zagraniczna polityka ekonomiczna, makroekonomia


WYKŁAD 1 23.09.2002

  1. Pojęcie, cele, środki i narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej

  2. Makroekonomiczne narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej.

  3. Ekonomiczny mechanizm cła importowego.

  4. Parataryfowe narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej.

  5. Pozataryfowe narzędzia ZPE.

  6. Ewolucja międzynarodowego systemu walutowego.

  7. Zagraniczna polityka ekonomiczna krajów rozwiniętych gospodarczo.

  8. Zagraniczna polityka ekonomiczna krajów nowo uprzemysłowionych.

  9. ZPE krajów słabo rozwiniętych.

  10. ZPE krajów transformujących swe gospodarki.

  1. Zagraniczna polityka ekonomiczna-to oddziaływanie państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą.

WNIOSEK: Państwo ma uprawnienia do oddziaływania na podmioty, które uczestniczą w stosunkach gospodarczych z zagranicą.

Podmioty: przedsiębiorstwa, banki, osoby fizyczne i inne instytucje.

Cechy zagranicznej polityki ekonomicznej

  1. Posiadanie uprawnień decyduje o tym, że zagraniczna polityka ekonomiczna powinna być aktywna. Państwo powinno oddziaływać na przedsiębiorstwo.

  2. Polityka ekonomiczna jest całościowa. Obejmuje różne formy stosunków gospodarczych z zagranicą. Na formy składa się: handel towarowy (wymiana handlowa), handel usługami, przepływ czynników produkcji czyli przepływ kapitału, siły roboczej, technologii i bogactw naturalnych.

  3. Polityka powinna być świadoma. Państwo powinno wiedzieć co chce osiągnąć w stosunkach z zagranicą. Powinno mieć cele. Cele o różnym horyzoncie.

Polityka obejmuje różne formy:

1)wymiana handlowa zwana polityką handlową; do II Wojny Św. w całości wypełniała politykę ekonomiczną, bo handel zagraniczny stanowił 95% stosunków gospodarczych z zagranicą, do II w. Św. nie było handlu usługami, jest on dopiero od 20 lat. Głównym przedmiotem wymiany stosunków handlowych z zagranicą była wymiana handlowa

2)polityka usługowa

3)polityka kapitałowa- dotyczy przepływu kapitału w skali międzynarodowej. Polityka ta składa się z przepływu: -kapitału pożyczkowego (kredytów) -bezpośrednich inwestycji kapitałowych, -kapitału spekulacyjnego

4)polityka migracyjna: -emigracyjna, -imigracyjna (przybywanie do kraju obywateli zagranicznych)

5)polityka technologiczna, składa się z przepływu licencji, specjalistów

6)polityka dotycząca przepływu bogactw naturalnych, eksploatacji surowców mineralnych (siarka, lasy, wody, cynk, cyna itp.)

Cele zagranicznej polityki ekonomicznej.

Celem jest preferowany przez państwo kierunek rozwoju stosunków gospodarczych z zagranicą.

Cele ZPE:

-krótkookresowe (horyzont czasowy nie przekracza 1 roku, może być to 5 minut, dzień. Mogą być zmienne w czasie i sprzeczne z sobą, jeżeli się zmieniają to nie znaczy, że polityka jest źle prowadzona. Jest rzeczą naturalną, że w czasie realizacji ulegają zmianie. Przykłady: zmiany ilości importowanych i eksportowanych towarów, zmiany terms of trade, zmiana salda bilansu handlowego, zmiana salda obrotów kapitałem spekulacyjnym.

-średniookresowe (horyzont czasowy nie przekracza 1-5 lat. Są rzadziej sprzeczne z sobą niż cele krótkookresowe i rzadziej ulegają zmianie w czasie, tym samym są bardziej stabilne. Cele: zmiana struktury towarowej handlu z zagranicą, zmiana struktury geograficznej i zmiana salda bilansu obrotów bieżących) struktura towarowa -udział poszczególnych grup towarowych w imporcie lub eksporcie ogółem

struktura geograficzna- udział poszczególnych krajów w imporcie lub eksporcie ogółem

-długookresowe (horyzont czasowy sięga 5-20 lat), cele nie mogą być sprzeczne z sobą, nie mogą się zmieniać w czasie, zmiany miejsca danego kraju w handlu międzynarodowym, zmiany sald bilansu płatniczego. Jeżeli zmianie ulegną zewnętrzne i wewnętrzne warunki rozwoju to także cele długookresowe mogą ulec zmianie nazywa się to możliwością ewolucji celów. Polityka ekonomiczna powinna być ewolucyjna.

WYKŁAD 2 07.10.2002

Środki i narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej

Środki ZPE- zasoby finansowania państwa służące do realizacji ZPE

Źródła finansowania środków ZPE:

  1. Budżet państwa (w Polsce budżet jest ujemny)

  2. Kredyty (rząd może zaciągnąć kredyt w NBP w zamian za to emituje papiery wartościowe, które kupują banki i sprzedają w kraju i zagranicą

  3. Dochody z prywatyzacji (są one coraz mniejsze)

  4. Z rezerw państwowych (mogą mieć charakter krótko- lub średniookresowy , żeby chętnych nie przyzwyczajać do korzystania z nich)

W Polsce środki są mizerne, w rezultacie duża część celów ZPE nie może być zrealizowana. Stosowanie środków musi być opłacalne, państwo udzielając subwencji musi na tym zarobić.

Ujemne saldo- kredytowanie kraju przez zagranicę

Dodatnie saldo-kredytowanie zagranicę.

Narzędzia ZPE- są to elementy mechanizmu ekonomicznego służące państwu do oddziaływania na realizacje ZPE, np. kurs walutowy

Państwo może: -dawać pieniądze prywatnym przedsiębiorstwom wpływając tym samym na nie

-zmieniać narzędzia (jak nie ma pieniędzy)

Narzędzia dzielimy na dwie grupy:

  1. Narzędzia polityki makroekonomicznej- które służą państwu do kształtowania wewnętrznej polityki ekonomicznej a częściowo także do zagranicznej polityki ekonomicznej. Do tej grupy zaliczamy: kurs walutowy, stopę procentową, politykę budżetową, politykę finansową (w tym fiskalną), p. kredytową, p. cenową

  2. Narzędzia polityki mikroekonomicznej- narzędzia taryfowe, parataryfowe i pozataryfowe

Najlepiej gdy rząd oddziałuje za pomocą środków i narzędzi, lepiej gdy tylko narzędzi polityki makroekonomicznej, gorzej gdy tylko mikroekonomicznej

Narzędzia polityki makroekonomicznej:

Kurs walutowy może oddziaływać poprzez cztery operacje:1.dewaluacje 2.deprecjacje 3.rewaluacje 4.aprecjacje

1.DEWALUACJA- jednorazowa decyzja państwa obniżająca wartość waluty krajowej wyrażonej w walutach zagranicznych lub podwyższająca wartość walut zagranicznych wyrażonych w walucie krajowej. Dewaluacja jest operacją tajną

Po co robimy dewaluacje? -by zachęcić do inwestowania

Dewaluacje przeprowadzamy gdy mamy deficyt, ponieważ zachęca do eksportu a zniechęca do importu

Mamy towar za 100 zł., kurs 4 zł za dolara, za ile powinniśmy sprzedać zagranicę ten towar żeby się opłacało -za więcej niż za 25 dolarów

100 zł 5 zł/$ > 20 zł

20 $ 4 zł/$ > 80 zł

20 $ 5 zł/$ > 100 zł

Dewaluacja działa pozytywnie na bilans handlowy w okresie krótkim bo zachęca do eksportu i zniechęca do importu. Po dewaluacji wszystkie towary importowe drożeją, rosną także ceny towarów krajowych wytwarzanych na bazie obcych surowców. Dewaluacja przyśpiesza inflację. W długim okresie działa negatywnie na bilans handlowy. W okresie krótkim może dawać krótkie efekty poprawy bilansu, ale jednocześnie pobudza inflację. Dewaluacja jest to sztuczne pobudzenie do eksportu. Dewaluacja jest ostatecznością, daje efekty krótkookresowe.

2.DEPRECJACJA- jest to dewaluacja rozłożona w czasie. Dokonuje się ona pod wpływem relacji popytu i podaży na waluty obce na danym rynku. Deprecjacja od dewaluacji różni się tym, że pozwala przedsiębiorstwom na bieżąco dostosowywać się do nowej wartości waluty wewnętrznej. Długookresowe skutki deprecjacji zmierzają do tego samego co dewaluacja, ale skutki uboczne są mniejsze.

3.REWALUACJA- jest to podniesienie wartości waluty krajowej wyrażonej w walutach obcych lub obniżka wartości walut zagranicznych wyrażonych w walucie krajowej.

Rewaluacja działa odwrotnie niż dewaluacja. Przeprowadzamy gdy państwo ma bilans dodatni, bo w okresie krótkim prowadzi do pogorszenia salda bilansu handlowego.

Towar za 100 zł 4 zł/$ >25$

100 zł 3 zł/$ >35$

Rewaluacja zniechęca do eksportu a zachęca do importu. W okresie krótkim ogranicza inflacje i tym samym wpływa negatywnie na bilans handlowy. Sprzyja rozwojowi gospodarczemu, zachęca do inwestowania, do rozwoju technicznego. W okresie długim prowadzi do poprawy bilansu. Czyli rewaluacja w długim okresie działa pozytywnie, a w krótkim negatywnie.

Rewaluacja i dewaluacja występują jedynie przy kursie stałym, który od 1946 (do 1973 r.) obowiązywał w świecie, gdy USA gwarantowała wymienialność $ na złoto.

4.APRECJACJA- rewaluacja rozłożona w czasie. Głównym czynnikiem, który oddziałuje na aprecjację jest gra popytu i podaży na waluty zagraniczne. Jak podaż waluty zagranicznej rośnie a podaż waluty krajowej jest taka sama to ma miejsce aprecjacja waluty krajowej.

Przy stałej podaży waluty zagranicznej maleje podaż waluty krajowej to też aprecjacja.

Czy polski złoty został poddany w ciągu ostatnich 4 lat aprecjacji? (tak)

Mówiąc o deprecjacji lub aprecjacji bierzemy relacje popytu i podaży na kurs walut. Jeżeli zmiana kursu odzwierciedla inflacje to nie ma ani deprecjacji ani aprecjacji. Jeżeli zmiana kursu jest większa niż inflacja to kurs ulega deprecjacji. Jeżeli zmiana kursu jest mniejsza niż inflacja to kurs ulega aprecjacji.

Gdy kurs waluty spada, np. $ w stosunku do marki niemieckiej mamy wówczas do czynienia z deprecjacją dolara. Gdy kurs waluty rośnie np. marki do dolara, mamy wówczas do czynienia z aprecjacją marki

WYKŁAD 3 14.10.2002

Stopa procentowa- jest to cena rynkowa pożyczonego kapitału. Jeżeli popyt na kapitał jest równy podaży kapitału wtedy stopa procentowa jest stopą równowagi rynkowej. Stopa % oddziałuje przede wszystkim na gospodarkę wewnętrzną i w mniejszym stopniu na stosunki gospodarcze z zagranicą.

Może być prowadzona polityka wysokiej i niskiej stopy %. (W Polsce wysoka, uzasadnienie dziura w budżecie)

Wysoka stopa procentowa: w okresie krótkim -zachęca do oszczędzania -nie sprzyja wzrostowi popytu konsumpcyjnego -zwiększa zainteresowanie eksportem -nie sprzyja importowi -działa na bilans handlowy korzystnie w okresie krótkim

W okresie długim: -nie sprzyja zaciąganiu kredytów inwestycyjnych -nie sprzyja rozwojowi gospodarczemu -nie ma tendencji do modernizacji -nie sprzyja eksportowi -działa negatywnie na bilans handlowy w okresie długim

Niska stopa procentowa- w okresie krótkim (odwrotnie do wysokiej) zniechęca do oszczędzania, zachęca do konsumpcji, wpływa negatywnie na eksport i na bilans handlowy

W okresie długim działa pozytywnie na zaciąganie kredytów inwestycyjnych, wpływa pozytywnie na bilans handlowy.

Pyt. Czy stopa powinna być niska czy wysoka ? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. W zależności od sytuacji na rynku i warunków istniejących w danym kraju (jeżeli ujemne saldo nie powinniśmy obniżać stopy % )

Polityka budżetowa (budżet- zestawienie przychodów państwa z wydatkami państwa)

Zgodnie za szkoła liberalno- monetarną deficyt budżetowy działa negatywnie na bilans handlowy. Dlaczego?- wysoka stopa procentowa, -wysoka inflacja (niski rozwój) pogorszenie salda bilansu handlowego, towary mniej nowoczesne, popyt na towary importowane.

Trzeba dążyć do wyrównania salda budżetu handlowego, które powinno działać pozytywnie na rozwój gospodarczy.

Brak środków zagranicznej polityki ekonomicznej, eksport jest mniejszy niż mógłby być. Od tej strony wyrównane saldo działa negatywnie na rozwój gospodarczy

Polityka finansowa (zwłaszcza fiskalna -podatkowa) W Polsce stopy podatkowe wynoszą 19%,30%,40%

Podatki: wysokie, niskie

jednolite, zróżnicowane

Polityka wysokich podatków:

75% społeczeństwa ma niskie dochody i płaci 19 % podatku. Gdy podwyższamy podatki to popyt rośnie, import maleje. W krótkim okresie czasu polityka wysokich podatków przy niskich dochodach wpływa korzystnie na bilans handlowy.

Przy wysokich dochodach (4% społeczeństwa płaci 40% podatku). Wzrost stopy podatkowej działa negatywnie na inwestycje, nie wpływa to na konsumpcje. W rezultacie działa negatywnie na bilans handlowy, w długim okresie czasu, będzie rosło zapotrzebowanie na import, maleje na eksport.

Polityka niskich podatków (odwrotnie)

Niskie dochody np. obniżamy z 19% na 10% to powoduje to wzrost popytu konsumpcyjnego, wzrost popytu na import, mniejsze możliwości eksportowe, pogorszenie bilansu handlowego. Działa negatywnie w okresie krótkim.

Wysokie dochody np. z 40% na 30% to w okresie długim działa pozytywnie na rozwój gospodarczy, na bilans handlowy.

Jednolite podatki (podatek liniowy)takie same dla ludności o niskich i wysokich dochodach- są najlepszym rozwiązaniem technicznym bo wpływają na poprawę w bilansie płatniczym i handlowym w okresie krótkim i długim. Działa pozytywnie na bilans handlowy w okresie długim (poprawiają to wysokie dochody). W okresie krótkim niskie dochody nie zmieniają nic. Jednolita stopa jest nie do przyjęcia przez społeczeństwo. Zróżnicowane podatki (19%,40%)

Polityka kredytowa- zależy od stopy procentowej.

Niezależnie od stopy procentowej polityka kredytowa może być bardziej lub mniej korzystna dla bilansu handlowego. W krótkim okresie czasu polityka kredytowa działa negatywnie na bilans handlowy bo zwiększa zapotrzebowanie na konsumpcję, zmniejszają się możliwości inwestycyjne. W okresie długim działa pozytywnie na bilans handlowy bo zwiększa zainteresowanie inwestycji, zwiększa produkcję, ogranicza import.

Polityka cenowa -polityka wolnych cen, -polityka cen sztywnych.

Inaczej oddziałują na bilans handlowy. Wolne ceny zapobiegają wzrostowi cen (konkurencja) działa to pozytywnie na bilans handlowy, towary są bardziej konkurencyjne, łatwiej je wyprodukować.

Kiedy na rynku jest jeden producent a wielu konsumentów lub jeden konsument a wielu producentów to działa to negatywnie na bilans handlowy. Gdy jest monopol to noe powinny być wolne ceny.

! Narzędzia polityki makroekonomicznej działają na całe stosunki gospodarcze, działają na wszystkich

Narzędzia polityki mikroekonomicznej:

Różnią się od makroekonomicznych tym, że działają selektywnie, działa tylko na importerów. Są znacznie bardziej precyzyjne niż makro, oddziałują tylko na stosunki gospodarcze z zagranicą, pozwalają zrealizować te cele, które chcą zrealizować.

Narzędzia te dzielimy na:

-taryfowe- cła, cechują się tym, że oddziałują negatywnie na import poprzez podwyżkę ceny krajowej towaru importowanego. Działa ograniczająco na konsumpcję tych towarów. Koszty cła ponosi konsument. Narzędzia są stałe w okresie wieloletnim. Ustala je na ogół parlament. Cła są jawne.

-parataryfowe- mają taki sam skutek jak mają cła -wzrost ceny tego towaru, -spadek konkurencji. Ustalane są przez Urzędy Celne i Urząd Rady Ministrów, są niejawne i często ulegają zmianie,

-pozataryfowe- są ustalane przez organizacje wykonawcze (tak jak parataryfowe) ulegają częstym zmianom w czasie i ograniczają import, ale w inny sposób niż poprzez podwyższanie ceny krajowej (np. ograniczają ilość przewożonego towaru)

WYKŁAD 4 21.10 2002

Kryteria klasyfikacji ceł:

1. Kryterium kierunku ruchu towarów

Cła dzielimy na:

-importowe- najbardziej powszechne, nakładane na towary przywożone do kraju (koszty cła ponosi konsument)

-eksportowe- rzadko spotykane nakładane na towary wywożone z kraju (kiedy eksporterzy starają się sprzedawać towary, których brakuje w kraju). Stosujemy po to aby podrożyć eksport i wyeliminować eksport

-tranzytowe- na towary przewożone przez dany kraj, żeby zwiększyć dochody państwa.

2. Kryterium sposobu ustalania ceł

Cła dzielimy na:

-od wartości (ad valorem) procent od wartości towaru

-od ilości -od sztuki towaru

-kombinowane -do pewnego pułapu płacimy cło od wartości a później od ilości np. do 1000 zł płacimy 20% a powyżej płacimy od sztuki(np.10 zł od sztuki). Nakładane aby zniechęcić do importu powyżej jakiegoś pułapu.

3. Kryterium źródła ustalania ceł

Cła dzielimy na:

-autonomiczne -taki sposób ustalania ceł, który pozwala pojedynczemu państwu lub grupie krajów wprowadzić cło wobec partnerów bez konsultacji z nimi np.. cło wobec Serbii

-umowne -wprowadzanie ceł tylko po konsultacji z partnerem i uzyskaniu zgody

Polska należy do WTO, OECD, EKO, IMF i jako członek tych organizacji Polska zobowiązała się nie wprowadzać ceł wobec krajów członkowskich

4. Kryterium rodzajów danych ceł

Cła dzielimy na:

-minimalne -które stosujemy wobec posiadacza KNU (klauzula największego uprzywilejowania) można udzielić bilateralnie jednemu krajowi lub multilateralnie wszystkim krajom jakiejś organizacji

-maksymalne -wyższe od cła przeciętnego w handlu danego kraju np. min 3% przeciętne 5% a maks. 10%.

Płacą je ci wszyscy, którzy nie mają KNU np. Korea Płn.

5. Zróżnicowanego traktowania

Cła dzielimy na:

-dyskryminacyjne -cło wyższe od cła maksymalnego, stosujemy po to aby wyrazić niechęć polityczną do jakiegoś kraju

-retorsyjne czyli odwetowe -stosujemy w odpowiedzi na cło autonomiczne zwłaszcza gdy ma charakter dyskryminacyjny

-wyrównawcze -gdy chcemy zniwelować działanie subwencji.

Subwencje- dopłaty państwa do nieopłacalnego eksportu. Celem tych dopłat jest poprawa salda bilansu handlowego. Zgodnie z WTO subwencje są zakazane

-antydumpingowe

dumping -eksport towarów poniżej kosztów. Zastosowanie cła autonomicznego jest dozwolone i można to uczynić bez pytania kogoś o zgodę. Cło to likwiduje dumping

Np. kopalnia produkuje węgiel po 60 zł/t a cena wynosi 40 zł/t wówczas trzeba albo zamknąć kopalnie albo dopłacić do każdej tony węgla (kopalnia musi przygotować program strukturyzacji) Ale gdy nasz partner dowie się ile kosztuje u nas węgiel(czyli 60 zł/t) to wprowadza cło antydumpingowe, wówczas dopłacamy do tego 20 zł/t

-preferencyjne -niższe od ceł minimalnych. Nie przysługują posiadaczom KNU. Nikomu nie przysługuje, ale kraje bardzo biedne mogą się starać o nie. To cło jest formą pomocy (np. Etiopii)

6. Kryterium ekonomicznego charakteru ceł

Cła dzielimy na:

-fiskalne -stosujemy tylko i wyłącznie po to aby zwiększyć dochody budżetu państwa, stosujemy je na towary o niskiej cenowej elastyczności popytu (taka elastyczność, która oznacza, że wzrostowi ceny towaru nie towarzyszy spadek popytu na ten towar bądź maleje nieznacznie). Towary prestiżowe (np. samochody) są mało elastyczne na cenę

-ochronne -nakładane na towary o wysokiej cenowej elastyczności, żeby ograniczyć import. Cła te chronią rynek krajowy

EKONOMICZNY MECHANIZM CŁA IMPORTOWEGO

Pod tym pojęciem rozumiemy reakcje rynku krajowego związanego ze zmianą ceny krajowej towaru importowego w wyniku podniesienia lub obniżenia cła importowego.

Rozpatrujemy dwa przypadki:

1. Gdy importowany towar nie ma substytutu krajowego (np. samochody marki Mercedes, cytryny)

2. Gdy importowany towar ma substytut w kraju (np. meble)

Parametry dla tych przypadków:

-Cenowa lub dochodowa elastyczność popytu na importowany towar

-Cenowa bądź dochodowa elastyczność podaży

-Wysokość cła importowego- związany z tym poziom ceł

P- popyt

C- ceny

S- podaż

D- dochód

ec- elastyczność cenowa popytu

ed- elastyczność dochodowa popytu

Ec- elastyczność cenowa podaży

Ed- elastyczność dochodowa podaży

ec <>= -1

Gdy ec=1 np. cena rośnie o 20% to popyt spada o 20% (cena rośnie o tyle samo co spada popyt)

Gdy ec<-1 popyt spada mniej niż rośnie cena

Gdy ec>-1 popyt spada więcej niż rośnie cena

ed <>=1

ed=1 jak dochody rosną o 20% to popyt rośnie o 20%

ed>1 jak dochody rosną o 20% to popyt rośnie więcej np. o 30%

ed<1 jak dochody rosną o 20% to popyt rośnie mniej niż dochód

Ec <>= 1 jak ceny towarów rosną to produkcja jest coraz bardziej opłacalna

Ed <>=1

WYKŁAD 7 18.11.2002

Narzędzia parataryfowe

Pełnią tą samą funkcję co narzędzia taryfowe- cła, ale nie są one cłami

Różnice

-podrożenie towarów importowanych i uczynienie ich mniej konkurencyjnych

-narzędzia parataryfowe ustala wykonawczy organ władzy (UC, Rada Ministrów), procedura ustalania znacznie prostsza niż ceł (cło wprowadza ustawodawczy organ władzy)

-narzędzia parataryfowe nie są jawne, nie są publikowane

Do narzędzi parataryfowych należą: opłaty wyrównawcze, fiskalne, specjalne, dopłaty do ceł importowych, podatki wewnętrzne o charakterze wyrównawczym, subwencje, depozyty importowe, kontyngenty importowe, bariery techniczne i podwyższenie podstawy wymiaru cła

Opłaty wyrównawcze- różnice między ceną krajową danego towaru a ceną dewizową tego towaru przeliczoną kursem waluty na cenę krajową

(cena krajowa pszenicy 60 zł, cena pszenicy importowanej 10$ 10$*4=40 zł , 60-40=20

Opłaty wyrównawcze są zmienne, zależą od ceny krajowej i od zmieniającego się poziomu ceny dewizowej(zwłaszcza). Jak się zmienia cena dewizowa zmienia się opłata

Rys.

WNIOSEK- opłaty wyrównawczej nie można w żaden sposób pokonać

Gdy cena krajowa= cenie dewizowej to nie ma konieczności wprowadzania opłat wyrównawczych

Kto korzysta z opłaty a kto traci?

Korzysta -budżet państwa (opłata odprowadzana jest do budżetu) -producenci krajowi (mogą sprzedawać swoje towary po tej cenie co towary importowane)

Kto traci -konsumenci

Długoterminowa opłata wyrównawcza nie skłania producentów krajowych do obniżki kosztów przy produkcji dóbr, czują się niezagrożeni, mają zagwarantowaną cenę. Opłaty wyrównawcze są znacznie trudniejsze do pokonania niż cło, właściwie nie do pokonania

Rys.

Cło można pokonać obniżając cenę dewizową. Obniżając stopę zysków obniżam cenę dewizową, utrzymuję cenę krajową to się nazywa transcyndencja ceł (=pokonanie ceł)

Opłaty fiskalne- opłaty nakładane w celu zwiększenia dochodów budżetu państwa.

Nakładamy na towary o ec<1 (czyli ec jest niska)

Celem opłat fiskalnych nie jest zmniejszenie importu.

Opłaty te nakładamy na towary, które nie mają krajowych odpowiedników (np. na luksusowe samochody, sprzęt elektroniczny). Są one też nakładane w szczególnych przypadkach

Opłaty specjalne- nakładamy po to żeby ograniczyć import, ponieważ jest on konkurencyjny i zagraża krajowemu producentowi; czyli ec>1

Rodzaje opłat. Są to: -opłaty stemplowe, konsularne -administracyjne, za numer statystyczny, wówczas ceny importu są większe od cen krajowych

Opłaty specjalne mają trzy cele:

1) ochrona bilansu płatniczego

2) chronią produkcję krajową (ograniczają import)

3) mają cel fiskalny, ponieważ zwiększają dochód budżetu państwa

Dopłaty do ceł importowych - wprowadzamy wtedy kiedy podwyższenie ceł jest niemożliwe lub bardzo niewygodne, kiedy np. kraj ma zobowiązania międzynarodowe ograniczające jego możliwości podwyższenia ceł.

Układ z UE, że cło na pszenicę może być 5% a pszenica importowana > od krajowej to wówczas wprowadzamy dopłatę do ceł importowych. WTO pozwala na interwencje, czyli na te dopłaty do cła (możemy je wprowadzić z dnia na dzień) Cła nie zmieniamy. Zniechęcenie dostawców zagranicznych pozwala znieść dopłaty do ceł importowych

Podatki wewnętrzne o charakterze wyrównawczym- jest możliwość zniesienia tego podatku

-podatki pośrednie -ich wprowadzenie podwyższa cenę krajową towaru importowego, nakładamy na towary o wysokiej ec (ec>1).

-podatki bezpośrednie nie mają wpływu na cenę krajową towaru importowego. Wprowadzamy na towary o niskiej cenowej elastyczności popytu (ec<1)

Podatki pośrednie

Podatek wewnętrzny o charakterze wyrównawczym jest narzędziem parataryfowym gdy:

1) podatek w imporcie jest wyższy od podatku płaconego przez producentów krajowych (również między tym co płaci producent krajowy a importer)

2) kiedy producenci krajowi w ogóle nie płacą podatku od zysku tylko płacą importerzy

W jaki sposób można pokonać ten podatek?

Jeżeli eksporter zagraniczny płaci podatek u siebie w kraju i w kraju importera to może wystąpić do władz swojego kraju o zwolnienie go z podatku wewnętrznego.

Podatki bezpośrednie (nakładamy na zysk gdy ec<1)

Np. 50% podatku bezpośredniego wyrównawczego na samochód (Toyota Celica). Podatek ten jest nakładany na zysk. Te podatki ustala Ministerstwo Finansów

Bariery techniczne- wprowadzamy gdy nie działa już ani cło ani inne narzędzia parataryfowe

3 rodzaje:

1) bariery wprowadzone ze względu na ochronę środowiska- by zmusić zagranicznego eksportera do poniesienia znacznych kosztów produkcji i podwyższenia ceny żeby przestał być konkurencyjny na danym rynku krajowym (np. wprowadzenie w samochodzie katalizatora)

2) ze względu na ochronę zdrowia -np. dotyczy terminów ważności produktów np. konserw mięsnych, skraca się go co eliminuje możliwość ich sprzedaży na innych rynkach

3) ze względu na bezpieczeństwo użytkowników -dają największe pole do popisu (np. wtyczki do lodówek (wprowadzamy wtyczkę z uziemieniem)

WYKŁAD 8 25.11.2002

Subwencje- różnią się od innych narzędzi tym, że dotyczy eksportu

Są to różnego typu premie, ulgi i ułatwienia wypłacane przez państwo eksporterom w celu zwiększenia konkurencyjności sprzedawanych przez nich towarów zagranicą.

Subwencje dzielimy na:

-bezpośrednie -są ściśle powiązane z ilością lub wartością sprzedawanych towarów zagranicą

-pośrednie -nie mają takiego związku, są po to by wprowadzić w błąd importera

Przyczyny subwencjonowania:

1) poprawa sytuacji płatniczej kraju (poprawa bilansu płatniczego)

2) ochrona produkcji towarów nowych (zaczynamy produkować jakiś towar, z czasem dopiero możemy obniżyć ceny tych produktów bo wcześniej nas na to nie stać, tylko w krótkim okresie czasu)

3) potrzeba pełnego wykorzystania możliwości produkcyjnych (np.. spada popyt na auta Daewoo bo wzrósł popyt na auta importowane) trzeba tak potanieć produkcję, by auta te miały lepszy popyt

4)potrzeba sprzedaży nagromadzonych rezerw (np. węgiel- popyt zagranicą jest niewielki więc trzeba by było dopłacić do węgla by go sprzedać-wysokie koszty produkcyjne powodują, że nasz węgiel jest drogi i jest go dlatego dużo bo nikt go nie chce i magazyny są pełne)

Rodzaje subwencji:

Bezpośrednie: -wypłata pewnych kwot z budżetu państwa w proporcji do wartości bądź ilości eksportowanych towarów (do każdej sztuki dopłacasz coś )

- wypłata różnicy między ceną krajową eksportowanych towarów a ceną rynku międzynarodowego (ceną dewizową) przeliczoną kursem waluty na cenę krajową

- zwrot eksporterowi przez budżet państwa kosztów ponoszonych poza granicami kraju w związku z eksportem danego towaru

Są to koszty reklamy, marketingu, akwizycji, transportu na rynku zagranicznym

Cechą subwencji bezpośrednich jest łatwość wykrycia i cło wyrównawcze niweluje te subwencje

Pośrednie- polegają na tym, że nie dopłacamy bezpośrednio do eksportu

Wyróżniamy 4 grupy:

1) subwencje o charakterze fiskalnym- najprostszą formą jest obniżka eksporterowi podatku od zysku (płaci go przedsiębiorstwo przy każdej produkcji) -drugą formą jest obniżka podatku od płac -trzecia forma to skrócenie okresu amortyzacji (amortyzacja to rozłożenie kosztów aparatu produkcyjnego na ileś lat np. 10-letni okres amortyzacji, co roku płacę określoną sumę przez 10 lat, gdy skrócimy okres amortyzacji to możemy szybciej unowocześnić produkcje) -czwarta forma to zwrot eksporterowi zapłaconych ceł za import kooperacyjny (możemy wtedy taniej sprzedać towar za granicą np.. państwo zwraca nam koszty jakie ponieśliśmy z konserwowania ogórków) -piąta forma to zgoda na rozwój produkcji eksportowej w strefie bezcłowej (rozwój produkcji jest wolny od ceł- jest tańszy)

2)subwencje o charakterze finansowo-kredytowym -pierwszy rodzaj to udzielanie przez państwo producentom na eksport nisko oprocentowane kredyty -drugi rodzaj to zwrot części kosztów oprocentowania kredytów zaciąganych przez eksporterów w bankach komercyjnych -trzeci rodzaj gwarancje kredytowe (załatwiamy transakcje z klientem i ubezpieczamy kredyt , płacimy jakiś procent i gdy klient nam nie zapłaci dostajemy pieniądze od państwa)

3)stosowane w przypadku braku wymienialności walut krajowych -gdy nie ma wymienialności eksporter każdą zarobiona dewizę musi odsprzedać NBP. Są wtedy różne kursy walutowe.

(*subwencje polegały na tym, że eksporter część zarobionych dewiz przeznaczał na potrzeby importu dostawał na to zgodę od państwa, mógł w każdej chwili kupić elementy kooperacyjne *przedsiębiorstwo dostaje zgodę na odsprzedanie dewiz innemu przedsiębiorstwu na giełdzie (tzw. giełda dewizowa) po kursie nieoficjalnym (część dewiz odsprzedaje państwu po kursie oficjalnym

*pokrywanie przez państwo części kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa (np. państwo ponosi koszty promocji przedsiębiorstw zagranicą) brak zwrotu kosztów na transport, reklamę i marketing)

4) promocja przez państwo zagranicą eksportu własnych przedsiębiorstw

Subwencje przynoszą korzyści :

1) kiedy nie są wykryte przez importera i nie są obłożone cłami wyrównawczymi bądź podatkami wyrównawczymi

2) kiedy Ec w kraju eksportującym >1

3) kiedy ec na rynku zagranicznym >1 (popyt zagraniczny jest elastyczny)

Negatywne skutki subwencji:

1) efektem ubocznym jest wzrost inflacji

2) znieczulenie przedsiębiorstw na obniżkę kosztów i postęp technologiczny

3) w efekcie ich stosowania import rośnie szybciej niż eksport

4) kiedy w wyniku subwencji rośnie transport zysku zagranicą (tzn. że subwencjonujemy firmy należące do obcego kapitału)

Depozyty importowe- są to obowiązkowe wpłaty przez importera określonych kwot na nie oprocentowany rachunek państwowy. Te wpłaty dokonywane są w proporcji do importu i po pewnym czasie zwracane. Chodzi o zabezpieczenie konsumenta przed wadami związanymi ze sprzedażą importowanych towarów (kiedy importer jest nowy, nieznany), podrażają one import, jest mniej konkurencyjna

Kontyngenty taryfowe- do pewnej ilości importowanych towarów nie stosuje się cła, a powyżej tej ilości płacimy cło (zwolnienie pewnej ilości towarów z opłaty celnej)

Podwyższenie podstawy wymiaru cła- Zastąpienie ceny dewizowej przez cenę krajową (za podstawę przyjmujemy cenę krajową). Gdybyśmy za podstawę przyjęli cenę dewizową towar importowany byłby bardziej konkurencyjny.

WYKŁAD 9 02.12.2002

Narzędzia pozataryfowe

O ile narzędzia parataryfowe podrażały import i przez to podrażały towar, narzędzia pozataryfowe fizycznie nie dopuszczają tańszych towarów na rynek( nie można ich kupić bo państwo nie dopuściło ich do sprzedaży) lub limitują tańsze towary, cena tu nie gra roli. Czyli narzędzia pozataryfowe ograniczają fizyczne rozmiary towarów importowanych.

Dzielimy je na 7 grup:

  1. ilościowe ograniczenia

  2. licencje importowe

  3. dowolne ograniczanie eksportu

  4. porozumienia o dobrowolnym ograniczeniu eksportu

  5. ograniczenia dewizowe

  6. handel państwowy

  7. zakupy rządowe

  1. ograniczenia ilościowe- wszelkie posunięcia państwa limitujące wolumen eksportu lub importu w

wyniku określenia ilościowego bądź wartościowego pułapu przywozów lub wywozów towarów za granicę. Ograniczenia ilościowe nie zależą od poziomu cen, mogą dotyczyć towarów bardzo tanich, ale też droższych od towarów krajowych. Ograniczenia te mogą być bardzo duże i bardzo małe.

Embargo- zakaz przewozu (gdy ograniczenie jest równe 0). Ograniczenia negocjacyjne

Ograniczenia ilościowe dzielimy na dwie grupy:

1. ograniczenia globalne - ich cechą jest równe traktowanie wszystkich krajów (np. ograniczenie dla wszystkich krajów o 20 % importu samochodów) jest nie do negocjacji

2. ograniczenia przyznawane poszczególnym krajom - są różne w odniesieniu do różnych krajów i są do negocjacji.

Kiedy wprowadzamy ograniczenia ilościowe w imporcie:

- kiedy chronimy młodą produkcję krajową

- po to aby zabezpieczyć zbyt na rynku krajowym dla towarów wyprodukowanych wcześniej

- zabezpieczenie zatrudnienia (walka z bezrobociem)

- względy sanitarne

- względy bezpieczeństwa

Kiedy ograniczamy eksport:

- w celu ograniczenia eksportu deficytowych towarów na rynku krajowym

- względy bezpieczeństwa

- względy retorsji (odwetu) ktoś nam nie chciał czegoś sprzedać to my też mu nie sprzedamy

  1. licencje importowe- są narzędziem realizacji kontyngentów ilościowych, o ile kontyngenty są

przyznawane poszczególnym krajom to licencje osobom fizycznym bądź prawnym i są dość skutecznym narzędziem polityki importowej.

  1. dobrowolne ograniczenia eksportu - polega ona na domaganiu się przez kraj importera

„dobrowolnego” ograniczenia wielkości eksportu bądź jego zaniechania ze względu na żądania producentów krajowych u importera. Formalnie ograniczeń nie ma i dostęp do danego rynku jest wolny. Dobrowolne ograniczenia to deklaracje.

  1. porozumienia o dobrowolnym ograniczeniu eksportu- ma formę pisemną (dokument pisemny), w

którym kraj importera zabezpiecza szereg swoich postulatów jako warunki.

5) ograniczenia dewizowe- zniesienie swobody obrotu dewizami między danym krajem a zagranicą i przejęcie przez państwo kontroli nad tym obrotem.

Cechy obrotu dewizowego:

-eksporter towarów z zagranicy zobowiązany jest do odprowadzenia na konto państwowe w kraju (na ogół do NBP). Bank Centralny przekazuje na konto eksportera wartość..

- zakup towarów z zagranicy wymaga uprzedniej zgody BC (NBP) na przydział importerowi wymaganej ilości dewiz.

Zakres ograniczeń dewizowych:

- mogą być to ograniczenia globalne (dotyczyć wszystkich krajów i wszystkich towarów)

- ograniczenia częściowe (dotyczące niektórych krajów bądź towarów)

Kiedy wprowadzamy ograniczenia dewizowe:

- kiedy inne typy ograniczeń nie dają rezultatów

1) gdy ma miejsce permanentny czy długookresowy deficyt bilansu płatniczego i grozi to kryzysem wypłacalności

2) kiedy istnieje potrzeba radykalnej zmiany struktury geograficznej handlu

3) kiedy istnieje potrzeba radykalnej zmiany struktury towarowej handlu

Są to trzy przypadki stosowania ograniczeń. Wprowadzenie tych ograniczeń ma mankamenty, skutkiem ubocznym jest zniechęcenie kapitału zagranicznego do inwestycji w kraju, który wprowadza te ograniczenia.

Rozliczenia międzynarodowe w warunkach ograniczeń dewizowych.

- waluta jest wymienialna, ale gdyby złoty był niewymienialny to istnieją cztery formy rozliczeń:

1. rozliczenia barterowe- prowadzone są w oparciu o ceny światowe, bez udziału dewiz. Wymiana towar za towar w proporcjach ustalonych przez ceny światowe (2 psy za 1 kota)

2. rozliczenia kompensacyjne

kompensata- wielotowarowy barter, proporcje ustalają ceny światowe (wiele towarów po stronie eksportu i importu), wymiana odbywa się bez udziału dewiz żeby saldo wyszło na 0

3. rozliczenia clearingowe- są to rozliczenia w walucie krajowej i w cenach krajowych jednego z partnerów, może być dwustronny lub wielostronny ?

4. umowa płatnicza- dopuszcza w punkcie jej zawarcia pewien margines rozliczeń w walucie wymienialnej (np. 90% towar to jest kompensata a 10% w wolnych dewizach), zawierana jest gdy istnieje docelowo szansa na przejście na rozliczenia międzydewizowe np. Umowa zachodnio-europejska wystartowała z 10 % dozą rozliczeń później kraje przeszły na wymienialność rozliczeń

Wymienialność wewnętrzna i zewnętrzna

W Polsce wewnętrzna

Wymienialność wewnętrzna- zgoda udzielona osobom fizycznym lub prawnym stale rezydującym w danym kraju na wymianę dowolnej ilości waluty krajowej na waluty obce. Ta zgoda nie oznacza możliwości transferu walut obcych zagranicą.

Wymienialność zewnętrzna- zezwolenie udzielone przez państwo na wymianę danej waluty na waluty obce udzielane tylko i wyłącznie osobom fizycznym i prawnym stale rezydującym zagranicą

WYKŁAD 10 09.12.2002

    1. handel państwowy- handel towarami zmonopolizowanymi (monopol np. na alkohol)

wyłączność handlu, produkcji, eksportu i importu, co eliminuje konkurencje zagraniczną. Monopol oznacza eliminację konkurencji zagranicznej

    1. zakupy rządowe- dają państwu wyłączność w wyborze dostawcy towaru (na ogół prywatnego

dostawcy), dotyczy to przede wszystkim zaopatrzenia sfery spożycia zbiorowego np. wojska, przedszkoli, żłobków, szpitali. Eliminuje konkurencje zagraniczną

Gdy stosujemy narzędzia taryfowe, pozataryfowe i parataryfowe to występuje polityka protekcjonizmu. Polityka wolnego handlu zakazuje stosowania tych ograniczeń.

Politykę wolnego handlu stosujemy gdy produkujemy towary tanio i konkurencyjnie, nie boimy się konkurencji (stosują ją kraje wysoko rozwinięte)

Państwo pełni 3 funkcję:

1) kreuje prawo (funkcja ustawodawcza)

2) dba o to by to prawo było przestrzegane (funkcja kontrolna)

3) zapobiega naruszeniu wolnego rynku i wolnego handlu

W warunkach polityki protekcjonizmu państwo też pełni te trzy funkcję a ponadto stosuje ograniczenia taryfowe, parataryfowe i pozataryfowe

Plusy protekcjonizmu:

1) ochrona młodego przemysłu

2) ochrona rynku własnego

3) ochrona zatrudnienia

4) ochrona bilansu płatniczego

Mankamenty protekcjonizmu:

1) zniechęcenie producentów do obniżki kosztów produkcji

2) zniechęcenie producentów do postępu technicznego i podnoszenia jakości produkcji

3) rodzi inflacje, prowadzi do zwyżki cen

4) prowadzi do pogorszenia bilansu płatniczego

Jeżeli protekcjonizm jest stosowany długo to jest szkodliwy. Jest przejściowym rozwiązaniem, nie na stałe, by zebrać siły by potem móc konkurować z innymi.

Rys.

Tyle wolnego rynku ile możliwe tyle protekcjonizmu ile konieczne. Wszystko zależy od warunków

EWOLUCJA MIĘDZYNARODOWEGO SYSTEMU HANDLOWEGO

(okres 1944-2002)

Dzielimy na 3 etapy:

1. 1944-1973 -etap odchodzenia od protekcjonizmu (oparty głównie na ograniczeniach taryfowych)

2. 1974-1986 -etap neoprotekcjonizmu (oparty na ograniczeniach parataryfowych i pozataryfowych)

3. 1987-2002 -etap odchodzenia od neoprotekcjonizmu

Rys.

1 etap

Od razu po wojnie wszystkie kraje oprócz USA były zniszczone. Tylko Stany wyszły z wojny wzmocnione, wzmocniono przemysł, wybudowano wiele tysięcy fabryk. Rynek został całkowicie zalany przez towary, pojawiła się groźba kryzysu nadprodukcji, świat potrzebował wszystkiego, ale nie miał czym płacić.

Jak był kryzys 29-33 to zniszczyły nadwyżki. Amerykanie po wojnie nie mogli tego zrobić, rozdać też nie. Wymyślili kilka metod:

1. żeby w Europie Zachodniej doprowadzić do wymienialnej waluty i odejść od rozliczeń barterowych i kompensacyjnych. W tym celu w 1944 stworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy na konferencji w Bretton Woods . Miał on doprowadzić do rozliczeń wielostronnych i do wymienialnej waluty.

2. Konferencja w Hawanie w 1947 Międzynarodowa Organizacja Handlowa (ITO). Członkowie mieli zadeklarować pełen liberalizm w handlu, ale nie zadeklarowali bo dla Europy Zachodniej to była czysta abstrakcja. Padła inicjatywa otworzenia ITO i otworzono organizacje tymczasową GATT, który miał obowiązywać 5 lat a obowiązywał do końca 94 czyli prawie 50.

3.Plan Marshalla - Stany Zjednoczone miały udzielić Europie Zachodniej i Wschodniej kredytu (o wysokości 11 mld $). Za ten kredyt postanowili zaopatrzyć Europę we wszystko. Europa Wschodnia zrezygnowała. Skorzystała Europa Zach. odbudowała miasta i uniknęła inflacji.

4.Utworzenie w Europie Zach. OEEC- Europejska Organizacja Współpracy Gospodarczej. Weszło 18 krajów europejskich, nie weszły Stany Zjednoczone i Kanada. Głównym zadaniem ograniczenie ceł i ograniczeń...W 1960 przekształcone w OECD- Organizacja Współpracy i Rozwoju Gospodarczego. Do tych 18 krajów doszły USA i Kanada. Wykorzystanie współpracy dla potrzeb rozwoju gospodarczego.

5. Europejska Unia Płatnicza powstała w 1955 a jej głównym celem było doprowadzenie do wymienialności zewnętrznej walut narodowych Europy Zach. Ze co roku będzie się zwiększać udział rozliczeń w wolnych dewizach o 10%. USA mld,$ jako fundusz gwarancyjny.

WYKŁAD 11 16.12.2002

Zasady GATT:

1) Zakaz stosowania innych ograniczeń w handlu międzynarodowym niż cła

2) Kraje członkowskie GATT powinny czerpać równe korzyści co oznacza, Ze wszyscy członkowie GATT otrzymywali GATT

3) Zasada wzajemności oznaczała równość ustępstw w handlu (identyczne obniżki cel)

4) Zasada klauzuli narodowej oznacza równe traktowanie na rynku krajowym towarów własnych i towarów importowanych dotyczyć powinno reklamy, marketingu, dostępu do klienta

Rundy negocjacyjne

Odbyło się 8 rund negocjacyjnych, różniły się różnymi elementami

1. W 1947 w Genewie, wtedy kiedy GATT powstał, zewidencjonowano poziom ceł. Przeciętny poziom ceł wynosił 40%

2. W 1949 pod Genewą w miejscowości Annecy, negocjowano bilateralnie kraj z krajem

3. W 1951 w Torquay

4. W 1956 w Genewie

Wszystkie 4 rundy miały charakter bilateralny i dotyczyły obniżek ceł

5. 1960-61 w Genewie, runda Dillona, była pierwszą rundą rokowań wielostronnych

6. 1964-67 w Genewie runda Kenedego, Europa Zachodnia-Stany Zjednoczone dotyczyły obniżek ceł na żywność, rokowania były bardzo intensywne

7. 1973-79 runda Tokiyska, pierwszy raz zaczęto mówić o ograniczeniach para- i pozataryfowe

8. 1986-94 runda Urugwajska, zaczęto się zastanawiać jak obniżyć poziom ograniczeń para- i pozataryfowe

Wtedy postanowiono o zlikwidowaniu GATT

Pojawiło się WTO, zajmujące się tylko likwidacją ograniczeń para- i pozataryfowych (bo ograniczenia taryfowe są marginalne, dziś przeciętny poziom ceł 1-3%)

UNCTAD Konferencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Handlu i Rozwoju

Powstała w 1964 w Genewie. Zajmowała się wynegocjonowaniem lepszych warunków handlu dla krajów słabo rozwiniętych.

Dekalog żądań krajów słabo rozwiniętych-10 żądań:

1. Zwiększenie wpływów z eksportu rolno-spożywczego

2. Stabilizacja cen surowców i żywności

3. Doprowadzić do poprawy terms of trade krajów słabo rozwiniętych

4. Wprowadzenie przez kraje rozwinięte gospodarcze Powszechnego Systemu Preferencji Celnych (GSP)

5. Zwiększenie wpływów środków finansowych z krajów rozwiniętych do krajów słabo rozwiniętych

6. Zwiększenie nisko oprocentowanych kredytów

7. Zwiększenie pomocy naukowo-technicznych

8. Umorzenie długów zaciągniętych w przeszłości

9. Pomoc w uprzemysłowieniu

10. Takiego zreformowania międzynarodowego systemu walutowego, który brałby pod uwagę preferencje krajów słabo rozwiniętych

8 konferencji:

1. W 1964 w Genewie

2. W 1968 w New Delhi

3. W 1972 w Santiago de Chile

4. W 1976 w Nairobi

5. W 1979 w Manili

6. W 1983 w Belgradzie

7. W 1987 w Genewie

8. W 1992 w Genewie

ZAGRANICZNA POLITYKA EKONOMICZNA KRAJÓW ROZWINIĘTYCH GOSPODARCZO

W 3 etapach:

1. 1944-1973

2. 1974-1986

3.1987-2002

3 grupy krajów

1.Europa Zachodnia

2.Stany Zjednoczone i Kanada

3.Japonia i niektóre kraje mało uprzemysłowione

W 1 etapie:

Europa Zachodnia:

1. Specjalizacja międzynarodowa ( pod kątem eksportu, głównie do Stanów Zjednoczonych)

2. Rozwój integracji regionalnej 1950r

1957 Europejska Wspólnota Gospodarcza EWG

3. Liberalizacja handlu wzajemnego

- usunięcie ograniczeń ilościowych

- usunięcie ceł, powstała strefa wolnego handlu w 1968r

4. wprowadzenie polityki protekcyjnej wobec krajów spoza Europy i bardzo powolna liberalizacja tej polityki

Stany Zjednoczone i Kanada

Stopniowe pogarszanie pozycji Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej, wyrazem tego znacznie mniejsze tempo wzrostu rozwoju gospodarczego

Japonia

złoty okres rozwoju gospodarczego

ekspansja eksportowa (produkty wypełniały luki i były tanie) Rynek japoński był zamknięty na produkty konsumpcyjne

WYKŁAD 6.01.03

Zagraniczna polityka ekonomiczna krajów rozwiniętych gospodarczo

I etap 1944-73

II etap 1974-86

III etap 1987-02

Grupy krajów: I. Europa zachodnia, II. USA i Kanada, III. Japonia i niektóre kraje nowouprzemysłowione.

I etap grupa I Elementy zagranicznej polityki ekonomicznej

-specjalizacja międzynarodowa po II wojnie światowej

-rozwój integracji regionalnej

        1. EWG

        2. EFTA

-liberalizacja handlu wzajemnego zwłaszcza w ugrupowaniach integracyjnych

1963 usunięcie

1968 usunięcie ceł strefa wolnego handlu- SWH

-prowadzenie polityki protekcyjnej wobec krajów z poza Europy Zachodniej i powolna liberalizacja tej polityki.

Grupa II

Okres ten jest stopniowym pogarszaniem pozycji USA w gospodarce światowej, znacznie wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego.

Grupa III

Złoty okres rozwoju gospodarki Japońskiej 10-15% wzrost. Żądała eksportu towarów przemysłowych a importowali tylko żywność i surowce.

II etap

W roku 1973 OPEC podniósł cenę ropy naftowej do 30 razy. Kraje Europy Zachodniej importowały tej ropy najwięcej po podniesieniu ceny nie miała za co za nią zapłacić. Ograniczyła import ropy na potrzeby konsumpcji co spowodowało olbrzymie kolejki po benzynę, a następnie na cele produkcyjne ograniczyła się produkcja. Kraje zaczęły ograniczać eksport i wtedy weszły w życie ograniczenia para i pozataryfowe. Były to:

Grupa I

Cele zagranicznej polityki ekonomicznej:

Grupa II

Zagraniczna polityka ekonomiczna w okresie neoprotekcjonalizmu nie poniosła straty w Stanach Zjednoczonych gdyż nie importowały one surowców ale zmniejszyło się tempo rozwoju gospodarczego. Uległ pogorszeniu udział USA w światowej produkcji trzykrotnie z 50% w okresie wojennym do 15% w latach 70-tych. USA rozwinęła się autonomicznie.

...- polegała na liberalizacji gospodarki amerykańskiej na zewnątrz, efekty jej pokazał rok 85.

Grupa III

Japonia importowała wszystkie surowce mimo to gospodarka japońska się wzmocniła poprawiła saldo bilansu płatniczego. Japonia była przygotowana do produkcji towarów które miały zapotrzebowanie w krajach Europy Zachodniej. Pojawiły się urządzenia oszczędzające zużycie energii.

III Etap Grupa I

Po roku 85 Europa Zachodnia zaczęła wychodzić z kryzysu za sprawą dostosowania technologicznego do nowych warunków. Europa przystąpiła do zmniejszenia ograniczeń para i pozataryfowych. Zaczęto zmniejszać neoprotekcjonalizm.

Cele służące zmniejszeniu neoprotekcjonalizmu:

Grupa II

Jest to okres niezwykle dynamicznego rozwoju gospodarki amerykańskiej, polegało to na:

Grupa III

Tempo rozwoju gospodarki japońskiej spadł od 0 do 2%. Pogrążyło to Japonię w głębokim kryzysie którego przyczyną było przyjęcie liberalizmu wprowadzając wzory amerykańskie. Zmniejszono interwencjonizm państwowy.

Kraje nowo uprzemysłowione

Pod tym pojęciem będziemy rozumieli te kraje które od połowy lat 60-tych znacznie przyśpieszyły tempo rozwoju gospodarczego i dokonały zmian strukturalnych. Dzielimy je na trzy generacje:

I kraje I generacji od połowy lat 60-tych: Korea Płd, Tajwan, Hong Kong, Singapur, Brazylia, Meksyk

II kraje II generacji od połowy lat 70-tych: Tajlandia, Indonezja, Malezja, Filipiny, Turcja, Cypr, Jordania

III kraje III generacji od połowy lat 80-tych: Nigeria, Indie, Egipt, Argentyna.

Strategie rozwoju krajów nowo uprzemysłowionych.


Wyszukiwarka