System oceniania pracy uczniów Ocenianie często sprawia wiele trudności. Budzi dużo emocji po stronie oceniającego i ocenianego. Może zarówno motywować uczniów do pracy, jak i zniechęcić ich do podejmowania aktywności. Dlatego warto odpowiedzieć na pytanie, czemu ma służyć ocena. Ponieważ projekt jest przedsięwzięciem kompleksowym, a zadania wykonywane przez uczniów są złożone i mają bardzo zróżnicowany stopień trudności, bezzasadne byłoby ocenianie udziału każdego ucznia za pomocą jednej oceny wystawianej po zakończeniu przedsięwzięcia. Nauczyciel prowadzący projekt powinien nadzorować przebieg postępów uczniów i sprawdzać stopień wykonania przez nich zadań cząstkowych. Udział w przedsięwzięciu ma sprawiać młodym ludziom satysfakcję oraz dostarczać im informacji na temat ich umiejętności i sposobu, w jaki wykorzystują wiedzę. W projekcie najważniejsze są zaangażowanie i efekty działań. Dlatego istotna jest nie tylko wiedza merytoryczna, lecz także umiejętność jej wykorzystania, kreatywność, chęć do podejmowania zadań oraz rzetelność w ich wykonywaniu. Ważną rolę odgrywają też: sposób komunikowania się z młodymi ludźmi, gotowość do podejmowania współpracy oraz przestrzeganie przyjętych zasad. Uczniowie, gdy nie znają kryteriów oceniania, działają intuicyjnie. Dlatego nauczyciel powinien jasno określić wymagania. Stają się one wyraźną wskazówką i wyznaczają standardy, do których osiągnięcia młodzi ludzie powinni dążyć. Nauczyciel musi zatem posługiwać się narzędziami oceny będącymi zarazem wskaźnikami, według których uczniowie mogą sami oszacować, czy wypracowany przez nich rezultat jest odpowiedni. Przykładowo, wiele osób stosuje tabele kryteriów ocen. Dają one uczniowi jasną informację na temat tego, jakie są wymagania nauczyciela i co powinien zrobić, aby otrzymać wysoką ocenę. Poniżej przedstawiono kilka przykładowych tabel z kryteriami oceny działań występujących podczas realizacji projektu. Ocena prezentacji ustnej Temat Liczba punktów Temat jest właściwie dobrany, interesujący dla audytorium. Wstęp odznacza się rzeczowością i zwraca uwagę słuchaczy. Główne zagadnienia są dobrze wypunktowane i właściwie ujęte, a ważność najistotniejszych sądów czy spostrzeżeń zostaje odpowiednio podkreślona. Wypowiedź zawiera nowe informacje lub nową ocenę i interpretację znanych faktów.   Forma Zdania są krótkie i proste. Wypowiedź charakteryzuje się przejrzystością. Zachowana zostaje logika wywodu. Zastosowana jest odpowiednia argumentacja. Forma wystąpienia odznacza się jasnością, treść jest wyraźnie przedstawiona. Argumenty są wiarygodne i sprawdzone. Materiał jest interesujący i uporządkowany we właściwy sposób. Wyciągnięte zostają logiczne i konkretne wnioski. Wywód odznacza się płynnością i dobrym rozwinięciem.   Język i sposób prezentacji Język jest zrozumiały i komunikatywny. Zdania budowane są poprawnie, z zastosowaniem właściwego szyku wyrazów. Język odznacza się żywością i barwnością. Mówca umiejętnie utrzymuje napięcie odbiorców i przykuwa ich uwagę. Głos osoby występującej jest pewny, donośny i wyrazisty. Zachowany zostaje kontakt wzrokowy ze słuchaczami. Przemawiający zwraca uwagę na reakcje odbiorców. Gestykulacja i mimika są oszczędne, a postawa mówcy jest swobodna, lecz wyrażająca szacunek dla audytorium. W wypowiedzi zastosowane zostają pauzy dla uzyskania odpowiedniego efektu. Dykcja, intonacja i wymowa są poprawne. Zachowane jest odpowiednie tempo mówienia. Wypowiedź świadczy o umiejętności frazowania (splatania w całość poszczególnych części wypowiedzi). Suma punktów: Za każde kryterium można otrzymać 1 punkt. Maksymalna liczba punktów: 25. 21-25 p. - celujący 16-20 p. - bardzo dobry 11-15 p. - dobry 8-10 p. - dostateczny 7 p. - dopuszczający 0-7 p. - niedostateczny Ocena wywiadu Ocena Kryteria 6 • ciekawie sformułowane pytania, świadczące o znajomości zagadnienia • bogate słownictwo • wysoka kultura osobista 5 • umiejętność kojarzenia faktów i wyciągania wniosków • znajomość najważniejszych zasad przeprowadzania wywiadu 4 • dobra znajomość tematu rozmowy • właściwie sformułowane, proste pytania 3 • podstawowa znajomość tematu rozmowy • odpowiednia, ale nie wyczerpująca tematu liczba pytań 2 • niewielka liczba pytań • pytania nieprzemyślane i mało precyzyjne • ubogie słownictwo 1 • brak przygotowania • pytania niedbale sformułowane, nieprecyzyjne, zamknięte, niedające możliwości udzielenia wyczerpujących odpowiedzi Ocena współpracy w grupie Imię i nazwisko: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klasa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zespół: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uczeń: Liczba punktów chętnie podejmuje współpracę z innymi 2 czuje się odpowiedzialny za rezultat pracy grupy 2 jest zaangażowany w pracę zespołu 1 odpowiedzialnie wykonuje swoje zadania 2 zachęca innych do pracy 1 prezentuje ciekawe pomysły 1 szanuje zdanie innych osób 1 w sposób kulturalny odnosi się do pozostałych uczniów 1 potrafi słuchać innych 2 pomaga pozostałym członkom zespołu w pracy 1 wykonuje zadania powierzone innym osobom -1 nie realizuje rzetelnie powierzonych zadań -1 narzuca innym swoje poglądy -1 lekceważy pozostałych uczniów -2 nie przyjmuje krytyki -1 przeszkadza innym w pracy -2 Suma punktów: 14 p. - celujący 11-13 p. - bardzo dobry 6-10 p. - dobry 4-5 p. - dostateczny 2-3 p. - dopuszczający 0-1 p. - niedostateczny Ocena plakatu Ocena Przekaz Pomysł Wykonanie 6 jasny, zrozumiały oryginalny, niepowtarzalny przemyślana kompozycja, pozytywnie oddziałująca na odbiorcę; plakat ciekawy pod względem użytej techniki, wymagający dużego nakładu pracy 5 czytelny ciekawy, zastanawiający praca poprawnie skomponowana, wszystkie elementy starannie wykonane 4 budzący wątpliwości, niejednoznaczny tradycyjny, stereotypowy, powtarzający schemat kompozycja poprawna, staranne wykonanie 3 trudny do wyjaśnienia wyraźny brak koncepcji niezbyt staranne wykonanie, brak pozytywnego oddziaływania na odbiorcę 2 nieczytelny, niejasny bądź o treści wulgarnej, rażącej uczucia odbiorców pomysł skopiowany np. z mediów bez własnej interpretacji praca wyraźnie niedokończona, o nieestetycznym wyglądzie, wykonana niedbale 1 niedający możliwości odczytania intencji nadawcy brak pomysłu plakat wyjątkowo niedbale wykonany, nieczytelny Prezentowanie scenek Ocena Znajomość realiów przedstawianej sytuacji Sposób interpretacji rzeczywistości Język przekazu Współpraca z zespołem 6 bardzo dobra, wykraczająca poza program szkolny interesujący, przykuwający uwagę widzów żywy, barwny, pobudzający wyobraźnię; właściwa intonacja głosu partnerstwo, pozytywny wpływ na zachowanie innych, życzliwość, zapał 5 bardzo dobra sugestywny, czytelny zrozumiały, wolny od błędów gramatycznych; bogate słownictwo, obrazowość bardzo dobra współpraca, udzielanie innym wsparcia, sumienność 4 dosyć dobra wiarygodny, odtwarzający realia drobne usterki językowe, poprawność wymowy, dbałość o zrozumiałość wypowiedzi uczeń nie utrudnia innym odgrywania ról, dobrze współpracuje 3 słaba nieoryginalny, przy słabym zaangażowaniu błędy językowe, niska komunikatywność brak chęci współpracy, stawianie oporu, konieczność namawiania do podjęcia zadań 2 bardzo słaba zupełnie nieoryginalny niekomunikatywny, niepoprawny utrudnianie innym pracy 1 całkowita nieznajomość realiów przedstawianej sytuacji brak zaangażowania niedbałość wymowy przeszkadzanie innym Kwestionariusz oceny udziału w projekcie Miejscowość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oceń poszczególne elementy projektu w skali 1-5. Uzasadnij swój wybór. W jakim stopniu wzbogaciła się Twoja wiedza i rozwinęły posiadane umiejętności w trakcie realizacji projektu? Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jak oceniasz atrakcyjność zadań i swój udział w ich realizacji? Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W jakim stopniu udało Ci się rozwinąć własne umiejętności praktyczne? Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jaką możliwość poznania ciekawych ludzi i zapoznania się z interesującymi zagadnieniami dał Ci udział w przedsięwzięciu? Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W jakim stopniu projekt pomógł Ci przygotować się do radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych? Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jakie byłoby Twoje zaangażowanie w podobne przedsięwzięcie? Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podczas pracy projektowej nauczyciel często spotyka się z wyrażanymi przez uczniów poglądami, z którymi może się nie zgadzać, a nawet uznać je za kontrowersyjne. Stawianie negatywnych ocen za formułowane przez uczniów przekonania nie przynosi jednak pożądanych skutków. Zdarza się, że młodzi ludzie przytaczają jako własne poglądy zasłyszane wśród bliskich lub prowokują nauczyciela. Jedynym skutecznym sposobem przekonania uczniów o niestosowności lub absurdalności określonych poglądów, jest podanie racjonalnych argumentów, przemawiających na korzyść naszego stanowiska. Oczywiście, druga strona może się z nimi nie zgadzać lub otwarcie je skrytykować, jest jednak prawdopodobne, że po pewnym czasie zweryfikuje swoje opinie. § 21a. 6 Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego. § 21a. 8 Informacja o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz temat projektu edukacyjnego wpisuje się na świadectwie ukończenia gimnazjum. § 21a. 9 W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uniemożliwiających udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, dyrektor gimnazjum może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego. § 21a. 10 W przypadku, o którym mowa w ust. 9, na świadectwie ukończenia gimnazjum w miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona”.

 

---