ADMINISTRACJA PUBLICZNA -

• podejście organizacyjne - pewne struktury organizacyjne wyodrębnione w państwie powołane do wykonywania zadań publicznych

• podejście funkcjonalne - działalność organów publicznych polegająca na realizacji zadań o charakterze publicznym

ZADANIA PUBLICZNE - działalność mająca na celu zaspokajania podstawowych potrzeb jednostek żyjących w pewnym społeczeństwie

PRAWO ADMINISTRACYJNE - to zespół norm regulujących funkcjonowanie administracji publicznej

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO - PRAWNY - 2 elementy które wyróżniają go:

• nadrzędność jednej ze stron - organ administracji jest wyposażony w tzw. Władztwo administracyjne - 1 stronne kształtowanie sytuacji prawnej np. podatki / ta cecha odróżnia stosunki administracyjno prawne od cywilno prawnych/

• 1 z podmiotów musi być organ administracji publicznej

PODZIAŁ STOSUNKÓW

1. MATERIALNE (to co wynika z postępowania)

2. PROCESOWE - tworzą się w toku postępowania administracyjnego, mają charakter nietrwały i służebny w stosunku do materialnego, nietrwały - zmierza do wydania decyzji ze stron, możemy je podzielić na :

1. PROCEDURALNE - stosunki które powstają w toku postępowania przed organami administracji publicznej - regulowane przez KPA

2. PROCESOWO - SPORNE - stosunki które powstają przed sądami administracyjnymi, regulowane przez ustawę z dnia 30. 07. 2007 mają one specyficzny charakter: odwrócenie relacji, pozycje strony i organu wyrównują się - równe uprawnienia - spór co do legalności decyzji lub innego aktu wydanego przez organ administracyjny

NORMY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• USTROJOWE - ustrój administracji publicznej, hierarchia organów, kontrola, nadzór

• MATERIALNE - treść praw i obowiązków jednostek jak i kompetencji organów administracji publicznej z zakresu prawa administracyjnego

• PROCESOWE - regulują postępowanie przed organami administracji publicznej /tok czynności podejmowany przez organ , lub w celu zweryfikowania decyzji wydanej przez organ/.

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE - to pewien tok czynności właściwych organów oraz innych uczestników postępowania przez organy administracji publicznej celem rozstrzygnięcia spraw administracyjnych, rozstrzygnięcie następuje w formie decyzji administracyjnej oraz postępowanie reguluje tok czynności w celu weryfikacji tego rozstrzygnięcia tej decyzji

• postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne

POSTĘPOWANIE SĄDOWO - ADMINISTRACYJNE - to pewien tok czynności podejmowany przez sąd administracyjny i innych uczestników tego postępowania, czynności które zmierzają do zbadania legalności decyzji administracyjnej (zgodności z prawem) lub innego aktu administracyjnego .

POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI - reguluje ustawa z 1956 roku „o postępowaniu egzekucyjnym w administracji”, celem tego postępowania jest doprowadzenie do przymusowego wykonania przez zobowiązanego nałożonych na niego obowiązków o charakterze administracyjno prawnym

• te obowiązki mogą mieć charakter: pieniężny (podatek) i niepieniężny (przymusowa rozbiórka budynku)

• te obowiązku mogą wynikać z decyzji administracyjnej jak i wynikać bezpośrednio z przepisów samego prawa

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

I instancja

1. Wszczęcie postępowania - cel - wydanie decyzji administracyjnej - czynności materialno - techniczne: doręczenia, wezwania protokoły - nie zmierzają do rozstrzygnięcia sprawy, mają charakter pomocniczy)

2. Postępowanie dowodowe (wyjaśniające) - podstawy faktyczne

3. Rozstrzygnięcie: DECYZJA ADMINISTRACYJNA

• jeśli strona będzie nie zadowolona to może dojść do odwołania decyzji do organu II instancji

II instancja

1. Skarga do sądu administracyjnego czyli do wojewódzkiego sądu administracyjnego

2. Np. sąd stwierdzi, że decyzja jest wydana z naruszeniem prawa

3. Wyrok

• przysługuje jeszcze skarga kasacyjna do NSA

= decyzja wydana w II instancji (szczególnie określone wady decyzji, wtedy tryby nadzwyczajne) może być zweryfikowana również w TRYBACH NADZWYCZAJNYCH wówczas:

1. Wznowienie postępowania

2. Stwierdzenie nieważności decyzji

• weryfikacja w Trybie Nadzwyczajnym odbywa się przed organami administracji publicznej

ZAKRES PRZEDMIOTOWY KPA (postępowania które reguluje KPA) art. 1 i 2 KPA + art. 3 KPA

1. Ogólne postępowanie administracyjne (jurysdykcyjne )- art. 1 pkt 1 i 2 KPA - Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:

• przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych

• przed innymi organami państwowymi oraz przez innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1

2. Art. 1 pkt 3 KPA - postępowania w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość pomiędzy organami administracji publicznej

3. Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń (postępowanie odrębne) - dział VII KPA

• Celem tego postępowania jest wydanie zaświadczenia

• Przedmiot postępowania -

• ZAŚWIADCZENIE - jest to urzędowe potwierdzenie określonych faktów lub stanu prawnego

• ODMOWA - wydania zaświadczenia w ogóle lub o określonej żądanej treści od strony następuje w drodze postanowienia, to postanowienie jest zaskarżalne w drodze zażalenia do organu wyższego stopnia, jeśli będzie skarga to rozpatruje ją sąd administracyjny

4. Postępowanie w sprawach skarg i wniosków - dział VIII

• prawo gwarantowane konstytucyjnie - art. 63 Konstytucji (prawo petycji)

• przedmiot skargi - art. 227 KPA - są różnego rodzaju zaniedbania w funkcjonowaniu administracji publicznej

• art. 227 - Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw

• WNIOSEK - art. 241 - przedmiotem wniosku są postulaty usprawnienia funkcjonowania administracji

5. Art. 180, 181 KPA - dotyczą postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - odsyłają do uregulowań odrębnych , do postępowań z zakresu ubezpieczeń społecznych używa się KA o ile z przepisów odrębnych nie wynika nic innego

• art. 180 § 1- w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach

• art. 180 § 2 - przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy wynikające z przepisów o ubezpieczeniach społecznych, o zaopatrzeniach emerytalnych i rentowych, o funduszu alimentacyjnym, a także sprawy wynikające z przepisów o innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych na ubezpieczenia społeczne

• art. 181 - Organy odwoławcze właściwe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określają przepisy odrębne, do postępowania przed tymi organami stosuje się odpowiednio przepis art. 180 § 1

WAŻNY JEST ARTYKUŁ 3 KPA

• wyłączenie pewnych spraw: 4 kategorie:

1. sprawy karne skarbowe - przepis odrębny KKSkarbowego z 1999 roku

2. sprawy uregulowane w ustawie i Ordynacji podatkowej - postępowanie administracyjne szczególne - sprawy podatkowe, celne - istnieją tam specyficzne rozwiązania, ale podstawowe założenia są zbieżne z KPA

3. sprawy należące do właściwości polskich przedstawicieli dyplomatycznych, urzędów konsularnych - określa ustawa z 1984 roku o „funkcjonowaniu Konsulów RP”

4. RES INTERNA administracji - wewnętrzna sfera stosunków w administracji publicznej 2 grupy stosunków:

• nadrzędności i podległości organizacyjnej pomiędzy organami administracji publicznej

• stosunki podległości służbowej pracowników organów administracji publicznej

= KPA nie ma zastosowania w sprawach w ramach samej administracji publicznej między organami oraz stosunki służbowe pracowników tych organów

OGÓLNE POSTEPOWANIE ADMINISTRACYJNE - art. 1 pkt 1 i 2 KPA

Postępowanie prowadzone przez organy administracji publicznej lub inne podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie zawartych porozumień w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej należące do właściwości tych organów, sprawy rozstrzygane w drodze decyzji administracyjnej.

Celem postępowania administracyjnego jest rozstrzygnięcie indywidualnej sprawy administracyjnej w drodze decyzji administracyjnej

• rozstrzygnięcie będzie polegać na orzekaniu o wzajemnych uprawnieniach jednostki wobec organu i odwrotnie

PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISRACJI PUBLICZNEJ





NIEWŁADCZE - musi zostać zatwierdzone w drodze Postępowania administracyjnego i wtedy następują takie same skutki prawne jak przy wydawaniu decyzji = ugoda administracyjna = porozumienie administracyjne = czynności materialno - techniczne = umowy administracyjne

WŁADCZE = akty administracyjne (decyzja, postanowienie) - charakter indywidualny = akty normatywne adm. - abstrakcyjne = akty kierownictwa wewnętrznego - wewnętrzne stosunki organów administracyjnych

DECYZJA ADMINISTRACYJNA - to akt administracyjny, jest to jednostronne i władcze oświadczenie woli organu administracji publicznej (organ w sposób niezależny od woli strony kształtuje treść stosunku prawnego tego drugiego podmiotu, władcze - konieczność podporządkowania się strony temu oświadczenie), musi być oparte na przepisach prawa powszechnie obowiązującego (nie każdy przepis prawa tylko przepisy zaliczane do źródeł prawa powszechnie obowiązującego) oświadczenie wydane w formie określonej prawem procesowym, jest to oświadczenie skierowane do konkretnego indywidualnego adresata z poza administracji publicznej w konkretnej indywidualnej sprawie, oświadczenie wydane w celu wywołania określonych skutków prawnych.

• zasada praworządności - organy administracji publicznej mogą czynić tylko to na co prawo im pozwala

PODZIAŁ DECYZJI:

• konstytutywne - powodują powstanie, ustanie, zmieniane stanu prawnego

• deklaratoryjne - potwierdzają określony stan prawny

• związane - jeśli np. wszystkie warunki w normie prawnej są spełnione to organ administracji publicznej musi wydać akt, jeśli braknie chociaż jednego warunek nie może wyać aktu

• swobodne (uznaniowe) - opierają się na tak zwanym uznaniu administracyjnym - jeżeli zaistnieją warunki określone w normie prawnej to organ ma swobodę decyzji czy wydać akt czy nie ( jednak luz decyzyjny nie ma charakteru dowolnego - ograniczają organ zasady ogólne postępowania administracyjnego)

ZDOLNOŚĆ PRAWANA ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ - zespól przesłanek decydujących o zdolności do podejmowania czynności procesowych w postępowaniu administracyjnym. Zdolność to wyznaczają normy prawa procesowego.

Wyróżniamy ogólną i szczególną kompetencję organów publicznej

KOMPETENCJA OGÓLNA - zdolność organu administracji publicznej do załatwiania indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnej - pozwala wskazać jakie organy administracji publicznej spośród wszystkich organów adm. pub. Są właściwe do rozstrzygania w indywidualnych sprawach drodze decyzji administracyjnej

ORGAN - art. 5 § 2 pkt - organ administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty w art. 1 pkt 2: inne organy państwowe które z mocy prawa lub na podstawie rozporządzeń są powołane do załatwienia indywidualnych spraw w drodze decyzji adm

KOMPETENCJA PROCESOWA OGÓLNA - mają 3 grupy organów:

• organy administracji rządowej

• organy samorządu terytorialnego

• inne organy państwowe i inne podmioty, które z mocy prawa lub na podstawie rozporządzeń są powołane do załatwiania indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnej




- nie należą do struktury administracji rządowej ani samorządowej

• kompetencje te podmioty posiadają albo z mocy przepisów ustawy lub z porozumienia zawartego z innym organem (organ powierza załatwienie jakiejś sprawy podmiotowi spoza tej struktury - przekazywanie kompetencji - musi opierać się na upoważnieniu ustawą - przepis ustawy musi pozwalać na zawarcie takiego porozumienia do przekazania kompetencji

PODZIAŁY ORGANÓW W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM

ORGANY MONOKRATYCZNE - funkcje orzecznicze sprawuje 1 osoba

KOLEGIALNE - wiele osób w zakresie funkcji orzeczniczych - wszystkie osoby mają równe uprawnienia

II typ = zdolność do orzekania ma organ w pełnym składzie = przepisy prawa określają quorum (liczba członków organu która musi brać udział w głosowaniu) = większość niezbędna do przegłosowania uchwały (zwykła, kwalifikowana)

I typ Zdolność do orzekania mają SKŁADY ORZEKAJĄCE wyłonione spośród wszystkich członków tego organu np.: SKO orzeka w składach 3 osobowych, wyłonionych każdorazowo do rozstrzygnięcia określonej sprawy







ORGANY WYŻSZEGO STOPNIA 2 funkcje:

• weryfikują rozstrzygnięcia I instancji (rozpatrują odwołania od decyzji i zażalenia na postanowienia)

• weryfikują rozstrzygnięcia w trybach nadzwyczajnych (wznowienie postępowania bądź stwierdzenie nieważności decyzji)

• art. 17 KPA - Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:

• w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - SKO, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej

• w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie

• w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 0 odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku, organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością

• w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością

Organy które posiadają kompetencje procesową ogólną

A) ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ : zasięg ich działania obejmuje teren całego kraju, obejmuje:

• ministrów

• prezes RM

• wiceprezesi RM pełniący funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej

• przewodniczący komitetów wchodzących w skład RM

• tworzone są za pomocą rangi ustawowej

• ustawa o RM

np.:

• Prezes Urzędu Zamówień Publicznych

• Prezes Ochrony Konkurencji i Konsumenta

• Szef Służby Celnej

TERENOWE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

• określa je ustawa „o administracji rządowej w województwie” - 1998

• Kompetencja Procesowa Ogólna

• Dzieli się na:

1. administracja zespolona - wojewoda stoi na jej czele, Kierownicy Zespolonych Służb Inspekcji i Straży

np.: wojewódzki Komendant Straży Pożarnej, Wojewódzki Komendant Policji

2. administracji niezespolona: - wynika to z załącznika do ustawy o administracji rządowej w województwie

np.: dyrektor izby celnej, Naczelnik urzędu celnego, dyrektor izby skarbowej, naczelnik sądu skarbowego

B) ORGANY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

• określa art. 5 § 2 pkt 6 - stanowiąc, że kompetencja ta przysługuje:

• ORGANOM GMINY - - Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta, kompetencje do wydawania decyzji administracyjnej mają organy wykonawcze

• ORGANOM POWIATU - Starosta, Zarząd Powiatu, starosta ma kompetencję procesową czyli do wydawania decyzji administracyjnej

• ORGANOM WOJEWÓDZTWA - Marszałek, Zarząd Województwa

• możliwość upoważnienia podległych pracowników do wydawania decyzji w imieniu tych organów

• jednak musi istnieć wyraźne upoważnienie

• ZWIĄZKÓW GMIN

• ZWIĄZKÓW POWIATU

• Związek jest odrębnym podmiotem prawa (ma osobowość prawną) natomiast porozumienia nie posiadają osobowości prawnej

• Kierownikom służb inspekcji i straży działającym w imieniu wójta, burmistrza, starosty lub marszałka województwa

• SKO - działają w oparciu ustawę z dnia 19. x. 1994 o samorządowych urzędach odwoławczych,

• nie są organami samorządu terytorialnego w sensie ustrojowym, lecz w sensie procesowym

• są organami wyższego stopnia w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego - art. 17

C) INNE ORGANY PAŃSTWOWE KTÓRE Z MOCY PRAWA LUB Z MOCY SZCZEGÓLNYCH POROZUMIEN posiadają kompetencje ogólną

• źródłem kompetencji tej grupy organów może być przepis ustawy lub upoważnienie wynikające z porozumienia jednak MUSI BYĆ ONO ZAWARTE na podstawie ustawy

• np.: przewodniczący KRRiT wydaje decyzje administracyjną w przypadku udzielenia koncesji na rozpowszechnianie programów, ale wydaje on te decyzje na podstawie uchwały

• prezydent RP (nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego)

organizacje społeczne - art. 5 § 2 pkt 5 - )  organizacjach społecznych - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne,

• organy samorządu zawodowego (cechy rzemieślnicze) lub np. rada adwokacja decyduje o przyjęciu na aplikację - jest to decyzja administracyjna

• organy zakładów administracyjnych, korporacji prawa publicznego

ZAKŁADY ADMINISTRACYJNE; wykonywanie określonych zadań o charakterze społecznym, na podstawie stosunku administracyjno - prawnego

• biblioteka

• szkoły

• zakład opieki publicznej

• wydają rozstrzygnięcia zwane AKTAMI ZAKŁADOWYMI:

1. Akty zakładowe ZEWNĘTRZNE - dotyczą nawiązania, przekształcenia lub rozwiązania stosunku administracyjno - prawnego użytkownika z zakładem, traktuje się je jako decyzję administracyjną, stosuje się KPA

2. Akty zakładowe WEWNĘTRZNE - regulują wewnętrzne stosunki, zasady korzystania z usług przez osoby, regulaminy, np. uczelnie wyższe, szkoły, przedszkola (decyzja o przyjęciu na studia, o skreśleniu z listy studentów)

KOMPETENCJĘ PROCESOWĄ OGÓLNĄ MOGĄ MIEĆ TAKŻE ORGANY:

1. Monokratyczne - funkcję organu pełni jedna osoba

2. Kolegialne - złożone z wielu osób, ale w zakresie funkcji orzekania mają równe prawa i obowiązki. Wyróżnia się 2 typy:

1. zdolność do orzekania mają składy orzekające wyłonione spośród wszystkich członków

np.: SKO w składach 3 osobowych

2. pozostałe organy Kolegialne; zdolność do orzekania ma organ w składzie wszystkich członków np.: zarząd województwa, zarząd powiatu

Organy kolegialne podejmują decyzję w formie UCHWAŁY.

Przepisy określają:

• quorum - (liczba członków która musi wziąć udział w podejmowaniu chwały)

• liczbę głosów niezbędnych do przegłosowania danej uchwały

PRZEPISY KPA dotyczą organu kolegialnego:

Art. 27 - dotyczy kwestii wyłączenia członka organu kolegialnego

§ 2 - w przypadku organu kolegialnego wyłączenie poszczególnego członka może spowodować iż cały organ straci kompetencję (zdolność prawną) do wydania decyzji

art. 87 - dotyczy sposobu postępowania dowodowego przed organem kolegialnym, stanowi on odstępstwo od zasady BEZPOŚREDNIOŚCI (wszystkie dowody mają być przedstawione przed organem który sprawę rozstrzyga), natomiast artykuł ten dopuszcza prowadzenie postępowania dowodowego przez wyznaczonych członków

art. 93 zdanie 2 - dotyczy kwestii kierowania rozprawą administracyjną (kieruje nią przewodniczący organu kolegialnego lub inny wyznaczony członek organu)

KOMPETENCJA SZCZEGÓLNA

Art. 19 KPA - organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej (organ jest zobowiązany za działanie tylko w zakresie swojej właściwości)

KOMPETENCJA PROCESOWA SZCZEGÓLNA - 2 przesłanki

• pozytywna

• negatywna

Ad 1 POZYTYWNA

WŁAŚCIWOŚĆ

DELEGACYJNA Polega na przekazaniu bądź całej sprawy bądź niektórych czynności w sprawie innemu organowi PRZYKŁADY: pewnych czynności w sprawie - art. 52 KPA - tzw. Pomoc prawna - cała sprawa art. 26 § 2 zdanie 2 KPA





USTAWOWA - Właściwość wynikająca z przepisów ustawy






Rzeczowa miejscowa instancyjna

WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA (RESORTOWA)- zdolność organu administracji publicznej do załatwienia spraw indywidualnych określonej kategorii np. wywłaszczenie, gospodarka wodna, nadzór budowlany - art. 20 KPA -(właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania)

WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA - zdolność organów administracji publicznej do realizowania właściwości rzeczowej tylko na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju (kryteria reguluje art. 21 KPA)

O Właściwości Miejscowej DECYDUJE:

• PRZEDMIOT SPRAWY:

1. sprawy dotyczące nieruchomości - miejsce położenia tej nieruchomości (jeśli zdarzy się tak, że nieruchomość leży na obszarach 2 jednostek, to właściwy jest ten organ na którego obszarze leży większa cześć obszaru)

2. sprawy dotyczące zakładów pracy - miejsce w którym jest, był lub będzie prowadzony ten zakład

3. pozostałe sprawy: Ustalamy właściwość miejscową według następujących kryteriów:

• miejsce zamieszkania (osoby fizycznej), siedziba strony (osoba prawna) jeżeli to kryterium nie pozwoli ustalić właściwości miejscowej wówczas:

• miejsce pobytu w kraju (jeśli nie ma miejsca zamieszkania) jeśli to kryterium nie pozwoli ustalić właściwości miejscowej wówczas:

• miejsce ostatniego zamieszkania lub pobytu w kraju (jeśli nie ma miejsca pobytu to w kolejności stosujemy 2 kryteria tzw. POMOCNICZE!):

• organ właściwy ze względu na miejsce w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania (jeśli nie wówczas):

• ostatecznie - organ właściwy dla dzielnicy Śródmieście w mieście stołecznym Warszawa

WŁAŚCIWOŚC INSTANCYJNA - pozwala ustalić miejsce organu w toku instancji administracyjnych a w szczególności pozwala wskazać organ właściwy do weryfikacji rozstrzygnięcia decyzji (postanowienia) wydanego w I w instancji

Art. 52 KPA - pomoc prawna - W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

Art. 65 i 66 KPA

Art. 65. § 1. ⁽¹⁵⁾ Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego. Przekazanie sprawy do organu właściwego następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

§ 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.

Art. 66. ⁽¹⁶⁾ § 1. Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu, i poinformuje go o treści § 2. Zawiadomienie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

§ 2. Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia postanowienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

§ 3. Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

§ 4. Organ nie może jednak zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy.

Art. 65 § 2 - fikcja prawna:

2 wyjątki: przekazanie nie nastąpi jeżeli:

• jeżeli podanie dotyczy kilku spraw

• jeśli niewiadomo kto jest właściwy, organ zwraca podanie w drodze postanowienia

art. 66 § 4 - wyjątek od wyjątku

WŁAŚCIWOŚĆ DELEGACYJNA - gdy organ co do zasady niewłaściwy do danej sprawy otrzymuje zlecenie od organu właściwego do danej sprawy:

1. art. 26 § 2 - sytuacja wyłączenia organu gdy organ jest wyłączony to właściwość otrzymuje organ wyższego stopnia ale ten z kolei może wyznaczyć do rozstrzygnięcia danej sprawy inny, podległy mu

2. POMOC PRAWNA - występuje gdy należy wezwać kogoś do osobistego wstawiennictwa, może ta osoba zostać wezwana tylko na obszarze gminy, której mieszka lub przebywa, w względnie do sąsiedniej gminy

• pewną czynność procesową którą powinien wykonać organ, który może jej dokonać zwraca się do organu właściwego dla danego terytorium o dokonanie tej czynności procesowej

SPORY O WŁAŚCIWOŚĆ - art. 22

Art. 22. § 1. Spory o właściwość rozstrzygają:

  1)  między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 2-4 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny,

  2)  między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta,

  3)  między organami administracji zespolonej w jednym województwie nie wymienionymi w pkt 2 - wojewoda,

  4)  między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

  5)  (skreślony),

  6)  między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

  7)  między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą,

  8)  między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1-4, 6 i 7 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

  9)  między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady Ministrów.

§ 2. ⁽⁴⁾ Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

§ 3. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:

  1)  strona,

  2)  organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej, pozostające w sporze,

  3)  minister właściwy do spraw administracji publicznej,

  4)  minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,

  5)  Rzecznik Praw Obywatelskich.

SPORY O WŁAŚCIWOŚĆ

• jeżeli występują 3 elementy:

1. przynajmniej 2 organy administracji publicznej które uważają się za właściwe do rozpatrzenia sprawy bądź żaden się nie uważa właściwy

2. tożsamość sprawy:

• ten sam podmiot

• ten sam przedmiot

• ta sama podstawa prawna rozstrzygnięcia

1. gdy przepisy prawa są na tyle nie jasno sformułowane

PODZIAŁ SPORÓW:

1. POZYTYWNE - wszystkie organy uznają się właściwe

2. NEGATYWNE - żaden organ nie uznaje się za właściwy do rozpatrzenia danej sprawy

Spór o właściwość sensu largo (jakie organy pozostają w sporze)





KOMPETENCYJNE Spór pomiędzy organem administracyjnym rządowej a organem jednostki samorządu terytorialnego Art. 22 KPA - rozstrzygane są przez sąd administracyjny

SPORY O WŁAŚCIWOŚC W SENSIE ŚCISŁYM Organy pozostają w tym samym pionie administracji publicznej (administracja rządowa, samorządowa), spór rozstrzyga organ wyższego stopnia

PROCEDURA ROZSTRZYGANIA SPORÓW

• zanim spór zostanie rozstrzygnięty organy powinny się powstrzymywać od jakichkolwiek czynności w sprawie, poza czynnościami nie cierpiącymi zwłoki - art. 23 KPA - do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego obszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu

FORMA ROZSTRZYGNIĘCIA SPORÓW:

• spory o właściwość w sensie ścisłym: KPA nie wskazuje żadnej konkretnej formy, orzecznictwo przyjmuje, że organ rozstrzygający spór powinien wydać postanowienie

SKUTKI ROZSTRZYGNIĘCIA SPORU

1. skutki negatywne - organ wskazany jako właściwy ma obowiązek wszczęcia postępowania, prowadzić je i wydawać decyzje

2. skutki pozytywne - postępowanie jest w toku -> organ wskazany dalej prowadzi postępowanie i rozstrzyga decyzją

• inne organy - organ niewłaściwy w sprawie musi wydać decyzję o umorzeniu postępowania

• doszło do wydania decyzji -> organ właściwy - decyzja pozostaje w mocy

organ niewłaściwy - decyzja wadliwa, musi być usunięta z obrotu prawnego, podstawa do unieważnienia decyzji zgodnie z art. 156 § 1 pkt 1 KPA

3. spory kompetencyjne - art. 4 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, 15 § 1 pkt 4, spory rozstrzyga NSA

4. art. 22 § 3 KPA - podmioty które mogą wystąpić do NSA z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego są to - strona, organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej pozostające w sporze, minister właściwy do spraw administracji publicznej, minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich

5. art. 15 § 2 PPSA - sąd rozstrzyga ten spór postanowieniem a jego treścią jest wskazanie właściwego organu do rozpatrzenia sprawy, postanowienie to jest niezaskarżalne

SKUTKI: pozytywne - w zależności od fazy postępowania ,identyczne jak przy rozstrzyganiu sporów o właściwość sensu stricto

Spory o właściwość między organami administracji publicznej a sądami powszechnymi (droga administracyjna czy sądowa?_)

Kolegium Kompetencyjne przy SN było do 2003 roku - dział V KPA

Skład uwzględniał obydwie strony pozostające w stronie - 5 członków:

• 3 sędziów SN minister adm publicznej

• 2 przedstawicieli, przedstawiciel ministra sprawiedliwości

od 1. 1. 2004 - brak było w Konstytucji podstaw do funkcjonowania takiego organu

• chęć znalezienia takiego rozwiązania aby zapobiegało takim sporom o właściwość

art. 65 § 1 KPA spór negatywny- zasadą jest, że organ który stwierdzi swoją niewłaściwość w sprawie powinien przekazać podanie organowi właściwemu, jeżeli uzna że powinien to być organ sądu, zwraca to podanie stronie z odpowiednim pouczeniem

art. 65 § 2 - KPA - podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu (fikcja prawna)

2 wyjątki:

przekazanie nie nastąpi:

• jeżeli podanie dotyczy kilku spraw

• jeżeli niewiadomo kto jest właściwy, organ zwraca podanie w drodze postanowienia

• wyjątek art. 66 § 4 - jeżeli wcześniej sąd powszechny uznał się za niewłaściwy w sprawie, organ administracji publicznej nie może zwrócić takiego podania

• art. 199 z 1 - analogicznie jest gdy podanie takie trafi do sądu i ten uzna się za niewłaściwy w sprawie, a organ administracji publicznej uznał się za niewłaściwy

• decyduje który organ pierwszy uznał się za niewłaściwy

spór pozytywny - z przepisów wynika przewaga postępowania sądowego

• art. 365 1 KPC - zasada prawomocności materialnej wyroków sądowych - wyraża się w tym, że wyrok prawomocny wiąże nie tylko strony ale także sąd który je wydał ale wiąże także inne sądy oraz organy administracji publicznej

jeżeli zapadł wyrok i decyzja w sprawie, decyzja jest dotknięta wadą kwalifikowaną i istnieje podstawa do stwierdzenia nieważności tej decyzji art. 156 § 1 pkt 2 KPA -

Art. 23. Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego obszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu.

WYŁĄCZENIE ZE SPRAWY:

2 postacie:

• wyłączenie pracownika

• wyłączenie organu

• wyłączenie organu kolegialnego - szczególna postać wyłączenia pracownika

= osoba która ma wydać decyzję jest w jakiś sposób zainteresowana wynikiem rozstrzygnięcia sprawy rodzi obawy czy sprawa będzie rozstrzygnięta zgodnie z prawem

= uzasadnieniem wyłączenia pracownika organu jest zagwarantowanie bezstronności rozstrzygnięcia (ma decydować stan faktyczny i przepisy prawa)

= wyłączenie pracownika z mocy prawa - ex lege - art. 24 § 1,2 KPA

art. 24 § 1 . Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:

  1)  w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,

  2)  swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,

  3)  osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

  4)  w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,

  5)  w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,

  6)  z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,

  7)  w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

§ 2. Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt 3).

na żądanie - art. 24 § 3 KPA

art. 24 § 3 Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika

• z mocy prawa - 7 sytuacji w KPA - nie wydaje się rozstrzygnięcia o wyłączeniu pracownika ze sprawy

• na żądanie - inne okoliczności niż wprost opisane w KPA, które mogą wywołać wątpliwości co do bezstronności

• nie wymaga się dowodu, wystarczy uprawdopodobnienie takiej okoliczności

• ( dowód - pewność, uprawdopodobnienie - wykazanie wysokiego stopnia prawdopodobieństwa)

• np. stosunki towarzyskie, sąsiedzkie ze stroną, osoba wypowiada się stronniczo w sprawie publicznie przed wydaniem rozstrzygnięcia

• wyłączenie na żądanie = strony, samego pracownika, z urzędu

o takim wyłączeniu rozstrzyga bezpośredni przełożony służbowy pracownika, wydaje postanowienie w tym przedmiocie

SKUTKI WYŁĄCZENIA PRACOWNIKA

• wyłączony pracownik musi (obowiązek) zaniechać podejmowania jakichkolwiek czynności w sprawie, z wyjątkiem czynności nie cierpiących zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron

• bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do załatwienia tej sprawy

• gdy wszyscy pracownicy będą wyłączeni od udziału w sprawie - organ stosuje się przepisy dotyczące wyłączenia organu

SKUTKI NIEWYŁĄCZENIA PRACOWNIKA - sprawę załatwił pracownik, który powinien być wyłączony

• podstawa do uchylania decyzji nie ostatecznej w postępowaniu odwoławczym

• decyzja ostateczna - podstawa do wznowienia postępowania - art. 145 § 1 pkt 3 KPA - decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25, 27

WYŁĄCZENIE ORGANU
art. 25 KPA - Art. 25. § 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:

  1)  jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3,

  2)  osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3.(małżonek, kuratela, opieka, przysposobienie)

§ 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio.

2 przesłanki:

• rodzaj sprawy

• osobiste zaangażowanie w sprawie, bliskość wobec stron

sprawa musi dotyczyć interesów majątkowych, albo kierownika tego organu, związanych z nim osób stosunkiem prawnym, kierownika organu wyższego stopnia i osób z nim związanych określonym stosunkiem ( 4 kategorie osób)

SKUTKI - cały organ jest niezdolny do załatwienia sprawy, więc zostaje wyłączony

• analogicznie jak z pracownikiem - organ musi powstrzymać się od czynności

Art. 25 § 2 KPA

Art. 26 KPA - delegacja kompetencji

Art. 26. § 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.

§ 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:

  1)  w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 - organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę,

  2)  w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 - organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierownicze.

Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie gdy osobą wymienioną w art. 25 § 1 pkt 2 jest minister albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego, organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.

§ 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy, stosuje się odpowiednio § 2.

• nie zawsze można znaleźć organ wyższego stopnia, gdy wyłączono ministra lub SKO. (są organami stopnia wyższego nad nimi już nie ma organu wyższego stopnia) - organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes RM

WYŁĄCZENIE CZŁONKA ORGANU KOLEGIALNEGO - art. 27 KPA

Art. 27. § 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.

§ 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2.

§ 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia sprawy inne samorządowe kolegium odwoławcze.

• podlega wyłączeniu w tych wszystkich wypadkach co pracownik - art. 24 KPA

• ex lege na żądanie - przewodniczący organu kolegialnego decyduje o wyłączeniu członka organu kolegialnego

• w skutek wyłączenia członka organ kolegialny może utracić wymagane quorum - stosuje się przepisy dotyczące wyłączenia organu

• WYJĄTEK: dotyczy SKO - art. 27 § 3 nie będzie można skompletować składu orzekającego SKO, minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia tej sprawy inne SKO

STRONA POSTEPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Definicja procesowa - art. 28 KPA Art. 28. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

• żeby być stroną postępowania trzeba mieć INTERES PRAWNY w danej sprawie

TEORIE STRONY:

• subiektywna - o tym czy ktoś jest stroną decyduje jej subiektywne przekonanie

• obiektywna - o statusie strony nie może decydować subiektywne przekonanie, pojęcie interesu prawnego jest obiektywne, oparte na przepisach prawa, obiektywne przesłanki musza zaistnieć

= o tym czy podmiot jest stroną organ orzeknie w decyzji (inaczej jest w postępowaniu cywilnym na wstępie bada się legitymację procesową)

= nie ma wstępnej oceny czy dany podmiot ma interes prawny, ocena ta jest przeprowadzana w postępowaniu wyjaśniającym i wyrażona jest w decyzji kończącej postępowanie

• organ umarza postępowanie

• decyzja merytoryczna - odmawia się temu podmiotowi zaspokojenia jego żądań

PODZIAŁ STRON (nie ma znaczenia w praktyce):

• bierna - dotyczy jego uprawnień i obowiązków

• żąda wszczęcia postępowania

Kluczową przesłanką jest interes prawny podlegający realizacji w postępowaniu. Niedefiniowalne pojęcie.

CECHY INTERESU PRAWNEGO:

• musi być oparty na konkretnym przepisie prawa materialnego

• obiektywny, zindywidualizowany (sfera prawna konkretnego podmiotu), aktualnie istniejący w danej sprawie

• trzeba wskazać przepis prawa, z którego wynika że dany konkretny organ może władczo orzekać w danej sprawie, kreować uprawnienia i obowiązki

INTERES FAKTYCZNY - gdy jakaś osoba jest bezpośrednio zainteresowana wynikiem sprawa, ale tego swojego zainteresowania nie może oprzeć na konkretnym przepisie prawa, który dawałby jej podstawę do żądania jakiejś czynności od organu administracji publicznej

Wskazanie niewłaściwych stron w postępowaniu może stanowić podstawę do wznowienia postępowania (organ nie dopuścił strony, która miała w postępowaniu interes prawny) na podstawie artykułu 145 § 1 pkt 4 KPA - strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

• organ dopuścił stronę, która nie miała interesu prawnego - podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji.

Art. 29 - Stronami mogą być. Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej.

Art. 30. § 1. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

§ 2. Osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli.

§ 3. Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych lub statutowych przedstawicieli.

§ 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni. - NASTĘPSTWO PRAWNE

§ 5. W sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej. (SPADKI NIEOBJĘTE)

Art. 32. Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. - PEŁNOMOCNICTWO

Art. 33. § 1. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych.

§ 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.

§ 3. ⁽⁵⁾ Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat lub radca prawny oraz rzecznik patentowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

§ 4. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony. PEŁNOMOCNICTWO DOMNIEMANE

Art. 34. § 1. Organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, o ile przedstawiciel nie został już wyznaczony.

§ 2. W przypadku konieczności podjęcia czynności nie cierpiącej zwłoki organ administracji publicznej wyznacza dla osoby nieobecnej przedstawiciela uprawnionego do działania w postępowaniu do czasu wyznaczenia dla niej przedstawiciela przez sąd.- TYMCZASOWY PRZEDSTAWICIEL

Przedstawiciel ustawowy - mocy ustawy

Pełnomocnik - oświadczenie woli mocodawcy

Podmioty na prawach strony

• organizacja społeczna

• prokurator

• rzecznik praw obywatelskich

= tacy uczestnicy postępowania, którzy nie mają interesu prawnego w tym postępowaniu, a więc nie mogą być adresatami decyzji, podmioty te jednak korzystają z uprawnień procesowych (podmioty na prawach strony a nie same strony)

= podmioty te nie mogą korzystać z takich uprawnień procesowych które bezpośrednio wpływają na prawa i obowiązki materialno - prawne które wpływają na strony,

• nie może zawrzeć ugody

• nie może cofnąć odwołania

• nie może umorzyć postępowania

ad 1 ORGANIZACJA SPOŁECZNA: - art. 5 § 2 KPA - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne

Przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej jest uzależnione od spełnienia łącznie 2 przesłanek:

• uzasadnione celami statutowymi organizacji - sprawa będąca przedmiotem danego postępowania mieści się w zadaniach organizacji określonych w statucie

• zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego

Organizacja społeczna ma następujące prawa procesowe:

• żądania wszczęcia postępowania w indywidualnej sprawie

• dopuszczenia jej do już toczącego się postępowania

• W sprawie, w której nie toczyło się jeszcze postępowanie administracyjne organizacja społeczna na podstawie art. 31 § 1 pkt 1 KPA może wystąpić z żądaniem wszczęcia postępowania (zgodnie z artykułem 61 § 1 KPA)

Art. 31. § 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

  1)  wszczęcia postępowania,

  2)  dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

= organizacja społeczna może żądać wszczęcia postępowania wtedy, gdy przepisy prawa materialnego dopuszczają wszczęcie postępowania z urzędu. Art. 31 § 2 KPA stanowi, że organ administracji publicznej uznając żądanie organizacji społeczne za uzasadnione wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu

• organizacja społeczna może żądać dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu już toczącym się, i to niezależnie od tego czy zostało ono wszczęte na wniosek stron, czy z urzędu

• dopuszczenie organizacji społeczne do postępowania następuje w drodze postanowienia

Organ administracji publicznej po rozpoznaniu żądania organizacji społecznej dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu na prawach strony wydaje postanowienie o dopuszczeniu jej do postępowania lub odmawia tego dopuszczenia

• na postanowienie odmowne służy organizacji społecznej zażalenie a następnie skarga do sądu administracyjnego

Organizacja społeczna, dopuszczona już do postępowania, ma prawa strony zgodnie z art. 31 § 3 KPA - organizacja społeczna uczestnicy w postępowaniu na prawach strony

• art. 31 § 4 - organy administracji publicznej mają obowiązek powiadomienia organizacji społecznej o wszczęciu postępowania w sprawie innej osoby, jeżeli organ ten uzna, że organizacja może być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe i gdy leży to w interesie społecznym

• art. 31 § 5 - inne uprawnienia organizacji społecznej, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony , do przedstawienia za zgodą organu administracji publicznej swojego poglądu w sprawie, wyrażonego w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego - w takim przypadku organizacja społeczna nie ma praw procesowych

• czasami przepisy szczególne wyłączają udział organizacji społecznej, np. postępowanie w sprawie pozwolenia na budowę

PROKURATOR

• podstawowym aktem regulującym tą kwestii jest ustawa z 20. VI. 1989 „o prokuraturze”

• podstawowe zadania prokuratura TO STANIE NA STRAŻY PRAWORZĄDNOŚCI, CZUWANIE NAD ŚCIGANIEM PRZESTĘPSTW

W postępowaniu administracyjnym prokurator ma możliwości:

1. Żądania wszczęcia postępowania

2. Przystąpienie do udziału w postępowaniu w każdym jego stadium

3. Ma prawo do wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej

4. Prokurator może wnosić skargi na decyzje do sądu administracyjnego

AD 1 - art. 182 KPA - Prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem

• jeżeli przepisy przewidują wszczęcie postępowania tylko na wniosek strony, prokurator może również żądać wszczęcia postępowania ale na wniosek tej strony

AD 2 - art. 183

§ 1 - prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygniecie sprawy BYŁO ZGODNE Z PRAWEM

• prokurator może przystąpić do uczestnictwa w postępowaniu w I instancji lub np. dopiero w postępowaniu odwoławczym

• art. 183 § 2 - organ ma obowiązek zawiadomienia prokuratora o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny

• prokurator działa w postępowaniu jako podmiot na prawach strony

AD 3 - art. 184

• sprzeciw jest nadzwyczajnym środkiem prawnym, przysługuje tylko od decyzji ostatecznych, tylko w określonych przypadkach

• sprzeciw przysługuje tylko 2 podmiotom: prokuratorowi i rzecznikowi praw obywatelskich

• art. 184 § 1 KPA - Prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę

• podstawy do wznowienia postępowania - art. 145, 145 a

art. 145 § 1: w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie jeżeli

1. dowody na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe

2. decyzja wydana została w wyniku przestępstwa

3. decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu

4. strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

5. wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję

6. decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

7. zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji

8. decyzja została wydana w oparciu o inna decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione

§ 2 - przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego

art. 145 a

§ 1 - Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja

§ 2 w sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK

• przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji art. 156 KPA

• inne okoliczności 155 KPA

Prokurator powinien wnieść sprzeciw do takiego organu który jest właściwy

• podstawy sprzeciwu wymienione w art. 145 KPA

• strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu - WYJĄTEK 145 § 1 pkt 4 - wznowienie tylko i wyłącznie na żądanie strony

• ta sama zasada obowiązuje kiedy prokurator opiera wniesienie sprzeciwu na art. 145 § 1 pkt 4 - to w tym wypadku musi on uzyskać zgodę strony

• GDY DECYZJA ZOSTAŁA WYDANA PRZEZ MINISTRA TO SPRZECIW MOŻE WNIEŚĆ TYLKO PROKURATOR GENERALNY (MINISTER SPRAWIDLIWOŚCI)

• W pozostałych przypadkach Kodeks nie rozstrzyga jaki prokurator może wnieść sprzeciw - określają to przepisy wewnętrzne prokuratury

SKUTKI SPRZECIWU:

• obowiązek organu - wszczyna postępowanie z urzędu - organ nie ma prawa odmówić

TERMIN rozpatrzenia sprzeciwu - 30 dni od daty wniesienia sprzeciwu

• jeśli organ nie rozstrzygnie w tym terminie to stosuje się przepisy o bezczynności organu - art. 36 - 38 KPA

Środki decyzji ostatecznych

• decyzja ostateczna mimo wniesienia sprzeciwu jest wykonywalna

• ale organ może wstrzymać wykonanie decyzje do czasu rozstrzygnięcia co do wznowienia postępowania lub co do nieważności decyzji

• WYJĄTEK: sprzeciw prokuratora - ORGAN MA BEZWZGLĘDNY obowiązek rozstrzygnięcia czy nie zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji ostatecznej

AD 4 Prokurator może wnosić skargi na decyzje do sądu administracyjnego

• skarga do sądu administracyjnego od decyzji ostatecznej w ciągu 6 mcy od momentu doręczenia stronie decyzji, prokurator może zaskarżyć decyzje

• skarga przysługuje od decyzji ostatecznej

• skarga i sprzeciw to środki konkurencyjne względem siebie

• KPA 189 - Prokurator, który wniósł skargę na decyzje organu administracji publicznej do sądu administracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu

• Sąd administracyjny bada sprawę - pod względem legalności, nie jest związany granicami skargi, WYJĄTKOWO prokurator może wnieść sprzeciw jeśli oprze się na takich podstawach, które nie były brane pod uwagę przez sąd np. 145 § 1 pkt 5

UDZIAŁ RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH

• występuje jako podmiot na prawach strony

• udział nie wynika z KPA, możliwość ta wynika z przepisów odrębnych „Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich” z 15. VIII. 1987

• Rzecznik Praw Obywatelskich może brać udział w postępowaniu administracyjnym na takich samych zasadach jak prokurator

1. Żądania wszczęcia postępowania

2. Przystąpienie do udziału w postępowaniu w każdym jego stadium

3. Ma prawo do wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej

4. Rzecznik Praw Obywatelskich może wnosić skargi na decyzje do sądu administracyjnego

• Względem rzecznika praw obywatelskich stosuje się odpowiednie przepisy o udziale prokuratora z wyjątkiem PRZESŁANKI jest to OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA I OBYWATELA!

KATEGORIA INNYCH UCZESTNIKÓW POSTĘPOWANIA

• wszystkie inne podmioty w przypadku których kodeks przewiduje udział ich w postępowaniu. Są to:

• * świadkowie - obowiązek złożenia zeznań

• biegli - obowiązek odpowiadania na pytania

Kodeks przewiduje dla nich określone uprawnienia:

Art. 88. § 1. Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się (art. 51), mimo prawidłowego wezwania nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub biegły albo bezzasadnie odmówił złożenia zeznania, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być ukarany przez organ przeprowadzający dowód grzywną do 50 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania - grzywną do 200 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.

§ 2. Organ, który nałożył karę grzywny, może na wniosek ukaranego, złożony w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania, wydania opinii albo okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia od kary służy zażalenie.

§ 3. Ukaranie grzywną nie wyklucza możności zastosowania do opornego świadka środków przymusu przewidzianych w przepisach szczególnych.

WSZCZĘCIE POSTEPOWANIA następuje:

• na żądanie strony (na wniosek)

• z urzędu


Przepisy prawa materialnego wskazują na formę wszczęcia postępowania

W razie braku określonego przepisu ważne znaczenie ma charakter sprawy. Jeżeli:

• przedmiotem jest nałożenie obowiązku lub cofnięcie - POSTĘPOWANIE Z URZĘDU

• przedmiotem jest ustalenie sytuacji prawnej jednostki w zakresie jej uprawnień - POSTĘPOWANIE NA WNIOSEK (ogólna zasada dyspozycyjności)

Ze względu na ważny interes strony, można sprawę wszcząć z urzędu ale organ musi uzyskać na to zgodę strony

Art. 61 § 2 Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.

Art. 156 § 1 pkt 2 rażące naruszenie prawa które prowadzi do unieważnienia decyzji (stwierdzenie nieważności decyzji)

Odmowa wszczęcia postępowania na żądanie strony - nie ma sformalizowanego aktu (co do zasady)

Wszczęcie postępowania ma charakter czynności niesformalizowanej

WYJĄTKI: - * gdy przybiera postać określonego aktu

W przypadku żądania organizacji społecznej organ wydaje postanowienie - art. 31 § 2

TRYB NADZWYCZAJNY:

• wszczęcie nadzwyczajnego postępowania (wznowienie postępowania przyjmuje formę postanowienia natomiast odmowa - decyzja - art. 149 § 1, 3 KPA

• art. 149 § 1 - wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia

• art. 149 § 3 - odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji

• postępowanie regulowane ordynacją podatkową - organ wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu, odmowie wszczęcia postępowania na wniosek

• na podstawie przepisów szczególnych na przykład postępowanie antymonopolowe - wszczęcie postępowania w formie postanowienia a odmowa w formie decyzji lub postanowienia w zależności od podstawy

• art. 157 § 3 - odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji

Jeżeli osoba powoła się na swój interes prawny organ musi wszcząć postępowanie. W toku postępowania organ stwierdza o legitymacji osoby żądającej wszczęcia postępowania

Jeżeli organ stwierdzi, iż osoba ta nie może być stroną (nie ma interesu prawnego) organ wydaje:

• decyzję odmowną z przyczyn formalnych

• decyzję o umorzeniu postępowania

WSZCZĘCIE POSTEPOWANIA Z URZĘDU MOŻE NASTĄPIĆ:

• z własnej inicjatywy organu

• z inicjatywy organu nadzoru

• na żądanie uczestnika na prawach strony

• art. 233 SKARGA POWSZECHNA - Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony

• z urzędu - osoba mająca interes prawny

USTALENIE DATY WSZCZĘCIA POSTEPOWANIA

Od daty wszczęcia postępowania liczy się:

1. Terminy załatwienia sprawy -

2. Powstają uprawnienia i obowiązki strony

3. Mówi się o zawisłości spraw administracyjnych (ma znaczenie dla biegu terminów prawa materialnego - nie można od tego momentu wszcząć innego postępowania administracyjnego)

Ustalenie daty wszczęcia postępowania na wniosek ma znaczenie:

61 § 3 KPA Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.
61 § 3 a KPA - 3a. ⁽¹²⁾ Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej.

§ 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.

REGUŁA POMOCNICZA:

• za datę wszczęcia postępowania z urzędu przyjmuje się dzień podjęcia pierwszej czynności procesowej w sprawie przez właściwy organ w granicach jego kompetencji. Ma to być czynność o charakterze zewnętrznym o jej podjęciu zawiadomiono stronę

O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie

• art. 145 § 1 pkt 4 - wznowienie postępowania gdy strona nie wstawiła się na postępowanie bez własnej winy

• 31 § 4 - . Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny.

• 183 § 2 zawiadomienie organizacji społecznej i prokuratora

art. 62 WSPÓŁUCZESTNICTWO

Art. 62. W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony

• dotyczy spraw różnych podmiotowo

• instytucja współuczestnictwa pozwala na połączenie tych spraw i wszczęcie jednego postępowania i wydać 1 decyzję

• sprawy zasadniczo są różne

PODANIE - wszelkiego rodzaju oświadczenia z którymi stronna i inni uczestnicy postępowania występują wobec organu prowadzącego postępowanie. Podanie może przyjąć różną formę np.:

• art. 105 § 1 - o umorzeniu postępowania

• art. 78 § 2- żądanie przeprowadzenia konkretnego dowodu

Dla oceny żądania zawartego w podaniu istotne znaczenie ma treść pisma (treść żądania)

SPOSOBY WNIESIENIA PODANIA

• pełna swoboda co do wyboru sposobu wniesienia podania (są one w równym stopniu skuteczne)

Art. 63. § 1. ⁽¹³⁾ Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego organu administracji publicznej, umożliwiającego wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego tego organu, a także ustnie do protokołu.

§ 2. Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

§ 3. Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

§ 3a. ⁽¹⁴⁾ Podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno:

  1)  być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, oraz

  2)  zawierać dane w ustalonym formacie, zawarte we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru.

§ 4. Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego zażąda.

ELEMENTY PODANIA (zada ograniczonego formalizmu):

• wskazanie osoby od której pochodzi

• adres tej osoby

• żądanie tej osoby

• podpis osoby

• inne elementy wymagane przez przepisy szczególne (np. określone dokumenty)

• art. 63

BRAKI FORMALNE

Dzielą się na:

• NIEUSUWALNE brak danych umożliwiających się skontaktowanie z osobą wnoszącą żądanie. Skutkiem jest to że podanie pozostawia się bez rozpoznania

Art. 64. § 1. Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

§ 2. Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

• USUWALNE - należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania

Jest to czynność niesformalizowana (materialno - techniczna) służy zażalenie na bezczynność organu

Art. 36 KPA -. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

§ 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 37 KPA -. Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w myśl art. 36 stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia.

§ 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.

CZYNNOŚCI MAERIALNO - TECHNICZNE

Czynności procesowe, które zapewniają prawidłowy przebieg postępowania, ale wpływają bezpośrednio na rozstrzygnięcie sprawy są to:

1. Doręczenia

2. Wezwania

3. terminy

4. Protokoły i Adnotacje

DORĘCZENIA - czynność procesowa, charakteryzująca się cechami:

• Władczość

• Formalność

• Nieodwołalność

Jest to czynność za pomocą której udostępnia się pisma adresatom w toku postępowania administracyjnego w sposób przewidziany prawem i ze skutkami określonymi w przepisach prawa

SKUTKI PRAWANE DORĘCZEŃ:

1. Od daty doręczenia biegną terminy na dokonanie pewnych czynności procesowych np.

Art. 129 § 2 - . Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

Art. 141 § 2. Zażalenia wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie

2. Doręczenie decyzji jest co do zasady warunkiem jej bytu prawnego (decyzja nie doręczona stronie jest decyzją nieistniejącą więc nie może wywiera skutków prawnych)

ZASADA OFICJALNOŚCI DORĘCZEŃ

Oznacza ustawowy obowiązek spoczywający na organie doręczenia z urzędu stronom postępowania wszelkich pism związanych ze sprawą będącą przedmiotem postępowania

Zasada ta służy realizacji zasad ogólniejszych:

• pisemności

• czynnego udziału stron w postępowaniu o

• obowiązku informowania stron - art. 9 KPA. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Przedmiotem doręczenia są pisma (dokumenty, wezwania, zawiadomienia, czy postanowienia, wydane w formie pisemnej) z którymi strona powinna być zaznajomiona

Obowiązek strony informowania organu o każdej zmianie adresu art. 41 KPA W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu.

§ 2. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny.

Skutkiem uchybienia temu obowiązkowi jest to, iż doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny

SPOSOBY DORĘCZANIA PISMA - art. 39 KPA

1. Za pokwitowaniem (przez pocztę, pracowników i inne organy)

2. za pomocą środków komunikacji elektronicznej

Art. 39. Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.

Doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest dopuszczalne gdy:

• strona wystąpiła do organu administracji publicznej o doręczeniem pisma w ten sposób

• strona wyraziła zgodę na doręczenie pisma za pomocą tych środków

RODZAJE DORĘCZEŃ:

1. ZWYKŁE - tryb podstawowy - miejsce zamieszkania lub pracy § 1,2, lub tryb dodatkowy - każde miejsce gdzie się spotka adresata § 3, doręczenie pisma do rąk własnych adresata, oznacza także doręczenie pisma do rak własnych pełnomocnika

Art. 42. § 1. Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy.

§ 2. Pisma mogą być doręczone również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

§ 3. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób określony w § 1 i 2, a także w razie koniecznej potrzeby, pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.

2. ZASTĘPCZE - gdy nie uda się doręczyć pisma w trybie podstawowym (zwykłym)

Art. 43. ⁽⁷⁾ W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

Art. 44 - gdy nie ma możliwości doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42, 43

Art. 44. ⁽⁸⁾ § 1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:

  1)  poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez pocztę,

  2)  pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.

§ 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

§ 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.

§ 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.

Art. 45 - określa sposób doręczenia pism jednostkom organizacyjnym oraz organizacjom społecznym

Art. 45. ⁽⁹⁾ Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism. Przepis art. 44 stosuje się odpowiednio.

SKUTECZNOŚC DORĘCZEŃ - art. 46

Art. 46. § 1. Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze wskazaniem daty doręczenia.

§ 2. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu.

§ 3. ⁽¹⁰⁾ W przypadku doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej doręczenie jest skuteczne, jeżeli w terminie 7 dni od dnia wysłania pisma organ administracji publicznej otrzyma potwierdzenie doręczenia pisma. W razie nieotrzymania takiego potwierdzenia organ doręcza pismo w sposób określony w przepisach niniejszego rozdziału dla pisma w formie innej niż forma dokumentu elektronicznego.

Art. 47. § 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

Art. 48. § 1. Pisma skierowane do osób nie znanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w myśl art. 34.

§ 2. Pisma kierowane do osób korzystających ze szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego doręcza się w sposób przewidziany w przepisach szczególnych, w umowach i zwyczajach międzynarodowych.

Art. 49. Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia. - np. wykład wywłaszczenie nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym należy zastosować ogłoszenie publiczne także postępowanie w sprawie lokalizacji autostrady i niektórych innych dróg publicznych

• wadliwość doręczenia może prowadzić do wzruszenia decyzji - ustawa z dnia 18 lipca 2002

WEZWANIA - jest to czynność materialno - techniczna, nakaz skierowany do określonej osoby, zobowiązujący do wzięcia udziału w czynnościach podejmowanych przez organ albo do złożenia wyjaśnień lub do złożenia wyjaśnienia lub zeznań w sposób oznaczony przez organ, wezwanie rodzi prawny obowiązek uczestniczenia w tych czynnościach

* obowiązek jest zabezpieczony sankcjami -- Art. 88. § 1. Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się (art. 51), mimo prawidłowego wezwania nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub biegły albo bezzasadnie odmówił złożenia zeznania, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być ukarany przez organ przeprowadzający dowód grzywną do 50 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania - grzywną do 200 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.

§ 2. Organ, który nałożył karę grzywny, może na wniosek ukaranego, złożony w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania, wydania opinii albo okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia od kary służy zażalenie.

§ 3. Ukaranie grzywną nie wyklucza możności zastosowania do opornego świadka środków przymusu przewidzianych w przepisach szczególnych.

A także środkami przymusu wynikającymi z ustawy o postępowaniu administracyjnym

Zagrożenie sankcją odróżnia wezwania od zawiadomienia które nie posiada tego elementu

• zawiadomienie nie jest wiążące

Art. 50. § 1. Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.

§ 2. Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe.

§ 3. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwaną w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba.

Art. 55. § 1. W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, z podaniem danych wymienionych w art. 54.

§ 2. Wezwanie dokonane w sposób określony w § 1 powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

ZASADY OGÓLNE DOTYCZĄCE WEZWAŃ

1. Zasada JAWNOŚCI CELU WEZWANIA - aby wezwanie było prawidłowe musi zawierać elementy które określa art. 54 KPA

Art. 54. § 1. W wezwaniu należy wskazać:

  1)  nazwę i adres organu wzywającego,

  2)  imię i nazwisko wzywanego,

  3)  w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,

  4)  czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,

  5)  termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika,

  6)  skutki prawne niezastosowania się do wezwania.

§ 2. Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego

W razie niestawienia się jest możliwość nałożenia grzywną. Przesłanki ukarania grzywną:

• jeżeli wezwanie było prawidłowe i zostało doręczone

• gdy niestawiennictwo nastąpiło bez uzasadnionej przyczyny

Środki ochrony ukaranego - art. 88 KPA:

1. Zażalenie na postanowienie grzywny (niezachowanie wymogów formalnych)

2. Uznanie jego nieobecności za usprawiedliwioną (wniosek o zwolnienie od kary grzywny)

Organ wydaje taką decyzję w formie postanowienia na które służy zażalenie

WEZWANIE (jego forma)

• co do zasady - na piśmie

• w sprawach nie cierpiących zwłoki - telefonicznie i telegraficznie art. 55

Art. 55. § 1. W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, z podaniem danych wymienionych w art. 54.

§ 2. Wezwanie dokonane w sposób określony w § 1 powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

Musi zawierać wszystkie elementy określone w artykule 54 oraz gdy nie ma wątpliwości że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie

2. Zasada EKONOMII PROCESOWEJ postulat szybkiego, choć zarazem wnikliwego rozpatrzenia sprawy przy możliwie najmniejszych kosztach

• POMOC PRAWNA

• WYŁĄCZENIE art. 53 - gdy charakter sprawy i czynności wymaga dokonania czynności przez organ administracji publicznej prowadzącym postępowanie

3. zasada ZACHOWANIA WZGLĘDU WOBEC OSOBY WZYWANEJ (nieuciążliwości wezwania art. 50 § 2 )

Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe.

O tej zasadzie świadczy także art. 50 § 1 - jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub wykonania czynności urzędowych

Art. 51. § 1. Do osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym zamieszkuje albo przebywa.

§ 2. Obowiązek osobistego stawiennictwa dotyczy również wezwanego, zamieszkałego lub przebywającego w sąsiedniej gminie albo mieście.

Wyłączenie:

Art. 53. Przepisów art. 51 i 52 nie stosuje się w przypadkach, w których charakter sprawy lub czynności wymaga dokonania czynności przed organem administracji publicznej prowadzącym postępowanie.

Strona postępowania ma możliwość żądania zwrotu kosztów stawiennictwa (podróży, diet). Można się domagać zwrotu kosztów gdy:

• postępowanie zostało wszczęte z urzędu

• wtedy gdy strona została bez swojej winy błędnie wezwana

• roszczenie ma charakter terminu zawitego, gdyż jego bezskuteczny upływ powoduje utratę roszczenia

Art. 56. § 1. Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszt podróży i inne należności według przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym. Dotyczy to również kosztów osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona została bez swojej winy błędnie wezwana do stawienia się.

§ 2. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia.

Art. 52. W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

TERMINY

KPA definiuje terminy jako:

1. Konkretny moment czasowy - czyli konkretną datę w której czynność procesowa została dokonana

Art. 91 § 1. W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.

2. Pewien okres czasu

1. w ciągu którego należy dokonać konkretnej czynności procesowej - art. 129 § 2 Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

b). W ciągu którego należy dokonać zespołu czynności procesowych

art. 35 § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.

§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

§ 4. Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w terminach krótszych niż określone w § 3.

§ 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

c) po upływie którego można dokonać określonej czynności procesowej - art. 92 KPA - Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą

RODZAJE TERMINÓW w prawie administracyjnym materialnym

1. MATERIALNE

2. PROCESOWE

Ad. 1 - okres czasu w ciągu którego może nastąpić ukształtowanie praw lub obowiązków jednostki w ramach administracyjnego prawnego stosunku materialnego

Jeżeli ukształtowanie praw i obowiązków jednostki następuje w drodze władczego rozstrzygnięcia (decyzji) to upływ terminu powoduje:

• niedopuszczalność wszczęcia postępowania administracyjnego

• gdy zostało postępowanie wszczęte to upływ terminu materialnego powoduje, iż staje się ono bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu

Ad. 2 - wyróżnia się 3 rodzaje:

1. Terminy dokonywania czynności procesowych przez stronę lub inne podmioty postępowania np.

Art. 129. § 1. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

§ 2. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

§ 3. Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania

Upływ tego terminu powoduje BEZSKUTECZNOŚĆ czynności, tzn po upływie tego terminu nie wymierza skutków prawnych

2. Terminy załatwiania spraw przez organ administracji publicznej art. 35, Upływ tego terminu nie powoduje utraty przez organ zdolności do rozpatrzenia rozprawy, ale rodzą się konsekwencje procesowe = powstają określone obowiązków dla organu i uprawnienia strony

Art. 36. § 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

§ 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 37. § 1. Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w myśl art. 36 stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia.

§ 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.

Art. 38. Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 36 albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym w myśl art. 37 § 2, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.

3. Terminy o charakterze instrukcyjnym, wyznaczone dla określonych czynności procesowych organów. Wywołują najmniej daleko idące skutki

Zachowanie tego terminu nie jest warunkiem skuteczności czynności podjętych przez organ oraz nie wywołują żadnych uprawnień procesowych. Skutkiem jest odpowiedzialność dyscyplinarna lub porządkowa pracownika który dopuścił się naruszenia tego terminu.

PODZIAŁ terminów ze względu na ŹRÓDŁO:

1. USTAWOWE - wynikają z przepisów prawa powszechnie obowiązującego,, organ nie ma żadnego wpływu na długość tego terminu (nie może go ani przedłużyć ani skrócić)

2. URZĘDOWE - są ustanawiane przez organ administracji publicznej. Pozostają w swobodnej dyspozycji organu, który termin ustanowił

REGUŁY OBLICZANIA TERMINÓW - art. 57

Art. 57. § 1. Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.

§ 2. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

§ 3. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

§ 4. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

§ 5. ⁽¹¹⁾ Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:

  1)  wysłane w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, za poświadczeniem przedłożenia, do organu administracji publicznej,

  2)  nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego,

  3)  złożone w polskim urzędzie konsularnym,

  4)  złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej,

  5)  złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku,

  6)  złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.

PRZYWRÓCENIE TERMINU:

Dotyczy tych terminów, które mają wpływ na dokonanie pewnych czynności procesowych

Art. 58 - 60 KPA, reguluje przywrócenie terminu:

• zachowanie terminu 7 dni

• na wniosek zainteresowane (prośba) co oznacza, że z urzędu tego terminu nie można przywrócić

• uprawdopodobnienie że uchybienie nastąpiło bez jego winy

• niedopuszczalne jest przywrócenie terminu (7) do wniesienia prośby o przywrócenie terminu

• jednocześnie ze złożeniem prośby należy dopełnić czynności na które termin był wyznaczony

• prośbę taką może wnieść każdy zainteresowany

Art. 58. § 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest niedopuszczalne.

Art. 59. § 1. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.

§ 2. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.

Art. 60. Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ administracji publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia.

ORGANY WŁAŚCIWE: prośbę należy wnieść do organu właściwego do rozpatrzenia sprawy np. do organu I instancji

W przypadku zażalenia czy odwołania sprawę rozpatruje organ wyższego stopnia

FORMA: postanowienie zażalenia przysługuje ale nie można wnieść zażalenia na postanowienie o odmowę przywrócenie terminu

Zainteresowany może wnieść na postanowienie skargę do S.A.. Jest to postanowienie kończące postępowanie w sprawie

Art. 60 KPA - prośba o przywrócenie - strona może żądać wstrzymania wykonania decyzji, lub postanowienia (żądanie należy wnieść przed ostatecznym rozpatrzeniem sprawy)

Art. 130 KPA -. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu.

§ 2. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji.

§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się w przypadkach, gdy:

  1)  decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108),

  2)  decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy.

§ 4. Ponadto decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.

Art. 143 KPA - . Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

TERIMINY ZAŁATWIANIA SPRAW:

• sprawy powinny być załatwiane bez zbędnej zwłoki

Art. 35. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.

§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

§ 4. Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w terminach krótszych niż określone w § 3.

§ 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 12. § 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie.

• niezwłocznie należy załatwiać sprawy

• 35 § 2

• sprawy które nie wymagają postępowania wyjaśniającego

• sprawy wymagające postępowania wyjaśniającego nie później niż w ciągu 1 miesiąca

• sprawy szczególnie skomplikowane = nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania

• sprawy podatkowe 2 miesiące

• w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania

• art. 35 § 4

• terminy urzędowe mogą być tylko krótsze od ustawowych

• terminy ustala się dla określenia spraw a nie dla spraw indywidualnych

• art. 185 § 1 - sprzeciw prokuratora

• termin załatwienia sprawy przez organ to efektywny czas jakim dysponuje organ dla rozpatrzenia (ZAŁATWIENIA) sprawy. Nie wlicza się takich okresów czasu, które są niezależne od organu załatwiającego sprawę

art. 106 KPA- Art. 106. § 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.

§ 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

§ 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.

§ 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

§ 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

• § 6. W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 36-38.

Współdziałanie organów - przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ, decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ

W sytuacji niezałatwienia sprawy przez organ (uchybienie terminu, załatwienie sprawy)

• upływ tego terminu nie oznacza że organ traci zdolność do załatwienia sprawy

• uchybienie temu terminowi niesie za sobą pewne konsekwencje, które rodzą obowiązki dla organu a uprawnienia dla strony

BEZCZYNNOŚĆ (milczenie) ORGANU, wpływa na niekorzyść strony, istnieją przepisy dyscyplinujące organy:

1. DEWOLUCJA KOMPETENCJI - rozporządzenia prezydenta z 1928 roku, w razie niezałatwienia sprawy przez organ w terminie na wniosek strony następowało przeniesienie spray do organu wyższego stopnia, który załatwiał tę sprawę, zamiast organu bezczynnego

2. FIKCJA DECYZJI NEGATYWNYCH: w razie niezałatwienia sprawy przez organ w terminie przyjmuje się fikcję prawną, iż została wydana negatywna decyzja o odmowie (przysługuje odwołanie)

3. FIKCJA DECYZJI POZOYTYWNYCH - niezałatwienie sprawy przez organ w terminie traktuje się jako wydanie decyzji pozytywnej czyli zgodnie z żądaniem strony

4. INSTYTUCJA SYGNALIZACJI (obecnie przyjęta) połączona z możliwością wniesienia zażalenia na bezczynność

W razie niezałatwienia spraw w terminie:

Art. 36. § 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

§ 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.

• organ ma obowiązek zawiadomienia o tym strony, podać przyczyny zwłok oraz wskazać nowy termin załatwienia sprawy. Niezależnie od przyczyn uchybienia terminu

• Stronie przysługuje zażalenie na bezczynność organu do organu wyższego stopnia. Strona może po upływie tego terminu wnieść zażalenie a także po upływie terminu drugiego wyznaczonego przez organ

Art. 37 § 2 - czynności jakie dokonuje organ wyższego stopnia § 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.

• Gdy ingerencja organu nie przynosi rezultatów stronie przysługuje wniesienie skargi do S.A. ale dopiero po wyczerpaniu możliwości (środków_ administracyjnych

• Skargę tą sąd rozstrzyga wyrokiem art. 149 (ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi)= treść wyroku

• Jest to zobowiązanie organu administracji publicznej do wydania decyzji w określonym terminie

Art. 154 ustawy o postępowaniu przed S.A.

• strona może wnieść skargę na niewykonanie wyroku sądu:

• * strona może żądać wymierzenia kary grzywny dla organu

• sąd może orzec o uprawnieniach i obowiązkach strony, jeżeli pozwala na to charakter sprawy

• strona może wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie za poniesioną szkodę spowodowaną bezczynnością organu. Ten ma wypłacić odszkodowanie jeżeli tego nie uczyni strona może wnieść powództwo do sądu powszechnego

• art. 38 KOPA - pociągnięcie o odpowiedzialności pracownika organu administracji publicznej

POSTĘPOWANIE WYJAŚNIAJĄCE

Całokształt czynności podejmowanych w celu wyjaśnienia sprawy czyli działania zmierzające do wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego

Znaczenie szersze: analiza przepisów prawnych

Znaczenie węższe: postępowanie dowodowe polegające na rozstrzygnięciu stanu faktycznego

35&2 - .....

Postępowanie wyjaśniające w aspekcie węższym występuje w formie:

Postępowania gabinetowego i rozprawy administracyjnej

< występuje częściej> <art. 89KPA>

podstawowe zasady postępowania dowodowego

1) zasada prawdy obiektywnej ≠ zasada prawdy formalnej

< rozstrzygnięcie powinno się opierać

na podst. Rzeczywistego stanu

rzeczy>

2) zasada czynnego udziału stron w postępowaniu - art. 10 KPA

„ Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań”

Uprawnienia stron w postępowaniu wyjaśniającym:

• Prawo strony do inicjatywy dowodowej < art. 78 KPA>

• Prawo strony do udziału w czynnościach dowodowych

„ Strona powinna być zawiadamiana o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu

ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem” - art.79&1

„ Strona ma prawo brać udział w przeprowadzaniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia” - art. 79&2 KPA

• Prawo strony do wypowiedzenia się co do zgromadzonych dowodów - art. 81 KPA

Naruszenie tego uprawnienia jest kwalifikowaną wadą decyzji administracyjnej i daje podstawy do wznowienia postępowania - art. 145 KPA

3) Zasada oficjalności - art. 77&1

• prowadzący sprawę organ administracji publicznej ma obowiązek < z urzędu > zgromadzić i rozpatrzyć cały materiał dowodowy

• art. 6 KC - ciężar dowodu ciąży na tym kto twierdzi

• organ prowadzący reguluje przebieg postępowania dowodowego w formie wydawanych POSTANOWIEŃ

• treścia tego postanowienia jest wskazanie okoliczności, które mają być udowodnione oraz wskazać środek dowodowy, który ma do tego służyć

• zakaz samodzielnej ingerencji w treść tego postanowienia- zasada związania organów wydanych przez siebie decyzji i postanowień

• bez ingerencji strony organ nie może zmieniać decyzji

77&2 KPA - organ może w każdym stadium postępowania

• zmienić

• uzupełnić

• uchylić swoje postanowienie dot. przeprowadzenia dowodu

4) Zasada bezpośredniości postępowania dowodowego - wszystkie dowody powinny być przeprowadzone przez organ, który wyda rozstrzygniecie w tej sprawie

WYJĄTKI !!!

• pomoc prawna - art. 52 KPA + art. 77&3 KPA

• „ organ kolegialny, właściwy do wydania decyzji w sprawie, może zlecić przeprowadzenie postępowania dowodowego lub jego części jednemu ze swoich członków lub pracowników” - art. 87 KPA

5) Zasada otwartego systemu dowodów - art. 75&1 KPA

• wszystko może być dowodem, jeśli przyczyni się do wyjaśnienia sprawy <stanu faktycznego> i nie jest sprzeczne z prawem.

D O W O D Y

Nazwane Nienazwane

< wymienione przez kodeks> wszystkie inne

1. dowód z dokumentów art. 76 KPA dowody które są

- regulacja dotyczy dokumentu urzędowego dopuszczone np. foto

2. dowód z zeznań świadków

WYJĄTĘK: świadkami nie mogą być art. 82 KPA

1. osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń

2. osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej na okoliczność objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy

3. duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi

Prawo do odmowy zeznań

- 83&1: Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka,

WYJĄTKI !!!

• małżonek strony

• krewny wstępny i zstępny, rodzeństwo strony oraz jej powinowatych pierwszego stopnia

• osoby pozostające ze sobą w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli

< prawo to trwa nawet po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli>

• 83&2: Wyżej wymienione osoby mogą odmówić odpowiedzi na pytania, jeśli odpowiedz mogłaby narazić jego lub bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.

• 83&3: Przed odebraniem zeznania organ administracji publicznej uprzedza świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszywe zeznania <art. 233KK>.

3) Dowód z opinii biegłych - są powoływani wtedy gdy wymagana jest opinia specjalistyczna z danej dziedziny. <art. 84 KPA>

4) dowód z przesłuchania stron

- art. 86 KPA „ Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne do rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę.” - charakter subsydiarny < posiłkowy>

- art. 88&1 „ Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się, mimo prawidłowego wezwania nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub biegły albo bezzasadnie odmówił złożenia zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być ukarany przez organ prowadzący dowód grzywną do 50zl, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania - do 200zl. Na postanowieni o ukaranie grzywną służy zażalenie.”

- do przesłuchania nie stosuje się żadnych środków przymusu.

5) Dowód z oględzin - art. 85&1 + 2 KPA

Jeśli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na wezwanie organu do okazania przedmiotu oględzin. -> 85&2

6) Zasada swobodnej oceny dowodów art.80KPA ≠ zasada formalnej teorii dowodów

- brak hierarchii dowodów

- organ amin. publ. Ocenia na podst. Całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.

- Przywileje kodeksowe dla dowodu jakim jest dokument urzędowy < domniemanie prawdziwości i zgodności z prawdą oświadczenia organu >

warunki:

• musi być sporządzany przez powołany do tego org. admin. publ.

• Musi być sporządzony w przepisanej prawem formie

• Musi mieścić się w zakresie działania tego organu

PODSTAWOWE POJĘCIA DOTYCZĄCE DOWODÓW

• Materiał dowodowy - ogół dowodów, których przeprowadzenie jest niezbędne dla dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy

• Dowód

• środek dowodowy < środek umożliwiający dowodzenie czyli ustalenie istnienia lub nieistnienia jakiegoś faktu >

• rezultat procesu dowodzenia < wynik dowodzenia >

• Przedmiot dowodu - są nim zawsze fakty które mają znaczenie w sprawie tzn. dotyczą sprawy i muszą mieć znaczenie dla jej rozstrzygnięcia

Podział środków dowodowych:

1. pośrednie - organ stwierdza istnienie faktu nie na podstawie swoich spostrzeżeń, ale na podstawie spostrzeżeń innych, np. zeznania świadków

2. bezpośrednie - organ prowadzący postępowanie ma możliwość dokonania bezpośrednich spostrzeżeń i na ich podstawie może dokonać twierdzenia wyrabia sobie osądnp. oględziny

Podział środków dowodowych w zależności od tego co jest źródłem informacji:

1. rzeczowe - cechy danej rzeczy lub ślady zdarzeń na niej zostawione

2. osobowe

3. mieszane - dowody z dokumentów

Odstąpienie od dowodzenia < kodeks przewiduje takie fakty które nie wymagają dowodów - 77 KPA

• 1)fakty powszechnie znane ( notoryjne) - okoliczności, zdarzenia, czynności i stany które powinny być znane każdemu rozsądnemu i posiadającemu doświadczenie życiowe mieszkańcowi, w której znajduje się siedziba organu

2)fakty znane organowi z urzędu - fakty z którymi organ zappoznał się w toku urzędowania i w związku z urzędowaniem < organ powinien te fakty zakomunikować stronie >

• domniemanie - źródło informacji o faktach

1. faktyczne czyli doświadczenie życiowe i logika

2. prawne - wzruszalne i niewzruszalne

domniemanie stosujemy jeśli mamy ustalony jakiś fakt wtedy na podstawie domniemania możemy przyjąć, że istnieje inny fakt tzw. poszukiwany do rozstrzygnięcia sprawy

rozróżniamy:

fakt ustalony i fakt poszukiwany

< opiera się na normie prawnej >

fakt wzruszany i fakt niewzruszalny

< dopuszcza się przeciwdowody> < nie dopuszcza przeciwdowodów>

• uprawdopodobnienie - jest środkiem zastępczym wobec dowodu w tym sensie, że nie daje pewności co do jakiegoś twierdzenia, tylko prawdopodobieństwo zaistnienia czy nie zaistnienia danego faktu.

ROZPRAWA ADMINISTRACYJNA

---- odbywa się tylko we wskazanych w kodeksie przypadkach

Cechy:

• kontradyktoryjność - bezpośrednie zetknięcie organu i wszystkich stron postępowania

• jawność - tzn. ze rozprawa ma charakter publiczny

• koncentracja dowodów

• szybkość postępowania i oszczędność kosztów

Przesłanki przeprowadzenia rozprawy jako postępowania wyjaśniającego

• gdy zapewni to uproszczenie lub uproszczenie postępowania

• gdy zapewni osiągnięcie celu wychowawczego < związek z zasadą art. 8 i 10 KPA

• należy ja przeprowadzić gdy wymaga to przepis prawny. - najważniejsza!!

• Gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron <art. 13 KPA>

• Gdy jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych lub w drodze oględzin.

Jeśli istniały przesłanki co do wszczęcia rozprawy a organ tego nie robił ........ uzupełnić

W pozostałych przypadkach jest tylko wadą i to tylko wtedy gdy to uchybienie miało wpływ na wynik sprawy.

POSTĘPOWANIE WYJAŚNIAJĄCE

PROTOKOŁY

Art. 67&1 „ organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ...”

Art. 67&2 organ ma obowiązek sporządzić protokół w szczególności:

• Przyjęcia wniesionego ustnie podania

• przesłuchania strony, świadka i biegłego

• oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej

• rozprawy

• ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia

Forma sporządzenia protokołu art. 68&1 :

• ma z niego wynikać kto, kiedy, gdzie i w jakich czynności dokonał,

• kto i w jakim charakterze był przy tym obecny,

• co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono

• jakie uwagi zgłosiły obecne osoby

art. 68&2 - protokół jest odczytywany wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie podpisać protokół.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Protokół przesłuchania

Art. 69&1 - powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania.

Art. 68&2 - w przypadku przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy podać w przekładzie na język polski treść złożonego zeznania + wskazać osobę i adres tłumacz < powinien on podpisać protokół przesłuchania>

Art. 70. - możliwość dołączenia do protokołu zeznania na piśmie, podpisanego przez zeznającego, oraz innych dokumentów mających znaczenie dla sprawy.

Art. 71 - można dokonywać skreśleń i poprawek w protokole tylko wtedy gdy całość będzie czytelna.

ADNOTACJE

Adnotacja - krótka notatka służbowa(uwaga) sporządzona przez pracownika organu administracji bez zachowania określonej formy

Art. 72 KPA - „Czynności organu administracji publicznej z których nie sporzadza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności”

UDOSTĘPNIANIE AKT

Art. 73&1 - „ w każdym stadium postępowania org admin publ obowiązany jest umożliwić stronom przeglądanie akt sprawy oraz sporządzenie a nich notatek i odpisów”

<<<ODMOWA UDOWSTĘPNIANIA AKT>>>

art. 74&1 - z mocy samego prawa: dotyczy aktów sprawy objętych ochroną tajemnicy

państwowej

- przez organ - organ może wyłączyć akta ze względu na ważny interes

państwowy.

Art. 74&2 - „ Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.”

Całokształt czynności podejmowanych w celu wyjaśnienia sprawy czyli działania zmierzające do wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego

Znaczenie szersze: analiza przepisów prawnych

Znaczenie węższe: postępowanie dowodowe polegające na rozstrzygnięciu stanu faktycznego

35&2 - .....

Postępowanie wyjaśniające w aspekcie węższym występuje w formie:

Postępowania gabinetowego i rozprawy administracyjnej

< występuje częściej> <art. 89KPA>

podstawowe zasady postępowania dowodowego

1) zasada prawdy obiektywnej ≠ zasada prawdy formalnej

< rozstrzygnięcie powinno się opierać

na podst. Rzeczywistego stanu

rzeczy>

2) zasada czynnego udziału stron w postępowaniu - art. 10 KPA

„ Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań”

Uprawnienia stron w postępowaniu wyjaśniającym:

• Prawo strony do inicjatywy dowodowej < art. 78 KPA>

• Prawo strony do udziału w czynnościach dowodowych

„ Strona powinna być zawiadamiana o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu

ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem” - art.79&1

„ Strona ma prawo brać udział w przeprowadzaniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia” - art. 79&2 KPA

• Prawo strony do wypowiedzenia się co do zgromadzonych dowodów - art. 81 KPA

Naruszenie tego uprawnienia jest kwalifikowaną wadą decyzji administracyjnej i daje podstawy do wznowienia postępowania - art. 145 KPA

3) Zasada oficjalności - art. 77&1

• prowadzący sprawę organ administracji publicznej ma obowiązek < z urzędu > zgromadzić i rozpatrzyć cały materiał dowodowy

• art. 6 KC - ciężar dowodu ciąży na tym kto twierdzi

• organ prowadzący reguluje przebieg postępowania dowodowego w formie wydawanych POSTANOWIEŃ

• treścia tego postanowienia jest wskazanie okoliczności, które mają być udowodnione oraz wskazać środek dowodowy, który ma do tego służyć

• zakaz samodzielnej ingerencji w treść tego postanowienia- zasada związania organów wydanych przez siebie decyzji i postanowień

• bez ingerencji strony organ nie może zmieniać decyzji

77&2 KPA - organ może w każdym stadium postępowania

• zmienić

• uzupełnić

• uchylić swoje postanowienie dot. przeprowadzenia dowodu

4) Zasada bezpośredniości postępowania dowodowego - wszystkie dowody powinny być przeprowadzone przez organ, który wyda rozstrzygniecie w tej sprawie

WYJĄTKI !!!

• pomoc prawna - art. 52 KPA + art. 77&3 KPA

• „ organ kolegialny, właściwy do wydania decyzji w sprawie, może zlecić przeprowadzenie postępowania dowodowego lub jego części jednemu ze swoich członków lub pracowników” - art. 87 KPA

5) Zasada otwartego systemu dowodów - art. 75&1 KPA

• wszystko może być dowodem, jeśli przyczyni się do wyjaśnienia sprawy <stanu faktycznego> i nie jest sprzeczne z prawem.

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA

• zasad ciągłości postępowania - postępowanie powinno toczyć się nieprzerwanie od momentu jego wszczęcia do zakończenia

• W toku postępowania pojawiają się przeszkody, które czasowo uniemożliwiają postępowanie

CZASOWE WSTRZYMANIE BIEGU POSTEPOWANIA

• taki stan postępowania w którym nadal trwa zawisłość sprawy i istnieją wszelkie skutki procesowe, ale tok postępowania ulega wstrzymaniu na skutek zaistnienia zdarzeń lub okoliczności które sprawiają, że dalszy bieg postępowania jest niemożliwy lub niecelowy

• zawieszenie nie zamyka postępowania - sprawa nadal jest zawisła nie można wszcząć w tej samej sprawie innego postępowania

• stan wstrzymania trwa dopóki nie zostanie usunięta przeszkoda - podjęcie postępowania

PRZESŁANKI ZAWIESZENIA POSTĘPOWANIA - 97 KPA

Art. 97. § 1. Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:

  1)  w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105),

  2)  w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,

  3)  w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,

  4)  gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

§ 2. Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

2 formy zawieszenia:

• z urzędu (obligatoryjnie)

• na wniosek (fakultatywnie) art. 98 KPA

Art. 98. § 1. Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

§ 2. Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.

PRZESŁANKI ZAWIESZENIA Z URZEDU (organ ma bezwzględny obowiązek zawieszenia postępowania)

1. Podmiotowe braki postępowania (śmierć strony, brak reprezentacji strony)

2. Pojawienie się w toku postępowania tak zwanego zagadnienia wstępnego

Śmierć strony:

• nie zawsze powoduje zawieszenie postępowania, tylko wtedy gdy będą spełnione dodatkowo 2 przesłanki łącznie:

• przedmiotem tego postępowania są prawa czy obowiązki o charakterze osobistym (ściśle związane z osobą zmarłego) - takie postępowanie staje się bezprzedmiotowe i należy je umorzyć

• nie jest możliwe wezwanie spadkobierców do udziału w sprawie i nie działa w tej sprawie kurator, zarządca spadku

• śmierć strony w postępowaniu i jej konsekwencje:

• następstwo procesowe w toku procesu (stronami stają się jej spadkobiercy, tylko gdy sprawa dotyczy praw i obowiązków o charakterze zbywalnym

• umorzenie postępowania (prawa lub obowiązki o charakterze osobistym)

• zawieszenie postępowania

Brak reprezentacji strony (procesowej)

• śmierć przedstawiciela ustawowego strony

• utrata przez stronę zdolności do czynności prawnych

• utrata przez przedstawiciela ustawowego strony zdolności do czynności prawnych

• są to braki przejściowe, wszystkie te przeszkody mogą być usunięte

Pojawienie się w toku postępowania zagadnienia wstępnego, którego rozstrzygnięcie warunkuje wydanie rozstrzygnięcia w sprawie (decyzji) należy do właściwości innego organu lub sądu.

Cechy zagadnienia wstępnego:

• jest to zagadnienie o charakterze materialnoprawnym a nie procesowym - jego rozstrzygnięcie wymaga zastosowania prawa materialnego

• wyłoniło się w toku postępowania w sprawie indywidualnej

• musi dotyczyć kwestii istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i wydania decyzji w toku postępowania w którym się pojawiło (warunkuje wydanie prawidłowej decyzji w sprawie)

• dla rozstrzygnięcia tego zagadnienia wstępnego właściwy jest inny organ lub sąd

• musi mieć charakter samoistny - może być przedmiotem odrębnego postępowania (jest ściśle związane z postępowaniem, ale nie jest zależne od niego)

• zagadnienia to ma mieć charakter otwarty to znaczy, że nie było dotychczas rozstrzygnięte (prawomocną decyzją czy wyrokiem sądu)

• treść rozstrzygnięcia prawnego musi być wzięta pod uwagę przez organ przy rozstrzyganiu sprawy (będzie wpływać bezpośrednio na treść decyzji)

Zawieszenie postępowania na wniosek /na żądanie strony/ fakultatywnie

Przesłanki:

Art. 98. § 1. Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

Muszą zaistnieć łącznie 3 przesłanki, aby zawiesić postępowanie w tym trybie:

• ze stosownym wnioskiem musi wystąpić strona i tylko ta na której żądanie postępowania zostało wszczęte (nie można zawiesić w tym trybie postępowania wszczętego z urzędu)

• brak sprzeciwu pozostałych stron postępowania ( o ile one występują w postępowaniu)

• (negatywne) jeżeli zawieszenie nie zagraża interesowi społecznemu

= jeżeli taki wniosek został złożony, organ ma obowiązek zawiesić postępowanie, jeżeli te 3 przesłanki zostają spełnione

FORMA PROCESOWA W KTÓREJ NASTEPUJE ZAWIESZENIE

Postępowanie art. 101 § 1 (postanowienie w sprawie zawieszenia)

Art. 101. § 1. O postanowieniu w sprawie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej zawiadamia strony.

Postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania organ w drodze postanowienia orzeka o wszystkich kwestiach z zawieszeniem związanym

Postanowienie o:

• zawieszeniu postępowania

• o odmowie zawieszenia postępowania

• o podjęciu postępowania zawieszonego

• o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania

• art. 101 § 3 (na wniosek) na wszystkie postanowienia służy zażalenie

101§ 3. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania służy stronie zażalenie.

OBOWIĄZKI ORGANU

• organ ma zawiadomić o zawieszeniu postępowania wszystkie strony (doręczenie postanowienia)

art. 98 § 2 . Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.

• Pouczenie o tej konsekwencji strony

• Podjęcie czynności mających na celu usunięcie przeszkody która spowodowała zawieszenie postępowania

Art. 102. W czasie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej może podejmować czynności niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego.

• Organ co do zasady nie powinien podejmować żadnych czynności w sprawie

• Poza niezbędnych do usunięcia przeszkody oraz czynności niezbędnych do ochrony życia i zdrowia ludzkiego

• podjęcie postępowania z chwilą kiedy ustała przeszkoda która spowodowała zawieszenie postępowania - w drodze postanowienia

• wyjątek - jeżeli postępowania zostało zawieszone na wniosek to i podjęte powinno być na wniosek i może o to wnosić każda strona takiego postępowania

Jak organ postępuje w celu USUNIĘCA przeszkód które były podstawą

• podmiotowe braki postępowania - zależy od tego czy postępowanie z urzędy czy na wniosek (tryb wszczęcia postępowania ma znaczenie)

Z URZĘDU:

• organ ma bezwarunkowy obowiązek podjęcia czynności w celu usunięcia przeszkody, która spowodowała zawieszenie postępowania, np. powołanie kuratora spadku, powołanie przedstawiciela ustawowego strony

NA WNIOSEK:

• organ ma obowiązek podjęciach tych czynności tylko wtedy gdy za załatwieniem sprawy przemawia interes społeczny

Art. 99. Organ administracji publicznej, który z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 1-3 zawiesił postępowanie wszczęte z urzędu, poczyni równocześnie niezbędne kroki w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania. Tak samo postąpi organ w razie zawieszenia z tej samej przyczyny postępowania wszczętego na żądanie strony, jeżeli interes społeczny przemawia za załatwieniem sprawy.

• pojawienie się w toku sprawy zagadnienia wstępnego art. 100

Art. 100. § 1. Organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4, wystąpi równocześnie do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo wezwie stronę do wystąpienia o to w oznaczonym terminie, chyba że strona wykaże, że już zwróciła się w tej sprawie do właściwego organu lub sądu.

§ 2. Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4 mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, organ administracji publicznej załatwi sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania (§ 1) nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. W tym ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpieczenia.

• Tryb postępowania z tym zagadnieniem (typowy, wyjątkowy)

• Typowy (art. 100 § 1 ) polega na rozstrzygnięciu tego zagadnienia przez INNY organ lub sąd (organ sam występuje, wzywa stronę aby to zrobiła,)

• Wyjątkowy - sytuacja wyjątkowa - na potrzeby tego postępowania rozstrzyga to zagadnienie wstępne ten sam organ (organ prowadzący postępowanie) we własnym zakresie, wyjątek dotyczy przepisów o właściwości organ, rozstrzyga bez zawieszenia (art. 100 § 2,3), po zawieszeniu (art. 100 §3)

BEZ ZAWIESZENIA POSTĘPOWANIA JEŻELI ZAJDZIE JEDNA Z 3 PRZESŁANEK:

• jeżeli zawieszenie postępowania spowodowałoby niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego

• poważną szkodę dla interesu społecznego

• niepowetowaną szkodę dla strony - organ może uzależnić rozstrzygnięcie tego zagadnienia od złożenia zabezpieczenia przez stronę (ma ono służyć zabezpieczeniu ewentualnego odszkodowania)

PO ZAWIESZENIU - organ wezwał stronę by zwróciła się do właściwego organu o rozstrzygnięciu zagadnienia wstępnego wyznaczył jej termin a ona tego nie zrobiła - bierność strony

• organ może wtedy sam rozstrzygnąć zagadnienie wstępne (bierność strony, nie może powodować blokady postępowania)

• w wielu przypadkach tylko strona będzie miała legitymację procesową aby wszcząć to postępowanie w celu rozstrzygnięcia załatwienia zagadnienia wstępnego

• organ sam rozstrzygając (we własnym zakresie) to zagadnienie robi to tylko i wyłącznie na użytek tej sprawy aby móc wydać decyzję w tej sprawie (przyjmuje pewne stanowisko)

• gdy ta kwestia została później rozstrzygnięta przez inny właściwy organ lub sąd, może się zdarzyć że rozstrzygnięcie będzie inne (rozbieżność rozstrzygnięć)

• pierwszeństwo ma rozstrzygnięcie właściwego sądu lub organu

• ta decyzja wydana na podstawie własnego rozstrzygnięcia przez organ jest wadliwa (wada kwalifikowana - rozbieżność)

• art. 145 § 1 KPA pkt 7 zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2) - jest to podstawa do wznowienia postępowania

• zabezpieczenie ma służyć pokryciu ewentualnych roszczeń odszkodowawczych skierowanych przeciwko organowi

PODJĘCIE POSTĘPOWANIA (nie wznowienie)

• na wniosek (tylko strony która złożyła wniosek o wszczęcie postępowania) - podjęcie postępowania na wniosek, ale już każdej strony tego postępowania

• powinien ten wniosek być złożony w terminie 3 lat od zawieszenia postępowania z tej przyczyny (art. 98 § 2) - jeżeli nie ma to żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane

art. 101 § 2 KPA - wyraźnie zobowiązuje organ, który zawiesił postępowanie do pouczenia stron o tym terminie i konsekwencjach

KONSEKWENCJE

• nie wydane zostanie rozstrzygnięcie merytoryczne w sprawie

• 2 stanowiska w doktrynie:

• - organ powinien wydać decyzję o umorzeniu postępowania (formalnie zakończyć postępowanie)

• Skutek procesowy z art. 98 § 2 następuje z mocy prawa, więc nie trzeba wydawać żadnego sformalizowanego aktu

• obowiązki organu - uczynienie stosownej adnotacji w aktach sprawy o takim skutku, zawiadomienie stron, że ma skutek ich bierności nastąpił taki skutek

= nie ma tu do czynienia z powagą rzeczy osądzonej (nie nastąpiło merytoryczne postępowanie) - strona może jeszcze raz wnieść podanie w tej samej sprawie

UMORZENIE POSTĘPOWANIA:

W przeciwieństwie do zawieszenia (przeszkoda czasowa i nietrwała - można je usunąć)

= umorzenie postępowania - przeszkoda ma charakter trwały - w tej sprawie w ogóle nie może zapaść merytoryczne rozstrzygnięcie, przeszkoda jest nieusuwalna w dalszym biegu postępowania

- Art. 104. § 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

• rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej

• przez wydanie decyzji (jest podstawową formą)

• przez zawarcie i zatwierdzenie ugody administracyjnej

DOMNIEMANIE DECYZJI:

• ugoda może być zawarta tylko w określonych przypadkach

• art. 104 § 2 - 2 rodzaje decyzji w postępowaniu administracyjnym:

1. decyzja merytoryczna - rozstrzyga sprawę co do istoty

2. decyzja nie merytoryczna (procesowa)

Różnią się skutkami:

Ad1 - 2 rodzaje skutków:

• skutki materialnoprawne

• skutki procesowe

Materialnoprawny - merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy co do istoty (skonkretyzowanie praw i obowiązków wobec danej osoby)

Procesowy - polega na zakończeniu sprawy w danej instancji (postępowania w sprawie)

Ad 2 - wywołuje tylko i wyłącznie skutek procesowy (brak jest skutku materialnoprawnego), kończy postępowanie w danej instancji

Przykłady decyzji nie merytorycznych

• decyzja o umorzeniu postępowania - art. 105, 61, 138

• tzw. decyzja kasacyjna organu odwoławczego (ogranicza się do skasowania decyzji i ogranicza się do przekazania sprawy do ponownego rozstrzygnięcia)

• art. 149 § 3 0 o odmowie wszczęcia postępowania

• decyzje omawiające wszczęcia postępowania w trybie nadzwyczajnym

• o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nieważności

UMORZENIE POSTĘPOWANIA

• powoduje zakończenie postępowania w sprawie bez rozstrzygnięcia merytorycznego

• umorzenie 2 tryby:

• z urzędu (obligatoryjnie) art. 105 § 1

• na wniosek (fakultatywnie) - art. 105 § 2

Art. 105. § 1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.

§ 2. Organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

PRZESŁANKI UMORZENIA

• z urzędu - sytuacja w której postępowania z jakichkolwiek przyczyn stało się bezprzedmiotowe

• art. 105 § 1 oznacza to bezwzględny obowiązek organu umorzenia postępowania

• bezprzedmiotowość postępowania może wynikać z różnych przyczyn:

• podmiotowe (dotyczą strony postępowania)

• przedmiotowe (dotyczą przedmiotu postępowania)

• podmiotowe prawne - np. przestaje istnieć jakaś jednostka organizacyjna a jej prawa nie przechodzą na nikogo

• podmiotowe - faktyczne - np. śmierć strony w toku postępowania

• przedmiotowe prawne - np. postępowanie prowadzone przez organ niewłaściwy

• przedmiotowe faktyczne - np. zawieszenie, utrata przez stronę tego przedmiotu co do którego prowadzone jest postępowanie

Art. 61 § 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.

Bezprzedmiotowość postępowania o charakterze:

1. Pierwotnym (uprzednia) gdy postępowanie od samego początku nie powinno się toczyć, np.. na skutek błędnej oceny przepisów organ wszczął postępowanie

2. Wtórnym - postępowanie dopiero w toku staje się bezprzedmiotowe

• różnica - kiedy ta przedmiotowość się pojawiła

Konsekwencja:

• pierwotna - takie postępowanie powinno zostać umorzone w całości (we wszystkich instancjach)

Art. 138. § 1. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

  1)  utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo

  2)  uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy bądź uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji, albo

  3)  umarza postępowanie odwoławcze.

§ 2. Organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę organ ten może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

§ 3. ⁽¹⁷⁾ (skreślony).

• 1 pkt 2 - organ odwoławczy może też uchylić decyzję w I instancji i umarza całe postępowanie

• wtórna - umorzeniu podlega tylko i wyłącznie postępowanie w danej instancji

O bezprzedmiotowości należy odróżnić bezzasadność żądania stron - powoduje że organ wydaje decyzję merytoryczną, ale odmowną

• nie można umorzyć na wniosek postępowania wszczętego z urzędu

• na wniosek (art. 105 § 2) - identyczne są przesłanki jak przy zawieszeniu postępowania na wniosek

• wniosek umorzenia postępowania od strony, która żądała wszczęcia postępowania

• brak sprzeciwu pozostałych stron

• umorzenie nie jest sprzeczne z interesem społecznym

Forma umorzenia postępowania:

• w formie decyzji administracyjnej

Odmowa umorzenia postępowania - 2 poglądy:

• w formie postanowienia

• ( w orzecznictwie częściej) nie ma żadnej określonej formy odmowy

• organ rozstrzyga sprawę merytorycznie wbrew wnioskowi strony, więc organ odrzucił wniosek o umorzeniu postępowania ( w sposób dorozumiany)

WSPÓŁDZIAŁANIE ORGANÓW PRZY WYDAWANIU DECYZJI

• art. 106 § 2 . Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę, w formie postanowienia na które nie przysługuje zażalenie

• zajęcie stanowiska przez inny organ musi poprzedzać wydanie decyzji

• wszczęcie postępowania może nastąpić z inicjatywy organu prowadzącego postępowanie w sprawie głównej

• art. 35 - 38 KPA - niedotrzymanie terminu

• instytucja o charakterze wyłącznie procesowym

• czy to stanowisko jest wiążące, czy organ jest związany tym stanowiskiem - zależy od sformułowań w przepisach prawa materialnego

Wydanie decyzji:

1. bez zasięgnięcia stanowiska:

• ODWOŁANIE - gdy decyzja jest ostateczna - art. 127

Art. 127. § 1. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji.

§ 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.

§ 3. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

§ 4. (skreślony).

• WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA- gdy decyzja jest ostateczna

• art. 145 § 1 pkt 6 - decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

2. organ zasięgnął stanowiska innego organu, ale treść decyzji jest sprzeczna z treścią stanowiska organu

• OPINIA MA CHARAKTER WIĄŻĄCY - art. 156 § 1 pkt 2 (rażące naruszenie prawa)wydana została bez podstawy prawnej lub rażącym naruszeniem prawa

• OPINIA MA CHARAKTER NIEWIĄŻĄCY - art. 127

Organ administracji publicznej prowadzący postępowanie w sprawie głównej ----------(postanowienie) organ administracji publicznej mający zając stanowisko:

1. może wydać postanowienie (wyrazić stanowisko) służy zażalenie na podstawie art. 106§5

2. pozostaje bezczynny służy zażalenie art. 37

• zażalenie wnosi się do organu wyższego stopnia wobec organu, który miał lub który zajmuje stanowisko przysługuje skarga do S.A.:

• na postanowienie - art. 3 § 2 pkt 2 p.p.s.a

• na bezczynność art. 3§2 pkt 3

PRZEBIEG PROCEDURY:

• inicjuje czynność procesową - zwrócenie się do innego organu o zajęcie stanowiska w formie przewidzianej przepisami prawa administracyjnego materialnego

• w drodze postanowienia, w treści którego zwraca się o zajęcie stanowiska

• to postanowienie jest niezaskarżalne (zgodnie z artykułem 141 KPA)

• bezwzględna zasada - organ musi zwrócić się o zajęcie stanowiska przez wydaniem decyzji w sprawie głównej

• procedura współdziałania nie powoduje zawieszenia postępowania - bo ma charakter tylko procesowy, obowiązek wyrażenia tego stanowiska jest tylko i wyłącznie w toczącej się sprawie - współdziałanie nie ma charakteru samoistnego)

• doręczenie postanowienia - rozpoczyna się poboczne postępowanie, którego przedmiotem jest zajęcie stanowiska przez organ współdziałający

Art. 106. § 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.

§ 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

§ 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.

§ 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

§ 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

§ 6. W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 36-38.

• art. 106 § 4 - organ współdziałający może w razie potrzeby przeprowadzi jakieś postępowanie wyjaśniające

• art. 106 § 3 termin - niezwłocznie (nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia żądania, chyba, że przepis prawa przewiduje inny termin)

Nie załatwienie w terminie:

• strona może złożyć zażalenie

• bezczynność organu niezajęcie stanowiska

art. 35 § 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

• 106 § 5 - forma zajęcia stanowiska : postanowienie

Orzecznictwo - dopóki postanowienie organu współdziałające nie stanie się ostatecznie organ nie wydaje decyzji uwzględniającej to stanowisko

Art. 145 § 1 pkt 6 - jeżeli organ nie zwróci się o stanowisko a ma obowiązek - wada kwalifikowana decyzji

DECYZJA:

• definicja materialnoprawna

• kilka koniecznych dech decyzji (cechy charakterystyczne tego aktu)

• jednostronne i władcze oświadczenie woli organu administracji publicznej

• oparte na powszechnie obowiązujących przepisach prawa

• wydane w formie określonej prawem procesowym (akt sformalizowany)

• skierowane do konkretnego adresata

• w konkretnej indywidualnej sprawie

• w celu wywołania określonych skutków prawnych

WŁADCZE - strona ma obowiązek podporządkowania się decyzji pod rygorem przymusowego jej wykonania

Akt NORMATYWNY - ma charakter abstrakcyjny (decyzja indywidualny, konkretyzuje potencjalne prawa i obowiązki wobec adresata zawarte w przepisach prawa)

POJĘCIE PROCESOWE DECYZJI

Art. 104. § 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

2 postacie decyzji:

1. MERYTORYCZNA - wywołuje 2 rodzaje skutków:

1. rozstrzyga sprawę co do istoty

2. zakończenie postępowania w danej instancji

2. NIEMERYTORYCZNA - tylko zakończenie postępowania w danej instancji bez orzekania co do istoty sprawy

=oświadczenie woli w formie określonej prawem procesowym

wymogi formalne decyzji administracyjnej (składniki decyzji):

Art. 107. § 1. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

§ 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

§ 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

§ 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.

§ 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.

• prawidłowa decyzja pod względem formalnym musi zawierać wszystkie te elementy

Orzecznictwo - pewne minimalne wymogi - a art. 107 KPA które akt musi zawierać by być decyzją administracyjną

• oznaczenie organu

• oznaczenie adresata (jego wskazanie)

• rozstrzygnięcie

• podpis pracownika

• jest to decyzja wadliwa (jeżeli zawiera tylko te 4 elementy)

Taki akt który nie zawierałby któregoś z tych elementów nie jest nawet decyzją

Decyzja prawidłowa pod względem formalnym musi zawierać:

• oznaczenie organu administracji publicznej - musi być pełna nazwa organu ze wskazaniem adresu siedziby organu który decyzję wydał

• data wydania decyzji (data sporządzenia, chyba że została ogłoszona ustnie),

• art. 14 § 2 - wyjątek od zasady pisemności - ustnie - data jej ogłoszenia

• jest to ważne z punktu widzenia stwierdzenia jej legalności - organ który rozstrzyga sprawę powinien opierać się na przepisach prawa obowiązujących w chwili jej wydania

• data nie ma znaczenia dla skutków prawnych - wywołuje skutki od daty jej doręczenia(wyjątkowo ogłoszona) art. 110 KPA od tego momentu organ jest związany decyzją

• oznaczenie strony lub stron - wskazanie adresata decyzji (jest wydawana wobec konkretnego adresata, jest to istota decyzji - konkretyzuje ona prawa i obowiązki wobec indywidualnej osoby wskazane w akcie prawa powszechnie obowiązującego

• wskazanie podstawy prawnej decyzji (powołanie) - tylko przepis wynikający ze źródeł prawa powszechnie obowiązującego

• zazwyczaj jest to przepis prawa materialnego ale też może być wskazany tylko przepis prawa procesowego

• jest to wskazanie konkretnego przepisu który stanowił podstawę rozstrzygnięcia w danej sprawie ( z reguły kilka) wskazanie aktu normatywnego z którego pochodzi oraz miejsce jego publikacji

• art. 156 § 1 pkt 2 - wydanie decyzji bez podstawy prawnej (organ oparł sobie rozstrzygnięcie na normie wyprowadzonej z przepisów prawa która nie istnieje albo istnieje ale nie może być podstawą w danej sprawie) - kwalifikowana wada

• czym innym jest błędne wskazanie przepisu z którego norma prawidłowo użyta - tylko wada procesowa

• rozstrzygnięcie

• jest fundamentalną częścią decyzji

• tu organ konkretyzuje potencjalne prawa i obowiązki zawarte w przepisach prawa powszechnie obowiązującego w odniesieniu do konkretnej osoby

• treścią rozstrzygnięcia może być - decyzja niemerytoryczna - zakończenie sprawy w danej instancji z przyczyn wskazanych w przepisach procesowych

• uzasadnienie faktyczne i prawne - art. 107 § 3

• jest to bardzo istotny element

• powinno być tak sformułowane aby można było odtworzyć tok postępowania organu (jakie fakty ustalił, jakie przepisy zastosował i jakie powiązał te elementy faktyczne z prawnymi, też interpretacja wykładnia zastosowanego przepisu, wyciągnięcie normy z tego przepisu też subsumcja)

• zasada informowania stron, przekazywania, pogłębiania zaufania do organów państwa

• jeżeli tok rozumowania organu będzie prawidłowy tym większa szansa że adresat dobrowolnie podporządkuje się decyzji (brak konieczności użycia przymusu dla wykonania decyzji)

• musi zawierać ocenę zgromadzonego materiału faktycznego

• wykładnię przepisów

• ocenę, dlaczego w danym stanie faktycznym takie rozstrzygnięcie wydał

• dopuszcza się zaskarżenie decyzji tylko w elemencie uzasadnienia

ELEMENTY FAKTYCZNE

• wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione

• wskazanie dowodów na których się oparł

• wskazanie przyczyny dla których odmówił wiarygodności i dlatego je pominął

• opis stanu faktycznego na którym oparł swoje rozstrzygnięcie i w jaki sposób do niego doszedł

• obowiązuje swobodna ocena dowodów(to nie jest dowolność, istnieje też obowiązek logicznego rozumowania)

• podważa się - wykazuje się brak logicznego rozumowania - błąd w ustaleniach faktycznych

ELEMENTY PRAWNE

• wyjaśnienie podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawnych

• zacytowanie przepisów prawnych które brał jako podstawę rozstrzygnięcia (ale nie tylko bo jest to błąd)

• powinien też zawrzeć swoją interpretację przepisów (swoje wnioski co do rozumienia tych przepisów)

• art. 107 § 4

• uzasadnienie nie zawsze musi wystąpić: WYJĄTKI:

• gdy decyzja uwzględnia w całości żądanie strony (uzasadnienie nie jest konieczne)

• wyjątki jest obowiązek- jeżeli jest to decyzja wydana w wyniku odwołania (też organ I instancji który ma przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia), rozstrzyga sporne interesy stron

• art. 107 § 5 - jest martwy ten przepis ale są też przepisy szczególne które przewidują w pewnych sytuacjach możliwość pominięcia uzasadnienia np. ustawa o ochronie informacji niejawnych

• pouczenie co do wniesienia środka prawnego od decyzji - tak zwana klauzula odwoławcza

• w decyzji musi być zawarte pouczenie o możliwości odwołania decyzji

• wskazanie konkretnego środka, który przysługuje od tej decyzji

• wskazanie terminu i trybu wniesienia tego środka

BRAK TAKIEGO POUCZENIA:

• art. 111 KPA

• art. 112 - błędne pouczenie co do wniesienia środka zaskarżenia nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tych pouczeń

• jeżeli organ błędnie poinformuje stronę to takie pouczenie nie może szkodzić stronie

• praktyka musi dążyć do ochrony strony, która działała w zaufaniu, że organ działa zgodnie z prawem

• podpis osoby upoważnionej do jej wydania z podaniem imienia i nazwiska z podaniem stanowiska służbowego

• brak podpisu oznacza, że jest to projekt decyzji

• organ kolegialny (decyzja powinna być podpisana przez wszystkich członków biorących udział w wydaniu decyzji)

KLAUZULE DODATKOWE (uboczne - wynikają z innych przepisów)

= dodatkowe składniki, które mogą pojawić się w decyzji

KLAUZULA TERMINU - ogranicza moc wiążącą decyzji w czasie

• albo decyzja zaczyna obowiązywać - termin początkowy,

• termin końcowy - decyzja przestaje wiązać po upływie określonego terminu

KLAUZULA WARUNKU - zawarta w decyzji które uzależnia powstanie (ustanie) skutków prawnych decyzji od zdarzenia przyszłego i niepewnego

KLAUZULA ZLECENIA - organ wskazuje w niej dodatkowe czynności, które powinny być podjęte w trakcie realizacji praw i obowiązków wynikających z decyzji ( w taki sposób te uprawnienia i obowiązki powinny być zrealizowane)

• niedopełnienie tych obowiązków - podstawa uchylenia decyzji przez organ który ją wydał chociaż byłaby ona ostateczna (art. 162 § 2)

KLAUZULA RYGORU NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI:

• art. 130 - decyzja wydana w I instancji jest decyzją nie ostateczną (nie podlega nie wykonania) dopóki nie upłynie termin wniesienia odwołania

• od tej zasady są 2 wyjątki (wykonaniu będzie podlegać decyzja nie ostateczna - już z chwilą doręczenia):

• gdy decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa przepis szczególny)

• w decyzji jest żądany rygor natychmiastowej wykonalności - staje się wykonalna w momencie doręczenia

Przesłanki żądania tego rygoru - art. 108

Art. 108. § 1. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.

§ 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.

• jest to katalog zamknięty, przesłanki te podlegają ścisłej interpretacji

• ochrona życia lub zdrowia ludzkiego

• zabezpieczenie gospodarstwa narodowego przez ciężkimi stratami

• inny interes społeczny (przesłanka bardzo szeroka)

• wyjątkowo ważny interes stron (organ może zażądać przez stronę stosownego zabezpieczenia)

= istnieje ryzyko, że decyzja taka zostanie uchylona w toku instancji mogą zaistnieć skutki, a decyzja może okazać się wadliwą, zabezpieczenie ma służyć zrekompensowaniu odszkodowania za skutki związane z wykonaniem takiej decyzji

= musi być niezbędne takie żądanie rygoru

= każda zwłoka w wykonaniu decyzji może być zagrożeniem

• rygor nadaje organ który wydał decyzję w I instancji :

• na wniosek strony

• z urzędu

• art. 108 § 2 - w dwojaki sposób : w samej decyzji (jako klauzula uboczna), w drodze postanowienia na które przysługuje zażalenie

=nawet jeżeli decyzji został nadany taki rygor art. 135 - organ odwoławczy w uzasadnionych przypadkach może wstrzymać natychmiastową wykonalność decyzji

= warunkiem bytu prawnego decyzji jest jej DORĘCZENIE a przynajmniej ogłoszenie

= art. 14 - reguła - doręczenie decyzji na piśmie

= § 2 - wyjątek - decyzja może być ustnie ogłoszona

= art. 49 - ogłoszenie publiczne

= z faktem doręczenie decyzja - zasada związania organu wydaną przez siebie decyzją - art. 110

= datą doręczenia decyzji (wprowadzenie decyzji do obrotu prawnego)

• organ który wydał decyzję nie może ingerować w jej treść (wyjątek - sytuacje wskazane w przepisach)

• dotyczy decyzji ostatecznych i nie ostatecznych

=art. 132 - wynik samokontroli organu (na skutek wniesienia odwołania)

DECYZJE OSTATECZNE wyjątki:

• art. 145

• 155 uprawnienia autokontrolne organu

• 54§3

WERYFIKACJA DECYZJI

• przewidziane w art. 111 i 113 tryby postępowania (prostowania, uzupełniania) elementów decyzji administracyjnych - naprawienia błędów decyzji

Art. 111. § 1. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.

§ 2. W przypadkach określonych w § 1 termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia jej odpowiedzi.

Art. 113. § 1. Organ administracji publicznej może z urzędu lub na żądanie strony prostować w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach.

§ 2. Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia na żądanie organu egzekucyjnego lub strony wątpliwości co do treści decyzji.

• § 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie

Wady decyzji:

• istotne - podstawa do jej uchylenia

• nieistotne - rektyfikacja - podlegają tak zwanemu naprawieniu tych nieistotnych braków poprzez:

• uzupełnienie - art. 111 - rozstrzygnięcie - klauzula odwoławcza

• sprostowanie - klauzuli art. 113 § 1 - błędów pisarskich, rachunkowych bądź innych oczywistych pomyłek

• 113 § 2 - wykładnia treści co do treści decyzji

uzupełnienie rozstrzygnięcia (14 dni)

• gdy organ nie rozstrzygnął we wszystkich kwestiach o których powinien (gdy rozstrzygnięcie jest niepełne - nie uwzględnia wszystkich żądań bądź nie orzeka o wszystkich obowiązkach)

• w drodze decyzji

• może żądać uzupełnienia strona

• uzupełnienie klauzul - gdy organ nie zawarł pouczenie jakie środki odwoławcze przysługują od tej decyzji

• 14 dni

• w drodze postanowienia , wynika z praktyki nie przysługuje zażalenie

• art. 11 § 2 - skutki - powoduje przesunięcie terminu do wniesienia odwołania (od momentu doręczenia odpowiedzi na uzupełnienie)

• art. 113 § 1- sprostowanie w drodze postanowienia, przysługuje zażalenie

• nie ma terminu

• z urzędu i na wniosek

• są to błędy widoczne na 1 rzut oka

Wykładnia:

• organ który wydał decyzję, wątpliwości jak rozumieć tą decyzję

• w drodze postanowienia na które przysługuje zażalenie

• na wniosek strony lub organu egzekucyjnego który wykonuje decyzję

POSTANOWIENIA

• jest aktem administracyjnym

• art. 123 § 2 - postanowienie nie rozstrzyga sprawy co do istoty lecz reguluje poszczególne kwestie procesowe wyłaniające się w toku postępowania administracyjnego:

• od tej zasady mogą być wyjątki:

• postanowienie merytoryczne - rozstrzyga pewne kwestie merytoryczne

• postanowienia wydawane poza tokiem postępowania administracyjnego

Postanowienia - 4 grupy

1.. Postanowienia w sensie ścisłym - sensu stricto, dotyczy jedynie poszczególnych kwestii procesowych, nie wpływają na dalszy bieg postępowania (rozstrzygnięcie) np. postanowienie dowodowe, art. 88 KPA o ukaraniu grzywną

2.. Postanowienia procesowe wpływające na dalszy bieg postępowania, np. postanowienie o zawieszeniu postępowania o np. przywróceniu terminu postępowania

3.. Postanowienia merytoryczne, takie które rozstrzygają pewne kwestie merytoryczne (ale nie w takim sensie jak decyzje)

• art. 106 KPA - postanowienie organu współdziałającego wyrażającego swoje stanowisko w sprawie

• art. 119 KPA - postanowienie o zatwierdzeniu ugody administracyjnej, postanowienia wydawane poza tokiem postępowania jurysdykcyjnego

• art. 219 - postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia bądź odmowie wydania zaświadczenia o określonej treści

PODZIAŁ POSTANOWIEŃ ZE WZGLĘDU NA MOŻLIWOŚĆ ICH WERYFIKACJI: (3 grupy)

1. Postanowienia na które przysługuje zażalenie, art. 141 § 1 - zasada - gdy kodeks tak stanowi, że na postanowienie służy zażalenie, np. postanowienie o zawieszeniu postępowania, o ukaraniu grzywną

2. Postanowienia, które można zaskarżyć w odwołaniu od decyzji (nie można ich samoistnie zaskarżyć, ale błędy proceduralne - art. 142), jako zarzut w odwołaniu od decyzji

3. Postanowienia ostateczne, nie można ich zaskarżyć w trybie zwyczajnym, w postępowaniu administracyjnym

• postanowienia wydane w I instancji jeżeli upłynął termin do wniesienia zażalenia

• postanowienia wydane przez organ II instancji po rozpoznaniu zażaleń na postanowienie I instancji

• postanowienia ostateczne z mocy wyraźnego przepisu prawa

• art. 59 - postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania

• art. 134 postanowienie o niedopuszczalności odwołania

Podział postanowień ze względu na możliwość ich zaskarżenia do sądu administracyjnego

• postanowienia na które przysługiwało zażalenie w postępowaniu administracyjnym - warunkiem wyczerpania trybu administracyjnego

• postanowienia kończące postępowanie w sprawie (niemożliwe wniesienie odwołania)

• postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty (obecnie nie ma takich)

Inny adresat postanowienia - mogą być także inne niż strona podmioty

• art. 31 - organizacja społeczna

• art. 58 zainteresowany

• 88 świadek, biegły - postanowienie o ukaraniu grzywną

• art. 96 każdy uczestnik rozprawy który zachowuje się niewłaściwie

• art. 52 - pomoc prawna - inny organ

=składniki, elementy formalne postanowienia

Art. 124. § 1. Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.

= w zasadzie identyczne jak decyzja, różnica dotyczy uzasadnienia - zasada - postanowienia co do zasady nie podlegają uzasadnieniu

= wyjątki :

• gdy służy na nie zażalenie

• skarga do sądu administracyjnego

• gdy zostało wydane wskutek zażalenia na postanowienie

DORĘCZANIE POSTANOWIEŃ

• doręczeniu podlegają tylko określone postanowienia

Art. 125. § 1. Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie.

§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 postanowienia mogą być stronom ogłaszane ustnie.

§ 3. Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza się stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

• Tylko te na które służy zażalenie bądź skarga do sądu administracyjnego (wraz z uzasadnieniem)

• Pozostałe pozostają w aktach sprawy bądź są ogłaszane ustnie

POSTANOWIENIE:

• podlegają rektyfikacji

• podlegają zasadzie związania postanowieniem organu (wyjątek - postanowieni dowodowe_

=istnieje możliwość weryfikacji postanowienia w trybach nadzwyczajnych (tylko postanowienia na które służy zażalenie)

UGODA

Art. 114. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa

1. Zawarta pomiędzy stroną a organem -

2. zawarta pomiędzy stronami i zatwierdzona przez organ

Art. 13. § 1. Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna).

§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody

• ugoda stanowi alternatywną wobec decyzji formę załatwienia sprawy

Ugoda może być zawarta po zaistnieniu PRZESŁANEK dopuszczalności:

1. zawierana musi być w toku postępowania - zawisłość sprawy

2. w postępowaniu muszą występować co najmniej 2 strony

3. za zawarciem ugody przemawia charakter sprawy

4. zawarcie ugody powinno się przyczynić do przyspieszenia lub uproszczenia postępowania

5. może być zawarta, gdy nie sprzeciwia się temu przepis prawa

TRYB ZAWARCIA UGODY

Art. 116. § 1. Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia.

§ 2. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub niedotrzymania przez strony terminu wyznaczonego w myśl § 1, organ administracji publicznej załatwia sprawę w drodze decyzji

• strony składają organowi zgodne oświadczenia o zamiarze zawarcia ugody

• organ odracza wydanie decyzji i wyznacza stronom termin do zawarcia ugody

• organ wydaje postanowienie

§ 2. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ, stosuje się odpowiednio przepis art. 106.

• Ugoda powinna być zawarta na piśmie a fakt jej zawarcia musi znaleźć swe odzwierciedlenie w protokole

• Ugoda musi zostać zatwierdzona przez organ w formie postanowienia na które służy zażalenie ( w ciągu 7 dni organ powinien wydać postanowienie)

Art. 117. § 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody.

Organ może odmówić zatwierdzenie ugody jeżeli Art. 119. § 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody.

§ 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu.

§ 3. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody.

SKUTKI

Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

• ugoda kończy postępowanie w danej instancji jest to skutek procesowy

§ 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu.

Art. 120 Art. 120. § 1. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.

§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody.

• Staje się wykonalna z dniem w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne

• Gdy upłynął termin na wniesienie zażalenia na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia ugody (7 dni)

• Gdy organ II instancji po rozpoznaniu zażalenia utrzymał postanowienie w mocy

• Skarga do S.A. - można zaskarżyć POSTANOWIENIE o odmowie bądź o zatwierdzeniu ugody

SYSTEM ŚRODKÓW WERYFIKACJI AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM

1. Środki zaskarżenia - prawne - mają podstawowe znaczenie

Są oparte na zasadzie skargowości, weryfikacja jest uruchamiana na skutek wniesienia stosownego środka przez uprawniony do tego podmiot STRONA, np. odwołanie, zażalenie, żądanie, stwierdzenie nieważności

2. Środki nadzoru

Oparte są na zasadzie oficjalności , działania z urzędu, są to środki które pozwalają na weryfikację przez organ nadzoru nad organem który wydał dany akt administracyjny np. żądanie wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności art. 147, 157 §2

3. Środki oparte na tak zwanej odwołalności decyzji

Gdy przepisy pozwalają na weryfikację decyzji przez ten sam organ który wydał decyzję - art. 154, 155

PODZIAŁ ŚRODKÓW ZASKARŻENIA:

• kryterium charakteru rozstrzygnięcia oraz podstaw prawnych wniesienia tego środka

• zwyczajne

są kierowane wobec aktów nie ostatecznych: wydanych w I instancji

• nie ma ściśle określonych podstaw ich wniesienia , wystarczy wyłącznie niezadowolenie adresata z rozstrzygnięcia

- odwołanie, zażalenie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

2. nadzwyczajne

_ służą weryfikacji aktów ostatecznych

• mogą być wniesione tylko i wyłącznie w przypadku zaistnienia określonych w kodeksie podstaw - kwalifikowane wady aktu

• sprzeciw prokuratora art. 184 KPA

= żądanie wznowienia postępowania - podstawy do wniesienia - art. 145, 145a,

= żądanie stwierdzenia nieważności decyzji bądź postanowienia - art. 156 KPA

• są środkami zaskarżenia lub nadzoru - zależnie od trybu wniesienia

WYJĄTKI:

• art. 27 § 3 - wniosek o ponowne rozpatrzenie prawy od decyzji wydanej w I instancji - od decyzji ministra bądź SKO (od takich decyzji nie przysługuje odwołanie)

• art. 16 § 2 - decyzje od których nie przysługuje odwołanie są to decyzje ostateczne, można je zaskarżyć wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy (środek nadzwyczajny)

Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji

• w orzecznictwie przyjmuje się - że może dotyczyć decyzji i postanowień nie ostatecznych, pod warunkiem że występują kwalifikowane wady

• środek nadzwyczajny

Kryterium samodzielności wniesienia danego środka:

• samoistne

• niesamoistne

• jedyny środek niesamoistny to zaskarżenie postanowienia na które nie przysługuje zażalenie (można je zaskarżyć wyłącznie w odwołaniu od decyzji, podnosić je jako zarzut)

Kryterium dewolucji

(przejście kompetencji do weryfikacji danego aktu na organ wyższej instancji)

• bezwzględnie dewolutywne

• względnie dewolutywne

• nie dewolutywne

BEZWZGLĘDNIE DEWOLUTYWNE - co do zasady wniesienie takiego środka spowoduje przejście kompetencji do jego weryfikacji na organ wyższej instancji

• art. 157 § 1 - właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art. 156 (decyzja wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, bez podstawy prawnej, z rażącym naruszeniem prawa, sprawa poprzednio rozstrzygnięta inną decyzją ostateczną, decyzja skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie, decyzja niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały) jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub SKO - ten organ

• żądanie stwierdzenia nieważności decyzji /postanowienia

WZGLĘDNIE DEWOLUTYWNE - wniesienie takiego środka spowoduje przejście kompetencji wyłącznie wtedy gdy organ który wydał akt nie uwzględni tegoż środka zaskarżenia

• odwołanie, zażalenie, wnosi się je za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, ma możliwość autoweryfikacji tej decyzji (może ją uchylić lub zmienić)

NIE DEWOLUTYWNE - do przeniesieni kompetencji w ogóle nie dochodzi, środki są rozpatrywane przez ten sam organ, który wydał daną decyzję

• wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy - art. 127 § 3 - od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub SKO nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji

Kryterium - moc prawna środka, suspensywności (suspendere - wstrzymać, zawiesić), czy wniesienie takiego środka, wstrzymuje czy nie wstrzymuje wykonanie takiej decyzji

• środki bezwzględnie suspensywne

• względnie suspensywne

BEZWZGLĘDNIE SUSPENSYWNE - wniesienie takiego środka co do zasady z mocy prawa wstrzymuje wykonanie zaskarżonego rozstrzygnięcia

Odwołanie - art. 130 § 2 - wniesienia odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji

WZGLĘDNIE SUSPENSYWNE - wniesienie takiego środka nie wstrzymuje wykonania danego aktu, ale o wstrzymaniu może orzec organ administracji publicznej (wstrzymanie wykonania zależy od woli organu)

Zażalenie - o wstrzymaniu wykonania postanowienia może zadecydować organ który je wydał - art. 143 KPA

Organ rozpatrujący środek zaskarżenia - np. żądanie o wznowienie postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji

ZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA:

ODWOŁANIE:

• prawo konstytucyjne - możliwość zaskarżenia decyzji wydanych w I instancji (co do zasady) ustawa może przewidywać co innego

• odwołanie jest realizacją tej zasady konstytucyjnej, wiąże się z zasadą dwuinstancyjności postępowania (formalnie)

• materialne - każdy ma prawo do tego aby jego sprawa była dwukrotnie merytorycznie rozpatrzona

WYJĄTKI OD ZASADY DWUINSTANCYJNOŚCI:

• od decyzji wydanej w I instancji nie będzie przysługiwało odwołaniu:

• art. 127 § 3 - od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub SKO nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się o tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji - od tych decyzji nie przysługuje odwołanie, przysługuje tylko wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

• ma charakter niedewolutywny

• bo nie ma organu wyższego stopnia, ale strona musi mieć zapewnioną w hierarchii procesowej możliwość dwukrotnego merytorycznego rozpatrzenia sprawy

• gdy od decyzji - wydanej w I instancji wydanej na drodze administracyjnej przysługuje tylko powództwo do sądu powszechnego (nie wnosi się odwołania na drodze administracyjnej)

• decyzje ZUS - przysługuje odwołanie do sądu powszechnego - sąd pracy i ubezpieczeń społecznej

• prezes UOK i K - odwołanie od tych decyzji wnosi się do sądu ochrony Konkurencji i Konsumentów (wydział sądu okręgowego w Warszawie)

• prezes Regulacji Telekomunikacji i Poczty - powództwo jest niezależne od decyzji, sąd jeszcze raz rozpatruje merytorycznie ta sprawę.

Przedmiot odwołania

• decyzja nie ostateczna (wydana przez organ I instancji) nie można wnieść odwołania od aktu nie będącego decyzją administracyjną (też od decyzji niedoręczonej - nie obowiązuje ona w obrocie prawnym)

• stwierdzenie nieważności decyzji

• można wnieść odwołanie od decyzji nie ostatecznej

• ORZECZNICTWO: 1, gdy decyzja jest dotknięta kwalifikowaną wagą, 2 : zbieg trybów, strona decyduje, który z tych trybów wykorzysta (zakres postępowania jest odmienny)

Organ odwoławczy rozpatruje merytorycznie sprawę jako organ I instancji, może wydać inne rozstrzygnięcie, organ rozpatrujący wniosek o stwierdzenie nieważności stwierdza tylko czy istnieją te kwalifikowane wady

• usunięcie decyzji z obrotu prawnego poprzez stwierdzenie jej nieważności

PODMIOT który może wnieść odwołanie od decyzji

• art. 127 § 1 - od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji

• STRONA - art. 28 kpa - każdy kto ma interes prawny w postępowaniu (w postępowaniu w I i w II instancji)

• Podmioty na prawach strony (gdy brał udział w postępowaniu przed organem I instancji) np. organizacja społeczna

ORGAN WŁAŚCIWY do rozpatrzenia odwołania

• Organ wyższego stopnia nad organem, który decyzję wydał (co do zasady)

• Art. 127 § 2 - właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy

• Ustawa może wskazywać inny organ odwoławczy (przepisy stanowiące podstawę rozstrzygnięcia mogą wskazywać ten organ wyższego stopnia, jeżeli nie to art. 17 ma zastosowanie (organy wyższego stopnia)

FORMA I TREŚC ODWOŁANIA

*odwołanie ma charakter niesformalizowany - art. 128 kpa - odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia, wystarczy jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą ustalać inne wymogi co do treści odwołania

• jedyny wymóg - z odwołania musi wynikać że strona jest niezadowolona z rozstrzygnięcia

• odwołanie jest podaniem w rozumieniu art. 63 kpa )musi zawierać minimalną treść jak każde podanie , adres wnoszącego, żądanie, podpis, od jakiej decyzji

• art. 128 - przepisy odrębne mogą ustalać jakieś inne wymogi dotyczące odwołania (ordynacja podatkowa, - zawsze są jakieś wymogi)

BRAKI FORMALNE W ODWOŁANIU

• wezwanie do usunięcia braków formalnych

• gdy nie zostaną usunięte:

• podanie zostawia się bez rozpatrzenia

• takie odwołanie jest niedopuszczalne - art. 134 (organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne - organ musi wydać postanowienie o niedopuszczalności odwołania.

TERMIN DO WNIESIENIA ODWOŁANIA:

• zasada - art. 129 § 2 KPA - odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie od dnia jej ogłoszenia stronie

• art. 129 § 3 - przepisy odrębne mogą inaczej podawać terminy do wniesienia odwołania

• termin ustawowy - do niesienia odwołania (organ nie ma możliwości ustalenia terminu)

• strona może złożyć wniosek o przywrócenie terminu - orzeka o tym organ, który będzie rozpatrywał odwołanie jest to postanowienie ostateczne (kończy postępowanie, przysługuje tylko skarga do sądu administracyjnego)

MOC PRAWNA ODWOŁANIA

• zasada - decyzja nie ostateczna nie podlega wykonaniu (dopóki nie upłynie termin do wniesienia odwołania)

WYJĄTKI:

1. jeżeli decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności

2. gdy podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa (przepisów odrębnych)

3. art. 130 § 4 - jeżeli decyzja jest zgodna z żądaniem wszystkich stron

SKUTEK WNIESIENIA ODWOŁANIA: wstrzymuje wykonanie decyzji , co do której zostało wniesione, chyba że ma miejsce któryś z wyjątków

Art. 135 kpa - organ odwoławczy może wstrzymać wykonanie decyzji w uzasadnionych przypadkach

PRZEBIEG POSTĘPOWANIA ODWOŁAWCZEGO:

• odwołanie - środek względnie dewolutywny (przejście do organu wyższego stopnia, gdy organ który wydał decyzję nie uwzględni odwołania)

2 etapy postępowania:

1. przed organem I instancji

2. przed organem odwoławczym (wyższego stopnia)

Ad 1. Przed organem I instancji

• wniesienia odwołania art. 129 § 1 kpa - odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję

• wnosi się do organu wyższego stopnia, ale za pośrednictwem organu, który decyzje wydał (po to aby była możliwa autoweryfikacja)

• gdy strona wniesie bezpośrednio do organu odwoławczego - obowiązek przekazania tego odwołania do organu I instancji, zgodnie z przepisami o właściwości instancyjnej - art. 65 KPA

• gdy organ rozstrzygnie odwołanie bez przekazania - kwalifikowana wada (decyzja została wydana z naruszeniem przepisów instancyjności)

• podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji - art. 156 § 1 pkt 1 -

• art. 130 - organ ma obowiązek zawiadomić pozostałe strony o wniesieniu odwołania

• możliwość autokontroli przez organ, który decyzję wydał - organ I instancji może uchylić lub zmienić wydaną przez siebie decyzję - wynika to z art. 132 kpa

• jest uzależnione od spełnienia 2 warunków łącznie:

• przesłanka formalna (podmiotowa)

• przesłanka materialna (przedmiotowa)

• podmiotowa - jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony bądź wyraziły zgodę na odwołanie wniesione przez jedną z nich

• przedmiotowa - jeżeli organ uzna, że odwołane w całości zasługuje na uwzględnienie (nie jest dopuszczalne częściowe uwzględnienie odwołania przez organ I instancji)

• art. 133 termin - organ I instancji ma 7 dni od momentu wniesienia odwołania albo uwzględni odwołanie albo przekaże odwołanie do organu odwoławczego

• wydaje nową decyzję, w której uchyla lub zmienia dotychczasową decyzją (strona może wnieść odwołanie od tej nowej decyzji - wydanej w I instancji)

Ad. 2 przed organem odwoławczym

• w momencie przekazania odwołania i akt sprawy od organu I instancji

3 stadia postępowania:

1. czynności wstępne

2. postępowanie rozpoznawcze przed organem odwoławczym

3. rozstrzygnięcie - wydanie decyzji kończącej postępowanie odwoławcze

Ad. 1 - CZYNNOŚCI WSTĘPNE:

• organ odwoławczy ocenia czy odwołanie jest dopuszczalne, czy został zachowany termin do wniesienia odwołania ( ma do tego tylko organ odwoławczy) - są to rozdzielnie traktowane kwestie

• niedopuszczalność odwołania:

• przyczyny dotyczące przedmiotu - gdy odwołanie wniesiono odnośnie aktu administracyjnego - nie będącego decyzją,

* gdyby decyzja nie funkcjonowała w obrocie prawnym (nie doręczona lub nie ogłoszona),

*gdyby wniesiono odwołanie po wyczerpaniu toku instancji (art. 127 § 1)

* kiedy przepisy przewidują wyjątki od zasady dwuinstancyjności (gdy od decyzji nie przysługuje odwołanie ale powództwo do sądu powszechnego)

2. przyczyny dotyczące podmiotu - gdy odwołanie wnosi osoba, która nie jest stroną w postępowaniu albo uczestnik na prawach strony który nie uczestniczył w postępowaniu (legitymacja prawna)

• gdy odwołanie zostało wniesione osobiście przez osobę nie mającą zdolności do czynności prawnych

• adresat decyzji nie mający interesy prawnego w sprawie

• organ odwoławczy powinien na wstępie ocenić legitymację osoby wnoszącej odwołanie

Sądy administracyjne - ta ocena może nastąpić dopiero w toku postępowania rozpoznawczego przed organem odwoławczym, gdy osoba wnoszącą nie miała interesu prawnego -> umorzenie postępowania odwoławczego

Czy został zachowany termin do wniesienia odwołania - organ odwoławczy wydaje POSTANOWIENIE o niedopuszczalności odwołania albo o uchybionemu terminu do wniesienia odwołania

• to postanowienie jest ostateczne

• nie można go zaskarżyć w drodze zażalenia, kończy postępowania administracyjne, więc można go zaskarżyć do sądu administracyjnego

• organ odwoławczy może rozstrzygnąć o wstrzymaniu - art. 135 KPA - organ odwoławczy może w uzasadnionych przypadkach wstrzymać natychmiastowe wykonanie decyzji (organ orzeka o tym w drodze postanowienia na które zażalenie nie przysługuje)

Ad 2. postępowanie rozpoznawcze

• organ odwoławczy jeszcze raz rozpatruje całą sprawę tak jak organ I instancji

• art. 136 - organ odwoławczy może jedynie uzupełnić materiał dowodowy, musi generalnie opierać się ma materiale dowodowym już zgromadzonym

• organ odwoławczy może ZLECIĆ przeprowadzenie postępowania dowodowego organowi I instancji (jednak nie powinno być stosowane, ponieważ organ I instancji ma jakiś pogląd na sprawę i istnieje obawa że będzie dążył do tego aby uzasadnił swoją decyzję)

• art. 138 § 2 - decyzja kasacyjna - przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji (np. gdy braki dowodowe są znaczące)

• aby dwukrotnie merytorycznie rozpoznać sprawę stan faktyczny musi być prawidłowo przedstawiony

Ad. 3 rozstrzygnięcie

• art. 138 KPA - § 1 - organ odwoławczy wydaje decyzję w której:

• utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo

• uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty prawy bądź uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji albo

• umarza postępowanie odwoławcze

§ 2 - organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozparzenia przez organ I instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę, organ ten może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy

• decyzje merytoryczne - rozstrzyga sprawę merytorycznie orzeka o uprawnieniach i obowiązkach stron

• decyzje kasacyjne - organ odwoławczy ogranicza się do usunięcia decyzji z obrotu prawnego

5 rodzajów decyzji kończące postępowanie odwoławcze:

• decyzja utrzymująca w mocy zaskarżoną decyzje (organ odwoławczy porównuje jak on rozstrzygnąłby sprawę i porównuje to z wydaną decyzją - gdy są zbieżne

• decyzja uchylającą zaskarżoną decyzję w całości lub w części i w ty zakresie orzeka tzw decyzja reformacyjna

• decyzja uchylająca zaskarżoną decyzję w całości i umarzające postępowanie w pierwszej instancji - umorzenie postępowania z przyczyn pierwotnych (np. gdy sprawa nie miała charakteru administracyjnego)

• decyzja umarzająca postępowanie odwoławcze (decyzja pozostaje w mocy, staje się ostateczna), np. cofnięcie odwołania przez stronę, gdy postępowanie odwoławcze nie powinno się toczyć, brak legitymacji,

• decyzja uchylająca zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji, (organ I instancji ponownie rozpatruje sprawę i wydaje decyzję - można wnieść od niej odwołanie jako decyzja wydana w I instancji)

ZAKAZ REFORMATIONIS IN PEIUS - organ odwoławczy nie może wydąć decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny

• nie można pogorszyć sytuacji prawnej odwołującego się

• zakaz o charakterze względnym: (nie będzie obowiązywał gdy decyzja jest dotknięta kwalifikowanymi wadami, gdy decyzja narusza wartości chronione prawem)

• obowiązuje tylko gdy organ chce wydać decyzję reformacyjną

• WYJĄTEK - gdy decyzja dotyczy kilku stron i wszystkie strony wnoszą odwołanie to ten zakaz nie obowiązuje (mają sporne interesy)

ZAŻALENIA:

• różnice pomiędzy odwołaniem:

• przysługuje na postanowienie

• WYJĄTEK: też zażalenie na bezczynność organu

• Art. 141 § 1 - zażalenie przysługuje na postanowienie tylko gdy kodeks tak stanowi

• Art. 142 kpa - postanowienia zaskarżane w odwołaniu od decyzji (jako zarzut w odwołaniu) - postanowienie na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji

• W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale do zażaleń mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące odwołań - art. 144

• Art. 143 - wniesienia zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji publicznej, który wdał postanowienie, może wstrzymać jego wykonani gdy uzna to za uzasadnione - charakter względnie suspensywny

• Termin do wniesienia zażalenia - 7 dni od doręczenia lub ogłoszenia ustnego

TRYBY NADZWYCZAJNE

• art. 16 KPA - decyzje od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych

• dopóki są niewzruszone we właściwym trybie domniemywa się że są ostateczne

WZNOWIENIE (145 - 152) Określone wady kwalifikowane wskazane w Kodeksie

STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI, POSTANOWIENIA 156 - 159 różne przepisy określające wady a nawet przepisy jak uchylać decyzje zgodne z prawem

POZOSTAŁE art. 154 155 161 161

WZNOWIENIE

• na zasadzie niekonkurencyjności, każdy przepis zawiera inne przesłanki, stosuje się do innych wad, okoliczności

• jedyny zbieg jest gdy jest na równi podstawa do wznowienia i do stwierdzenia nieważności, gdy jest kilka wad, nieprawidłowości decyzji

• wtedy pierwszeństwo ma tryb mający skutki najdalej idące czyli stwierdzenie nieważności (cofa skutki od samego początku)

• zawiesza się postępowanie wznowienia do momentu wydania decyzji o stwierdzenie nieważności to wtedy zostaje umorzone jako bezprzedmiotowe

• gdy nie stwierdzi się nieważności to wznowienie toczy się dalej

RELACJE POMIĘDZY TYMI TRYBAMI - w zasadzie są niekonkurencyjne wobec siebie

• może dojść do zbiegu tych trybów: jeżeli decyzja będzie dotknięta różnymi trybami (tez różne strony)

• pierwszeństwo ma mieć zastosowanie ten tryb który ma najdalej idące skutki (stwierdzenie nieważności) usunięcie decyzji z obrotu mocą wsteczną (postępowanie wznowione powinno być umorzone)

• relacja tych trybów z postępowaniem przed sądami adm (skarga)

WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA

Umożliwia ponowne rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie w którym ona zapadła była dotknięta kwalifikowaną wadą procesową wyliczoną wyczerpująco w przepisach kodeksu (też postanowieniem ostatecznym)

• podstawy uruchomienia trybu - dotyczące takich przypadków kiedy wadliwość dotycząca postępowania (wada o charakterze procesowym)

• jeżeli wada dotyczy treści decyzji (charakter materialnoprawny) będzie to podstawa do stwierdzenia nieważności co do zasady

• stwierdzenie nieważności - kończy się usunięciem takiej decyzji z obrotu prawnego

Wznowienie postępowania - uchylenie decyzji + rozpoznanie ponowne sprawy i zakończenie jej decyzją merytoryczną

PRZESŁANKI WZNOWIENIA POSTEPOWANIA:

• zakończenie sprawy decyzją (postanowieniem ostatecznym)

• wystąpienie jednej z kwalifikowanych wad wymienionych w jednym z przepisów art. 145 § 1, art. 145 a

Postanowienie - w tym trybie można tylko postanowienia na które przysługuje zażalenie (wynika to z artykułu 126)

PODSTAWY WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA (9) katalog zamknięty

(art. 163 kpa - przepisy odrębne będące podstawą do wznowienia postępowania - organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w niniejszym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne)

• jeżeli strona wskaże jakąś inną podstawę - odmowa wznowienia postępowania

• nie można mieszać tych dwóch trybów nadzwyczajnych

1. wydanie decyzji w oparciu o fałszywe dowody art. 145 § 1 pkt 1

• wznowienie jest dopuszczalne jeżeli okoliczności faktyczne były podstawą rozstrzygnięcia w sprawie (bezpośrednio wpłynęły na wynik w sprawie)

• nie dotyczy to fałszywego dowodu, którego organ nie wziąłby ich pod uwagę

• wznowienie postępowania jest dopuszczalne jeżeli fakt sfałszowania dowodu będzie potwierdzony prawomocnym wyrokiem sądu (np. wyrok skazujący, warunkowo umarzający postępowanie)

• SĄ WYJĄTKI: art. 145 § 2,

• Nie ma obowiązku, kiedy sfałszowanie dowodu jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne (konieczność niezwłocznego podjęcia czynności w celu usunięcia takiej decyzji)

• Art. 145 § 3 - jeżeli postępowanie przed sądem nie może być wszczęte z powodu upływu terminu przedawnienia też inne okoliczności (amnestia)

2. wydanie decyzji w wyniku przestępstwa

• łącznie 3 warunki:

• przy wydawaniu decyzji zostało popełnione przestępstwo (przestępstwo w rozumieniu KK, np. łapownictwo, płatna protekcja, groźba bezprawna)

• wydanie decyzji jest wynikiem popełnionego przestępstwa (związek przyczynowy między decyzją a popełnionym przestępstwem)

• popełnione przestępstwo musi zostać stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu lub innego organu

• ODSTĘPSTWA: nie wymaga się stwierdzenia gdy popełnienie przestępstwa jest oczywiste, przedawnienie , inne okoliczności

3. wydanie decyzji przez pracownika lub organ podlegający wyłączeniu

• gwarancja instytucji wyłączenia pracownika lub organu tylko wtedy gdy ten pracownik wydał i podpisał decyzje ( nie dokonał czynności nie cierpiących zwłoki)

• organ kolegialny - cały organ był niezdolny z powodu braku quorum, gdy jeden członek powinien zostać wyłączony (jak pracownik) a pracował - nie jest to podstawa do wznowienia (zasada trwałości orzeczeń - dlatego nie jest to podstawa, chyba że bez tego pracownika nie będzie zachowanie quorum niezbędne do podjęcia decyzji - podstawa do wznowienia postępowania)

4. brak udziału strony w postępowaniu (bez własnej winy strony)

• jest to gwarancja czynnego udziału strony w postępowaniu

• gdy strona nie uczestniczy w istotnych czynnościach postępowania (zwłaszcza w postępowaniu dowodowym)

• brak winy strony w tym że nie brała udziału

• uchybienia organu

• z powodu innych obiektywnych przyczyn (przeszkód trudnych do przezwyciężenia)

• gdy w sprawie jest pełnomocnik - doręczenie do niego, (strona po to ustanowiła pełnomocnika aby ją reprezentował, dotyczy to też przedstawiciela)

• też osoby które nie były adresatem decyzji, ale miały w sprawie swój interes prawny (powinna być stroną a organ nie dopuścił jej do udziały w sprawie)

5. wyjście na jak nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów:

• nowe: mają istotne znaczenie dla sprawy

• istniały w dniu wydania decyzji

• nie były organowi znane

• takie które gdyby były znane te przesądziłyby o innym rozstrzygnięciu sprawy przez organ

• nowa okoliczność nie może wynikać z błędnej oceny materiały dowodowego przez organ

• nie dotyczy to też zmiany wykładni przepisu prawa

6. wydanie decyzji bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu ( z art. 106 KPA)

• nie ma znaczenia czy to stanowisko jest wiążące czy nie, (jeżeli organ miał obowiązek uwzględnić to jest to podstawa do stwierdzenia nieważności)

• podstawą jest tu nie uruchomienie trybu współdziałania

7. odmienne rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego przez właściwy organ lub sąd (dotyczy zawieszenia postępowania) art. 100

• decyzja oparta tylko na stanowisku organu załatwiającego sprawę - podstawa wznowienia postępowania (istotna rozbieżność)

8. zmiana decyzji lub orzeczenia sądu w oparciu o które została wydana decyzja (było podstawą rozstrzygnięcia)

• dotyczy to decyzji pochodnej, zależnej

9. niezgodność z konstytucją aktu normatywnego stanowiącego podstawę decyzji art. 145 a

• decyzja wydana na podstawie przepisu, którego niezgodność z konstytucja orzekł IT (występuje to we wszystkich procedurach)

• sprawa została rozstrzygnięcia w oparciu o dany akt

• TK orzekł (orzeczenie TK) -> podstawa

• Akt utracił moc obowiązującą do wznowienia postępowania

• (gdyby było odwrotnie - podstawa do stwierdzenia nieważności - wydanie decyzji bez podstawy prawnej)

art. 147 KPA - wznowienie postępowania:

1. z urzędu (żądanie organizacji społecznej, sprzeciw prokuratora, z własnej inicjatywy organu)

2. na wniosek

• nie zawsze jest dopuszczalne wszczęcie postępowania wznowieniowego z urzędu:

na wniosek (4) - dążenie do zachowania zasady dyspozycyjności

przy wadach kwalifikowanych: 9 - zasada ochrony prawa nabytych

• strona które może żądać wznowienia postępowania: art. 28 - każdy kto ma interes prawny we wznowieniu postępowania w sprawie

• postanowienia tylko na które służy zażalenie

• termin niesienia wniosku o wznowienia postępowania:

• art. 148, 145 a - 1 miesiąc - różnie ustalony termin początkowy

• art. 147 - zasada od dnia w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia

• WYJĄTKI: - jeżeli podstawą wznowienia (4) termin do wniesienia od momentu w którym strona dowiedziała się o decyzji, (9) - termin liczy się od momentu wejścia w życie orzeczenia TK (z dniem ogłoszenia, w tym publikowane gdzie był akt, jeżeli nie był to ogłasza się w Monitorze Polskim), TK może odroczyć moment utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego ( 18 miesięcy - ustawa, 12 miesięcy - akt)

ORGAN WŁAŚCIWY DO WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA: 150, 149 KPA

FAZY POSTĘPOWANIA:

1. rozstrzygnięcie o dopuszczalności wznowienia

2. postępowanie rozpoznawcze

3. rozstrzygnięcie

• co do zasady właściwy jest organ, który wydał decyzję w sprawie w ostatniej instancji (może to być organ I instancji gdy nie wniesiono odwołania)

• WYJĄTKI: jeżeli przyczyną (działalność tego organu) jest decyzja wydana w ostatniej instancji - rozdzielenie kompetencji,

• Organ wyższego stopnia nad nim - rozstrzyga o dopuszczalności, wyznacza inny organ który zajmuje się pozostałymi kwestiami (częściowa dewolucja kompetencji)

• WYJĄTEK OD WYJĄTKI: gdy tym ostatnim organem jest minister lub SKO (ten organ pozostaje właściwy w tych wszystkich kwestiach)

AD.1 rozstrzygnięcie o dopuszczalności wznowienia:

1. DECYZJA - jeżeli organ twierdz, że wznowienie jest niedopuszczalne - decyzja o odmowie wznowienia postępowania - art. 149 § 3 KPA

• przyczyny:

• przedmiotowe -np. gdy powołała się na podstawę wzniowieniową nie wymienioną w katalogu podstaw wznowienia

• gdy decyzja jest nie ostateczna

• gdy upłynął termin do wznowienia a nie ma podstaw do przywrócenia terminu

• gdy przepis szczególny wyłącza możliwość wznowienia postępowania

• podmiotowe - jeżeli żądanie wniosła osoba która nie ma interesu prawnego

• jeżeli żądanie zostało wniesione przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych

2. POSTANOWIENIA - art. 149 § 1 KPA - jeżeli organ stwierdzi, że jest to dopuszczalne

• organ nie bada w tej fazie, czy wada na która się strona powołuje(a jest w katalogu) rzeczywiście zaistniała

• art. 152 KPA - organ może orzec o wstrzymaniu wykonania decyzji ostatecznej jeżeli stwierdzi że istnieje prawdopodobieństwo uchylenia tej decyzji, w wyniku postępowania wznowienia ( na wniosek lub z urzędu)

• w drodze postanowienia na które przysługuje zażalenie (chyba że wydał go SKO lub minister)

• wydaje postanowienie o wznowienie postępowania

Ad.2 - postępowanie rozpoznawcze: art. 149 § 2

• organ ustala czy rzeczywiście zaistniały podstawy do wznowienia postępowania (czy decyzja jest dotknięta któraś z tych kwalifikowanych wad)

• rozpatrzenie tej sprawy która została rozstrzygnięta wadliwą decyzją administracyjną

Ad. 3 Rozstrzygnięcie - art. 151

Decyzje które kończą postępowanie wznowieniowe:

1. w której odmowa uchylenia zaskarżonej decyzji jeżeli stwierdzi, że nie występuje żadna z kwalifikowanych wad

2. uchyla zaskarżoną decyzję dotychczasową i wydaje nową decyzję, w której rozstrzyga co do istoty sprawy (jeżeli stwierdzi, że istnieje która z kwalifikowanych wad)

• organ stwierdza wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem praca (jeżeli stwierdzi że są podstawy do wznowienia ale jednocześnie stwierdzi, że zachodzą tzw. negatywne przesłanki wznowienia postępowania_

• okoliczności uniemożliwiające tak zwane negatywne przesłanki wznowienia art. 146 (nie możliwość uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania upływ terminu od doręczenia ogłoszenia decyzji: 10 lat - 1,2 wada kwalifikowana, 5 lat - wszystkie pozostały wady

• art. 146 § 2 - jeżeli organ stwierdzi, że w wyniku postępowania mogłaby zapaść decyzja o takiej samej treści (takie samo rozstrzygnięcie)

• ta decyzja wadliwa nadal wywołuje skutki prawne (pozostaje w obrocie)

• możliwość dochodzenia odszkodowania dla strony

• art. 417 § 2 KC - odpowiedzialność władzy publicznej za wyrządzoną szkodę

• wymaga prejudykatu - warunkiem wystąpienia o odszkodowanie jest orzeczenie sądu lub organu w którym stwierdzona jest bezprawność ostatecznej decyzji

• art. 151 - decyzja ta będzie prejudykatem

• postanowienie ostateczne też, gdy przysługiwało na nie zażalenie wszędzie tam gdzie dla decyzji jest decyzja, dla postanowienia jest forma postanowienia

STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI

Definicja doktrynalna: jest instytucją procesową umożliwiającą usunięcie z obrotu prawnego, decyzji dotkniętych kwalifikowanymi wadami prawnymi, wymienionymi w art. 156 § 1 KPA

• wady dotyczące samej treści decyzji (zasada)

• wznowienie postępowania pozwala również na rozstrzygnięcie ponowne danej sprawy (też usunięcie wadliwej decyzji z obrotu)

• stwierdzenie nieważności - zmierza tylko do usunięcia decyzji z obrotu (tylko skutki kasacyjne - z mocą wsteczną)

Zakres przedmiotowy

• decyzje

• postanowienia (tylko takie na które służy zażalenie)

= art. 145 § 1 wznowienie postępowania - decyzja ostateczna postanowienia - takiego zastrzeżenia nie ma w artykule 156 przy stwierdzeniu nieważności decyzji jest dopuszczalne stwierdzenie nieważności decyzji nie ostatecznej (dotkniętej wadami kwalifikowanymi)

• kiedyś orzecznictwo - tylko stwierdzenie nieważności decyzji tylko ostatecznej

• decyzja wady kwalifikowane


Kolizja trybu odwoławczego z trybem nadzwyczajnym - strona decyduje czy wnosi o stwierdzenie nieważności decyzji (nie może tego dokonać organ odwoławczy - nigdy nie ogranicza się tylko do stwierdzenia nieważności decyzji

KOLIZJA 2 trybów nadzwyczajnych::

KILKA STRON: 1 żąda stwierdzenia nieważności , inna żąda wznowienia postępowania pierwszeństwo ma tryb który ma dalej idące skutki (usuwa decyzję z mocą wsteczną)

• organ prowadzący postępowanie wznowieniowe ma obowiązek zawiesić je

• gdy decyzja została usunięta przez stwierdzenie jej nieważności - postępowanie wznowieniowe umarza się (stało się bezprzedmiotowe)

• jeżeli nie została usunięta - wznawia się postępowanie wznowieniowe

PRZESŁANKI STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI DECYZJI:

• POZYTYWNE - decyzja musi być dotknięta którąś z wad kwalifikowanych z art. 156 KPA (musi istnieć podstawa stwierdzenia nieważności)

• NEGATYWNE - nie mogą występować okoliczności uniemożliwiające stwierdzenie nieważności z art. 156 § 2

PODSTAWY STWIERDZENIWA NIEWAŻNOŚCI (z art. 156 § 1 KPA) - w zasadzie katalog zamknięty

1. wydanie decyzji z naruszeniem przepisu o właściwości:

• naruszenie każdego z rodzaju właściwości (miejscowa, rzeczowa, instancyjna)

• np. gdy został bezpodstawnie wyłączony organ - decyzja podpisana przez osobę nieupoważnioną - decyzja została wydana przez organ odwoławczy z pominięciem organu I stopnia

• NSA też może stwierdzić nieważność decyzji (np. gdy organ odwoławczy zmienił decyzję w części a powinien w całości),

• Gdy organ wyda decyzję w sprawie która nie ma charakteru administracyjnego - wydanie decyzji bez podstawy prawnej

2. Wydanie decyzji bez podstawy prawnej

• organ wydał decyzję w sprawie w której obowiązki lub prawa wynikają bezpośrednio z przepisu prawa

• gdy organ wydał decyzję o zaświadczeniu

• nie stanowi tej wady - gdy obiektywnie istnieje podstawa prawna a organ wskazał błędnie inny przepis (rektyfikacja)

3. Wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa art. 156 § 1 pkt 2 in fine

POGLĄDY - naruszenie oczywiste wyraźnej nie budzącej wątpliwości interpretacyjnych normy prawnej (oczywiste zastosowanie błędnej normy prawnej - widoczne na pierwszy rzut oka)

• skutki wywołane przez decyzję - gdy wywołuje ona skutki społeczno - gospodarcze nie dające się zaakceptować w związku z praworządnością

• pogląd nakazujący branie pod uwagę zarówno oczywistego naruszenia prawa i jego skutki nie dające się zaakceptować z punktu widzenia praworządności

• np. wyraźne naruszenie podstawowych zasad postępowania administracyjnego (nałożenie obowiązku na osobę wbrew przepisom prawa)

• nie przeprowadzenie rozprawy administracyjnej gdy przepisy przewidują taki obowiązek

• w trybie art. 106 KPA - nie uwzględnienie wiążącego obowiązku uwzględnienia zgody organu

4. Wydanie decyzji w sprawie uprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną - art. 156 § 1 pkt 3

• konsekwencja zasady trwałości orzeczeń w postępowaniu administracyjnym (decyzje ostateczne dopóki nie zostaną usunięte z obrotu jest wiążące - res iudicata - stan powagi rzeczy osądzonej

• tożsamość sprawy administracyjnej (ten sam podmiot, przedmiot podstawa prawna rozstrzygnięcia,) ten sam stan prawny i faktyczny gdy się zmienią - może być nowa sprawa administracyjna

5. skierowanie decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie

• kiedy decyzja rozstrzyga o sytuacji prawnej podmiotu nie mającego interesu prawnego w sprawie, nie może być adresatem decyzji

• strona w sprawie jest osoba prawna a nie jej organy

• np. gdy adresatem decyzji jest pełnomocnik strony albo organ osoby prawnej

• te podmioty są stronami w postępowaniu w trybie nadzwyczajnym (art. 156 § 1 pkt 5 )

• interes prawny - da się wskazać przepis prawny który stanowi podstawę żądań wobec organu

6. wydanie decyzji trwale niewykonalnej

łącznie 2 warunki:

• już w chwili wydania tej decyzji musi być ona niewykonalna ( nie można stwierdzić nieważności gdy później nastąpiły jakieś okoliczności faktyczne i prawne)

• ta niewykonalność musi mieć charakter trwały

NIEWYKONALNOŚC DECYZJI - różne poglądy: z przyczyn faktycznych (np. rozwiązanie techniczne,) z przyczyn prawnych (treść decyzji jest tak ukształtowana, że przepisy prawa nie pozwalają na jej wykonanie),

• raczej z przyczyn faktycznych bo w sensie prawnym (decyzja została wydana z naruszeniem prawa)

7. wydanie decyzji, która w razie jej wykonania wołałby czyn zagrożony karą

• przestępstwa ale też wykroczenia i inne czyny

• raczej sytuacja hipotetyczna, częściej podstawą będzie art. 156 § 1 pkt 2 - wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa

8. wydanie decyzji zawierającej wadę powodującą jej nieważność z mocy samego prawa

• rozszerzenie katalogu przyczyn stwierdzenia nieważności (istnieje inny przepis poza kodeksem, że określona w nim wada daję podstawę do stwierdzenia jej nieważności)

• art. 11 prawo ochrony środowiska

• decyzji ostatecznej przysługuje walor trwałości - będzie wywoływała skutki dopóki nie zostanie usunięta z obrotu prawnego

PROCEDURA

• organ właściwy w spawie stwierdza

• środek bezwzględnie dewolutywny (co do zasady) art. 157 § 1 organ wyższego stopnia nad organem, który decyzję wydał

• WYJĄTEK: decyzje wydane przez ministra, SKO (ten sam organ który ją wydał)

PRZEBIEG

3 stadia postępowania:

1. stadium wszczęcia postępowania

2. postępowanie rozpoznawcze

3. rozstrzygnięcie

Ad. 1: wszczęcie postępowania:

1. z urzędu

2. na żądanie strony

Organ wyższego stopnia:

• z własnej inicjatywy

• żądanie organizacji społecznej

• sprzeciw prokuratora lub rzecznika praw obywatelskich (bezwzględny obowiązek wszczęcia postępowania administracyjnego)

na żądanie strony:

• strona postępowania nadzwyczajnego w rozumieniu art. 28 kpa - każdy kto ma interes prawny,

• niekoniecznie to musi być adresat decyzji - ale może np. art. 156 § 1 pkt 4 -

• gdy w jego interesie prawnym leży usunięcie tej decyzji z obrotu prawnego

Wszczęcie w tym trybie postępowania jest niesformalizowane

• sformalizowana jest odmowa wszczęcia postępowania w formie decyzji - art. 157 § 3

• można odmówić wszczęcia postępowania tylko z przyczyn formalnych:

• PODMIOTOWE: np.. żądanie osoby nieuprawnionej która nie jest stroną, żądanie strony która nie ma zdolności do czynności prawnych a osobiście występuje

• PRZEDMIOTOWE: np. żąda się stwierdzenia nieważności aktu który nie jest decyzją lub postanowienia na które przysługuje zażalenie,

• Przepisy szczególne wyłączają możliwość stwierdzenia nieważności decyzji (np. decyzje Prezesa UOKiK wyjątki - przysługuje odwołanie do sądu OkiK - wyłączenie możliwości weryfikacji w trybach nadzwyczajnych)

= nie wskazanie którejś z podstaw wymienionych w art. 156 § 1 - podstawa musi się mieścić w tym katalogu - na tym etapie organ nie ma prawa badać czy rzeczywiście wada występuje

• odmowa wszczęcia postępowania tylko z przyczyn formalnych

Ad. 2 postępowanie rozpoznawcze:

2 kwestie:

PRZEDMIOT TEGO POSTEPOWANIA - organ powinien ustalić czy decyzja jest dotknięta któraś z wad kwalifikowanych z art. 156 § 1

1. Organ nie jest związany w tym żądaniem strony - ma obowiązek ocenić tą decyzję z punktu widzenia wszystkich tych wad, nie ogranicza się do wady wskazanej w żądaniu

• jeżeli organ wypatrzył się jakiejkolwiek wady to wystarczy aby stwierdzić nieważność decyzji

2.Ustalenie czy nie zachodzą przesłanki negatywne dotyczące dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji

PRZESŁANKI NEGATYWNE: art. 156 § 2 - nawet jeżeli decyzja jest dotknięta wadą kwalifikowaną, a zachodzi jakaś z tych przesłanek negatywnych nie stwierdza się nieważności są to: upływ czasu, wywołanie przez decyzję nieodwracalnych skutków prawnych

• jeżeli od momentu doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat - przesłanka dotyczy tylko wad 1,4,7,3 z pkt § 1

• muszą być wzięte pod uwagę skutki stabilności stosunków prawnych, ochrona pewności obrotu prawnego

• w przypadku pozostałych wad sam upływ czasu nie ma znaczenia

• gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne - stosuje się do wszystkich wad

• gdy stan prawny ukształtowany ostateczną decyzją nie może być zweryfikowany (uchylony, zmieniony) za pomocą środków którymi organ dysponuje na podstawie kodeksu

• np.: nabycie nieruchomości na podstawie decyzji administracyjnej i zbycie jej później na mocy umowy cywilno - prawnej a rzecz jest osoby trzeciej i wpisanej do księgi wieczystej - ochrona takiego właściciela rękojmia wiary publicznej księgi wieczystej

• nie da się rozwikłać nawarstwienia stosunków prawnych

= w ramach postępowania wznowieniowego - uchylenie decyzji i ponowne rozpatrzenie merytoryczne

= stwierdzenie nieważności - usunięcie tylko decyzji z obrotu prawnego

ad 3 ROZSTRZYGNIĘCIE:

FORMA: zazwyczaj decyzja administracyjna - art. 126 KPA ale jeżeli przedmiotem tego postępowania jest postanowienie - rozstrzyga się postanowieniem

• forma rozstrzygnięcia jest zależna jaki akt jest przedmiotem postępowania

• 3 decyzje:

• Decyzja stwierdzająca nieważność zaskarżonej decyzji

• gdy organ stwierdzi, że decyzja jest dotknięta wadą kwalifikowaną i nie ma przesłanek negatywnych

• skutki: usunięcie wadliwej decyzji z obrotu prawnego

• decyzja I instancji i II instancji

• różne stanowiska w orzecznictwie (trafniejsze, że wszystkie wadliwe decyzje w sprawie zostaną usunięte)

• stwierdzenie nieważności decyzji w jej części (gdy da się wyodrębnić części decyzji)

• organ odmawia stwierdzenia (decyzja o odmowie) nieważności decyzji

• gdy stwierdzi że decyzja nie jest dotknięta żadną z wad kwalifikowanych z artykułu 156 § 1

• Decyzja w której organ stwierdza, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa

• jeżeli organ stwierdzi, że występuje kwalifikowana wada ale tez występuje przesłanka negatywna

• musi podać przyczynę okoliczności uniemożliwiającą wydanie decyzji stwierdzającej nieważność

SKUTKI: nie dochodzi do stwierdzenia nieważności decyzji (nadal obowiązuje i wywołuje skutki prawne)

• otwiera stronie możliwość dochodzenia roszczenia odszkodowawczego od organu który wydał wadliwą decyzję - art. 417 § 3 KC

Wszystkie te decyzję są wydane w I instancji - przysługuje od nich odwołanie

• wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (minister, SKO)

• organ odwoławczy zajmuje się tylko i wyłącznie kwestiami dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji

SKUTKI STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI DECYZJI

• powrót do stanu postępowania z przed wydania decyzji której nieważność stwierdzono - należy zakończyć formalnie postępowanie (sprawę)

• organ odwoławczy powinien wydać nową decyzję też organ I instancji musi wydać decyzję w tej sprawie - decyzja zależy od wady

• np. organ niewłaściwy musi zakończyć postępowania - decyzja o umorzeniu postępowania - postępowanie wszczęte musi być formalnie zakończone

• rażące naruszenie prawa - rozstrzygnięcie sprawy ale stosując prawidłowo przepisy prawa

INNE NADZWYCZAJNE TRYBY UCHYLENIA LUB ZMIANY DECYZJI

• art. 154 i 155 KPA

• uchylenie/zmiana decyzji administracyjnej (decyzje ostateczne)

• dotknięte wadami niekwalifikowanymi

• decyzja prawidłowa

• postanowienia na które przysługuje zażalenie art. 126 - nie rozciąga się na tryby z art. 154 i 155

• te tryby nie dotyczą postanowień

• który z tych przepisów ma zastosowanie decyduje to czy strona na podstawie tej decyzji ostatecznej nabyła prawo (art. 155 ) czy go nie nabyła (art. 154)

NABYCIE PRAWA na podstawie decyzji administracyjnej - każde rozstrzygnięcie merytoryczne kształtujące sytuację prawną strony poprzez jakieś przysporzenia na jej rzecz w sferze prawnej

• decyzja wprost przyznaje uprawnienie

• np. decyzja dotycząca obowiązku: decyzja stwierdza, że na stronie nie ciąży żaden obowiązek

• decyzja nakłada na stronę określony obowiązek ale w pewnym określonym wymiarze (mniejszym niż ten maksymalny)

• strona może się bronić przed egzekucją w większym zakresie

STRONA NIE NABYŁA UPRAWNIEŃ w decyzji - zastosowanie art. 154

• decyzja odmowna ( odmawia przyznania jakiegoś uprawnienia)

• cofa wcześniej przyznanie stronie uprawnienia

• w której decyzja nakłada na stronę obowiązek w pełnym wymiarze jaki przewiduje prawo

= obydwa te tryby służą uchyleniu lub zmianie decyzji ostatecznej

PRZESŁANKI ZASTOSOWANIA:

ART.154!

• decyzja ostateczna nie tworzy praw dla żadnej ze stron postępowania

• za uchyleniem lub zmianą takiej decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony

• organ właściwy organ który wydał decyzję, lub organ wyższego stopnia

• § 3 - NSA: nie może uchylić/zmienić decyzji SKO, ponieważ SKO nie jest organem w sensie ustrojowym

• uchylenie lub zmiana: na wniosek strony, lub z urzędu

żądanie strony: strona decyduje do którego organu wnosi żądanie

• przedmiot postępowania: ocena czy zachodzą przesłanki do uchylenia lub zmiany (czy strona nabyła prawo czy nie)

• forma procesowa: w formie decyzji, na którą przysługuje odwołanie, czy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

• ocena zasadności decyzji: swobodę swobody ogranicza art. 7 (organ powinien wyważyć czy 2 interesy nie kolidują ze sobą)

• przepisy odrębne mogą wyłączać niekiedy tryby nadzwyczajne np. w odniesieniu do decyzji wydanej przez Prezesa Ochrony Konkurencji i Konsumentów

ART. 155 KPA

4 przesłanki:

1. strona nabyła prawo na mocy decyzji

2. strona wyraziła zgodę

3. przepisy szczególne nie sprzeciwiają się

4. za uchyleniem lub zmianą przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony

Zgoda: w sposób nie budzący wątpliwości - powinna poprzedzać uchylenie lub zmianę decyzji

• jeżeli zgodę wyrażą wszystkie strony!

• Sama procedura - identycznie jak w przypadku art. 154

• Nie jest możliwe uchylenie lub zmiana gdy przepisy szczególne wyłączają taką możliwość

Art. 161 KPA - nadzwyczajny tryb

• Tzw. wywłaszczenie prawa ( z prawa)

• Bez zgody strony można pozbawić ją jakiś uprawnień wynikających z decyzji ostatecznej, ale konieczność rekompensaty tej strony - roszczenie odszkodowawcze

PRZESŁANKI:

• stan wyższej konieczności administracyjnej - gdy ze względu na jakieś niebezpieczeństwo wprowadzone są odstępstwa od jakiś reguł prawnych

• nadzwyczajne zagrożenie dla tych szczególnie ważnych dóbr chronionych prawem, ważne społecznie

• to zagrożenie musi mieć charakter nadzwyczajny, nie można zapobiec inaczej tym niebezpieczeństwom

PRZEDMIOT:

• decyzje ostateczne - wadliwe (wada niekwalifikowana), prawidłowe (zgodne z prawem)

ORGANY:

• MINISTER - może uchylić każdą decyzję ostateczną, gdy leży to w gestii właściwości rzeczowej

• WOJEWODA - może uchylić każdą decyzję niezależnie od przedmiotu sprawy, ale wydana przez jednostkę w zasięgu jego województwa, w sprawie decyzji wydanych przez organy jednostek

FORMA: decyzja wydana w I instancji, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

• za słusznie nabyte prawa należy się odszkodowanie art. 161 § 3

• odpowiedzialność za tzw. szkodę legalną (źródłem jest działanie organu w granicach prawa)

• odszkodowanie tylko za rzeczywistą szkodę

DECYZJA O ODSZKODOWANIU (droga administracyjna)

• odwołanie

• organ właściwy - organ uchylający lub zmieniający decyzję

• przedawnienie - 3 lata od czasu gdy decyzja stała się ostateczna

art. 162 § 4 - tryb nadzwyczajny

1. stwierdzenie wygaśnięcia decyzji

2. uchylenie decyzji wydanej z klauzulą zlecenia jeżeli strona tych czynności nie zrealizowała

Ad 1 - art. 165 § 1:

Pkt 1 - decyzja stała się bezprzedmiotowa

Pkt 2 - gdy została wydana z zastrzeżeniem określonego warunku dopełnienia przez stronę nie dopełniła tego warunku

• decyzja stała się bezprzedmiotowa po jej wydaniu:

• np. obowiązek stwierdzenia wygaśnięcia decyzji o warunkach zabudowy, a nowy plan miejscowy sprzecznie przeznacza ten grunt

• pierwszeństwo ma plan miejscowy

• decyzja która jest bezprzedmiotowa nie powinna funkcjonować

Warunek ogranicza moc wiążącą decyzji (rozwiązujący, zawieszający)

• art. 162 § 1 pkt 2 dotyczy tylko warunku o charakterze zawieszającym

• procedura - organ I instancji rozstrzyga w drodze decyzji

art. 162 § 2

• uchylenie decyzji wydanej z tak zwaną klauzulą zlecenia

• decyzja od chwili gdy stała się ostateczna wywołuje skutki prawne

• postępowanie tak jak przy art. 162 1

ROSZCZENIA ODSZKODOWAWCZE Z TYTUŁU WADLIWYCH DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH

• decyzja administracyjna wadliwa wywołuje szkodę

• art. 417 i 417 z indeksem 1 KC

• takie roszczenia dowodzi się drodze cywilnej (właściwe są sądy powszechne)

PRZESŁANKI POWSTANIA TEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI:

• wadliwa decyzja ostateczna - zdarzenie powodujące powstanie odpowiedzialności deliktowej

• art. 417 z indeksem 1 § 3 KC : wymóg prejudykatu: stwierdzenie niezgodności z prawem tej decyzji, orzeczenie właściwego organu lub sądu

• strona występująca o odszkodowanie do sądu powszechnego musi wykazać wyrok sądu administracyjnego stwierdzający nieważność decyzji,

• podejmowane w trybach nadzwyczajnych

• odpowiedzialność za wadliwe decyzje nie ostateczne (gdy podlega wykonaniu z mocy prawa, klauzula rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji)

• najczęściej decyzje podatkowe - zasada - już decyzja nie ostateczna jest wykonalna (ordynacja podatkowa)

• orzecznictwo SN - dopuścił odpowiedzialność za wadliwe decyzje nie ostateczne, ale później odmawiał roszczeń odszkodowawczych

• system odwołań ma chronić stronę, a nie roszczenie odszkodowawcze

12

---