BAR, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ

1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Bar (sproszkowany)

Symbol chemiczny: Ba

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Nr CAS

Nr EINECS

Symbol ostrzegawczy

Symbole zagrożenia (R)

bar

100

7440-39-3

231-149-1

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja nie jest niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Bar granulowany może spontanicznie zapalać się w kontakcie z powietrzem lub wilgocią.

Zagrożenie toksykologiczne: Pył baru jest szczególnie szkodliwy, jeżeli przedostanie się do układu oddechowego człowieka. W kontakcie ze skórą wystąpią oparzenia.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Bar działa szkodliwie na organizmy wodne i lądowe.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego barem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona.
2.	Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	W razie zatrucia doustnego przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne, o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Natychmiast przepłukać żołądek wodą.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Oczy należy przemywać tylko zimną wodą, starając się wywijać powieki. Wpuścić 1-2 krople oleju rycynowego. Oczy osłonić gazą.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Skażoną powierzchnię ciała zmywać obficie wodą, a następnie przesmarować maścią borną lub zwilżyć 6% roztworem taniny.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Cząsteczki baru ulegają zapaleniu pod wpływem ognia lub działania wysokiej temperatury. Szczególnym zagrożeniem jest wzbijający się pył.
Środki gaśnicze:	Gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym metale.
Zalecenia szczegółowe:	Unikać wzbijania się pyłu.
Środki ochrony strażaków:	Kombinezony ochronne, niezależne aparaty oddechowe. Pył strącać rozproszonymi strumieniami wody lub piany.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się większej ilości baru w postaci proszku lub pyłu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze. Unikać wzbijania się pyłu.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwalniającym się barem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed pyłem. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Wzbijający się pył strącać rozproszoną wodą lub pianą. Rozsypaną substancję ostrożnie, mechanicznie zebrać do szczelnego pojemnika. Zebrać również skażoną glebę.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania baru nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z barem, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych, zamkniętych opakowaniach, w magazynie substancji palnych, wyposażonym w instalację wentylacyjną. Opakowaniami są beczki stalowe, butelki szklane lub plastikowe.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania baru. Sprawna wentylacja.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

NDS - 0,5 mg/m³

NDSCh - 1,5 mg/m³

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	W razie potrzeby - maski ochronne z filtrami pyłów P2.
Ręce:	Rękawice ochronne z tworzywa sztucznego.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z barem. Nie wdychać pyłów. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy baru.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi baru.

Polska Norma Ochronna:

PN-91/Z-04024.01

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości baru i jego związków. Postanowienia ogólne.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa atomowa: 137,34 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: Bar jest pierwiastkiem chemicznym należącym do grupy 2 (II głównej) układu okresowego (berylowce). Posiada siedem izotopów trwałych¹³⁰Ba, ¹³²Ba, ¹³⁴Ba, ¹³⁵Ba, ¹³⁶Ba, ¹³⁷Ba, ¹³⁸Ba. Zawartość baru w skorupie ziemskiej wynosi 4.10^-4%. W warunkach normalnych bar jest srebrzystobiałym metalem, tracącym połysk na powietrzu wskutek reagowania z parą wodną i tworzenia się warstewki tlenku baru BaO. Bar krystalizuje w układzie regularnym. W związkach występuje w stanie utlenienia +2. Rozpuszczalne związki baru są silnie trujące.
9.3	Temperatura topnienia: 725oC
9.4	Temperatura wrzenia: 1640oC
9.5	Gęstość: 3,76 g/cm³(20oC)
9.6	Temperatura zapłonu: Pierwiastek wysoce łatwo palny.
9.7	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Bar w wodzie nie rozpuszcza się. Wchodzi w reakcję. Jest rozpuszczalny wyłącznie w kwasie fluorowodorowym.
9.8	Stopień zagrożenia wód: Minimalny
9.9	Inne: Bar występuje w wielu związkach. Do najważniejszych minerałów należy węglan - witeryt (BaFCO₃) i baryt (BaSO₄). Bar otrzymuje się przez redukcję tlenku baru BaO glinem w wysokiej temperaturze. Bar granulowany może spontanicznie zapalać się w kontakcie z powietrzem lub wilgocią. Pod wpływem ogrzewania tworzą się toksyczne dymy. Reaguje gwałtownie z mocnymi utleniaczami i innymi metalami. W reakcji z wilgocią lub kwasami wydziela się wodór, tworzący w bardzo szerokim zakresie mieszaniny wybuchowe z powietrzem.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	W warunkach normalnych, właściwie przechowywany bar jest chemicznie stabilnym pierwiastkiem. Gwałtownie reaguje z silnymi utleniaczami. Rozpuszcza się w stężonym kwasie siarkowym z wydzieleniem ditlenku siarki.
Właściwości korozyjne:	Bar wchodzi w reakcje z metalami.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka:

Informacja ogólna: Pył baru jest szczególnie szkodliwy, jeżeli przedostanie się do układu oddechowego człowieka. W kontakcie ze skórą wystąpią oparzenia.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: Wdychanie dymów zawierających bar może być przyczyną wystąpienia chorób dróg oddechowych, w tym bronchitu, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc. Wdychanie dymów może spowodować wystąpienie tzw. gorączki metalowców.

Spożycie: Wystąpią nudności, wymioty, biegunka, dezorientacja. Może nastąpić uszkodzenie elementów układu trawiennego.

Kontakt ze skórą: Pojawia się podrażnienie z zaczerwienieniem, a nawet oparzenia. W groźnych przypadkach mogą powstać pęcherze.

Kontakt z oczami: Może pojawić się silne podrażnienie, zaczerwienienie, ból, oparzenie chemiczne.

Rokowania: Przy doustnym przyjęciu dużych dawek może nastąpić śmiertelne zejście. Indywidualna odporność na antymon jest bardzo różna. U osób stykających się z barem dochodzi do trwałego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Zapobieganie:

Ze względu na zagrożenie niekorzystnymi następstwami kontaktów z barem, konieczne jest stosowanie urządzeń odpylających. Pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie higieny i uświadomieni o grożącym niebezpieczeństwie. Konieczna jest stała kontrola lekarska.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Plankton pokarmowy ryb: Stężenie krytyczne dla Gammarus pilex i Chironomus plumosus wynosi 1500 mg Ba⁺⁺/dm³.

Niższe organizmy: bakterie z gatunku Escherichia coli bez widocznych ujemnych objawów znoszą stężenia 1 g Ba⁺⁺/dm³. Stężenie trujące dla glonów (Scenedesmus) wynosi 34 mg Ba⁺⁺/dm³ dla skorupiaków (Daphnia) 170 mg Ba⁺⁺/dm³.

Stopień zagrożenia wód: Mały.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62 , poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 13 99 - inne, nie wymienione odpady.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1400
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	4.3
14.3	Grupa pakowania:	II
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	423
14.5	Symbole zagrożenia (R):	15
14.6	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-8-24/25-43
14.7	Nalepka ostrzegawcza Nr 4.1 wg RID/ADR:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

Karta sporządzona zgodnie z dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.
Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz.84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - Załącznik (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).
Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.
Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi baru, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy baru. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.
Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Substancja wysoce łatwo palna.”
Symbole zagrożenia
R 15	W kontakcie z wodą uwalnia skrajnie łatwo palne gazy.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 8	Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu.
S 24/25	Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu.
S 43	W przypadku pożaru używać gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym metale.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Bar
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
F	Substancja wysoce łatwo palna.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
423	Materiał stały, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 6.1-III		Materiał trujący - niebezpieczny.
Numer ONZ: 1400		Bar

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

KARTA CHARAKTERYSTYKI

SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ

Wydanie: I

Data wydania: 20.12.02

Strona/stron 7/7

Nazwa:

BAR

Bar