PRI - ćwiczenia 11.
Nosal, C. (1993). Umysł menadżera. Problemy - Decyzje - Strategie, rozdz.4.4, s. 221-239, Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Przecinek.
Typy umysłowości menedżerów
Typologia umysłu - przegląd historyczny:
James: „subtelni teoretycy” i „gruboskórni empirycy”
Pawłow: „artyści” (kodowanie konkretno-wyobrażeniowe i emocjonalno-obrazowe)
„myśliciele” (kodowanie abstrakcyjno-werbalne)
Typologia umysłów według Junga
Jung brał pod uwagę dwie podstawowe klasy procesów: odbiór i wartościowanie. Każda z nich jest realizowana za pośrednictwem określonych funkcji podstawowych, wyrażających dominujące ukierunkowanie świadomości.
Jung wyróżnia dwa style odbioru informacji:
analityczna percepcja:
oznacza ukierunkowanie umysłu na świat zewnętrzny, dane zmysłowe, fakty
jest oparta na przetwarzaniu sekwencyjnym („krok po kroku”)
jest oparta na przetwarzaniu krótkoterminowym („tu i teraz”)
jest skoncentrowana na fragmentarycznych obrazach rzeczywistości
struktury wiedzy układane są wolno poprzez gromadzenie się cząstkowych rezultatów
indukcja, korekty, operacje kontrolne
intuicja:
ukierunkowanie na poznanie całości i ukrytych możliwości
zawiera paradoksy i zagadki
wniosek poprzedza przesłanki
wzorzec całości poprzedza rozpoznanie jej części
cechuje się szybkością, nieregularnością i nagłością pojawienia się końcowego rezultatu
jest rodzajem pierwotnego odruchu strategicznego (w rozwoju filogenetycznym intuicja poprzedza umysł analityczny)
dominacja prawej półkuli (prawdopodobnie)
Według Junga przewaga percepcji nad intuicją lub intuicji nad percepcją prowadzi do różnych strategii poznawczych i stylów działania.
Jung wyróżnia także dwa sposoby wartościowania informacji:
wartościowanie informacji podporządkowane myśleniu (obiektywne):
silne dążenie do obiektywności
korzystanie z odniesień niezależnych od osoby (podmiotu)
oparte na kryteriach zewnętrznych, logicznych i apersonalnych
częste korzystanie z wiedzy ogólnej i schematów logicznych
wartościowanie informacji podporządkowane uczuciom (subiektywne):
spontaniczne odnoszenie odbieranych danych do subiektywnych odczuć osoby (podmiotu)
uczucia pełnią rolę kryterium prawdziwości i użyteczności informacji dla podmiotu
wiedza ogólna łączy się z doświadczeniem osobistym
Do funkcjonowania umysłu konieczne są wszystkie cztery funkcje: percepcja, intuicja, myślenie i uczucia. Kombinacja ta kształtuje typ określany przez Junga jako psychiczna totalność.
Najbardziej rozwinięte funkcje to „światło” umysłu.
Funkcje rzadko stosowane (zepchnięte do podświadomości) to „cień” umysłu.
Kombinując ze sobą: dwa sposoby odbioru informacji + dwa sposoby wartościowania informacji cztery typy umysłu
Typologia Junga została wykorzystana przez Nosala do opisu czterech typów umysłowości menedżerów. Sąsiadujące ze sobą pary umysłów dopełniają się, ponieważ mają jedną funkcję wspólną a inną przeciwstawną. Po przekątnych leżą zaś skrajne przeciwności.
Cztery rodzaje menedżerskich umysłów:
Obserwator (percepcja-myślenie)
Świat obserwuje z dystansu. Rozstrzygające są dla niego fakty, pomiary oraz analizowanie przez pryzmat indukcji. Ważniejsze są fakty niż teoria. Najważniejsze jest „tu i teraz” i dążenie do poznania jak największej liczby konkretów. Nadmiernie ostrożny w podejmowaniu decyzji. Planuje szczegółowo i krótkoterminowo. Dystans emocjonalny utrudnia mu rozumienie ludzi i kierowanie nimi. Idealny kontroler czy finansista.
Teoretyk (intuicja-myślenie)
Koncepcje podporządkowane logicznej ścisłości i spójności. Ważne dla niego są schematy dedukcyjne i ścisłe procedury postępowania. W konflikcie teoria-fakty wybiera teorię. Tworzy „teorię wszystkiego” - jedną teorię na wiele okazji. Posiada umiejętność planowania na szeroką skalę. Nie lubi spontaniczności. Jego wadą jest interpretowanie sytuacji niepewnych, jako konkretnych i pewnych złudne poczucie kontroli nad sytuacją. Źle znosi osoby działające na zasadzie improwizacji.
Pragmatyk (percepcja-uczucia)
Spostrzega fakty ze swojej subiektywnej perspektywy. Wypróbowuje różne możliwości tkwiące w sytuacji. „Niespokojny duch” każdej organizacji. Ma wysokie poczucie sprawstwa łatwo przekracza dopuszczalne ryzyko. Dobrze czuje się w chaosie, który po części sam tworzy... Posiada zdolność improwizacji. Działa najlepiej w krótkoterminowej perspektywie. Jest to konstruktor - w ogólnym sensie tego słowa.
Wizjoner (intuicja-uczucia)
Łatwo dokonuje globalnych ocen sytuacji. Szybko uzyskuje orientację w sytuacjach złożonych. W myśleniu prezentuje rozmach i łatwość przewidywania przyszłości. „Wie” co będzie i dziwi się, że inni tego „nie wiedzą”. Logika nie jest jednak jego najsilniejszą stroną. Koncentruje się na długiej perspektywie czasowej. Jest otwarty na doświadczenie, entuzjastyczny, „prawdziwy wulkan nowych idei”. Nie ma problemów w kierowaniu ludźmi, ponieważ łatwo wyraża swoje idee i umie wczuwać się w sytuację swoich podwładnych. Jego wadą jest wyraźne ignorowanie konkretów (faktów). Grozi mu oderwanie od rzeczywistości. Jest zafascynowany przyszłością. Kontrolę poznawczą opiera głównie na przewidywaniach a nie na konkretnej informacji zwrotnej płynącej z rzeczywistości. Jest dobrym strategiem.
Zakresy istotne dla zachowania się menedżerów. Podobieństwa i różnice między typami umysłów.
Charakter pojęć stosowanych do opisu świata
Obserwator i teoretyk posługują się myśleniem obiektywnym, a wizjoner i pragmatyk wykorzystują subiektywna perspektywę poznawczą.
Sposób spostrzegania czasu oraz styl i horyzont planowania strategicznego
Obserwator i pragmatyk spostrzegają czas jako „fakt” i planują krótkoterminowo,a wizjoner i teoretyk myślą raczej długookresowo.
Ocena ryzyka
Obserwator i teoretyk - ostrożni. Wizjoner i pragmatyk - ryzykanci.
Wpływ typu umysłu na zachowanie będzie największy w sytuacjach otwartych, o dużej swobodzie wyboru sposobu zachowania, lub w sytuacjach niepewnych i konfliktowych, zmierzających do wyraźnych rozstrzygnięć. Najlepszą strategią jest dobranie ludzi o wszystkich typach umysłowości w sztabie menedżerskim.
Wyszukiwarka