PSYCHIATRIA KLINICZNA-WYKŁADY (J. W.)

(P= psychiatria)

!-Pawłowski zaznaczał, że to jest ważne(tzn. będzie na egzaminie)

Wykład 1

PSYCHIATRIA- to dział medycyny traktujący o rozpoznawaniu i leczeniu chorób psychicznych

Z łac. Leczenie duszy

Słowo psychiatria zostało użyte po raz pierwszy w 1808 roku przez niemieckiego klinicystę Johann'a Ch. Reil'a (założyciela czasopisma „Magazin füf psychische Heilkunde” powstałego w 1805 r.)

Natomiast słowa „psychologia” po raz pierwszy w 1590 roku użył Rudolf Goeckel- filozof i profesor Akademii Marburskiej. Podobno słowo to było tez używane przez Philipp'a Schwarzert'a ( Melanchton'a)-1497-1560.

Psychiatria nie jest nauką, lecz sztuką.

Nauki służebne w stosunku do psychiatrii:

• neurologia(neuropatologia)- zajmuje się głównie chorobami OUN dotyczącymi sfery ruchowo- czuciowej ( niedowłady, zaburzenia czucia, drgawki, drżenia)

• psychopatologia- zajmuje się opisem zaburzeń psychicznych

• higiena psychiczna- środowiskowe uwarunkowania chorób psychicznych

• psychologia

według definicji WHO( 1946) zdrowie to stan pełnego dobrostanu psychicznego i fizycznego, a nie tylko brak niedołęstwa

Czynniki wpływające na ocenę zdrowia i zaburzeń:

1. kultura

2. Przynależność do klasy społecznej

3. konkretne środowisko społeczne

4. zespół oceniający i narzędzia badawcze

PSYCHIATRA- osoba powołana przez społeczeństwo do kontroli nad osobami, które nie naruszając kodeksu karnego, naruszają normy społeczne.

Działy psychiatrii:

-P dzieci i młodzieży

-P dorosłych

-gerontopsychiatria ( ludzie po 60/65 roku życia)

BADANIE PSYCHIATRYCZNE

POWODY JEGO PRZEPROWADZANIA ! egzamin 2005

• zwykle rozpoczyna lub towarzyszy leczeniu

• badanie konsultacyjne w celu diagnozy lub ewentualnie propozycja terapeutyczna dla innego lekarza

• badanie dla celów diagnostyczno- orzeczniczych na prośbę pacjenta lub polecenie władz sądowych

WYWIAD

W badaniu psychiatrycznym musi mu towarzyszyć badanie przedmiotowe( to jest różnica między psychiatra a psychologiem, któremu nie można dotknąć pacjenta!)

Fazy wywiadu:

1. wprowadzenie 1-2 min. -nawiązanie kontaktu w celu redukcji lęku, zaznaczenia podmiotowości pacjenta, wprowadzenia w relacje dialogu

2. otwarcie 5-8 min.

1. zwiększenie poczucia akceptacji, bezpieczeństwa, zrozumienia

2. określenie oczekiwań pacjenta i jego podejścia do problemu

3. wstępne ukierunkowanie procesu diagnostycznego

4. wstępne określenie sfer oporu

5. ocena niebezpieczeństwa niepowodzenia wywiadu

6. ustalenie dalszego stylu prowadzenia wywiadu

3. wywiad zasadniczy 20-30 min. - wstępna diagnoza, informacje do oceny psychiatrycznej i psychodynamicznej + wzmocnienie sytuacji dialogu

4. Podsumowanie 5min.

1. wykazanie, że problematyka pacjenta została zrozumiana i potraktowana poważnie

2. poinformowanie pacjenta o jego stanie

3. pacjent sam wyraża pogląd o swojej sytuacji

4. podanie zaleceń

5. wyrażenie nadziei na możliwość udzielenia pomocy

5. Zakończenie 1-2 min.

1. zasygnalizowanie zrozumienia i gotowości do pomocy

2. podkreślenie autonomii pacjenta

3. pożegnanie+ ocena spotkania

STRUKTURA HISTORII CHOROBY

I. DANE Z WYWIADU

1. zasadnicze skargi

2. przebieg obecnego schorzenia

3. wywiad na temat przebytych schorzeń psychicznych

4. wywiad na temat chorób somatycznych

5. wywiad na temat stosowanego dotychczas leczenia

6. wywiad rodzinny

7. wywiad osobisty

II. STAN PSYCHICZNY PACJENTA CZYLI OBJAWY PSYCHOPATOLOGICZNE

Mogą być tu użyte skale ocen

III. OCENA MECHANIZMÓW PSYCHODYNAMICZNYCH

1. charakterystyka ego

2. relacja z obiektem

3. charakterystyka ja

IV. BADANIE FIZYKALNE

V. WYWIAD ŚRODOWISKOWY: od członków rodziny, znajomych

VI. BADANIE PSYCHOLOGICZNE, NEUROPSYCHOLOGICZNE- mogą być odroczone

VII. BADANIE LABOLATORYJNE

VII. DIAGNOZA RÓŻNICOWA WILOOSIOWA I WILOPOZIOMOWA

IX. PLAN LECZENIA I PROGNOZA.

(ad. II) SCHEMAT OCENY STANU PSYCHICZNEGO

obszary podlegające ocenie:

1. zachowanie i napęd psychoruchowy

2. wyraz twarzy

3. nastrój

4. świadomość i przytomność

5. uwaga

6. pamięć

7. orientacja

8. czynność myślowe ( zaburzenia ilościowe, jakościowe)

9. mowa ( np. mutyzm)

10. inteligencja

11. zaburzenia spostrzegania

12. patologiczne twory myślowe ( np. urojenia)

13. poczucie choroby psychicznej

14. uczuciowość wyższa

15. życie popędowe

16. osobowość

powyższe mogą tworzyć tzw. zespół psychopatologiczny

w2

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

Trochę historii:

Ludwik XIV chciał oczyścić Paryż z „lunatyków”

1656- edykt powołujący 2 miejsca odosobnienia, osobno dla kobiet i mężczyzn

FRANCJA

Philoppe Pinel- 1693(chyba) Bisatre, St. Petiere: zaczął traktować zgromadzonych tam ludzi jak chorych, autor pierwszej nowoczesnej klasyfikacji psychiatrycznej; objawowe kryteria diagnostyczne: myślenia, sądzenie i wola; wyróżnił manię, melancholię, demencje i idiotyzm

Uczeń Pinela Esquiro wprowadził pojęcie monomanii Np. piromania, kleptomania, poiromania( popęd wędrowny)

Antoine Bayle 1822, gdy miał 23 lata napisał pracę doktorską o zaburzeniach opony pajęczej i ich związku z urojeniami.

NIEMCY

Emil Kraepelin 1856-1926 „ Kompendium psychiatrii”

Wyróżnił:

• dementia praceox

• cyklofrenia

• paranoja

„ zaburzenia umysłowa są rozległymi schorzeniami kory mózgowej”

„ choroby psychiczne można wykryć na podstawie pewnych zewnętrznych przejawów, tj. sposób mówienia, gesty, zachowanie”.

-rozróżnił egzo - endogenię

-zwrócił uwagę na przebieg chorób ( cyklofrenia)

SZKOCJA XVIII w. Scott Cullen- wprowadził pojęcie nerwica “neurosis”

Freud 1856-1939

• psychologiczne podłoże nerwic

• podzielił nerwice na histeryczne , lękowe i natręctw

• u osób, które przeżyły cos bardzo traumatycznego, następuje zanik hipokampa- wyparcie

6 X 1974 WHO- pierwsza klasyfikacja ICD X

obecnie ICD-X!!!!!!!!!!!!!!!!!!! egzamin 2005

1. organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi F00-F09

2. zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych F10-F19

3. schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenicznego (schizotypowe) i urojeniowe F20- F29

4. zaburzenia nastroju (afektywne) F30-F39

5. zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną F40- F48

6. zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi F50- F59

7. zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych F60- F69

8. upośledzenie umysłowe F70-F79

9. zaburzenia rozwoju psychicznego ( psychologicznego) F80-F89 ( dysleksja, dysgrafia, autyzm dziecięcy)

10. zaburzenia zachowania i emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym F90-F98

11. nieokreślone zaburzenia psychiczne F99

DSM- 1952

Warunki, jakie stawiano DSM:

1. przydatność przy wyborze leczenia i podejmowaniu decyzji przy leczeniu

2. precyzyjnie określone kryteria diagnostyczne

3. stworzenie szansy zaakceptowania przez klinicystów i badaczy o różnej orientacji teoretycznej

4. przydatność dydaktyczna

5. utrzymywanie kompatybilności z ICD-X

6. unikanie nowych terminologii i koncepcji łamiących tradycyjne poglądy ( z wyjątkiem sytuacji koniecznych)

7. określenie przydatności diagnostycznej terminów używanych dotąd niekonkretnie i umożliwienie uniknięcia terminów o wątpliwej użyteczności

8. spójność z danymi z badań naukowych+ aktualność przyjętych kategorii diagnostycznych

9. przydatność do opisów naukowych

10. otwartość na krytykę klinicystów i pracowników naukowych- badaczy

DSM

1. zaburzenia rozpoznawane po raz pierwszy w niemowlęctwie, dzieciństwie i wieku młodzieńczym

2. zaburzenia świadomości ( delirium), otępienie, zaburzenia amnestyczne i inne zaburzenia poznawcze

*zaburzenia psychiczne spowodowane stanami ogólnomedycznymi, nie sklasyfikowane gdzie indziej

3. zaburzenia związane z używaniem substancji

4. schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne

5. zab. nastroju

6. zab. lękowe

7. zab. pod postacią somatyczną

8. zab. pozorowane

9. zab. dysocjacyjne

10. zab. seksualne i tożsamości płciowej

11. zab. odżywiania się

12. zab. snu

13. zab. kontroli impulsów, nie zakwalifikowane gdzie indziej

14. zab. przystosowania

15. zab. osobowości

16. inne stany, które mogą być przedmiotem klinicznej uwagi

-odchodzi się do rozróżnienie nerwica- psychoza

-w tych klasyfikacjach w zamian słowa „ choroba” pojawia się „zaburzenie”

ZABURZENIE-to zespół symptomów manifestujących się:

1. cierpieniem

2. niesprawnością

3. znaczną utratą swobody

4. doświadczenie zwiększonego ryzyka ( np. śmierci, bólu, niesprawności)

Aby mówić o chorobie:

1. musimy znać objawy kliniczne

2. musimy znać etiologię

3. musimy wiedzieć jak od przyczyny dochodzi do objawów- patogeneza

mówimy o jednostkach nozograficznych

wykład 3 OBJAWY I ZESPOŁY ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

LECZENIE PSYCHIATRYCZNE JEST GŁÓWNIE LECZENIEM OBJAWOWYM

OBJAWY zaburzeń psychicznych (wg. Prof. Jaroszyńskiego)- fakty dające się stwierdzić w wywiadzie, bezpośrednim badaniu lub obserwacji stanowiące odchylenia od prawidłowych czynności psychicznych

Objawy heteronomiczne: jakościowo różne od przeżyć prawidłowych, np. urojenia, omamy

Objawy homonomiczne: zmiany ilościowe przeżyć( np. przyspieszenie toku myślenia)

CECHY- zwykle wymiar frekwencyjny (zwiększona/zmniejszona częstotliwość pewnych zachowań, np. drażliwość, wybuchowość)

ZESPÓŁ- ( łac. syndroma)- zbiór objawów występujących łącznie, które przez to są charakterystyczne dla niektórych ( względnie dobrze) określonych zaburzeń chorobowych, np. zespół maniakalny- mania, zespół urojeniowy- schizofrenia; każdy zespół może występować w innych jednostkach nozgraficznych.

KLASYFIKACJA KORZENIOWSKIEGO

I.ZESPOŁY ZAMROCZENIOWE

1.stany wyłączenia lub przygłuszenia świadomości

2. stany pomroczne

3.stany majaczeniowe

4. stany specjalne

5. stany splątaniowe

II. ZABURZENIA AFEKTYWNE

1. zespół depresyjeny

2. zespół maniakalny

3. zespół mieszany ( objawy 1 i2 jednocześnie)

4. zespół lękowy

5. zespół osłupienie uczuciowe

III. ZESPÓŁ ZABURZEŃ PERCEPCJI

1. zespół omamowy, np. halucynoza alkoholowa

2. zespół psychosensoryczny

IV. ZESPOŁY ZABURZEŃ MYŚLENIA

1. zespół pobudzenia myślenia

2. zespół zahamowania myślenia

3. zespół rozpadu myślenia (inkoherencja, rozkojarzenie myślenia)

4. zespół urojeń usystematyzowanych (np. paranoja)

5. zespół parafreniczny

6. zespół fantastyczno- urojeniowy

7. zespół omamowo- paranoidalny

8. zespół urojeń owładnięcia

V. ZESPÓŁZABURZEŃ DZIAŁANIA I WOLI

1. zespół apatyczno- abuliczny ( brak woli)

2. z. akinetyczny

3. z. osłupieniowy ( schizofrenia, depresja); szczególny przypadek zespołu katatonicznego

4. z. hiperkinetyczny

5. z. katatoniczny

VI. ZESPOŁY NERWICOWE

1. z. neurasteniczny

2. z. natręctw

3. z. histeryczny

4. z. hipochondryczny

VII. ZESPOŁY DRGAWKOWE

1. z. padaczkowe

2. z. napadów typu Jacksona (napad atakuje najpierw jedną kończynę, z czasem może się uogólniać)

3. z. tężyczkowe

4. z. histeryczne

VIII. ZESPOŁY ORGANICZNE

1. z. psychoorganiczny (demencja otępienie)

2. zespół amnestyczny ( Korsakowa)

IX. ZESPOŁY NIEDOROZWOJU UMYSŁOWEGO

1. zespół oligofreniczny

2. z. infantylizmu

KLASYFIKACJA JAROSZYŃSKIEGO JANA (1993)

I. ZABURZENIA ORGANICZNE

1. zaburzenia globalnie trwałe: otępienie i upośledzenie

2. zespół zaburzeń pamięci

3. zaburzenia świadomości

4. inne zespoły organiczne ( osobowość nieprawidłowa na podłożu organicznym, MBS- niewielkie uszkodzenia mózgu, zespoły związane z uszkodzeniem poszczególnych części mózgu, np. zespoły rzekomo-opuszkowe )

II. ZESPOŁY SCHIZOFRENICZNE

1. zespół katatoniczny

2. z. paranoidalny

3. z. hebefreniczny

III. ZESPOŁY AFEKTYWNE

1. zespół depresyjny

2. z. maniakalny

IV. ZESPOŁY PARANOICZNE I REAKTYWNE

1. zespoły paranoiczne

2. z. parafreniczne

3. z. reaktywne

V. ZABURZENIA EMOCJONALNE

1. zaburzenia dysocjacyjne

2. z. fobiczne- fobie

3. zespół anankastyczny- natręctwa

4. depersonalizacja

5. zespół neurasteniczny

6. zaburzenia o postaci somatycznej

7. reakcja na stres

VI. OSOBOWOŚĆ NIEPRAWIDŁOWA

1. klasyczna

2. inne

JACEK WCIÓRKA- 2002 ( i jego różne klasyfikacje i podziały)

*termin psychoza pojawił się w XIX w.

@zespoły:

psychotyczne:

• brak wglądu

• niezrozumiałość zachowania

• dysfunkcjonalny wpływ na życie

• nierozpoznawanie rzeczywistości

• objawy wytwórcze

• ( nazwa zespołu odpowiednia do dominującego objawu lub podejrzewanej jednostki chorobowej)

niepsychotyczne( nie spełniające kryteriów z. psychotycznych)

-objawy lękowe, dysocjacyjne, konwersyjne, somatyzacyjne, hipochondryczne, natręctwa, zaburzenia osobowości)

@zaburzenia definiowane patogenetycznie

1. zespoły endogenne ( często związane ze zmianami w mózgu)

2. zespoły somatogenne( uwarunkowane mechanizmami patogenetycznymi jednoznacznie związanymi z czynnikami somatycznymi):

-zespoły organiczne, psychoorganiczne(, gdy czynniki patologiczne działają pierwotnie w CUN)

-zespoły objawowe-przyczyna, poza CUN ( np. guz nadnercza)

3. zespoły psychogenne( uwarunkowane głównie załamaniem zdolności adaptacyjnych osobowości):

• zespoły reaktywne- przewaga nacisków zewnętrznych

• zespoły zaburzeń osobowości- przewaga dezadaptacyjnego rozwoju osobowości

• zespoły nerwicowe- przewaga dezaadaptacyjnych form komunikacji z otoczeniem

@zespoły definiowane objawowo (np. zespół lęku napadowego, objawowego, itp.)

@ zespoły definiowane prognostycznie

przesłanki:

- wiek zachorowania ( zaburzenia wczesne i późne)

• efekty patogenetyczne( łagodne, złośliwe)

• nawrotowość ( zab. epizodyczne i nawracające)

• dynamika procesu chorobowego ( zab. ostre i przewlekłe)

• typ przebiegu ( rezydualne- przewlekle utrzymujące się resztki zaburzenia, zaburzenia stale lub okresowo pogarszające się)

• efekty terapii (zaburzenia dobrze lub źle reagujące, np. depresja lekooporna)

• ryzyko zgonu ( wysokie-niskie)

Wykład 4 ZABURZENIA NASTROJU F30-F39

ZABURZENIA DEPRESYJNE

cecha	PRZYGNĘBIENIE	DEPRESJA
Zmiana nastroju	Złe samopoczucie, „chandra”	Smutek
Czas utrzymywania się objawu	Krótki ( godziny)	Tygodnie, miesiące
Dezorganizacja aktywności złożonej	Nie występuje, lub mało znacząca	Często występuje
Poczucie choroby	Nie występuje	Często występuje( bardziej w kategoriach somatycznych

Depresja to nie tylko stan psychiczny, a choroba całego organizmu

OBJAWY TYPOWEGO ZESPOŁU DEPRESYJNEGO:

1. depresyjny nastrój ( smutek, zniechęcenie, niekiedy zobojętnienie

2. zmniejszenie zakresu zainteresowań, anhedonia

3. poczucie utraty energii, stałego zmęczenia, ciężaru w nogach, spowolnienie ruchów

4. poczucie obniżonej sprawności intelektualnej i pamięci, zaburzenia koncentracji

5. pesymistyczna ocena bieżących problemów i wydarzeń, perspektyw życiowych

6. poczucie małej wartości własnej, poczucie winy!!!

7. zniechęcenie do życia, pragnienie śmierci, myśli o samobójstwie

8. OBJAWY WEGETATYWNE: bezsenność, brak apetytu, spadek wagi ciała, uporczywe zaparcia, bóle brzucha, zaburzenia rytmu pracy serca, poczucie duszności, wzmożona potliwość itp.)

U niektórych chorych:

-lęk, niepokój, niekiedy pobudzenie ruchowe

• wyraźne, dobowe wahania samopoczucia, zaburzenia rytmów dobowych, zwykle fatalne samopoczucie rano

EPIZOD DEPRESYJNY(nieleczony)

Nastrój prawidłowy wyleczenie lub remisja

Depresja 6- 24 miesięcy

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

67% osiąga poprawę

Początek leczenia 8 tyg. 33%brak poprawy (tzw. depresja lekooporna)

Jeżeli po 8 tygodniach stosowania jednego leku nie ma poprawy, włącza się inny lek

EFEKT PLACEBO

33% poprawa

67% brak poprawy

CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA Z SZYBKĄ ZMIANĄ FAZ

mania

hipomania epizod mieszany

Prawidłowy nastrój

Depresja

DYSTYMIA

nastrój prawidłowy

dystymia (ok. 2 lata, mniej niż depresja, ale nie jest ok.)

ICD- X

CYKLOTYMIA- epizod subdepresyjny trwa długi czas na przemian ze stanami „ hipomaniakalnymi”

PODWÓJNA DEPRESJA

Nastrój prawidłowy

Dystymia częściowe wyleczenie

Depresja

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe	Zespoły depresyjne i maniakalne
Zab. depresyjne nawracające	Tylko zespoły depresyjne
Zab. depresyjne utrzymujące się przewlekle, „utrwalone”	-dystymia -cyklotymia
Inne zab. afektywne	Np. z szybką zmianą faz
Zab. nastroju występujące w przebiegu innych schorzeń i zaburzeń	Na tle: -chorób organicznych układu nerwowego -ostrych i przewlekłych zatruć schorzeń somatycznych -w przebiegu innych za. Psychicznych: schizofrenia, zaburzenia lękowe, reakcja adaptacyjna

	ZABURZENIA DEPRESYJNA NAWRACAJĄCE	DEPRESJA SEZONOWA(w 1984 opisana przez Rosenthala)
Związek z porą roku	Nie ma	Jest
Długość fazy depresji	6-24 miesięcy	Ok. 6 miesięcy
Regularność	-	Występuje i jest ściśle związana z porą roku
Następowe podwyższenie nastroju	-	Występuje dość często, zwykle ma niewielkie nasilenie
Zaburzenia snu	Zwykle bezsenność	Zwykle nadmierna senność, ospałość
Spadek wagi ciała	Zwykle brak apetytu i spadek wagi ciała	Zwykle nadmierny apetyt i wzrost wagi ciała

JESZCZE RAZ OBJAWY:

1. Obniżenie nastroju- przykre doznania ze świata zewnętrznego i wewnętrznego

-odbieranie własnego ciała jako źle funkcjonującego

• silny lęk, poczucie osaczenia, bezbronności

• niepokój

2. Spadek motoryki ( napędu psychoruchowego)

• zubożenie i spowolnienie myślenia, spadek koncentracji uwagi, niezdolność zapamiętywania, trudności w mowie, czytaniu i pisaniu, wypowiedzi ubogie

• niekiedy osłupienie depresyjne

• z reguły zubożenie mimiki i pantomimiki

• charakterystyczna postawa ciała i wyraz twarzy

• spadek inicjatywy, unikanie kontaktu z innymi, męczliwość

• skrajnie: spadek dbałości o porządek, wygląd zewnętrzny

• pewne elementy wycinkowego podwyższenia aktywności związanej z niepokojem, poczucie „niewygody”( ruchy manipulacyjne, chodzenie, zmiany pozycji- niepokój lokomocyjny)

*tzw. depresja agitowana- pacjent cały czas w ruchu

• proste, ale zbędne czynności(jedzenie, picie, palenie papierosów, porządkowanie- przypominają natręctwa)

• pojawia się aktywność związana z przeżywaniem smutku i tendencje samobójcze; czasami tzw. samobójstwo bierne- odmawianie, nieprzyjmowanie pokarmu, odmawianie leczenia.

• Raptus melancholicus- nagła ucieczka, częściej agresja w stosunku do innych lub do siebie

3. depresyjna zmiana sfery poznawczej

• ujemna samoocena i ocena przeszłości, ocena przyszłości związana z myślami samobójczymi, przekonanie o niewydolności fizycznej i psychicznej

• ! skrajnie: urojenia winy, grzeszności, kary, postać nihilistyczna urojeń- zespół Cotarga

4. Zaburzenia somatyczne:

• zaburzenia snu często związane z lękiem i niepokojem w okresie zasypiania lub budzenie

• spadek łaknienia, suchość w ustach, zaparcia, zaburzenia libido

• zaburzenia endokrynologiczne ( u kobiet często zanik miesiączki)

• bóle głowy (np. potyliczno- karkowe, napięciowe)

• poczucie kuli w gardle, braku powietrza, ucisk w okolicy zamostkowej

Dolegliwości napadowe:

• bóle i kołatania serca, zlewne poty, drżenie kończyn, bóle w okolicy serca, miednicy małej

• w depresji następuje spadek odporności- związek depresji z chorobami zakaźnymi i nowotworowymi ( mniejsze wytwarzanie komórek NK)

5. Zaburzenia kontroli impulsów

6. zachowany, choć często pozorny, krytycyzm w stosunku do zaburzeń ( pacjent ma świadomość choroby, w istocie krytycyzm powierzchowny- nie ma go w stosunku do urojeń kary, winy grzechu)

7. typowe zaburzenia towarzyszące

• dysforie gniewliwe- wybuchy złości z dużym nasileniem niepokoju

• myśli natrętne- stałe wątpliwości, czasem czynności natrętne

Wykład 5 ZABURZENIA MANIAKALNE ( ZESPÓŁ MANIAKALNY)

1. podwyższenie nastroju: radość, wesołość, pełnosprawność, siła organizmu, energia- raczej w zespołach hipomaniakalnych, a w manii już drażliwość, wybuchowość

2. podwyższenie napędu psychoruchowego: podwyższona aktywność, nasilenie starych i nowe zainteresowania, podejmuje mnóstwo działań, których nie kończy, w skrajnych przypadkach- zanik zachowania celowego, pozostaje tylko podniecenie psychoruchowe, próby zahamowania pacjenta w działaniu wzbudzają agresję

3. maniakalna zmiana sfery poznawczej: przyspieszenie toku myślenia, skojarzeń, skrajnie: gonitwa myślowa; zaburzenia sfery poznawczej: bezrefleksyjność, poczucie wyższości, brak tendencji do SAMOANALIZY, lekkomyślność, urojenia wielkościowe( zwykle zgodne z nastrojem), czasem prześladowcze

4. zaburzenia somatyczne:

-skrócenie snu, pacjent „nie śpi radośnie”, do ok. 4 h snu na dobę

• zwykle podwyższony apetyt, ale je mniej, bo nie ma czasu

• podwyższenie popędu seksualnego

5. pacjent raczej bezkrytyczny w stosunku do objawów- brak poczucia choroby, czasami krytycyzm pojawia się przy którymś z kolejnych epizodów choroby

*w tym przypadku ilość przechodzi w jakość hypomania przy nasilonych objawach przechodzi w manię tzw. Splątanie maniakalne- po okresie manii często niepamięć

wykład 6 POMIAR NATĘŻENIA OBJAWÓW DEPRESYJNYCH.

SKALA HAMILTONA- HDRS

Hamilton-1960, badacz korzystający z tej skali musi być lekarzem, ponieważ dotyka pacjenta egzamin 2005

-skala służy do diagnostyki i oceny działania metod terapeutycznych i leków psychotropowych

ma 24 itemy, dwie wersje skrócone0 21 i 17

24 cechy:

1. nastrój depresyjny 0-4 punkata

2. poczucie winy 0-4

3. myśli i tendencje samobójcze 0-4

4-6 SEN( razem max 6 pkt.)

4. zaburzenia zasypiania 0-2

5. sen płytki, przerywany, jakość snu 0-2

6. wczesne budzenie 0-2

7. praca i zainteresowania 0-4

8. spowolnienie, zahamowanie 0-4

9- 11 LĘk

9. niepokój, podniecenie ruchowe 0-4

10. lęk- objawy psychiczne 0-4

11. lęk- objawy somatyczne 0-4

12. brak apetytu, zaparcia 0-2

13. objawy somatyczne ogólne( ciężar w głowie, męczliwość, utrata energii)

14. libido, u kobiet zaburzenia miesiączkowania 0-2

15. hipochondria 0-4

16. ubytek masy ciała

a)przeszłość( w okresie poprzedzającym ostatni tydzień) 0-2

b) teraźniejszość ( ostatnie 7 dni) 0-2

17. krytycyzm, wgląd w chorobę 0-2

tu kończy się skrócona skala

18. dobowe wahania samopoczucia

1. obecność wahań 1-rano, 2- wieczorem

2. nasilenie wahań dobowych 0-2

19. depersonalizacja, derealizacja 0-4

20. urojenia 0-4

21. natręctwa i fobie

tu kończy się druga skrócona skala

22. bezradność 0-4

23. poczucie beznadziejności 0-4

24. poczucie małej wartości 0-4

uzyskane 7-8 punktów- brak depresji ( punkt odcięcia)

SKALA DEPRESJI BECKA

Kwestionariusz ten b. Silnie koreluje z HDRS, 21 grup zdań dotyczących głównie objawów depresji, w każdej grupie 4 zdania ( 0, 1, 2, 3)- pacjent wybiera zdanie, które najlepiej opisuje jego stan

Do 9 pkt. Brak depresji, powyżej słaba, ok. 39- silna depresja

Brak polskich norm do tej skali

SKALA S. Montgomery, Mary Asberg Madrs- 1979

Badacz sam ocenie pacjenta, nie musi być lekarzem

1. smutek obserwowany przez badającego

2. skargi na smutek

3. poczucie napięcia wewnętrznego

4. skrócenie snu

5. zmniejszenie apetytu

6. trudności w koncentracji uwagi

7. znużenie, męczliwość

8. niemożność przeżywania uczuć pozytywnych

9. pesymistyczne myśli

10. myśli samobójcze

7 poziomów, definiowanie się skrajne-4, środkowe nie są opisane

np. ad. 6 trudności w koncentracji uwagi

0-nie stwierdza się

1- niedefiniowalny

2- przemijające trudności w skupieniu myśli

3- niedefiniowalny

4-trudności w koncentracji uwagi i skupianiu myśli zmniejszające zdolność do czytania lub kontynuacji rozmowy

5- niedefiniowalny

6- czytanie lub prowadzenie rozmowy wymaga wielkiego wysiłku

TEORIE ETIOPATOGENETYCZNE DEPRESJI

TEORIE BIOLOGICZNE

Argumenty na rzecz teorii biologicznych:

- rodzinne występowanie depresji

- często pojawia się bez uchwytnych przyczyn zewnętrznych

- przy pomocy pewnych substancji można spowodować występowanie pewnych objawów depresyjnych( razepina- obniża poziom amin w mózgu)

• udowodnienie skuteczności metod biologicznych w terapii nawrotów i profilaktyce

• coraz lepiej udokumentowana obecność zmian strukturalnych w zakresie CUN u osób cierpiących na zaburzenia afektywne

Teorie biologiczne:

1. genetyczne( badania bliźniąt; przy jednojajowych 60% prawdopodobieństwa zgodności zachorowania)

2. teorie zaburzonego neuroprzekaźnictwa

• monoaminergicznego

• któregoś z wtórnych neuroprzekaźników

3. teorie zmiany regulacji hormonalnej

4. teorie wiążące zab. afektywne z rolą neuropeptydów

5. związek z zaburzeniami rytmów biologicznych

6. koncepcje psychoimmunologiczne

7. związek depresji ze zmianami morfologicznymi w CUN( hipoteza związana z zaburzeniami neuroplastyczności neuronalnej)

TEORIE PSYCHOLOGICZNE

1. teoria katastrof życiowych

White, Gilliand- lista strat:

- bliskiej osoby( zgon, odejście, wyjazd)

-zdrowia( części ciała, urody, starzenie się)

• prestiżu społecznego

• poczucia własnej wartości

• bezpieczeństwa zawodowego, materialnego

• symbolu

*sukcesy i osiągnięcia też mogą wiązać się ze startami, tzw. depresja szczytu

2. teoria psychoanalityczna- depresję powoduje bardzo duża rozbieżność między ego a superego

3. neopsychoanaliza: rola wczesnego dzieciństwa- frustracja potrzeb emocjonalnych- potem depresja

4. teoria zaburzeń poznawczych0 Aron Beck

przyczyna depresji to specyficzny sposób przeżywania świat: schematy poznawcze, negatywna ocena siebie, swojego postępowania, przyszłości; błędne koło, sprzężenie zwrotne dodatnie: negatywne myślenie o sobie obniża nastrój, zwrotny wpływ na myśli

terapia kognitywna depresji

5. teoria wyuczonej bezradności- Seligman ( badania na psach)

6. 6. teorie behawioralne( związek depresji z niskim poziomem wzmocnień) Lewinston- pewne osoby z natury predysponowane są do wzmożonego przeżywania przykrości

terapia interpersonalna

wykład 7SCHIZOFRENIA

Delficka wyrocznia psychiatrii( najważniejsze zagadnienie psychiki ludzkiej), choroba królewska

SCHIZOFRENIA- choroba psychiczna o nieznanym pochodzeniu i różnorodnych objawach, z których najważniejszymi są: otępienie uczuciowe, osłabienie zainteresowań i aktywności, zamknięcie się w sobie, zaburzenie procesów myślenia

Słownik języka polskiego PWN

Podstawy psychotyczne: związek z utratą prawidłowej oceny rzeczywistości

Jest to zaburzenie przewlekłe- objawy występują nie krócej niż 6 miesięcy

Układ objęty zaburzeniem: nerwowy

Uwarunkowania genetyczne: są

Częstość występowania: 1 %populacji w ciągu życia, w niższych warstwach ekonomicznych występuje częściej

Wiek: początek przed 45 rokiem życia

Brak preferencji, co do płci

OBJAWY PODMIOTOWE I PRZEDMIOTOWE: egzamin 2005

• wycofanie się z rzeczywistości

• urojenia ( utrwalone błędne sądy o rzeczywistości)- często prześladowcze, urojenia odnoszące, myślenie symboliczne ( ludzie lub rzeczy mają niezwykłe znaczenie), urojenia odsłonięcia i oddziaływania, urojenia wielkościowe lub religijne

• omamy( zwykle słuchowe)

• jednostajny afekt, nieadekwatne emocje

• rozkojarzenie myślenia

• wielomówność z niskim przekazem informacji

• wahania aktywności

PRZYCZYNY

Brak podłożą organicznego- Kto to może wiedzieć?, skomplikowane współdziałanie czynników genetycznych i środowiskowych

ROZPOZNANIE:

Diagnostyka różnicowa:

• organiczne zaburzenia psychiczne ( np. urazy głowy, wylewy, guzy mózgu)

• zaburzenia wynikające z używania środków psychoaktywnych ( szczególnie fencyklidyny)

• zaburzenia nastroju (np. afektywna choroba dwubiegunowa)

Badania labolatoryjne- brak testu

Badania pomocnicze:

-psychologiczne: testy psychoorganiczne, TAT, Wechsler, Rorschach

-EEG

-krzywa cukrowa

Diagnoza obrazowa, np. tomografia

LECZENIE:

Tryb: zwykle hospitalizacja- diagnostyka, opanowanie czynnych objawów psychotycznych

Leczenie ambulatoryjne: gdy pacjent nie jest groźny, ma rodzinę, współpracuje w leczeniu, jednym z celów leczenia jest zabezpieczenie pacjenta i otoczenia przed szkodliwymi działaniami wynikającymi z urojeń

TROCHĘ HISTORII:

W Polsce czasami używa się nazwy choroba Bleulera, 1896- KRAEPELIN- dementia praceox, 1911- Bleuler- termin „schizofrenia”

ICD-X

Występuję, co najmniej jeden z objawów z punktu I lub dwa z punktu II i utrzymują się one minimum 1 miesiąc lub okresowo w ciągu większości dni tego okresu

I.

• echo myśli, nasyłanie i zabieranie myśli, rozgłaśnianie(odsłonięcie) myśli

• urojenia oddziaływania, wpływu lub owładnięcia

• głosy omamowe( czasami dochodzące z jakiejś części ciała)

• inne urojenia, których treść jest niedostosowana kulturowo i niemożliwa do zaistnienia

II.

- utrwalone omamy z zakresu jakiegokolwiek zmysłu, występujące w ciągu minimum jednego miesiąca, towarzyszą im urojenia( mogą być zwiewne lub na współukształtowane) bez wyraźnej treści afektywnej lub utrwalone myśli nadwartościowe

• neologizmy

• zachowania katatoniczne ( negatywizm, mutyzm, osłupienie, woskowata giętkość)

• objawy negatywne- ciężkie do leczenia

PODTYPY w ICD-X

F20.0- SCHIZOFRENIA PARANOIDALNA- najczęstsza

-nasilone urojenia (prześladowcze, odnoszenia, szczególnie myśli)

• omamy( węchowe, dotykowe, wrażenia seksualne lub cielesne innego rodzaju)

• spłycenie lub niedostosowanie afektu- nie dominują w obrazie klinicznym, lecz mogą występować

F20.1- SCHIZOFRENIA HEBERENICZNA

Hebes=młodzieniec

-spłycenie i utrzymująca się pustka afektywna

• niespójność, niedostosowanie afektu

• zachowanie raczej bezcelowe i niepowiązane

• wyraźne zaburzenia myślenia, chaotyczne wypowiedzi

F20.2 SCHIZOFRENIA KATATONICZNA egzamin 2005

Przez minimum 2 tygodnie lub więcej jedno z:

• osłupienie lub mutyzm

• pobudzenie(wyraźnie bezcelowa aktywność ruchowa, nie poddająca się wpływom bodźców zewnętrznych

• zastyganie( dobrowolne przybieranie i utrzymywanie póz niedostosowanych i dziwacznych)

• negatywizm( wyraźnie nieumotywowany bierny opór wobec wszelkich poleceń lub prób spowodowania ruchu albo ruch w przeciwnym kierunku- opór czynny)

• sztywność( utrzymywanie tej samej pozycji nawet przez wiele godzin)

• woskowata giętkość

• automatyzm nakazowy ( automatyczne poddawanie się poleceniom)

F20.3- SCHIZOFRENIA NIEZRÓŻNICOWANA

F20.4 DEPRESJA POSCHIZOFRENICZNA

F20.5 SCHIZOFRENIA REZYDUALNA

F20.6 SCHIZOFRENIA PROSTA

Przez minimum okres 1 roku powolny, postępujący rozwój wszystkich 3 z następujących:

-znacząca, rozległa zmiana aspektów zachowania: utrata napędu i zainteresowań, bezcelowość, bezczynność, społeczne wycofanie się

• pogłębienie się „objawów negatywnych”: apatia, ubóstwo wypowiedzi, spłycenie afektu, bierność, brak inicjatywy, zubożenie mowy ciała

• spadek funkcjonowania zawodowego, szkolnego.

F20.8- INNE SCHIZOFRENIE

F20. 9- SCHZOFRENIA NIEOKREŚLONA

PRZEBIEG SCHIZOFRENII:

-ciągły

• epizodyczny z postępującym deficytem

• epizodyczny z utrwalonym deficytem ( nie nasila się)

• epizodyczny remitujący

• z niepełną remisją

• z pełną remisją

• inny

• przebieg niepewny ( zbyt krótki czas obserwacji)

POCZĄTEK SCHZOFRENII:

-nagły

-powolny

-pseudonerwicowy

od „actio praeter expectetionem” wg. Brzezickiego ( cokolwiek to znaczy)

*paragnomen( Kępiński)

wykład 8 OBJAWY OSIOWE i DODATKOWE A OBJAWY PIERWOTNE I WTÓRNE SCHIZOFRENII

Bleuler-dementia praceox, grupa schizofrenii

Objawy osiowe: 4 A egzamin 2005

1. autyzm- wycofanie się z rzeczywistości, przewaga życia wewnętrznego+ zaburzenia dotyczące: uwagi, woli, poczucia własnej osoby, zaburzenia procesów poznawczych( otępienie schizofreniczne), spadek zainteresowań, zaburzenia zachowania

2. ambiwalencja afektywna, wolicjonalna, intelektualna, niejednorodność przeżywania

3. afektu zaburzenia: zubożenie, otępienie, sztywność, stępienie, niedostosowanie

4. asocjacji zaburzenia: rozluźnienie skojarzeń, formalne zaburzenia myślenia

Objawy dodatkowe:

• złudzenia i omamy

• urojenia

• objawy katatoniczne

• niektóre zaburzenia pamięci

• zmiany mowy i pisma

• pewne zmiany somatyczne

• zmiany cech osobowości( zwłaszcza dotyczące obrazu własnego ja)

• „wtrącone” zespoły psychotyczne ( depresyjne, maniakalne, katatoniczne)

Podział schizofrenii Bleulera:

• paranoidalna

• katatoniczna

• prosta

• utajona-przed uwidocznieniem się pełni objawów

Objawy pierwotne-objawy pierwotnego procesu schizofrenicznego

Objawy wtórne-pozostałe

Tymothy Crow- Typ I(pozytywny), Typ II(negatywny)

Nancy Andrasen- pojęcie pozytywnych i negatywnych objawów schizofrenii, nawiązuje do XIX-wiecznej teorii dyssolucji ( Hughlings Jacksona)- gdy w układzie nerwowym dzieje się cos niedobrego, najpierw atakowane są struktury najmłodsze filogenetycznie, potem starsze...więc... objawy negatywne ( ubytkowe) są pierwotne, a wtórne są objawy produktywne( wytwórcze) związane z odhamowaniem części filogenetycznie starszych ( objawy pozytywne)

1987- skala PANSS Positive and negative syndrom scale egzamin 2005 (do czego służy, objawy pozytywne i negatywne)

ocenia 30 objawów podzielonych na 3 grupy:

7 objawów pozytywnych- P

7 objawów negatywnych- N

16 objawów ogólnych- G

skala porządkowo- opisowa, każdy z objawów opisywany za pomocą siedmiopunktowej skali pod względem siły swego natężenia:

1-nie występuje

2- występuje w stopniu minimalnym

3- występuje w stopniu łagodnym

4- występuje w stopniu umiarkowanym

5- występuje w stopniu umiarkowanie ciężkim

6- występuje w stopniu ciężkim

7- występuje w stopniu krańcowym

przy każdym punkcie jest opis ułatwiający klasyfikację

OBJAWY POZYTYWNE:

P1- UROJENIA: podstawa oceny: treści myśli wyrażone w rozmowie i ich wpływ na kontakty i stosunki społeczne pacjenta

P2- dezorganizacja pojęciowa ( dezorganizacja procesu myślenia charakteryzująca się rozpadem jego celowo ukierunkowanej kolejności, np. rozluźnienie kojarzenia, nielogiczność, otamowanie)

Podstawa oceny: obserwacja procesów poznawczo- słownych podczas badania

P3-zachowania omamowe- wypowiedzi i zachowanie wskazują na spostrzegania niepowstąjące pod wpływem bodźców zewnętrznych; mogą dotyczyć wszystkich zmysłów

Podstawa oceny: wypowiedzi i zachowanie pacjenta+ informacje od rodziny, pracowników służby zdrowia

P4- pobudzenie :nadmierna aktywność przejawiająca się nadruchliwością , zmiennością nastrojów

Podstawa oceny: j. w.

P5- postawa wielkościowa: podwyższona samoocena, przekonanie o własnej wyższości, moralnej prawości

P6- podejrzliwość: poczucie bycia prześladowanym, ostrożność, nieufność, nadmierna czujność

Podstawa oceny: treści myśli, wypowiadane podczas rozmowy i ich wpływ na zachowanie

P7- wrogość- słownie i bezsłownie wyrażany gniew i żal( złość, zachowanie bierno- agresywne, napastliwość)

OBJAWY NEGATYWNE:

N1-spłycenie afektu- zmniejszona reaktywność emocjonalna, ograniczenie mimiki, modulowania uczuć, gestykulacji

N2-wycofanie emocjonalne- brak zainteresowania wydarzeniami życiowymi( brak zaangażowania i uczestnictwa)

Podstawa oceny: informacje od bliskich, ocena funkcjonowania pacjenta

N3-słaby kontakt: brak empatii, otwartości, poczucia bliskości, zaangażowania wobec badającego- dystans interpersoanlny

N4- bierność, apatia, wycofanie społeczne, zmniejszone zainteresowania, zaniedbywanie czynności dnia codziennego

Podstawa oceny: informacje od rodziny lub pracowników obsługi podstawowej

N5- brak spontaniczności i płynności rozmowy, związany z apatią, bezwolnością, obronną postawą, deficytem poznawczym

N7- myślenie stereotypowe: zmniejszona płynność, spontaniczność myślenia, jałowość treści

OBJAWY OGÓLNE:

G1- troska o ciało: skargi na dolegliwości somatyczne

G2- lęk: od niepokoju do paniki

G3- poczucie winy, wyrzuty sumienia

G4- napięcie: widoczne przejawy strachu, lęku, podniecenia

G5- manieryzmy i zastyganie

G6- depresja

G7- zahamowanie ruchowe: ograniczenie aktywności ruchowej

G8- brak współpracy: czynna odmowa zastosowania się do woli ważnych osób

G9- niezwykłe treści myślenia

G10- dezorientacja

G11- zaburzenia uwagi

G12- brak krytycyzmu i wglądu

G13- zaburzenia woli, zapoczątkowania i kontrolowania własnych ruchów, wypowiedzi

G14- słaba kontrola impulsów, zaburzenia regulacji działań popędowych

G15- pochłonięcie- zaabsorbowanie sobą ze szkoda dla procesów adaptacyjnych

G16- czynne unikanie społeczne

Skala PANNS to dobre narzędzie do oceny działań leczniczych

! Wymiary schzofrenii:

1. pozytywny

2. negatywny

3. dezorganizacja zachowania

4. wymiar poznawczy

5. wymiar afektywny

Argumentacja za przyjęciem prymatu objawów pozytywnych(niektórzy uważają, że są to najbardziej pierwotne i najważniejsze objawy schizofrenii)

• znamienne obniżenie IQ u schizofreników?

• Wybiórcze upośledzenie niektórych aspektów uwagi, pamięci, funkcji językowo- przestrzennych i zdolności językowych, specyficzne upośledzenie tzw. procesów wykonawczych( rozwiązywanie problemów, planowanie, myślenie abstrakcyjne)

• -te zaburzenia występują u 94% chorych na schizofrenię i u 7% zdrowych; rodziny schizofreników też mają deficyty poznawcze

• bliźnięta jednojajowe- w 99% przypadków, to z bliźniąt, które ma głębsze zaburzenia poznawcze, ma gorsze rokowania

wykład 9TEORIE ETIOPATOGENETYCZNE W SCHIZOFRENII

MODELE CHOROBOWE:

1. Model jednej choroby, uwarunkowanej jednym czynnikiem:

U podłoża pojedyncza przyczyna i proces patofizjologiczny, różnice obrazu klinicznego tłumaczone są różnicą czasu i miejsca występowania czynnika chorobotwórczego; różnice w stopniu nasilenia procesu chorobowego, osobnicza zmienność reakcji na czynnik chorobotwórczy, np. kiła, koncepcja wirusowej przyczyny schizofrenii

2. Wiele jednostek chorobowych o podobnym wymiarze klinicznym- wiele niezależnych procesów etiopatogenetycznych, które wspólnie prowadzą do pewnego stanu

3. Wiele wymiarów patologicznych schizofrenii- różne przyczyny, różne procesy patogenetyczne zaczynają przebiegać razem

TEORIE ETIOLOGICZNE SCHIZOFRENII:

I. BIOLOGICZNE

1. genetyczne: częste rodzinne występowanie schizofrenii, dwoje chorych rodziców- duże ryzyko dla dziecka, badania bliźniąt( 60% zgodności przy jednojajowych, 14%-dwujajowe, zwykłe rodzeństwo), badania adopcyjne:

*model pojedynczego genu ze zróżnicowana penetracją: za przekazywanie genotypu schizofrenii odpowiada jeden gen, ekspresję tego genu powodują czynniki społeczne, psychiczne, środowiskowe; gen ten mógłby być odpowiedzialny za wrodzone zaburzenia biochemiczne lub metaboliczne; zaburzenia immunologiczne( podatność o na określone wirusy), defekt określonego białka strukturalnego lub enzymu, defekt w strukturze osobowości

** model pojedynczego genu, którego ekspresja jest modulowana przez wiele innych genów

*** model dziedziczenia wielogenowego

2. biochemiczne

& dotyczące układów neuroprzekaźnikowych( wiele teorii):

*teoria dopaminergiczna( hipoteza dopaminowa),bo:

-leki przeciwpsychotyczne blokują receptory dopaminowe

-leki, które stymulują układ dopaminowy, np. amfetamina, mogą wywołać psychozy

**teoria serotoninowa: LSD 25 działa na receptory serotoninowe, wiele neuroleptyków blokuje receptory serotoniny

***hipoteza GABAergiczna: środki, które działają na receptory benzodiazepinowe łagodzą objawy schizofrenii

***teoria endogennych halucynogenów

+ teorie neuropepetydowe, noradrenalinowe, glutaminergiczna, fosfolipidowa, actylocholinowa, rozwój patologii białek G,endogennych halucynogenów

& koncepcje patologii układów enzymatycznych-zmniejszona aktywność pewnych enzymów(monoaminoksydaza, KOMF)

& wirusowe

& immunologiczne- dowód: pojawiające się epidemie schizofrenii, która pojawia się po epidemiach innych chorób

3. neurologiczne- przemawiają za nimi dane:

& neurologiczne

& neuroradiologiczne (tomografia pozytronowa, rezonans magnetyczny), poszukiwania markera zagrożenia(zaburzenia płynności ruchów gałek ocznych, zaburzenia czynności elektrodermalnej, zaburzenia rejestracji potencjałów wywołanych) i choroby( na razie brak)

&neurofizjologiczne

4. neuropatologiczne- odkrycie drobnych defektów neurologicznych u dzieci, które później chorują na schizofrenię; zaburzenia grafeksji( rozpoznawanie litery, która ktoś pisze Ci palcem na dłoni), stereognozji ( rozpoznawanie kształtów dotykiem), koordynacji;

powiększenie komór bocznych, zaniki kory mózgowej i móżdżku( głównie robaka móżdżku)

II. PSYCHOLOGICZNE I PSYCHOSPOŁECZNE

1. psychodynamiczne

& 1977 Goldstein- schizofrenia jako wynik konfliktu miedzy popędami a mechanizmami obronnymi

& teoria defektu ego(wrodzony lub wywołany nieprawidłowymi związkami z obiektem w dzieciństwie, co prowadzi do rozerwania związków z rzeczywistością; zaburzenia integracyjnych funkcji ego, nieefektowoność równoważenia dążeń popędowych, osłabienie ego

& teorie współczesne: wczesnodziecięce zaburzenia związków z obiektem

wszystkie te teorie są nieweryfikowalne

2. interakcji rodzinnych

& teoria schizofrenogennej matki, wysyłającej sprzeczne ze sobą komunikaty na dwóch poziomach: podwójne wiązanie:

*komunikacja zachodzi w ważnym i silnym związku, od którego dziecko nie może się uwolnić, i w którym wymagana jest jego reakcja

**dwa komunikaty, które wyrażane są na różnych poziomach( np. słowny i niewerbalny) kłócą się ze sobą lub zaprzeczają sobie

***dziecko ma zakaz komentowania sprzecznych komunikatów, które to zachowanie wyjaśniałoby mu w jaki sposób ma się zachować

czyli bez względu na to co dziecko robi, na jednym z poziomów zachowuje się nieprawidłowo

3. poznawcze

WSPÓŁCZESNE TEORIE egzamin 2005

& TEORIA UWRAŻLIWIENIA- model biopsychospołeczny- CIOMPI-1997: o uwrażliwieniu decydują czynniki biologiczne(genetyczne) i czynniki społeczne i rodzinne ( te czynniki decydują czy człowiek wyzdrowieje, czy będą nawroty, itp.); sama chorobę wyzwalają czynniki środowiskowe( stres)

& HIPOTEZA NEUROROZWOJOWA

: schizofrenia wynika z deficytów strukturalnych w mózgu oraz dysfunkcjonalnych aktywności obwodów neuronalnych; przyczyna tych dysfunkcji są defekty rozwoju mózgu powstałe głównie w fazie migracji neuronów ze sfery okołokomorowej( gdzie dokonuje się neurogeneza) do odcelowych miejsc w mózgu.

& KONCEPCJA NEUROLOGICZNO- LINGWISTYCZNA-CROW: schizofrenia jest skutkiem powstania mowy(żeby człowiek posługiwał się mowa konieczna jest lateralizacja, a z lateralizacją wiążą się pewne zaburzenia; schizofrenia ceną za mowę)

wykład 10

ZABURZENIA NERWICOWE ZWIĄZANE ZE STRESEM POD POSTACIĄ SOMATYCZNĄ (SOMATOFORMICZNĄ)

F40- zaburzenia lękowe w postaci fobii:

F40.00- agorafobia bez napadów paniki

F40.01-agorafobia z napadami paniki

F40.1-fobie społeczne

F41-inne postaci fobii( często najpierw występuje napad lęku, a potem fobia związana z sytuacją, która ten napad wywołała)

NERWICE

-Lucjan Korzeniowski: nerwice to zaburzenia równowago nerwowej spowodowane przez urazy psychiczne lub przeciążenie układu nerwowego; brak jest objawów psychotycznych , obserwujemy natomiast tzw. „objawy nerwicowe”

-Stefan Leder: nerwice to czynnościowe zaburzenia reakcji poznawczych, emocjonalnych, somatycznych, behawioralnych, pochodzenia psychogennego; ich postacie kliniczne charakteryzują się określonym, względnie stałym obrazem, przebiegiem, zejściem i stopniem zaburzenia funkcjonowania psychospołecznego chorego.

-J. Aleksandrowicz: nerwice to psychogenne zaburzenia czynnościowe, występujące przy prawidłowej strukturze anatomicznej

-Tadeusz Bilikiewicz: nerwice to od dawna klasa, do której „wkłada się” „nieczyste” ( polietiologiczne, nie czysto czynnościowe) przypadki

CZYNNIKI ISTOTNE DLA WYTWORZENIA NERWIC EKSPERYMENTALNYCH ( PAWŁOW):

1. bezpośrednio działający czynnik sprawczy (odpowiednia procedura eksperymentalna)

2. „urazy psychiczne”, doznane przez zwierzęta przed ekspozycją na wyżej wymieniony czynnik sprawczy i ich odległość czasowa od zadziałania wymienionego czynnika

3. ewentualne urazy fizyczne(np. kastracja) doznane przez zwierze przed ekspozycją na czynnik wywołujący „nerwicę”

4. czynniki konstytucyjne

WOELOZNACZNOŚC TERMINU „NERWICA”- KOKOSZKA 1998

1. objaw (nerwicowy)- np. lęk, zaburzenia somatyczne, zaburzenia zachowania

2. specyficzna jednostka chorobowa( np. nerwica lękowa, histeryczna)

3. przejaw nieuświadomionych i trudnych di świadomego zniesienia konfliktów, pragnień, wspomnień ( znaczenie psychoanalityczne)

4. cecha osobowości ( neurotyczność, neurotyk- rozumiany tak jak u Eysencka)

Norman SARTORIUS: w ICD-X nie ma określenia i definicji nerwicy, ale używanie tego pojęcia jest pomocne w praktyce

LĘK JEST CHOROBĄ, GDY:

• jest nadmiernie silny

• jest zbyt częsty i długi

• gdy człowiek traci panowanie nad sobą

• gdy ma miejsce unikanie sytuacji, wywołujących lęk

• powoduje znaczne cierpienie

na zaburzenia lękowe cierpi średnio 10 na 100 dorosłych, z powikłaniami 3 na 100

3 SKŁADNIKI LĘKU:

1. somatyczne(np. kołatanie serca, pocenie, czerwienieni się, związane z tzw. fobia społeczną)

2. psychiczne( myśli)

3. behawioralne( unikanie, ucieczka)

CO MOŻE WYWOŁAĆ LĘK:

• percepcja niebezpieczeństwa na zewnątrz organizmu

• bodziec z wnętrza organizmu

• u człowieka także wyobrażenie dwóch powyższych sytuacji

JAK DŁUGO TRWA LĘK:

-lęk jako stan i jako cecha( predyspozycja), przejawy tej predyspozycji to:

-stałe i wszechogarniające uczucie napięcia i zagrożenia

• częste przeżywanie uczucia zakłopotania i/lub zagrożenia

• dominująca potrzeba bycia lubianym i akceptowanym

• nadwrażliwość na krytykę i odrzucenie

• unikanie wchodzenia w bliższe związki z innymi, jeśli nie zapewniają one bezkrytycznej akceptacji

• tendencja do przesadnego oceniania potencjalnych zagrożeń w życiu codziennym

• pewne ograniczenia w trybie życia, wynikające z nadmiernej potrzeby bezpieczeństwa

ZESPÓŁ LĘKU NAPADOWEGO

OBRAZ KLINICZNY

-często nawracające napady bardzo silnego leku z bardzo silnie wyrażoną składową somatyczną( trwają kilka minut, pojawiają się nawet kilka razy dzienne), często towarzyszy im wrażenie umierania, rozpadania

• stała obawa o możliwość powtórzenia się tego napadu

• często towarzyszy objaw unikania okoliczności, w których po raz pierwszy wystąpił napad paniki ( agorafobia?)

• należy wykluczyć inne zaburzenia psychiczne, w których sporadycznie mogą pojawiać się napady paniki, np. zespół leku uogólnionego i choroby somatyczne z podobnymi objawami ( np. guz chromochłonny nadnerczy-nadnercza produkują noradrenalinę, nadczynność tarczycy, tężyczka, choroba niedokrwienna serca, napadowa hipoglikemia)

*Kindling: generalizacja leku, w układzie nerwowym istnieje tendencja do powtarzania( np. np. przyspieszenie akcji serca po kawie+ alkohol ?), gdy raz wystąpi duży lek, ma on tendencje do powtarzania się

najczęściej występuje w wieku 20-25 lat, dwukrotnie częściej u kobiet; zwiększa prawdopodobieństwo samobójstw, często poprzedza depresję, nierozpoznawalne przez internistów

ZESPÓŁ LĘKU UOGÓLNIONEGO- F41.1 GAD-GENERAL ANXIETY DISORDER

-lek przewlekły, uporczywy, występujący niezależnie od zdarzeń zewnętrznych

-tendencja do zamartwiania się

-objawy wegetatywne mają charakter przewlekły

OBRAZ KLINICZNY:

-kilkumiesięczny okres niepokoju, poczucie zagrożenia, lęku przed wydarzeniami życia codziennego

• napady leku, występują sporadycznie i z niewielkim natężeniem

• bóle napięciowe( głowy, krzyża, kończyn)

• trudności w koncentracji uwagi

• przewlekle utrzymujące się zaburzenia wegetatywne ( biegunka, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia snu)

• należy różnicować z innymi chorobami psychiatrycznymi( schizofrenia, proces otępienny, przewlekły stres), chorobami somatycznymi ( nowotwory, zaburzenia funkcji tarczycy, inne, zwłaszcza gdy pacjent jest w trakcie procesu diagnostycznego)

EPIDEMIOLOGIA, ROKOWANIA I PRZEBIEG- w zależności od sytuacji życiowej pacjenta i społeczeństwa, na GAD często zapadają osoby opiekujące się chorymi przewlekle, dwa razy częściej dotyka kobiety

F41.2 ZABURZENIA LEKOWE DEPRESYJNE

Charakteryzują się silniejszym obniżeniem nastroju

ZABURZENIA FOBIJNE

Z greckiego fobos- strach, lek przed różnymi przedmiotami, istotami lub sytuacjami , człowiek jest zwykle świadomy, że nadmierny lek jest irracjonalny i nieuzasadniony, najważniejszy jest objaw unikania

AGORAFOBIA-agora z greckiego rynek, lęk przed otwarta przestrzenią( pierwotnie), dziś: generalnie unikanie sytuacji, których cecha jest to, że wydostanie się z nich może być utrudnione lub kłopotliwe, a w sytuacji zagrożenia trudno będzie uzyskać pomoc, np. przebywanie w tłumie, samotne podróżowanie w tramwaju, autobusie, pociągu- są to środki zamknięte, ich ruch nie zależy od pacjenta

Kryteria diagnostyczne:

-unikanie takich sytuacji

- w razie znalezienia się w nich występują minimum 2 z 3 objawów somatycznych i psychicznych leku do napadu paniki włącznie; najczęściej rozpoczyna się od napadu paniki

F40. 1 FOBIA SPOŁECZNA

Termin pojawił się w latach 60-tych, do DSM trafił w 1980, a do ICD w 1992

- somatyczne i psychiczne objawy lęku, wywołane obecnością innych osób, zwłaszcza koniecznością przemawiania, jedzenia, czy pisania; pacjent zwykle wie, że lek jest irracjonalny

OBJAWY: zaczerwienienie, drżenie rąk, kołatanie serca, silne pocenie się, trudności w wysławianiu się

EPIDEMIOLOGIA: dane z USA: 10% populacji w ciągu życia, większość zaburzeń pozostaje nierozpoznanych, znaczna współzachorowalność z fobiami specyficznymi:

50% z agorafobią, 20 % z uzależnieniem od alkoholu, 10% z uzależnieniem od innych środków psychoaktywnych, 20% z objawami depresji( zwykle fobia społeczna występuje jako pierwsza)

NASTĘPSTWA DLA JEDNOSTKI:

• mniejsze prawdopodobieństwo zawarcia związku małżeńskiego, zdobycia wyższego wykształcenia, znalezienia dobrej pracy

• większe prawdopodobieństwo wystąpienia innych zaburzeń psychicznych i samobójstwa

F40. 2 FOBIE SPECYFICZNE ( IZOLOWANE)

1. fobie zwierząt: arachmofobia- pająki, fidiofobia- węże

2. f. Środowiska naturalnego, np. burza, powódź, lek wysokości

3. f. Typu kre-inikcja-rana, chematofobia- często rodzinna

4. f. Sytuacyjne: klaustrofobia, awiatofobia- samolot+ lęk przed brakiem ściany, często po zacięciu się w windzie

wykład 11

ZABURZENIA OBSESYJNO- KOMPULSYJNE ( nerwica natręctw)- OCD

Obsesje

Kompulsje

Lek

Obniżony nastrój

KRYTERIA ROZPOZNAWCZE:

A: natrętne myśli( obsesje), bądź czynności( kompulsje), przez większość dni przez okres co najmniej dwóch tygodni

B: występują wszystkie z następujących wspólnych cech obsesji i kompulsji:

• są odbierane jako wypływające z umysłu pacjenta, a nie narzucone z zewnątrz

• maja charakter powtarzający się i nieprzyjemny

• minimum jedna obsesja lub komulsja uważana jest za przesadna lub nieracjonalną

• pacjent próbuje się im przeciwstawić, istniej minimum jedna obsesja lub kompulsja wobec której opór jest nieskuteczny

• przeżywanie myśli i czynności natrętnych nie jest samo w sobie przyjemne, ale chwilowo uwalnia od napięcia i lęku

• obsesje lub komulsje powodują cierpienie oraz zakłócają społeczne i indywidualne funkcjonowanie zwykle z powodu marnowania czasu

• o. i k. Nie wynikają z innych zaburzeń

Odmiany:

• zaburzenie z przewagą myśli ( ruminacji) natrętnych- F42.0

• zaburzenie z przewagą czynności natrętnych- F42.1

• zaburzenie mieszane F42.2- występuje najczęściej

• inne- nieokreślone

Klasyfikacja amerykańska wyróżnia: Zaburzenia Obsesyjno- Kompulsyjne ze słabym wglądem i psychotyczną postać zaburzeń obsesyjno- kompulsyjnych

Tzw. zachowanie obsesyjno- kompulsyjne- istniej kontinuum miedzy norma a patologią

SPEKTRUM ZABURZEŃ OBSESYJNO- KOMPULSYJNYCH:- Holander?

Anoreksja( element przymusowych myśli)

Bulimia( zaburzenie kontroli impulsów)

Jadłowstręt psychiczny

Trichotilomania ( zabawa włosami, aż do wyrywania)

Kleptomania

Piromania

Patologiczny hazard

Zespół de la Torette ( tiki+ nieprzyzwoite frazy)

Pląsawica Sydenhama

POSTACIE OBSESJI:

• obsesyjne myśli- powtarzające się myśli lub frazy o obscenicznej treści

• o. wyobrażenia- zwykle treści agresywne, gwałtowne, obsceniczne

• o. ruminacje - frazy o charakterze zmartwień, dotyczące błahych, realnych, prawdopodobnych zdarzeń lub, np. kończ świata

• o. wątpliwości- wyraz niepewności w stosunku do poprzednich działań( np. czy zgasiłem światło)

• o. impulsy: przymus wykonania natychmiastowego działania

• o. fobie- uporczywe obawy przed spotkaniem osoby, przedmiotu+ natrętne myśli na temat unikania

• o. rytuały( mentalne kompulsje)- zwykle liczenie

TREŚCI OBSESJI:

• najczęściej związane z agresją, pożądaniem, brudem, zarazkami, chorobą, seksem, religią

KOMPULSJE: powtarzające się ,pozornie bezcelowe, stereotypowe pojedyncze zachowania, lub złożone z wielu zachowań wykonywanych w określony sposób w ustalonym porządku, rytuały; powstrzymywanie się od ich wykonania powoduje narastanie leku, a wykonanie- krótkotrwałe obniżenie lęku; pacjent ma świadomość bezcelowości tych czynności; zwykle poprzedza je obsesja

4 GŁÓWNE RODZAJE KOMPULSJI:

1. sprawdzanie

2. czyszczenie i mycie

3. ubieranie się i rozbieranie

4. liczenie głośno lub po cichu( tzw. mentalne kompulsje)

5. zbieractwo

obsesje o treści agresywnej wysoko korelują z kompulsjami sprawdzania, obsesje zakażenia z kompulsjami czyszczenia, obsesje kolekcjonowania z kompulsjami zbieractwa

Benedict Morel- kompulsje wynikają z zburzeń neurologicznych ( zwoje podstawy)

Janet, pląsawica sydenhama- zespoły natręctw

PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY U PODŁOŻA KOMPULSJI:

• rytuały rozwojowe u dzieci

• często spotykane w rodzinach o dużym rygorze ( rygor wojskowy, religijny)

• treść obsesji i kompulsji zależy od kultury( np. związane z brudem rzadko w Indiach, a często w Izraelu i Wielkiej Brytanii)

częstość- ok. 2% populacji w biegu życia

*badania szwajcarskie: pierwsze objawy: u kobiet ok. 19 roku życia, u mężczyzn -17, występuje też u dzieci 2- 4%;w epidemiologii widać wpływ genetyczny( większa zgodność u bliźniąt jednojajowych niż w przypadku schizofrenii, niższa niż przy depresji)

izolowane OCD u 27% pacjentów, 73% współwystępuje z innymi ( fobie, GAD, depresja)

w przypadku zaburzeń u dzieci rodzina jest wciągana w natręctwa

wykład 12 F43 REAKCJA NA CIĘŻKI STRES I ZABURZENIA ADAPTACYJNE

-kategoria niedawno wprowadzona:

*zaburzenia u żołnierzy wojny secesyjnej- zespół DACOSTY( nerwica serca, zaburzenia krążenia)

*obozy koncentracyjne; Szymusik, Kępiński, Orwit- psychiatrzy z Krakowa-zespół astenii poobozowej, KCT syndrom:

- trwałe obniżenie nastroju, zmniejszenie dynamiki życiowej

- drażliwość

• nadpobudliwość

• nieufność wobec ludzi

• konfliktowość

• brak asertywności

• zobojętnienie na krzywdę innych

• poczucie mniejszej wartości

• brak lęku przed śmiercią

• stany hipermnezji napadowej ( uporczywe, wyraziste obrazy z przeszłości)

* woja w Wietnamie M. Horowitz- stress response syndrom; w przypadku niezwykłego przeżycia, mózg może rejestrować fakty, ale nie wchodzą one do świadomości; intruzja- fakty te dochodzą do świadomości

ekstremalny uraz psychiczny: 5 faz naprzemiennych, czasami powrót do wcześniejszej fazy:

1. faza krzyku- strach, lęk, złość

2. zaprzeczanie- wypieranie z pamięci, psychiczne i fizyczne odrętwienie, napływ niechcianych skojarzeń

3. intruzja- nadmierna czujność na bodźce, nawracające myśli dotyczące urazu, zachowania paniczne związane z walka lub ucieczką+ agresja, zachowania obsesyjno- kompulsyjne

4. faza przepracowania- odbudowanie wewnętrznej równowagi, uspokojenie emocjonalne, urealnienie zachowania>>>powrót do starych schematów zachowania lub tworzenie nowych

5. faza zakończenia( faza względna) Przeżycia prowadzą do zmian w osobowości, pozostaje tendencja do odnawiania się przykrych wspomnień

KRYTERIA KLASYFIKACYJNE F43

1980- po raz pierwszy w klasyfikacjach DSM III, ICD- X

F43.0-ASD- acute stress disorder - ostra reakcja na stress

Kryteria diagnostyczne:

A: pacjent narażony na działanie stresu psychicznego lub fizycznego o wyjątkowej sile

B: narażenie na działanie stresora wiąże się z natychmiastowym ( do 1 godziny) przejawieniem się objawów

C: Objawy ( 2 grupy)

1. objawy spełniające kryterium B uogólnionego zaburzenia lękowego

przynajmniej 4 z 22 objawów, przynajmniej jeden musi być z przedziału 1-4

6 grup- typów objawów:

• wzbudzenie autonomiczne

1. odczucie bicia lub ciężaru serca albo przyspieszenia jego czynności

2. pocenie się

3. drżenie lub dygotanie

4. suchość w jamie ustnej nie spowodowana lekami lub odwodnieniem

• objawy z zakresu klatki piersiowej i brzucha

5. utrudnione oddychanie

6. uczucie dławienia się

7. ból lub dyskomfort w klatce piersiowej

8. nudności, nieprzyjemne doznania brzuszne

• objawy obejmujące stan psychiczny

9. zawroty głowy, brak równowagi, wrażenie omdlewania, uczucie oszołomienia

10. poczucie nierealności przedmiotów( derealizacja) lub dystresu lub niepewności samego siebie ( depersonalizacja)

11. obawa utraty kontroli, „zwariowania”, wyłączenia się

12. obawa śmierci

• objawy ogólne

13. uderzenia gorąca, zimna, dreszcze

14. poczucie drętwienia lub swędzenia

• objawy napięcia

15. napięcie, pobolewanie, bóle mięśni

16. niepokój, niemożność wypoczynku

17. poczucie zamknięcia, znalezienia się na krawędzi, napięcie psychiczne

18. poczucie ciała obcego w gardle lub trudności w połykaniu

• inne objawy niespecyficzne

19. wzmożone reakcje na zaskoczenie lub przestraszenie

20. trudności w koncentracji, poczucie pustki w głowie, z powodu leku i zmartwień

21. stała drażliwość

22. trudności w zasypianiu z powodu zmartwień

II.

1. wycofanie się z oczekiwanej interakcji społecznej

2. zawężenie uwagi

3. wyraźna dezorientacja

4. gniew, agresja słowna

5. rozpacz, poczucie braku nadziei

6. aktywność niedostosowana, bezcelowa

7. żałoba, wymykająca się spod kontroli lub nadmierna( kryterium zależne kulturowo)

D: objawy zmniejszają nasilenie nie później niż po 8 godzinach, jeśli stresor przemija lub może być wyeliminowany; jeśli narażenie na stresor utrzymuje się objawy zmniejszają natężenie nie później niż po 48 godzinach

E: przesłanki wykluczające: inne zaburzenia psychiczne, zaburzenia zachowania, za wyjątkiem uogólnionego zaburzenia lękowego( F41.1 i F60- zaburzenie osobowości); zaburzenie nie występuje w okresie 3 miesięcy od epizodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania

F43.00- ostra reakcja na stres łagodna ( spełnia kryterium I- 4 objawy)

F43.01- umiarkowany ASD ( kryterium I+ 2 objawy z listy II)

F43.02- ciężka reakcja na stres( więcej niż 4 objawy z drugiej+ 4 objawy z pierwszej listy)

PTSD- ZABURZENIE STRESU POURAZOWEGO- POSTRAUMATIC STRESS DISORDER

A pacjent był narażony na stresujące wydarzenie lub sytuację, oddziaływująca krótko lub długotrwale o cechach wyjątkowo zagrażających lub katastrofą, które mogły by wywołać reakcję u każdego człowieka

B: uporczywe przypominanie sobie lub przeżywanie stresora w postacie „ przebłysków” ( flesh- backs) lub powracających snów lub gorszego samopoczucia w sytuacjach związanych lub przypominających stresor

C pacjent aktualnie unika lub preferuje unikanie okoliczności związanych ze stresorem lub przypominających go, co nie występowało wcześniej

D występuje którykolwiek z:

-częściowa lub całkowita niezdolność do odtworzenia ważnych okoliczności zetknięcia się ze stresorem

• uporczywie utrzymujące się objawy wzruszenia psychologicznego, wrażliwości lub wzbudzenia( nie występujące przedtem) W postaci dwóch z:

• trudności w zasypianiu lub podtrzymywaniu snu

• drażliwość, wybuchy gniewu

• trudności w koncentracji

• nadmierna czujność

• wzmożona reakcja na zaskoczenie

E wszystkie z podanych kryteriów zostały spełnione w ciągu 6 miesięcy od zdarzenia lub zakończenia działania stresora

***dysmorfofobia- fiksacja na małym defekcie w urodzie pacjenta

-ciągłe sprawdzanie tego defektu

-przejmowanie się nadmierne, myśli o operacji plastycznej

(różni autorzy kwalifikują to do natręctw, schizofrenii, fobii społecznej)

F43.2 ZABURZENIA ADAPTACYJNE

A: początek objawów w okresie 1 miesiąca od narażenia na rozpoznawalny stresor psychospołeczny, którego natężenie nie było niezwykłe, nie miało cech katastrofy

B: osoba przejawia objawy lub zaburzenia zachowania charakterystyczne dla którejś z form zaburzenia afektu:

F30- F39(z wyjątkiem urojeń i omamów)

F40-F48; zaburzenia zachowania F.91, lecz nie spełnia w pełni kryteriów żadnego z nich

Różna postać i nasilenie objawów

F43.20- krótka reakcja depresyjna, przemijająca, łagodny stan depresji trwający do 1 miesiąca

F43.21- reakcja depresyjna przedłużona do 2 lat

F43.22_ reakcja mieszana lękowo- depresyjna

F43.23- zaburzenia innych emocji ( u dzieci)

F43.24 zaburzenia zachowania, np. reakcja żałoby, nasilone zachowanie agresywne

Wymienione zaburzenia powinny wystąpić prze upływem 6 miesięcy od zdarzenia

HISTERIA( F44 + F45, pewne podobieństwo do F43-gwałtowne objawy mające związek z psychiką)

Termin przypisuje się Hipokratesowi, z greckiego hysteros- macica, najprawdopodobniej wprowadzony nie przez samego Hipokratesa, ale przez jednego z jego , przepisywaczy, główny objaw duszności( głównie u kobiet z nieuregulowanym życiem seksualnym), wiązano ją z wędrówkami macicy ( np. gdy przeniesie się w okolice dróg oddechowych- dławienie, trudności w oddychaniu, leczono ą wonnościami

Podział duszy wg. Platona: nieśmiertelna w mózgu, męska w klatce piersiowej, zwierzęca- od pasa w dół, macica uważana za czyste zwierzę, Cytat z Pawłowskiego: Platon był homoseksualistą. Dzisiaj powiedzielibyśmy gejem. Więc trzeba powiedzieć, że nie żywił do kobiet atencji.

Podział GALENA: postać letargiczna, postać kinetyczna, duszności

W średniowieczu: ogół: histeria to sprawka „demonów diabłopochodnych”, lekarze zaś wierzyli w hipotezę maciczną

XIX/XX wiek- Charcot, Janet- objawy histerii wynikają z utraty kontroli świadomości , Freud- „hipoteza energetyczna”, czynniki urazowe- emocje, zostają oderwane od przeżycia, energia ulega konwersji w objawy soamtyczne( stąd nerwica konwersyjna, zespół, konwersyjny)

Pod koniec XX w uznano termin histeria za pejoratywny, usunięto go z ICD-X

Teraz takie zaburzenia „ukrywają się” pod F45- zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, F48- inne zaburzenia nerwicowe, a przede wszystkim

F44 ZABURZENIA DYSOCJACYJNE( KONWERSYJNE)

Objawy są uwarunkowane kulturowo ( np. dziś prawie nie spotyka się łuku histerycznego)

Kryteria: dwa ogólne:

G1:brak potwierdzonych schorzeń somatycznych, które mogłyby stanowić przyczynę charakterystycznych objawów, choć mogą występować zaburzenia somatyczne, wywołujące inne objawy

G2: przekonywujące związki czasowe między wystąpieniem objawów, a stresującymi zdarzeniami, trudnościami lub potrzebami ( w każdej „ odmianie” kryterium A, to spełnienie G1 i G2)

F44.0- amnezja dysocjacyjna

B: występująca całkowita lub częściowa amnezja ostatnich wydarzeń lub czynności, które stanowiły lub nadal stanowią uraz lub źródło stresu

C: niepamięć jest zbyt obszerna i trwała by potraktować ją jako zwykłe zapomnienie

F44.1- fuga dysocjacyjna

B: osoba podejmuje nieoczekiwanie dość zorganizowane podróże z dala od domu miejsca pracy i aktywności społecznej, podczas, których dbałość o siebie pozostaje w zasadzie zachowana

C: całkowita lub częściowa niepamięć podróży- spełnia kryteria F44.0

F44.2- osłupienie dysocjacyjne( stupor)

B: głębokie zmniejszenie lub brak ruchów dowolnych, mowy oraz prawidłowych reakcji na światło i dotyk

C: utrzymane prawidłowe napięcie mięśniowe, pozycja statyczna, oddech: często skojarzone ruchy oczu

* w schizofrenii, depresji i manii osłupienie zwykle następuje po innych objawach

F44.3- trans i opętanie

B: występuje którykolwiek z:

1. trans- chwilowa zmiana stanu świadomości, przejawiająca się dwoma z:

* utrata zwykłego poczucia własnej tożsamości

* zawężenie rozpoznawania bezpośredniego otoczenia lub niezwykle wąskie i selektywne zogniskowane na bodźcach ze środowiska

* ograniczenie ruchów, pozycji i wypowiedzi do powtarzania niewielkiego ich repertuaru

2. opętanie- osoba jest przeświadczona, że została owładnięta przez ducha, moc, bóstwo lub inną osobę

C: zarówno trans jak i opętanie są stanami nieporządanymi lub kłopotliwymi i nie pojawiają się w okolicznościach religijnych lub społecznie akceptowanych, ani nie stanowią ich przedłużenia

D: wyklucza się schizofrenię i pokrewne i zaburzenia afektywne

F44.4 dysocjacyjne zaburzenie ruchu

B: występuje którekolwiek z:

1. całkowita lub częściowa utrata zdolności wykonywania ruchów, które normalnie podlegają kontroli woli, łącznie z wypowiadaniem się

2. różny i różnego stopnia brak koordynacji lub alaksja( np. przykładanie palca do nosa) albo niezdolność do utrzymywania postawy stojącej

F44.5 drgawki dysocjacyjne

B: występują nagłe i nieoczekiwane ruchy drgawkowe, blisko przypominające napady padaczkowe lecz bez następowej utraty świadomości

C: powyższym napadom nie towarzyszy:

• przygryzanie języka

• poważne obrażenia spowodowane upadkiem

• bezwiedne oddanie moczu

• * mogą trwać bardzo długo

F44.6 dysocjacyjne znieczulenie i utrata czucia zmysłowego

Występuje którykolwiek z:

1. częściowa lub całkowita utrata niektórych lub wszystkichrodzjów czucia skórnego( ciepła, wibracji, powierzchni...)

2. częściowa lub całkowita utrata wzroku, słuchu lub węchu

F44.7 mieszne zaburzenia dysocjacyjne( konwersyjne)

F44.8 inne zaburzenia dysocjacyjne ( konwersyjne):

F44. 80 zespół Ganzela ( Gansera)- są dwie wersje, nie wiem

-pacjent w odpowiedziach, daje odpowiedzi przybliżone ( zwykle u ludzi, którzy mają kłopoty z prawem)

F44.81 osobowość podwójna( mnoga)

G1 i G2 występują w historii życia, nie musza występować bezpośrednio

A: u osoby występują 2 lub więcej osobowości, z których w danej chwili ujawnia się tylko jedna

B: każda z osobowości ma własne wspomnienia , preferencje, wzorce zachowania i w jakimś czasie ( nawrotowo!) przejmuje kontrole nad zachowaniem danej osoby

C: występuje niezdolność do przypomnienia sobie własnych danych osobowych, zbyt rozległa, by traktować ją jako normalne zachowanie

D: objawy nie są spowodowane organicznymi zaburzeniami somatycznymi, np. padaczką, ani zaburzeniami związanymi z używaniem substancji psychoaktywnych

b.mało poznana epidemiologia 11 zachorowań na 100000 osób, 0,1- 3% populacji generalnej, 1-5 % niepsychotycznych pacjentów

osobowość mnoga częściej diagnozowana w USA niż w Europie, amnezje dysocjacyjne i fugi częściej w okresie wojny i u mężczyzn niż u kobiet

LOKALNE ODPOWIEDNIKI:

Jawa- latah- gdy pacjent zobaczy węża lub tygrysa, echolalie, echopraksje, silny lęk, zaburzenia świadomości

Japonia- IM-echopraksje

Grenlandia-pibloktoa- chory rozbiera się do naga, wydaje dziwne głosy, zasypia

Krzyżowski „ Psychiatria transkulturowa”

F44.82 przejściowe zaburzenia dysocjacyjne

Wykład 14

F45 ZABURZENIA WYSTĘPUJĄCE POD POSTACIĄ SOMATYCZNĄ(SOMATOFORM DISORDERS)

CZYNNIKI PROWADZĄCE DO ZWIĘKSZENIA RYZYKA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH:

BIOLOGICZNE+ WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE W DZIECIŃSTWIE+ ZABURZENIA FUNKCJONOWANIA RODZINY ( CZYNNIK ŚRODOWISKOWY)>>>> depresja endogenna, zaburzenia lękowe, zaburzenia związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, zaburzenia odżywiania się, zaburzenia osobowości typu border- line

1. skargi na dolegliwości somatyczne wskazują na poważną chorobę somatyczną, ale badanie przedmiotowe i wyniki dodatkowe są w granicy normy

2. analiza sytuacji życiowej pacjenta wskazuje na istnienie czynników psychologicznych i konfliktów, które zdają się mieć związek z objawami somatycznymi

3. pacjent nie ma kontroli nad objawami somatycznymi i nadmiernie koncentruje się na kwestii zdrowia

OBJAWY:

• nadmierne zaabsorbowanie sprawami zdrowia i zabieganiem o jego przywrócenie

• czujna obserwacja funkcjonowania narządów własnego ciała i postrzegania tego ciała jako patologicznego

• poczucie choroby fizycznej i poczucie konieczności jej leczenia oraz poczucie konieczności przeprowadzania różnych badań

• potrzeba odgrywania roli chorego, ze skupieniem na sobie uwagi środowiska i zapewnienia sobie jego opieki

F.45.0 zaburzenia somatyzacyjne ( z somatyzacją)

KRYTERIA

A: wywiad wskazujący na trwające co najmniej 2 miesiące Skargi na wielorakie zmienne objawy somatyczne, których nie można wyjaśnić, np. efektem wzbudzenia AUN

B: skoncentrowanie na objawach powoduje utrzymujące się cierpienie i prowadzi do powtarzania kolejnych konsultacji lub badań( 3 lub więcej badań zarówno u lekarzy opieki podstawowej lub specjalistów)

W przypadku finansowej lub fizycznej niedostępności opieki zdrowotnej, dochodzi do uporczywego i samodzielnego przyjmowania leków lub wizyt u miejscowych uzdrowicieli

C: uporczywe odrzucanie zapewnień lekarzy o braku adekwatnej przyczyny objawów

( krótkotrwała aprobata tego zapewnienia- kilka tygodni, nie wyklucza rozpoznania)

D: występuje w sumie 6 lub więcej objawów z listy (ale z co najmniej 2 odrębnych grup):

1. objawy żołądkowo- naczyniowe

1. bóle brzucha

2. nudności

3. uczucie wzdęcia

4. niesmak w ustach

5. skargi na wymioty i „odbijanie się”

6. skargi na częste i luźne stolce lub płynną wydzielinę z odbytu

2. objawy sercowo- naczyniowe

7. krótki oddech

8.

3. objawy moczowo- płciowe

9.dysurnia lub skargi na częste oddawanie moczu

10.nieprzyjemne wrażenie w obrębie narządów płciowych

11. u kobiet skargi na niezwykłą lub obfitą wydzielinę z pochwy

1. objawy skórne lub bólowe

12. plamistość lub zmiany zabarwienia skóry

13. pobolewanie kończyn lub stawów

14. nieprzyjemne wrażenie swędzenia lub drętwienia

E: kryteria wykluczenia: schizofrenia, zaburzenia lękowe

F.45.1 zaburzenia występujące pod postacią somatyczną niezróżnicowane( podobne do wcześniejszych,, ale inne kryterium czasowe)

A: spełnione A, C, E dla F.45.0, ale czas co najmniej 6 miesięcy

F.45.2 zaburzenia hipochondryczne ( w tym mieści się dysmorfofobia)

A: występuje którakolwiek z następujących:

1. utrwalone, utrzymujące się co najmniej 6 miesięcy przekonanie o występowaniu maksymalnie dwóch poważnych chorób somatycznych, z których co najmniej jedną pacjent wyraźnie określa

2. utrwalone koncentrowanie się na tej chorobie

B: koncentrowanie się na objawach i przekonanie o chorobie powoduje utrwalone cierpienie i zakłóca jednostkowe funkcjonowanie w codziennym życiu i skłania pacjenta to podejmowania leczenia

C: odrzucenie uporczywych zapewnień lekarskich o braku zaburzeń psychicznych i choroby ( kilka tygodni akceptacji tych zapewnień nie wyklucza rozpoznania)

D: kryteria wykluczjące: schizofrenia, zaburzenia nastroju

F.45.3- zaburzenia ( dysfunkcje) autonomiczne, występujące pod postacią somatyczną( w tej kategorii mieszczą się wszystkie tzw. nerwice narządowe, np. „ nerwica serca, żołądka itp.)

A: występują objawy wzbudzenia autonomicznego, które pacjent przypisuje chorobie somatycznej jednego lub więcej układów/narządów:

1. serce i układ sercowo- naczyniowy

2. przełyk- żołądek( górna część układu pokarmowego)

3. dolna część układu pokarmowego

4. układ oddechowy

5. układ moczowo- płciowy

B: 2 lub więcej z:

1. bicie serca

2. poty zimne lub gorące

3. suchość w ustach

4. rumienienie się, wypieki

5. poczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, gniecenie w żołądku

C: występuje 1 lub więcej z:

1. pobolewanie lub poczucie dyskomfortu w klatce piersiowej, w okolicy serca

2. utrudnienie oddechu lub hiperwentylacja

3. nadmierna męczliwość przy małym wysiłku

4. aerofabia (połykanie powietrza), czkawka

5. skargi na przyspieszoną prace jelit

6. częściej moczenie lub dysuria

7. uczucie wzdęcia, rozpierania, ciężkości

D: brak potwierdzenia zaburzeń budowy lub czynności narządów lub układów, na których temat pacjent się skarży( bez nazywania tej choroby)

E: przesłanki wykluczenia: zaburzenia lękowe

PODZIAŁ zaburzeń, według dotkniętych nimi narządów:

F.45.30 serce i układ krążenia ( zespół daCosty)

F45.31 górny odcinek przewodu pokarmowego

F45.32 dolny odcinek przewodu pokarmowego ( zespół wrażliwego jelita, biegunka psychogenna)

F45.4- uporczywe bóle psychogenne

A: uporczywy, ciężki i sprawiający cierpienie ból ( trwający co najmniej 6 miesięcy i przez większość dnia w sposób ciągły) w dowolnej części ciała , którego przyczyn nie wyjaśnia fizjologia, a który skupia na sobie całą uwagę pacjenta

B: wyklucza: schizofrenia, zaburzenia hipochondryczne

F45.8 inne zaburzenia, występujące pod postacią somatyczną

Skargi ujawnione nie wiążą się z pośrednictwem AUN i ograniczają się do jednego obszaru (np. skóra); nie występuje uszkodzenie tkanki; tu też należy włączyć wszystkie inne doznania czuciowe niespowodowane zaburzeniami somatycznymi, a pozostającymi w związku ze stresującymi wydarzeniami, lecz skłaniającymi do skupienia uwagi na zdrowiu i objawach

F45.9 zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, nieokreślone

PSYCHOSOMATYKA- Johann Christian Heinroth wprowadził to pojęcie ( zaczynał jako lekarz domowy, skończył jako profesor psychiatrii)

Medycyna psychosomatyczna- Feliks Deutsch

Zaburzenia psychosomatyczne:

• reakcje psychosamtyczne

• zaburzenia psychosomatyczne:

1. F44 zaburzenia dysocjacyjne

2. F45 zaburzenia somatyzacyjne

3. psychosomatozy:

1. nadciśnienie tętnicze

2. astma oskrzelowa

3. wrzodziejące zapalenie jelita grubego

4. reumatoidalne zapalenie stawów( gościec przwlekły)

5. choroba wrzodowa

6. neurodermatitis ( autentyczne, bardzo groźne zmiany somatyczne, ale ogromna rola pierwiastka psychicznego)

* depresja maskowana- objawy somatyczne pojawiają się cyklicznie

Wykład I INNE ZABURZENIA NERWICOWE-F48

F48.0 NEURASTENIA

„pierwsi bywają ostatnimi, a ostatni pierwszymi”

1776- William CULLEN wprowadza do naukowego obiegu pojęcie „nerwica”; w. G. Nie go jest to taka choroba ośrodkowego układu nerwowego, w której nie ma zmian anatomopatologicznych, mogących wyjaśnić zgłaszane przez chorego objawy.

1869- G. M. BEARD, psychiatra amerykański, opisuje zespół objawów ( ang. mental and phisical fatigue, poor apetite, irritability, insomnia, poor concentration and headache in the absence of specific disease)

, które etiologicznie wiąże się z przepracowaniem I które nazywa się neurastenią.

1895- Freud- z pojęcia neurastenia wydziela pojęcie nerwicy lękowej i dzieli nerwice generalne na:

7. nerwice aktualne- „toksyczne” ( lękowa i neurasteniczna)

8. psychonerwice- „ nerwice psychogenne”( histeryczna, konwersyjna, natręctw)

1. Antoni Kępiński- dzieli nerwice na : neurasteniczną, histeryczną, hipochondryczną, anankastyczną( natręctw) i depresyjną

1994- w najnowszych wersjach klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego ( DSM), tj. DSM-IV ( APA 1994) i DSM- IV TR ( APA 2000) znika pojęcie neurastenia i zamiast niego pojawia się Zespół Przewlekłego Zmęczenia ( ang. Chronic Fatigue Syndrom)

*APA_ Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne

w Europie pojęcie „ neurastenia” istnieje

KLASYCZNE DEFINICJE NERWICY:

1. nerwica jest czynnościowym zaburzeniem organizmu spowodowanym urazem albo urazami psychicznymi

2. nerwica to rodzaj zaburzeń lękowych uwarunkowanych psychogennie z dominująca symptomatologią wegetatywną

3. nerwica to psychogenne zaburzenie lękowe, nie wynikające z podłoża endogennego ani somatycznego

4. nerwica to zespół wyuczonych reakcji lub czynności wadliwie zgeneralizowanych na skutek towarzyszących wzmacnianiu urazów psychicznych, a następnie zafiksowany w drodze błędnego uczenia

Nerwica sprawiające największą trudność diagnostyczną w różnicowaniu z zespołami rzekomonerwicowymi ( uszkodzenie pourazowe mózgu, zatrucia):

1.neurastenia

2.zaburzenia dysocjacyjne

3. zaburzenia somatomorficzne

LISTA NAJWAŻNIEJSZYCH ZESPOŁÓ NERWICOWYCH, WYMIENIONYCH W ICD-X:

1. Zaburzenie lękowe w postaci fobii:

• agorafobia

• fobia społeczna

• fobie specyficzne

2. inne zaburzenia lękowe

• zespół leku napadowego

• zespół lęku uogólnionego

• mieszane zaburzenia nerwowo- depresyjne

3. zespół natręctw

4. reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne

5. zaburzenia dysocjacyjne

6. zaburzenia somatomorficzne

7. neurastenia

OBIEKCJE DOTYCZĄCE POJĘCIA „ NEURASTENIA”

1. trudno utrzymać tezę o czynnościowym tle zaburzeń; objawy neurasteni są w sposób niezróżnicowany podobne do objawów:

1. niektórych zmian rozrostowych mózgu ( guzy)

2. niektórych zmian ubytkowych ( degeneracyjnych) w mózgu

3. początkowych schizofrenii i innych psychoz

4. niektórych typów, tzw. depresji maskowanych

5. zmian psychicznych towarzyszących chorobom somatycznym, innym niż neurologiczne, zwłaszcza wirusowym

2. zgodnie ze współczesnymi poglądami, u podłoża wszystkich zaburzeń psychicznych leżą zarówno czynniki genetyczne, jak i - w szerokim rozumieniu- psychologiczne( chociaż ich proporcje mogą być skrajnie nierówne), a na nie dodatkowo nakładają się różne pozapsychologiczne czynniki środowiskowe

F48.0 NEURASTENIA

A: występuje którykolwiek z następujących:

1. uporczywe i stresujące skargi na uczucie wyczerpania po małym wysiłku fizycznym( takim jak wykonanie lub usiłowanie wykonania codziennych zadań, nie wymagających wysiłku psychicznego)

2. uporczywe i stresujące skargi na uczucie zmęczenia i osłabienia ciała po małym wysiłku fizycznym

B: minimum 2 z:

1. uczucie pobolewania lub bólu mięśni

2. zawroty głowy

3. napięciowe bóle głowy

4. zaburzenia snu

5. niezdolność do odprężenia

6. drażliwość

C: odpoczynek, relaksacja, zabawa, nie uwalniająca pacjenta od objawów wymienionych w punkcie B

D: czas trwania zaburzenia obejmuje min. 3 miesiące

E: najczęstsze przesłanki wykluczające: zaburzenia nie współwystępujące z chwiejnością emocjonalną, zespołem po zapaleniu mózgu i po wstrząśnieniu mózgu, z zburzeniemi nastroju, ani z uogólnionym zaburzeniu lękowym

ZESPÓŁ DEPERSONALIZACJI- DEREALIZACJI

1. depersonalizacja- pacjent skarży się na poczucie oddalenia, bycia „ realnie nie tu”( np. pacjent może skarżyć się, że jego emocje, uczucia lub wewnętrzne poczucie własnego ja są oderwane, obce, nie ich własne lub nieprzyjemnie utracone albo, że wydaje się mu, że jego emocje lub ruchy należą do kogoś innego albo czuje się, że gra role w jakimś filmie.

2. derealizacja- pacjent skarży się na poczucie „nierzeczywistości” otoczenia; przedmioty wyglądają dziwnie, są zniekształcone, płaskie, bezbarwne, jak pozbawione życia, nieinteresujące lub na scenie, na której każdy gra swoja rolę

Zespołu nie rozpoznajemy przy:

Współwystępowaniu z : organicznymi stanami splątaniowymi lub urojeniowymi, zatruciem alkoholem i innymi środkami, schizofrenią i stanami pokrewnymi, zaburzeniami nastroju, zaburzenia lękowymi lub innymi ( wyraźne zmęczeni, hipoglikemia, bezpośredni poprzedzanie napadów padaczkowych lub występowanie tuż po nich). Przy współwystępowaniu rozpoznajemy zaburzenie

F48.1 a - ZABURZENIA TOŻSAMOŚCI

NOZOGRAFICZNE JEDNOSTKI PSYCHIATRYCZNE, W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ ZABURZENIA TOŻSAMOŚCI:

1. zaburzeni tożsamości, występujące u adolescentów- identity disorder

2. transseksualizm- transsexualism

3. osobowość mnoga- multiply personality disorder

4. zespół depersonalizacyjno- derealizacyjny- depersonality disorder

5. osobowość pograniczna

6. depresja

7. schizofrenia

8. choroba Alzheimera

DEFINICJE ZABURZEŃ TOŻSAMOŚCI

OGÓLNA ( Wciórka): subiektywne poczucie częściowej lub całkowitej zmiany własnej tożsamości biograficznej, cielesnej(np. w urojeniach zmiany osoby, stanach dysocjacyjnych)

DOTYCZĄCA SZCZEGÓLNEGO PRZYPADKU (DSM-IV)- osobowość mnoga: obiektywnie występują dwie lub więcej wyraźnych tożsamości lub stanów osobowości każdy z własnym wzorem odczuwania, zachowania itd.

„ZIGURAT”- piramida objawów zaburzeń psychicznych, na której szczycie znajdują się zaburzenia tożsamości

( wyobraźmy sobie, że to jest piramida..)

1. zaburzenia tożsamości

2. zaburzenia poczucia przezywania siebie

3. zaburzenia poczucia siebie

4. zaburzenia poczucia otoczenia

5. zaburzenia świadomości

6. zaburzenia scalania czynności psychicznych

7. objawy zaburzeń psychicznych

RODZAJE ZABURZEŃ POCZUCIA SIeBIE ( ŚWIADOMOŚCI SIEBIE)- WCIÓRKA

-ogólne

- depersonalizacja

• dezorientacja

• jaźni* ( poczucia przeżywania siebie)wymiary jaźni, jednocześnie zaburzenia:

1. żywotności

2. aktywności

3. rozgraniczenia

4. tożsamości

• schematu ciała( objaw fantomu, objaw sobowtóra, zniekształcenie spostrzegania ciała, urojenia dotyczące ciała, agnozja, dotyczące ciała zaburzenia dysmorficzne

• zdrowia/ choroby: brak wglądu w chorobę, objawy nieuzasadnione wynikami badań

WYKŁAD 2- ZABURZENIA ORGANICZNE PRZEBIEGAJĄCE Z OTEPIENIEM

F.00-F09- organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi

F.00- otępienie w chorobie Alzheimera

F. 01- otępienie naczyniowe

F.02- otępienie w innych chorobach klasyfikowanych gdzie indziej

F. 02.0- otępienie w chorobie Picka

F.02.1 Creutzfelda- Jacoba

F.02.2- Huntingtona

F.02.3- Parkinsona

F.02. 4 HIV

CECHY OTEPIENIA:

• zaburzenia pamięci

• zaburzenia zachowania

• upośledzenie zdolności do życia społecznego

• postępujący przebieg ( jest to upośledzenie intelektualne)

NAJCZĘSTSZE CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO PROWADZĄCE DO OTĘPIENIA:

1. choroby zwyrodnieniowe mózgu

• choroba Alzheimera

• ch. Picka

• ch. Parkinsona

• ch. Huntingtona

2. Nabyte choroby mózgu:

@otępienie naczyniopochodne

• otępienie wielozawałowe

• choroba Biswangera

• miażdżyca uogólniona

• zawał wzgórza

• zapalenie naczyń

@uszkodzenie mózgu w następstwie urazu, w tym:

• otępienie bokserów

• przewlekły krwiak podtwardówkowy

@ guzy mózgu

• guzy pierwotne i przerzutowe

• rogowatość opon

• paranowotworowe zapalenie mózgu

@ wodogłowie normotensyjne

@ podostra encefalopatia gąbczasta ( choroba Creutzfelda- Jacoba)

3.Inne potencjalnie odwracalne choroby mózgu:

@ zaburzenia metaboliczne

• niedoczynność tarczycy

• zespół Cushinga

• niedoczynność i nadczynność przytarczyc

• niedobór witaminy B12

• niedobór tiaminy

• niedobór kwasu nikotynowego

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY OTĘPIENIA: egzamin 2005

• choroba Alzheimera

• choroba rozsianych ciał Lewy'ego

• zwyrodnienie czołowo- skroniowe ( ch. Picka)

• otępienie naczyniopochodne

XIX w. Alos Alzheimer, uczeń Kraepelina, miał 30- letnią pacjentkę z otępieniem starczym, po sekcji okazało się, że jej mózg miał ogromne ubytki w obszarach związanych z mową i pamięcią, opisał chorobę w 1907

OGÓLNY PATOMECHANIZM POWSTAWANIA CHORÓB KONFORMACJI BIAŁEK( PCD):

Zespoły kliniczne chorób konformacji białek:

Emyloid beta- choroba Alzheimera

Priony- prionozy: zespół GSS, CJD, bezsenność rodzinna

Białko tau- otępienie czołowo- skroniowe, choroba Alzheimera

Alfa- synukleiny- choroba Parkinsona

CZYNNIKI W CHOROBIE ALZHEIMERA:

• genetyczne

• środowiskowe

• starzenie

CZYNNIKI RYZYKA:

• pewne ( wiek, zespół Downa, obciążenie genetyczne, genotyp APOE4

• prawdopodobne: płeć żeńska, uraz głowy ( w połączeniu z innymi czynnikami), czynniki naczyniowe, obciążenie dziedziczne choroby Downa

• inne: skojarzone z wiekiem zaburzenia pamięci, alkohol, wykształcenie, depresja, wirus Herpes Simplex typu I

KRYTERIA ROZPOZNAWCZE ICD-10

1. SPEŁNIONE KRYTERIA ZESPOŁU OTEPIENNEGO

2. „ podstępny początek „ z powolnym pogarszaniem się stanu pacjenta ( odróżnia od otępienia naczyniowego)

3. brak objawów klinicznych i wyników badań labolatoryjnych wskazujących na występowanie innej choroby układowej lub choroby mózgu

4. nieobecność nagłego, udarowego początku lub objawów ogniskowych uszkodzenia OUN

KRYTERIA WG. DSM:

A: rozwój licznych deficytów poznawczych przez:

1. zaburzenia pamięci ( osłabiona zdolność do uczenia się nowych albo przypominania sobie wyuczonych poprzednio informacji)

2. obecność co najmniej dwóch spośród następujących objawów:

a) afazja

b)apraksja ( zapominanie wyuczonych czynności)

1. agnozja ( trudność rozpoznawania pewnych przedmiotów)

2. zaburzenia działań wykonawczych, tj. planowanie, organizacja, abstrakcja)

B: zaburzenia poznawcze określone w A1 i A2 powodują znaczne zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym lub zawodowym i wykazują wyraźne pogorszenie w porównaniu z poprzednim poziomem funkcjonowania

C: przebieg charakteryzuje się stopniowym początkiem i ciągłym narastaniem zaburzeń poznawczych

OTĘPIENIE Z CIAŁAMI LEWY' EGO:

• „ falujące” zaburzenia funkcji poznawczych, ze szczególnym nasileniem zmian w zakresie uwagi i czujności

• nawracające omamy wzrokowe, zwykle szczegółowe i plastyczne

• objawy zespołu Parkinsonowskiego

CHOROBA PICKA:

• objawy behawioralne: rozhamowanie, sztywne myślenie, obniżenie krytycyzmu wobec siebie i innych, zachowania typowe i perseweracyjne

CJD:

• otępienie

• ubytki pamięci

• zaburzenia zachowania

• objawy móżdżkowe

• zawroty i bóle głowy

TEST HACHINSKIEGO ( odróżnianie ch. Alzheimera i otepienia naczyniowego, po 2 pkt. Dla otepienia)

• nagły początek

• fluktuacyjny przebieg

• udar niedokrwienny ujawniony w wywiadzie

• ogniskowe objawy neurologiczne

• ogniskowe objawy podmiotowe

1 pkt:

• skokowy postęp choroby

• nocne stany splatania

• względnie zachowana struktura osobowości

• depresja

• skargi na zaburzenia somatyczne

• chwiejność emocjonalna

• nadciśnienie tętnicze

• inne objawy miażdżyce

PRZYPUSZCALNY PRZEBIEG CHOROBY:

-okres utajenia

- okres prodromalny

• okres rozwiniętej choroby

ETAPY NASILENIA ( ZAAWANSOWANIA) OTEPIENIA WG. SKALI GDS REISBERGA- 1998

1. brak zaburzeń

2. subiektywnie odczuwane zaburzenia, niespełniające objawów otępienia

3. zaburzenie funkcji poznawczych, stwarzające pacjentowi problemy i już dostrzegalne przez otoczenie:

• mylne kładzenie rzeczy, niemożność znalezienia podstawowych przedmiotów w domu, samochodzie, środkach komunikacji miejskiej

• wzrastająca potrzeba sprawdzania, wykonywania różnych czynności i korzystania z pomocy innych

• wielokrotne powtarzanie uwag i pytań

• krótkotrwałe zapamiętywanie informacji i czynności

MCI- kryteria diagnostyczne:

• skargi na upośledzenie pamięci

• prawidłowa codzienna aktywność życiowa

• prawidłowe globalne funkcjonowanie poznawcze

• obiektywnie stwierdzone pogorszenie pamięci

• brak otępienia

4. problemy z zarządzaniem finansami

5. chory wymaga pomocy w wyborze ubioru

6. chory wymaga aktywnej pomocy w toalecie

7. chory może wymówić tylko kilka słów, postępująca utrata zdolności chodzenia, siedzenia unoszenia, głowy

RÓŻNICOWANIE CHOROBY ALZHEIMERA Z DEPRESJĄ:

W depresji obecność w wywiadzie zaburzeń afektywnych, wyraźny początek z szybkim narastaniem objawów, dobowe wahania objawów, obecność obniżonego nastroju, obniżona samoocena

F. 04 ORGANICZNY ZESPÓŁ AMNESTYCZNY NIE WYWOŁANY ALKOHOLEM LUB INNYMI SUBSTANCJAMI PSYCHOAKTYWNYMI

A: upośledzenie pamięci przejawiające się obydwoma cechami:

1. defekt pamięci świeżej ( gorsze uczenie się nowego materiału) w stopniu wystarczającym by wpływać na codzienne funkcjonowanie)

2. zmniejszona zdolność przypominania sobie wydarzeń z przeszłości

B: niestwierdzenie:

1. defektu bezpośredniego odtwarzania ( testowanego, np. powtarzanie cyfr)

2. ogólnego obniżenia intelektu

C: konfabulacje

MIERZENIE ZABURZEŃ OTEPIENNYCH:

MMSE- Mini- Mental State Examination

Test rysowania zegara

Wykład 3 ETIOLOGIA ZESPOŁÓW PSYCHOTYCZNYCH I ZABURZEŃ ŚWIADOMOŚCI

Zespoły psychotyczne z zaburzeniami świadomości- F. 05; F.06

* przytomność jest potrzebna żeby była świadomość, ale często te pojęcia są mylone

Ocena stanu przytomności wg. Skali Glasgow- ocenia się i punktuje reakcje takie jak: otwieranie oczu, reakcję słowną, ruchową

ZATRUCIA:

• lekami o działaniu antycholinergicznym, litem, lekami przeciwarytmicznymi, lekami uspokajającymi i nasennymi

• alkoholem

• środkami psychoaktywnymi

• związane z wykonywanym zawodem( zatrucia ołowiem, litem, tlenkiem węgla, czteroetylkiem ołowiu)

CHOROBY ZAKAŹNE:

• zapalenie oponi mózgu, zakażenie HIV, kiłą

• ogólne choroby zakaźne, dur brzuszny i plamisty, posocznica, róża, grypa, gruźlica, krztusiec, świnka, płonica, odra, ospa, tężec, błonica, czerwonka, zimnica , zapalenie płuc( bakteryjne, wirusowe), infekcje dróg moczowych

CHOROBY OGÓLNE:

• stany wyczerpania, głód, stany przeddrgawkowe, ciężkie choroby krwi z niedokrwistością na czele, charłowactwo przednowotworowe, stany pooperacyjne, udar słoneczny, choroby układy wewnątrzwydzielniczego i zaburzenia metaboliczne, nieinfekcyjne choroby nerek i wątroby, niedobory witamin

GUZY WEWNĄTRZCZASZKOWE

URAZY CZASZKOWO-MÓZGOWE: pierwotne i przerzutowe guzy mózgu

ZABURZENIA SERCOWO- NACZYNIOWE: zawał mięśnia sercowego, niwydolnośc krążenia

ZESPOŁY OBJAWÓW ZABURZEŃ JAKOŚCIOWYCH ŚWIADOMOŚCI: KRYTERIA ROZPOZNAWCZE:

-zahamowanie lub nagłe zablokowanie czynności pamięciowych

• słabnący kontakt intelektualny z otoczeniem

• spowolniony tok myślenia

• pogorszone pojmowanie, rozumienie i kojarzenie

• niekiedy skłonnośc do perseweracji

• znaczny bezkrytycyzm i brak wglądu

• wyraźne zaburzenia spostrzegawczości ( patologicznie nasilona przerzutność uwagi)

• charakterystyczne wahania nasilenia wyżej wymienionych objawów ( objawy nasilają się wieczorem i w nocy)

• zaburzenia rytmu serca i czuwania ( bezsenność lub odwrócenie rytmu dobowego)

• spadek reakcji na bodźce zewnętrzne

ZESPOŁY ZABURZEŃ JAKOŚCIOWYCH ŚWIADOMOŚCI

1. PRZYMGLENIE PROSTE:

- objawy zaburzeń jakościowych świadomości zaznaczone dyskretnie

• czas trwania zależy od podstawowego procesu chorobowego ( do kilku miesięcy i dłużej)

• występuje często w zespołach rozlanego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, np. otępieniu

2. ZESPÓŁ MAJACZENIOWY ( delirium)

-STADIUM ZWIASTUNÓW( STAN PRZEDDELIRYJNY); OBJAWY: ZŁE SAMOPOCZUCIE, NIEPOKÓJ, BEZSENNOŚĆ, BÓLE GŁOWY, DRAŻLIWOŚĆ, NADWRAŻLIWOŚĆ NA HAŁASY, CHWIJNOŚĆ UCZUCIOWA, PRZYKRE MARZENIA SENNE BARDZO JASKRAWE, REALISTYCZNE, ZABURZENIA UWAGI, nastrój przygnębiony lub euforyczny, trwa kilka godzin lub dni

• stadium rozwiniętej psychozy

• niepokój ruchowy- próbą wykonywania czynności zawodowych, towarzyszy pobudzenie, a nawet podniecenie ruchowe

• zaburzenia spostrzegania: złudzeni, omamy wszystkich zmysłów- przede wszystkim wzrokowe ( barwne, ruchliwe, niekiedy sceniczne, bardzo żywe i realistyczne)

• urojenia niespójne ( inkoherentne) związane treścią z omamami, często prześladowcze; urojeniowe przezywanie określonych sytuacji ( urojenia „ dziania się')- chory przeżywa udział w jakiejś sytuacji i jest przekonany o jej realności, adekwatne reakcje uczuciowe: lęk, dysforie, rzadziej euforia; trwają kilka godzin, dni, rzadziej dłużej- stan bardzo groźny ( u alkoholików)

• stadium zejściowe: stopniowe przejaśnienia się świadomości, ustępowanie omamów, powrót orientacji, często sen terminalny, z którego chorzy budzą się znurzeni, ale zorientowani; rzadko dołączenie się ilościowych zaburzeń przytomności ( śpiączka) i śmierć

*wyspa pamięciowa- pojedyncze zdarzenie, które chory pamięta z okresu psychozy

3. ZAMROCZENIE ( STAN POMROCZNY; onubilatio)- osiowy objaw( oprócz innych objawów jakościowej zmiany świadomości)- pojawienie się nowej patologicznej osobowości(„ to nie ten sam człowiek”)- od zmiany zachowania do podawania się za kogoś innego

• występuje częste podniecenie ruchowe o typie gwałtownych wyładowań ( napaści, samouszkodzenia, próby samobójcze, błądzenia, nagłe ucieczki)

• fragmentaryczne wspomnienia

często występuje w padaczce

ODMIANY STANÓW POMROCZNYCH WG. ADAMA BILIKIEWICZA:

a)ZAMROCZENIE JASNE-pacjent zachowuje się jakby nie był w psychozie ( otoczenie nie zauważa tego), ale ona sam nie pamięta okresu psychozy; częste w padaczce, przypomina to fugę, ale brak jest związku z przeżyciami pacjenta

b)ZAMROCZENIE Z GŁĘBSZYM PRZYĆMIENIEM ŚIADOMOŚCI

1. STANY SOMMNAMBULICZNE( SENNOWŁÓCTWO)- w ICD- X w zaburzeniach snu

2. ZAMROCZENIE ( UPOJENIE) PRZYSENNE LUB SENNE ( ZESPÓŁ ELPENORA)*Elpeneor- towarzysz Odysa, który w czasie snu zamordował swojego przyjaciela

3. UPOJENIE PATOLOGICZNE( ALKOHOLOWE)

4. STANY ZACHWYCENIA LUB EKSTATYCZNE

5. ZESPOŁY MIESZNE ZAMROCZENIOWO- MAJACZENIOWE( STANY ONEJROIDALNE LUB ONIRYCZNE)** w fazie REM wiotczeją mięśnie, w tanach sommnambulicznych zaburzenie tego mechanizmu

4. ZESPÓŁ SPLĄTANIOWY

• psychoza często terminalna, świadczy o bardzo złym stanie somatycznym

• w odróżnieniu od stanów pomrocznych, zwykle rozwija się stopniowo i stopniowo ustępuje ( o ile nie nastąpi zgon)

• okres objęty zupełną niepamięcią

• zachowanie bezcelowe, zwykle miotanie się na niewielkiej przestrzeni, jaktacje ( łóżko)

• - zupełna inkoherencja mowy, czytanie słownikowe

• typowa psychoza somatogenne, powikłanie wyniszczających somatycznych chorób, chorób zakaźnych i stanów intoksykacyjnych

EPIDEMIOLOGIA

10- 15 % chorych w szpitalach ogólnych

30-50% -ostrych przyjęć geriatrycznych

*w medycynie uważa się ogólnie, że człowiek stary, to człowiek po 75 roku życia

wykład 4 INNE ZABURZENIA PSYCHIATRYCZNE, SPOWODOWANE USZKODZENIEM MÓZGU ALBO CHOROBĄ SOAMTYCZNĄ

W ICD- X MOŻNA O NICH MÓWIĆ, GDY:

• istnieją dowody, świadczące o chorobie, uszkodzeniu lub dysfunkcji mózgu, które są związane z wystąpieniem zaburzenia psychicznego

• istnieje związek czasowy, między wystąpieniem choroby podstawowej a zaburzeniem psychicznym

• zaburzenia psychiczne występują po usunięciu przyczyn, leżących u ich podłoża

• brak dowodów na inna przyczynę zaburzeń

W PRAKTYCE POWODUJA JE CHOROBY:

„ bardziej” neurologiczne

„bardziej” internistyczne

WSKAZÓWKI UŁATWIAJĄCE ROZPOZNANIE:

-dynamika zaburzeń

-wiek pacjenta

-dane z wywiadu

• wyniki badania przedmiotowego

• wyniki badań biochemicznych, elektrofizjologicznych, radiologicznych, psychologicznych

DANE Z WYWIADU PRZYDATNE DO ROZPOZNANIA ORGANICZNEGO PODŁOŻA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH:

-ciąża i poród ( choroby matki, urazy okołoporodowe)

• dzieciństwo: opóźnienia w rozwoju

• zaburzenia typu napadowego, wymagają dokładnej diagnostyki różnicowej oraz badanie neurologicznego, szczególnie gdy pojawiają się w późnym wieku

• praca zawodowa

• urazy głowy

• nadużywanie środków psychoaktywnych

• zaburzenia emocjonalne, chwiejność, wrażliwość

• zaburzenia łaknienia * hiperfagia- może pojawić się w wyniku uszkodzenia podwzgórza, polega na spożywaniu przedmiotów niejadalnych, obserwowano ja w przypadku obustronnego uszkodzenia ciała migdałowatego, a impulsywne wypełnianie ust jedzeniem w schorzeniach płatów czołowych

• zmiany cech osobowości 40- 50 lat lub zaostrzenie istniejących cech oraz zmiana preferencji seksualnych w okresie dojrzałości wskazują na proces organiczny

OBSERWACJA PACJENTA:

• Mowa ( dysartia, aprozodia, agnozja afektywna, echolalia)

• czynności ruchowe: zaburzenie chodu, akinezja, dystomie, drżenie, tiki, stereotypie ruchowe

• orientacja wzrokowo- przestrzenna( test Bender, Benton test figury Raya, test rysowania zegara)

• czynności złożone( apraksja ideomotoryczna( wyobrażeniowo- ruchowa)

• emocje: patologiczny śmiech, płacz, labilność

• spostrzeganie: halucynacje wzrokowe, a właściwie halucynoidy- obecność wglądu, świadomość ich nierealności, drobiazgowość, w padaczce często występuje zmiana kształtu przedmiotów, mikropsje, makropsje

F06.0- HALUCYNOZA ORGANICZNA:

F06.1- ORGANICZNE ZABURZENIE KATATONICZNE

F06.2- ORGANICZNE ZABURZENIE UROJENIOWE ( podobne do schizofrenii)

F06.3- organiczne zaburzenie nastroju

F06.4- ORGANICZNE ZABURZENIE LEKOWE

F06.5- ORGANICZNE ZABURZENIE DYSOCJACYJNE

F06.6 -ORGANICZNA CHWIEJNOŚĆ AFEKTYWNA( ASTENIA)

F06.7- ŁAGODNE ZABURZENIA PROCESÓW POZNAWCZYCH

NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE TYPY ZABURZEŃ

1. zaburzenia nastroju ( głównie depresja)

2. halucynoza ( w chorobach neurologicznych)

3. zaburzenia urojeniowe

4. zaburzenia lękowe

5. zaburzenia obsesyjno- kompulsyjne

6. łagodne zaburzenia poznawcze

7. zaburzenia dysocjacyjne

8. zaburzenia katatoniczne

*psychoza zastępcza- osoby z padaczka czasem zamiast napadu maja zaburzenia psychotyczne

JAKIE CZYNNIKI SOMATYDCZNE MOGĄ WYWOŁYWAC DEPRESJE:

• hormonalne: choroba Cushinga( rak nadnerczy), choroba Addisona, nadczynność przytarczyc, zaburzenia hormonalne, związane z miesiączkowaniem, okresem poporodowym

• krążeniowe: choroby wieńcowe, zawał serca, niewydolność krążenia

• infekcyjne

• choroby tkanki łącznej: toczeń rumieniowy, układowy, reumatoidalne zapaleni stawów

• farmakologiczne

• nowotworowe

• żywieniowe( niedobór witamin ( zwłaszcza B, kwasu foliowego)

PRZYCZYNY ORGANICZNYCH ZESPOŁÓW MANIAKALNYCH

• podobne jak depresja( wpływają na pośredni mechanizm)

• nadczynność gruczołu tarczowego, zespół Cushinga , choroby tkanki łącznej

SOMATYCZNE PRZYCZYNY LĘKU:

• NIEDOTLENIENIE: CHOROBY SERCOWO- NACYNIOWE, NIEWYDOLNOŚĆ ODDDECHOWA, NIEDOKRWISTOŚĆ

• Choroby hormonalne: dysfunkcja przysadki, gruczołu tarczowego, przytarczyc, naderczy, guz chromochłonny nadnerczy

• Choroby układowe ( toczeń rumieniowy układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, gruczołowe zapalenie tętnic

• Stany niedoborowe : B12, pelagra

• Różne schorzenia

• Hiperglikemia

• Zatrucia

CHOROBY SOMAYCZNE, WYWOŁUJĄCE CZĘTO OBJAWY DYSOCJACYJNE:

• niedoczynność przytarczyc

• nadczynność tarczyce

• porfiria

• wyspiak trzustki

• choroba Wilsona

• toczeń układowy

*odruch Babińskiego powstaje na zasadzie zniesienia hamowania po uszkodzeniu wyższych pieter układu ruchowego, mówi o podrażnieniu drogi piramidowej

*heminegret- zespół jednostronnego pomijania

• przypadek Phineare Gage'a- opisane przez Harlowa, żelazny pręt przedziurawił kość czołową, pręt wbił się pod lewym okiem i przebił głowę na wylot>>> zmiana osobowości; wulgarność, agresja, kłótliwość- ZESPÓŁ CZOŁOWY

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

I. WARUNKOWANE ROZWOJOWO F. 60( teorie typologiczne- Kretschmer, dynamiczne- Freud, systemowe, cech osobowości- Jakubik)

Bilikiewicz nazywa zaburzenia te osobowości psychopatiami- Grochmal -Bach też

II. NABYTE W ZWIĄZKU Z ORGANICZNYM USZKODZENIEM CUN-F07

U Bilikiewicza charakteropatie; wg. Innych autorów: zespół psychoorganiczny miejscowego uszkodzenia mózgu; organiczna osobowość pseudopsychopatyczna, zespół psychoorganiczny chrakteropatologiczny

Zaburzeń osobowość nie leczy się ( b. Trudno); brak motywacji; swoisty nihilizm terapeutyczny

F07-ZABURZENIA OSOBOWOŚCI I ZACHOWANIA SPOWODOWANE CHOROBĄ, USZKODZENIEM LUB DYSFUNKCJA MÓZGU:

G1: obiektywnie potwierdzone ( w badaniu somatycznym, neurologicznym i testach labolatoryjnych, wywiadzie) uszkodzenie lub dysfunkcja mózgu

G2:brak przymglenia świadomości i istotnego deficytu pamięci

G3: brak dostatecznego potwierdzenia alternatywnego uwarunkowania zaburzeń osobowości lub zachowania, które uzasadniało by ich zakwalifikowanie w obrębie F 60 lub F69

OBRAZ KLINICZNY I KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE:

A: spełnione kryteria G1, G2. G3 dla F07

B: co najmniej 3 z następujących cech, występujące przez okres 6 miesięcy lub dłużej:

1. trwale zmniejszona wytrwałość w zakresie celowych działań

2. zmienne zachowanie emocjonalne( płacz, smutek, euforia, moria- wiłość, wesołkowatość) z łatwym przechodzeniem do stanu rozdrażnienia, wybuchów złości i agresji; permanentna apatia

3. zaspokajanie potrzeb i popędów bez względu na następstwa

4. zaburzenia procesów poznawczych( nadmierna podejrzliwość sensytywność, nastawienie paranoiczne i/lub nadmierne zajmowanie się pojedynczymi, zwykle abstrakcyjnymi tematami ( religia, prawda, fałsz)

5. znaczne zmiany tempa i zborności wypowiedzi słownych ( rozwlekłość, lepkość), a także grafomania

6. zmienne zachowania seksualne ( hiperseksualność lub zmiana preferencji seksualnych)

ORGANICZNE ZABURZENIA OSOBOWOŚCI /SZCZEGOLNE ZESPOŁY KLINICZNE

I.ZESPÓŁ CZOŁOWY

1. zespól czołowy ze sklepistości

2. zespól czołowy związany z uszkodzeniem części podstawnej płata czołowego

3. zespól po leukotomii ( charakteropatia leukotominizowanych)

* Monitz lata 30- te pierwsza leukotomia, za która dostał Nobla; upodabnianie się do siebie osób po leukotomii, nijakie osobowości

II. ZESPÓŁ SKRONIOWY SYMPTOMATYKA- LANDOTT:

• przewlekła niepewność z nikłą zdolnością do podejmowania decyzji i małą podatnością na sugestie

• ustawiczne niezaspokojenie, szukanie „ niewiadomo czego”

• niezdolność do spożytkowania doświadczeń, w znaczeniu wcielenia ich w osobowość

• skłonność do działań impulsywnych

• niezdolność do stosowania pojęć konkretnych i abstrakcyjnych w codziennym życiu

• ożywienie w czasie rozmów z wyraźnym zanikiem poczucia dystansu

• brak przydźwięku afektywnego przy wypowiadaniu licznych skarg somatycznych( hipochondria przypomina obraz depresji)

• próby samobójcze jakby przypadkowe ( wewnętrzna obojętność)

• chwiejny, trudny do określenia nastrój , „ślepota duchowa”

• działania pozbawione motywacji, powierzchowne- wrażenie szczególnej obojętności

IMPLIKACJE SPOŁECZNE:

- zaburzenie stosunków rodzinnych

• nadużywanie alkoholu i innych środków psychoaktywnych

• naruszenie porządku prawnego

• osobowość dysocjacyjna: 3 % populacji, 20- 70 % populacji więźniów

!!!PRZEBIEG I ROKOWANIA W PRZYPADKU ORGANICZNEGO ZABURZENIA OSOBOWOŚCI egzamin 2005

• zależą od podłoża przyczynowego

• w przypadku możliwości leczenia operacyjnego (np. niektóre guzy wewnątrzczaszkowe)- rokowania bardziej pomyślne

• współczesne metody leczenia zachowawczego ( głównie farmakoterapia) pozwalają przynajmniej na niewielka korekcję niektórych patologicznych objawów i zachowań ( np. nadmiernej pobudliwości, nie trzymania afektu, zachowań auto i allodestrukcyjnych)

• pacjenci często nie mają motywacji do leczenia

ZESPÓŁ PO ZAPALENIU MÓZGU:

A: SPELNIONE OGÓLNE KRYTERIA DLA F07

B: co najmniej jedna z następujących rezydualnych dysfunkcji neurologicznych:

1. porażenie

2. głuchota

3. afazja

4. apraksja konstrukcyjna

5. akalkulia

C: odwracalny czas trwania zaburzeń, zwykle mniej niż 24 miesiące

Kryterium C ustanawia główna różnicę między zaburzeniem organicznym a 07.0

ZESPÓŁ PO WSTRZĄŚNIENIU MÓZGU ( pozycja nozologiczna niepewna)

A: spełnione kryteria Fo7, ale kryterium G1 nie zawsze musi się pojawić

B: wywiad wskazuje na uraz głowy, z utratą świadomości, poprzedzający wystąpienie objawów do 4 tygodni ( może nie być obiektywnych dowodów uszkodzenia mózgu na podstawie wyników badań EEG, obrazowani mózgu)

C:: minimum 3 z:

1. skargi na nieprzyjemne doznania i bóle głowy, zawroty głowy, złe samopoczucie, nadmierna m,ęczliwość

2. zmiany emocjonalne: nadmierna drażliwość, chwiejność, emocje depresyjne, lęk

3. subiektywne skargi na trudności w koncentracji, wykonywaniu zadań umysłowych, problemy z pamięcią ( bez jasnego potwierdzenia na podstawie testów psychologicznych), męczliwość

4. bezsenność

5. zmniejszenie tolerancji na alkohol

6. skoncentrowanie się na powyższych objawach i obawie trwałego uszkodzenia mózgu, az do rozmiarów hipochondrycznych, myśli nadwartościowych oraz przyjęcia roli chorego

F07.8 INNE ZABURZENIA ORGANICZNE OSOBOWOŚCI SPOWODOWANE CHOROBĄ, USZKODZENIEM LUB DYSFUNKCJĄ MÓZGU:

Choroba, uszkodzenie lub dysfunkcja mózgu mogą powodować szereg zaburzeń procesów poznawczych, emocjonalnych, osobowości i zachowania, niektórych nie można zakwalifikować w obrębie F07.0-F07.2

ZABURZENIA PSYCHICZNE I ZABURZENIA ZACHOWANI SPOWODOWANE UŻYWANIEM SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH

F.10- ALKOHOL

F.11- OPIATY( morfina , heroina)

F.12-KANABINOLE (marichuana- pociete kwiatostany żeńskie, haszysz- żywica, zawiera więcej kanabinol;tetrahydrokanabinole)

F13- LEKI USPOKAJAJĄCE I NASENNE ( benzodiazepiny, barbiturany, np.luminal)

F14- KOKAINA

F15 SUBSTANCJE STYMULUJĄCE, W TYM KOFEINY, AMFETAMINA

F16- SUBSTANCJE HALUCYNOGENNE ( meskalina, bieluń, niektóre amfetaminy)

F17- PALENIE TYTONIU

F18- LOTNE ROZUSZCZALNIKI :KLEJE

F19- ŁĄCZENIE KILKU SUBSTANCJI LUB JESZCZE INNE

WSPÓLNE PROBLEMY: egzamin 2005 (na egz główne wymienić)

F1x.0- OSTRE ZATRUCIE:

G1:wyraźne potwierdzenie aktualnego użycia substancji w dawce wystarczającej do stwierdzenia zatrucia

F1x.1- UZYWANIE SZKODLIWE(* gdy człowiek jest zmuszany do używania jakiejś substancji, jest ona bardziej szkodliwa): WYRAŹNE POTWIERDZENIE, ŻE UZYCIE SUBSTANCJI SPOWODOWAŁO SZKODY SOMATYCZNE LUB PSYCHOLOGICZNE ( lub znacznie przyczyniło się), wiąże się z upośledzeniem sądzenia lub dysfunkcjonalnym zachowaniem, które może prowadzić do niesprawności lub mieć niepożądane następstwa

F1x.2 -ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA:; występują minimum 3 z powyższych:

1.silne pragnienie lub poczucie przymusu przyjmowania substancji( uzależnienie psychiczne)

2. upośledzona zdolność kontroli nad zachowaniem związanym z przyjmowaniem substancji, tj. nad jego rozpoczynaniem, kończeniem oraz poziomem użycia

3. somatyczne objawy stanu abstynencyjnego ( uzależnienie fizyczne)

4. potwierdzona tolerancja wobec działania substancji

5. silne pochłonięcie sprawą przyjmowania substancji, przejawiające się istotną zmianą dotychczasowych zamiłowań i zainteresowań

6. uporczywe przyjmowanie substancji mimo oczywistych powodów wystąpienia szkodliwych następstw

F1x.3- ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY(grożą drgawki, majaczenie)

G1: wyraźne stwierdzenie aktualnego przerwania lub ograniczenia przyjmowania substancji po okresie używania jej długotrwale i w dużych dawkach

G2: objawy i oznaki są zgodne ze znanymi cechami zespołów abstynencyjnych dla danych substancji

G3 przyczyn objawów i oznak nie można wyjaśnić inaczej

F1x.4- zespół abstynencyjny z majaczeniem

F1x.5- zaburzenia psychotyczne

F1x.6- zespół amnestyczny- zespół Korsakowa

F1x.7 rezydualne i późno ujawniające się zaburzenia psychotyczne

F1x.8-inne zaburzenia psychotyczne i zaburzenia zachowania

F1x.9- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania nieokreślone

* eksperyment ze szczurami dowiódł, że amfetamina jest bardziej toksyczna, gdy jest dostawana biernie, niż dla tych szczurów, które jej szukają; podobny mechanizm funkcjonuje przy paleniu biernym.

Hierarchia szkodliwości używania substancji:

1.alkohol

3. barbiturany ( nie dają zespołów otępiennych)

4. lotne rozpuszczalniki

5. barbiturany

wykład 5- Grochmal Bach

wykład 6 PADACZKA I ZABURZENIA PSYCHICZNE, WYSTĘPUJĄCE W PRZEBIEGU PADACZKI

PADACZKA-zaburzenie, w którym występuje napad padaczkowy- krótkie, nadmierne wyładowanie czynności elektrycznej mózgu, zmieniające zachowanie chorego

EEG- metoda rejestracja spontanicznej czynności elektrycznej mózgu przy pomocy elektrod umieszczonych na powierzchni głowy

Otrzymany zapis- elektroencefalogram

1875- Anglik Richard Carton poinformował o zarejestrowaniu prądów mierzonych na powierzchni kory oraz w głębi mózgu zwierząt; podobne prace prowadzili w tym czasie polscy uczeni

prof. Napoleon Nikodem Cybulski i Adolf Beck

za odkrywcę elektroencefalogramu u ludzi powszechnie uważany jest niemiecki lekarz i uczony Hans Berger. Poczatkowo potwierdził doświadczalne prace Catoma, a w 1920 przy użyciu galwanometru strunowego Einthovera, Edelmana, a następnie firmowego urządzenia Siemensa badał czynność bioelektryczną ludzkiego mózgowia

1929- opublikował pierwsze zapisy elektroencefalograficzne z powierzchni czaszki

POSTACIE NAPADÓW PADACZKOWYCH:

1.trudne do opisania doznania czuciowe ( uczucie mrowienia, odczuwania zapachów, słyszenie dźwięków, zniekształcenie odbioru różnych bodźców)

2.nagłe krótkotrwałe zaburzenia emocjonalne(np. uczucie lęku i przygnębienia)

3. chwilowe drgawki lub potakiwania głowy

4. wpatrywanie się w jakiś punkt, przebiegające z utratą świadomości

5. drgawki, trwające minuty lub godziny

* „ padaczka” od „padać”

KLASYFIKACJA NAPaDÓW:
-UOGÓLNIONE:

1. napady nieświadomości ( petit mal- małe zło): zaczyna się nagle, człowiek jest „ nieobecny”, wpatruje się w jeden punkt, 2-15 s, zwiększa się amplituda zapisu EEG

2. nietypowe napady

3. napady atomiczne

4. napady toniczne

5. napady miokloniczne

6. uogólnione napady toniczno-kloniczne (grand mal- wielkie zło) 1-2 minuty, faza toniczna:: pacjent nagle pada z krzykiem, toniczny skurcz mięśni, sinienie; skurcz toniczny- zarówno prostowniki, jak i zginacze skurczone, uogólniona sztywność, nietrzymanie moczu, pienista wydzielina z ustfaza kloniczna: drgawki ,faza ponapadowa: minuty- godziny, senność, dezorientacja; czasem atak poprzedza tzw. aura-przeczucie

-CZĘŚCIOWE (najpierw obejmują tylko część ciała, potem się rozprzestrzeniają; pacjent jest przytomny)

1. napady częściowe proste ( ruchowe: np. kloniczny grymas twarzy, występujący po jednej części twarzy może się rozprzestrzeniać; sensoryczne: odczuwanie drętwienia i mrowienia-napady Jacksonowskie( marsz jacksonowski- rozprzestrzenianie się zaburzeń; napady wzrokowe, słuchowe, węchowe(hakowe)-zwykle nieprzyjemny zapach- trzeba różnicować je z halucynacjami; terminologia polska- halucynoidy; w angielskim nie ma tego rozróżnienia; w padaczce pacjent ma krytyczny stosunek, przeszkadzają mu one, są mu obce, autonomiczne np. uczucie skurczu w gardle, oblewanie potem, rumień twarzy , psychosensoryczne)

2. napady częściowe złożone

3. napady wtórnie uogólnione

automatyzmy- większość bierze początek z płata czołowego lub skroniowego, zaburzenia świadomości+ wykonywanie czynności ( która pacjent wykonywał wcześniej; dziwne ruchy, zaciskanie lub pocieranie dłoni, żucie i cmokanie; można rozmawiać z pacjentem)

padaczka stwierdzana jest po wystąpieniu dwóch napadów padaczkowych bez współistnienia czynników takich jak wysoka gorączka(zwłaszcza u dzieci),odstawienie alkoholu czy hipoglikemia

PRZYCZYNY NAPADÓW:

CZĘŚCIOWYCH:

-uszkodzenie mózgu

• niedotlenienie

• złamania kości czaszki ze wgnieceniem, guz, krwiaki, infekcje, tętniaki mózgu

• wada rozwojowa- naczyniak, dysplacja kory(gruba warstwa korowa), krwotoki

UOGÓLNIONYCH:

-odstawienie środków, od których się było uzależnionym, nieprawidłowości układu gabaergicznego, środki owadobójcze, farby, rozpuszczalnik- zatrucia

NASTĘPSTWA:

-konieczność długoterminowego leczenia

• obecność objawów nieporządanych ( związanych z przyjmowaniem lęków)

• początek wyobcowania i napiętnowania

• ograniczenia w zakresie zdobywania wykształcenia, przemieszczania się, wykonywania niektórych zawodów

CHIRURGICZNE PRZERYWANIE POŁĄCZEń MIĘDZY PÓŁKULAMI:

• przecięcie ciała modzelowatego ( przerywa drogę rozprzestrzeniania się wyładowań w przypadku napadu częściowego wtórnie uogólniającego się ( ognisko padaczkowe „ ograniczone” do jednej półkuli)

• interwencje korowe

MODELE ZWIERZĘCE(chodzi chyba o wywoływanie drgawek i badania)

-drgawki elektryczne

-drgawki pentetrazolowe

• drgawki audiogenne ( głównie hałas, zwłaszcza u myszy)

• drgawki wywoływane stymulacja świetlną

• drgawki wywoływane przewlekłym chemicznym drażnieniem kory mózgowej

• drgawki rozniecane( ang. Kindling)

PRZEWLEKŁE ZMIANY PSYCHICZNE SPOTYKANE W PADACZCE:

1. przewlekłe psychozy padaczkowe: Pond, Stale, lata 50/60, psychozy bez zaburzeń świadomości:

-występują po latach

• początek i koniec zwykle nagłe

• główne objawy: depersonalizacja, derealizacja, urojenia (np.” pochodzę z przestrzeni radioaktywnej, z olbrzymiego mózgu kierowanego przez Boga”, a także typowe urojenia prześladowcze)

• inne objawy( ułatwiają rozpoznanie): cechy towarzyszące charakteropatii padaczkowej: rozwlekłość, przylepność, nadmierna religijność, drobiazgowość

• większość chorych ma patologiczny zapis EEG, a także sporadycznie występujące duże napady padaczkowe

• obecnie często mówi się o tego typu psychozach jako o ekwiwalentach napadów padaczkowych

2. otępienie padaczkowe

3. charakteropatia padaczkowa

wykład 7 ORGANIZACJA LECZNICTWA PSYCHIATRYCZNEGO. PSYCHIATRAI INTERWENCYJNA

Akty prawne:

1. ustawa z 29 XI 1990 o pomocy społecznej

Art. 3- komu się jej udziela: powody:

1. ubóstwo

2. sieroctwo

3. bezdomność

4. potrzeba ochrony macierzyństwa

5. bezrobocie

6. upośledzenie fizyczne lub umysłowe

7. długotrwała choroba

8. bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych

9. alkoholizm, narkomania

10. trudność w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego

11. klęski żywiołowe lub ekologiczne

2. 9 V 1991 o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych

Art. 1- dotyczy osób niepełnosprawnych o istotnym ubytku zdolności fizycznych, psychicznych lub umysłowych, ograniczającym zdolność do wykonywania pracy zarobkowej

9 IX 1992- rozporządzenie ministra o warsztatach terapii zajęciowej

cel: poprawa psychofizycznej sprawności, przystosowania i funkcjonowania społecznego osób niepełnosprawnych

3. 30 VIII 19991 o zakładach opieki zdrowotnej, DEFINIUJE ONA:

1. pojęcie zakładu opieki zdrowotnej

2. pojęcie świadczenia medycznego

3. prawo pacjenta

Art.2 zakłady opieki zdrowotnej:

1. szpitale i inne zakłady przeznaczone dla osób potrzebujących całodobowych luba całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednim stałym pomieszczeniu

2. przychodnie lekarskie

3. zakłady pomocy doraźnej

4. pracownie stomatologiczne, ortodontyczne

5. zakłady rehabilitacyjne

6. poradnie ekologiczne

Art. 3

Świadczeni zdrowotne- wykonywane zawodowo postępowanie służące zachowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia

1. badanie, porada lekarska

2. leczenie

3. badanie i terapia psychologiczna

4. rehabilitacja

5. opieka nad kobieta ciężarna, poród

6. szczepienia ochronne, inne działania zapobiegawcze

7. orzekanie o stanie zdrowia

Art. 19 Pacjent ma prawo do:

1. świadczeń zdrowotnych, odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej

2. wyrażenia zgody lub odmowy na określone działania medyczne, po uzyskaniu odpowiednich informacji

3. uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia

4. poszanowania jego intymności i godności

5. umierania w spokoju i godności

4. 19 VIII 1994- ustawa o ochronie zdrowia psychicznego

Reguluje:

1. procedury związane z leczeniem pacjenta bez jego zgody

2. procedury związane z ubezwłasnowolnieniem

3. procedury związane z umieszczeniem pacjenta w DPS bez jego zgody

4. procedury związane za zastosowaniem wobec pacjenta przymusu bezpośredniego

5. procedury związane z ochroną tajemnicy lekarskiej w przypadku pacjenta psychiatrycznego

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ Z 2 II 1993 W SPRAWIE DOMÓW POMOCY SPOŁECZNEJ: dzielą się na domy dla:

1. ludzi starych

2. osób umysłowo upośledzonych

3. osób bezdomnych

4. samotnych kobiet w ciąży i samotnych matek z małymi dziećmi

5. inwalidów ( niepełnosprawnych)

6. osób przewlekle chorych

!!!!!!!!!!FORMY OPIEKI PSYCHIATRYCZNEJ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! egzamin 2005

1.OPIEKA MABULATORYJNA:pacjent przychodzi dobrowolnie

• poradnie, ambulatoria

• gabinety prywatne

2.ODODZIAŁY SZPITALNE

• w wielkich szpitalach monospecjalistycznych

• w szpitalach wielospecjalistyczych *odział psychiatryczny, tzw. „psychiatrii bez łóżek”: +brak stygmatyzacji, +pacjenci psychiatryczni często mają poważne schorzenia somatyczne,+ mniejsze odziały- bardziej humanitarne warunki

3.FORMY POŚREDNIE:

• odziały dzienne lub nocne( dla osób uzależnionych, w Polsce ich nie ma)

• zespoły leczenia środowiskowego

• służby środowiskowe- raczej pacjenci chroniczni, zespół hospitalizacji domowej( sprawdza czy pacjent przyjmuje leki, pomoc w codziennych czynnościach- pielęgniarki)

• służby kryzysowe- ośrodki interwencji kryzysowej

• kluby rehabilitacyjne

• mieszkania chronione ( były kiedyś w Anglii)

4. SYSTEMY WSPARCIA SPOŁECZNEGO

( Community Support System, Opieka Społeczna)

5. Służby koordynujące działania lecznicze, zapewniające ciągłość opieki ( w USA)

NAJNOWSZE FORMY OPIEKI PSYCHIATRYCZNEJ:

1. „ oddziały bez łóżek”- interdyscypinarne zespoły konsultacyjne; w szpitalach ogólnych( powstały 1939-41, rozwój w latach 70-tych, łóżka pacjentów na terenie całego szpitala, w zależności od towarzyszących chorobom psychicznym, zaburzeń psychicznych

2. oddziały medyczno- psychiatryczne ( początek , połowa lat 80-tych, coś jak oddział intensywnej terapii)

PSYCHIATRIA KONSULTACYJNA: psychiatria w medycynie ogólnej, psychiatria związków z medycyną, można definiować ją jako podspecjalność, zajmującą się:

1. diagnozowaniem, leczeniem, badaniem, profilaktyką zaburzeń psychicznych wśród pacjentów chorych somatycznie i somatyzujących

2. instruowanie, nauczanie pracy klinicznej i naukowej w instytucjach leczniczych( szczególnie szpitalach ogólnych), pracowników nie będących psychiatrami

3. * około 14 % pacjentów somatycznych ma zaburzenia psychiatryczne; najwięcej zaburzeń nerwicowych i psychosomatycznych

GENEZA PSYCHIATRII KONSULTACYJNEJ:

1. holistyczne koncepcje A. Mayera, W. A. White'a

2. powstanie medycyny psychosomatycznej, rozwój psychofizjologii, pierwsze związki medycyny z psychoanalizą

3. lokowanie oddziaływań psychiatrycznych w obrębie szpitali ogólnych

KONSULTACJA PSYCHIATRYCZNA:

1. to szybka, kompetentna, praktycznie użyteczna dla zamawiającego konsultację lekarza porada kliniczna, ewentualnie leczenie pacjenta

2. obejmuje ona:

- skrótowa biopsychospołeczną ocenę pacjenta

• odpowiednia komunikacją za zamawiającym konsultacje lekarzem

• wywiad od rodziny

• konsultację kontrolną( follow up)

• skierowanie do dalszego leczenia

MODELE KONSULTACJI ( TYPU LIAISON):

1. ukierunkowanie na pacjenta ( ocena osobowości, reagowania na chorobę)

2. ukierunkowanie na kryzys

3. ukierunkowanie na zamawiającego konsultację lekarza lub zespół

4. ukierunkowanie na sytuację ( pacjent element interakcji) między pacjentem a zespołem leczącym

5. pacjent jako element systemu

STRUKTURA ZESPoŁu KONSULATCYJNego: wzór z Yale

7 psychiatrów

3 psychologów

4 pracowników socjalnych

4 pielęgniarki psychiatryczne

3 studentów medycyny

3 uczennice zespołów pielęgniarskich

ODDZIAŁ MEDYCZNO- PSYCHIATRYCZNY:

1. aparatura medyczna

2. personel

3. zabezpieczenia

4. personel przeszkolony w leczeniu ostrych zaburzeń psychiatrycznych

5. zwykle dwóch ordynatorów( psychiatra i anestezjolog) na pól etatu

wykład 8 METODY LECZENIA PSYCHIATRYCZNEGO

1. ODDZIAŁYWANIA BIOLOGICZNE

1. STOSOWANE AKTUALNIE

1.farmakoterapia ( 1949- 1952): sole litu- pierwszy skuteczny lek psychotropowy; chlorobromazyna

2. elektrowstrząsy- 1938; dziś pacjent jest w narkozie, zwiotczony i zaintubowany, podłączony do EKG, nie ma drgawek, towarzysza mu psychiatra i anestezjolog; metoda stosowana z wyboru u osób, u których nie można stosować farmakoterapii, np. kobiety ciężarne, w depresji lekoopornej, tendencje samobójcze, mania, pomocne w schizofrenii

3. przezczaszkowa stymulacja magnetyczna- 1985: ciągle w fazie eksperymentów, mnie skuteczna niż elektrowstrząsy; zmienne pole magnetyczne o bardzo dużej sile

4. stymulacja nerwu błędnego- 1998- stosowana w przypadku depresji

5. tzw. psychochirurgia ( koniec XIX wieku-1936)- lobotomia płata czołowego

II. ZANIECHANE ( niekoniecznie nieskuteczne)

1. wstrząsy kardiolazowe

2. wstrząsy insulinowe( wstrząs, gdy gwałtownie obniża się poziom cukru)

3. śpiączki atropinowe

4. leczenie snem lub hibernacją

PODZIAŁ LEKÓW PSYCHIATRYCZNYCH: egzamin 2005

1. leki neuroleptyczne ( przeciwpsychotyczne)

2. leki przeciwdepresyjne

3. leki normotymiczne ( m.in. sole litu, leki przeciwpadaczkowe)

4. leki przeciwlekowe i nasenne- inhibitory wychwytu serotoniny

5. leki prokognitywne- poprawiają pamięć, stosowane głównie w chorobie Alzheimera

6. leki stosowane w leczeniu uzależnień

2.ODDZIAŁYWANIA PSYCHOSPOŁECZNE

1. PSYCHOTERAPIA wg. Aleksandrowicza, to taka forma oddziaływań psychospołczenych, która ma na celu korektę zaburzeń przeżywania i zachowania; ma usunąć objawy choroby i jej przyczyny; w tym cechy osobowości, powodujące zaburzenia przeżywania

TEORETYCZNE PODSTAWY PSYCHOTERAPII:

1.odwoływanie się do teorii psychoanalitycznych

2. odwoływanie się do teorii uczenia się

3. inne

GŁÓWNE NURTY:

-psychoanalityczne:

• ortodoksyjna

• teoria relacji z obiektem

• neopsychoanaliza

• psychoterapie wywodzące się z psychoanalizy

• behawioralno- poznawcze

• humanistyczno- egzystencjalne:

• terapia skoncentrowana na osobie

• Gestalt

• Terapia egzystencjalna

• Systemowy:

• Szkoła komunikacyjna

• Terapia strukturalna

• Inne szkoły

• Psychoterapia Ericksonowska

• Neurolingwistyczne programowanie

• Bioenergetyka Lowena

• Terapia zorientowana na proces

SKUTECZNOŚC PSYCHOTERAPII:

• kwestionowana do lat 60-tych( brak sprawdzających metod badawczych)

• potem stwierdzono, że jest wysoka : 60-70 % pacjentów, specyficzna, ok. 20-30 %- ok. 40 % pacjentów poprawia się samoistnie

• zależna od kwalifikacji, doświadczenia i profesjonalizmu psychoterapeuty

• niezależna od wyznawanej przez psychoterapeutę orientacji teoretycznej

• niekiedy wątpliwa lub przynosząca efekt odwrotny od oczekiwanego ( pogorszenie następuje u 10 % pacjentów podawanych psychoterapii, 5% w grupie kontrolnej)

* w świetle neuroscience: psychoterapia w bardzo specyficznej atmosferze doprowadza do komunikacji między półkulami ( hipoteza)

WSKAZANIA:

• jako podstawowa metoda: pacjenci z rozpoznaniem nerwica, zaburzeń zachowania u dzieci, młodzieży i dorosłych

• jako pomocnicza przy innych zaburzeniach, m. In. Psychozy, depresja, pacjenci uzależnieni

• jako metoda pomocnicza przy leczeniu pacjentów z rozpoznaniem zaburzeń psychosoamtycznych, u których stwierdza się towarzyszące chorobie zasadniczej, zaburzenia emocjonalne

• u różnych grup pacjentów z zespołami reakcji kryzysowych lub reakcji postraumatycznych( interwencje kryzysowe) oraz u osób przeżywających różnego rodzaju dyskomfort psychiczny związany ze stresem czy problemami psychologicznymi ( pomoc psychologiczna)

PRZECIWSKAZANIA:
1. brak jakiejkolwiek motywacji ze strony pacjenta „ gwałt przez uszy”

1. ostry stan psychotyczny

2. duże nasilenie objawów depresyjnych, które sugerują możliwość zareagowania pacjenta na psychoterapię nasileniem tendencji samobójczych; zaburzenia typu borderline

najlepiej przeprowadzać terapie w warunkach ambulatoryjnych ( poradnie, przychodnie, gabinety prywatne

FORMY

• indywidualna

• grupowa

• terapia rodzin

• w depresji sama hospitalizacja może działać leczniczo ( pacjent pozbywa się poczucia winy, że nie zajmuje się codziennymi obowiązkami, widzi, że inni się o niego troszczą

TECHNIKI:

1. dialog terapeutyczny ( „ interwencja” terapeuty”_

2. sterowane wyobrażenia

3. rysunki psychoterapeutyczne ( głównie diagnoza)

4. psychodrama( granie ról, pantomima)

5. muzykoterapia

6. techniki behawioralne:

• desnsytyzacja

• modelowanie

• techniki awersyjne

• trening asertywności

• treningi społeczne

• relaksacja

• trening autogenny

7. hipnoza

8. analiza genogramu

9. praca z nagraniem spotkania

RODZAJE TERAPII RODZIN:

-psychodynamiczna

-behawioralna

-gestalt

-egzystencjalna

-oparta na założeniach ogólnych teorii systemów: krótkoterminowa, strategiczna, strukturalna, systemowa

FAZY TERAPII RODZIN:

• diagnostyczna sesja- ocena stopnia dysfunkcji systemu rodzinnego, wskazówki do terapii rodziny, wyboru strategii

• zawarcie kontraktu terapeuty z rodziną

• właściwa terapia

• zakończenie ( najlepsze miejsc: ambulatorium, specjalistyczna poradnia rodzinna, czas trwania: 1-2 sesje, rok lub dłużej)

KRYZYS: występowanie różnego rodzaju zaburzeń psychicznych w wyniku zadziałania ciężkiego stresu psychicznego; ma związek czasowy z bodźcem, trwa do 6 miesięcy, reakcja ostra, krótkotrwała lub przedłużona, stan dezorganizacji emocjonalnej prowadzącej do pogorszenia funkcjonowania i poczucia dyskomfortu

OBJAWY REAKCJI KRYZYSOWEJ:

1. lęk

2. obniżenie nastroju

3. zaburzenia świadomości, najczęściej zawężenie

4. zaburzenia motoryczne ( zahamowanie lub pobudzenie)

cel interwencji: usuniecie dyskomfortu emocjonalnego, poprawienie funkcjonowania psychicznego przez eksploracje czynnika stresowego i reakcji emocjonalnej na stres, wzmocnienie mechanizmów obronnych służących radzeniu sobie z zaistniałym problemem, znalezienie mocnych stron pacjenta i ich stymulowanie

4. SOCJOTERAPIA ( np. kluby pacjenta)

PSYCHIATRIA ROZWOJOWA

Wykład 1

WYCHOWANIE- dynamiczny, złożony proces, wzajemnie od siebie zależnych układów nadawania i odbioru wpływów w celu realizowania świadomie założonego przez wychowawcę kształtu osobowości wychowanka

CELE WYCHOWANIA

1. kreatywne (np. wyrabianie zaangażowania w jakiś cel)

2. optymalizujące ( zwiększamy nasilenie jakiejś cechy)

3. minimalizujące

4. korekcyjne

wychowanie kreacyjne

sztuka stanowi obiektywizację przemyśleń, emocji, niepokojów, lęków, rozszerza wiedze o naszym jestestwie, pogłębia nasze widzenie świata; kontakt ze sztuką wpływa na kształtowanie sfery emocjonalno- wolicjonalnej i intelektualnej, ma także działanie psychoterapeutycznej

wychowanie kreacyjne- czynnik przyspieszający rozwój społeczny i zwiększający mozliwości rozwoju osobowości

OKRESY ZYCIA DZIECKA:

1. płodowy ( od zapłodnienia do narodzin)

2. noworodka, ok. 2 tygodnie, do odpadnięcia pępowiny

3. niemowlęcy- 1 rok, do rozpoczęcia chodzenia

4. wczesne dzieciństwo 2- 4 ,ustalenie rozwoju organizmu na jednym poziomie

5. przedszkolny 5-7, kończy się na początku zmiany uzębienia

6. szkolny 7-11, do początku dojrzewania płciowego

7. okres dojrzewania płciowego; dziewczęta 12-15, chłopcy 12-17

8. młodzieńczy 16-19; do zakończenia dojrzewania

ETAPY ONTOGENEZY WEDŁUG WOLAŃSKIEGO:

1. okres prozwoju śródmacicznego ( metabolizm matki rzutuje na metabolizm potomka)

2. okres rozwoju progresywnego ( procesy anaboliczne przeważają nad katabolicznymi) do 20/25 roku życia

3. okres stabilizacji ( względna równowaga procesów anabolicznych i katabolicznych) 20/25 do 40

4. okres starości ( przewaga procesów katabolicznych)po 60

CZYNNIKI ROZWOJU OSOBNICZEGO CZŁOWIEKA:

1. czynniki endogenne genetyczne ( determinizm): materiał genetyczny matki i ojca

2. czynniki endogenne paragenetyczne i niegenetyczne( stymulatory i regulatory):

• czynniki związane z genami matki

• wiek matki i ojca

• kolejność ciąży

• czynniki środowiska wewnętrznego matki, własności metaboliczne ustroju

3. czynniki egzogenne ( modyfikatory)

-elementy biogeograficzne: ( modyfikatory naturalne)

1. fauna i flora

2. mikroelementy gleby i wody

3. klimat

4. ukształtowanie terenu

5. radiacje

6. siła grawitacji i przyspieszenia

7. inne

• elementy społeczno- ekonomiczne( modyfikatory kulturowe)

a) wysokość dochodów

b)poziom wykształcenia, kultury rodziców, wychowawców

1. tradycje i zwyczaje

2. zespół czynników bytowych

5. tryb życia( ruch, wypoczynek, obciążenie pracą umysłową, stresory

TYPOLOGIA TEMPERAMENTÓW

TEMPERAMENT- uwarunkowany popędami zespół dyspozycji uczuciowych, od których zależy rodzaj i styl reakcji psychicznych na bodźce świata zewnętrznego

POPĘDY- filogenetycznie pierwotny czynnik życia psychicznego

CHARAKTER- sposób myślenia, zachowywania się i reakcji uczuciowych

OSOBOWOŚĆ- cechy temperamentu, charakteru i struktury cielesnej

Rozwój osobowości zależy od czynników wrodzonych ( konstytucjonalnych) oraz od bodźców środowiskowych

TYPOLOGIA KONSTYTUCJONALNA KRETSCHMERA: egzamin 2005

Pikniczny ( cyklofrenia)

Leptosomatyczny ( schizofrenia)

Atletyczny (padaczka)

TYPOLOGIA PSYCHOLOGICZNA JUNGA: typ ekstra i introwertywny

TYPY UKŁADU NERWOWEGO WG. PAWŁOWA:

• SŁABY

• SILNY:zrównowazony( zywy- sangwinik i powolny-flegmatyk) i niezrównowazony ( choleryk)

ZESPOŁOWE DZIAŁANIE WARUNKÓW NA POWSTAWANIE ZMĘCZENIA:

• monotonia

• intensywność i czas trwania

• otoczenie ( klimat, światło, hałas)

• powody psychiczne ( odpowiedzialność, troski, konflikty

• choroba, bóle, warunki odżywiania

to wszystko - odpoczynek

IO(iloraz obciążęnia)= obciążenie (warunki środowiskowe:szkolne domowe i inne i związane z nimi stresory) przez wytrzymałość(uwarunkowania somatogenne, zmniejszenie odporności i wytrzymałości wskutek choroby, uwarunkowania psychogenne, neurotyczna utrata energii, czynniki osobowościowe)

Przeciążenie gdy IO>1 egzamin 2005? Wzór na przeciążenie

POSTACIE PRZECIĄŻENIA: egzamin 2005

1. prosta( zbyt duże wymagania)

2. zamaskowana( objawia się niedomaganiem jakiegoś narządu)

3. powikłana ( dają w konsekwencji zaburzenia innego typu, np. alkoholizm)

4. kryzysowa( u człowieka pozostającego przez dłuższy czas na granicy przeciążenia- drobny czynnik wywołuje załamanie)

OBJAWY OSIOWE PRZECIĄŻENIA: egzamin 2005

-męczliwość

-zwolnienie tempa pracy

-trudności w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych

trudności w koncentracji- zmniejszenie wydajności

!!!KLOnowicz

ZMĘCZENIE- obiektywnie istniejący stan fizjologiczny, powstały w skutek obciążenia ustroju pracą , wyrażający się w zmianie charakteru koordynacji czynności, z przejściowym, odwracalnym obniżeniem zdolności do pracy i w uczuciu znużenia

Znużenie- subiektywne odczucie powstałe w świadomości i niekoniecznie odpowiadające pod względem swej intensywności nasileniu zmęczenia

H. SCHMIDKE, OBIEKTYWNE OBJAWY ZMĘCZENIA:

1. zaburzenia odbioru bodźców

2. zab. spostrzegania

3. zab. koordynacji

4. zab. uwagi i koncentracji

5. zab. myślenia

6. zab. funkcji napędowych i sterujących

7. zab, zachowań społecznych

stan biologiczny- ból

emocjoalny- lęk

moralny- kompleks winy

przezwyciężanie stresu- uruchomianie mechanizmów obronnych ( wyparcie, tłumienie, racjonalizacja, intelektualizacja, kompensacja, substytucja, sublimacja, regresja

wykład2

NERWICE

Brak uszkodzeń w ośrodkowym układzie nerwowym, skutek STRESÓW- wpływów pochodzących ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego, które grożą zakłóceniem lub zakłócając stan równowagi psychofizycznej i uniemożliwiają człowiekowi zaspokojenie potrzeb

BODZIEC URAZOWY- gdy jego natężenie przekracza indywidualny próg tolerancji chorego dla danego rodzaju bodźców; ludzie różnią się wzorem reagowania na stres ( osobowość, budowa fizyczna, okoliczności stresu, sam stres)

SPOŁECZNE PRZYCZYNY NERWIC WG. BILIKIEWICZA:

1. niespartańskie wychowanie ( bez dyscypliny)

2. ujemny wpływ rozłamu środowiska rodzinnego

3. brak wyższej idei

4. niewłaściwy stosunek do pracy ( praca jako kara)

5. urazy jatrogenne

6. sytuacyjne konflikty

NERWICA- czynnościowe, w zasadzie odwracalne zaburzenie zdrowia, zaistniałe pod wpływem urazów psychicznych i manifestujące się ilościowo zamienionymi reakcjami psychofizycznymi całości ustroju na bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego; zaburzenia dotyczą głównie sfery życia popędowego i uczuciowego, a ich manifestacja może się wyrażać zmianami czynności fizjologicznych różnych układów i narządów ustroju, ale najczęściej wyraża się zmianami nastroju i zachowania chorego

OBJAWY NERWICOWE W PRZEBIEGU CHORÓB SOMATYCZNYCH:

1. schorzenia somatyczne jako przyczyna reakcji nerwicowych

2. objawy somatyczne w przebiegu nerwicy

3. objawy nerwicowe mogą stanowić psychiczna komponente schorzenia somatycznego ( zespoły rzekomonerwicowe)

!!!!!!NERWICA JAKO JEDNOSTKA CHOROBOWA WG. RYDZYŃSKIEGO

1. uraz psychiczny jako czynnik wywołujący nerwicę

2. brak objawów uszkodzenia taknek

3. zaburzenia psychiczne o charakterze ilościowym, a nie jakościowym

4. większość zaburzeń dotyczy zycia emocjonalnego

5. poczucie choroby, nawet wyolbrzymione

6. zmiany odwracalne

7. przebieg ciągły, tendencja do nawrotów

METODY PSYCHOTERAPII WG. LEWICKIEGO:

1. oddziaływanie pośrednie ( środowisko), np. terapia grupowa, zajęciowa, pracą

2. bezpośrednie ( psychoterapia indywidualna)

1. elementarna ( doraźna)

2. podtrzymująca

3. aktywna

a) głęboka (przyczynowa)

b) objawowa (relaksacyjna, odreagowania czynnego lub behawioralna)

RODZAJE NERWIC WEDŁUG KĘPIŃSKIEGO: egzamin 2005

OBJAWY OSIOWE: egzamin 2005?

LEK+ OBJAWY WEGETATYWNE+ BŁĘDNE KOŁO ZABURZŃ+ EGOCENTRYZM

1. egzamin 2005NEURASTENICZNA- stałe zmęczenie, ból głowy ( opasający), trudności w skupieniu uwagi, zapamiętywaniu, męczliwość, zaburzenia snu, rozdrażnienie, utrwalone negatywne postawy emocjonalne,; stałe napięcie układu wegetatywno- endokrynnego >>> ustabilizowany zespół neurasteniczny; 2 odmiany: apatyczna i pobudzeniowa

2. HISTERYCZNA: ból głowy- gwóźdź histeryczny, serca lub brzucha, zaburzenia metaboliczne; jeśli czynniki emocjonalne rzutują na sferę cielesną >>>konwersja

1. objawy konwersyjne ruchowe

• porażenie czynności kończyn

• astazja i abazja ( niemożność stania i siedzenia)

• kurcz pisarski

• tiki

1. objawy konwersyjne czuciowe

• zniesienie czucia dotyku i bólu( stigmata diaboli)

• ślepota histeryczna

• głuchota histeryczna

• zaburzenia mowy: afonia, jąkanie, mowa skandowana, mutyzm, „szczebiotanie histeryczne”

AFONIA HISTERYCZNA- utrata głosu, roztrzyga badanie wziernikowe krtani, występuje po silnym wstrząsie psychicznym, ustępuje też najczęściej pod wpływem silnego bodźca emocjonalnego

Inne zaburzenia: jąkanie, zacinanie się , tiki twarzy, towarzyszące mówieniu, mowa skandowana, bełkotliwa, dysartie

Jąkanie- zacinanie się w dzieciństwie, zwykle pod wpływem bodźców lękowych

* bodziec urazowy uszkadza zwykle funkcje w danym okresie najświeższą i najdelikatniejszą

DSM IV WYMIENIA ISTOTNE KRYTERIA PRZY DIAGNOZOWANIU ZABURZEŃ TIKOWYCH O PRZEBIEGU CHRONICZNYM:

A: występowanie pojedynczego lub wielu tików ( w jednej chwili występuje jeden rodzaj)

B: tiki występują wielokrotnie prze okres dłuższy niż rok, z przerwa nie dłuższą niż 3 miesiące

C: wywołują znaczny stres, zakłócenia w .życiu społecznym, zawodowym

D: początek przed 18 rokiem życia

E: tiki nie maja związku z używaniem środków farmakologicznych lub stanem zdrowia ( np. choroba Huntingtona lub stan po wirusowym zapaleniu wątroby)

F: zaburzenie nie spełnia kryteriów zespołu Touretta

MUTYZM- łatwo odróżnić od tego, występującego w schizofrenii katatonicznej, w depresji, po ataku padaczkowym, w niektórych uszkodzeniach organicznych; występuje kontakt za pomocą mimiki, gestykulacji, pisma

SZCZEBIOT HISTERYCZNY- gadatliwość się czynnikiem rozładowującym napięcie

ATAK HISTERYCZNY- przy zwężeniu świadomości, zbliżony do ataku padaczkowego, prężenie ciała, krzyk, płacz, bez objawów neurologicznych, występujących w ataku padaczki

OSŁUPIENIE HISTERYCZNE( STUPOR)- całkowite zahamowanie ruchowe

4. objawy konwersyjnych zachowań

• odszczepienie, dysocjacja- część psychiki nabiera autonomii, zaczyna samodzielnie sterować pewnymi procesami fizycznymi i psychicznymi + egoizm, egocentryzm, zmienność nastrojów, kaprysy, zmyślanie, objawy konwersyjne

ZABURZENIA KONWERSYJNE, OBRAZ KLINICZNY:

Deficyty funkcji motorycznych i czuciowych

Zaburzenia chodu

Porażenia

Zaburzenia świadomości

Napady drgawkowe

Bezgłos( afonia)

Wymioty

Omdlenia

Zaburzenia wzroku ( ślepota, widzenie tunelowe)

1. NERWICA HIPOCHONDRYCZNA-odczuwanie dolegliwości mimo braku choroby, odgrywanie roli chorego, walka o uznanie choroby, obniżenie progu percepcji bólu, koncentracja na własnym ciele

2. NERWICA NATRĘCTW- objawy anankastyczne ( ananke- konieczność, przeznaczenie, fatum)

Myśli natrętne- obsesje

Przymusowe czynności- kompulsje

Natrętne lęki- fobie

Fobia specyficzna-:

-uporczywy, nadmierny, nieuzasadniony lęk, występujący w obecności określonego przedmiotu i sytuacji lub na samą myśl o niej (np. latanie, wysokość, zwierzęta, otrzymywanie zastrzyku, widok krwi)

• ekspozycja na bodziec fobiczny prawie zawsze wywołuje natychmiastowa reakcje lękową, która może przybierać formę sytuacyjnego uniku lub ataku paniki. U dzieci lek może być wyrażony płaczem, napadami złości, odrętwienia lub przywieraniem do kogoś

• jednostka zdaje sobie sprawę, że lek jest nadmierny lub bezzasadny ( ten objaw może nie dotyczyć dzieci)

• sytuacja fobiczna jest unikana

• unikanie, antycypowanie lub dystres przeżywany w tej sytuacji utrudniają funkcjonowanie

• orzekamy przed 18 rokiem życia, trwa ponad 6 miesięcy

egzamin 2005FOBIA SZKOLNA- częściowa niechęć lub całkowita odmowa uczęszczania do szkoły, spowodowana lekiem ; towarzyszą nudności, biegunka, bóle brzucha; objawy ustępują po uzyskaniu zgody pozostania w domu

Postać ostra- wywołania silnym przeżyciem w szkole; przewlekła narastająca-najczęściej przyczyny w sytuacji rodzinnej, deprywacja uczuć, nadopiekuńczość, które osłabiają proces socjalizacji; zmiana szkoły, choroby, wypadki losowe mogą ją powodować

Typ I_-neurotyczny, np. ostry początek zaburzenia, przewaga niskich ocen w szkole, dobre stosunki w rodzinie i właściwe zrozumienie istoty schorzenia

Typ II- charakterologiczny- powolny rozwój zaburzenia, przewaga wysokich ocen, obecność konfliktów w rodzinie, szczególnie ojciec ma zaburzenia charakterologiczne i nie wykazuje zainteresowania sprawami rodziny, brak współpracy z rodzicami w czasie terapii

ZABURZENIA NERWICOWE Z NATRĘCTWAMI. DSM IV traktuje zaburzenia obsesyjno- kompulsyjne jako formę zaburzeń lękowych; obsesje to:

• myśli, impulsy, wyobrażenia,, uporczywie powtarzające się mimo, że niekiedy uważa się je za niewłaściwe i niepożądane i wywołują wyraźny lek i dystres

• są one czymś więcej niż nadmiernymi troskami o problemy życiowe

• dana osoba próbuje ignorować je, zdaje sobie, że są one produktem jej umysłu

NAJCZĘSCIEJ WYSTEPUJACE KOMPULSJE:

1. sprawdzanie- łącza się ze zmniejszeniem poczucia bezpieczeństwa

2. czyszczenie

3. liczenie ( głośno lub po cichu, czasem wg. skomplikowanej zasady, połączone z wątpliwościami i przymusem rozpoczynania od początku)

4. ubieranie się i rozbieranie w określonym porządku

ZABURZENIA NERWICOWE, ZWIAZANE Z LĘKIEM UOGOLNIONYM- DSM IV

A: obecność nadmiernego lęku i obawy ( lękowego oczekiwania), występujące przez większość dni w okresie minimum 6 miesięcy w odniesieniu do wielu rodzajów wydarzeń i zachowań związanych z pracą, szkołą lub inna aktywnością

B: trudności w sprawowaniu kontroli nad obawą

C: przez min. 6 miesięcy występują min. 3 z:

• niepokój

• nadmierna męczliwość

• trudności w koncentracji

• drażliwość

• napięcie mięśniowe

• zaburzenia snu

V. NERWICA DEPRESYJNA - obniżenie nastroju, poczucie krzywdy, stłumione uczucie nienawiści, niezaspokojona ambicje pod fasadą smutku, urazy generalizowanej na otoczenie; często dochodzi do samobójstw, samouszkodzeń

OBJAWY DEPRESJI:

-liczne, zmienne niespecyficzne skargi somatyczne ( bóle głowy, mięśni i żołądka), zmęczenie

-częste nieobecności w szkole

-wybuchy krzyku, płaczu, niezrozumiałego rozdrażnienia

- ucieczka przed wysiłkiem

• znudzenie

• utrata zainteresowań zabawami i przyjaciółmi

• u młodzieży- używki

• społeczna izolacja, słaba komunikacja

• obawy przed śmiercią

• wygórowana nadwrażliwość na odrzucenie

• wygórowana drażliwość, złość, wrogość

• trudności w kontaktach z ludźmi

• zachowania ryzykowne ( niebezpieczne, bez przewidywania konsekwencji)

wykład 3 nerwice dziecięce

OBJAWY NERWICY U DZIECI:

SAMOGWAŁT

MOCZENIE NOCNE

A: powtarzające się wydalanie moczu przez dziecko w łóżku lub gdy jest ubrane w formie świadomej lub mimowolnej

B: występuje to minimum 2 razy w tygodniu przez minimum 3 miesiące i powoduje znaczący stres lub nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki w środowisku społecznym, szkolnym, zawodowym

C: wiek chronologiczny dziecka wynosi minimum 5 lat lub odpowiadający mu poziom rozwojowy

D: zachowanie nie jest wyłącznie oddziaływaniem leków moczopędnych lub schorzeń fizycznych ( cukrzyca, rozszczep kręgosłupa, padaczka)

ZANIECZYSZCZANIE SIĘ KAŁEM

A: występuje powtarzające się oddawanie kału w niewłaściwych miejscach ( np. na podłodze, w ubraniu) w sposób mimowolny lub zamierzony

B: częstotliwość minimum raz w miesiącu przez 3 miesiące

C: wiek chronologiczny dziecka to minimum 4 lata

D: zachowanie to nie jest wyłącznym oddziaływaniem środków przeczyszczających lub określonego stanu zdrowia fizycznego

ZABURZENIA NERWICOWE U DZIECI WG. NAMYSŁOWSKIEJ- 1993:

Do podstawowych objawów należą:

1. lęk o różnym nasileniu i czasie trwania; u młodszych dzieci zwykle narasta w sytuacji separacji z dorosłym lub przybiera formę obaw, o to, że coś się stanie osobie znaczącej; opuście nie powróci

2. zaburzenia nastroju: czucie się nieszczęśliwym, napady złości, apatia, próby samobójcze

*samobójstwo histeryczne- kiedy osoba nie ma intencji odebrania sobie życia, zwykle chce coś wymusić na rodzicach

3. objawy somatyczne: bóle głowy, brzucha, biegunki, zaburzenia łaknienia

4. różne formy unikania, doprowadzające do znacznych trudności w prawidłowym funkcjonowaniu ( fobia szkolna, nadmierna nieśmiałość, wycofanie się z interakcji z rówieśnikami)

5. objawy nerwicowe typowe dla dorosłych: ataki paniki, fobie, objawy konwersyjne i dysocjacyjne, próby samobójcze, natręctwa( myśli, czynności, objawy depresyjne i hipochondryczne)

MUTYZM WYBIÓRCZY

A: stała odmowa mówienia w specyficznych sytuacjach społecznych, w których oczekuje się tego od jednostki, mimo posługiwania się mową w tych sytuacjach

B: występowanie zaburzeń utrudnia jednostce osiąganie dobrych wyników w nauce, porozumiewanie się z ludźmi

C: czas trwania min. 1 miesiąc

D: trudności w mówieniu nie są wynikiem braku znajomości języka mówionego, wymaganego w sytuacjach społecznych

E: zaburzenie nie jest częścią zespołów, tj. całościowego zaburzenia rozwoju. Schizofrenii, innych zaburzeń psychotycznych

OBJAWY DEPRESYJNE U DZIECI w zależności od wieku

	Objawy psychiczne	Objawy psychomotoryczne
Wiek przedszkolny	Zahamowanie przy zabawach, unikanie, podniecenia ruchowe	Napady krzyku, płaczu, encopresis, zaburzenia snu, łaknienia
Wiek szkolny	Drażliwość, poczucie braku bezpieczeństwa, niepewność, zahamowanie przy zabawach, trudności w nauce, unikanie kontaktów	Moczenie, lęki nocne, pavor nocturnus, zabawy autoerotyczne, napady płaczu, krzyku
adolescencja	Zamyślanie się, próby samobójcze, poczucie niższej wartości, przygnębienie	Bóle głowy

OBJAWY MANII U DZIECI, MŁODZIEŻY, DOROSŁYCH:

1. wzmożony nastrój, ekspansywny, drażliwy

2. nastawienie wielkościowe

3. zmniejszenie liczby godzin snu

4. wielomówność

5. urojenia wielkościowe

6. wzrost prostej aktywności

7. wzrost aktywności przynoszących przyjemność, które potencjalnie powodują bolesne konsekwencje

8. rozproszenie uwagi

ADHD

DSM-IV- zespół deficytu uwagi- nadruchliwości; attention deficit/hyperactivity disorder

3 grupy objawów:

1. zaburzenia uwagi

a)dziecko często nie zwraca uwagi na szczegóły, popełnia bezmyślne błędy w nauce, pracy

b) ma trudności ze skupieniem uwagi na wykonywanych zadaniach, zabawach

c) często sprawia wrażenie, że nie słucha tego, co się mówi

d) często nie przestrzega poleceń, nie kończy zadań i obowiązków ( co nie wynika z przeciwstawienia się lub niezrozumienia ich)

e) często ma trudności z organizacją wykonania zadań i innych form aktywności

f) często unika, nie lubi, opornie angażuje się w realizowanie zadań wymagających wielkiego wysiłku ( np. obowiązki szkolne, zadania domowe)

g)gubi przedmioty potrzebne do zajęć(np. zabawki, przybory szkolne, książki)

1. często rozprasza się w skutek bodźców zewnętrznych

2. nie pamięta o sprawach codziennych

więcej niż 6 objawów utrzymuje się przez okres 6 miesięcy, co świadczy o zaburzeniach i niezgodności z normami rozwojowymi

6. Nadruchliwość

1. niespokojne poruszanie rękami, nogami. „wiercenie się”

2. często wstaje z miejsca w sytuacjach, które wymagają siedzenia

3. często biega lub wspina się w sytuacjach, w których jest to niewłaściwe ( u młodzieży i dorosłych może to ograniczać się do subiektywnego poczucia niepokoju)

7. lęk i obawa; występują min. 2-3 objawy z poniższych przez okres 6 miesięcy:

• niepokój

• nadmierna męczliwość

• trudności w koncentracji uwagi

• drażliwość

• napięcie mięśniowe

• zaburzenia snu

MODEL PSYCHOLOGICZNY ADHD WG. BARKLEYA

Utrata zdolności hamowania i samokontroli prowadzi do następujących zakłóceń w pracy mózgu:

Rodzaj dysfunkcji	konsekwencje
Pamięć operacyjna niewerbalna	Gorsze uczucie upływu czasu, niepamięć wydarzeń, niezdolność do refleksji nad zdarzeniami, niemożność od wybiegania myślami naprzód( przewidywania)
Internalizacja monologów	Niezdolność do przestrzegania ustalonych zasad, upośledzona zdolność instruowania samego siebie i zadawania sobie pytań
Autoregulacja nastroju, emocji. Motywacji i poziomu pobudzenia	Okazywanie emocji , brak zdolności do ich ukrywania, upośledzenie autoregulacji popędów i motywacji
Rekonstruowanie- umiejętność rozkładania zaobserwowanych zachowań na czynniki i tworzenia z nich nowych kombinacji, składających się na nowe zachowania, które skuteczniej przyczyniają się do osiągnięcia obranego celu	Upośledzenie zdolności analizowania zachowań, tworzenia nowych; niezdolność rozwiązywania problemów

MBO- MINIMAL BRAIN DYSFUNCTION egzamin 2005

1. specyficzne trudności uczenia się polegają na zaburzeniu integracji oraz orientacji przestrzenno- czasowej

2. upośledzenie percepcji wzrokowej, słuchowej lub kinestetycznej( niewłaściwe ujmowanie całości i części, tła i figury, utrudniające pisanie, rysowanie, czytanie)

3. upośledzenie koordynacji słuchowej, wzrokowej, ruchowej, powodujące niezgrabność i dysfunkcje ruchową

4. nienormalna aktywność i nadpobudliwość- obniżona ruchliwość

5. chwiejność emocjonalna ze skłonnością do reakcji lękowych

6. trudność skupienia uwagi ( roztargnienie, perseweracja ruchowa lub dźwiękowa)

7. drobiazgowość w czynnościach ruchowych, pisaniu, rysowaniu

8. utrudnienie koncepcyjnego i abstarkcyjnego myślenia

9. zaburzenia lateralizacji, upośledzenie mowy, przejściowy zez, zmiana napięcia mięśniowego, zaburzenia chwytności i równowagi

egzamin 2005!!!!!!!PSYCHOPATIA-najczęściej wrodzone, odchylenie od normy szczególnie w zakresie charakteru, włącznie z nieprawidłościami życia uczuciowo- popędowego, temperamentu, uczuciowości wyższej, napędu psychoruchowgo; pobudliwość, niestałość, próżność, niepewność siebie, chłód uczuciowy, dziwaczność, niekonsekwencja; brak czynników uszkadzających mózgu;u dzieci mówi się o cechach psychopatycznych, u dorosłych o psychopatii

egzamin 2005CHARAKTEROPATIA( encefalopatia): stany kliniczne przypominające psychopatię, będące wynikiem organicznego uszkodzenia mózgu, guza mózgu, operacji lub zaburzeń wewnątrzwydzielniczych

WPŁYW CHOROBY PRZEWLEKŁEJ NA DZIECKO I RODZINĘ:

Na dziecko:

• zmniejszona możliwość rozwoju umiejętności i kompetencji przez ograniczenia związane z kalectwem, koniecznością przestrzegania diety lub unikania czynników szkodliwych

• problemy edukacyjne wtórne do częstych nieobecności w szkole, specyficznych trudności w uczeniu się, zmniejszeniu wymagań ze strony rodziców i nauczycieli

• zmniejszona samoocena, poczucie siebie jako osoby gorszej, ułomnej

• zaburzenia postrzegania ciała

na rodziców:

• zmiana postawy rodzicielskiej na nadmiernie chroniącą lub odrzucenie dziecka

• problemy w stawianiu granic i ustalaniu reguł wychowawczych

• konflikty między rodzicami

na rodzeństwo:

-nadmierna odpowiedzialność, przeciążenie obowiązkami

• kłopoty w relacjach z rówieśnikami, wynikające z braku czasu, wstydu przed ujawnieniem choroby, izolacji, rodziny

• zaniedbania w zaspokojeniu potrzeb

ZASOBY SYSTEMU RODZINNEGO, UŁATWIAJĄCE ADAPTACJE DO CHOROBY PRZEWLEKŁEJ:

• zdolność do komunikowania się, wzajemny szacunek

• wsparcie z es trony otoczenia, pozytywne postawy wobec choroby

• wiedza o chorobie, poczucie kompetencji

• prawidłowy iloraz inteligencji

• wykształcenie i zdolności komunikacyjne

• choroba w okresie emisji

SPECYFICZNE ZABURZENIA UMIEJĘTNOŚCI SZKOLNYCH

Kryteria diagnostyczne:

A: wolne tempo czytania

B: zniekształcanie wyrazów przez opuszczanie pierwszych lub ostatnich głosek lub sylab

C: opuszczanie wyrazów w tekście, ich przestawianie

D: często trudność w zrozumieniu czytanego tekstu

E: trudności w wykonywaniu zadań wymagających czytania

CECHY WYKAZYWANE PRZEZ DZIECI Z TRUDNOŚCIAMI W NAUCE:

1. nadruchliwość i niepokój z towarzyszącym im pogorszeniem

2. zaburzenia percepcyjno- motoryczne, słaba koordynacja wzrokowo- ruchowa, przejawiająca się m. In. Błędnym odtwarzaniem wzorów

3. zaburzenia emocjonalne: szeroki zakres: od napięcia nerwowego do nieuzasadnionych wybuchów złości

4. słaba koordynacja ruchów- niezgrabność poruszania się

5. trudności w koncentracji uwagi- rozproszenie uwagi, powtarzanie reakcji nieadekwatnych do aktualnej sytuacji

6. impulsywność- niezdolność do powstrzymywania reakcji

7. zaburzenia pamięci- deficyty w zakresie pamięci długo i krótkotrwałej

8. zaburzenia językowe: szeroki zakres od całkowitej niemożności posługiwania się i rozumienia języka do ubogiego słownictwa i składni

9. „lekkie” objawy neurologiczne- podejrzenia o uszkodzenie mózgu

10. specyficzne trudności w nauce- poważne trudności w nauce czytania, wykonywania zadań arytmetycznych, pisania, itp.

RODZAJE BÓLÓW GŁOWY U DZIECI:

-ORGANICZNE: mają ustalona organiczna przyczynę, ustępują po jej usunięciu, np. zapalenie zatok, nadciśnienie tętnicze, patologia stawu żuchwowego

-MIGRENA: ból głowy o typowym obrazie klinicznym, zwykle występuje rodzinnie, trwa kilka godzin, nasila się przy ruchu, połączony z nudnościami, nadwrażliwością na światło, głośne dźwięki

-BÓLE GŁOWY NIEORGANICZNE:

@napięciowe

@psychogenne

heterogenna grupa o odmiennych objawach niż migrena bez stwierdzonej jednoznacznie organicznej przyczyny i z postulowanymi mechanizmami metabolicznymi, genetycznym i emocjonalnymi??

WYKŁAD 11

ENCEFALOPATIA PO WCZESNYCH USZKODZENIACH MÓZGU

Mogą być rezultatem przebytych chorób w okresie płodowym, uszkodzeń okołoporodowych, urazów i chorób ( np. toksoplazmoza, zapalenie ucha środkowego) Obraz kliniczny daje badanie psychiatryczne, neurologiczne, EEG, badanie na toksoplazmozę

1. DZIECIĘCY ZESPÓŁ PSYCHOORGANICZNY: egzamin 2005

1. zaburzenia układu wegetatywnego

1. osłabienie koncentracji

3. chwiejność emocjonalna

4. lęk

5. ogniskowe objawy psychiatryczne( dysleksja, dysgrafia, dysjunkcja, dyskalkulia)

6. upośledzenie umysłowe w niektórych przypadkach

1. ZABURZENIA MOTORYKI (70%hiperaktywność, 30 %-zwolnienie)

2. ZABURZENIE SFERY EMOCJONALNO- POPĘDOWEJ 60% bierne, 25%stale lękowe, 10 %stale agresywne( dwa ostatnie- trudności adaptacyjne, tyop aspołeczny)

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

45% zaburzenia chromosomalne

14% genetyka

9% nabyte

9% okołoporodowe

23% przyczyny nieznane

STOPIEŃ

Lekki II: 50-69- 75%

Umiarkowany 35-49

Znaczny 20-34 ( łącznie z umiarkowanym 20%)

Głęboki 0-19 5%

MOZLIWOŚCI:

LEKKI STOPIEŃ UPOSLEDZENIA UMYSŁOWEGO:

0-5 lat: może rozwinąć umiejętności społeczne, zdolności porozumiewania się; minimalne opóźnienie w zakresie rozwoju czuciowo- ruchowego; często nie różni się od normalnego dziecka, aż do późnego wieku

6-20: może opanować umiejętności szkolne w przybliżeniu do poziomu VI klasy; w wieku lat kilkunastu można kierować go ku społecznemu konformizmowi

UMIARKOWANY:

• może mówić lub nauczyć się porozumiewać, socjalizacja uboga, niezły rozwój motoryczny, umie wykonywać zadania w zakresie samoobsługi; może być prowadzony z umiarkowanym nadzorem

• osiąga poziom ok. II klasy

• może utrzymywać się z pracy wymagającej niewielkiej lub żadnej umiejętności w warunkach chronionych. Wymaga nadzoru i kierowania w sytuacji niewielkiego stresu społecznego i ekonomicznego

ZNACZNY:

• upośledzony rozwój ruchowy, mowa rozwinięta minimalnie; niezdolność do skorzystania z ćwiczenia samoobsługi, skąpa lub żadna umiejętność komunikowania się

• może nauczyć się komunikować z innymi lub mówić, może wypracować elementarne nawyki, ćwicząc je systematycznie

• może częściowo uczestniczyć w samoobsługiwaniu się pod pełnym nadzorem. Może rozwinąć umiejętności samozabezpieczające w minimalnym stopniu

GŁĘBOKI:

• duże upośledzenie, minimalne zdolności do funkcjonowania w zakresie rozwoju czuciowo- ruchowego, potrzeba pielęgnowania

• -istnienie możliwości pewnego rozwoju ruchowego, może reagować na ćwiczenia w zakresie minimalnym

• - nieznaczny rozwój ruchowy i mowy; może osiągnąć bardzo ograniczony stopień unikania niebezpieczeństwa

PADACZKA

• nie jest odrębną jednostką chorobową, ale zespołem objawów występujących w związku z istnieniem zmian strukturalnych i metabolicznych w OUN. Przyczyna napadu leży w nadmiernych wyładowaniach i nieprawidłowym rozprzestrzenianiu się pobudzenia.

Rodzaje padaczki: egzamin 2005
- ogniskowa- częściej u starszych. Mogą wystąpić zaburzenia świadomości lub nie. Rozprzestrzenienie pobudzenia- napad wtórnie uogólniony-epilepsja jacksonowska

• ogniskowo- mózgowa- wyładowania napadowe od razu uogólnione, nie ma zlokalizowanego początku. Występują tu duże i małe napady padaczkowe

• spowodowana rozlanymi lub rozsianymi uszkodzeniami mózgu ( najcięższa)

NAPAD PADACZKOWY- jest to wyraz nagle powstałego i przemijającego zaburzenia czynności komórek nerwowych części mózgu lub całości

OBJAWY:

• napady drgawkowe

• utrata przytomności

• zaburzenia psychiczne

• patologiczne zapisy EEG

jest to zespół objawów występujący w związku z istnieniem zmian strukturalnych i metabolicznych w CUN

30%chorych- pierwszy napad przed 4 rokiem życia

50%- przed 11

70%-przed 14

najczęstszą przyczyną padaczki są zmiany powstałe w czasie ciąży i w okresie okołoporodowym

NIKTÓRE FORMY PADACZKI: egzamin 2005

1. NAPADY SKŁONÓW- ZESPÓŁ WESTA : głównie wieku niemowlęcym i do 3 roku życia; typowe skłony, zaburzenia świadomości, niepokój psychoruchowy, zapis EEG nieprawidłowy, objawy głębokiego upośledzenia psychoruchowego, bez drgawek

różnorodna etiologia, w wielu schorzeniach układu nerwowego

2. ZESPÓŁ LENNOXA- GAUSTANT- padaczka z napadami miokloniczno-asttycznymi ( od 19 m. Ż do 9 r. Ż); 2-3 lata, duża różnorodność napadów, napady nieświadomości, zaburzenia w typie aury, nieprawidłowy zapis EEG

3. NAPADY CZĘŚCIOWE Z OBJAWAMI ZŁOŻONYMI PSYCHORUCHOWYMI: występują zwykle z zaburzeniem świadomości( omamy, złudzenia), stany pomroczne z towarzyszącymi im różnymi automatyzmami i streotypiami, np. cmokanie, żucie, rozpinanie ubrania; pacjent nie pamięta tego stanu; stan ten połączony jest z aurą o typie wirowania, kołysania, wrażeń smakowych, wzrokowych i węchowych

4. NAPADY MAŁE(absence, petit mal): podstawowym objawem jest krótko trwająca przerwa w świadomości, określana „: absence”; występuje nagle trwa 2- 30 sekund; oczy otwarte, gałki nieruchome, oczy wpatrzone w jeden punkt

EPIZODY PSYCHICZNE PADACZKI:

• lęki nocne, zaburzenia postrzegania czasu i przestrzeni, stany pomroczne( zwężenie świadomości), zaburzenia umysłowe, afekt napięty, zmiany nastroju

SKUTKI PSYCHOLOGICZNE PADACZKI:

-SYTUACJA SZKOLNA: DZIECKO ODRZYCANE PRZEZ RÓWIEŚNIKÓW;PADACZKA O NIEZBYT CIĘŻKICH I Częstych napadach, nie stanowi przeciwwskazania do przebywania dziecka w przedszkolu, żłobku, szkole; zaburzenia zachowania, zwiążane z negatywnymi postawami otoczenia, także nadmierna opiekuńczość lub stawianie zbyt dużych wymagań

ZABURZENIA PSYCHICZNE W WPADACZCE: egzamin 2005

-ostre stany psychotyczne

-stany zamroczeniowe, zamroczenie jasne

5. NAPADY DUŻE (grand mal):

• po 3 roku życia ;zwiastuny: bóle głowy, mdłości, ucisk w piersiach, drażliwość, przygnębienie, senność, aura obejmuje sferę: ruchową, węchową, czuciową, smakową, itp.( wynik podrażnienia różnych sfer kory mózgowej);potem normalny atak: utrata przytomności, zwrot głowy i tułowia w jedną stronę, rozszerzenie źrenic, zatrzymanie oddechu, sinica, sinienie, szczękościsk, drgawki, objaw Babińskiego; ponapadowe niedowłady, sen; czasem pow. 5r. ż- napady przysenne

Ifaza toniczna- skurcz mięśni, II-kloniczna- drgawki; czas trwania- minuty(b. Różnie)

ZABURZENIA PSYCHICZNE TOWARZYSZĄCE NAPDOM PADACZKOWYM: egzamin 2005

-AFEKTYWNE:lęk w czasie napadu częściowego prostego, przypominający napad lęku; lęk w nocy przypominający lęki nocne lub koszmary senne; uczucie rozkoszy lub rozpaczy; poczucie osamotnienia lub odrzucenia

-POZNAWCZE I POSTRZEGANIA

PODZIAŁ ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH W PADACZCE: egzamin 2005

-zaburzenia psychiczne związane z napadami

-zaburzenia psychiczne częściowo związane z napadami(psychozy alternatywne :związane z wymuszoną normalizacją)

• zaburzenia psychiczne międzynapadowe!!!!! otępienia, psychozy, zaburzenia afektywne nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną, zaburzenia osobowości, poznawcze, snu, zaburzenia funkcji seksualnych

ZALECENIA:

-praca na powietrzu

• nie przy maszynach, na wysokości, przy wysokich temperaturach

• dawkowanie zajęć umysłowych

• ważne leczenie infekcji, zachowanie dużej ostrożności w odniesieniu do szczepień

• podjęcie leczenia, pouczenie rodziców( i nauczycieli) o prawidłowym postępowaniu

* padaczka odruchowa( w reakcji na szybko zmieniające się światło

wykład 4 TRUDNO POWIEDZIEĆ?

Same schematy, przerobione przez mnie graficznie

Zachowania „problemowe”, tj. narkotyki, przestępstwa, jazda samochodem po alkoholu, niewłaściwe odżywianie, palenie tytoniu, brak ruchu, wagarowanie, porzucenie szkoły narkotyki

Czynniki wpływające a te zachowania ( pozytywnie i nie)

• biologia, genetyka: alkoholizm w rodzinie, wysoka inteligencja

• środowisko społeczne: ubóstwo, anomia, podkultura przestępcza, dobra szkoła, zwarta rodzina, wsparcie społeczne)

• psychologiczne właściwości środowiska : modele dewiacji, konflikt rodzice vs. Przyjaciele, modele pozytywne, dobra kontrola zachowania

• osobowość: niska samoocena, skłonność do ryzyka, orientacja na: osiągnięcia, normy moralne lub zdrowie

• zachowanie: alkohol, słabe osiągnięcia szkolne, religijność, pozytywna ocena szkoły, udział w stowarzyszeniach społecznych

efekty dla zdrowia i przystosowania

zdrowie- role społeczne- osobowość- przygotowanie do dorosłości

-choroby

niska wydolność

brak wykształcenia

izolacja społeczna

konflikty z prawem

zaburzenia socjopatyczne, depersonalizacja

brak zawodu, brak pracy

bezsensowny schemat, którego nie mam siły odtwarzać, zmierzający do jednego wniosku: leczeni bez rehabilitacji nie ma sensu!!!!

ZACHOWANIA AUTODESTRUKCYJNE:

BEZPOSREDNIE:

Samobójstwa( usiłowane, dokonane, poszerzone- np. matka zabija siebie i dziecko)

Samookaleczenia, samouszkodzenia

Wyrządzanie sobie krzywdy moralnej

POŚREDNIE

Zaniechanie troski o swoje zdrowie( odmawianie leczenia w czasie choroby, wyniszczający tryb życia)

Zachowania zawierające ryzyko śmierci i podejmowanie niebezpiecznych zachowań, przynoszących emocjonalną satysfakcję ( typoń, szybka jazda samochodem, alkohol, hazard, sport o dużym ryzyku utraty życia i zdrowia)

Zaniedbywanie pracy nad własnym rozwojem (intelektualnym, dojrzałej osobowości, niepodejmowanie odpowiedzialnych ról i zadań)

Typ samobójstw	Stosunek do śmierci	Motywacja zachowań suicydalnych
Prawdziwe	Świadomy wybór śmierci, podjęcie decyzji o pozbawieniu się życia	pragnienie śmierci brak konkretnego motywu, stwierdzenie „ nie chce żyć”, ostry kryzys egzystencjalny
Rzekome	śmierci się nie wybiera, ale się ją dopuszcza i bierze pod uwagę samobójstwo jest forma ucieczki od trudnej sytuacji brak sił by żyć	akt rozpaczy, beznadziejności, bezsilności chęć szukania zapomnienia jedyne wyjście z sytuacji to samobójstwo protest, szantaż „wołanie o pomoc”
Gesty samobójcze	śmierci się nie pragnie, nie bierze pod uwagę lęk przed śmiercią	chęć zwrócenia na siebie uwagi wzbudzenie współczucia
Samobójstwo altruistyczne	Śmierć jest cena jaką się płaci za miłość bliźniego i ochronę najwyższej wartości	Oddanie życia za najwyższą wartość

Kolejny schemat: organizm ludzki- stan wewnętrznej równowagi- wydarzenie traumatyczne- brak równowagi- wyraźna potrzeba powrotu do równowagi- potem dwie drogi: sprawne mechanizmy regulacyjne( realistyczna ocena sytuacji, pomoc, wsparcie, zrozumienie problemu) co za tym idzie powrót do równowagi i nie dochodzi do kryzysu, albo wręcz przeciwnie- niesprawne mechanizmy i wtedy do kryzysu dochodzi

SKALA WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH

Śmieć współmałżonka

Separacja

Uwięzienie bliskiej osoby

Śmierć bliskiej osoby

Choroba, uraz fizyczny

Zawarcie związku małżeńskiego

Utrata pracy

Pogodzenie się ze współmałżonkiem

Przejście na emeryturę

Pogorszenie się stanu zdrowia kogoś bliskiego

Zajście w ciążę

Trudności w pożyciu płciowym

Pojawienie się nowego członka rodziny

ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO

Zmiany w sferze emocjonalnej:

• uporczywa dysforia

• myśli samobójcze

• skłonność do samookaleczeń

• wybuchy lub hamowanie gniewu

• kompulsywność lub zahamowanie w sferze emocjonalnej

zmiany w świadomości:

• amnezja lub hipermnezja

• przejściowe stany dysocjacji

• depersonalizacja, derealizacja

• ponowne przeżywanie traumy w postaci wtargnięcia lub ruminacji

zmiany w postrzeganiu siebie

• poczucie bezradności, paraliżu

• wstyd, poczucie winy, samoobwinianie

• poczucie skalania lub napiętnowania ( stygmatyzacji)

• poczucie kompletnej odmienności od innych

zmiany w postrzeganiu prześladowcy:

• obsesyjna koncentracja na związku z prześladowcą

• nierealistyczne przypisywanie prześladowcy absolutnej władzy

• idealizacja lub paradoksalna wdzięczność

• akceptacja systemu przekonań lub racjonalizacji prześladowcy

zmiany w relacji z innymi

• izolowanie się i wycofanie

• zerwanie intymnych związków z innymi

• powtarzające się poszukiwanie wybawiciela

• trwały brak zaufania

• nieskuteczne próby samoobrony

zmiany w systemie wartości

• utrata, dającej otuchę wiary

• poczucie beznadziei, rozpacz

PRZYCZYNY MAJACZENIA

- INFEKCYJNE: zapalenie mózgu, opon mózgowo- rdzeniowych, gorączka w następstwie

infekcji pozaczaszkowych

- abstynencyjne: alkohol, barbiturany, liki nasenne, przeciwpadaczkowe

• ostre metaboliczne: kwasica, zaburzenia elektrolityczne, niewydolność nerek, wątroby

• uraz: głowy, oparzenia, po zaburzeniach operacyjnych

• patologia OUN: guzy, ropienie, krwotoki wewnątrzczaszkowe

• niedotlenienie: niedokrwistość, zatrucie tlenkiem węgla

• niedoborowe( B12, niocyna)

• endokrynologiczne

• ostre naczyniowe

• leki, toksyny

• metale ciężkie

ZABURZENIA ODŻYWIANIA

ZNIEKSZTAŁCENIA MYŚLENIA: egzamin 2005? (zaburzenia postrzegania)

• selektywna uwaga ( skupienie się na jednych szczegółach, a ignorowanie innych)

• myślenie magiczne( wiara, iż między przypadkowymi zdarzeniami zachodzi związek przyczynowo- skutkowy)

• nadmierne uogólnianie( przenoszenie konsekwencji i wniosków z jednej sytuacji na wszystkie doświadczenia życiowe)

• nadmierne wyolbrzymianie

• myślenie czarno- białe( skrajne)

• personalizacja ( egocentryczna interpretacja zdarzeń nie związanych z dana osobą lub związanych, ale nie mających istotnego znaczenia)

ANOREKSJA


jestem kimś wyjątkowym musze być słodka i miła, musze zjednywać sobie ludzi musze mieć wszystko pod kontrolą










Przymus utrzymywania szczupłej sylwetki

ANOREKSJA NERVOSA

1. znaczna utrata wagi ciała( poniżej 25 % wagi przedchorobowej); pacjentka ma trudność z osiągnięciem wagi odpowiedniej do jej wieku rozwojowego

2.utrata wagi spowodowana jest świadomie przez jednostkę na skutek unikania pożywnego jedzenia, wymuszania wymiotów, ćwiczeń fizycznych lub używania środków obniżających apetyt

3. obecność objawów psychopatologicznych takich jak: lek przed otyłością, myśli natrętne związane z utrzymaniem szczupłej sylwetki, depresja, napięcie

4. u dziewcząt- zaburzenia miesiączkowania, zahamowanie objawów dojrzewania fizycznego ( jeśli anoreksja wystąpiła przed okresem pokwitania)

DSM IV

A: utrzymywanie wagi ciała poniżej minimalnego poziomu normy określonej dla danego wieku i wzrostu ( np. utrata wagi ciała powoduje, że stanowi ona mniej niż 85% wagi ciała oczekiwanej lub niemożność osiągnięcia wagi przewidywanej dla danego okresu rozwojowego

B: obecność intensywnego lęku przed osiągnięciem odpowiedniej wagi lub otyłością, nawet przy obecności niedowagi ciała

C: zaburzenia sposobu, w jaki jednostka odczuwa swoją wagę i sylwetkę, przesadny wpływ wagi ciała na wygląd zewnętrzny, samoocenę; zaprzeczanie poważnemu obniżeniu się wagi ciała

D: brak minimum 3 kolejnych cyklów miesiączkowych u kobiet, które wcześniej miesiączkowały

BULIMIA NERVOSA

A: występujące epizody objadania się, które cechuje:

1.spożywanie w określonych odstępach czasu (np. co 2 h) ilości pokarmu, która jest zdecydowanie większa od tej, jaką większość ludzi spożywa w podobnym czasie i warunkach

2. poczucie braku kontroli nad jedzeniem w trakcie występujących epizodów objadania się (np. obecność poczucia, że jednostka nie może przestać jeść lub kontrolować co i jak wiele spożywa); może to dotyczyć jedzenia nocnego

B: powtarzające się nieprawidłowe zachowania kompensacyjne mające na celu zapobieganie przyrostowi wagi ciała, np. wywoływanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających i moczopędnych, stosowanie lewatyw, intensywne ćwiczenia ruchowe

C: epizody objadania się oraz nieprawidłowe zachowania kompensacyjne występują co najmniej 2 razy w tygodniu przez okres 3 miesięcy

D: samoocena jednostki jest nadmiernie uzależniona od sylwetki i wagi

E: zaburzenia te nie występują wyłącznie podczas epizodów anorexia nervosa

AUTYZM




Część wspólna ma cechy i autystyczne i upośledzenia umysłowego

KOŃCOWA ŚCIEŻKA WSPÓLNA W AUTYŹMIE

występuje zanik części móżdżkowej!

1942 Kanner -

1943 Asperger: autyzm u chłopców

Objawy zespołu autystycznego wg E. Bürgin'a

W 1 r.ż. - brak gaworzenia i modulacji głosu, nadmierna pobudliwość na zmianę, nagle występuje okres spokoju, gwałtowna zmiana napięcia mięśniowego.

W dalszych etapach rozwój niespójny zwłaszcza w dziedzinie:

- percepcji- brak modulowania bodźców (nad- lub niedostateczna wrażliwość)

- motoryka- zauważa się manieryzm, np. chodzenie na palcach, klaskanie, niezdolność do naśladowania ruchu lub wyrazu twarzy

- zdolność nawiązywania kontaktu

Dzieci autystyczne - Frank Warren:

- autystyczne dzieci rodzą się w rodzinach wszystkich ras, grup etnicznych, środowisk socjalnych. Autyzm charakteryzuje się wskaźnikiem 5/10 tys. urodzeń; 4x częściej chłopcy

- autyzm jest poważnym upośledzeniem umysłowym występującym przez całe życie, który w sposób typowy zaczyna przejawiać się w pierwszych 3 lat

- objawy autyzmu są spowodowane uszkodzeniem mózgu i obejmują: zaburzenie i opóźnienia nawyków życia codziennego, f. społecznych, językowych,

- występują nienormalne reakcje - pojedyncze zmysły i grupy

- mowa i rozwój języka - opóźnienie lub całkowity brak. Mogą występować specyficzne zdolności, nieprawidłowy akcent, ograniczenie rozumienia pojęć

- autyzm występuje jako pojedyncze zaburzenia lub z innymi (infekcje wirusowe, zaburzenia metaboliczne, epilepsja itp.)

- dzieci autystyczne mogą żyć tak długo, jak inni ludzie. Niektóre objawy mogą z wiekiem zanikać lub zmieniać się

- najbardziej pomocne są programy specjalistyczne posługujące się metodami behawioralnymi

- nasilone postacie zespołu zaburzeń autystycznych mogą obejmować w skrajnych przypadkach formy samouszkodzenia się, powtarzające się bezsensowne, agresywne zachowania. Formy: te mogą być bardzo oporne na oddziaływania wychowawcze. Niekiedy wymagają zastosowania specjalnych technik wychowawczych.

FROMY KLINICZNE ZESPOŁU AUTYSTYCZNEGO WG NISSENA




Obszar zaburzenia	Zespół Kannera (autyzm) egzamin 2005	Zespół Aspergera egzamin 2005
Etiologia	Najczęściej podaje się uszkodzenie mózgu w okresie płodowym, okołoporodowym, a nawet po urodzeniu się dziecka; nie wyklucza się uwarunkowań genetycznych	Jako bardzo prawdopodobna przyczynę przyjmuje się przekaz genetyczny z ojca na syna, nie wyklucza się uszkodzenia mózgu
Częstość występowania	2-5 dzieci na 10 tys urodzeń	Ok. 4 dzieci w okresie szkoły podstawowej na 1000
Płeć	1 dziewczynka na 4 chłopców	1 dziewczynka na 8 chłopców
Pierwsze manifestacje	Do 30 m-ca życia, rzadko później	Najczęściej po 3 r.ż (ok. 7, 8 lat)
Motoryka	Duża zwinność, gibkość, sprawność, dobra kontrola ruchów (dziecko nieobecne)	Uderzająca niezgrabność, sztywność, zła koordynacja
Reakcje przymusowe, stereotypie	Stereotypie głownie w obszarze motoryki(kręcenie się, przybieranie jakiejś pozy), dziecko domaga się stałości otoczenia	Uporczywie rozwijają wąskie specjalności, zafascynowana jakąś ideą
Mowa	Brak mowy, zmieniona mowa, nieadekwatna lub echolalie	Słownik bardzo bogaty, składnia poprawna, logiczna, treść metaforyczna, tworzenie neologizmów, ścisły sposób mówienia
Inteligencja	Ok. 70% opóźnionych lub upośledzonych	Albo w normie albo powyżej
Zachowania społeczne	Częsty brak kontaktu wzrokowego z otoczeniem, dziwaczne reakcje w kontaktach społecznych, zachowania obsesyjne, dzieci mają nieadekwatny śmiech, mogą być agresywne albo autoagresywne	Brak wyczucia społecznych oczekiwań, nie odczuwają respektu do osób, brak dystansu, dzieci długo monologizują, wypowiadają dygresje często nie na temat

Uwarunkowania i obszary zaburzeń	Dzieci autystyczne	Dzieci z zespołem minimalnych dysfunkcji
Obciążenie genetyczne	Brak	Brak
Prawdopodobny okres uszkodzenia mózgu	Okres okołoporodowy	Między 6 miesiącem ciąży a końcem 1 r.ż.
Hipotetyczna lokalizacja uszkodzenia	Nie wyklucza się pnia mózgu, płaty czołowe	Pień mózgu
Pierwsze objawy	Przed 30 miesiącem życia	Pełna manifestacja do 5 r.ż.
Uwzględnienie płci	4 razy częściej u chłopców	Częściej u chłopców
Motoryka	Zmienność, giętkość, zgrabność, dobra kontrola ruchów mimo sprawiania wrażenia nieobecności, przybieranie pozy	Niezgrabność dziwactwa motoryczne, utrata równowagi, upuszczanie przedmiotów, zderzania się z przedmiotami

PRACA Z DZIECKIEM AUTYSTYCZNYM- ważne jest:

-największe postępy w uporządkowanym, ustrukturowanym, logicznym otoczeniu

-reakcje rodziców powinny być szybkie, konsekwentne i możliwe do przewidzenia

-Nie spodziewać się szybkich wyników

-Dzieci te potrzebują czasu dla siebie i miejsca gdzie mogą być same

- powinny pozostawać w kontakcie ze światem

-uczenie natychmiastowego reagowania na „stop” lub „nie”(zwzgl. Na bezpieczeństwo

-Polecenia powinny być krótkie, proste, bez możliwości odmowy wykonania lub ignorowania

!!!!!Nie zaspakajać wszystkich potrzeb dziecka, pozwolić mu aby powiedziało lub pokazało czego chce i natychmiast wynagrodzić próby komunikowania się

SCHIZOFRENIA DZIECIĘCA

ZESPÓŁ PSEUDODEFEKTYWNY- charakterystyczny jest dla dzieci schizofrenicznych opóźnionych w rozwoju psychicznym od urodzenia, u których w trakcie 3 pierwszych lat życia obserwuje się objawy cofania się w rozwoju po wcześniejszym pewnego poziomu ZESPÓŁ PSEUDONEUROTYCZNY- charakteryzuje się objawami przypominającymi nerwicę, jak silny lęk, fobie, obsesje, ruchy stereotypowe i zachowania kompulsyjne. Mogą mu towarzyszyć objawy zaburzeń psychosomatycznych. Dzieci należące do tej grupy zwykle prezentują wysoki poziom intelektualny.

ZESPÓŁ PSEUDOPSYCHOPATYCZNY- spotykany jest u dzieci powyżej 10 r.ż., które wykazują tendencje antyspołeczne z towarzyszącymi innymi ideami paranoicznymi, zachowania kompulsywnymi aktami agresji. Nie towarzyszy temu zachowanie poczucia lęku i wstydu

SCHIZOFRENIA- jest chorobą ludzi młodych. Najczęściej między 15- 30 r.ż. w dzieciństwie spotyka się zwykle poszczególne fragmenty schizofrenii, jak autyzm, dziwaczność zachowania się lub mowy, ataki lęku z omamami, epizody zachowań hebefrenicznych. Częstość występowania schizofrenii wynosi 1% populacji i jest taka sama u kobiet i u mężczyzn. Choroba ta może zaczynać się nagle, dramatycznie lub skrycie w ciągu wielu miesięcy. tzw. pseudonerwicowe formy schizofrenii.

SCHIZOFRENIA PROSTA- 18/19 r.ż.. charakteryzuje się stopniowym rosnącym zobojętnieniem, apatia, obniżenie nastroju. Wydarzenia radosne i smutne nie pozostawiają śladu. Wyniki w nauce i pracy są coraz gorsze. Chory zamyka się w sobie, stroni od towarzystwa, jest obojętny i zimny. Z czasem mnożą się dziwactwa, epizody katatoniczne, hebefreniczne czy paranoidalne.

SCHIZOFRENIA HEBEFRENICZNA- nadmiar inicjatywy i ruchliwości. Ma różne pomysły, które bez skrępowania wprowadza w czyn. Nie ma dystansu, stawia, śmieje się bez powodu. Polecenia spełnia na opak. Często mówi dużo, ale niezrozumiale, przeskakuje z tematu na temat, powtarzając te same frazy, tworząc neologizmy. Pod wesołkowatością hebefrenika wyczuwa się pustkę i niechęć do życia.

KATATONICZNA- (2 formy hiper- i hipokinetyczna). W przypadku zahamowania ruchliwości mówi się o postaci hipokinetycznej, która może przejść w całkowite osłupienie, a w przypadku pobudzenia ruchliwości mówi się o postaci hiperkinetycznej, której szczyt stanowi szał katatoniczny. Zarówno zahamowaniu ruchowemu jak i podnieceniu towarzyszy silne poczucie leku. Chaotyczne, bezcelowe i niezwykle gwałtowne ruchy, wykrzykiwane słowa wyrażają lęk.

UROJENIOWA- występuje zazwyczaj później niż inne formy schizofrenii. W schizofrenii urojeniowej spotyka się urojenia i omamy, choć jeden z nich może wyraźnie przeważać. W tworzeniu się struktury urojeniowej można wyodrębnić 3 fazy:

oczekiwania- to nastrój urojeniowy, napięcie, niepokój, poczucie, że coś musi nastąpić

olśnienia- wszystko widzi się inaczej. Niepewność została zastąpiona pewnością

uporządkowania- logiczna całość, zastosowana spostrzegawczość i pamięć- wynika z poczucia niezwykłego znaczenia tego, co wokół dzieje. Urojenia wielkościowe, urojenia prześladowcze

DEFEKT SCHIZOFRENICZNY- trwała zmianę osobowości na skutek przebytej choroby. Brzezicki- defekt schizofreniczny może mieć charakter społeczny dodatni ((wzbogaca się twórczość artystyczna, naukowa, społeczna). Obserwuje się zakłócenie perspektywy w stosunku do różnych ludzkich wartości, zmienia się ich hierarchia. Może nastąpić wzrost drażliwości i impulsywności i niewspółmiernych do sytuacji napięć emocjonalnych i zmian nastroju.

LECZENIE schizofrenii

- uczenie się umiejętności społecznych

- psychoterapia podtrzymująca( ostra)

- psychoterapia indywidualna, grupowa i rodzinna

9czerwca 05

upośledzenie umysłowe

1.EMBRIONOPATIA(wcześnie) różyczkowa- opóźnienie rozwoju psychomotorycznego łącznie z zaburzeniami w zachowaniu; małógłowie wtórne, objawy oczne(jaskra, zaćma, małoocze), niedosłuch, głuchota, wrodzone wady serca, powiększona wątroba, śledziona, objawy dystrofii płodowej; w późniejszym okresie padaczka. Podobne objawy mogą występować w efekcie innych chorób wirusowych, przebytych przez matkę w pierwszym trymestrze ciąży(świnka, odra, ospa wietrzna, zapalenie wątroby, półpasiec, ostre zapalenie rogów przednich typu polio, szczepienia ochronne matek)

2. FETOPATIE wirusowe: czynniki analogiczne, ale stopień dojrzałości układu nerwowego jest większy; w zasadzie nie powoduje wad wrodzonych, ale częściej można stwierdzić objawy zapalenie mózgu, zapalenia opon płodu, nierzadko występują powikłania( zanik opon, objawy ogniskowe) w skutek tego duża ilośc dzieci ginie w okresie noworodkowym

FETOPATIE POCHODZENIA BAKTERYJNEGO:

1. KIŁA WRODZONA- uszkodzenie OUN, nacieczenie opon mózgowo- rdzeniowych >>ogniska rozmiękczania i powstawania licznych drobnych kilaków

Objawy: zmiany w skórze nosa?, pęcherzyca skóry, dłonie i stopy pokryte pęcherzami, powiększenie wątroby, śledziony, żółtaczka, kiłowe zapalenie płuc; stygmaty kiłowe: nos „siodełkowaty”, zmiany kostne i bliznowate ( blizny Fourniera), ząbkowane zęby?, zapalenie rogówki oka, głuchota, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, niedowłady, zanik nerwu wzrokowego, nierówność źrenic, brak reakcji źrenic na światło

2. LISTERIOZA- schorzenie u ciężarnej daje obraz grypy lub anginy; u noworodka sprawdza się objawy w układzie nerwowym i krążenia...”ale to nieważne” powiedziała Bach i zabrała folię...

FETOPATIE WYWOŁANE PRZEZ PASOŻYTY:

1. TOKSOPLAZMOZA WRODZONA: charakteryzuje się różnego stopnia upośledzeniem rozwoju psychoruchowego, małogłowiem, wodogłowiem, zmianami zapalnymi naczyniówki, siatkówki oka, małooczem, drobnymi, rozsianymi zwapnieniami stwierdzanymi w Roentgenie, padaczką

Torbielowatość mózgu- jedna z najcięższych form, bardzo niekorzystne rokowania

EMBRIONOPATIA SPOWODOWANA DZIAŁANIEM PROMIENI JONIZUJĄCYCH: dominujące objawy o typie wady wrodzonej: małogłowie, rozszczep kręgosłupa. Przepuklina oponowo- rdzeniowa, wodogłowie, zaćma; W OKRESIE CIĄŻY NIE WYKONYWAĆ BADAŃ RADILOGICZNYCH!!

Inne przyczyny: leki, hormony, pestycydy, narkotyki, zatrucia przypadkowe, np. tlenkiem węgla

Ważny jest okres działania;im dłużej-wiadomo- gorzej>>>opóźnienia, niedowłady, padaczka

PRZYCZYNY OLIGOFRENII: ZABURZENIA CHROMOSOMALNE

1. egzamin 2005 ZESPÓŁ DOWNA: trisomia 21; objawy: opóźnienie rozwoju umysłowego w stopniu umiarkowanym lub znacznym; zmiany w wyglądzie: skośne szpary powiekowe, zmarszczka nakątna, niski wzrost, spłaszcona czaszka, krótka szyja i kończyny, bruzda na dłoni; przeciętny okres przeżycia- 16 lat( ale tak było dawniej!!)

Ryzyko związane z wiekiem matki 15- 29 1dziecko na 1500, 30-34 1:800, 35-39 1:270, 40-44 1:100, powyżej 44 1:50

2. ZESPÓŁ PATAŁA- trisomia chromosomu 13, częstość 1:7600; wady rozowjowe: wielopalczastość, małogłowie, małoocze, niedorozwój żuchwy i hiperteloryzm- czymkolwiek on jest

3. ZESPÓŁ EDWARDSA

4. ZESPÓŁ „KOCIEGO KRZYKU”- zniekształcenie piątego chromosomu, płacz podobny do miauczenie kota, częstość wyst: 1: 10000; objawy: małogłowie, hiperteloryzm znów, zmarszczka nakątna, małoocz, wady serca, niedorozwój umysłowy

5. ZABURZENIA CHROMOSOMÓ PŁCIOWYCH

1. ZESPÓŁ KLINEFELTERA- zwiększenie liczby chromosomów X ( 47 XXY, 48XXXY, 49XXXXY); częstość 1:1000, znaczenia ma wiek matki; objawy: małe jądra, ginekomastia, duży wzrost, eunuchoidalne proporcje ciała, opóźnienie rozwoju umysłowego; im więcej chromosomów X, większ agresja

2. egzamin 2005 ZESPÓŁ ULLRICHA- TURNERA(ZESPÓŁ XO) częstość 1:3000, objawy: dysgenezja gonad, niski wzrost, niedojrzałość narządów płciowych, obrzęki kończyn, nieprawidłowa budowa klatki piersiowej, koślawość, wady układu krążenia i moczowego, duża krótka szyja

ZABURZENIA METABOLICZNE UWARUNKOWANE GENETYCZNIE- wrodzone nieprawidłowości w cyklu reakcji metabolicznych:

1. aminokwasów, białek

2. węglowodanów

3. tłuszczów

Zaburzenia w przemianie aminokwasów:

egzamin 2005 FENYLOKETONURIA- wyst. 1: 10000, nie zachodzi przemiana fenyloalaniny w tyrozynę>>>zaburzenie mielinizacji włókien nerwowych, uszkodzenie OUN; objawy: niedorozwój umysłowy, małogłowie, napady drgawek, „mysi zapach” moczu, zwykle jasne oczy, włosy, karnacja, wrażliwa skóra

Leczenie: dieta eliminacyjna, rozpoczęta w pierwszych 3 miesiącach życia powoduje, że rozwój nie przebiega nieprawidłowo

Zaburzenia przemiany lipidowej:

GANGROZYDOZY:

-POSTAĆ NIEMOWLĘCA: idiotyzm amaurotyczny

• idiotyzm amaurotyczny późnodziecięcy

• postać młodzieńcza

wady rozwojowe OUN: egzamin 2005

bezmózgowie pełne

bezmózgowie częściowe

przepuklina oponowo- rdzeniowa czaszki i oponowo mózgowa

prawdziwa dziurowatość mózgu- ubytki i jamy w półkulach

małogłowie prawdziwe- globalny niedorozwój mózgu, częsta padaczka

wady wrodzone twarzy i czaszki:

-przedwczesne zarastanie szwów czaszkowych

• zespół Cromona

• zespół Aperta

egzamin 2005 zespół wodogłowia- zaburzenia równowagi wytwarzania płynu mózgowo- rdzeniowego, poszerzenie przestrzeni płynowych czaszki; przyczyny: zaburzenia rozwojowe, procesy zapalne, zespoły uciskowe, krwiaki, nowotwory, ropień mózgu, zmiany zrostowe pajęczynówki, u dzieci, zwłaszcza w 2 roku życia zwraca uwagę powiekszony rozmiar czaszki, postępujący rozstęp szwów, rozszerzenie naczyń żylnych na powierzchni głowy, zmiany na dnie oka, zaburzenia rozwoju psych- ruchowego, niezborność typu móżdżkowego; leczenie: wytworzenie przecieku płynu mózgowo- rdzeniowego do prwego przedsionka serca

DYSTOTYCZNE? POSTACI OLIGOFRENII:

ZESPÓŁ MORFANA- długopalczastość, bardzo delikatny szkielet. Czaszka wąska, pająkowate długie palce, zniekształcenie klatki piersiowej ( klatka szeska)

ZESPÓŁ CROUZONA- dystoza czaszkowo- twarzowa: szczególna deformacja czaszki- czaszka krótka, wysoka, oczy szeroko rozstawione, spłaszczenie oczodołów, niedorozwój szczęki, żuchwa wysunięta do przodu

CHORORBA ASPERTA- nadmiernie wysoka, krótka czaszka, spłaszczona potylica, uwypuklenie, często rozszczep podniebienia, wilcza paszcza, palcozrost, syndaktylia rak i nóg

Noworodek matki z objawami zatrucia ciążowego, przyczyna: przewlekłe zapalenie nerek u matki( białkomocz, ropomocz)- zatrucia, napady rzucawki>>>nadciśnienie tętnicze- niedotlenienie płodu, czasem wewnatrzmaciczne zejście lub przedwczesny poród, zamartwica

SKALA APGAR:

1. czynności serca

2. oddech

3. napięcie mięśniowe

4. reakcja na cewnik

5. zabarwienie skóry

zamartwica—jej główną przyczyną niedotlenienie egzamin 2005

1. anoksemiczne- zbyt mała ilość tlenu dla płodu

2. zastoinowe: mały dopływ tlenu do danych narządów, zwłaszca mózgu

3. anemiczne- matka ma zbyt mało czerwonych ciałek

mózgowe porażenie dziecięce- zaburzenie czynności ruchowych i postawy będące następstwem uszkodzenia i niedojrzałości mózgu lub zaburzenia rozwoju; inne objawy: zaburzenie percepcji wzrokowej, słuchowej i mowy, napady padaczkowe, u 1/3 dzieci upośledzenie sprawności umysłowej; nie jest to jednolita grupa

etio i patogeneza:

A: czynniki matczyne

1. zmniejszenie macicznej lub międzyłożyskowej przestrzeni przepływu krwi

2. upośledzone wiązanie tlenu we krwi

B: czynniki płodowe

1. upośledzenie przepływu łożyskowego ( np. ucisk pępowiny)

2. upośledzona dyfuzja tlenu

C: czynniki noworodkowe

1. upośledzona wentylacja bez zmian chorobowych w płucach ( niedorozwój dróg oddechowych, wrodzone zarośnięcie tchawicy)

2. zmiany chorobowe w płucach

3. upośledzenie czynności ośrodka oddechowego

4. nieprawidłowe krążenie płucne

PODZIAŁ MÓZGOWEGO PORAŻENIA DZIECIĘCEGO WG. INGREMA

-obustronne porażenie kurczowe- diplegia

-porażenie połowicze- hemiplegia

• obustronne porażenie połowicze- niedowład 4 kończyn

• zespół móżdżkowy ( ataxia)- z przewaga jedno lub obustronną

• zespół pozapiramidowy ( dystoniczny, atletyczny, pląsawiczny, z drżeniem, ze zmainami napięcia mięśniowego)

• postacie mieszane

METODY LECZENIA:

Np. hipoterapia.... i to by było na tyle

OLIGOFRENIA POŁĄCZONA Z NIEDOCZYNNOŚCIA TARCZYCY:

1. mataołectwo endemiczne- określone regiony geograficzne

2.oradyczne: powstałe pod wpływem czynników w okresie płodowym

objawy: mały wzrost, krótki tułów, szerokie dłonie i stopy, zahamowanie rozwoju płciowego, zwolnieony rozwój kości, kruche kości, obrzęk śluzakowaty- nagromadzeni w skurze i tkance podskórnej substancji sluzopochodnych, zbita sucha, łuszcząca się skóra, tarczyca nienamacalna lub przeradzająca się w wole, częsta przepuklina

Jestem jestem

bezwartościowa bezsilna

jestem słaba, gorsza, licha

jestem tłusta

---