy dla Tajlandii

Gospodarka:

• Ryż - 5 miejsce na świecie, uzależnienie gospodarki

• 80% ludności wiejska; 66% żyje z rolnictwa

• Przyrost ludności wiejskiej - deforestacja

• Przemysł - 30% PKB (rolnictwo 12%)

• PKB 7 900 $ (PPS) - 2008

• Inwestycje zagraniczne głównie z Japonii (40%)

• Bangkok - 10 mln mieszkańców - problem przeludnienia, niewydolność infrastruktury, 50x większe niż kolejne miasto

Turystyka:

• „One Night In Bangkok” - sex turystyka (ok. 3% PKB)

• Kultura tajska - wysoka tolerancja

• Niska pozycja społeczna kobiety

• Dzielnica PATPONG

• Niedobór „rąk” do pracy - import 10 000 kobiet rocznie z sąsiadujących krajów

• 2,8 mln osób uprawia prostytucje w Tajlandii ( w tym 0,8 mln dzieci i 20 tys. mężczyzn)

• Ostatnio ograniczenia - próba zmiany wizerunku (turystyka plażowa - Phuket, zwiedzanie)

• Ogólnie problem prostytucji występuje we wszystkich krajach poza Singapurem (dziedzictwo japońskiej okupacji II w. ś., Rozwój amerykańskich baz wojskowych…)

• Największy problem - prostytucja dziecięca

Birma:

• 50 mln mieszkańców

• Birmańczycy 68%

• Szanowie 9%

• Karenowie 6%

• Monowie 2%

• Tsczinowie 2%

• Religie:

• 89% buddyzm

• 6% chrześcijaństwo

• 4% islam

• 1% hinduizm

• 70% rolnictwo

• Kiedys najbogatszy kraj Azji Południowo-Wschodniej

• Obecnie wg ONZ jeden z najuboższych krajów (50% budżetu państwa - armia)

Rozwój:

• 1824-1885 - utrata niepodległości na rzecz Wielkiej Brytanii

• 1886 włączony do Indii

• 1942 opanowany przez Japonię

• 1948 - niepodległość

• Autoizolacja, nieprzystąpienie do Wspólnoty Narodów

• 1962 - przewrót wojskowy, birmańska droga do socjalizmu

• Pogłębienie kryzysu, coraz większa nędza

• Początek lat 90. XX w. częściowa i przejściowa demokratyzacja

• 1/3 terytorium kontrolowana przez partyzantów (opozycja, mniejszości narodowe)

Birma - kolebka światowego opium, największy producent (60% światowej produkcji; 98% ZŁOTEGO TRÓJKĄTA). 80% heroiny w Nowym Yorku pochodzi z obszaru Złotego Trójkąta. Lata 90 XXw. Potrojenie produkcji. Junta wojskowa w Birmie wspiera działalność. Przyczyniło się do tego:

• Trudne warunki życia i niska opłacalność rolnictwa

• Naturalna izolacja

• Te same grupy etniczne po obu stronach granic (łatwy przemyt)

7 kg opium - 300$ (farmer) produktywności z ha

7 kg opium = 0,7 kg heroiny - 4000$ (fabryka)

0,7 kg heroiny w Nowym Yorku - 80 000 $ (kostka)

0,7 kg heroiny w Nowym Yorku = 28 000 porcji = 280 000$

Birma - 193 tys. Gospodarstw domowych uprawia opium

2001 r interwencja USA w Afganistanie

Spadek areału - konkurencja amfetaminy

Wietnam:

• Rdzeń - delty rzek Mekong i Rzeki Czerwonej

• 78 mln mieszkańców

• Linia brzegowa 3500 km

• Południe ma lepsze warunki dla rolnictwa (gleby), natomiast na północy surowce mineralne

• Przed kolonializmem francuskim - prowincja Chin

Rozwój:

• 1945 - proklamowanie niepodległości - Demokratyczna Republika Wietnamu

• 1947 - 1954 wojna przeciw francuskiej okupacji

• Traktat w Genewie - podział wzdłuż 17 równoleżnika, północ - Demokratyczna Republika Wietnamu, południe prozachodnia Republika Wietnamu

• Republika Wietnamu - działa partyzantka komunistyczna (Vietcong) wspierana przez Demokratyczną Republikę Wietnamu; eskalacja działań - wybuch wojny 1965 - 1973 (2 mln ofiar)

• 1973 rozejm

• 1975 ostateczna ofensywa, powstanie Socjalistycznej Republiki Wietnamu

• 1978 - 1980 przymusowe przesiedlenia z Południa na Północ

• 1978 interwencja w Kambodży i konflikt z Chinami

• 1986 reformy prorynkowe

• 1994 zniesienie embarga

Wietnam:

• Wysoki potencjał rozwoju (80 mln mieszkańców, nieźle wykształcona ludność)

• Niskie koszty pracy

• Stabilność polityczna

• Bardzo dobre warunki rozwoju turystyki

Brunei:

• 380 000 mieszkańców

• Pow. 5,7 tys km²

• PKB 50 700 $/osoba

• >50% PkB - petrodolary

• Część PKB - inwestucje finansowe zagranicą

• Państwo muzułmańskie - bardzo ograniczone swobody: brak alkoholu, życia nocnego

---