Ramowy program ćwiczeń
1. Potrzeby, dobra i usługi
turystyczne.
2. Popyt turystyczny.
3. PodaŜ turystyczna.
4. Znaczenie gospodarcze turystyki.
5. Przedsiębiorstwo turystyczne.
6. Rachunek satelitarny w turystyce.
Zasady zaliczenia przedmiotu
_ Zaliczenie ćwiczeń:
kolokwium zaliczeniowe
projekt
obecność
aktywność
Ćwiczenie 1
Potrzeby, dobra i usługi
turystyczne
Potrzeby
_ Potrzeba to stan odczuwania braku czegoś
- rzeczy, zjawiska (np. stanu
emocjonalnego, relacji międzyludzkich),
procesu
_ uzewnętrzniają się w postaci rozmaitych pragnień
_ zmienność pragnień zaleŜna od otoczenia
_ jedną potrzebę moŜna zaspokoić na kilka sposobow
_ układ hierarchiczny (piramida potrzeb A.Maslowa)
Z ekonomicznego punktu widzenia, zaspokajanie potrzeb
wiąŜe się najczęściej z kupowaniem określonych dóbr -
produktów i usług, pełniących określone funkcje
Potrzeby...
_ Potrzeby turystyczne związane są z
realizacją funkcji czasu wolnego,
są potrzebami materialnymi oraz
duchowymi i dotyczą dobr rzeczowych
oraz usług.
_ duŜe zindywidualizowanie w sposobach
zaspokajania
_ zmienność w czasie
_ odrębny charakter
Potrzeby...
_ Miejsce turystyki w hierarchii potrzeb
_ potrzeby biologiczne _turystyka
zdrowotna, uzdrowiskowa,
_ potrzeby społeczne _ turystyka związana
z rozwijaniem kontaktow międzyludzkich,
_ potrzeby kulturalne _ turystyka
poznawcza, kulturalna, krajoznawcza,
_ potrzeby wyŜszego rzędu _ turystyka
wypoczynkowa, luksusowa.
Potrzeby...
Cechy potrzeb człowieka:
_ nieograniczoność,
_ ograniczona moŜliwość ich
zaspokojenia,
_ ujawniają się z roŜną intensywnością,
_ komplementarność
_ mała substytucyjność
_ potrzeby wyŜszego rzędu ujawniają się
po zaspokojeniu potrzeb niŜszego rzędu
Potrzeby...
Bariery zewnętrzne
zaspokojenia potrzeb
turystycznych
podaŜ czas dochód
Potrzeby...piramida
Zmiana środowiska - przejazd
Zakwaterowanie i ubezpieczenie
Jedzenie i picie
Niezbędne walory turystyczne
Regeneracja i wzbogacanie
sił fizycznych i duchowych
PrzeŜycia
Marzenia
Dobra
_ Dobro to wszystko, co jest pozytywnie
wartościowane przez ludzi i stanowi
przedmiot ich dąŜeń oraz pragnień.
_ Dobra turystyczne to wszystkie dobra,
ktore skłaniają człowieka do oddalenia
się ze swego miejsca zamieszkania w
celu skorzystania z poŜytkow tych dobr.
Dobra...
Cechy dobr turystycznych:
_ powszechność występowania,
_ nie ulegają spoŜyciu w trakcie
konsumpcji,
_ unikalność i metafizyczny charakter,
_ turyści nie mogą dochodzić roszczeń na
drodze prawnej, jeśli dobra te nie spełnią
ich oczekiwań,
_ zmienność w czasie
Usługi
Usługi turystyczne to wszelkie czynności,
ktore zaspokajają potrzeby turystow
związane z samą podroŜą oraz realizacją jej
celu na obszarze turystycznym, tj.
zaspokajają potrzeby turystow przed, w
czasie podroŜy i pobytow oraz po podroŜy.
Usługi...
Funkcje usług turystycznych
_ dostarczanie towarow słuŜących zaspokajaniu
podstawowych potrzeb człowieka, funkcja zmodyfikowana
ze względu na specyficzną pozycję turysty (sytuacja
niecodzienna)
_ dostarczanie towarow o charakterze turystycznym,
_ bezpośrednie oddziaływania na osobę turysty oraz na
posiadane przez niego przedmioty, czyli zapewnienie mu
warunkow wypoczynku poza miejscem stałego
zamieszkania, zapewnienie informacji oraz utrzymanie
elementow wyposaŜenia turysty w stanie zdatności do
uŜycia
Ćwiczenie 2
Popyt turystyczny
Popyt turystyczny
_ Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są
kupić w określonym czasie przy danej cenie
_ Popyt turystyczny to suma dobr
turystycznych, usług i towarow, ktore
turyści są skłonni nabyć przy określonym
poziomie cen.
Jest to wielkość zapotrzebowania na
produkt turystyczny przy danej cenie
i w danym czasie
Cechy produktu turystycznego
_ składa się zarowno z dobr, urządzeń,
jak i usług,
_ ocena przez konsumenta ma często
subiektywny charakter,
_ turystyka zwykle nie wiąŜe się z
zaspokajaniem podstawowych
potrzeb człowieka
Popyt turystyczny...
_ Popyt potencjalny
_ Popyt efektywny
Turystyka, jako potrzeba wyŜszego rzędu,
realizowana jest w ramach
funduszu konsumpcji swobodnej
Renta turystyczna
to moŜliwość nadawania przez
mieszkańcow obszarow recepcyjnych
wyŜszej wartości (ceny) towarom
i usługom oferowanym turystom
Cechy popytu turystycznego
_ restytucyjność (odnawialność),
_ mobilność,
_ wahania okresowe
_ sezonowe
Ws=Pex/Pśr x 100
gdzie Ws - wskaźnik sezonowości,
Pex - ekstremalna wielkość popytu
Pśr - średnia wielkość popytu
_ przestrzenne
_ mieszane
Negatywne skutki sezonowości turystyki
i sposoby ich łagodzenia.
Czynniki określające wielkość
popytu turystycznego (wg WTO)
_ Ekonomiczne
_ ogolnogospodarcze
_ dochodowe
_ cenowe
_ PodaŜowe
_ polityka turystyczna
_ transport
_ baza noclegowa
_ organizatorzy
turystyki
_ Społecznopsychologiczne
_ czas wolny
_ cz. demograficzne
_ cz. industrializacyjne
_ cz. urbanizacyjne
_ cz. kulturalne
_ cz. motywacyjne
Popyt turystyczny - mierniki
_ Mierniki efektywnego popytu turystycznego
to ruch turystyczny oraz wydatek turyst-y.
_ Aktywność turystyczna netto
to procentowy udział wyjeŜdŜających
przynajmniej jeden raz w roku w ogolnej
liczbie ludności.
_ Aktywność turystyczna brutto
to łączna liczba wyjazdow odniesiona do
ogolnej liczby ludności
Ćwiczenie 3
PodaŜ turystyczna
PodaŜ turystyczna
_ PodaŜ to ilość dobra zaoferowana do
sprzedaŜy w określonym czasie przy danym
poziomie ceny
_ PodaŜ turystyczna to ilość produktu
turystycznego oferowanego na sprzedaŜ
przy danej cenie w określonym czasie.
_ podaŜ pierwotna
_ podaŜ wtorna
PodaŜ turystyczna...
_ w wąskim znaczeniu - wolumen dobr
i usług, ktory zaoferowany jest do
sprzedaŜy turystom
_ w szerokim znaczeniu - całokształt działań
wszystkich podmiotow prowadzących
działalność zmierzającą do zaspokojenia
potrzeb turystow
Determinanty podaŜy
turystycznej
_ dostępność czynnikow wytworczych,
_ zmiany produktywności,
_ zmiany opłacalności wytwarzania
innych dobr
Cechy podaŜy turystycznej
_ Paraturystyczny charakter części
elementow podaŜy turystycznej.
_ Urządzenia infrastruktury ogolnej
składnikami produktu turystycznego.
_ Komplementarność komponentow
produktu turystycznego.
_ Kapitałochłonność wielu inwestycji.
Cechy podaŜy turystycznej...
_ Wysokie koszty stałe oraz stosunkowo
niskie koszty zmienne
_ Sztywny charakter w układzie
przestrzennym.
_ UzaleŜnienie od chłonności miejsc
występowania walorow turystycznych.
_ Sezonowość wykorzystania podaŜy.
Cechy podaŜy turystycznej...
_ Importochłonność podaŜy turystycznej
_ UzaleŜnienie od działalności wszystkich
sektorow gospodarki.
_ Nieelastyczność cenowa.
_ ZaleŜność zmiany podaŜy turystycznej od
moŜliwości inwestowania na danym terenie
Produkt turystyczny
zbior dobr i usług, z ktorych korzystają
turyści
dostępny na rynku pakiet materialnych
i niematerialnych składnikow,
umoŜliwiających realizację celu wyjazdu
turystycznego.
Głowne składniki produktu
turystycznego
1. atrakcje i środowisko miejsca
docelowego,
2. infrastruktura i usługi miejsca
docelowego,
3. dostępność miejsca docelowego,
4. wizerunek miejsca docelowego,
5. cena
1. Atrakcje i środowisko miejsca
docelowego
wszystkie walory turystyczne występujące
w stanie naturalnym lub przystosowane
do uŜytkowania przez turystow:
_ walory naturalne,
_ atrakcje historyczne i kulturalne, będące
dziełem człowieka,
_ urządzenia sportowe,
_ placowki (obiekty) rozrywki,
_ transport i przejazdy,
_ zakupy
2. Infrastruktura i usługi miejsca
docelowego
elementy, umoŜliwiające turystom pobyt
i korzystanie z atrakcji:
_ baza noclegowa,
_ baza gastronomiczna,
_ środki transportu w miejscu docelowym,
_ obsługa w zakresie aktywnego
wypoczynku,
_ sklepy,
_ inne usługi
3. Dostępność miejsca docelowego
Elementy decydujące o dostępności
obszaru recepcji turystycznej, wpływają
na koszt, szybkość i wygodę dotarcia
turysty do miejsca docelowego:
_ infrastruktura,
_ sprzęt,
_ czynniki eksploatacyjne,
_ regulacje prawne dotyczące działalności
transportowej
Produkt turystyczny...
_ w ujęciu wąskim - wszystko, co turysta
kupuje.
_ w ujęciu szerokim - elementy związane ze
sferą wraŜeń i odczuć turysty, wpływające na
motywacje turystyczne
Produkt turystyczny to suma wraŜeń, ktorą
uzyskuje turysta podczas i po konsumpcji
tego produktu oraz złoŜone przeŜycie turysty
od momentu opuszczenia miejsca stałego
zamieszkania do powrotu do niego
Produkt obszaru recepcji turystycznej
to pewna całość złoŜona z elementow
materialnych i niematerialnych.
Są one podstawą istniejącego w umyśle
turysty wyobraŜenia i oczekiwań
związanych z pobytem w danym
miejscu.
Cechy produktu turystycznego
_ konsumpcja jest aktem jednorazowym,
_ roŜnorodność,
_ nabywanie często opiera się na
wyobraŜeniu nie o samym produkcie,
ale o miejscu czasowego pobytu,
_ nietrwałość i niemoŜliwość
magazynowania
Cechy produktu turystycznego...
_ jednoczesność produkcji i konsumpcji,
_ nabycie oznacza tymczasowe prawo
uŜycia go w określonym miejscu i czasie,
_ ocena jest kształtowana w bezpośrednim
kontakcie między świadczącym a klientem
Mierniki podaŜy turystycznej
1. Walory turystyczne krajobrazu,
2. Baza noclegowa,
3. Mierniki związane z transportem,
4. Baza gastronomiczna,
5. Baza uzupełniająca
1. Walory turystyczne krajobrazu
Przykładowe elementy miernika
_ liczba walorów przyrodniczych,
_ powierzchnia przyrodniczych obszarów chronionych,
rezerwatów przyrody, lasów,
_ liczba walorów czy teŜ wartości kulturowych
Wskaźniki
_ udział terenow mających walory naturalne w
ogolnej powierzchni danego obszaru
_ liczba i powierzchnia wod powierzchniowych,
obszarow prawnie chronionych
_ długość szlakow turystycznych
_ liczba zabytkow, muzeow
2. Baza noclegowa
Przykładowe elementy miernika
_ liczba obiektów noclegowych
_ liczba miejsc w obiektach noclegowych
Wskaźniki
_ wielkość i struktura, z podziałem na rodzaje i
kategorie obiektow noclegowych
3. Mierniki dotyczące transportu
Przykładowe elementy miernikow (i wskaźniki)
_ sieć transportowa i jej gęstość
_ długość i jakość dróg
_ liczba i rodzaje środków transportu
_ powiązania z głównymi regionami recepcyjnymi
_ częstotliwość połączeń (np. regionów recepcyjnych z
głównymi regionami wysyłającymi)
4. Baza gastronomiczna
_ liczba obiektów gastronomicznych
_ liczba miejsc w obiektach gastronomicznych
5. Baza uzupełniająca
_ liczba obiektów towarzyszących
_ elementy infrastruktury usługowej
Atrakcyjność turystyczna
jest syntetycznym miernikiem podaŜy
turystycznej
suma subiektywnych i obiektywnych
ocen poszczegolnych elementow
podaŜy turystycznej.
Atrakcyjność turystyczna...
Wypadkowa następujących elementow:
_ walorow turystycznych,
_ elementow zagospodarowania
turystycznego (bazy noclegowej, bazy
gastronomicznej, bazy uzupełniającej),
_ dostępności komunikacyjnej,
_ stanu środowiska naturalnego,
_ rezultatow działań z zakresu jego ochrony.
Ćwiczenie 4 (cz.1)
Znaczenie gospodarcze
turystyki
- mnoŜnik turystyczny
Teoria mnoŜnika turystycznego
Pozwala oszacować całkowite efekty
ekonomiczne początkowych wydatkow
turystycznych
_ bezpośrednie
_ pośrednie
_ tzw. indukowane
Model mnoŜnikowych efektow
ekonomicznych turystyki - rownanie:
Kr = a + b + c
Teoria mnoŜnika turystycznego...
Kr = a + b + c
gdzie:
Kr - regionalny mnoŜnik dochodu (mnoŜnikowy
efekt ekonomiczny)
a - bezpośredni dochod regionalny (bezpośredni
efekt ekonomiczny)
b - pośredni dochod regionalny (pośredni efekt
ekonomiczny)
c - indukowany dochod regionalny (indukowany
efekt ekonomiczny)
Formuła mnoŜnika krąŜenia pieniądza
wprowadzonego do sfery obrotu
turystycznego pokazuje efekt, jaki
osiągnie się z kaŜdej jednostki pienięŜnej
wydanej na kupno towarow i usług w
turystyce, zanim opuści ona sferę obrotu
gospodarczego
Efekt ten moŜemy określić za pomocą wzoru:
M=1/(1- C/ Y)
gdzie:
M - mnoŜnik krąŜenia pieniądza w gospodarce,
C - faktyczny wzrost konsumpcji w regionie
bez podstawowej konsumpcji turystow,
Y - wzrost dochodow ludności,
C/ Y - krańcowa skłonność ludności do
wydawania swoich dochodow
Wielkość mnoŜnika, jaki moŜe wywołać
w kraju recepcyjnym rozwoj turystyki
zaleŜy od:
1. ilości pieniędzy wydatkowanych przez
turystow i liczby transakcji zawartych
podczas obiegu tych pieniędzy w gospodarce
2. czynnikow kształtujących krańcową
skłonność do konsumpcji
3. czynnikow wpływających na popyt
inwestycyjny przedsiębiorstw, obejmujący
inwestycje nowe, popyt pośredni oraz popyt
restytucyjny związany z odtwarzaniem
środkow trwałych
Ćwiczenie 5
Przedsiębiorstwo turystyczne
_ Przedsiębiorstwo turystyczne jako podmiot
gospodarowania
_ Formy prawno-organizacyjne
_ Cykl Ŝycia przedsiębiorstwa
_ Potencjał i kondycja ekonomiczna
przedsiębiorstwa
Podmiot gospodarczy
_ podmiot praw i obowiązkow
prowadzący działalność gospodarczą
osoba fizyczna
osoba prawna
jednostka organizacyjna nie
posiadająca osobowości prawnej
Przedsiębiorstwo
_ podstawowa jednostka organizacyjna
gospodarki narodowej, posiadająca
osobowość prawną
_ odpowiedzialne za skutki swoich poczynań,
_ moŜe zaciągać zobowiązania,
_ moŜe być podmiotem umów z innymi
przedsiębiorstwami,
_ w pełni odpowiedzialne przed organami państwa
za konsekwencje ekonomiczne swojej
działalności.
Przedsiębiorstwo...
_ Jednostka gospodarcza wyodrębniona
pod względem:
_ Organizacyjnym
_ Terytorialnym
_ Prawnym
_ Ekonomicznym
_ Techniczno-produkcyjnym
Przedsiębiorstwo...
_ Odrębność organizacyjna
_ nazwa i siedziba,
_ rodzaj działalności,
_ system zarządzania oraz strukturę
organizacyjną przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo stanowi pewną uporządkowaną
zgodnie z zasadami organizacji całość,
zdolną do spełnienia określonych celow czy zadań
Przedsiębiorstwo...
_ Odrębność terytorialna
oznacza Ŝe środki produkcji są usytuowane
na określonym obszarze. Obszar ten moŜe
być zwarty lub rozproszony.
_ Odrębność prawna - przedsiębiorstwo
jest prawnym wyrazem samodzielności
organizacyjnej i ekonomicznej. Odrębność
uzyskuje w momencie wpisu do rejestru
w sądzie - nabywa osobowość prawną.
Przedsiębiorstwo...
_ Odrębność ekonomiczna
przedsiębiorstwo jest samowystarczalne
finansowo, prowadzi działalność na
podstawie własnego planu, ponosi
odpowiedzialność za efektywność
działalności i ryzyko.
Przedsiębiorstwo...
_ Odrębność techniczno-produkcyjna
dotyczy określenia zasad realizacji
procesow technicznych i produkcyjnych
realizowanych w przedsiębiorstwie na
określonym terenie i zgodnie z ogolnymi
zasadami organizacji przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo - cele
_ Podział celow przedsiębiorstwa:
_ powody dla ktorych zostało powołane -
misja - cele zewnętrzne w słuŜbie dla
otoczenia
_ autonomiczne - wewnętrzne aspiracje
ekonomiczne
_ wynikające z generalnych zasad
postępowania względem swoich głownych
partnerow
Przedsiębiorstwo
turystyczne
_ jest wyodrębnionym zespołem ludzi
wykonujących czynności w zakresie zaspokojenia
potrzeb turystow i samodzielnie podejmujących
decyzje strategiczne i taktyczne, rozstrzygające
o skuteczności działania.
_ jest jednostką wyposaŜoną w środki materialne
i finansowe oraz podporządkowaną określonej
organizacji wewnętrznej
wytwarzają znaczącą większość dóbr i usług
sprzedawanych na rynku turystycznym
Inne podmioty świadczące
usługi turystyczne
_ stowarzyszenia wyŜszej
uŜyteczności
_ organizacje społeczne
_ organizacje charytatywne
Przedsiębiorstwo
turystyczne - klasyfikacja
_ Przedmiot działalności usługowej
1. przedsiębiorstwa transportu turystycznego
2. przedsiębiorstwa prowadzące zakłady hotelarskie
i gastronomiczne
3. biura podroŜy
4. przedsiębiorstwa usług sportowo-rekreacyjnych
5. przedsiębiorstwa uzdrowiskowe
6. jednostki zajmujące się informacją i promocją
turystyczną
Przedsiębiorstwo
turystyczne - klasyfikacja...
_ Obszar działania
1. lokalne
2. regionalne
3. krajowe
4. międzynarodowe
_ Forma własności
1. Sektor publiczny
2. Sektor prywatny
Przedsiębiorstwo
turystyczne - klasyfikacja...
_ Rodzaj odbiorcow i miejsce w
procesie dystrybucji
1. podmioty występujące w roli wytworcy usług
turystycznych, sprzedające swoje usługi bezpośrednio
turystom lub korzystające z pośrednictwa innych
jednostek gospodarki turystycznej
2. podmioty zajmujące się pośrednictwem w sprzedaŜy
róŜnych usług turystycznych oraz organizowaniem i
sprzedaŜą usług oferowanych najczęściej w postaci
pakietu świadczeń
Przedsiębiorstwo
turystyczne - klasyfikacja...
_ Wielkość przedsiębiorstwa
(zgodnie z OECD)
1. bardzo małe (do19 zatrudnionych)
2. małe (20-99)
3. średnie (100-499)
4. duŜe (od 500)
Przedsiębiorstwo
turystyczne - otoczenie
_ Mikrootoczenie (otoczenie bliŜsze) -
obejmuje „aktorow” mających wpływ
na moŜliwości obsługi rynku
_ Dostawcy
_ Pośrednicy
_ Konkurenci
_ Przedsiębiorstwo (struktury)
_ RóŜne społeczności
Przedsiębiorstwo
turystyczne - otoczenie...
_ Makrootoczenie (otoczenie dalsze) -
obejmuje duŜe siły społeczne
oddziaływujące na wszystkich „aktorow”
z mikrootoczenia
_ Czynniki demograficzne
_ Ekonomiczne
_ Naturalne
_ Techniczno-technologiczne
_ Polityczno-prawne
_ Społeczno-kulturowe
Przedsiębiorczość...
_ w biznesie - formy:
_ nowy sposob zaspakajania potrzeb klientow
® innowacyjność, innowator
_ arbitraŜ - przenoszenie czynnikow wytworczych
_ Jako postawa ® cecha/sposob postępowania
jednostki ludzkiej [Wiatrak]
_ nie intuicja, a wiedza [Duczkowska-Piasecka]
_ poszukiwanie i odkrywanie okazji
_ jako proces ® powstawanie i rozwoj jednostek
działalności gospodarczej, innowacja
Zasada potrójnego ponaglenia:
po pierwsze - aby Ŝyć;
po drugie - aby Ŝyć dobrze,
po trzecie - aby Ŝyć lepiej.
[A.N.Whitehead]
Przedsiębiorczość...
1. Popęd tworczy, ktory podnieca do działalności,
gdy natrafia się na niepewność i ryzyko
[Zawadzki]
2. Cudowny sposob tworzenia i budowania czegoś
nowego/wartościowego, praktycznie z niczego
[Macieja, Timmons]
3. Dobrze rozumiany interes [StruŜycki]
4. Zdolność do tego by być przedsiębiorczym
[Słownik jęz.pl.]
5. Działalność prowadząca do rozwoju i tworzenia
nowych wartości [Antoszkiewicz]
CHCIEĆ - MÓC - WIEDZIEĆ.
[J.D.Antoszkiewicz]
Formy prawne przedsiębiorstw
Kryteria wyboru formy
_ koszty rozpoczęcia i prowadzenia działalności -
wymagania załoŜycielskie
_ czas, ktory jest potrzebny do uruchomienia p-stwa
_ zakres odpowiedzialności majątkowej i ryzyka
kapitałowego
_ zakres kierowania i kontroli firmy
_ skala planowanego przedsięwzięcia
_ moŜliwości finansowania działalności
_ obciąŜenia podatkowe
_ problem dziedziczenia
_ zakres moŜliwości upłynniania udziałow w p-stwie
_ trwałość formy
Formy prawne przedsiębiorstw
I. Przedsiębiorstwa jednoosobowe
II. Przedsiębiorstwa - społki
III.Przedsiębiorstwa państwowe
IV. Przedsiębiorstwa - społdzielnie
I. Przedsiębiorstwa
jednoosobowe
_ ustawa O swobodzie działalności gospodarczej oraz
przepisy KC,
_ jeden właściciel (osoba fizyczna)
_ prowadzi, reprezentuje, odpowiada w pełni za
zobowiązania,
_ kompetencje decyzyjne mogą być delegowane w
formie pełnomocnictwa,
_ utworzenie
_ brak wymagań kapitałowych,
_ brak wymagań w sensie prawnym
_ wpis do rejestru przedsiębiorcow w Krajowym
Rejestrze Sądowym.
II. Przedsiębiorstwa społki
zrzeszenie osob lub kapitału celem
prowadzenia działalności gospodarczej
(ekon.),
umowa zawierana przez wspolnikow
celem prowadzenia wspolnego
przedsiębiorstwa zarobkowego lub
osiągnięcia w innej formie wspolnego
celu gospodarczego (prawna)
II. Przedsiębiorstwa społki -
kryteria podziału
1. Podstawa ekonomiczna utworzenia i związany z
nią zakres odpowiedzialności wspolnikow za
zobowiązania społki
_ osobowe
_ cywilne
_ osobowe społki handlowe
_ jawne,
_ partnerskie,
_ komandytowe,
_ komandytowo-akcyjne
_ kapitałowe
_ z ograniczoną odpowiedzialnością,
_ akcyjne
II. Przedsiębiorstwa społki -
kryteria podziału
2. Źrodło prawa regulujące powstanie i działalność
społki
_ cywilne - Kodeks Cywilny art. 860-875
_ społka cywilna
_ handlowe - Kodeks Spółek Handlowych
_ jawne,
_ partnerskie,
_ komandytowe,
_ komandytowo-akcyjne,
_ z ograniczoną odpowiedzialnością,
_ akcyjne
Łączenie - formy organizacyjne
_ Trust
_ Kartel
_ Syndykat
_ Koncern
_ Holding
_ Konglomerat
_ Konsorcjum
III. Przedsiębiorstwa
państwowe
_ akty prawne: Ustawa o pp i Ustawa o samorządzie załogi pp
_ samodzielność - uprawnienie organow przedsiębiorstwa do
podejmowania decyzji i organizowania działalności we
wszystkich dziedzinach z jednoznacznym ograniczeniem
uprawnień organow państwowych
_ samofinansowanie - wyraŜa się w pokrywaniu wszelkich
wydatkow związanych z jego działalnością i rozwojem z
przychodow uzyskiwanych ze sprzedaŜy
_ samorządność -wyraŜa się tworzeniem organow samorządu
załogi (ogolne zebranie pracownikow (delegatow) oraz rada
pracownicza) i oddaniem w ich ręce decyzji w najwaŜniejszych
sprawach dotyczących działalności
Specyficzna cecha pp - oparcie i bezpośrednie wynikanie kompetencji
zarządczych w przedsiębiorstwie ze stosunku pracy (a nie własności)
III. Przedsiębiorstwa
społdzielnie
_ Dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osob o
zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu
udziałowym, ktore w interesie swoich członkow
prowadzi wspolną działalność gospodarczą
_ W porownaniu do społek kapitałowych roŜnice
dotyczą wymiaru kapitałowego i zarządczego
_ zmienność (niestabilność) podstawowego funduszu
udziałowego
_ oderwanie wpływu na zarządzanie od wielkości
wkładu
_ Statut członkow-załoŜycieli.
_ Zapis w rejestrze sądowym, osobowość prawna.
_ Struktura władz - walne zgromadzenie, rada
nadzorcza, zarząd.
Cykl Ŝycia przedsiębiorstwa
Fazy (stadia) w Ŝyciu przedsiębiorstwa
1. Utworzenie
(aspekty: formalny, rzeczowy)
2. Rozwoj
3. Dojrzałość
4. Schyłek
5. Zaprzestanie działalności
Warunki formalne związane z
tworzeniem przedsiębiorstwa
_ forma prawna
Ustawa O swobodzie działalności gospodarczej (2004)
_ obowiązek wpisu do rejestru
przedsiębiorcow
_ uzyskanie koncesji, zezwoleń (wybrane)
_ wpis do rejestru działalności regulowanej
(wybrane)
_ wpis do rejestru REGON
_ otwarcie rachunku bankowego
Warunki formalne ...
_ rejestracja w urzędzie skarbowym
wybór formy opodatkowania podatkiem doch. (os.fiz, sc))
_ rejestracja sprzedaŜy za pomocą kasy fiskalnej
(pow. 20 tys zł, wybrane działalności)
_ zgłoszenie do ZUS
obowiązkowe ubezpieczenia,
składki na Fundusz Pracy,
zatrudnienie (umowa o pracę) - Fundusz gwarantowanych
świadczeń pracowniczych,
powyŜej 25 osób - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych
Warunki formalne ...
_ pozwolenia budowlane
_ raport dotyczący ochrony środowiska
_ spełnienie wymagań sanitarnych (opinia
rzeczoznawcy ds. sanitarno-higiennicznych lub
powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne)
_ zawiadomienie właściwego inspektora pracy
oraz inspektora sanitarnego, pisemna
informacja
_ pozytywna opinia straŜy poŜarnej (opnia
rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpoŜarowych)
Potencjał przedsiębiorstwa
1. Analiza finansowa i zarządzanie
finansami przedsiębiorstw
turystycznych (aktywa, pasywa, bilans,
rachunek wynikow, raport operacyjny)
2. Kryteria ocen przedsiębiorstwa
i mierniki jego efektywności finansowej
Potencjał przedsiębiorstwa
1. Analiza finansowa i zarządzanie
finansami przedsiębiorstw
turystycznych (aktywa, pasywa, bilans,
rachunek wynikow, raport operacyjny)
2. Kryteria ocen przedsiębiorstwa
i mierniki jego efektywności finansowej
Analiza finansowa
Przedmiotem analizy finansowej jest działalność
gospodarcza oparta na angaŜowanych zasobach
majątkowo-kapitałowych i osobowych.
Elementy analizy:
_ stan finansowy i wyniki finansowe - poprzez wstępną
analizę bilansu, analizę rachunku wyników oraz ustalenie
i ocenę przepływu środków pienięŜnych
_ organizacja i metody gospodarowania - badania
działalności gospodarczej dokonuje się za pomocą
wskaźników ekonomicznych
Aktywa
_ Majątek trwały, w tym:
_ majątek rzeczowy:
środki trwałe
inwestycje
_ wyposaŜenie
_ Majątek obrotowy, w tym:
_ zapasy
_ naleŜności
_ środki pienięŜne
_ Rozliczenie międzyokresowe czynne
Pasywa
_ Kapitał własny, w tym:
_ podstawowy
_ zapasowy
_ rezerwowy
_ finansowy (zysk netto)
_ Podatek dochodowy
_ Kredyt inwestycyjny
_ Zobowiązania
_ Przychody przyszłych okresow
Źrodła pozyskiwania i wykorzystania
zasobow w przedsiębiorstwie hotelarskim
Pozyskiwanie:
_ Zwiększenie kapitałów
własnych
_ Rezerwa na podatek
dochodowy
_ Kredyt inwestycyjny
_ Wzrost zobowiązań
krótkoterminowych
_ Wzrost przychodów
przyszłych okresów
Wykorzystanie:
_ Wzrost majątku
trwałego
_ Wzrost zapasów
_ Wzrost naleŜności
_ Wzrost gotówki
_ Wzrost rozliczeń
międzyokresowych
Rachunek wynikow
_ Przychody ze sprzedaŜy, w tym:
_ produktow
_ Przychody finansowe
_ Koszty działalności operacyjnej
_ koszty rodzajowe
_ koszty zakupu
_ pozostałe
_ Koszty operacji finansowych
_ Zysk z działalności gospodarczej
_ Straty nadzwyczajne
_ Zysk brutto
_ Podatek dochodowy
_ Zysk netto
Koszty w przedsiębiorstwach
_ Układ rodzajowy
_ amortyzacja, zuŜycie energii i materiałow, usługi
obce, wynagrodzenia wraz z narzutami, podroŜe
słuŜbowe i pozostałe (podatki, opłaty, ubezpieczenia,
reklama itp.).
_ Układ kalkulacyjny - związek kosztow z poszczegolnymi
usługami wytwarzanymi w jednostce gospodarczej
_ bezpośrednie,
_ pośrednie,
_ ogolnozakładowe.
_ Układ funkcjonalny - związek kosztow z
poszczegolnymi fazami działalności (zakupu, sprzedaŜy,
produkcji, zarządu
Przykład - struktura kosztow hotelu
(koszty jako % dochodow ze sprzedaŜy)
_ Zakup Ŝywności i napojow (11,5)
_ Koszty operacyjne:
_ płace i narzuty (33,3)
_ koszty wydziałowe (13,1)
_ marketing (3,0)
_ administracja i zarząd (6,3)
_ zuŜycie materiałów, konserwacja i remonty (3,4)
_ koszty energii (4,7)
_ Koszty zuŜycia majątku:
_ podatek od nieruchomości i ubezpieczenia (2,4)
_ czynsze i dzierŜawy (6,3)
_ procenty (3,5)
_ amortyzacja (3,8)
Rachunkowość zarządcza
w hotelarstwie
proces identyfikacji, pomiaru, analizy,
przygotowania i prezentowania informacji
wykorzystywanych przez zarządzających do
planowania, oceny i kontroli w ramach organizacji
oraz mający na celu zapewnienie moŜliwości
dokonywania rozliczeń z alokacji posiadanych
zasobow i osiąganych wynikow w ośrodkach
odpowiedzialności
Standardowy System
Rachunkowości Hotelowej
USAH - ujednolicony sposob ewidencji
i klasyfikacji danych w hotelu,
uwzględniający strukturę prowadzonej
działalności
Podstawą systemu USAH jest wydzielenie róŜnych
rodzajów działalności hotelowej
i dokonanie dla kaŜdej z nich obliczeń przychodów
i kosztów ich uzyskania (operacyjnych)
USAH...
Raport operacyjny - rachunek zyskow i strat
(przykład)
1. Przychody operacyjne
_ Działalność hotelowa
usługi noclegowe
gastronomia
telekomunikacja
wynajem powierzchni
kantor, kasa walutowa
pozostałe usługi
_ Działalność handlowa
2. Koszty operacyjne
3. Wynik operacyjny
4. Koszty niepodzielne
_ administracja i dyrekcja
_ eksploatacja nieruchomości
_ energia
_ marketing
5. Wynik operacyjny brutto
6. Opłaty i koszty stałe
_ amortyzacja
_ podatki
_ ubezpieczenia majątku
_ odsetki od kredytów i poŜyczek
_ pozostałe
7. Wynik po opłatach stałych
8. Pozostałe przychody
9. Pozostałe koszty
10. Wynik na sprzedaŜy
11. Przychody finansowe
12. Koszty finansowe
13. Zysk brutto
14. Podatek dochodowy
15. Zysk netto
Rachunkowość zarządcza w
hotelarstwie - instrument zarządzania
_ Zarządzanie operacyjne
polega na wyznaczaniu zadań i kontroli ich
wykonania na poszczegolnych szczeblach
działalności firmy.
_ Zarządzanie strategiczne
polega na obserwacji realizacji zadań w skali
całego przedsiębiorstwa
(gł. podejmowanych decyzji dotyczących przepływow
finansowych, efektywności i wraŜliwości projektow
inwestycyjnych, kształtowania się zyskowności itp.)
Analiza operacyjna
_ Analiza pozioma jej podstawą są porownania
uzyskanych wielkości z zadaniami planowymi
i z wynikami z lat poprzednich
_ Analiza pionowa ma charakter strukturalny
i dotyczy udziału poszczegolnych pozycji
przychodow/kosztow w przychodach
i kosztach ogołem
_ Analiza wskaźnikowa polega na uzyskiwaniu
wielkości relatywnych; dotyczy to głownie
kosztow i przychodow
Wskaźniki
_ koszty materialne do wartości majątku,
_ koszty niematerialne do liczby obsłuŜonych klientow,
_ koszty transportu do zdolności eksploatacyjnej,
_ koszty amortyzacji do faktycznej wartości majątku trwałego
_ podatki ogołem do liczby zatrudnionych itp.
_ Wskaźnik POR przyrownuje wynik operacyjny do
sprzedaŜy
POR = (obroty oper. - koszty oper.)/sprzedaŜ
_ Wskaźnik PAR określa relację wyniku operacyjnego do
zdolności eksploatacyjnej mierzonej liczbą pokoi lub
łoŜek
PAR = wynik operacyjny/liczba pokoi(łóŜek)
Kryteria ocen przedsiębiorstwa
i mierniki jego efektywności finansowej
1. Wskaźniki zyskowności
2. Wskaźniki płynności finansowej
3. Wskaźniki zdolności do obsługi zadłuŜenia
4. Wskaźniki eksploatacyjne
Wskaźniki zyskowności
_ zyskowność sprzedaŜy
= zysk netto/przychody ze sprzedaŜy
_ zyskowność majątku
= zysk netto/aktywa
_ zyskowność kapitałow własnych
zysk netto/(kap.własny+kap.zapasowy)
Wskaźniki płynności finansowej
_ BieŜąca
= (zapasy + naleŜności + środki pienięŜne +
rozliczenia międzyokresowe)/zobowiązania
krótkookresowe
_ PodwyŜszona
= (naleŜności + środki pienięŜne + rozliczenia
międzyokresowe)/zobowiązania
krótkookresowe
_ wysoka
środki pienięŜne/zobowiązania krótkookresowe
Wskaźniki eksploatacyjne
_ Mierniki określające wielkość uŜytkową (podaŜ), tzn.:
_ pojemność,
_ zdolność usługowa;
_ Mierniki podkreślające rozmiary świadczonych usług
(popyt), tzn.:
_ wskaźnik wykorzystania zdolności eksploatacyjnej,
_ wskaźnik wykorzystania pokoi dwuosobowych,
_ wskaźnik przeciętnej długości pobytu,
_ wskaźnik przeciętnej liczby wynajętych pokoi,
_ wskaźnik przychodow na jeden sprzedany pokoj,
_ wskaźnik przychodow na jeden pokoj w dyspozycji,
_ stopa wykorzystania potencjału przychodowego