MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH SZKLARZ

Kto to jest szklarz?

Jest to pracownik, który wstawia szyby w oknach, drzwiach, gablotach, a także montuje szkło lub lustra na ścianach, sufitach, blatach stołów, itp. Przed zamocowaniem szyb, szkła, luster, szklarz zajmuje się ich przycinaniem, barwieniem, dekorowaniem itp.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Szklarze są narażeni na urazy spowodowane ostrymi krawędziami szyb, luster, szkła oraz ostrymi narzędziami lub na skutek przygniecenia dużymi taflami szklanymi. Szklarzom mogą grozić urazy w wyniku upadku z wysokości podczas montowania szyb w oknach lub tafli szklanych, czy luster na ścianach i sufitach. Szklarze stosują czasami substancje chemiczne, które mogą powodować negatywne skutki zdrowotne. Szyby, tafle szkła i luster są nieporęczne i ciężkie. Przenoszenie ich zwiększa ryzyko urazów, a także powoduje bóle pleców, ramion, rąk i in.

Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

Czynniki mogące powodować wypadki	Praca na wysokości podczas wstawiania szyb w oknach, montowania szkła, luster na ścianach i sufitach itp. - możliwość urazów, w tym śmiertelnych na skutek upadku z wysokości
		Mokra, śliska i zaoliwiona nawierzchnia - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku podczas przenoszenia szyb
		Spadające podczas rutynowych prac szklarskich przedmioty (w tym spadająca szyba lub stos szyb) - możliwość ciężkich urazów w wyniku przygniecenia
		Ostre krawędzie szyb, szkieł, luster oraz narzędzi stosowanych przez szklarza - możliwość urazów w wyniku ukłucia,  przecięcia,  przekłucia
		Opiłki powstające podczas cięcia szyb - możliwość urazów oczu i skóry
		Substancje chemiczne (np. kwas fluorowodorowy) stosowane do trawienia szkła - możliwość poparzeń chemicznych lub ostrych zatruć
		Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
		Łatwopalne materiały stosowane przez szklarzy -możliwość poparzeń i urazów na skutek pożaru
	Czynniki fizyczne	Promieniowanie ultrafioletowe podczas pracy w słońcu - możliwość poparzeń skóry i oczu
		Zmienne warunki atmosferyczne podczas pracy na zewnątrz budynku - możliwość udaru słonecznego, odmrożeń, ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego
		Przeciągi podczas wstawiania szyb w okna - możliwość chorób dróg oddechowych
	Czynniki chemiczne i pyły	Ołów (zwłaszcza u witrażowników) i inne toksyczne substancje - możliwość przewlekłego zatrucia i/lub chorób skóry
		Substancje chemiczne zawarte w środkach czyszczących, szpachlówce, taśmach samoprzylepnych, rozpuszczalnikach (np. podczas usuwania szkła z ramy) - możliwość przewlekłych zatruć i/lub chorób skóry [patrz: uwaga 1]
		Pary i dymy związków chemicznych (np. kwasu fluorowodorowego) - możliwość przewlekłego zatrucia
		Pyły wełny mineralnej, włókna szklanego oraz pianki poliuretanowej - możliwość chorób układu oddechowego oraz skóry
Czynniki biologiczne	Mikroorganizmy chorobotwórcze i alergeny typowe dla środowiska, w którym szklarz wykonuje pracę (np. szpitale) - możliwość chorób zakaźnych i uczuleń
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Wymuszona pozycja ciała podczas pracy oraz wykonywanie czynności powtarzalnych - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego
		Nadmierny wysiłek podczas ręcznego transportu ciężarów (szyb, szkła, luster) - możliwość dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego
		Lęk przed upadkiem z wysokości - możliwość stresu psychicznego

Działania profilaktyczne

	Należy sprawdzić drabinę przed wejściem na nią. Nigdy nie należy wchodzić na niestabilnie ustawioną drabinę lub drabinę ze śliskimi szczeblami. Należy stosować sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości (szelki bezpieczeństwa z linką i urządzeniem samohamownym lub samozaciskowym).
	Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.
	Należy stosować rękawice chroniące przed skaleczeniem podczas pracy z szybami, szkłem, lustrami oraz ostrymi narzędziami.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego i oczu oraz rąk podczas pracy z kwasem fluorowodorowym. Należy zapoznać się z Kartami Charakterystyki Substancji Niebezpiecznych stosowanych w pracy.
	Należy zastępować łatwopalne rozpuszczalniki mniej niebezpiecznymi, trudnopalnymi lub niepalnymi rozpuszczalnikami.
	Należy stosować środki ochrony oczu.
	Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego w celu uniknięcia wdychania pyłów lub aerozoli.
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
	Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.

Informacje szczegółowe

Synonimy
Definicja i/lub opis zawodu	Szklarz wykonuje pomiary szyb, luster, witraży oraz innego poddawanego specjalnej obróbce szkła. Przed zamontowaniem szyb, szkła, może barwić, ozdabiać lub poddawać go innej obróbce. Montuje szyby w oknach, świetlikach, wystawach i gablotach lub na powierzchniach takich jak fasady budynków, wewnętrzne ściany, sufity i blaty stołów. Zaznacza zarys lub wzór na szkle i wycina używając krajaka. Usuwa zbędny kawałek szkła ręcznie lub z pomocą narzędzi. Mocuje panele szklane w ramie okiennej a następnie kładzie i wygładza szpachlówkę wokół brzegów szyby w celu uszczelnienia połączeń. Montuje metalowe zawiasy, klamki, zamki oraz inne drobne wyroby metalowe do szklanych drzwi. Montuje szyby zespolone. Oprawia obrazy pod szkłem. Osadza drzwi szklane we framugach. Może montować witraże. Może składać i montować tafle szklane w ramy metalowe (np. prysznice), drewniane i z tworzyw sztucznych.
Zawody pokrewne	Szklarz budowlany, zdobnik szkła, witrażownik, szklarz pojazdowy, monter luster, a także pracownik wytwarzający i naprawiający ramy, wytrawiacz, szklarz przemysłowy.
Wykonywane czynności	Czyszczenie szyb, gwintowanie ram okiennych, kitowanie, klejenie, mierzenie, montowanie szkła zbrojonego lub hartowanego w balustradach balkonów, tarasów, montowanie szyb zespolonych w ramy okienne, odłamywanie, ozdabianie, profilowanie i szlifowanie krawędzi, przycinanie listew na ramy obrazów, przycinanie szkła zgodnie z wymiarami, przygotowywanie okien i narzędzi, renowacja otworów drzwiowych i okiennych, ręczne transportowanie szyb, szkieł, luster, szkicowanie, trawienie szkła, uszczelnianie, wiercenie, wstawianie szyb, wygładzanie łączonych powierzchni drewnianych.
Podstawowy stosowany sprzęt	Stoły krajalnicze, szlifierki, wiertarki, przykładnice ramowe, liniały, krajarki diamentowe, kółka stalowe, pantografy, obcęgi, pilniki, osełki, młotki, dłuta, klamry.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Budownictwo, przemysł meblarski, usługi szklarskie, huty szkła.

Uwagi	Istnieją dane dotyczące przypadków występowania skórnych zmian uczuleniowych u szklarzy, związanych z ich narażeniem na pył kwarcowy lub uszczelniacze zawierające polimery siarkowe (alergiczne, kontaktowe zapalenie skóry).
Piśmiennictwo	Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650). Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U .nr 69, poz. 332). Rozporządzenie MPiPS z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz. 313), wraz z późniejszymi zmianami. (Dz. U. nr 82, poz. 930 - obowiązuje od 1 stycznia 2002 r.). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644) Informator - 'Środki ochrony indywidualnej'. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.

---