Kto to jest stolarz?

Jest to pracownik, który wykonuje i konserwuje przedmioty drewniane lub drewnopodobne takie jak: meble (w budynkach mieszkalnych, w halach produkcyjnych, w magazynach, w obiektach handlowo-usługowych), meble artystyczne, elementy stolarki budowlanej, skrzynie, instrumenty muzyczne, ramy, wyroby dekoracyjne itp.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Stolarz posługuje się narzędziami ręcznymi (piły, dłuta, wiertła, młotki itp.) oraz obrabiarkami do drewna (pilarki, wyrzynarki, wiertarki, strugarki, szlifierki itp.) mogącymi stwarzać niebezpieczeństwo urazów rąk i palców w wyniku nieumiejętnego posługiwania się nimi. Stolarz, przecinając materiały drewniane jest narażony na uderzenie i zranienie odpadem drewna. W pracy stolarza istnieje możliwość podrażnienia spojówek, błon śluzowych dróg oddechowych i skóry rąk w wyniku narażenia na działanie zanieczyszczonego powietrza pyłami obrabianych materiałów oraz parami farb i lakierów. Stolarz pracuje w wymuszonej pozycji ciała, może to powodować bóle pleców, ramion, rąk i nóg.

Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

Czynniki mogące powodować wypadki	Podnoszenie i przenoszenie bali drzewa - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, upadku i przygniecenia
		Ostre narzędzia - możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia
		Ruchome, obracające się elementy maszyn - możliwość urazów (zmiażdżenia, odcięcia palców lub rąk) na skutek wciągnięcia, pochwycenia,
		Rozbryzgujące się w powietrzu substancje chemiczne (kleje, farby) oraz pyły obrabianych materiałów - możliwość urazów oczu
		W miejscu pracy stolarza znajdują się materiały łatwopalne takie jak drewno, trociny i kleje - możliwość poparzeń na skutek pożaru
		Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
	Czynniki fizyczne	Nadmierny hałas, którego źródłem są urządzenia mechaniczne  - możliwość uszkodzenia słuchu
		Zmienna temperatura i wilgotność powietrza w pomieszczeniach - możliwość wystąpienia objawów przemęczenia organizmu
	Czynniki chemiczne i pyły	Pył drewna - możliwość reakcji uczuleniowych i chorób układu oddechowego [patrz: uwaga 1]
		Aerozole klejów i farb - możliwość reakcji uczuleniowych, chorób układu oddechowego, przewodu pokarmowego oraz chorób nowotworowych
Czynniki biologiczne	Mikroorganizmy chorobotwórcze, które mogą rozwinąć się w niektórych rodzajach klejów, tkanin lub materiałów wyścielających - możliwość chorób zakaźnych
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Nadmierny wysiłek fizyczny, wymuszona pozycja ciała podczas pracy - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego
		Wykonywanie czynności powtarzalnych - możliwość dolegliwości bólowych głównie kończyn dolnych i górnych

Działania profilaktyczne

	Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.
	Aby zapobiec pochwyceniu przez maszyny, nie należy nosić rozpuszczonych włosów i luźnej odzieży.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego chroniące przed wdychaniem pyłów lub aerozoli.
	Należy stosować ochronniki słuchu.
	Należy utrzymywać wysoki poziom higieny osobistej - pod koniec pracy brać prysznic i zmieniać odzież. Nie należy jeść, pić i palić tytoniu w miejscu pracy. Należy wyznaczyć czysty pokój z dobrą wentylacją na pomieszczenie przeznaczone do odpoczynku, jedzenia, picia i palenia.
	Należy zainstalować skuteczną wentylację wywiewną ogólną zapobiegającą zanieczyszczeniu powietrza. W razie potrzeby należy dodać wentylację miejscową.
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.

Informacje szczegółowe

Synonimy	Stolarz budowlany.
Definicja i/lub opis zawodu	Stolarz wykonuje elementy drewniane lub drewnopodobne na podstawie dokumentacji, rysunków technicznych lub własnych projektów. Stolarz dobiera odpowiednie gatunki drewna lub materiały drewnopodobne, kleje, pokosty, farby i lakiery w zależności od ich właściwości i od przeznaczenia. Precyzyjnie wycina i łączy elementy np. mebli, okleja meble fornirem lub płytami laminowanymi przy pomocy różnego sprzętu (mechanicznego lub ręcznego). Szlifuje i lakieruje powierzchnie drewniane lub drewnopodobne, montuje je w przewidzianym miejscu. Zajmuje się rekonstrukcją oryginalnych, zabytkowych mebli: odtwarza brakujące elementy, konserwuje i odpowiednio zabezpiecza przed szkodnikami czy dalszym zepsuciem.
Zawody pokrewne	Cieśla, stolarz budowlany, operator maszyn do obróbki drewna, operator urządzeń do produkcji wyrobów z drewna, klejarz drewna.
Wykonywane czynności	Dobieranie kleju, pokostu, farby, lakieru, lakierowanie powierzchni, montowanie, naprawianie, oklejanie np. mebli, precyzyjne wycinanie i łączenie, przeprowadzanie konserwacji, przygotowywanie poszczególnych elementów, przyjmowanie zamówień, rekonstruowanie zabytkowych i oryginalnych elementów, rozpoznawanie różnych gatunków drewna lub materiałów drewnopodobnych, szlifowanie, ustalenie wymiarów danego elementu do wykonania, właściwe montowanie, wykonywanie, zabezpieczanie, zdobienie np. mebli.
Podstawowy stosowany sprzęt	Piły, dłuta, wiertarki, młotki, pilarki, wyrzynarki, strugarki, szlifierki, wczepiarki, tokarki suportowe, drążarki.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Przemysł meblarski, małe zakłady stolarskie, pracownie konserwacji zabytków.

Uwagi	Według rozporządzenia MZiOS z dnia 11.09.1996 r. w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. nr 121, poz. 571), pyły drewna twardego (buku i dębu) zaliczane są do pyłów rakotwórczych, które mogą prowadzić do rozwoju chorób nowotworowych. Do innych czynników o udowodnionym lub prawdopodobnym działaniu rakotwórczym wchodzących w skład stosowanych przez stolarzy klejów, żywic, środków ochrony roślin należą: formaldehyd, chlorofenole, heksachlorocykloheksan, arsen nieorganiczny, chromiany, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) (obecne m.in w spalinach wózków widłowych).
Piśmiennictwo	Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650). Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. nr 69, poz.332). Rozporządzenie MPiPS z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz. 313), wraz z późniejszymi zmianami. (Dz. U. nr 82, poz. 930 - obowiązuje od 1 stycznia 2002 r.). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy(Dz.U. 2004 nr 280 poz. 2771) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644) Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.

---